Dream4BorderPeople@Tak

Page |1 แนวคิดของคนทำงำนภำยใต้โครงกำรให้ควำมช่วยเหลือทำงกฎหมำยเพื่อต่อยอดงำนสำรวจสถำนกำรณ์ ดำ้ นสขุ ภำวะของคนชำยแดนที่มปี ญั หำสถำนะและสทิ ธติ ำมกฎหมำยในพืน้ ท่ชี ำยแดน ณ จังหวัดตำก หรอื เรียกส้นั ๆ ว่ำ “โครงกำรให้ควำมชว่ ยเหลอื ทำงกฎหมำยแก่คนชำยแดนท่ีจงั หวัดตำก” รวบรวมโดย รศ.ดร.พนั ธ์ทุ ิพย์ กำญจนะจิตรำ สำยสนุ ทร เมื่อวันที่ ๙ สิงหำคม พ.ศ.๒๕๕๗ ปรับปรุงลำ่ สุดเมอื่ วันท่ี ๒๒ กันยำยน พ.ศ.๒๕๕๗ https://www.facebook.com/archanwell/posts/10152610768736425 -------- คำนำ -------- “เพื่อที่จะเขียน concept note สำหรับ \"โครงกำรต่อยอด\" งำนศึกษำ สถำนกำรณด์ ำ้ นสขุ ภำวะของคนชำยแดนทม่ี ปี ญั หำสถำนะบุคคล อ.แหววจึงได้ต้ังคำถำมเพื่อนร่วมงำนทุกท่ำนว่ำ \"ทำไมจึงอยำกมำให้ควำม ช่วยเหลือทำงกฎหมำยแก่คนชำยแดนที่มีปัญหำสถำนะบุคคล\" ซ่ึงแต่ละท่ำนตอบ น่ำสนใจมำกเลย มำอ่ำนและแลกเปลี่ยนกันตอ่ ไหมคะ ทกุ ควำมคดิ จะผนกึ มำเปน็ concept note เพือ่ เสนอ สสส. คะ่ ” ----------------------- ๑. คณุ หมอจิ จิรำพงศ์ อุทัยศลิ ป์ ผูอ้ ำนวยกำรโรงพยำบำลแม่ระมำด ----------------------- \"คนชำยแดนเป็นคนขำดโอกำส สำเหตุของกำรขำดโอกำส ส่วนหนึ่งมำจำกควำมไม่เท่ำเทียมกันทำงกฎหมำย ผมรู้สึกว่ำเขำเป็น เพอื่ น เป็นควำมรูส้ กึ ทเี่ กดิ ขึ้นนำนแล้ว แต่ผมไม่รู้ว่ำ เกิดขน้ึ เมอ่ื ไหร่\" ----------------------- ๒. คณุ หมอตยุ่ วรวิทย์ ตนั ตวิ ัฒนทรัพย์ ผูอ้ ำนวยกำรโรงพยำบำลอมุ้ ผำง ----------------------- “ชำวบ้ำนแถวน้ีด้อยโอกำสหลำยๆด้ำน ด้วยเหตุผลทำง มนุษยธรรม งำนกฎหมำยเป็นหน่ึงในควำมด้อยโอกำสที่เข้ำไม่ถึง และ ปลำยทำงคือเรำต้องชว่ ยใหเ้ ขำชว่ ยตวั เองให้ไดใ้ นทกุ ๆ ด้ำน\" ---------------------------------------------------------- แนวคดิ ของคนทำงำนภำยใตโ้ ครงกำรให้ควำมชว่ ยเหลือทำงกฎหมำยเพอ่ื ต่อยอดงำนสำรวจสถำนกำรณ์ด้ำนสขุ ภำวะของคนชำยแดนทมี่ ีปัญหำสถำนะและสทิ ธติ ำมกฎหมำย ในพืน้ ท่ีชำยแดนจังหวัดตำก หรือเรียกสั้นๆ วำ่ “โครงกำรใหค้ วำมช่วยเหลอื ทำงกฎหมำยแกค่ นชำยแดนท่ีจังหวดั ตำก” รวบรวมโดย รศ.ดร.พันธทุ์ พิ ย์ กำญจนะจติ รำ สำยสุนทร เม่ือวนั ท่ี ๙ สิงหำคม พ.ศ.๒๕๕๗

Page |2 ----------------------- ๓. คณุ หมอหนึ่ง ธวชั ชัย ย่ิงทวีศักดิ์ ผอู้ ำนวยกำรโรงพยำบำลท่ำสองยำง ----------------------- \"เก่ยี วข้องกับหลกั ประกันสขุ ภำพซึ่งมีผลต่อกำรรักษำพยำบำล เด็ก หลำยคนขำดโอกำสทำงกำรศกึ ษำและทำงำน บคุ ลำกรบำงคนก็เจอปัญหำนี้ เจ้ำหน้ำทีบ่ ำงคนกพ็ ึ่งจะได้บัตร อีกอยำ่ งออกหนว่ ยแพทยค์ รั้งก่อนเจอคนแก่ ที่ไม่มีบัตรครับอยู่คนเดียวในบ้ำน ไม่ได้รับเบี้ยยังชีพรู้สึกสงสำรครับ จะให้ อบต.ช่วยกล็ ำบำก\" ----------------------- ๔. คณุ หมอเต้ ผูอ้ ำนวยกำรโรงพยำบำลพบพระ ----------------------- “จำกท่ีเคยเลำ่ ท่ีพี่ตุ่ยชวนไปรว่ มผลักดนั เรอื่ งสิทธกิ ำรรักษำ ของผมู้ ปี ญั หำสถำนและสิทธิ ซ่ึงมีประโยชน์ โดยตรงแตม่ ันเป็นเรื่องนอกโรงบำลที่เรำไม่ค่อยนึกถึงและไม่เกี่ยวกลับเรำโดยตรง แต่ก็ทำได้ มันทำให้มุมมอง กำรช่วยเหลือคนท่ีด้อยโอกำสกว้ำงข้ึน ซ่ึงไม่จำกัดแค่เกี่ยวกับ สำธำรณสุข ดังนั้นในทำงกฎหมำยเองในพ้ืนท่ี ท่ีเรำทรำบปัญหำควำม เป็นอยู่ กำรเดินทำง กำรเข้ำถึงกำรศึกษำ ทำให้สิทธิควำมเป็นมนุษย์ ต่ำลง และเกิดกำรเรียกรับผลประโยชน์ตำมมำ ทั้งนี้เกิดจำกควำมไม่รู้ กฎหมำย หรือกำรเข้ำไมถ่ ึง เชน่ กำรแจ้งเกิด กำรย่ืนขอสัญชำติไทยตำม สทิ ธิ ซึ่งสำหรับบคุ คลเหล่ำน้เี ช่ือได้เลยวำ่ กำรทีพ่ วกเขำได้ สูติบัตร หรือ บัตรประชำชนไทยน้ัน มีค่ำมำกมำย และทำให้ชีวิตควำมเป็นอยู่ดีขึ้น ( กำรศึกษำ กำรครอบครองท่ีดิน สำธำรณสุข กำรหำงำน ??) และสิทธิ ควำมเปน็ มนษุ ยท์ ี่ทัดเทยี มผู้อน่ื จึงอยำกชว่ ยครับ” ----------------------- ๕. คณุ หมอปูน นกั วิชำกำรประจำกระทรวงสำธำรณสขุ และอดตี แพทย์ประจำโรงพยำบำลอมุ้ ผำง ----------------------- “กำรทำงำนช่วยเหลือด้ำนกฎหมำยและแก้ปัญหำสถำนะ ของพื้นท่ชี ำยแดน เป็นจดุ คำนงัดทสี่ ำคัญมำกๆ ของปัญหำสำธำรณ สุชทั้งระบบ ไม่ใช่เพียงแค่ให้ผู้คนมีสิทธิประกันสุขภำพ หรือไม่ เพียงแต่เพิ่มเม็ดเงินให้สถำนพยำบำล แต่น่ีหมำยถึง กำรพัฒนำ คุณภำพชีวิตของผู้คนทุกมิติ จังหวัดตำกมีข้อดี ท่ีมีบุคลำกรที่ตั้งใจ มี commitment และทุนทำงสังคมสูง พอที่จะขับเคลื่อนและ แกป้ ัญหำสถำนะบุคคลในพ้นื ทช่ี ำยแดนได้ ---------------------------------------------------------- แนวคิดของคนทำงำนภำยใตโ้ ครงกำรใหค้ วำมช่วยเหลอื ทำงกฎหมำยเพ่ือต่อยอดงำนสำรวจสถำนกำรณ์ด้ำนสขุ ภำวะของคนชำยแดนที่มีปัญหำสถำนะและสทิ ธติ ำมกฎหมำย ในพ้ืนที่ชำยแดนจงั หวัดตำก หรือเรียกสั้นๆ ว่ำ “โครงกำรใหค้ วำมช่วยเหลอื ทำงกฎหมำยแกค่ นชำยแดนท่ีจงั หวดั ตำก” รวบรวมโดย รศ.ดร.พนั ธท์ุ พิ ย์ กำญจนะจติ รำ สำยสุนทร เม่อื วันท่ี ๙ สงิ หำคม พ.ศ.๒๕๕๗

Page |3 กำรทำงำนแบบพลังมด ท้ังจำกบำงกอกคลินิก และ ทีมโรงพยำบำลเอง ในพ้ืนที่น่ี น่ำจะเป็นแบบอย่ำง ให้พน้ื ทอ่ี น่ื ๆได้เรยี กเปล่ยี นเรยี นรดู้ ว้ ย คงจะดมี ำกๆ ถำ้ มพี ลังมดแบบนี้เยอะแยะเต็มไปหมดทัง้ ประเทศ สุดท้ำยผู้รับและผู้ให้ ผู้ช่วยเหลือและผู้ได้รับควำมช่วยเหลือก็เป็นหน่ึงเดียวกัน และนี่แหละคือ ควำมหมำยของกลั ยำณมิตร” ----------------------- ๖. คุณอ้วน พยำบำลประจำโรงพยำบำลทำ่ สองยำง ----------------------- “รมิ รวั้ ตะเขบ็ ชำยแดนมปี ัญซับซ้อนมำก..มีกำรคอรัปชนั่ มำกเหลือเกิน จนทำให้อำนำจเงินครอบคลุมใจ คน หำกกำรสำรวจประชำกรอย่ำงเคร่งครัด ัตังแต่เกิดหรือเข้ำออกเป็นปัจจุบันคงมีปัญหำไม่มำก ท่ีบีบหัวใจ มำกคือสิทธใิ์ นกำรักษำพยำบำล หัวใจควำมเป็นมนุษย์ลดนอ้ ยลงทุกวัน คำประกำศสิทธ์ิของผู้ป่วยสิบข้อ ข้อสอง ชัดเจนมำก แต่ทำไม เลือกปฏิบัติกับมนุษย์ด้วนกันเอง และ กำรไร้รัฐไร้สทิ ธ์จิ ึงเจ็บปวดยง่ิ ไม่มที ่รี องรบั หำกเปน็ โรคเรื้อรัง.. ย่ิงกว่ำน้ัน คนที่เกิดบนผืนแผ่นดินไทนแท้มีสิทธิ์ ชำระเงินเอง!! เพรำะควำมพร่องหรือขำดควำมรู้ ทำงกฎหมำยด้ำน สถำนะบุคคลจึงทำให้ ส่งผลต่อหลักประสุขภำพตำมสิทธ์ิตำม รัฐธรรมนญู แต่ทำงรพ.ท่ำสองยำงได้แบกรับภำระเร่ืองค่ำใช้จ่ำยทุกคน ท่ีมำรักษำ หำกบุคลำกรมีควำมรู้ ถึงวิธีปฏิบัติทำงกม.สำหรับบุคคล เหลำ่ นี้กส็ ำมำรถช่วยแนะนำไปทำตำมลำดับข้ันตอนท่ีอำเภอได้ และ เจ้ำหน้ำท่ีทำงอำเภอต้องช่วยเอ้ืออำนวยกับบุคคลเหล่ำนี้ เคยออก หนว่ ยประสบกบั หลำยเคสท่ีไม่มีบัตร โดยเฉพำะคนบนดอยจริง กำร เดินทำงก็ลำบำก ควำมยำกจนก็หนักเอำกำร หำกจะให้เดินทำงไป อำเภอพวกเขำเลือกไมม่ ำ คิดวำ่ ไม่เป็นไร จริงๆหำกเป็นแบบนี้เชิงรุกน่ำดีกว่ำเชิงรับเหมือนสำธำรณสุข กำรศึกษำ แต่ชำวบ้ำนมักไม่เห็น ควำมสำคญั เท่ำไหร่ ชำวบ้ำนท่ีนี่มักเชื่อภือผญบ.ฉะนั้นผญบ.ต้องมีควำมรู้เร่ืองกม.พอมำรพ.หำกสิทธ์ิชำระเงิน เองเกดิ ในไทยหำกมนี กั ฏหมำยก็จะเอือ้ อีกทำง ช่วยกนั แก้ปม อีกไมน่ ำนปมลดลง อำจใช้เวลำนำน สักหนอ่ ย ชำวบำ้ นได้รับประโยชน์” ----------------------- ๗. คณุ แมว จนั ทรำภำ จินดำทอง นกั สงั คมสงเครำะห์ประจำโรงพยำบำลอุ้มผำง ----------------------- “จุดเกำะเก่ียวหลักที่ทำให้ รพ. ทำงำนกฎหมำยกับคนชำยแดน มีสองส่วนค่ะ ประกำรแรก คืออยำกให้พวกเขำเข้ำถึงหลักประกันสุขภำพตำมระบบรัฐสวัสดิกำรค่ะ ประกำรทีส่ อง คือ คนชำยแดนโดยมำกไมท่ รำบสทิ ธทิ ำงกฎหมำยท่เี ขำพึงมี” ---------------------------------------------------------- แนวคิดของคนทำงำนภำยใต้โครงกำรให้ควำมช่วยเหลอื ทำงกฎหมำยเพ่ือต่อยอดงำนสำรวจสถำนกำรณด์ ำ้ นสุขภำวะของคนชำยแดนทม่ี ีปญั หำสถำนะและสทิ ธิตำมกฎหมำย ในพื้นทช่ี ำยแดนจงั หวัดตำก หรือเรยี กสัน้ ๆ วำ่ “โครงกำรให้ควำมช่วยเหลอื ทำงกฎหมำยแกค่ นชำยแดนท่จี งั หวัดตำก” รวบรวมโดย รศ.ดร.พันธ์ุทิพย์ กำญจนะจิตรำ สำยสุนทร เมื่อวนั ที่ ๙ สิงหำคม พ.ศ.๒๕๕๗

Page |4 ----------------------- ๘. คณุ เวช นกั กฎหมำยประจำโรงพยำบำลอุ้มผำง ----------------------- “ปญั หำเด็กถกู ทอดทิง้ ปญั หำกำรเข้ำถึงหลักประกันสุขภำพ ปัญหำด้ำน สถำนะบุคคล ปัญหำกำรเดินทำง ปัญหำกำรทำงำน ฯ ทุกปัญหำมันต้องใช้ กฎหมำยทำใหถ้ ูกต้อง และเขำ้ ถงึ ทกุ คน ชำวบ้ำนเค้ำไม่รู้อะไร ทำงเจ้ำหน้ำท่ีบอก ให้ทำอะไรก็ทำไม่รู้ว่ำผิดหรือถูก รอคอย อดทน ทุกครั้งที่เข้ำหมู่บ้ำนรู้สึกถึง ควำมหวัง ของชำวบ้ำนท่ีมำรอ ตอนต้ังใจมำอยู่ ก็คิดว่ำคงอยู่แค่ปีเดียว แต่อยู่ ครบหนง่ึ ปี กร็ แู้ ค่วำ่ ยงั ไปไหนไมไ่ ด้ ยงั ตอ้ งอยตู่ ่อ มนั ทำให้ชวี ิตคนชำยแดนดีขึ้นได้ ถ้ำมคี นชว่ ย คนทที่ ำให้เค้ำเหลำ่ นี้ เขำ้ ถึง กฎหมำย คับ\" ----------------------- ๙. คณุ ชมพู่ วกิ ำนดำ นักกฎหมำยประจำโรงพยำบำลอมุ้ ผำง ----------------------- “พื้นท่ีชำยแดนเป็นพ้ืนท่ีท่ีน่ำสนใจด้วยสภำพที่มีคนข้ำมไปมำ ด้วย หลำยๆเหตผุ ล ขำ้ มไปมำเพอ่ื หำเล้ียงชีพ เพ่ือรับบริกำรทำงกำรแพทย์ หนีภัยกำรสู้ รบ สร้ำงครอบครัว พ้ืนท่ีแถบนี้เลยมีคนหลำยประเภท ปัญหำก็มีหลำยประเภท และซบั ซ้อนดว้ ยค่ะ บวกกับสภำพบำงทีห่ ่ำงไกล ยำกตอ่ กำรเข้ำถึง กำรดูแลของรัฐ เขำ้ ไปไม่ถงึ ทำให้หลำยๆ ปัญหำไมไ่ ดร้ บั กำรแก้ไข” ----------------------- ๑๐. คุณเสือนทั ธิตพิ ล วัตตะกมุ ำร นกั ศกึ ษำกฎหมำยฝกึ งำนประจำโรงพยำบำลอมุ้ ผำง ----------------------- “สำหรบั ตัวผม ผมมำเพือ่ เรยี นรู้ ก่อนท่ีผมจะได้รับกำรศึกษำ ในเร่ืองสิทธิ มนุษยชน เรื่องกฎหมำยระหว่ำงประเทศ เรื่องวัฒนธรรม เรื่องชำติพันธุ์ ผมรู้สึก ภำยในจิตใจวำ่ พวกเขำเหลำ่ นั้นทอ่ี ยู่ชำยแดนเป็นพลเมืองช้ัน ๒ ผมไม่โกหกตัวเอง ผมไม่หลอกตัวเอง ผมรูส้ กึ แบบน้นั จรงิ ๆ อย่ำโกรธอย่ำเกลยี ดผมเลย แต่หลงั จำกที่ผมไดร้ ับกำรศกึ ษำ ผมรสู้ ึกวำ่ พ่ีน้องทอี่ ยูช่ ำยแดน คงจะรู้สึก น้อยเน้ือต่ำใจมำกกับควำมคิดของผมและอีกหลำยๆคน คงคิดแบบนั้นผมเชื่อว่ำ หลำยคนก็คิดแบบนี้ผมไม่โกหก พ่ีน้องชำยแดนผมเชื่ออย่ำงน้ันจริงๆ ผมรู้สึกเสียใจกับควำมรู้สึก ควำมคิด ฉน้ันหลังจำกท่ีผมได้รับกำรศึกษำในมหำวิทยำลัยธรรมศำสตร์ ในช้ันปีที่ ๑-๔ ผมเลยรู้ว่ำ พวกพ่ีน้องชำยแดน ลำบำกมำก ทัง้ ด้ำนสถำนะบคุ คล กำรรักษำพยำบำล ที่ดินทำกิน กำรถูกละเลยจำกกำรเคำรพในศักด์ิศรีควำม เปน็ มนษุ ย์ ผมจึงตดั สินใจมำท่นี ี่ โรงพยำบำลอุ้มผำง ---------------------------------------------------------- แนวคดิ ของคนทำงำนภำยใต้โครงกำรให้ควำมช่วยเหลอื ทำงกฎหมำยเพื่อต่อยอดงำนสำรวจสถำนกำรณด์ ้ำนสขุ ภำวะของคนชำยแดนทมี่ ีปญั หำสถำนะและสทิ ธติ ำมกฎหมำย ในพน้ื ท่ชี ำยแดนจงั หวัดตำก หรือเรียกสั้นๆ วำ่ “โครงกำรใหค้ วำมช่วยเหลือทำงกฎหมำยแกค่ นชำยแดนทจ่ี ังหวัดตำก” รวบรวมโดย รศ.ดร.พันธุท์ พิ ย์ กำญจนะจิตรำ สำยสุนทร เม่อื วันท่ี ๙ สงิ หำคม พ.ศ.๒๕๕๗

Page |5 1.เพื่อเรียนรู้ เพ่ือเปล่ียนตัวเอง เปล่ียนอำเภอ เปลี่ยนจังหวัดเปล่ียนประเทศ โดยเร่ิมจำกกำรทำงำน ภำคสนำม กำรทำงำนวชิ ำกำร กำรทำงำนเปน็ เคส ช่วยพี่น้องชำยแดน เรื่องสถำนะบุคคล เรื่องครอบครัวบ้ำง เร่อื งเดก็ กำรรับบตุ รบุญธรรม เร่ืองสิทธใิ นกำรรักษำพยำบำลบ้ำง มันเป็นกำรเปล่ียนตัวเองเพ่ือให้มีควำมรู้มำก ข้นึ ในด้ำนเฉพำะดำ้ นท่เี กี่ยวกบั สขุ ภำวะทั้งดำ้ นสถำนะบคุ คล สำธำรณสขุ ทกุ ๆอยำ่ ง 2.ผมจะนำควำมรู้ทีไ่ ด้จำกกำรทำงำนในช่วงเป็นนักศึกษำึกกงำน ไปใช้ในช่วงชีวิตที่จะประกอบอำชีพ ข้ำรำชกำรปลัดอำเภอ คณะกรรมกำรสิทธิมนุษยชน ตำรวจ หรือสำยงำนอื่นๆท่ีเกี่ยวข้อง ผมเชื่อว่ำผมจะได้ กลบั มำตอบแทนเงนิ ภำษซี ง่ึ พน่ี อ้ งชำยแดนอำจจะซื้อของ เสียภำษี จำกเซเว่นอีเลเว่น ห้ำงสรรพสินค้ำ มำจ่ำย เป็นค่ำเทอมในส่วนของมหำวทิ ยำลัยภำครัฐทม่ี ีชอ่ื เสยี งให้ผมได้เรียนในรำคำถูก และ เบกิ ค่ำเทอมได้ เพรำะแม่ ผมเปน็ ขำ้ รำชกำร ผมเบิกฟรี ปลี ะสองหมื่นบำท แทบจะไมไ่ ด้เสยี เงินอะไรผมขอบคุณจริงๆ ในช่วงที่ผมมำึกกงำนผมได้เปลี่ยนตัวเองเปลี่ยนควำมคิดและสะท้อนควำมคิดของผมลงไปใน สื่อ ออนไลน์ เฟสบุค ให้เพ่ือนๆหลำยคนๆที่อำจไม่เคยได้ยิน ปัญหำจำกคนชำยขอบ ให้เขำได้เรียนรู้ ตระหนัก และเช่ือในศักดิ์ศรคี วำมเป็นมนษู ย์ สุดทำ้ ยน้ีผมขอโทษท่เี คยรู้สกึ เคยคิดแบบน้ัน เพรำะผมไม่เคยได้ถูกปลูกึังมำให้คิดว่ำพ่ีน้องชำยแดน เป็นพลเมืองเช่นเดยี วกับเรำ ผมขอโทษ และผมสัญญำว่ำ ผมจะช่วยเหลือพ่ีน้องเท่ำที่ผมจะทำได้ โดยคำนึงถึง ศักดศิ์ รคี วำมเปน็ มนุษย์ ของพน่ี อ้ งชำยแดน” ----------------------- ๑๑. คุณเชอรี่ พวงรตั น์ ปฐมสิริรกั ษ์ นกั กฎหมำยแหง่ บำงกอกคลินิก ธรรมศำสตร์ ----------------------- \"คงเพรำะควำมเป็นพื้นท่ีชำยแดนม้ังคะ มันดู ห่ำงไกล อำจจะไปลำบำก เลยต้งั ข้อสงสยั ว่ำคนชำยแดน เขำ อยู่อย่ำงไร มีสุขมีทุกข์แบบไหน เลยไปค้นหำ (ยอมไปทำ situation survey) พอไปก็พบว่ำ ปัญหำทำงกฎหมำยที่ทำ ให้เขำไปเป็นสุข มันมีอยู่มำกกว่ำคนช้ันในมำก ปัญหำมัน ซับซ้อน บำงทีก็ดูเหมือนถูกละเลย ก็เลยคิดว่ำ ถ้ำเรำไม่เป็น ส่วนหนึง่ ทจี่ ะช่วยพวกเขำแล้ว จะรอใหใ้ ครมำช่วยเขำละ่ \" ---------------------------------------------------------- แนวคิดของคนทำงำนภำยใต้โครงกำรให้ควำมช่วยเหลอื ทำงกฎหมำยเพื่อต่อยอดงำนสำรวจสถำนกำรณ์ดำ้ นสขุ ภำวะของคนชำยแดนที่มีปัญหำสถำนะและสทิ ธิตำมกฎหมำย ในพน้ื ที่ชำยแดนจังหวัดตำก หรือเรยี กส้นั ๆ วำ่ “โครงกำรให้ควำมช่วยเหลอื ทำงกฎหมำยแกค่ นชำยแดนท่จี งั หวดั ตำก” รวบรวมโดย รศ.ดร.พนั ธุท์ ิพย์ กำญจนะจิตรำ สำยสนุ ทร เมอ่ื วันท่ี ๙ สิงหำคม พ.ศ.๒๕๕๗

Page |6 ----------------------- ๑๒. คุณตำ่ ย ปภำวดี สลกั เพชร นกั กฎหมำยแห่งบำงกอกคลินกิ ธรรมศำสตร์ ----------------------- \"1.เพรำะคนชำยแดนสว่ นมำกทพี่ บว่ำมปี ญั หำคอ่ นขำ้ งด้อยโอกำสในกำรที่จะจัดกำรปัญหำของตนเอง เพรำะฉะนัน้ ถำ้ ไมม่ ใี ครเขำ้ ไปให้ควำมชว่ ยเหลือพวกเขำ พวกเขำกจ็ ะไม่ได้มีชีวิตท่ดี ีขนึ้ 2.ถำ้ เรำในฐำนะที่มีควำมร้ดู ำ้ นกฎหมำยไม่เข้ำไปให้ควำมช่วยเหลือ แล้วจะรอให้ใครช่วยเหลือ ในเมื่อ เรำมีควำมรคู้ วำมสำมำรถท่ีจะเข้ำไปใหค้ วำมช่วยเหลือได้ 3.ชำยแดนเป็นบริเวณรอยต่อระหว่ำงประเทศซ่ึงมีผู้คนของแต่ละ ประเทศเข้ำออกสม่ำเสมอ จึงเป็นอีกจุดหนึ่งท่ีน่ำให้ควำมสนใจเพรำะด้วย ควำมที่มีควำมหลำกหลำยของผู้คนในหลำยประเทศย่อมมีปัญหำเกิดขึ้น แน่นอน และด้วยควำมท่ีมีควำมท่ีมีผู้คน/ประชำชนของหลำยประเทศ จึง อำจจะเกิดควำมสับสนและไม่รู้ว่ำเม่ือมีปัญหำเกิดข้ึนแล้ว ควรจะจัดกำรแญ หำน้ันอย่ำงไร ภำยใต้กฎหมำยใด\" ----------------------- ๑๓. คุณปลำทอง ศิวนุช สร้อยทอง นักกฎหมำยแห่งบำงกอกคลินิก ธรรมศำสตร์ ซ่ึงกำลังจะไปทำงำน เปน็ นกั กฎหมำยประจำโรงพยำบำลแมร่ ะมำด ----------------------- \"เพรำะเป็นพืน้ ทท่ี ่เี รำจะสำมำรถนำองค์ควำมรู้กฎหมำยที่เรียนจำกห้องเรียนมำใช้งำนจริงเพ่ือจัดกำร ปัญหำของชำวบ้ำน และเรำจะไดเ้ รียนร้ปู ญั หำในทกุ มติ ิของชำวบ้ำนจำกเร่ืองจรงิ เป็นภำรกิจของนักกฎหมำยที่ต้องเดินเข้ำหำควำมต้องกำรของสังคม กบั กลมุ่ ของคนตวั เล็กตัวนอ้ ยทม่ี ักถูกมองข้ำม/เอำรดั เอำเปรยี บ ท่ีต้องเป็นพื้นที่ชำยแดนเพรำะพ้ืนท่ีนี้มีคนที่มีปัญหำสถำนะบุคคลอยู่ จำนวนมำก มคี วำมด้อยโอกำสในหลำยลักษณะ และมักห่ำงไกลจำกสวัสดิกำร ของรัฐท้ังสอง(ไทย-พม่ำ) และประกำรสำคัญคือ กำรทำงำนในพื้นท่ีนี้ เรำมี ภำคที ่ีเข้มแข็งและมุง่ ม่นั อย่ำง 4 ผอ.รพ. จึงเป็นโอกำสในกำรจัดทัพทำงำนท่ีดี ทส่ี ดุ ” ---------------------------------------------------------- แนวคิดของคนทำงำนภำยใตโ้ ครงกำรให้ควำมชว่ ยเหลอื ทำงกฎหมำยเพอ่ื ตอ่ ยอดงำนสำรวจสถำนกำรณ์ด้ำนสขุ ภำวะของคนชำยแดนท่มี ีปญั หำสถำนะและสิทธติ ำมกฎหมำย ในพืน้ ท่ชี ำยแดนจงั หวัดตำก หรอื เรียกสั้นๆ วำ่ “โครงกำรให้ควำมช่วยเหลือทำงกฎหมำยแก่คนชำยแดนท่จี ังหวดั ตำก” รวบรวมโดย รศ.ดร.พันธท์ุ ิพย์ กำญจนะจิตรำ สำยสุนทร เมอ่ื วนั ท่ี ๙ สงิ หำคม พ.ศ.๒๕๕๗

Page |7 ----------------------- ๑๔. คณุ เตือน Bongkot Napaumporn นกั กฎหมำย \"ตนี เปล่ำ\" แหง่ บำงกอกคลินิก ธรรมศำสตร์ ----------------------- \"เริม่ ต้นของควำมอยำกก็คงมำจำก \"ทฤษฎ\"ี ทเี่ รียนรู้จำกอำจำรย์แหววมำ ต้ังแต่เม่ือเข้ำมำทำงำนใหม่ๆ ว่ำ \"กำรเป็นคนชำยแดนน้ันเป็นหนึ่งในสำเหตุของ ควำมไร้รัฐไร้สัญชำติ\" เม่ือถึงวันท่ีได้มีโอกำสมำเรียนรู้เร่ืองจริง ก็กระโดดลงมำ ทนั ทเี พรำะ \"ควำมอยำกร\"ู้ แต่ต้องบอกก่อนว่ำจริงๆ ก็ไปเรียนรู้และทำงำนให้ควำมช่วยเหลือคน ชำยแดนมำแลว้ หลำยพ้ืนที่ แต่ที่น่ี (พ้ืนท่ี จ.ตำก) ย่ิงพิเศษกวำ่ ทอ่ี ่ืน..!! ท่ีน่ีมี \"คุณหมอระดับผู้อำนวยกำร\" ที่จริงจังมุ่งม่ันทำงำนเพ่ือคนชำยแดน ไม่เฉพำะเรื่องสุขภำพเท่ำน้ัน แต่คุณหมอๆ พยำยำมเข้ำไปดูแลสุขภำวะของคนชำยแดนในเร่ืองอื่นๆ ด้วย ซึ่ง น่นั รวมไปถงึ \"ปัญหำสถำนะบคุ คล\" เตือนเห็น \"คุณหมอจิ\" ที่เึ้ำดูแลคนชำยแดนที่เคยติดยำเสพติด และ ยำยอำยุเกือบ 100 ปี ในเขำท่ี หำ่ งไกล ท่ยี ังมปี ัญหำสถำนะบุคคลและไม่ได้รับกำรเหลียวแล เตือนเห็น \"คุณหมอหน่ึง\" ท่ีเอำใจใส่เจ้ำหน้ำท่ีโรงพยำบำลท่ีมีปัญหำสถำนะบุคคล รำวกับเป็นคนใน ครอบครัว เตอื นเหน็ \"คณุ หมอเต\"้ ท่ี ปะ ฉะ ดะ ลุยไปทั่ว อ.พบพระ ไปสำรวจคนที่มีปัญหำสถำนะบุคคลที่อยู่ใน พ้ืนท่บี ริกำร และเอ่ยปำกอยำ่ งแขง็ ขันกับชำวบ้ำนว่ำ \"ผมจะชว่ ยทุกคน ผมรับผิดชอบเอง\" เตือนเห็น \"คุณหมอตุ่ย\" ที่แบกรับคนไข้ชำยแดนทุกคนไว้บนบ่ำแม้โรงพยำบำลจะขำดทุนมหำศำล ใครไม่รกั ษำคนไรส้ ญั ชำติที่ไมม่ ีหลักประกันสขุ ภำพ คุณหมอตุ่ยรับหมด และยงิ่ ได้ไปเจอชำวบ้ำนซ่ึงเป็นคนชำยแดนที่มีปัญหำสถำนะบุคคลตัวเป็นๆ commitment ก็เกิดข้ึน ตำมธรรมชำติ ใครมนั จะไปทิ้งคณุ หมอๆและชำวบำ้ นไดล้ งคอ จริงไหมคะ??? ----------------------- ๑๕. “อ.โดง่ ” ดร.ชำติชำย เชษฐสมุ น แหง่ คณะนิติศำสตร์ ธรรมศำสตร์ ----------------------- “จำกประสบกำรณ์ในอดีตและกำรลงพ้ืนที่อำเภอชำยแดนของจังหวัดตำก ครั้งหลังสดุ พบวำ่ พน้ื ท่ีดงั กล่ำวยังมี \"รำษฎรไทย\" อีกจำนวนมำกที่ยังประสบปัญหำ สถำนะบุคคลและกำรรับรองสิทธิตำมสถำนะบุคคลของรำษฎรไทย เช่น ชำวไทย ภูเขำด้ังเดิมยังไม่ได้รับกำรรับรองสิทธิในสัญชำติไทย คนไทยพลัดถ่ิน ผู้หนีภัยกำรสู้ รบจำกประเทศพม่ำ ท้ังท่ีอยู่ในและนอกพ้ืนท่ีพักพิงชั่งครำว รวมถึงบุตรที่มำเกิดใน ---------------------------------------------------------- แนวคิดของคนทำงำนภำยใต้โครงกำรให้ควำมช่วยเหลือทำงกฎหมำยเพอ่ื ต่อยอดงำนสำรวจสถำนกำรณด์ ำ้ นสขุ ภำวะของคนชำยแดนที่มีปัญหำสถำนะและสิทธติ ำมกฎหมำย ในพน้ื ท่ีชำยแดนจงั หวัดตำก หรอื เรียกส้ันๆ ว่ำ “โครงกำรใหค้ วำมช่วยเหลอื ทำงกฎหมำยแก่คนชำยแดนทจ่ี งั หวดั ตำก” รวบรวมโดย รศ.ดร.พันธทุ์ ิพย์ กำญจนะจิตรำ สำยสุนทร เมอื่ วนั ที่ ๙ สงิ หำคม พ.ศ.๒๕๕๗

Page |8 ประเทศไทย กำรทอดทง้ิ เดก็ กำรข้ำมชำตขิ องคนสัญชำตไิ ทยในประเทศพมำ่ ฯลฯ ปัญหำต่ำงๆ ท่ีกล่ำวมำน้ัน มีควำมซับซ้อนและต้องกำรองค์ควำมรู้ในกำรแก้ไขปัญหำ อีกทั้งต้องผสำนควำมร่วมมือของหน่วยงำนท่ีมี หนำ้ ทตี่ ำมกฎหมำยในกำรแก้ไขปัญหำสถำนะบุคคล โรงพยำบำลเปน็ หนว่ ยงำนหน่ึงทีต่ อ้ งพบกบั คนปว่ ยท่มี ปี ญั หำสถำนะบุคคลตัง้ แตค่ ลอด รักษำพยำบำล กระท่ังเวลำเสียชีวิต เม่ือขำดองค์ควำมรู้ทำงกฎหมำยว่ำด้วยสถำนะบุคคลย่อมไม่สำมำรถรักษำโรคสถำนะ บคุ คลได้ กำรใหค้ วำมชว่ ยเหลอื ทำงกฎหมำยผ่ำนทำงโรงพยำบำลจึงเป็นเร่ืองท่ีจำเป็นอย่ำงยิ่ง โดยเฉพำะเม่ือมี กำรเปดิ เสรีทำงเศรษฐกิจในระหว่ำงประเทศสมำชิกอำเซียน กำรเคล่ือนย้ำยของคนมีมำกย่ิงขึ้น ซึ่งรวมถึงคนที่ มปี ัญหำสถำนะบุคคลโดยเฉพำะพืน้ ท่ชี ำยแดนทข่ี ้ำมไปมำเปน็ ปกติ หำกยังไม่ได้เร่ิมกำรแก้ไขจะเป็นเรื่องท่ียำก ต่อกำรแก้ไขมำกกว่ำเดิม เพรำะกำรข้ำมชำติสำมำรถเกิดข้ึนต่อเนื่องได้อีกหลำยทอด กำรให้ควำมช่วยเหลือ ทำงกฎหมำยแกค่ นชำยแดนท่มี ปี ญั หำสถำนะบคุ คลจึงเปน็ เรื่องจำเปน็ และเร่งด่วน” ----------------------- ๑๖. คุณสม้ นันทนา วเิ ศษอดุ มศักด์ิ นักสังคมสังเครำะห์ โรงพยำบำลทำ่ สองยำง ----------------------- “นอกจำกจะเป็นบุคคลที่ไม่มีเอกสำรระบุตัวตนแล้ว รวมไปจนถึงกำรขำดควำมรู้ของพ่อแม่ที่ไม่ได้ไป แจ้งเกิดให้กับลูก ล้วนเป็นท่ีมำของปัญหำทั้งสิ้น และสำเหตุท่ีน่ำสนใจคือควำมไร้รัฐไร้สัญชำติของคนพิกำร เช่นน้องผักกำดและน้องจอหนุแฮ เพรำะฉะนั้นแล้วเรำจะต้องให้ควำมสำคัญและให้กำรช่วยเหลือกับบุคคล เหล่ำนี้ให้มำกๆ” ----------------------- ๑๗. คุณหญงิ รตั ติกาล ธรรมใจ นักสังคมสงั เครำะห์ โรงพยำบำลพบพระ ----------------------- “ทำไมจึงอยำกช่วยเหลือคนชำยแดนที่มีปัญหำสถำนะบุคคล ก็คง เป็นเพรำะหญิงเองก็เป็นคนจังหวัดตำกเกิดที่น่ี เรียน และโตที่น่ีมำตั้งแต่เด็ก จนกระทั่งเรียนจบกก็ ลบั มำทำงำนท่ีบ้ำน ก็จะเห็นมำโดยตลอดของควำมด้อย โอกำสของคนชำยแดน โดยเฉพำะอย่ำงย่ิงคนท่ีมีปัญหำสถำนะบุคคล กลำยเป็นว่ำเขำย่ิงถูกกระทำซ้ำโดยจำกควำมเหลี่ยมล้ำต่ำงๆ ทำงสังคมจำก ควำมด้อยโอกำสควำมไม่มีควำมรู้ กำรเข้ำไม่ถึงในกำรศึกษำ ควำมยำกจน และพืน้ ท่ีทม่ี ีควำมหำ่ งไกล ควำมยำกลำบำกต่ำงๆ ของสภำพภมู ิลำเนำ กลุ่มคนเหล่ำนี้เขำจึงไม่สำมำรถจะช่วยเหลือตนเองหรือพิทักษ์สิทธิของตนเองได้ ส่งผลให้กลำยเป็น วงจรที่ซ้ำเติมควำมด้อยโอกำส ทั้งโอกำสกำรในเข้ำถึงกำรรักษำพยำบำล กำรเรียนกำรศึกษำ และในกำร ดำเนนิ ชวี ิตทำงสงั คม ซ่ึงในพ้ืนที่ชำยแดนไทย-พม่ำ สิ่งที่เรำพบเห็นคือควำมหลำกหลำยทั้งทำงด้ำนภำษำ เช้ือ ชำติ และวฒั นธรรม จนบำงทกี ็กลมกลนื จนในในพนื้ ทกี่ ็รู้สึกวำ่ ทกุ คนก็เปรียบเสมือนญำตพิ ี่นอ้ งกัน ---------------------------------------------------------- แนวคดิ ของคนทำงำนภำยใตโ้ ครงกำรใหค้ วำมชว่ ยเหลอื ทำงกฎหมำยเพือ่ ต่อยอดงำนสำรวจสถำนกำรณ์ดำ้ นสขุ ภำวะของคนชำยแดนทมี่ ีปัญหำสถำนะและสิทธิตำมกฎหมำย ในพืน้ ท่ีชำยแดนจงั หวัดตำก หรอื เรียกส้ันๆ ว่ำ “โครงกำรใหค้ วำมช่วยเหลือทำงกฎหมำยแกค่ นชำยแดนทีจ่ งั หวัดตำก” รวบรวมโดย รศ.ดร.พันธท์ุ ิพย์ กำญจนะจิตรำ สำยสนุ ทร เมอ่ื วนั ท่ี ๙ สงิ หำคม พ.ศ.๒๕๕๗

Page |9 สรุปคือ หญิงอยำกเห็นสภำพสังคมควำมเป็นอยู่ของคนชำยแดนไทย-พม่ำมีควำมเป็นอยู่ท่ีดีข้ึน โดย ลดควำมเหล่ียมล้ำและปัญหำกำรกีดกั้นกลุ่มคนเหล่ำนี้ให้เป็นคนชำยขอบทำงด้ำนโอกำส ซึ่งส่งผลให้เป็น ปัญหำในกำรพัฒนำด้ำนอื่นๆด้วย หำกชุมชน สังคม หรือประเทศจะก้ำวหน้ำหญิงคิดว่ำ ทุกคนควรมีควำมรู้ โดยเร่ิมจำกกำรรู้หน้ำที่และรู้บทบำทของตัวเอง เขำก็จะสำมำรถรู้เท่ำทันและกำรสำมำรถช่วยเหลือจัดกำร ตวั เองไดอ้ ยำ่ งย่งั ยนื ซึง่ ควรเนน้ ให้เขำตระหนักเห็นคณุ คำ่ ในตวั เองสำมำรถชว่ ยเหลอื ตัวเองได้ ควำมรู้จึงเป็นสิ่ง สำคัญกำรผลักดันให้ปัญหำเหล่ำน้ี ควำมรู้ในด้ำนสิทธิ และตัวเรำเองในคณะคนทำงำนก็ควรช่วยให้เกิดควำม เท่ำเทยี มกนั มำกทีส่ ุด” ----------------------- ๑๘. “อ.แหวว” รศ.ดร.พันธทุ์ ิพย์ กำญจนะจิตรำ สำยสนุ ทร แห่งคณะนติ ศิ ำสตร์ ธรรมศำสตร์ ----------------------- “เม่ือฉันเลือกที่จะประกอบอำชีพเป็นหมอควำม ฉันก็ต้องหนำวร้อนกับควำมอยุติธรรมตำมกฎหมำย ที่เกิดขึ้นแก่สิ่งท่ีมีชีวิตบนโลกน้ี ดังนั้น เม่ือเธอเป็นส่ิงที่มีชีวิตบนโลกนี้ และเธอประสบปัญหำควำมไร้รัฐไร้ สัญชำติ ฉันก็จะต้องพยำยำมรักษำเธอ และด้วยว่ำ โรคไร้รัฐไร้สัญชำติเป็นโรคร้ำยแรงท่ีทำให้เธอเสี่ยนงท่ีจะ เข้ำไม่ถึงสิทธิมนุษยชนข้ันพ้ืนฐำน ฉันก็ต้องสนใจที่จะรักษำเธอก่อน ฉันจึงมำอยู่ข้ำงๆ เธอ ...คนชำยแดนที่ ดำรงชีวติ อยูใ่ นพ้ืนที่อำเซยี นยำกจน” ---------------------------------------------------------- แนวคิดของคนทำงำนภำยใต้โครงกำรให้ควำมช่วยเหลอื ทำงกฎหมำยเพอ่ื ต่อยอดงำนสำรวจสถำนกำรณด์ ้ำนสุขภำวะของคนชำยแดนที่มีปัญหำสถำนะและสิทธติ ำมกฎหมำย ในพื้นท่ีชำยแดนจังหวัดตำก หรอื เรียกสนั้ ๆ ว่ำ “โครงกำรให้ควำมช่วยเหลือทำงกฎหมำยแก่คนชำยแดนทีจ่ งั หวัดตำก” รวบรวมโดย รศ.ดร.พนั ธ์ทุ ิพย์ กำญจนะจิตรำ สำยสุนทร เม่อื วันที่ ๙ สิงหำคม พ.ศ.๒๕๕๗