การอบไอน้ำสมุนไพร

บา นไรร ัตนปราณี อ บ ไ อ นํา ส มุ น ไ พ ร

ก คํานาํ หนังสือฉบับนเี ปนสว่ นหนงึ ของวิชาการเรยี น รูต้ ามแนวพระราชดําริและภูมปิ ญญาไทยจัดทําขึน เพอื เปนประโยชนใ์ นแต่ละด้านองค์ความรู้เกียวกับ จังหวัดเพชรบุรีและเปนการอนุรักษ์ สบื สานการอบไอนาสมุนไพร ทีบา้ นไรร่ ัตนปราณี ตําบลบ้านหมอ้ อําเภอเมืองจังหวัดเพชรบุรี เพอื ศกึ ษาวิธกี ารอบไอนาสมนุ ไพรว่าทําอยา่ งไร และนาํ มาพฒั นาต่อยอดและยังเปนแหล่งเรียนรูใ้ หก้ ับผทู้ ี สนใจการอบไอนาสมนุ ไพรได้เขา้ มาศึกษาดู ผูจ้ ัดทําหวังเปนอยา่ งยงิ ว่าหนงั สือเล่มนจี ะ เปนประโยชน์และใหค้ วามรู้เกียวการอบไอนา สมนุ ไพรจากบ้านไรร่ ตั นปราณี หากมีข้อผดิ พลาด ประการใด ข้าพเจ้าขอน้อมรับในข้อชีแนะและจะนาํ ไปปรับปรุงแก้ไขให้ถูกต้องสมบูรณต์ ่อไปและขอ ขอบคณุ อาจารย์ ดร. เอือมพร โตภานรุ กั ษ์กุลทีให้ คําปรกึ ษาและคําแนะนําจนรูปเล่มนสี มบูรณ์ จัดทําโดย นางสาววรรณดี คล้ายอักษร 604150511 นางสาววราพร คลังเมือง 604150513

สารบญั ข ประวัติความเปนมา 1 การอบสมุนไพรดีอยา่ งไร 2 สมนุ ไพรทีนาํ มาใช้ 3 4 ไพล 5 ขมินชนั 6 ขมินอ้อย 7 ตะไคร้ 8 ผิวมะกรูด 9 ใบมะขาม 10 ใบส้มปอย 11 การบูร 12 พมิ เสน 13 เกสรทัง5 14 ขนั ตอนการอบไอนาสมนุ ไพร 15 ประโยชน์การอบไอนาสมุนไพร 16 โรคหรอื อาการทีบาํ บัดได้ด้วย การอบไอนาสมุนไพร 17 ขอ้ ควรระวังการอบสมุนไพร 18 อ้างอิง

1 ประวตั ิความเปนมา สมนุ ไพรคืออะไร ตามพระราชบญั ญตั ิหมายความถึง ยาทีได้จากพชื สตั ว์ และแร่ ซงึ ยงั มไิ ด้มกี าร ผสมปรุงหรอื แปรสภาพ (ยกเว้นการทําใหแ้ หง้ ) เชน่ พชื ก็ยงั คงเปนสว่ นของราก ลําต้น ใบ ดอก ผล ฯลฯ ยงั ไมไ่ ด้ผา่ นขนั ตอนการแปรรูปใดๆ เชน่ การหนั การบด การกลัน การสกัดแยก รวมทังการผสมกับสารอืนๆ แต่ในทางการค้า สมนุ ไพรมกั จะถกู ดัดแปลงในรูปแบบ ต่างๆ เชน่ ถกู หนั เปนชนิ เล็กลง บดใหเ้ ปนผง อัดแท่ง หรอื ปอกเปลือกออก เปนต้น

2 การอบสมุนไพรดีอยา่ งไร การอบสมนุ ไพรเปนภมู ปิ ญญาไทย ตังแต่สมยั โบราณ เดิมทีการอบสมนุ ไพรเปน เพยี งแต่การใชร้ กั ษาฟนฟใู นมารดาหลังคลอดบุตร เพอื เปนการอยูไ่ ฟหลังคลอด ขบั ของเสยี ใน รา่ งกายออกทางผวิ หนงั ในรูปของเหงือ ชว่ ยกระต้นุ การขบั นาคาวปลาทียงั ตกค้างหลังการคลอดบุตร เพมิ การไหลเวียนโลหติ ทําใหผ้ วิ พรรณเปล่งปลัง แต่ในปจจุบนั การอบไอนาสมนุ ไพรมกี ารนาํ ไปใชก้ ันอยา่ แพรห่ ลายมากขนึ ทังการอบสมนุ ไพร เพอื การรกั ษาโรค หรอื อบสมนุ ไพรเพอื สขุ ภาพ และความงาม เปนต้น

3 สมุนไพรทีนํามาใช้ ไพล ขมนิ ชนั ขมนิ อ้อย ตะไคร้ ผวิ มะกรูด ใบมะขาม ใบสม้ ปอย การบูร พมิ เสน เกสรทัง 5

4 ไพล สรรพคณุ เปนยารกั ษาหดื ชว่ ยรกั ษาอาการเคล็ดขดั ยอก ฟกชาบวม ชว่ ยแก้เมอื ย แก้อาการปวดเมอื ยกล้ามเนอื ชว่ ยต้านเชอื รา เชอื จุลินทรยี ์ รกั ษาโรคเหนบ็ ชา

5 ขมนิ ชนั สรรพคณุ ชว่ ยรกั ษาโรคความดันโลหติ สงู ชว่ ยรกั ษาระบบทางเดินหายใจ ชว่ ยรกั ษาอาการแพแ้ ละไขห้ วัด ชว่ ยแก้อาการนาเหลืองเสยี ชว่ ยเสรมิ สรา้ งภมู ติ ้านทานใหก้ ับรา่ งกาย

6 ขมนิ อ้อย สรรพคณุ ชว่ ยแก้อาการหดื หอบหายใจไมเ่ ปนปกติ ชว่ ยแก้หนองใน ชว่ ยรกั ษาโรคผวิ หนงั ต่าง ๆ ชว่ ยกระจายโลหติ รกั ษาอาการเลือดคัง ใชร้ กั ษาอาการหวัด

7 ตะไคร้ สรรพคณุ แก้ปวดกระเพาะอาหาร แก้ท้องเสยี ชว่ ยลดความดันโลหติ สงู แก้ไข้ รกั ษาเกลือน แก้อาการขดั เบา แก้เสยี ดแนน่ แสบบรเิ วณหนา้ อก

8 ผวิ มะกรูด สรรพคณุ ชว่ ยผอ่ นคลายความเครยี ด ชว่ ยผอ่ นคลายความเครยี ด ชว่ ยฟอกโลหติ ชว่ ยแก้อาการนอนไมห่ ลับ ชว่ ยเสรมิ สรา้ งภมู คิ ้มุ กันใหร้ า่ งกาย

9 ใบมะขาม สรรพคณุ เปนยาระบายและลดอุณหภมู ใิ นรา่ งกาย ชว่ ยบาํ รุงผวิ พรรณใหเ้ ปล่งปลังสดใส ชว่ ยรกั ษาโรคเลือดออกตามไรฟน แก้อาการท้องเดิน ชว่ ยในการรกั ษาโรคบดิ

10 ใบสม้ ปอย สรรพคณุ ชว่ ยบาํ รุงธาตใุ นรา่ งกาย ชว่ ยแก้นาลายเหนยี ว ชว่ ยฟอกล้างโลหติ ระดู เปนยาถ่ายทําใหอ้ าเจียน แก้ไขจ้ ับสนั แก้เสน้ พกิ ารใหบ้ รบิ ูรณ์

11 การบูร สรรพคณุ เปนยาบาํ รุงหวั ใจและเปนยากระต้นุ หวั ใจ ชว่ ยแก้เลือดลม ใชเ้ ปนยาระงับประสาท ชว่ ยบาํ รุงกําหนดั ชว่ ยขบั นาเหลือง ชว่ ยแก้อาการชกั บางประเภท แก้กระตกุ

12 พมิ เสน สรรพคณุ เปนยาขบั เหงือ ขบั เสมหะ กระต้นุ การหายใจ กระต้นุ สมองบาํ รุงหวั ใจ เปนยาระงับความกระวนกระวาย

13 เกสรทังหา้ สรรพคณุ บาํ รุงหวั ใจ ลดความดันโลหติ ชว่ ยในเรอื งของการแก้ลมวิงเวียน ชว่ ยเจรญิ อาหาร

14 ขนั ตอนการอบไอนําสมุนไพร ระยะเวลาในการอบไอนาสมนุ ไพร - ใชเ้ วลาในการอบ 30 นาที เขา้ ทําการอบไอนา 2 ครงั ครงั ละ 15 นาที ระหว่างพกั ใหด้ ืมนาอุ่นหรอื นาสมนุ ไพรอุ่นๆ นงั พกั เหงือแหง้ แล้วค่อยเขา้ อบอีกครงั เมอื ครบเวลาใหอ้ อกมานงั พกั เหงือแหง้ แล้วใหเ้ ขา้ ไปอาบนา

15 ประโยชน์การอบไอนําสมุนไพร ทําใหร้ า่ งกายสดชนื ผวิ พรรณสดใส คลายความเมอื ยล้า กระต้นุ การไหลเวียนของโลหติ ชว่ ยละลายเสมหะ ลดอาการระคายเคืองในลําคอ บรรเทาอาการปวดเมอื ย ระบบทางเดินหายใจสดชนื

16 โรคหรอื อาการทีบาํ บดั ไดด้ ว้ ย การอบบไอนาํ สมุนไพร โรคภมู แิ พท้ ีไมร่ ุนแรง เปนหวัด คัดจมกู นามกู ไหล อาการปวดเมอื ยตามรา่ งกาย เปนโรคหอบหดื ระยะเรมิ ต้น ชว่ ยละลายเสมหะ ผวิ พรรณไมเ่ ปล่งปลังสดใส การอบตัวของมารดา หลังคลอดบุตร

17 ขอ้ ควรระวงั การอบสมุนไพร ผมู้ ไี ขส้ งู โรคความดันโลหติ สงู โรคหวั ใจ โรคเบาหวาน โรคไต โรคปอด โรคลมบา้ หมู อยูใ่ นภาวะตกเลือด

18 อ้างอิง บา้ นไรร่ ัตนปราณี โดย รวีวรรณ กันณฑภา สืบค้นเมอื 23 ตลุ าคม พ.ศ.2563 จากเว็บไซต์ https://sites.google.com/site/smunphirn ibanhea/prawati-khwam-pen-ma-khxng- smunphir สืบค้นเมือ 25 ตุลาคม จากเว็บไซต์ http://www.ttmed.psu.ac.th/blog.php? p=212 สืบค้นเมือ 25 ตุลาคม จากเว็บไซต์ https://sites.google.com/site/smunphirt hiy2013/srrphkhun-khxng-smunphir-10- chnid สบื ค้นเมือ 30 ตลุ าคม