ความเข้มข้นของสารละลาย

รายวชิ าวิทยาศาสตรพ์ ้นื ฐาน ช้ันมธั ยมศึกษาปีที่ 2 หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี 2 -องค์ประกอบของสารละลายและปจั จยั ท่มี ผี ล ตอ่ สภาพละลายได้ -ความเขม้ ขน้ ของสารละลาย

ความเขม้ ขน้ ของสารละลาย

หมายถึง ความเขม้ ข้นของสารละลาย เป็นคา่ ทีแ่ สดงใหท้ ราบถึงปรมิ าณของตวั ละลาย ท่ีมอี ยู่ในปรมิ าณของสารละลาย สารละลาย

การบอกความเขม้ ข้นของสารละลาย การบอกความเข้มขน้ ของสารละลายในหนว่ ยร้อยละ หรอื เปอรเ์ ซ็นต์ มี 3 หน่วย คือ ������มวล มหี นว่ ยเป็น กรัม ������ปริมาตร มีหน่วยเป็น ลูกบาศกเ์ ซนตเิ มตร

กจิ กรรมท่ี 2.5 ระบคุ วามเข้มขน้ ของสารละลายในหนว่ ยร้อยละไดอ้ ยา่ งไร ตอนท่ี 1 บกี เกอรใ์ บท่ี มวลของจนุ สี (g) ปริมาตรของสารละลาย สขี องสารละลาย (CM3) 1 2 2 100 4 200

กจิ กรรมท่ี 2.5 ระบคุ วามเขม้ ขน้ ของสารละลายในหนว่ ยรอ้ ยละได้อยา่ งไร ตอนที่ 2 บีกเกอร์ใบที่ ปริมาตรของเอทานอล ปรมิ าตรของสารละลาย สขี องสารละลาย ผสมสี (CM3) (CM3) 1 2 20 100 10 200

รอ้ ยละโดยมวลต่อปริมาตร ร้อยละโดยมวลตอ่ ปริมาตร = มวลของตัวละลาย X 100 ปรมิ าตรของสารละลาย ������เป็นการบอกมวลตัวละลายเปน็ กรัมในสารละลาย 100 ลูกบาศก์เซนตเิ มตร เช่น สารละลายยูเรยี เข้มข้นรอ้ ยละ 25 โดยมวลต่อปริมาตร หมายความว่า สารละลายยเู รีย 100 ลูกบาศกเ์ ซนติเมตร มียูเรียละลายอยู่ 25 กรมั

รอ้ ยละโดยปรมิ าตรตอ่ ปริมาตร รอ้ ยละโดยปรมิ าตรต่อปริมาตร = ปริมาตรของตัวละลาย X 100 ปริมาตรของสารละลาย ������เปน็ การบอกปริมาตรของตวั ละลายเปน็ ลกู บาศก์เซนติเมตรในสารละลาย 100 ลูกบาศกเ์ ซนตเิ มตร เช่น สารละลายเอทานอลในน้าเขม้ ข้นรอ้ ยละ 15 โดยปรมิ าตรต่อปริมาตร หมายความวา่ สารละลายเอทานอลในน้า 100 ลกู บาศก์เซนติเมตร มีเอทานอลละลายอยู่ 15 ลกู บาศก์เซนตเิ มตร ดังนนั้ จึงมีนา้ ซ่ึงเปน็ ตวั ทาละลาย 85 ลกู บาศกเ์ ซนติเมตร (100-15 = 85)

รอ้ ยละโดยมวลตอ่ มวล รอ้ ยละโดยมวลต่อมวล = มวลของตัวละลาย X 100 มวลของสารละลาย ������เปน็ การบอกมวลของตวั ละลายเป็นกรมั ในสารละลาย 100 กรมั เช่น สารละลายนา้ ตาลเข้มขน้ รอ้ ยละ 10 โดยมวลต่อมวล หมายความว่า มนี า้ ตาล 10 กรัม ละลายอยู่ในสารละลายนา้ ตาล 100 กรัม หรอื สารละลายนา้ ตาลประกอบด้วยนา้ ตาล 10 กรัม ละลายอยใู่ นน้า 90 กรมั (100-10 = 90)

หน่งึ ส่วนในล้าน (Part Per Million หรือ ppm) ������บอกปรมิ าณตัวละลายในสารสารละลาย 1 ล้านสว่ น ใชก้ บั สารละลายทมี่ ีตัวละลายในปรมิ าณนอ้ ย เช่น นา้ ประปาที่ผลิตในประเทศไทยมคี ลอรีนละลายไม่น้อย กว่า 0.2 ส่วนในล้านส่วน นัน้ คือ นา้ ประปา 1 ล้านสว่ น มี คลอรีนละลายไม่นอ้ ยกวา่ 0.2 สว่ น หรอื อาจกลา่ วได้ว่า น้าประปา 1 ลิตร มีคลอรนี ละลายไมน่ อ้ ยกวา่ 0.2 มลิ ลิกรมั

- สารละลายนา้ เกลอื A ประกอบดว้ ยนา้ 90 ลกู บาศกเ์ ซนติเมตร และเกลอื 10 กรมั - สารละลายนา้ เกลือ B ประกอบด้วยน้า 80 ลูกบาศก์เซนตเิ มตร และเกลอื 20 กรมั - สารละลายน้าเกลือ C ประกอบดว้ ยน้า 70 ลกู บาศก์เซนติเมตร และเกลือ 30 กรมั จะเห็นได้วา่ สารละลายน้าเกลือ C มีความเข้มข้นมากกวา่ สารละลายนา้ เกลือ A และ B และสารละลายนา้ เกลือ B มคี วามเขม้ ข้นมากกวา่ สารละลายนา้ เกลือ A

การเจือจางสารละลาย ตัวละลายคงท่ี ตวั ทาละลายเปล่ียนแปลง = C1V1 = C2V2 โดย C1 , C2 คือ ความเข้มข้นของสาร กอ่ น หลัง เจอื จาง V1 , V2 คือ ปริมาตรของสาร ก่อน หลงั เจอื จาง

การผสมสารละลาย C Vรวม รวม = C1V1 + C2V2 + ... =+ สารละลายผสม สารละลาย 1 สารละลาย 2

สารละลาย NaCl H20 ปิดฝาเเล้วเขย่า NaCl 10 g เตมิ น้าจนใกล้ถงึ ขดี ใช้ dropper หยดน้า #ห้ามเกิน จนทอ้ งนา้ อยู่ทข่ี ดี พอดี H20 เล็กนอ้ ย เตรียมสารละลาย คนสารละลาย คนจน NaCl ละลาย ขวดปริมาตร 100 ml ไดน้ ้าเกลือความเขม้ ข้น 10% โดยมวลต่อปรมิ าตร สารละลายนา้ เกลอื เข้มขน้ 10 โดยมวลตอ่ ปรมิ าตร

การนาความรูเ้ ร่อื งสารละลาย ไปใชป้ ระโยชน์ ความรเู้ ก่ยี วกับการละลายของสารในตวั ทาละลายต่าง ๆ นาไปใช้ประโยชนใ์ นชวี ิตประจาวนั ได้หลายประการ

⚗️ตัวอย่าง เชน่ ������สามารถใชต้ ัวทาละลายสลายคราบต่าง ๆ ท่ีตดิ อยู่บนเส้อื ผ้าได้ - ใช้แอลกอฮอล์ (เอทานอล) ลบรอยหญ้าหรอื รอยหมึกจางๆ - นา้ เกลอื ลบรอยเลอื ด - น้านมลบรอยหมกึ - นาเชลแลก็ ไปละลายในแอลกอฮอล์ก่อนแล้วจงึ นาสารละลายเชลแล็กไปทาไมห้ รือ เฟอรน์ เิ จอร์ เพอ่ื ใหเ้ กดิ ความสวยงามและรกั ษาเนอ้ื ไม้

จบหน่วยท่ี 2