10 ผักพื้นบ้าน ช่วยบำรุงสมอง ต้านความจำเสื่อม ชะลอความแก่

หอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอแกง่ กระจาน จงั หวดั เพชรบุรี ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั อาเภอแก่งกระจาน สานักงาน กศน.จงั หวดั เพชรบุรี

คํานาํ พืชผักเป็นส่วนที่ช่วยเสริมสร้างร่างกายของเราให้มีความแข็งแรง ช่วย ป้องกันรักษาโรคต่าง ๆ ของเราได้ ย่ิงถ้าเป็นผักพื้นบ้านก็จะย่ิงมีประโยชน์ เพราะ เปน็ สมนุ ไพรทีอ่ ย่ใู กล้ตัวเรา สามารถหาได้งา่ ย ๆ ตามรมิ รว้ั หรือจากท่ีเราปลูกเอาไว้ โดยที่เราไม่ต้องเสียเงินซ้ือ ซ่ึงจะมีผักพื้นบ้านอยู่ 10 ชนิดท่ีจะช่วยบํารุงสมอง ต้าน ความจําเส่อื ม ชะลอความแก่ หนังสือเล่มนี้เป็นการแนะนําผัก ที่มีสรรพคุณทางยา เพ่ือช่วยให้คุณรู้จักผัก พน้ื บา้ นทีอ่ ยู่รอบตวั คณุ รวมถึงสรรพคณุ ทางยา ช่วยทาํ ให้คุณรู้เท่าทันโรคภัยและหัน มารกั ษาสุขภาพของตัวเองมากยิ่งขึ้น ผจู้ ดั ทําหวงั เป็นอยา่ งยิ่งว่า หนังสือเล่มน้ีน่าจะ มีประโยชน์ต่อผู้อ่านไม่มากก็น้อย หากมีความผิดพลาดประการใด ขออภัยมา ณ โอกาสนด้ี ว้ ย หอ้ งสมดุ ประชาชนอําเภอแก่งกระจาน จงั หวัดเพชรบรุ ี กศน.อาเภอแก่งกระจาน เพจ : 155 ม.1 ตาบลแก่งกระจาน อาเภอแก่งกระจาน ห้องสมดุ ประชาชนอาเภอแกง่ กระจาน จงั หวดั เพชรบรุ ี 76170 โทร.032-459182

สารบญั คาํ นํา เรือ่ ง หนา้ ผักกดู ....................................................................................................... 1 ใบชะพลู................................................................................................... 2 ผกั หวาน................................................................................................... 3 ใบบวั บก................................................................................................... 4 ผักปลงั ..................................................................................................... 5 ไหลบัว..................................................................................................... 6 ผักแพว.................................................................................................... 7 ใบยอ........................................................................................................ 8 ใบย่านาง................................................................................................... 9 ปลีกลว้ ย................................................................................................... 10 กศน.อาเภอแก่งกระจาน เพจ : 155 ม.1 ตาบลแก่งกระจาน อาเภอแกง่ กระจาน หอ้ งสมุดประชาชนอาเภอแก่งกระจาน จังหวัดเพชรบรุ ี 76170 โทร.032-459182

1 ผักกูด ท่อี ร่อยต้องกนิ หนา้ แลง้ เพราะรสชาติไมฝ่ าดเหมอื นในฤดูอื่น ๆ ซ่ึง จะมีรสชาติจืดอมหวานเนื้อกรอบ ส่วนใหญ่นิยมกินยอดและใบอ่อน ผักกูด น้ําไม่นิยมกินสด มักเอา ไปต้มหรือเอาไปลวก นอกจากกินเป็นผักแนม ผัก กดู นํา้ ยังใช้ ตม้ ยํา ทําแกงหรอื ผัดกับน้ํามันเฉย ๆ ก็อร่อยเหลือหลาย เคล็ด ลบั การทาํ แกงส้มผักกดู ควรใส่ปลาชอ่ นถึง จะเขา้ กนั ไดด้ ี

2 ใบชะพลู เป็นไม้พุ่มขนาดเลก็ ใบดกหนา มีช่อื เรียกแตกตา่ ง ๆ กัน ภาคเหนือเรียกว่า ผกั แค ผกั ปนู า พลูนก พลลู ิง ภาคใต้เรียกว่าผักนมวา อีสานเรียกว่าผักอีเลิด ผักเล็ก ผักปู ลม มกี ล่นิ หอม รสเผด็ ออ่ น ๆ เป็นผักสดทีน่ ยิ มกนิ กับอาหารรสแซบ เช่น ลาบ น้ําตก ปลา ย่าง รวมถึงนํ้าพริกชนิดต่าง ๆ เป็นเคร่ืองปรุงท่ีเสริมรสอาหารได้ดี เช่น แกงแคของ ภาคเหนือ ส่วนภาคอีสานนิยมใส่ในแกงอ่อมต่าง ๆ แกงขนุนอ่อน แกงหัวปลี ภาคใต้ใช้ แกงกะทใิ ส่ใบชะพลูกบั หอยแครง ส่วนภาคกลางนยิ มใส่แกงค่ัวหอยขม หรือกินกับข้าวมัน ส้มตาํ และที่นิยมมากที่สุดคือกินเป็นใบห่อเมี่ยงคําท่ีให้รสชาติเข้ากันอย่างดี กินแล้วช่วย บํารงุ ธาตุ ขับลม แก้ท้องอดื ทอ้ งเฟอ้

3 ผักหวาน มีรสชาติหวานสมช่ือ นิยมนําไปนึ่งแล้วจ้ิมกับนํ้าพริกแจ่วสารพัดชนิด นอกจากน้ยี งั ใช้ทาํ แกงได้ คนอีสานนิยมนําไปแกงใส่ไข่มดแดง อันเป็นอาหารข้ึนช่ือยอด ฮิต หรือแกงใส่ปลาย่างผสมใบชะอม ทําเป็นแกงอ่อมก็อร่อยดี ทางเหนือนิยมแกง ผกั หวานใสป่ ลาย่างกับวุน้ เส้น สว่ นคนกรงุ ยังนําผักหวานไปผัดกับนํ้ามันร้อน ๆ ปรุงด้วย ซีอิว๊ เหยาะเกลือนิดก็อรอ่ ย

4 ใบบัวบก คนไทยท่ัวทุกภาคนิยมกินใบบัวบก แต่ช่ือท่ีเรียกจะแตกต่างกันไป ภาคเหนือและอีสานเรียก ผักหนอก ภาคใต้เรียกผักแว่น ใบบัวบกมีรสขมอ่อน ๆ กลิ่น หอมและเปน็ พชื ที่กินสด ๆ ได้ทง้ั ก้านและใบ จึงเป็นผักแกลม้ อาหารรสเขม้ ข้นจานต่าง ๆ ได้อรอ่ ย เช่น แกลม้ นํ้าพริก ส้มตาํ และอาหารจานเด่ียว เช่น หม่ีกรอบ ก๋วยเตี๋ยวผัดไทย นอกจากนี้ยังใส่ในแกงเผ็ดและยํา ทําให้รสชาติอาหารอร่อยข้ึน นอกจากทําอาหารแล้ว บัวบกยังนํามาคั้น ผสมนํ้าตาลเล็กน้อย เป็นนํ้าสมุนไพรดื่มให้รสหวาน หอม เย็นชุ่มคอ บัวบกช่วยระบายความร้อน แกอ้ ่อนเพลีย บาํ รุงหัวใจ บาํ รุงสมอง แกไ้ มเกรน ชาวจีนเช่อื ว่า บวั บกแกช้ า้ํ ใน ทําให้เลอื ดกระจาย หายฟกช้ําเรว็ ขน้ึ

5 ผักปลงั ชาวเหนือเรียกผกั ปง๋ั กนิ อร่อยได้ทง้ั ยอดอ่อน ใบอ่อนและดอกอ่อน กินเป็นผัก ต้ม ลวกหรือน่ึงสุก จิ้มน้ําพริก ชาวเหนือนิยมกินกับน้ําพริกดํา นํ้าพริกตาแดง เอาไปแกง กบั ถวั่ เน่า ชาวเหนือกับอีสานเอายอดออ่ นกับดอกออ่ นไปแกงส้ม เคล็ดลับความอร่อย ควร ใส่ผักปลังลงในหม้อเปน็ สิ่งสุดทา้ ยหลังจากนาํ้ แกงเดือดเต็มท่ี เวลาใส่ผกั ลงไปควรกดให้จม พอเดอื ดสักพักก็ปิดไฟ ไม่ควรรอใหเ้ ดอื ดนาน เพราะจะทาํ ใหผ้ กั ปลังเละไม่น่ากิน ชาวเมือง กรุงทําเป็นผัดผักไฟแดง หรือผัดนํ้ามันหอย ผักปลังช่วยในการระบาย จึงเหมาะสําหรับ ผู้สงู อายทุ ่ีมีปัญหาเรอื่ งการขับถา่ ย

6 ไหลบัว คือหน่ออ่อนของต้นดอกบัวหลวงที่ยังไม่โผล่พ้นนํ้า ซึ่งต่างจากสายบัวที่เป็น สว่ นกา้ นดอกของบวั สาย ไหลบวั มีความกรอบและรสชาติหวานมันจึงนิยมนาํ มากินสด คน อีสานนยิ มกินเปน็ ผกั สดกบั ส้มตาํ แต่คนภาคกลางนิยมนําไปแกงส้ม ผัด หรือไม่ก็กินสด ๆ ปัจจุบันเป็นไหลบัวผัดกุ้งเป็นเมนูยอดนิยมในภัตตาคารจีน ถือเป็นยาเย็น ช่วยบํารุง รา่ งกาย

7 ผักแพว หรือที่คนอีสานเรียกว่าผักแพ้ว ผักพริกม้า ส่วนคนเหนือเรียกผักไผ่ ความ อร่อยของผักแพวอยู่ที่กลิ่นหอมและรสร้อนแรง จึงนิยมกินเป็นผักสดแนมกับอาหารรสจัด แทบทกุ ชนิด และนาํ ไปปรุงเป็นเคร่ืองปรุงรสในอาหารประเภทลาบ และใส่แกงปลารสจัด เพ่ือตดั กลน่ิ คาวปลาพร้อมกับปรุงอาหารประเภทหอยเพ่ือเสริมความหอม กินแล้วช่วยขับ ลมในกระเพาะดนี ัก

8 ใบยอ มีรสชาติขม และกล่ินเฉพาะตัว แต่มีบทบาทอย่างมากในอาหารไทยทั่วทุก ภาค ที่เด่นสุดคอื ภาค กลางใชเ้ ป็นผักรองกระทงห่อหมก เพราะความอร่อยของห่อหมก เขา้ กนั ไดด้ ีกับใบยอ และยงั ไม่มผี ักอ่นื เขา้ มาแขง่ ได้ สว่ นภาคอสี านนําไปทําแกงอ่อมใบยอ และภาคใต้ก็มีแกงรสเด็ดไม่แพ้กันคือ แกงเผ็ดปลาใส่ขมิ้นใบยอ การกินใบยอให้อร่อย ควรตัดเส้นกลางใบออกและลวกก่อนนํามาแกง จะช่วยลดความขมได้ ใบยอช่วยบํารุง รา่ งกาย แกป้ วดทอ้ ง ท้องร่วง

9 ย่านาง จัดเป็นพืชประจําครัวภาคเหนือและอีสาน ภาคเหนือเรียกว่า จ้อยนาง ครัว อสี านใชใ้ บย่านางผสมกบั ขา้ วเบอื (ขา้ วสารที่ตําละเอียด ใช้ผสมกับน้ําแกงเพื่อให้นํ้าแกง ข้น) มาทาํ แกงหน่อไม้ไผป่ ่า เป็นลักษณะต้มเปอะ คือแกงที่มีนํ้าขลุกขลิก ใบย่านางทําให้ เกิดรสกลมกลอ่ มอมหวาน อีกท้ังเพื่อกลบรสขื่นและขมนดิ ๆ ของหน่อไม้สด นอกจากนี้ยัง ผสมซุปหนอ่ ไม้ ใส่แกงข้เี หลก็ แบบพ้นื บ้าน แกงกบั ยอดหวาย ภาคเหนือใส่ในแกงพื้นเมือง ท่ีคล้ายกนั ใบยา่ นางทน่ี ํามาใช้ในการทาํ อาหารนนั้ ย่ิงใสม่ ากเท่าไร ย่งิ ทาํ ใหอ้ าหารจานน้ัน อรอ่ ยยิง่ ขึน้ กนิ ย่านางชว่ ยดบั พิษร้อนถอนพษิ ไข้ได้

10 ปลกี ล้วย ท่ใี ชท้ ําอาหารสว่ นใหญ่เป็นปลีกล้วยนา้ํ วา้ เพราะฝาดนอ้ ยและหางา่ ยกวา่ กล้วยพนั ธ์อุ นื่ ๆ หวั ปลีสีแดงเม่ือแกะใบเล้ียงออกจนถึงชั้นท่ีมีสีขาวนวล จะนํามาผ่าปลี ตามยาวเป็นส่วน ๆ แล้ว ต้องนําไปแช่นํ้าผสมน้ํามะขามเปียกหรือนํ้ามะนาวก่อน เพื่อ รกั ษาปลกี ล้วยให้ขาวนวลน่ากิน อาหารไทยนยิ มกนิ ปลกี ลว้ ยสดกับเตา้ เจย้ี วหลน กะปิค่ัว ผดั ไทย ชบุ แป้งทอด ปรงุ เป็นแกงเลยี ง หัวปลีแก้โลหิตจาง ลดความดันโลหิต แก้ร้อนใน กระหายนา้ํ ทีส่ ําคญั คอื บาํ รุงนํ้านมในคุณแม่ลูกออ่ น

เอกสารอ้างอิง FARMERSSPACE.CO.(2563). 10 ผกั พนื ้ บ้าน ชว่ ยบารุงสมอง ต้านความจาเสื่อม ชะลอความแก่. (ออนไลน์) เข้าถงึ ได้ท่ี http://wow.in.th/zsvm วนั ทีค่ ้นข้อมลู 6 พฤษภาคม 2563 กศน.อาเภอแก่งกระจาน เพจ : 155 ม.1 ตาบลแก่งกระจาน อาเภอแก่งกระจาน ห้องสมดุ ประชาชนอาเภอแก่งกระจาน จังหวดั เพชรบรุ ี 76170 โทร.032-459182

ห้องสมุดประชาชนอาเภอแกง่ กระจาน จังหวดั เพชรบุรี ศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัยอาเภอแก่งกระจาน สานกั งาน กศน.จงั หวัดเพชรบุรี คณะผู้จดั ทาํ นายสหรฐั พูลนาค รองผอู้ ํานวยการ สํานกั งาน กศน.จงั หวัดเพชรบรุ ี รกั ษาการในตําแหน่งผู้อํานวยการ กศน.อําเภอแก่งกระจาน นางเสงย่ี ม สัมพนั ธารกั ษ์ ครูอาสาสมคั ร กศน. นางสาวสรญิ ญา ทองเสม ครูอาสาสมัคร กศน. นางสาวเกล้ากนก ฉํา่ มะนา ครูอาสาสมัคร กศน. นางนชุ จรี เอี่ยมสําอางค์ ครอู าสาสมคั ร กศน. นางสาวปญุ ชรศั มิ์ นนทะสุต ครอู าสาสมัคร กศน. นางสาววนดิ า อ่วมเทศ ครอู าสาสมัคร กศน. นางขนิษฐา ตรีรตั นปรีชา ครู กศน.ตาํ บล นางสาวเบญจมาศ มงิ่ แม้น ครู กศน.ตําบล นางวาสนา ต้นแจง ครู กศน.ตาํ บล นายอัครวัฒน์ สวุ รรณาภรณ์ ครู กศน.ตาํ บล นายสหภมู ิ กุมภคาม ครู กศน.ตําบล นางสาวอญั ชลี ห้วยหงษท์ อง ครู กศน.ตําบล นายสุมิทธิ์ คาํ สอน พนักงานขับรถ นางสาวบญุ เสริม จนั ทร์นาค บรรณารักษ์ เรยี บเรยี ง/จดั ทาํ รปู เลม่ บรรณารักษ์ นางสาวบุญเสริม จนั ทร์นาค กศน.อาเภอแก่งกระจาน เพจ : 155 ม.1 ตาบลแกง่ กระจาน อาเภอแกง่ กระจาน หอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอแกง่ กระจาน จังหวดั เพชรบุรี 76170 โทร.032-459182