ลาภินธร ทับมาลา 27

หนว่ ยท่ี 7 จรยิ ธรรมกบั ความรบั ผดิ ชอบ และผลกระทบในการใชค้ อมพวิ เตอรแ์ ละสารสารสนเทศ ในงานอาชีพ เน่ืองจากสงั คมเทคโนโลยีสารสนเทศ(IT : lnformation Technology) และระบบ สารสนเทศ (IS : Information System) ในโลกยคุ ปัจจบุ นั เรม่ิ เขา้ มามีบทบาทเป็นอยา่ งมาก ในการดาเนินชีวิตของมนษุ ย์ โดยเฉพาะในเชงิ ธกิจ ไมว่ า่ จะเป็นเรอ่ื งการเงิน การลงทนุ และ การคา้ ระหวา่ งประเทศ ตลอดจนการศกึ ษาและการบรกิ ารตา่ งๆ กต็ าม ส่งิ เหลา่ นีล้ ว้ นแลว้ แต่ อาศยั เทคโนโลยีสารสนเทศในการอานาวความสะดวกแทบทงั้ สนิ้ เพราะสามารถประหยดั เวลา ประหยดั ตน้ ทนุ มีความรวดเรว็ และสามารถเช่ือม่นั ในความถกู ตอ้ งแมน่ ยาของขอ้ มลู ไดเ้ ป็น อยา่ งดี หลายองคก์ รไดย้ อมรบั และใชเ้ ป็นมาตรฐานในการชีถ้ งึ ความน่าเช่ือถือ โดยเฉพาะใน กลมุ่ ประเทศท่ีพฒั นาแลว้ เชน่ สหรฐั อเมรกิ า องั กฤษ กลมุ่ ประเทศในแถบยโุ รป อยา่ งไรกด็ ี ความเหล่อื มลา้ กนั ทางเทคโนโลยีไม่วา่ จะดว้ ยปัจจยั ใดก็ตาม ทาใหเ้ กิด ชอ่ งวา่ งระหวา่ งการรบั รูแ้ ละการเขา้ ถงึ ขา่ วสารของผมู้ ีข่าวสารและผไู้ รข้ ่าวสาร หรอื ท่ีเรยี กกนั วา่ “Digital Devida” ความไมเ่ ทา่ เทียมกนั ของโอกาสในการเขา้ ถงึ เทคโนโลยีเหลา่ นีส้ ง่ ผลถงึ การละเมิดสทิ ธิตา่ งๆ มากมาย อาจจะดว้ ยความตงั้ ใจหรอื ไมต่ งั้ ใจท่ีจะทาก็ตาม สง่ิ หนง่ึ ท่ีตอ้ ง ทาควบคกู่ นั ไปกบั การแกป้ ัญหา คือการปอ้ งกนั โดยการเสรมิ สรา้ งจรยิ ธรรมในการใชค้ อมพวิ เตอร์ สง่ เสรมิ ใหท้ กุ คนไดเ้ รยี นรูแ้ ละเหน็ คณุ คา่ ของปัญหาท่ีจะเกิดขนึ้ ทงั้ โดยตนเองและสว่ นรวม ความหมายของจรยิ ธรรม (Ethics) จรยิ ธรรม จากพจนานกุ รมฉนบบั ราชบณั ฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 หมายถึง ธรรมท่ีเป็น ขอ้ ประพฤตปิ ฎิบตั ิ ศีลธรรม และกฎศลี ธรรม จากการสมั มนาของสานกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาแหง่ ชาติ ไดส้ รุปนิยามไวว้ า่ จรยิ ธรรม คือ แนวทางประพฎติตนเพ่ือการบรรลถุ งึ สภาพชวติ อนั ทรงคณุ คา่ พงึ ประสงค์ โดยท่วั ไป จรยิ ธรรมมกั องิ อยกู่ บั ศาสนา ท่งั นี้ เพราะคาสอนทางศาสนามีสว่ นสรา้ ง ระบบจรยิ ธรรมใหส้ งั คม แตท่ ่งั นีไ้ มไ่ ดห้ มายความวา่ จรยิ ธรรมองิ อยกู่ บั หลกั คาสอนศาสนา เพียงอยา่ งเดียว แทท้ ่ีจรงิ จรยิ ธรรมหย่งั รากอยบู่ นวฒั นธรรม ขนบธรรมเนียน ประเพณี และ โดยนยั นี้ บางทา่ นเรยี กหลงั แหง่ ความประพฤตอิ นั เน่ืองมาจากคาสอนทางศาสนาวา่ ศีลธรรม และ เรยี กหลกั แหง่ ความประพฤตอิ นั พฒั นามาจากแหลง่ อ่ืนวา่ จรยิ ธรรม

คาวา่ Ethics ในภาษาองั กฤษ มี 2 ความหมาย ดงั นี้ -ความหมายแรกคือ จรยิ ธรรม (Ethics) หมายถงึ ประมวลกฎหมายท่ีกลมุ่ ชน หรอื สงั คมหน่งึ ๆ ยอมรบั เป็นแนวควบคมุ ความประพฤติ เพ่ือแยกแยะใหว้ า่ อะไรควรหรอื ไปกนั ไดก้ บั การบรรลวุ ตั ถปุ ระสงคข์ องกลมุ่ Ethics ท่ีใชใ้ นความหมายนีเ้ ป็นอนั เดียวกบั จรยิ ธรรม เชน่ Medical Ethics (จรยิ ธรรมทางการแพทย)์ ซง่ึ ตรงกบั ความหมายของ Medical Ethics ในภาษาองั กฤษวา่ The rules or principles governing the professional conduct of Medical practitioners. -ความหมายท่ีสองของ Ethics เป็นความหมายท่ีใชใ้ นภาษานกั ปรชั ญา และ Ethics ในความหมายนีแ้ ปลเป็นไทยวา่ จรยิ ศาสตร์ พจนานกุ รมฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน พ.ศ. 2554 ไดใ้ หค้ วามหมายของจรยิ ศาสตรไ์ วว้ า่ ปรชั ญาสาขาหนง่ึ วา่ ดว้ ยการแสวงหาความดีสงู สดุ ของ ชีวติ มนษุ ย์ แสวงหาเกณฑใ์ นการตดั สินความประพฤติของมนษุ ยว์ า่ อะไรถกู อะไรผดิ หรอื อะไรควร อะไรไมค่ วร คาวา่ จรยิ ธรรม อาจมีผรู้ ูใ้ หค้ าอธิบายแตกตา่ งกนั ออกไปมสาขทาวิชา แตโ่ ดย สรุปแลว้ จรยิ ธรรมก็คือกฏเกณฑค์ วามประพฤติของมนษุ ยซ์ ง่ึ เกิดขนึ้ จากธรรมชาตขิ องมนษุ ยเ์ อง ไดแ้ ก่ ความเป็นผมู้ ีปัญญาและเหตผุ ลหรอื ปรชี าญาณ ทาใหม้ นษุ ยม์ ีมโนธรรมและรูจ้ กั ไตรต่ รอง แยกแยะความดี-ความช่วั , ถกู -ผดิ , ควร-ไมค่ วร เป็นการควบคมุ ตวั เองและเป็นการควบคมุ กนั เอง ในกลมุ่ หรอื เป็นศีลธรรมเฉพาะกลมุ่ ความหมายของจรรยาบรรณ (Code of Conduct) จรรยาบรรณ จากพนานกุ รมฉบบั ราชบณั ฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 หมายถึง ประมวล ความประพฤติท่ีผปู้ ระกอบอาชีพการงานแตล่ ะอยา่ งกาหนดขนึ้ เพ่ือรกั ษาและสง่ เสรมิ เกียรติคณุ ช่ือเสียงและฐานะของสมาชิก อาจเขียนเป็นลายลกั ษณือกั ษรหรอื ไมก่ ็ได้ เชน่ จรรยาบรรณ แหง่ วชิ าชีพ (Professional Code of Conduct) ความหมายของศีลธรรม (Moral) ศ๊ลธรรม เป็นศพทพ์ ระพทุ ศาสนา หมายถงึ ความประพฤตทิ ่ีดี ท่ีชอบ หรอื ธรรม ในระดบั ศีล คาวา่ ศีลธรรม ถา้ พจิ ารณาจากรากศพั ทภ์ าษาละติ Moralis หมายถึง หลกั ความประพฤติท่ีดีสาหรบั บคุ คลพงึ ปฏิบตั ิ