Welfare Society

สังคมสวัสดกิ าร WELFARE SOCIETY

การกอ เกดิ แนวคดิ สงั คมสวัสดกิ าร • “สงั คมสวสั ดิการ” เปน พัฒนาการทีเ่ กิดขึ้นในกลมุ ประเทศรัฐสวสั ดกิ าร เพอ่ื ลดปญหา ความไดเ ปรยี บของชนชน้ั กลาง และกระจายความรบั ผิดชอบสูภาคประชาสงั คม โดยให ทกุ ภาคสวนทกุ ระดับในสงั คมชว ยเหลือตนเองไมห วังพ่งึ รฐั และเขา มามีบทบาทในการจดั สวสั ดกิ ารสงั คมรวมกบั ภาครัฐมากข้นึ

การกอ เกิดแนวคดิ สังคมสวัสดกิ าร • ประเทศอังกฤษในชว งหลงั สงครามโลกครง้ั ที่ 2 • การขยายตวั ของอุตสาหกรรม-ประเทศม่งั คง่ั • Joan Eyden (editor) (1971) ไดใ ห • แนวคดิ ใหคนหมูมากรบั ผดิ ชอบดแู ลปจเจกบคุ คล ความหมาย “สงั คมสวสั ดิการ Welfare • ใชสว นเกินจากความมั่งคั่งมาดแู ลการศกึ ษา ฯลฯ Society” วาเปนสังคมทต่ี ระหนักถึงความ • สงผลใหก ารเงินมปี ญ หา รบั ผิดชอบทมี่ ตี อ สังคมสวนรวม ในการจัด • รฐั เสนอใหประชาชนตระหนักดูแลตนเองครอบครวั สงั คม สวัสดกิ ารเพื่อใหปจเจกบคุ คลและพลเมือง • ลดการพง่ึ พงิ รัฐ ทกุ คนไดเ ขา ถงึ และบรรลปุ ระโยชนส งู สดุ • ผูด อยโอกาส ชุมชน เอกชน มูลนธิ ิ จะชว ยเหลอื เบอื้ งตน จากระบบสวสั ดิการไมใ ชเ พยี งแคก ารขจัด • หากเดอื นรอนจริงๆ รัฐจึงจะชว ยเหลอื ความยากจนใหหมดสน้ิ ไปเทานน้ั

การกอเกิดแนวคิดสังคมสวสั ดกิ าร • รัฐสวัสดกิ ารเปน ส่งิ ทีร่ ฐั สภาเปนผกู าํ หนด และรัฐบาลเปนผูนําไปปฏบิ ัติ แตสงั คม • Masayuki Fujimara (2000) สวัสดกิ ารเกิดจากทศั นคตคิ วามคดิ เหน็ และ • ประเทศอตุ สาหกรรมหลงั สงครามโลกครง้ั ที่ 2 พฤตกิ รรมของผูค นในสงั คมนัน้ ที่ปฏบิ ตั ิอยู • ประชาชนวา งงาน ปญหาครอบครัว สงั คม ฯลฯ ในชีวิตประจําวัน รสู กึ และคดิ วาตองการ • ระบบการเมอื งแกไ ขไมได จงึ เกดิ “รฐั สวสั ดกิ าร” ชว ยเหลอื ผอู นื่ อยา งจรงิ ใจ อนั นาํ ไปสกู าร • ปจจุบนั รฐั สวสั ดิการใกลถงึ จดุ ส้นิ สดุ จดั สวัสดกิ ารในดานตา ง ๆ ซึ่งไมไดเ กดิ ขึ้น • เกดิ แนวคดิ “สังคมสวสั ดกิ าร” จากการถกู บงั คบั • ใหห ลายภาคสว นเขา มามีสว นรวมจดั สวัสดิการ สงั คม

“ปจ จบุ ันหลายประเทศที่เปน รฐั สวสั ดิการมคี วามพยายามจะเปลยี่ นแปลงนโยบายการจัดสวสั ดกิ ารทรี่ ฐั บาล เปน ผูปฏิบัติ ไปสูสังคมสวสั ดกิ ารแทน โดยท่เี นนบทบาทของชมุ ชนทอ งถ่นิ องคก รเอกชนที่ไมแ สวงหากําไร และภาคธรุ กิจ ใหเขามามีบทบาทแทนรฐั ในการจดั บรกิ ารมากขน้ึ ดว ยบทบาทเหลา น้ันเกดิ จากทศั นคติ ความคิดเหน็ และพฤติกรรมของผคู นในสงั คมน้ัน ทป่ี ฏิบตั อิ ยใู นชีวติ ประจําวนั ท่รี สู กึ และคิดวา ตอ งการ ”ชวยเหลอื ผอู นื่ อยา งจริงใจอนั นําไปสูการจัดสวสั ดกิ ารในดานตา ง ๆ ซ่งึ ไมไ ดเกดิ จากการถกู บังคบั

นิยามความหมาย สังคมสวสั ดิการ Muthuko Takahashi (1997) การท่สี งั คมจดั ใหม รี ะบบความม่นั คงแกปจ เจกบุคคลโดยใหเ ปน ปจเจก บคุ คลท่ีมคี วามเขม แข็ง (strong individuals) ใน 3 ระบบ คอื ทรพั ยสิน (property) ความเจรญิ (civilization) และครอบครวั (family) กลาวคือใหม ีเงินออม ทรัพยสินมากพอท่จี ะทาํ ใหเ กดิ ความ ม่ันคงในชวี ิต ใหม ีความทนั สมยั ผา นการศกึ ษาตลอดชวี ิต (life-time education) มที ีอ่ ยอู าศัยท่ีเหมาะสม มรี ะบบบาํ นาญทม่ี น่ั คง และมี ระบบการดแู ลสุขภาพสาํ หรับผสู งู อายุ และฟน ฟสู ถาบนั ครอบครวั ใหมี ความเขม แข็ง เนน การอยรู ว มกันของคนสามวัย เนน บทบาทผหู ญิงใน การเปน ผูใหบริการในครอบครวั

นยิ ามความหมาย สังคมสวัสดิการ จตุรงค บุณยรตั นสนุ ทร (2554) กลา ววา รัฐสวัสดิการและสงั คมสวสั ดกิ ารมีความหมายทแ่ี ตกตา งกัน กลา วคือ รัฐสวัสดกิ าร (Welfare State) เปนรัฐทม่ี ีการจัดสวัสดกิ ารถวนหนา และครอบคลมุ ทกุ ดา นโดยรัฐ แต สงั คมสวัสดิการ (Welfare Society) เปน สงั คมทม่ี สี วสั ดกิ าร หลากหลายรปู แบบจดั การโดยหลายสถาบนั ไมไดจดั โดยรัฐเพียงฝา ย เดียว และแตล ะสถาบนั อิสระตอ กัน โดยสรา งสรรคสวัสดิการบน พื้นฐานของความสามารถและความเหมาะสมของสถาบนั น้ัน ๆ (Gorgon and Spicker, 1999

นยิ ามความหมาย สงั คมสวัสดกิ าร สมัชชาสวสั ดิการสังคมแหง ชาตคิ รัง้ ที่ 18 เม่อื วันที่ 21 ตลุ าคม 2522 สงั คมสวัสดกิ าร เปนระบบการใหสวสั ดกิ ารสงั คมทกุ ระดบั อยา งทวั่ ถงึ เปน ประโยชน และเปนธรรมตอ ประชาชน ดว ยทุกภาคสวนของสังคม เปน ผูให คือภาครฐั ภาคธรุ กจิ และภาคชุมชนและควรเพม่ิ ภาคประชา สังคมดวย

“สงั คมสวัสดกิ ารจงึ เปน แนวคิดการจัดการใหป ระชาชนกินดี อยดู ี อยางถว นหนา โดยภาค ประชาชน และภาคธุรกิจเขามามีสว นรวมในการจดั สวัสดกิ าร ไมใชเ พยี งภาครฐั ทาํ หนา ท่ี เปนผูจดั สวสั ดกิ ารใหประชาชนแตเ พยี งฝา ยเดยี ว แตท งั้ นี้ภาครัฐมีหนา ทกี่ าํ กบั ดูแลให ”ระบบสวสั ดิการสังคมของประเทศมีความครอบคลมุ ท่วั หนากบั ประชาชนทกุ คน

“ ใหส งั คมสวสั ดกิ ารเปน รูปแบบหนง่ึ ของสวัสดิการสังคม และสังคมสวัสดกิ ารเปนสงั คมทีม่ ี สวัสดกิ ารทางเลอื กหลากหลาย ทกุ ฝายเขามามสี วนรวมในการจัดสวสั ดกิ ารถว นหนา ไมใ ชเ ปน ผู จดั สวัสดกิ ารเพียงฝา ยเดยี ว ทง้ั น้มี องในดานผูจดั สวสั ดกิ ารและดา นผรู บั สวัสดิการใหม กี ารจดั สวัสดิการในหลากหลายรูปแบบ โดยตางฝายตา งเปนเจาภาพหลกั ในการจดั การ เพ่ือใหเกิดการ ”กระจายการเขาถงึ สวสั ดิการในทกุ กลมุ เปาหมาย รัฐบาล นายอภิสิทธ์ิ เวชชาชวี ะ ขณะน้ัน รบั แนวทางการสรา งสังคมสวสั ดกิ ารเปน วาระแหงชาติ ในการประชมุ สมัชชาสวสั ดกิ ารสงั คมแหงชาตคิ รงั้ ท่ี 18 เมื่อวนั ท่ี 21 ตลุ าคม 2552

ภาคีสงั คมสวัสดกิ าร Social Services • รูปแบบที่ 1 การจดั สวัสดิการโดยรฐั (Public welfare) คอื เปนหนา ท่ีของรฐั Public และสทิ ธิพ้ืนฐานของสมาชกิ สังคมท่ีจะ welfare ไดรับการดแู ล และเกดิ การลดความ แตกตา งทางสงั คมและเศรษฐกจิ และการ Social Social ลดชองวางความสัมพนั ธไมเสมอภาคอัน Assistance Insurance เกิดจากโครงสรางเศรษฐกิจสังคมการเมอื ง เพอื่ มิใหเกดิ การ ไดเปรยี บเสยี เปรียบใน สังคม

ภาคีสงั คมสวสั ดิการ ขยายการคมุ ครองแรงงานทั่วหนา • รปู แบบที่ 2 การจดั สวัสดกิ ารโดยภาคธุรกจิ การประกนั สงั คมถว นหนา นอกจากสวัสดิการจากรัฐตามท่ีกาํ หนดไว • ครอบคลมุ แรงงานในระบบและนอกระบบ ในรฐั ธรรมนูญแลว ภาคธุรกจิ สามารถจดั สวัสดกิ ารแรงงานในลกั ษณะอ่นื ๆ สวัสดกิ ารใหก บั แรงงานลูกจา ง และแรงงาน • ท่พี ัก อาหารกลางวนั รถรบั สง ท่คี ลายลกู จางได เชน เกษตรกรใตพ นั ธ สัญญา และผูรับงานไปทําที่บาน โดยผา น การปรับปรงุ กฎระเบยี บของราชการใน 3 ดา น

ภาคีสงั คมสวสั ดกิ าร • 1. ขยายรูปแบบสวสั ดิการบนฐานทรัพยากรและวฒั นธรรม ใหก วา งขวาง และการมีสวนรวมจากชมุ ชน ครัวเรอื น และ • รปู แบบท่ี 3 การจดั สวัสดกิ ารโดยชมุ ชน รัฐ องคกรปกครองสว นทอ งถ่ิน ใหการสง เสริมและสนับสนนุ โครงการท่ี ชุมชนรว มกันจดั ตง้ั ข้นึ • 2. สงเสรมิ สถาบนั สวัสดกิ ารชุมชนท่ภี าคประชาชนทง้ั ใน รปู แบบกลุม องคก รชมุ ชน องคก รพฒั นาเอกชน มลู นธิ ิ เปนเจาภาพในการจดั สวสั ดกิ าร โดยรฐั สนบั สนุน งบประมาณสมทบ • 3. สนบั สนุนสถาบนั แรงงานที่ไมเ ปนทางการ • 4. สวสั ดกิ ารอ่ืน ๆ เชน ปรับกระบวนการทาํ งานของ สถาบนั และระบบสถานสงเคราะหไ มใ หท าํ งานแบบซํา้ ซอน โดยเฉพาะกับกลุมผพู ิการ ผูสูงอายุ และผูถูกกระทําความ รนุ แรง

“การจัดสวัสดิการสงั คมถอื เปน การลงทุนทางสงั คม และเปนการสรา งหลกั ประกนั ข้นั พน้ื ฐานของ ประชาชน ชว ยเหลอื ประชาชนใหม คี ณุ ภาพชีวิตทดี่ แี ละพงึ่ พาตนเองได อกี ทัง้ เปนการเสรมิ สราง โครงขา ยความคมุ ครองทางสังคม (Social Safety Net) ไวชว ยรองรบั ประชาชนท่ีประสบปญหา จากภาวะวกิ ฤติตาง ๆ ” องคประกอบสวัสดิการสังคม การชวยเหลือทางสังคม การประกันสังคม และการบรกิ ารสังคม

องคประกอบสงั คมสวัสดิการ 1. การชว ยเหลือทางสงั คม 2. การประกนั สังคม 3. การบรกิ ารสงั คม 4. การสนับสนนุ หนุ สว นทางสงั คม (Public Assistance) (Social Insurance) (Social Services) (Social Support Partnership Promotion)

การดาํ เนินงานของภาคสว นตาง ๆ ภายใตองคประกอบสงั คมสวัสดกิ าร 1. การชว ยเหลือทางสงั คม 2. การประกนั สงั คม 3. การบรกิ ารสังคม 4. การสนบั สนนุ หนุ สว นทางสงั คม (Public Assistance) (Social Insurance) (Social Services) (Social Support Partnership Promotion)

“ ทิศทางสวสั ดกิ ารสังคมในสังคมไทย ”

สงั คมสวัสดกิ าร WELFARE SOCIETY