แนวทางการเลี้ยงลูกยุคดิจิทัล

ผลกระทบท่ีเกดิ ขึ้นกบั เด็กที่ถกู ละเมดิ ทางเพศ หนังสอื คู่มือ อาสาสมัครพิทักษ์สทิ ธิเด็กทางเพศ โดยองค์การยูนิเซฟ ประเทศไทย ภาควิชากุมารเวช ศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลยั มูลนิธมิ ิตรมวลเด็ก และศูนย์พิทักษ์สิทธิเด็ก มูลนิธิเด็ก 2537 จดั ทำขึ้น ได้ อธบิ ายว่า เดก็ ทีถ่ ูกละเมดิ ทางเพศจะไดร้ ับผลกระทบมากหรือนอ้ ย ข้นึ อย่กู ับบุคลิกของเดก็ และประเภทของ การถูกกระทำ โดยแบ่งเปน็ 1. กรณีท่ไี ม่รุนแรง เชน่ การให้เดก็ ดูอวัยวะเพศ ใช้คำพดู ลามกเลา้ โลม กรณีนี้ อาจทำให้เดก็ มีปัญหา ด้านอารมณ์ และจิตใจชัว่ คร้งั ชว่ั คราว ไดแ้ ก่ o อาย กลวั สบั สนตกใจง่าย o รสู้ กึ ผดิ กระวนกระวาย o กลวั ถูกรงั เกยี จ o ระแวงผ้ใู หญ่และคนแปลกหนา้ o สนใจเร่ืองเพศผดิ ปกติ หรอื ชอบจับคลำอวยั วะเพศของผอู้ ื่น 2. กรณีรุนแรง คือ ผู้ล่วงละเมิดทางเพศต่อเด็กเป็นพ่อ แม่ ญาติใกล้ชิด หรือเด็กถูกกระทำโดย วิธรี ุนแรง อาจมีผลตอ่ เด็กดา้ นตา่ ง ๆ คือ ดา้ นร่างกาย ทำให้ร่างกายของเด็กมบี าดแผล ฟกช้ำ เน่ืองจากการถูกทำร้าย หรอื มปี ัญหาโรคติดเช้ือ ทางเพศสมั พันธ์ การตง้ั ครรภ์ ดา้ นอารมณ์ ทำให้เด็กฝนั ร้าย ซึมเศรา้ กังวล กรดี ร้อง หรือพยายามทำร้ายตัวเอง หรอื ฆ่าตัวตาย และ หวาดกลัวผลู้ ว่ งเกนิ ทางเพศ หรือผู้ท่ีมลี กั ษณะคลา้ ยผลู้ ่วงเกิน หรือบางกรณีก็อาจคลอเคลียกับบุคคล ดงั กลา่ วนีม้ ากผดิ ปกติ ด้านพฤติกรรม เด็กอาจมีอาการซึมเศร้า ผลการเรียนแย่ลง ก้าวร้าว หนีออกจากบ้าน ไม่สามารถ ควบคุมระบบขับถ่าย หรอื หวนกลับไปสพู่ ฤตกิ รรมต่ำกวา่ วัยของตนอย่างกะทันหัน อาจหนั ไปพ่ึงเสพ ยาเสพติด สำเร็จความใครด่ ้วยตนเองบอ่ ยผดิ ปกติ ย่วั ยวนหรอื สำสอ่ นทางเพศ แนวทางการเลยี้ งลูกยุคดจิ ทิ ัล 51

แนวทางการเล้ยี งลกู ยคุ ดิจทิ ัล 52

วิธปี ฏบิ ัติเมอ่ื ลกู ถกู ละเมดิ ทางเพศออนไลน์ ด้านการดูแลลูก o ปลอบโยนใหก้ ำลงั ใจ ให้ความมั่นใจว่าพ่อแม่ผปู้ กครองสามารถปกปอ้ งค้มุ ครองได้ o ควรพาลูกไปปรกึ ษาแพทยห์ รือนกั จิตวิทยาเพอ่ื ช่วยให้ลกู สามารถฟืน้ ฟูตัวเองจากภาวะซมึ เศร้า หรอื ภาวะทางจติ อน่ื ๆ ได้ o หากลกู ถกู ทำรา้ ยร่างกาย และ/หรือถกู ข่มขืน ควรพาลกู ไปพบแพทยเ์ พอ่ื เกบ็ หลกั ฐาน และตรวจหา โรคจากเพศสมั พันธ์ การดำเนินการดา้ นกฎหมาย o เกบ็ รวบรวมหลกั ฐานต่าง ๆ ไม่ว่าจะเปน็ ขอ้ ความแช็ต คลปิ หรอื รปู ที่ถูกละเมดิ หลักฐานทแ่ี สดงตวั ตน ของผู้ทล่ี ะเมิดเพื่อนำไปแจง้ ความ o แจ้งตำรวจเพอื่ ใหด้ ำเนนิ คดี ทส่ี ถานีตำรวจ และ กองบญั ชาการตำรวจสืบสวนสอบสวนอาชญากรรม ทางเทคโนโลยี o แจ้งหน่วยงานทางสังคมท่เี กยี่ วข้อง เชน่ บ้านพกั เด็กและครอบครัวประจำจังหวดั พนกั งานเจ้าหน้าที่ ตาม พ.ร.บ.คุม้ ครองเดก็ องค์กรพฒั นาเอกชนทท่ี ำงานค้มุ ครองเดก็ o กรณถี ูกข่มขนื ตอ้ งแจง้ ความเพ่อื ดำเนนิ คดอี าญา พอ่ แมผ่ ูป้ กครองต้องบอกใหล้ ูกรู้ว่าตำรวจจะซักถาม อะไรบา้ ง ให้ลูกตอบอยา่ งตรงไปตรงมาตามความเป็นจรงิ และ พอ่ แมผ่ ู้ปกครองต้องรว่ มฟังการ สอบสวนดว้ ย o ในการสอบสวน ตำรวจจะตอ้ งปฏิบัตติ ามประมวลกฎหมายวธิ ีพิจารณาความอาญามาตรา 133 ทวิ ดงั น้ี o ต้องมพี ่อแม่ผปู้ กครอง หรอื บุคคลอื่นตามทผี่ ูเ้ สียหายรอ้ งขอ ให้เขา้ รว่ มฟงั การสอบสวน o ตอ้ งมีอยั การ นักจิตวิทยา หรือนักสังคมสงเคราะหร์ ่วมด้วย o ตำรวจตอ้ งสง่ ตวั ผเู้ สียหายไปตรวจหารอ่ งรอยการขม่ ขืน o ถา้ เป็นไปได้ ควรมตี ำรวจหญงิ สอบสวน o หลงั การสอบสวน ถา้ รอ้ ยเวรนำบันทกึ สอบปากคำให้ผเู้ สยี หายลงชือ่ ผปู้ กครองตอ้ งอ่านให้ ละเอียดวา่ ตำรวจลงข้อความครบถ้วนตามทผี่ เู้ สียหายบอกหรือไม่ ถ้ายังไม่ถูกตอ้ งให้ลงให้ ถกู ต้อง กอ่ นทจี่ ะลงชอ่ื ควรบอกผู้ทร่ี ่วมฟังให้รบั รทู้ กุ คน ถ้าผู้ที่เข้ารว่ มรบั ฟงั ไมท่ กั ทว้ งให้ ตำรวจลงข้อความตามความเปน็ จรงิ ควรไปรอ้ งกบั หัวหนา้ สถานีตำรวจทันที o หากเดก็ ยงั ไม่พรอ้ มให้การ หรือไมส่ ามารถให้การได้จนจบ เพราะปญั หาทางอารมณแ์ ละ จติ ใจ ใหข้ อผดั ผอ่ นและสง่ เดก็ ใหจ้ ติ แพทยท์ โ่ี รงพยาบาลรัฐตรวจรกั ษา หรือสง่ นักจติ วทิ ยา เดก็ เพอ่ื ดแู ลใหเ้ ดก็ พรอ้ มเสียกอ่ น แนวทางการเล้ียงลูกยุคดจิ ทิ ัล 53

o กรณีลกู ตอ้ งใหก้ ารตอ่ ศาล ใหเ้ ตรยี มความพรอ้ มของเดก็ โดยอธิบายบทบาทหน้าทขี่ องผเู้ กี่ยวข้องกอ่ น เพอ่ื ใหเ้ ดก็ เขา้ ใจและรับรสู้ ถานการณ์ว่าจะตอ้ งพบเจอกับใครหรอื อะไรบา้ ง ถ้าลกู มีปญั หาดา้ นอารมณ์ และจิตใจอยา่ งรุนแรง ควรประสานงานกบั พนักงานอยั การหรือทนายโจทก์ เพ่ือให้ศาลทราบถงึ ภาวะ ของเดก็ และถา้ เปน็ ไปไดค้ วรให้แพทยผ์ รู้ กั ษาพยาบาลมาเบกิ ความในฐานะพยานดว้ ย การดแู ลจติ ใจเด็กทถี่ ูกทำรา้ ย o พอ่ แม่หรอื ผู้ปกครองจะตอ้ งทำใหเ้ ด็กรสู้ กึ ปลอดภยั ด้วยวธิ ีต่าง ๆ ต้งั แตค่ ำพดู ไปจนถึงการกระทำ ดว้ ยการบอกวา่ จะอยดู่ ้วยตลอด ไม่ไปไหน ในด้านการกระทำอาจตอ้ งใช้วิธีกอดเพ่ือให้เด็กรสู้ ึก ปลอดภัยและอบอุ่นใจ o ไม่พูดวา่ เร่อื งทเี่ กิดขึน้ เปน็ เรอื่ งเลก็ เพราะสงิ่ ท่ีเดก็ เผชญิ มาเปน็ เรอื่ งใหญเ่ สมอในความรสู้ กึ ของเดก็ o รบั ฟงั ดว้ ยใจ ไม่ตดั สิน แสดงความเข้าใจและเหน็ อกเหน็ ใจ o ให้ความมั่นใจกับเดก็ วา่ จะไมเ่ กดิ เหตกุ ารณน์ ัน้ ซำ้ อีก o หลีกเลีย่ งสงิ่ กระตุ้นใหเ้ กิดความกลวั หากเด็กยงั ไมพ่ รอ้ ม ใหเ้ ดก็ มีโอกาสปรบั สภาพจิตใจกอ่ น วิธปี ้องกันเพ่อื ไมใ่ หล้ กู ตกเป็นเหย่ือของการถกู ลว่ งละเมดิ ทางเพศออนไลน์ o พอ่ แม่ผปู้ กครองต้องใหค้ วามใสใ่ จ คอยดูแล และให้ความใกล้ชดิ กับเดก็ และสร้างความสมั พนั ธ์ท่ีดีกบั ลกู อย่เู สมอ ให้ลูกไวใ้ จและมัน่ ใจว่ามีพ่อแมผ่ ปู้ กครองทค่ี อยดแู ลปกป้องลูกได้ o กำหนดสถานทเี่ ล่นอินเทอร์เน็ตใหเ้ ปน็ สถานท่ีทเี่ ปดิ เผยในบ้าน เพือ่ ปอ้ งกนั การถูกละเมดิ ทางออนไลน์ โดยเฝ้าดูอยู่ห่าง ๆ ไม่ใกล้ชิดจนน่าอึดอัด แต่สอดส่องความผิดปกติของคนอ่ืนท่ีเข้ามาคุย และ สามารถชว่ ยเหลอื ลูกได้เมื่อมีเหตจุ ำเปน็ o สอนลูกให้ระมัดระวังตวั ไม่ไว้ใจคนแปลกหน้า เลือกรับเพื่อนที่รจู้ ักกันกันจริง และไม่นัดเจอเพื่อนท่ี รู้จักกนั ทางออนไลน์ หากลกู ต้องการไปเจอ พอ่ แม่ควรไปส่งหรือไปรอเปน็ เพ่อื นดว้ ย แต่ต้องไม่ติดตาม จนลกู รู้สกึ เครียด เพียงแต่ใหล้ กู รู้สกึ ว่ามีพอ่ แม่คอยดแู ลอยู่ห่าง ๆ o สอนให้ลูกใชส้ ่ือออนไลนอ์ ยา่ งเหมาะสม อาจจะเรียนรจู้ ากขา่ วที่เกดิ ข้ึนด้วยกนั เพื่อเป็นตัวอย่างของ ภยั ออนไลนต์ ่าง ๆ ทีอ่ าจจะเกดิ ขึ้นได้ o ให้ความสนใจกับเรอ่ื งของลกู เพ่อื นของลูก สังคมทล่ี กู อยู่ ให้ความเป็นเพ่อื นทีไ่ ว้ใจได้กบั ลกู แต่ต้องไม่ ลืมบทบาทพอ่ แม่ด้วยเช่นกนั o สอนให้ลูกรู้จักวิธีป้องกันตัว รู้จักปฏิเสธคนอื่น ให้สามารถหลีกเล่ียงหรือหลีกหนีจากสถานการณ์ เลวร้ายต่าง ๆ รวมทัง้ การขอความช่วยเหลอื จากคนอ่ืนหากจำเป็นดว้ ย แนวทางการเลยี้ งลกู ยคุ ดิจิทัล 54

วิธีสอนใหล้ กู ปอ้ งกันตัวเองจากการถูกละเมิดทางเพศต้ังแต่วยั เด็ก o สอนใหเ้ ด็กเรียนรเู้ รอ่ื งอวัยวะเพศ โดยใช้ชอ่ื ทเ่ี ด็กเขา้ ใจได้งา่ ย ไมต่ ้องเป็นช่ือทางการ โดยอาจจะเรียก ของผูช้ ายวา่ จู๋ เจี๊ยว ของผหู้ ญงิ ก็ ปิ๊ หรือจ๋มิ อย่าตง้ั ชือ่ อนื่ เพราะเดก็ จะรู้สกึ สบั สน o สอนใหเ้ ดก็ รจู้ ักส่วนที่ร่างกายตอ้ งปกปิดไมใ่ ห้คนอ่นื เหน็ หรอื สมั ผัส โดยอาจใช้ชุดวา่ ยนำ้ แบบเตม็ ตวั สอนโดยใหเ้ ด็กรู้ว่าอวยั วะทอ่ี ยู่ในชุดวา่ ยน้ำ เปน็ ส่วนทหี่ ้ามคนอ่นื เหน็ หรือสัมผสั เว้นแตก่ รณีจำเปน็ เช่นไปหาหมอ แต่กต็ ้องมพี อ่ แมผ่ ปู้ กครองอยู่ด้วยเทา่ น้นั o สอนใหเ้ ดก็ บอกพอ่ แมเ่ มอื่ ถกู คนอื่นสมั ผสั ส่วนท่ีต้องหา้ มตา่ ง ๆ ในทางกลบั กนั บางครง้ั เด็กในการดูแลของเราก็เป็นผ้กู ระทำหรอื มสี ่วนในการละเมิดทางเพศกบั เด็ก คนอ่ืนได้เช่นกัน โดยเด็กอาจมีพฤติกรรมการคุกคามคนอื่นผ่านการแสดงความคิดเห็นและการกระทำในเชิง ลามกและล่วงละเมิดทางออนไลน์ ตวั อย่างของการลว่ งละเมดิ ทางเพศ เชน่ o การพูดเรอ่ื งตลกทางเพศหรือแสดงความคดิ เห็นไปในทางลามก o กระจายขา่ วลอื เร่ืองการรว่ มเพศหรอื นนิ ทาคนอนื่ ดว้ ยขอ้ ความหรอื ชอ่ งทางออนไลน์อ่ืน ๆ o การโพสต์แสดงความคดิ เหน็ ทางเพศดว้ ยภาพหรอื วิดีโอลามก o การสง่ ข้อความและภาพหรือวิดีโอลามกผา่ นขอ้ ความส่วนตวั o ส่งต่อข้อความและภาพหรอื วิดีโอลามกผา่ นอีเมล o แบ่งปนั รปู ภาพหรอื วิดโี อลามกในกลมุ่ แช็ต o แอบอา้ งเปน็ คนอ่ืนบนสือ่ ออนไลนแ์ ละแสดงความคิดเหน็ เชิงลามก สาเหตุทีเ่ ดก็ เปน็ ผกู้ ระทำการล่วงละเมิดทางเพศผูอ้ นื่ อาจจะมาจาก o เด็กทเ่ี ปน็ ผู้กระทำ อาจเคยเปน็ ผถู้ กู กระทำมาก่อน และไปกระทำกบั เดก็ ทอ่ี อ่ นแอกว่าเพ่ือใหร้ สู้ กึ วา่ ตนเองยังมอี ำนาจ o เปน็ ภาวะตามวยั ทตี่ อ้ งการการยอมรบั ในสงั คม เพือ่ แสดงตนวา่ มปี ระสบการณท์ างเพศและเป็น ผ้ใู หญก่ ว่าคนอ่นื ในวัยเดยี วกนั o สร้างความตื่นเตน้ ให้กบั ตวั เอง o เด็กผหู้ ญงิ ทลี่ ่วงละเมดิ หรอื มสี ว่ นในการล่วงละเมิดทางเพศเดก็ ผู้หญงิ คนอื่น อาจเกิดจากความ อจิ ฉา และเปน็ การทำใหฝ้ ่ายตรงข้ามเกดิ ความเสียหายจากขา่ วลอื ทีส่ ร้างข้ึนดว้ ย o พฤตกิ รรมเลยี นแบบ เกดิ จากการที่เด็กเห็นพฤตกิ รรมทางเพศท้ังจากชีวติ จรงิ และจากสื่อต่าง ๆ ทมี่ อี ทิ ธิพล ดังนั้น นอกจากพ่อแม่ผ้ปู กครองจะป้องกันลกู มใิ ห้ถูกละเมิดทางเพศแล้ว ก็ควรปอ้ งกนั ดูแลลูกหลาน ของตนไม่ให้เป็นผู้ละเมิดเด็กคนอ่ืนด้วยการสอนให้ลูกให้เกียรติผู้อ่ืน ไม่ทำร้ายผู้อื่น และให้รู้ถึงผลกระทบ ท่อี าจเกิดขึน้ ทั้งกบั ผกู้ ระทำและผู้ถกู กระทำ แนวทางการเลยี้ งลูกยคุ ดิจทิ ัล 55

ไม่ว่าจะอย่างไร พอ่ แม่ผปู้ กครองควรให้การเอาใจใส่เด็กเพื่อปกป้องเด็กจากการถูกละเมิดและไมไ่ ป ละเมดิ ผอู้ ่ืน ความรักความเขา้ ใจ ความเอาใจใส่ในครอบครัวจะสามารถป้องกันและแก้ไขปัญหาได้ เหยื่อทเ่ี ป็น เดก็ เมอื่ ถูกทำร้าย จะมีความหวาดกลวั และหวาดระแวงจนสง่ ผลต่อการดำเนนิ ชีวติ ประจำวัน พ่อแมผ่ ปู้ กครอง ควรใหก้ ารดแู ลอยา่ งใกลช้ ดิ และเหมาะสม ทักษะปอ้ งกันตวั ทคี่ วรสอนเดก็ ทกั ษะป้องกันตวั NO GO TELL คือ ใหเ้ ดก็ รู้จักประเมินสถานการณร์ อบตัว หากรสู้ ึกไม่ปลอดภัย ให้ หาโอกาสหนีออกจากสถานการณ์ทไ่ี ม่ปลอดภัยนน้ั และไปหาคนชว่ ยเหลอื NO เมื่อถกู ละเมิด ไมว่ ่าจะทางกายหรอื วาจา เชน่ ถูกพดู จาส่อเสยี ด ดา่ ทอ ดถู กู ลวนลามโดยการจับ สัมผัส สง่ ส่อื ลามกอนาจารมาให้ โดนฉุดกระชาก ทบุ ตี ไม่ว่าจะทางออนไลน์ผ่านการแช็ต ทางกลอ้ ง webcam ส่ือโซเชียล หรือทางออฟไลน์ ฯลฯ ต้องบอกให้คนกระทำ รู้ว่าเราไม่ชอบท่ีถูกกระทำ ยืนหยัดในสิทธิการ ปกป้องตนเอง บอกเขาว่า “อย่า” หรือ “หยุด” หรือ “ไม่” ด้วยข้อความหรือน้ำเสียงท่ีหนักแน่น ชัดเจน จรงิ จัง เพอ่ื หยดุ การกระทำนนั้ เพ่ือให้รวู้ า่ เราไม่ชอบ ไมส่ บายใจ ยอมรบั ไม่ได้ GO เมื่อสบโอกาส ให้หลีกหนีออกจากสถานการณ์นั้นในทันทีที่ทำได้ หาท่ีหลบซ่อนทป่ี ลอดภัย รอ จนกว่าจะได้รบั ความช่วยเหลอื หากเป็นทางออนไลน์ ให้ออกจากการสนทนาหรือห้องแช็ตน้ัน เลิกพดู คุยกับ คน ๆ นน้ั block ผู้ใช้คนนนั้ ไมใ่ ห้มาพดู คยุ หรอื ละเมดิ ระรานเราไดอ้ กี อาจจะจดชอ่ื และขอ้ มูลของผู้ใชค้ นน้ัน บันทึกภาพหน้าจอท่ีเป็นหลกั ฐานการพูดคุย การกระทำความผิด การละเมิดต่าง ๆ เพือ่ แจง้ เจ้าหน้าที่ตำรวจ หรอื ผู้มีหนา้ ทรี่ บั แจง้ ภัยออนไลน์ตอ่ เดก็ และเยาวชนในชุมชน TELL หาทางรายงานหรอื แจ้งคนชว่ ยเหลอื โดยเรว็ ต้องรชู้ ื่อหรือหมายเลขโทรศัพท์ท่ีจะแจ้งขอความ ช่วยเหลอื ในชุมชน ควรให้เด็กจดบนั ทกึ ไวใ้ ชใ้ นยามฉกุ เฉนิ ไดท้ นั ที แนวทางการเลย้ี งลกู ยคุ ดจิ ิทัล 56

บทที่ 3 ความรู้เบ้ืองตน้ เกยี่ วกบั กฎหมาย ประเทศไทยไมม่ ีกฎหมายเก่ยี วกับการลว่ งละเมดิ ต่อเดก็ ในโลกออนไลนเ์ ป็นการเฉพาะ แต่มีบทบัญญตั ิ ของกฎหมายท่ีกำหนดความผิดหลายอย่างท่ีมีลักษณะเป็นการละเมิดเด็ก หากมีการนัดพบและมีการ ลว่ งละเมิดทางเพศ มคี วามผิดฐานข่มขนื กระทำชำเราหรอื กระทำอนาจารกรณเี ด็กไมย่ นิ ยอม หรือแมก้ รณีเด็ก ยนิ ยอมในกรณที ี่เด็กอายนุ อ้ ยกว่า 15 ปี ก็มีความผดิ ฐานกระทำชำเราเด็กหรือกระทำอนาจารเด็ก แต่ถา้ หาก ไม่ปรากฎหลกั ฐานว่าผู้กระทำผดิ มเี พศสมั พันธ์กบั เดก็ หรือมกี ารกระทำอนาจาร หรอื เป็นกรณเี ด็กอายรุ ะหว่าง 15-18 ปี ก็อาจใชข้ ้อหาพรากผเู้ ยาวใ์ นการดำเนินคดกี บั ผูก้ ระทำผิดได้ กรณีการกระทำผิดเกี่ยวกับสื่อลามกอนาจารของเด็ก มีกฎหมายกำหนดความผิดเก่ียวกับการ ครอบครอง เผยแพร่ จำหน่าย หรือมไี ว้เพื่อวัตถุประสงคท์ างการค้าซึ่งสื่อลามกอนาจารเดก็ กำหนดไว้ชดั เจน และมีความผิดกรณนี ำเขา้ ส่อื ลามกอนาจารสรู่ ะบบคอมพิวเตอร์ กรณีข่มขู่กรรโชกออนไลน์มีความผิดฐานกรรโชกทรัพย์และรีดเอาทรัพย์ แต่หากไม่ได้เรียกร้องเอา ทรพั ย์ แต่เป็นการเรียกรอ้ งหาผลประโยชน์ทางเพศอ่นื ก็ตอ้ งใช้บทบญั ญัตกิ ฎหมายในความผดิ ทางเพศมาปรับ ใช้ ส่วนการกล่ันแกล้งรังแกมีความผิดฐานทำให้เกิดอันตรายต่อจิตใจ หม่ินประมาท การนำเข้าข้อมูลอัน เป็นเท็จ ซึ่งเป็นโทษหนัก ปัจจุบันมีบทบัญญัติตามกฎหมายเป็นการเฉพาะเกี่ยวกับการข่มเหงรังแกเป็น ความผดิ ลหโุ ทษ สามารถใช้บงั คบั กรณกี ารกลั่นแกลง้ รังแกได้ ในลักษณะความผิดที่ยังไม่มกี ฎหมายเป็นการเฉพาะในขณะน้ี เช่น การพูดคุยรับส่งส่ือทางเพศท่ีไม่ เหมาะสม (Sexting) การล่อลวงเพื่อวัตถุประสงค์ทางเพศ (Grooming) การติดตามคุกคามทางไซเบอร์ (Cyber Stalking) การกลั่นแกล้งระรานทางไซเบอร์ (Cyber Bullying) อาจสามารถตีความกฎหมายคมุ้ ครอง เดก็ อย่างกว้างเพอ่ื ดำเนินคดีกบั ผู้กระทำผดิ ในเชงิ คุ้มครองปอ้ งกนั กอ่ นเด็กจะตกเปน็ เหย่อื ของการลว่ งละเมิด ได้ ประเทศไทยอยใู่ นระหว่างการยกรา่ งกฎหมายที่ครอบคลุมการกระทำความผิดรูปแบบใหม่ ๆ ดงั กล่าวแล้ว กฎหมายว่าด้วยการกระทำอนาจาร หากผู้กระทำผิดเข้าถึงเหยื่อและมีการล่วงละเมดิ ทางเพศเด็กทางร่ายกาย มีบทบัญญัติตามประมวล กฎหมายอาญาในหมวดความผดิ ทางเพศ กรณีความผิดฐานขม่ ขืนกระทำชำเรา กระทำอนาจาร กระทำชำเรา เดก็ หรอื กระทำอนาจารเด็ก ตามมาตรา 276, 277, 278 หรือ 279 หากเปน็ การกระทำทเ่ี ปน็ เหตุให้เหยื่อถึง แก่ความตายหรือได้รับอันตรายสาหัส มีบทเพ่ิมโทษตามกฎหมายให้ผู้กระทำผิดรับโทษหนักขึ้น ไม่ว่าเหย่ือ ผู้ถูกกระทำจะให้ความยินยอมหรือไม่ก็ตาม แนวทางการเลยี้ งลกู ยคุ ดิจทิ ัล 57

ในกรณีท่ีมีการตรวจค้นพบภาพหรือวิดีโอท่ีมีการบันทึกภาพการมีเพศสัมพันธ์หรือการกระทำ อนาจารกับเด็ก หรือเป็นกรณีมีการสืบสวนจากเครือข่ายสังคมออนไลน์จนได้ภาพการร่วมเพศหรือกระทำ อนาจารกบั เด็กได้ ถ้าสามารถเชอื่ มโยงได้ว่ามีการนำภาพหรือวิดีโอมาแสวงหาประโยชน์ หรือมีการส่งต่อภาพ หรือวดิ โี อไปยงั บุคคลอ่นื ก็จะเป็นเหตุให้ผกู้ ระทำผดิ รบั โทษหนกั ขึน้ ได้ กฎหมายว่าด้วยสอ่ื ลามกอาจารเดก็ กรณีผ้กู ระทำผิดในลกั ษณะของสอ่ื ละเมดิ ทางเพศเด็ก (CSAM - Child Sexual Abuse Material) ไม่ วา่ จะเปน็ กรณมี ีสือ่ ดังกลา่ วไว้ในครอบครอง หรอื เปน็ ผผู้ ลิตหรือจดั จำหนา่ ยสือ่ ลามกอนาจารเด็ก หรอื เผยแพร่ ส่งต่อสื่อลามกอนาจารเด็กภายในกลุ่มผู้มีรสนิยมทางเพศแบบเดียวกัน หรือทำให้แพร่หลายซึ่งส่ือลามก อนาจารเดก็ ไม่ว่าจะอยใู่ นรปู แบบรูปภาพ ไฟลเ์ สียง วดิ ีโอ หรือการถา่ ยทอดสด (Live Streaming) มคี วามผดิ ฐานมีไวใ้ นครอบครองสอ่ื ลามกอนาจารเด็กเพอ่ื แสวงหาผลประโยชน์ทางเพศหรือสง่ ตอ่ ไปใหผ้ ้อู นื่ ครอบครองหรือส่งต่อส่ือลามกอนาจารเด็ก มาตรา 287/1 ผู้ใดครอบครองสื่อลามกอนาจารเด็กเพอ่ื แสวงหาประโยชนใ์ นทางเพศสำหรบั ตนเองหรือ ผู้อน่ื ต้องระวางโทษจำคกุ ไมเ่ กินหา้ ปี หรอื ปรบั ไมเ่ กินหนึ่งแสนบาท หรือทงั้ จำท้ังปรับ ถา้ ผู้กระทำความผดิ ตามวรรคหนึง่ สง่ ต่อซง่ึ สอ่ื ลามกอนาจารเดก็ แก่ผอู้ ่นื ต้องระวางโทษจำคกุ ไมเ่ กนิ เจ็ด ปี หรือปรับไมเ่ กินหนง่ึ แสนสีห่ ม่นื บาท หรอื ท้งั จำทัง้ ปรบั มีส่อื ลามกอนาจารเด็กเพ่อื ประสงค์แหง่ การค้า หรอื แจกจา่ ย เผยแพร่ โฆษณา มาตรา 287/2 ผู้ใดเพอื่ ความประสงค์แห่งการค้า หรอื โดยการคา้ เพอ่ื การแจกจา่ ยหรอื เพือ่ การแสดง อวดแก่ประชาชน ทำ ผลติ มไี ว้ นำเข้าหรอื ยงั ใหน้ ำเขา้ ในราชอาณาจักร สง่ ออกหรอื ยงั ใหส้ ง่ ออกไปนอก ราชอาณาจักร พาไปหรอื ยงั ใหพ้ าไปหรือทำใหแ้ พรห่ ลายโดยประการใด ๆ ซงึ่ สือ่ ลามกอนาจารเดก็ (1) ประกอบการค้า หรอื มีส่วนหรือเข้าเกี่ยวข้องในการค้าเกี่ยวกับสื่อลามกอนาจารเด็ก จ่ายแจก หรอื แสดงอวดแก่ประชาชนหรือใหเ้ ช่าส่อื ลามกอนาจารเด็ก (2) เพื่อจะช่วยการทำให้แพร่หลาย หรือการค้าสื่อลามกอนาจารเด็กแล้ว โฆษณาหรือไขข่าวโดย ประการใด ๆ ว่ามีบุคคลกระทำการอันเป็นความผิดตามมาตราน้ี หรือโฆษณาหรือไขข่าวว่าส่ือลามก อนาจารเด็กดงั กลา่ วแลว้ จะหาไดจ้ ากบคุ คลใด หรอื โดยวธิ ีใด ต้องระวางโทษจำคุกตัง้ แต่สามปีถงึ สิบปี และปรับต้ังแต่หกหม่ืนบาทถงึ สองแสนบาท แนวทางการเลีย้ งลกู ยุคดิจทิ ัล 58

กฎหมายว่าด้วยการขม่ ขแู่ บล็กเมล การขม่ ขู่ว่าจะเปิดเผยภาพลับหรือกิจกรรมทางเพศ เป็นความผิดฐานรีดเอาทรัพย์ มาตรา 338 ผู้ใด ขม่ ขืนใจผู้อื่น ให้ยอมให้ หรือยอมจะให้ตนหรือผู้อ่ืนได้ประโยชน์ในลักษณะท่ีเป็นทรัพย์สิน โดยขู่เข็ญว่าจะ เปดิ เผยความลบั ซึ่งการเปิดเผยนั้นจะทำให้ผ้ถู ูกขเู่ ขญ็ หรอื บุคคลท่ีสามเสยี หาย ผู้น้ันกระทำความผิดฐานรีด เอาทรพั ย์ ตอ้ งระวางโทษจำคุกต้งั แต่หนึง่ ปีถงึ สิบปี และปรับตัง้ สองหม่นื บาทถึงสองแสนบาท หากเป็นกรณขี ่มขู่เพ่ือแสวงหาผลประโยชน์ทางเพศ เช่น เรียกร้องให้มามีความสมั พันธท์ างเพศด้วย ขอให้ส่งภาพโป๊เปลือยน้ันจะไม่เป็นความผิดฐานกรรโชกทรัพย์หรือรีดเอาทรัพย์ อาจจำเป็นต้องปรับใช้ กฎหมายขม่ ขืนกระทำชำเรา อนาจาร หรือพรากผู้เยาว์แลว้ แต่กรณี หรือหากเป็นกรณีให้ส่งภาพโป๊เปลือยก็ อาจใชก้ ฎหมายเกี่ยวกับส่อื ลามกอนาจารเด็กมาใชบ้ งั คับได้ กฎหมายว่าด้วยการกลัน่ แกลง้ รังแกทางรา่ งกาย การกลัน่ แกลง้ รังแกโดยท่วั ไปอาจนำฐานความผดิ ทำร้ายรา่ งกายมาบังคบั ใชไ้ ด้ ถงึ แม้วา่ การกลั่นแกลง้ ระรานทางไซเบอร์น้ันจะไมไ่ ด้เปน็ การประทุษร้ายต่อรา่ งกายโดยตรง ตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 295 ผู้ใดทำร้ายผู้อื่นจนเป็นเหตุให้เกิดอันตรายแก่กายหรือจิตใจของผู้อ่ืนน้ัน ผู้นั้นกระทำความผิดฐานทำร้าย รา่ งกาย ตอ้ งระวางโทษจำคกุ ไม่เกนิ สองปี หรอื ปรบั ไมเ่ กนิ สหี่ ม่นื บาท หรือท้ังจำทั้งปรับ กฎหมายว่าดว้ ยการหมนิ่ ประมาท หากพฤตกิ รรมการกลนั่ แกลง้ รงั แกมลี กั ษณะเป็นการใสร่ า้ ยใสค่ วามจนทำใหผ้ ถู้ ูกรังแกตอ้ งเสยี ชอ่ื เสยี ง หรอื ถกู ดหู ม่ินเกลยี ดชงั กอ็ าจเข้าข่ายเปน็ ความผิดฐานหม่ินประมาทหรอื หมิ่นประมาทโดยการโฆษณาได้ หมนิ่ ประมาท มาตรา 326 ผใู้ ดใส่ความผู้อ่นื ต่อบคุ คลท่สี าม โดยประการท่นี า่ จะทำใหผ้ อู้ นื่ น้นั เสยี ชื่อเสยี ง ถูกดูหมิน่ หรือถกู เกลยี ดชัง ผู้นน้ั กระทำความผิดฐานหมิ่นประมาท ต้องระวางโทษจำคุกไมเ่ กนิ หนง่ึ ปี หรือปรับ ไมเ่ กินสองหม่นื บาท หรอื ทั้งจำท้งั ปรบั หมิน่ ประมาทโดยการโฆษณา มาตรา 328 ถ้าความผดิ ฐานหมิ่นประมาทได้กระทำโดยการโฆษณาด้วยเอกสาร ภาพวาด ภาพระบาย สี ภาพยนตร์ ภาพหรือตัวอักษรท่ีทำให้ปรากฏไม่ว่าด้วยวิธีใด ๆ แผ่นเสียง หรือส่ิงบันทึกเสียง บันทึกภาพ หรือบันทกึ อักษร กระทำโดยการกระจายเสยี ง หรอื การกระจายภาพ หรือโดยกระทำการ ป่าวประกาศดว้ ยวิธอี ่นื ผูก้ ระทำตอ้ งระวางโทษจำคุกไม่เกนิ สองปี และปรบั ไมเ่ กินสองแสนบาท แนวทางการเลยี้ งลูกยคุ ดิจทิ ัล 59

พระราชบัญญัติคมุ้ ครองเด็ก พ.ศ.2546 พ.ร.บ.คุ้มครองเดก็ ห้ามมใิ ห้ผใู้ ดกระทำการหรอื ละเวน้ กระทำการใดอนั เปน็ การ “ทารุณกรรม” เด็ก รวมถึงการบังคับ ขู่เข็ญ ชักจูง ส่งเสรมิ หรือยนิ ยอมให้เด็กประพฤติตนไม่สมควรหรือน่าจะทำให้เด็กมีความ ประพฤติเสยี่ งต่อการ กระทำผิด ซงึ่ สามารถตีความมาใชบ้ ังคบั กบั พฤตกิ รรมตา่ ง ๆ ทมี่ ลี ักษณะเป็นการล่อลวง ยว่ั ยุ อนั ทำใหเ้ ด็กมีความประพฤติเสย่ี งตอ่ การกระทำผดิ ได้ ทารุณกรรมเด็ก \"ทารุณกรรม\" หมายความว่า การกระทำหรือละเว้นการกระทำด้วยประการใด ๆ จนเป็นเหตุให้เด็ก เส่ือมเสียเสรีภาพหรือเกิดอันตรายแก่ร่างกายหรอื จิตใจ การกระทำผิดทางเพศต่อเดก็ การใชเ้ ด็กให้ กระทำหรือประพฤติในลักษณะท่ีนำจะเป็นอันตายแก่ร่างกายหรือจิตใจหรือขัดต่อกฎหมายหรือ ศลี ธรรมอันดี ทง้ั น้ีไมว่ ่าเด็กจะยนิ ยอมหรอื ไม่ก็ตาม ลกั ษณะความผดิ ทีห่ ้ามกระทำตอ่ เด็ก มาตรา 26 ภายใตบ้ ังคบั บทบญั ญตั แิ ห่งกฎหมายอื่นไม่วา่ เดก็ จะยนิ ยอมหรือไม่ห้ามมใิ หผ้ ูใ้ ดกระทำการ ดงั ตอ่ ไปน้ี (1)กระทำหรือละเว้นการกระทำอันเป็นการกรุณกรรมต่อรา่ งกายหรือจิตใจของเด็ก (3) บังคบั ขเู่ ข็ญ ชกั จงู สง่ เสรมิ หรือยินยอมใหเ้ ดก็ ประพฤตติ นไม่สมควรหรอื น่าจะทำให้เด็กมี ความประพฤติเส่ียงต่อการกระทำผดิ มาตรา 78 ผู้ใดฝ่าฝืนมาตรา 26 ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินสามเดือนหรอื ปรับไม่เกินสามหม่ืนบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ กรณผี ู้ปกครองหรอื คนในครอบครัวเป็นผลู้ ่วงละเมดิ ต่อเดก็ การล่วงละเมดิ ตอ่ เด็กในโลกออนไลน์ ในบางกรณีเป็นกรณีที่บิดามารดาหรือผ้ปู กครองหรอื บุคคลใน ครอบครัวเป็นผู้ล่วงละเมิดต่อเด็กเสียเอง แล้วอาจมีการข่มขู่คุกคาม ลอบติดตาม ถ่ายภาพ ส่งข้อความหรือ มีบทสนทนาทางสื่ออิเล็กทรอนิกส์ หรือมีการเผยแพร่ข้อความหรือภาพเกี่ยวกับเด็กทางสื่ออิเล็กทรอนิกส์ ซง่ึ อาจเข้าขา่ ยเปน็ การการลว่ งละเมดิ ตอ่ เด็กในโลกออนไลน์ด้วยก็ได้ ลกั ษณะการลว่ งละเมดิ ต่อเดก็ ในโลกออนไลน์ท่ผี ้กู ระทำเปน็ บิดามารดาหรอื ผปู้ กครองหรือเป็นบคุ คล ในครอบครัวอาจมไี ด้หลายลักษณะ ตั้งแต่เร่อื งเลก็ ๆ นอ้ ย ๆ หรือเป็นเรื่องร้ายแรงท่ีเป็นความผิดรนุ แรง เช่น การล่วงละเมิดทางเพศหรอื มีความสัมพันธ์ทางเพศระหว่างคนในครอบครัว (Incest Sexual Abuse) แล้วมี การเผยแพร่ขอ้ ความหรอื ภาพลบั หรอื คลิปวิดีโอ การ ข่มขู่/ด่าว่า/ทุบต/ี ทำรา้ ยรา่ งกาย แล้วมีการนำไปเผยแพร่ ทางสอื่ อเิ ล็กทรอนิกส์ การกล่ันแกล้งรงั แกกันระหว่างพ่ีน้องหรือคนในครอบครัวเอง การนำเด็กไปโฆษณาหา แนวทางการเลี้ยงลกู ยคุ ดจิ ิทัล 60

รายไดใ้ นทางไม่สมควร (เช่น นำภาพเด็กพิการหรือน่าสงสารไปเรย่ี ไรเงินทางส่ืออิเล็กทรอนกิ ส์ นำเด็กไปซ้ือ ขายสรุ าหรอื บุหรี่ นำเด็กไปโฆษณาในเชงิ ไม่สมควรทางเพศ เป็นต้น) หรือในบางกรณีตัวผู้ปกครองเองทนี่ ำเด็ก ไปแสวงหารายได้ในรูปแบบตา่ ง ๆ เช่น รบั จา้ งนำเด็กไปขอทาน ยนิ ยอมให้เด็กไปมีความสัมพนั ธ์ทางเพศกับ บุคคลอน่ื ยอมให้นำเดก็ ไปผลิตสอ่ื ลามกโดยมผี ลประโยชน์ตอบแทน ซ่ึงความผิดเหล่าน้อี าจมีความเสีย่ งที่เด็ก จะถูกละเมดิ ในการเผยแพรภ่ าพหรอื คลิปวดิ ีโอหรือขอ้ ความทอี่ าจระบุตัวตนในสอ่ื อิเลก็ ทรอนกิ ส์ให้ได้รบั ความ อบั อายหรอื กระทบกระเทือนตอ่ จติ ใจมากขึน้ ก็ได้ ในกรณเี ช่นน้ี เจา้ หนา้ ที่ตำรวจจะปรับใช้กฎหมายทีร่ ะบุความผดิ ไวเ้ ป็นการเฉพาะตามท่ีกล่าวมาแล้ว ก่อนหน้า เช่น กรณีความผิดทางเพศฐานข่มขนื หรอื กระทำอนาจาร แมผ้ ู้กระทำเป็นบุคคลในครอบครวั ก็ไม่ได้ มเี หตุยกเว้นให้ไมต่ อ้ งรบั ผดิ หรอื ในกรณีทน่ี ำเดก็ ไปแสวงหาผลประโยชน์ในทางมิชอบ (เชน่ ยอมใหผ้ ู้อื่นนำไป ขอทาน ล่วงละเมิดทางเพศ หรือผลิตสื่อลามก) ซึ่งเข้าข่ายความผิดฐานค้ามนุษย์ซ่ึงสามารถดำเนินคดีกับ ผู้ปกครองในความผิดฐานค้ามนุษย์ได้ รวมถึงสามารถปรับใช้ พ.ร.บ.คุ้มครองเด็ก พ.ศ.2546 มาตรา 26 ดำเนนิ คดกี ับผู้ก่อเหตุในความผิดฐาน “ทารุณกรรม” เด็ก หรอื บังคบั ขู่เข็ญ ชกั จูง ส่งเสรมิ หรือยินยอมให้เด็ก ประพฤติตนไม่สมควรหรือน่าจะทำใหเ้ ด็กมคี วามประพฤตเิ สยี่ งต่อการกระทำผิด หรือความผดิ อืน่ ๆ ท่เี กี่ยวกับ การยยุ งส่งเสรมิ ใหเ้ ด็กกระทำผิดตามมาตรา 26 กไ็ ด้ ในกรณีที่บิดามารดาหรือผู้ปกครองหรือคนในครอบครัวเป็นผู้ก่อเหตุในการล่วงละเมิดต่อเด็กนั้น นอกจากมาตรการดำเนินคดีอาญาตามกฎหมายแล้ว เจ้าพนักงานผู้บังคับใช้กฎหมายยังอาจใช้วิธีการแจ้ง เจ้าพนักงานสวสั ดิการสังคมเพือ่ ดำเนินการ ‘คมุ้ ครองสวสั ดภิ าพ’ ตาม พ.ร.บ.ส่งเสริมการพัฒนาและค้มุ ครอง สถาบันครอบครัว พ.ศ.2562 (เป็นกฎหมายออกใหม่แทน พ.ร.บ.คุ้มครองผู้ถูกกระทำด้วยความรุนแรงใน ครอบครัว พ.ศ.2550) หรอื ใช้ ‘การสงเคราะห์เด็ก’ หรอื ‘การคุ้มครองสวัสดิภาพเด็ก’ ตาม พ.ร.บ.คุ้มครอง เด็ก พ.ศ.2546 แทนการดำเนินคดีอาญาหรอื ควบค่กู ับการดำเนนิ คดอี าญาบดิ ามารดาหรือผปู้ กครองหรอื คนใน ครอบครัวกไ็ ด้ ขั้นตอนการแจ้งความ ในกรณที ี่ตอ้ งแจ้งความดำเนินคดี จำเป็นต้องแนะนำเดก็ ทเี่ ปน็ เหยอ่ื /ผเู้ สียหายและครอบครวั ให้ ดำเนินการ ดังน้ี 1. ให้เหยือ่ /ผ้เู สียหาย เตรยี มเอกสารส่วนตวั และ สำเนาบัตรประจำตัวประชาชน 2. ให้เตรียมพยานหลักฐาน เช่น พิมพเ์ อกสารหนา้ จอ หนา้ เว็บไซต์ หน้าโปรแกรม Line, Facebook, Twitter หรอื Page ทพี่ บการกระทำความผดิ หรอื หลักฐานการโอนเงนิ ไปด้วย 3. นำหลักฐานไปแจ้งความ ณ สถานีตำรวจท้องที่เกิดเหตุ สถานีตำรวจนครบาล หรือ สถานี ตำรวจภูธร 4. สง่ หลักฐานแจง้ เจา้ หนา้ ท่ี กองบังคบั การปราบปรามการกระทำความผดิ เกี่ยวกบั อาชญากรรมทาง เทคโนโลยี (ปอท.) หรือ คณะทำงานปราบปรามการลว่ งละเมดิ ทางเพศต่อเด็กทางอินเทอร์เน็ต (TICAC) หรือ แนวทางการเล้ยี งลกู ยคุ ดิจิทัล 61

กองบัญชาการตำรวจสบื สวนสอบสวนอาชญากรรมทางเทคโนโลยี (หนว่ ยงานใหม)่ เพื่อให้ประสานการทำงาน กบั ตำรวจทอ้ งท่ี ให้การสนบั สนุนทางด้านเทคนคิ การรวบรวมพยานหลกั ฐานทางดจิ ทิ ัลตา่ ง ๆ ข้ันตอนการสืบสวนสอบสวน เจ้าหน้าท่ีตำรวจ จะทำหน้าที่สืบสวนหาตัวคนร้ายจากเบาะแสต่าง ๆ ท้ังที่สืบจากเหย่ือ ผู้เสียหาย ผู้ปกครอง ครูหรือคนใกล้ชิด หรือเบาะแสของคนร้ายที่ท้ิงไว้ในโลกออนไลน์ สิ่งท่ีจะใช้เป็นพยานหลักฐาน ที่ควรนำไปแจง้ ความดว้ ย ไดแ้ ก่ o ข้อความการสนทนา (Chat logs) ไมว่ ่าจะเป็นใน Line หรอื Facebook หรอื สอ่ื Social Media อนื่ ๆ ขอ้ ความโตต้ อบในอีเมล หรือ แอปพลิเคชั่น พดู คยุ ต่าง ๆ หนา้ จอเวบ็ ไซตท์ ่โี ดนละเมดิ o ข้อมูลประวตั กิ ารใช้อนิ เทอร์เน็ต วา่ มกี ารเขา้ ไปในเวบ็ ไซต์ใดบา้ ง o ขอ้ มลู เกยี่ วกบั ธนาคารออนไลน์ การโอนเงนิ ตา่ ง ๆ o โปรแกรม แอปพลเิ คชั่น ไฟล์ต่าง ๆ ที่ใช้ o รปู ภาพหรอื วดิ ีโอ ภาพถา่ ย วดิ ีโอแช็ต ท่ใี ช้รับสง่ ภาพหรอื พดู คยุ กับคนร้าย o ช่อื บญั ชี (Account) หมายเลขโทรศพั ท์ ของคนรา้ ย เม่ือมีการแจ้งความที่สถานีตำรวจหรือหน่วยงานตำรวจท่ีรับผดิ ชอบ ผู้รับผิดชอบจะเป็นตำรวจฝ่าย สอบสวนซง่ึ ทำหน้าทีร่ ับคำรอ้ งทกุ ขค์ ดีอาญา ซึง่ พนกั งานสอบสวนมีหลักปฏบิ ตั ใิ นคดีละเมิดตอ่ เดก็ ไดแ้ ก่ ตาม กฎหมายให้มีการประสานนกั สงั คมสงเคราะห์และนักจิตวิทยาร่วมในการสอบสวนเดก็ ดว้ ย เพื่อช่วยประเมิน สภาพจติ ใจของเด็กและช่วยเหลือในการซักถามเด็ก หากเด็กได้รับความกระทบกระเทือนทางจติ ใจมากก็อาจ พิจารณานำเด็กไปพบจิตแพทย์เสียก่อน แต่หากเด็กตกอยู่ในอันตราย ตำรวจที่รับแจ้งก็อาจจะต้องออกไป ปฏบิ ตั ิการจบั กุมคนรา้ ยในทนั ที แลว้ แตก่ รณไี ป แนวทางการเลี้ยงลกู ยุคดจิ ทิ ัล 62

การทำงานคุ้มครองเดก็ ทถ่ี กู ละเมิดออนไลน์ เม่อื เด็กถูกละเมดิ ออนไลน์ ครอบครัวหรือผพู้ บเห็นจะตอ้ งแจ้งเหตุไปที่บ้านพักเด็กและครอบครัว ประจำจังหวัด หรือ พนักงานเจ้าหน้าท่ีตาม พ.ร.บ.คุ้มครองเด็ก หรือ สำนักงานพัฒนาสังคมและความ ม่ันคงจังหวัด (พมจ.) หรือ สถานีตำรวจ และ กองบังคับการปราบปรามการกระทำความผิดเก่ียวกับ อาชญากรรมทางเทคโนโลยี (ปอท.) หรือ คณะทำงานปราบปรามการล่วงละเมิดทางเพศต่อเด็กทาง อนิ เทอร์เน็ต (TICAC) หรือ กองบัญชาการตำรวจสบื สวนสอบสวนอาชญากรรมทางเทคโนโลยี (หน่วยงาน ใหม่) ซง่ึ จะมกี ารสอบถามรวบรวมขอ้ มูลวา่ เกิดอะไรอยา่ งไร มีการส่งเด็กไปตรวจสภาพรา่ งกายและจิตใจ กอ่ นทำการรกั ษา รวมถึงการเก็บพยานหลักฐานการถูกละเมดิ (เช่น ทบุ ตี ทำร้าย ขม่ ขืน) แตห่ ากเดก็ กำลัง ตกอยใู่ นอนั ตราย อาจต้องทำการช่วยเหลือเด็กอย่างเรง่ ดว่ นเพ่ือให้เด็กปลอดภัยเสยี ก่อน เจา้ หน้าท่ีจะทำ การประเมินว่าเด็กสามารถพกั อยู่กบั ครอบครวั ระหว่างท่มี กี ารสืบเสาะพินจิ ไดห้ รือไม่ เน่อื งจากในบางกรณี ผทู้ ี่ละเมดิ เด็กคอื บุคคลในครอบครัว เดก็ อาจไม่กล้าบอกความจริงเพราะโดนขม่ ขู่หรือเกรงวา่ ครอบครัวจะ เดือดร้อน ฯลฯ เจ้าหน้าที่ต้องวางเงื่อนไขกับครอบครัวเพ่ือจดั การกับปัญหาการละเมิดภายในครอบครัว เสียก่อนทจ่ี ะสง่ เด็กกลับ หรือแยกเด็กออกมาอย่ทู ่บี า้ นพักเดก็ และครอบครัวระหว่างท่ีมีการสบื เสาะพนิ ิจ แนวทางการเลีย้ งลูกยคุ ดิจิทัล 63

ในส่วนของการช่วยเหลือทางกฎหมาย เด็กจะได้รับความคุ้มครองตามกระบวนการยตุ ิธรรมทาง อาญา โดยมีการเตรียมความพร้อมเด็กก่อนเข้าสู่กระบวนการยุติธรรม มีการสอบปากคำในช้ันพนักงาน สอบสวน การสืบพยานในช้ันศาล ไปจนถึงการตัดสินคดี คือ ผู้กระทำความผิดได้รับโทษ เด็กได้รับการ เยยี วยาความเสียหาย และค่าสินไหมทดแทน หลักปฏิบัตใิ นการซกั ถามเด็ก โดยท่ัวไปแล้วเดก็ ท่ีถูกล่วงละเมิดในโลกออนไลน์จะมีแนวโน้มที่จะรู้สึกหวาดกลัวตำรวจมากกว่าครู พ่อแม่ ผู้ปกครอง แพทย์ นักสังคมสงเคราะห์ หรอื นักจิตวิทยา ซึ่งมคี วามใกลช้ ิดกบั เดก็ มากกว่าและได้รบั การ ฝึกใหท้ ำงานกับเด็กโดยเฉพาะในการพูดคยุ ซกั ถามเด็ก หลกั ปฏิบตั ิ มตี ่อไปน้ี o เปน็ กันเอง เขา้ ถึงงา่ ย แสดงบคุ ลิกของผใู้ หญ่ใจดี เพ่อื ให้เดก็ สบายใจทจี่ ะพูดคุยด้วย o ลดความเปน็ ทางการของกระบวนการในทางคดีลง อาจพูดคยุ เร่อื งอ่ืน ๆ สลบั กับเรอื่ งทางคดี o ให้ความสำคัญกบั การสอบถามถึงความตอ้ งการของเดก็ o ใชภ้ าษาทีเ่ ข้าใจง่าย หลกี เลยี่ งการพดู คุยกับเด็กและครอบครวั เด็กดว้ ยภาษากฎหมาย o ระมดั ระวงั อารมณ์และการแสดงออกทางท่าทางทอี่ าจทำให้เดก็ กงั วลหรือรู้สึกผิด ซง่ึ จะทำให้เด็ก ไมก่ ล้าพดู คุยหรือบอกเลา่ เรือ่ งราว เชน่ รู้สึกโกรธกับสงิ่ ทีค่ นรา้ ยกระทำ พยายามเร่งเร้าเดก็ ใหบ้ อกเล่าเร่อื งราว ที่เปน็ ประโยชน์ทางคดีจนเกินไป รับฟังสง่ิ ท่ีเด็กพูด แม้บางเร่ืองอาจดูไรส้ าระ ไม่แสดงท่าทีเหยียดหยามเด็ก แม้จะรู้สกึ วา่ สงิ่ ทเี่ ด็กทำเปน็ เร่ืองไม่ดี o ไมจ่ ำเปน็ ต้องบอกเลา่ กระบวนการหรอื ขน้ั ตอนทางคดวี า่ จะต้องดำเนินการอะไรต่อทกุ อยา่ งใหเ้ ดก็ ทราบเหมอื นการสอบสวนผู้ใหญ่ ซ่ึงเด็กอาจจะกลวั ว่าคนที่เก่ยี วข้องจะมีปญั หา แต่เน้นการพูดคุยท่ีทำให้เด็ก ไว้วางใจมากกวา่ แต่จะตอ้ งไม่โกหกเดก็ เชน่ รับรองวา่ จะไม่บอกใคร ให้สบายใจว่าอยกู่ ับตำรวจแลว้ ปลอดภัย รสู้ กึ ดใี จท่เี ดก็ เลือกจะเลา่ เรือ่ งเหลา่ น้ีให้ฟัง พยายามคุยถงึ วิธีแกป้ ญั หามากกวา่ ผลทางคดี o สังเกตอากปั กริยา หากระหวา่ งพูดคุยเด็กแสดงท่าทางหวาดกลัว เป็นกงั วล ไม่สบตา ถามคำตอบ คำ ซึ่งอาจแสดงว่าเด็กไม่เตม็ ใจจะพูดคยุ ด้วย โดยเฉพาะอย่างย่ิงหากมีการเปลี่ยนท่าทีระหว่างพูดคยุ ควรจะ ทบทวนวา่ อาจเกิดจากอะไร แล้วปรับทา่ ทีการแสดงออกตอ่ เดก็ หรือเปลย่ี นเร่ืองพูดคุย o การพูดคุยกับเด็กต้องทำแบบค่อยเป็นค่อยไปให้เด็กสบายใจ และอาจใช้เวลานานกว่าปกติ ซ่งึ ควรจะจัดสถานทเ่ี ป็นการเฉพาะ และไม่ควรใหม้ กี ารขัดจังหวะระหวา่ งการพดู คุย แนวทางการเลย้ี งลกู ยคุ ดิจทิ ัล 64

บทท่ี 4 การเลยี้ งลกู ยคุ ดิจิทลั อายุเดก็ ทเ่ี หมาะสมกับการใชส้ ่อื กรมอนามัย มีข้อแนะนำการใชส้ ื่อกับเด็กเล็ก เนื่องจากทกุ วันน้ี หลายครอบครัวมกั จะเลี้ยงลกู โดยใช้ เทคโนโลยีเป็นพ่ีเล้ียง ปล่อยให้เด็กอยู่กับส่อื เชน่ มือถือ แท็บเล็ต หรือให้ดทู ีวีทั้งวัน เพ่ือให้เด็กสงบนิ่ง หรือ หยุดร้องไห้ ซึ่งเป็นส่งิ ทไี่ มค่ วรทำ เพราะยังไม่เหมาะกบั วยั และอาจเปน็ การปลูกฝังให้เด็กติดสอ่ื ผลเสยี คือทำ ให้เดก็ มีพัฒนาการล่าช้า เด็กแรกเกิดถึง 3 ปี เปน็ ช่วงวยั ที่สำคัญท่ีสุดในการเรียนรู้ เนื่องจากสมองของเดก็ จะ พัฒนาสงู สดุ ซึ่งมีส่ิงแวดลอ้ มโดยรอบเป็นตัวกระตุ้นสง่ เสริมพัฒนาการทางด้านสมองในช่วงตน้ หากปลอ่ ยให้ เด็กใกล้ชิดส่ือเหล่าน้ีมากเกินไปโดยไม่กำหนดเวลาดูหรือเลือกส่ือท่ีไม่เหมาะสม จะส่งผลเสียหลายด้าน คือ 1) ด้านการส่ือสาร พูดช้า พูดไม่ชัด ขาดความคิดสร้างสรรค์ และ การจ้องมองจอภาพเป็นเวลานานจะสง่ ผล เสียกับดวงตาได้ เช่น ทำให้สายตาสั้น ดวงตาแห้ง 2) ด้านร่างกาย จะไม่แข็งแรง เหน่ือยง่าย ขาดการ เคลื่อนไหวออกกำลังกายตามท่ีควรจะเป็น หรืออาจส่งผลให้เป็นเด็กขี้เกียจได้ 3) ด้านอารมณ์ ไม่สามารถ ควบคุมอารมณ์ได้ เพราะเด็กแยกแยะโลกของอินเทอร์เน็ตกับความจริงไม่ได้ หงุดหงิดง่าย ใจร้อน รอคอย ไม่เป็น เด็กขาดสมาธิไม่จดจ่อหรือตั้งใจทำกิจกรรมใด และ 4) ด้านพฤติกรรม จะก้าวร้าว ซน สมาธิสั้น มีพฤตกิ รรมคลา้ ยออทิสตกิ คือดอื้ ต่อต้าน โลกสว่ นตวั สูง สอ่ื สารกับคนอน่ื นอ้ ย พ่อแม่หรอื ผปู้ กครองเดก็ ควรหลีกเล่ยี งการใช้สื่อมีจอเพ่อื ให้เด็กสงบน่ิง หรือหยุดร้องไห้ ถึงแม้ว่าจะ เปน็ การใช้แค่ช่วงเวลาส้ัน ๆ กต็ าม เนอ่ื งจากการใช้สอื่ มีจออาจทำให้เดก็ สงบได้จริง แต่นำมาซึง่ ปญั หาการไม่ สามารถจำกัดเวลาการเล่นได้ และที่สำคัญพ่อแม่หรือผู้ปกครองควรตระหนักถึงคือช่วงพัฒนาการของเด็ก ตง้ั แตแ่ รกเกิด – 5 ปี ถอื เป็นรากฐานของชวี ติ พอ่ แมจ่ งึ ควรหลีกเล่ียงการเลย้ี งลกู ดว้ ยมือถือ แล้วหันมาใชเ้ วลา สร้างความสัมพันธ์ร่วมกันในครอบครัว เพราะพัฒนาการที่ดีของเด็ก ๆ เริ่มต้นจากส่ิงเล็ก ๆ ที่ได้เรียนรู้ พาลูกเล่น เรียน ทำกจิ กรรมร่วมกัน และไม่ลืมที่จะโอบกอดแสดงความรักระหว่างกันในครอบครวั ส่งิ เหล่านี้ จะส่งเสรมิ ให้พัฒนาการต่าง ๆ ของเดก็ ได้ดกี ว่าวิธีอื่น ทางด้านกรมสุขภาพจิต เนน้ ย้ำเร่ืองการเล่นของเดก็ จะเป็นพื้นฐานสำคัญของการพัฒนาความฉลาด ทางปัญญา อารมณ์ และสังคมไปพร้อม ๆ กัน เน้นการส่งเสริมกระตุ้นให้เด็กได้ใช้ความคิดสรา้ งสรรค์ เช่น อ่านหนงั สือหรอื เล่านิทานให้เด็กฟังในเด็กเลก็ เล่นบทบาทสมมติโดยใช้อุปกรณ์ต่าง ๆ ที่มอี ยูร่ อบตัว เลน่ ต่อ เพลงหรือต่อนิทานคนละประโยค เลน่ ของเล่นอย่างอิสระ ออกไปสัมผัสธรรมชาตภิ ายนอก นอกจากนั้น ควร ฝึกให้ลูกรู้จักการสังเกต รู้จักตั้งคำถาม และคอยตอบคำถามของลูกด้วยความรักและความใส่ใจ ภายใต้ แนวทางการเล้ียงลูกยคุ ดิจทิ ัล 65

บรรยากาศอันอบอุ่นและปลอดภัยของครอบครัว ทั้งน้ี การส่งเสริมให้เกิดพฤติกรรมทางสุขภาพท่ีดีควรทำ ต้งั แต่ในเด็กเลก็ เพื่อให้เกิดพฤติกรรมตดิ ตวั ทีจ่ ะส่งผลดีต่อสขุ ภาพกายและจิต เมอื่ เติบโตเป็นผ้ใู หญใ่ นอนาคต แนวทางการเล้ยี งลกู ยุคดิจิทัล 66

สอื่ ตามช่วงวยั ของเด็ก ชว่ งอายุ 0-2 ปี หนงั สอื นิทาน ไมค่ วรใหเ้ รียนรจู้ ากจอส่ีเหล่ียมอเิ ล็กทรอนิกส์ใด ๆ เลย ชว่ งอายุ 2-4 ปี ตุ๊กตา หุ่นมือ สัตว์เลี้ยง ธรรมชาติ สื่อภาพเคล่ือนไหว รูปทรง ดนตรี ภาพช้า ๆ ซ้ำ ๆ โดย มีผู้ปกครองเลือกโปรแกรมหรือแอปพลิเคชั่นที่มีคุณภาพให้เหมาะสมกับวัยและใช้ไปด้วยพร้อมกันกับเด็ก ซง่ึ จะชว่ ยให้เดก็ เข้าใจสงิ่ ทเ่ี หน็ ได้มากขนึ้ และไมค่ วรเกินวนั ละ 1 ชั่วโมง ชว่ งอายุ 4-12 ปี ดูวดิ ีโอการ์ตูน สารคดี ภาพยนตร์ เร่ืองราว ชีวิตประจำวัน สัตว์ จินตนาการ ใช้สื่อและส่ือ ออนไลนไ์ ดม้ ากขนึ้ แตไ่ มค่ วรเกินวันละ 1-2 ชัว่ โมง โดยมีผูป้ กครองดูแลช้ีแนะ ถอยห่างออกมาไดเ้ มอ่ื เดก็ โตขน้ึ แต่ยังต้องกำหนดกฎกตกิ าการใช้อย่างพอเหมาะพอดี อะไรควรหรอื ไมค่ วร และตอ้ งรู้ว่าเด็กสนใจเนอื้ หาหรือ กิจกรรมแบบใด คบคยุ กบั ใครขณะออนไลน์ ช่วงอายุ 13-18 ปี เข้าถึงสื่อได้อิสระมากขึ้น แต่ยังต้องมีกฎกติกา เงื่อนไขกำกับดูแลจากพ่อแม่ ผู้ปกครอง เพื่อให้ทราบพฤติกรรมการใช้ส่ือออนไลน์ของเด็ก ควรเสริมสร้างทักษะการรู้เท่าทันสื่อ และ DQ – Digital Intelligence Quotient ใหเ้ ดก็ ทำไมเดก็ และวัยรนุ่ จึงไมค่ วรใชส้ อ่ื ออนไลน์มากเกนิ ไป ดร.บาบาร่า กรนี เบิรท์ จิตแพทยเ์ ด็กและวัยรุ่นชาวอเมรกิ ัน อธบิ าย 8 ปัญหาหลกั ทจี่ ะเกิดกับเดก็ และ วยั ร่นุ หากพ่อแม่ปลอ่ ยใหล้ ูกใชส้ อ่ื ออนไลนม์ ากเกินสมดุลจนสญู เสยี วินัย 1. สูญเสียความสามารถในการเรียนร้ภู าษาทางสังคม คือ ภาษากาย ภาษาท่าทาง ได้อย่างถูกต้อง จึงเส่ียงตอ่ ความบกพร่องในพฒั นาการด้านภาษา 2. สำหรับวัยรุ่น ส่วนหนึ่งของการเรียนรู้คือการมีเพ่ือนที่ดี เพื่อนร่วมงานท่ีดี การเข้าหาผู้คน การสรา้ งปฏสิ มั พนั ธก์ บั คนอื่นเรยี นรไู้ ม่ไดจ้ ากสอื่ ดิจทิ ลั เพอื่ นในชีวติ จริงจะมีความเข้าใจเห็นอกเห็นใจมากกว่า 3. เดก็ และวัยรนุ่ เปน็ วัยท่ีเหมาะจะเรยี นรูแ้ บบเข้ากลมุ่ สังคม มากกวา่ การแยกตวั ในสงั คมจรงิ ๆ มีส่ิง ทีต่ ้องพง่ึ พาอาศยั กนั ในการอยู่ร่วมกนั ทกั ษะทางสงั คมจงึ มีความสำคัญ 4. เด็กและวัยรุ่นจำเป็นต้องเรียนรู้การใช้เวลาวา่ งให้มีคุณค่าและมีประโยชน์ มากกวา่ ที่จะขลุกอยู่ หน้าจอ การพักผอ่ นและทำกิจกรรมสนั ทนาการ จะช่วยพฒั นาสมองและร่างกายท่ีสมดลุ 5. สอ่ื สังคมจะสรา้ งความเรา้ อารมณ์ ดราม่าเกินจริง ซึ่งเดก็ และวัยรนุ่ อาจยังไม่มวี ธิ ีการรับมือทีด่ พี อ 6. เด็กวัยรนุ่ มักนอนดึก นอนน้อย ทำใหต้ ัวเตย้ี ไม่โต สมองไม่พัฒนา การเพ่งหน้าจอ ใช้เวลากบั สื่อ ออนไลน์มากข้ึนย่ิงทำให้อดนอนและส่งผลตอ่ พฒั นาการ การเจริญเตบิ โตทางสมองและร่างกาย ซ่ึงกระทบต่อ สมาธแิ ละอารมณ์ ความสามารถในการเรยี น ฯลฯ 7. วยั รนุ่ ควรเรียนรู้ที่จะอยู่กับปัจจุบัน การง่วนอยกู่ ับหน้าจอทำให้สูญเสยี โอกาสและความสามารถ ในการเรยี นรปู้ ฏสิ ัมพันธก์ ับผู้คนจรงิ ๆ แนวทางการเลีย้ งลกู ยคุ ดจิ ทิ ัล 67

8. เด็กวัยรุ่นมีแนวโน้มจะก้าวร้าวและแสดงออกทางเพศสูงกว่าเม่ือพวกเขาปิดบังตัวตน บนโลก ออนไลน์และสือ่ สารผา่ นสอ่ื อิเลก็ ทรอนกิ ส์ และนัน่ ทำใหเ้ ด็กเผชญิ กับการถกู คุกคามทางเพศและการกล่นั แกลง้ ระรานทางไซเบอร์ ท้ังยงั ไม่กล้าบอกพ่อแมเ่ พราะอับอาย กลวั ถูกตำหนิ ซำ้ เติม หรือลงโทษ การเล้ียงลูกยคุ ดจิ ทิ ัล สำหรับพ่อแม่ผู้ปกครองยุคนี้ ต้องมีทักษะในการเลี้ยงดูลูกท่ีอยู่กับสื่อ ไม่ใช่แค่เพียงการหยิบย่ืน โทรศัพท์มือถือ อินเทอร์เน็ต หรือเกม ให้ลูก แต่จะต้องกำหนดกฎกติกาในการใช้งาน ฝึกระเบียบวินัยและ ความรับผิดชอบ ทั้งจะต้องมอบความรักความอบอุ่นและเวลาคุณภาพที่จะใช้ในการพูดคุย ช้ีแนะ และ ทำกิจกรรมร่วมกัน เพือ่ สร้างภมู คิ มุ้ กนั ภัยให้ลกู ในยามท่เี ขาทอ่ งโลกออนไลน์ 1. ให้ความรักและเวลาคณุ ภาพ พ่อแม่ควรเลน่ หรือทำกิจกรรมร่วมกับลูก พูดคุยกับลูกได้ทกุ เรื่อง ให้กำลังใจและอภัยเมอื่ ลกู ทำผดิ เพ่อื สรา้ งเสริมใหบ้ า้ นเป็นสถานทปี่ ลอดภัยและพง่ึ พงิ ไดเ้ สมอ 2. รับฟงั มากกว่าสั่งสอน พ่อแม่ควรใช้คำพูดที่ดีภายในครอบครัว ช่นื ชมเมื่อลูกทำได้ดี ให้อภัยและ ช้แี นะเมือ่ ลูกทำผิดพลาด ควรใสใ่ จรับฟงั ปัญหาหรือเรือ่ งราวของลกู ใหจ้ บก่อนท่ีจะเรม่ิ สอนสง่ั เพราะบางคร้ัง ลูกแค่ต้องการคนเข้าใจ เหน็ ใจ ปลอบโยน การอบรมชแ้ี นะควรกระทำในเวลาท่เี ด็กรบั ฟงั และเปิดใจรบั เท่าน้ัน 3. ช่วยลูกสร้างทักษะชีวติ ปลอ่ ยใหล้ กู แกไ้ ขปญั หาเองบา้ ง ไมเ่ ลีย้ งลูกแบบตามใจ พ่อแม่ทำให้ทุกสง่ิ อยา่ ง ควรให้ลูกเรยี นรู้ ลองผิดลองถูก ได้แก้ไขปัญหาเองบ้าง สำเร็จบ้างผิดหวังบ้าง เพือ่ ฝึกความมานะอดทน ตอ่ ส้กู ับปัญหา ไม่ยอมแพง้ ่าย ๆ ก้าวเล็ก ๆ ที่สำเร็จของลูก จะนำพาสูก่ า้ วทใ่ี หญ่และมนั่ คงแขง็ แรงมากย่งิ ขึ้น ในอนาคต 4. ฝึกระเบยี บวินัย การควบคมุ ตนเอง และความรับผดิ ชอบ ตง้ั แต่ลูกยังเลก็ มอบหมายหนา้ ท่ีความ รบั ผิดชอบงานบ้านให้ลูกทำตามช่วงวยั กำหนดกติกาการใช้สื่อออนไลน์อย่างเป็นรปู ธรรม เช่น 1-2 ช่ัวโมง ตอ่ วนั อะไรท่ที ำได้และทำไมไ่ ด้บนโลกออนไลน์ ชี้แจงเรอื่ งภยั ออนไลนแ์ ละการป้องกัน เมื่อเกดิ เหตุแล้วจะต้อง ทำอยา่ งไรบา้ ง พอ่ แม่ตอ้ งบังคับใช้กฎกตกิ าอยา่ งเข้มแขง็ แตอ่ ่อนโยน และเป็นตัวอยา่ งท่ีดีในการใช้ส่ือ 5. ลดโอกาสในการเข้าถึงโทรศัพท์มือถือ อนิ เทอร์เน็ต และเกม ในบ้านจะต้องมพี ้ืนทีป่ ลอดมือถือ หรือกำหนดช่วงเวลาปลอดจากเทคโนโลยี เพ่ือใหก้ ลับมาอยู่กับสังคมคนรอบขา้ งจริง ๆ ลดการคิดคำนึงถงึ สื่อ โซเชียล เช่น ห้ามใช้สื่อเทคโนโลยีบนโต๊ะกินข้าว ในห้องนอน หรือเวลาไปเยี่ยมญาติ ให้ลูกมีส่วนร่วมใน คา่ ใช้จา่ ยอนิ เทอร์เนต็ และเกม เปน็ ต้น 6. สอนลกู ให้มีทกั ษะรู้เท่าทันสือ่ และความฉลาดทางดจิ ทิ ลั สอนใหล้ กู ต้ังคำถามกบั ข่าวสารทไี่ ด้รับ ตรวจสอบก่อนท่ีจะเช่ือหรือแชร์ออกไป รักษาตัวตนและชื่อเสียงบนโลกออนไลน์ เพราะทุกส่ิงที่ทำล้วนมี หลักฐานให้ติดตามได้ สอนให้รู้จักรับมือกับภัยออนไลน์และการกล่ันแล้งรังแก ไม่ละเมิดผู้อ่ืน ไม่ทำผิด กฎหมาย และเห็นอกเห็นใจเพื่อนผู้ประสบภยั ออนไลน์ แนวทางการเลี้ยงลูกยคุ ดจิ ทิ ัล 68

7. มีทางออกเชิงสร้างสรรค์อื่น ๆ เพ่ือให้ลูกค้นพบความถนัดของตนเองที่ทำให้เขาประสบ ความสำเร็จ พ่อแม่ควรมีกิจกรรมทางเลือกอ่ืน ๆ ให้ลกู ด้วย ยังมี ดนตรี กีฬา ศิลปะ ส่ิงประดิษฐ์ หรืออ่ืน ๆ ทล่ี ูกอาจสนใจมากกว่าการนัง่ อยูห่ น้าจอคอมพิวเตอรห์ รอื สมาร์ทโฟน อจั ฉริยภาพของคนเรามีหลากหลายด้าน ไม่เหมอื นกันในเด็กแต่ละคน พ่อแม่ควรสรา้ งเสรมิ ใหล้ กู นับถือตนเอง คน้ พบตวั เอง เพอื่ ใชช้ ีวติ อย่างมคี วามสุข พ่อแม่ยคุ ดิจิทัล ตอ้ งเล้ยี งลูกทใ่ี ช้เทคโนโลยีอยา่ งมีกฎกติกา แนวทางการเลี้ยงลกู ยุคดิจทิ ัล 69

ทำความรู้จัก Parental Controls Parental Controls คือการควบคุมการใช้งานคอมพิวเตอร์อินเทอร์เน็ตของบุตรหลาน โดยเฉพาะ เดก็ เล็ก เพ่ือให้เปน็ ไปตามกฎกตกิ าท่ีตกลงกนั ไวใ้ นครอบครวั เพื่อป้องกันการตดิ จอ การใช้งานท่ไี มเ่ หมาะสม ร้เู ท่าไม่ถงึ การณ์ต่าง ๆ การควบคุมดังกล่าว เช่น ใหใ้ ช้งานได้วันละกช่ี ่ัวโมง ปอ้ งกันการเล่นเกมอนั ตราย การ เขา้ ถึงเว็บลามกอนาจาร การพนัน และอ่นื ๆ แนวทางการเลี้ยงลูกยคุ ดิจิทัล 70

ตวั อย่างเช่น สำนกั งานคณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทศั น์และกิจการโทรคมนาคม แห่งชาติ หรอื กสทช. เปดิ ตัวแอปพลิเคชั่น NetCare ซง่ึ เปน็ ความร่วมมือกับ 3 สถาบันการแพทย์ ได้แก่ คณะ แพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี และคณะแพทยศาสตร์ ศริ ริ าชพยาบาล มหาวิทยาลยั มหิดล ร่วมเป็นท่ปี รกึ ษาในการพัฒนาแอปพลิเคช่ัน NetCare ซงึ่ ประกอบด้วย 4 ฟงั กช์ ันหลกั ไดแ้ ก่ 1. กำหนดระยะเวลาทใ่ี ห้ใช้ เช่น จันทร์-ศกุ ร์ ใชไ้ ดไ้ ม่เกิน 1 ชั่วโมงต่อวัน วนั หยดุ ไมเ่ กนิ 2 ชว่ั โมงตอ่ วัน 2. กำหนดช่วงพักการใช้งาน เช่น พักการใช้งานในช่วงเวลา 18.00-19.00 น. (เวลาทำการบ้าน) และ 20.00 น. เป็นต้นไป (เวลาพักผอ่ นกับครอบครัว) 3. พักการใช้งานแอปพลิเคช่ัน เช่น ต้องการปิด YouTube ขณะทำการบ้าน แต่สามารถเปิด Google เพอื่ ใชส้ ืบคน้ ขอ้ มลู 4. พกั การใชง้ านทันที พักการใช้งานอินเทอร์เน็ตทนั ทสี ูงสดุ ครัง้ ละ 1 ช่วั โมง นอกจากน้ี ยังมีปุ่ม SOS ท่ีเคร่ืองลูกไว้ใช้ในกรณีฉกุ เฉนิ เม่ือกดใช้งานแอปพลิเคชั่น จะทำการโทรหา ผ้ปู กครองทนั ที พร้อมส่งตำแหน่งท่ีอยู่ (Location) ไปยังอีเมลที่ผ้ปู กครองลงทะเบียนไว้ ซง่ึ เปน็ ประโยชน์ใน การเพ่ิมความปลอดภยั ให้แก่คนในครอบครัวดว้ ย สำหรับการติดตัง้ เพื่อใช้งาน NetCare โดยการดาวน์โหลด netcare.nbtc ในระบบ Android ที่ Play Store และสำหรับระบบ iOS สามารถดาวน์โหลดแอปพลิเคชั่น เพ่ือใช้เป็นเครื่องแมไ่ ดท้ ่ี https://netcare.nbtc.go.th/ ความสัมพันธ์ในสถาบันครอบครัวเป็นเร่ืองท่สี ำคัญอย่างย่ิง กติกาของครอบครัวเกี่ยวกับการใชง้ าน อินเทอร์เนต็ เป็นเร่อื งท่ีต้องมกี ารพูดคุยตกลงกันในครอบครัว NetCare จะเป็นเครื่องมือในการสนบั สนนุ การ ทำตามกติกาของครอบครัวเพื่อให้การใช้งานอินเทอร์เน็ตของเด็กเป็นไปอย่างพอเหมาะ พอดี และพอควร ตัวอยา่ ง Parental Controls ของภาคเอกชน เชน่ AIS Secure Net เป็นบริการสำหรบั ผู้ปกครองใน การคัดกรองและป้องกนั เนื้อหาบนโลกออนไลน์ เมื่อพิมพ์ URL เข้าเว็บไซต์ผา่ นเครือขา่ ย AIS ระบบจะแสดง ข้อความแจ้งเตือนและป้องกันไม่ให้เข้าถึงเว็บไซต์อันตราย เส่ียงต่อภัยคุกคามไซเบอร์หรือเป็นเว็บไซต์ที่ไม่ เหมาะสมสำหรบั เด็ก Google มี Family Link เพื่อให้พ่อแม่ผปู้ กครองสามารถควบคมุ การใชง้ านมือถอื Android ของบุตร หลานได้ หลักการของ Family Link คือเด็กจะมีบัญชี Google Account ของตัวเองท่ีผู้ปกครองเข้าถึงได้ กระบวนการใชง้ านเร่ิมจากผปู้ กครองดาวน์โหลด Family Link มาไวใ้ นเครอื่ งตวั เอง แล้วสรา้ งบญั ชี Google Account ให้เด็กผ่านแอปพลิเคช่ันนี้ จากน้ัน เด็กล็อกอินบัญชี Google Account นี้ ในเครื่องของตัวเอง บญั ชีของเด็กจะสามารถจัดการได้จากแอปพลิเคชั่น Family Link ในเครื่องของผู้ปกครอง เช่น ดปู ริมาณการ ใช้งานแอปพลิเคชั่นต่าง ๆ จำกัดช่ัวโมงการใช้งานต่อวัน กำหนดเวลาห้ามใช้ (เช่น หลัง 4 ทุ่มจนถึงเช้า) ควบคุมการดาวน์โหลดแอปพลิเคช่นั ทุกตวั และควบคมุ ไมใ่ หด้ าวน์โหลดแอปพลเิ คช่นั บางตัวได้ แนวทางการเล้ียงลูกยุคดจิ ทิ ัล 71

YouTube มีระบบป้องกันเน้ือหาที่ไม่เหมาะสมและโฆษณาต่าง ๆ ที่จะยิงตรงไปท่ีเด็ก โดยการ ควบคมุ คลปิ วดิ โี อในยทู ูบทเี่ จาะกลมุ่ ผชู้ มเปน็ เดก็ (made for kids) จำเปน็ ตอ้ งประกาศตัวให้ชัดเจนตอนโพสต์ คลิปว่าคลปิ นี้ทำมาเพ่ือเด็ก เพ่ือให้แยกกันชัดเจนระหว่างคลิปสำหรับเดก็ และคลิปท่ีไม่ได้ทำมาเพ่ือให้เด็กดู Google ซึง่ เป็นเจ้าของ YouTube ยงั ใช้ระบบช่วยคดั กรองว่าคลิปใดเป็นคลิปสำหรับเด็กบ้าง เพื่อตรวจสอบ อกี ชัน้ หน่งึ ทง้ั ยังปิดการแจ้งเตือน (notification) และระบบคอมเมนต์ (commenting) ในคลปิ เพ่อื เดก็ หยุด ไม่ให้ยงิ โฆษณาแบบเจาะจงตัวบคุ คลสำหรับคลิปเพอ่ื เดก็ เพื่อปอ้ งกนั อันตรายต่อเด็กด้วย โปรแกรม Windows 7 ก็มี Parental Controls ซ่ึงคำสั่งนี้ อยู่ในหัวข้อ User Accounts and Family Safety ในหวั ข้อยอ่ ย Set up parental controls for any user สำหรบั หลกั การ คอื ใหท้ ำการเพม่ิ user ใหมข่ น้ึ มาโดยเฉพาะ จากน้ัน ใหจ้ ำกัดการใช้งานของ user น้ัน ๆ เชน่ Time limits – จำกดั เวลาการใช้ งาน, Games – ควบคุมโดยหัวข้อ เน้ือหา และเรตติ้ง (rating), Allow and block specific programs – ควบคมุ การสัง่ รนั โปรแกรม ดังน้ัน หากพ่อแม่ผู้ปกครองต้องการควบคุมดูแลการใช้งานคอมพิวเตอร์และอินเทอร์เน็ตของบุตร หลาน ควรค้นหาข้อมูลเก่ียวกับ Parental Controls หรือสอบถามจากผู้ให้บริการอินเทอร์เน็ตท่ีตนเองใช้ บรกิ ารอยู่เพ่อื ตดิ ต้ังใช้งานกับลูก ๆ พูดคุยอย่างไรใหล้ กู ฟงั พ่อแม่ควรมีทักษะการสื่อสารเชิงบวก เพ่ือให้การพูดคุยกับลูกเป็นไปอย่างราบรื่น เข้าใจ กัน ไม่กอ่ ใหเ้ กดิ ความขัดแย้ง ตอ่ ต้าน หรอื ละเมิดสิทธคิ วามเปน็ สว่ นตวั ของลกู (ถ้าไมจ่ ำเป็น) การสื่อสารเชิงบวก คือ การส่ือสารอย่างสร้างสรรค์ สร้างความรู้สึกที่ดี สร้างความสัมพันธ์ท่ีดี เกดิ ความเขา้ ใจ ความร่วมมือและยอมรับ ซ่ึงมเี ทคนคิ งา่ ย ๆ ดงั นี้ 1. ไอ แมสเสจ (I Message) ไอ แมสเสจ คอื การสือ่ สารทพ่ี ูดถึง “ความคดิ และความรู้สึก” ของ “ฉัน” ซง่ึ กค็ ือตวั ผู้พดู เอง ทมี่ ตี ่อ พฤติกรรมของผู้ฟัง โดยไม่มีการตำหนิตเิ ตียน กล่าวโทษ หรอื หาคนผดิ เมอื่ ผ้ฟู ังไม่ร้สู ึกวา่ ตัวเองถกู กล่าวโทษ ก็จะลดการตอ่ ตา้ นและยนิ ดีทจ่ี ะรับฟังมากขน้ึ การฝกึ พูดประโยคแบบ ไอ แมสเสจ สามารถเรมิ่ ได้ เชน่ พอ่ อยาก... และพดู ถึงความตอ้ งการของตนเองแบบตรงไปตรงมา แม่ รสู้ กึ ... และพูดถงึ ความรสู้ กึ ของตัวเอง พ่อแม่ เป็นหว่ ง... และพูดถงึ ความกงั วลใจของตัวเอง เทคนิคแบบ I Message 72 o บอกพฤตกิ รรมทลี่ กู ทำ o บอกความรสู้ ึก o บอกความตอ้ งการ แนวทางการเลี้ยงลูกยุคดจิ ทิ ัล

ตัวอยา่ งเหตกุ ารณ์ เชน่ เม่อื แมเ่ หน็ ลูกเล่นเกม จนไม่ยอมกินขา้ ว รสู้ กึ เป็นห่วง อยากใหล้ กู หยดุ เล่น เกม แลว้ มากนิ ข้าวกอ่ น ทงั้ ในระยะยาว อยากใหล้ ูกลดเวลาเลน่ เกมลง แลว้ หันไปทำกจิ กรรมนอกจอมากข้นึ ตัวอยา่ ง “แม่เป็นห่วงหนู (บอกความรู้สึก) ที่หนูเล่นเกมจนไม่ได้กินข้าว (บอกพฤติกรรมลูก) แม่กลัววา่ หนูจะปวดท้องหิวและไม่สบาย (บอกความรู้สึก) เลยอยากให้หนูพักเล่นเกม แล้วมากนิ ข้าวกันกอ่ นนะลูก (บอกความตอ้ งการ)” “แม่เป็นห่วงหนู กลัวหนูติดเกม (บอกความรู้สึก) แม่เห็นหนูเล่นจนเครียด บางคร้ัง หงดุ หงิด (บอกพฤติกรรมลกู ) แม่ห่วงว่าหนูจะติดเกม ซึ่งเปน็ ปญั หาทางสุขภาพจิต (บอก ความรู้สึก) เลยอยากให้หนูเพลา ๆ ลงบ้าง จะได้มีเวลาไปเตะบอลกับพ่อเหมือนเดิม (บอกความต้องการ)” 2. การชม การชมเชยลูกเป็นการสร้างความรสู้ ึกภาคภมู ใิ จให้กับลูก พ่อแม่ควรชมลูกในข้อดที ่ลี กู เป็นจริง และใน สถานการณ์ท่ีเหมาะสม เป้าหมายเพ่ือให้ลูกมีกำลังใจ เห็นถึงข้อดีและคุณค่าของตัวเอง ทำบ่อย ๆ จะเห็น พัฒนาการในดา้ นบวกของลกู ตวั อย่าง “แม่ภูมิใจในตัวหนูมากนะ หนูต้ังใจอ่านหนังสอื สอบจนไดค้ ะแนนดีข้นึ กวา่ เทอมท่แี ล้ว หนเู กง่ มาก” “ลกู เกง่ มาก ท่เี อาชนะความขเี้ กียจลกุ มาซอ้ มว่ิงทกุ วันจนผ่านการคดั ตวั นักกฬี า พอ่ ยกนิว้ ให้เลย” “วนั น้ีลกู เลกิ เลน่ เกมตามเวลาที่ตกลงกันไว้ และชว่ ยแมล่ ้างจานเรียบรอ้ ยเลย ลกู เป็นเด็กท่ีมวี ินัยและ ความรบั ผดิ ชอบสงู จรงิ ๆ” 3. การสะทอ้ นความรสู้ ึก การสะท้อนความรู้สึกออกมา ร่วมกับ ทักษะการฟงั อย่างต้ังใจ เป็นการสะท้อนความรู้สึกของลูกใน ขณะที่พูดคุยกัน เพื่อให้เข้าใจความคดิ และความรสู้ ึกของลกู อย่างถูกต้อง โดยไม่ตดั สินและต้ังคำถาม หากลูก ไม่สามารถบอกความรูส้ ึกได้อย่างตรงไปตรงมา อาจใช้การค้นหาความรู้สึกของลกู ร่วมด้วย โดยการสังเกตสี หนา้ ทา่ ที ซ่งึ เป็นภาษากาย วา่ ขณะน้ีกำลังรูส้ ึกอยา่ งไร ตวั อยา่ ง “ลกู กลวั เพอื่ น ๆ จะไมร่ กั เลยไม่กลา้ ปฏเิ สธเพ่ือน ๆ ทม่ี าขอให้ช่วยทำงานแทน ทง้ั ทลี่ ูก ก็เหนอื่ ยมากใชไ่ หม” “แมร่ ูว้ ่าหนเู จบ็ และอายใชไ่ หม ท่มี ภี าพหลดุ ออกไปในอินเทอร์เน็ต เลา่ ใหแ้ มฟ่ งั ได้นะ เมื่อลกู อยากเลา่ เราจะได้ช่วยกนั แก้ปญั หา” แนวทางการเล้ียงลกู ยุคดิจทิ ัล 73

“พอ่ ร้วู า่ เลม่ เกมกับเพ่ือนมันสนกุ มาก และลูกยังไมอ่ ยากเลกิ แตแ่ ม่ก็เปน็ ห่วงเรอื่ งทลี่ กู ยงั ไม่ได้กนิ ข้าว เราไปกินขา้ วกันกอ่ นดไี หม” 4. การฟังอย่างตั้งใจ การรับฟังเป็นหนึ่งในทักษะของการส่ือสารเชิงบวก แสดงออกได้ด้วยการตั้งใจฟัง สนใจ ใส่ใจ รายละเอยี ด การสงั เกตความรสู้ ึกและภาษากายระหว่างการพูดคุย อาจถามคำถามได้เมือ่ มจี ังหวะที่เหมาะสม และการฟังอย่างต้ังใจ ต้องไม่ด่วนตัดสิน หรือให้คำปรึกษา ส่ังสอน ส่ิงสำคัญคือการสังเกตและวิเคราะห์ถึง ความต้องการของลกู เม่ือเล่าเรื่องต่าง ๆ ใหฟ้ ัง บางครง้ั ลูกอาจต้องการเพียงการรบั ฟังและปลอบโยน พ่อแม่ จงึ ควรใหค้ ำปรกึ ษาต่อเมอ่ื ลกู ร้องขอเท่าน้นั วิธีการฟงั อยา่ งตงั้ ใจ - หยุดทำสิ่งอน่ื ทีก่ ำลงั ทำอย่ใู นตอนน้นั - เข้าไปใกล้ ๆ ลูก เพอ่ื ใหไ้ ด้ยินชัดเจนขน้ึ - สบตาลกู - รับฟงั เร่ืองทลี่ กู กำลงั เลา่ - สงั เกตความรสู้ กึ ของลกู การฝกึ รบั ฟงั ลูกอย่างตงั้ ใจ ด้วยความเข้าใจ ลกู จะสมั ผสั ได้ถงึ ความต้ังใจและความปรารถนาดีของเรา ในการสือ่ สารเชิงบวก พ่อแมต่ อ้ งมที า่ ทีและน้ำเสียงท่เี ป็นมติ ร เข้าอกเข้าใจ ไมใ่ ช้อารมณใ์ นทางลบ หรือแสดงออกว่าโกรธ หรอื ตำหนติ เิ ตยี น ตวั อยา่ งการพูดคยุ กับลกู ในสถานการณ์ต่าง ๆ เชน่ เมอ่ื สงสัยว่าลูกถูกกล่ันแกล้งระรานทางไซเบอร์ เพราะสังเกตเห็นลูกซมึ ๆ ตอนอา่ นข้อความในมอื ถือ เก็บตวั มากข้นึ และไม่อยากไปโรงเรียน “พ่อรู้สึกว่าลูกดูไม่ค่อยมีความสุขเลย มีใครใจร้ายกับลูกหรือเปล่า พ่อเป็นห่วง อยากใหล้ ูกเลา่ ให้พอ่ ฟังบ้าง” “ดูเหมือนช่วงนี้ลูกไม่ค่อยอยากไปโรงเรียน ลูกมีปัญหาอะไรกับเพื่อน ๆ หรือครู หรือเปล่า บอกพอ่ ไดน้ ะ เราจะไดช้ ่วยกันแกป้ ญั หา” “มีใครในมอื ถอื ทีท่ ำใหล้ กู ไมส่ บายใจหรือเปล่า เล่าให้พ่อฟงั ไดน้ ะ พอ่ เป็นหว่ ง” เม่ือครมู าบอกว่า เพือ่ นมาฟอ้ งว่าลกู เขียนขอ้ ความหยาบคายด่าเพ่อื นในเฟซบกุ๊ “ลูกรใู้ ช่ไหม ว่าพอ่ ภมู ใิ จในตวั ลูกนะ ลกู เปน็ เดก็ ดี อยบู่ ้านกช็ ว่ ยทำงานบ้าน ท่ีโรงเรยี น ครูเขากช็ มวา่ ลูกทำกิจกรรมใหโ้ รงเรยี นตลอด (เทคนคิ การให้คำชม) วันกอ่ นครูเขาโทร มาหาพ่อ เขาบอกว่าลกู ไปเขียนคำหยาบคายว่าเพ่ือนในเฟซ พอ่ ยงั ไม่เชอ่ื ครหู รอกนะ พอ่ อยากฟังจากปากลกู วา่ เรื่องเปน็ ยงั ไง อาจจะเขา้ ใจผดิ กนั ” แนวทางการเล้ยี งลูกยุคดจิ ิทัล 74

เม่อื ลูกสาวเรมิ่ คยุ กับคนแปลกหน้าทางออนไลน์ “แม่เป็นห่วงนะ เพราะแม่ไม่รู้วา่ คนท่ีลูกคยุ ด้วย เป็นใคร อยู่ที่ไหน แม่กลัวลกู จะเจอ เพ่ือนไม่ดี แล้วเขาทำอันตรายหนู หรือทำใหห้ นูเสยี ใจ แม่รักหนนู ะ หนูเป็นเด็กดี จติ ใจ ดี แม่ไม่ว่าถ้าหนูจะมีเพื่อนใหม่ ขอให้ลกู ระมดั ระวังตัว ดูใหด้ ี ๆ ถ้ามีอะไรก็เล่าให้แม่ ฟงั ได้นะ” เม่อื ลูกเริ่มมีแฟน “แมเ่ ป็นหว่ งลูกนะ แมไ่ ม่ห้ามถ้าลูกจะมแี ฟน แม่เขา้ ใจว่ามันเป็นธรรมชาติ ใคร ๆ เขา กม็ ีกัน แต่ต้องรู้จักคบรู้จักคุย ชวนกนั ต้ังใจเรียน อย่าพากันออกนอกลู่นอกทาง ถ้ามี อะไรกบ็ อกแม่ได้ แม่ยินดรี ับฟังทุกเรือ่ ง ไมว่ ่าความสขุ หรือความทุกขข์ องลูก” อย่าลมื วา่ การพูดคยุ กบั ลูก ต้องพดู ดว้ ยความจริงใจ อ่อนโยน สรา้ งบรรยากาศในการพดู คยุ ท่ดี ี พอ่ แม่ อาจหาความรู้เพิ่มเติมในอินเทอร์เน็ต หรือหนังสือที่เก่ียวกับจิตวิทยาเด็กมาอ่านประกอบด้วย เพ่ือให้การ สือ่ สารกับลกู เปน็ การสร้างความสัมพันธ์ที่ดี เพราะเมื่อครอบครวั มีความสมั พนั ธท์ ่ีดีต่อกัน ก็จะชว่ ยกันปอ้ งกัน และแก้ไขปญั หาตา่ ง ๆ ทเี่ กิดข้ึนกบั ลกู ได้ ไมว่ ่าจะเปน็ ในโลกจรงิ หรอื โลกเสมอื น ตวั อยา่ งแหล่งขอ้ มลู ท่พี ่อแม่ผปู้ กครองสามารถเข้าไปหาความรู้เพม่ิ เติม 1. Toolmorrow - สร้างสรรคแ์ ละผลติ เน้ือหาเพ่อื พฒั นาคุณภาพชีวิตเด็กและเยาวชน พร้อมสร้างการสื่อสารในครอบครวั ใหด้ ยี ิง่ ขนึ้ เว็บไซต์ : https://toolmorrow.com เวบ็ เพจ : https://www.facebook.com/toolmorrow YouTube Chanel : Toolmorrow 2. เวบ็ ไซต์ https://www.parentsone.com เวบ็ ไซตส์ ำหรบั พอ่ แมล่ กู นำเสนอเนื้อหาข่าวเชงิ สรา้ งสรรค์และนำประสบการณ์จรงิ จากพ่อแมม่ าแบง่ ปนั กนั 3. เว็บไซต์ M.O.M Mood of the Mother https://aboutmom.co/ นำเสนอเรือ่ งราวเก่ียวกับแม่ เดก็ และครอบครัวยคุ ใหม่ มเี นอ้ื หาสาระทห่ี ลากหลาย อา่ นง่ายและทนั สมัย 4. Facebook Fanpage : เข็นเด็กขน้ึ ภูเขา https://www.facebook.com/kendekthai เพจของ หมอมนิ บานเย็น หรือ แพทยห์ ญงิ เบญจพร ตนั ตสตู ิ จติ แพทยเ์ ดก็ และวัยรุ่น และทมี งาน เนื้อหาเปน็ เรอื่ งการเล้ียงดูและทำความเขา้ ใจกบั เด็ก ด้วยภาษาทเี่ ข้าใจ ง่าย ชัดเจนและทันเหตุการณ์ แนวทางการเลย้ี งลูกยคุ ดจิ ทิ ัล 75

5. Facebook Fanpage : เลย้ี งลูกนอกบ้าน https://www.facebook.com/takekidswithus เว็บเพจของ หมอโอ๋ ผชู้ ่วยศาสตราจารย์แพทยห์ ญิงจิราภรณ์ อรุณากรู กมุ ารแพทย์เวช ศาสตรว์ ัยรนุ่ เนือ้ หาสง่ เสรมิ ความรคู้ วามเขา้ ใจในการเลย้ี งดูเดก็ การเล้ียงลูกเชงิ บวก และการแก้ปญั หาทเ่ี หมาะสมกบั เดก็ แตล่ ะช่วงวัย 6. Facebook Fanpage : ชมรมจติ แพทยเ์ ด็กและวยั รนุ่ แหง่ ประเทศไทย https://www.facebook.com/thaichildpsy/ ใหค้ วามร้ดู า้ นจิตวทิ ยาเดก็ และวัยรุ่น สรา้ งความเข้าใจในการเลย้ี งลกู และปรบั พฤติกรรมเดก็ อยา่ งเหมาะสม และใหค้ วามรเู้ ก่ยี วกับโรคและการรกั ษาโรคเดก็ ด้วย 7. Facebook Fanpage : เลยี้ งลูกตามใจหมอ https://www.facebook.com/SpoiledPediatrician/ เพจของ ผศ.นพ.วรวฒุ ิ เชยประเสรฐิ กมุ ารแพทยเ์ ฉพาะทางดา้ นโลหติ วิทยาและมะเรง็ ในเด็ก ใหค้ วามรเู้ รื่องโรคเดก็ การเล้ยี งลูก ดว้ ยเนื้อหาทเี่ ข้าใจง่ายแทรกด้วยอารมณข์ นั 8. Facebook Fanpage : หมอเสาวภา เล้ยี งลกู เชงิ บวก https://www.facebook.com/PositiveparentingDr.saowapa/ เพจของ พญ.เสาวภา พรจินดารักษ์ กมุ ารแพทย์เด็กผเู้ ชี่ยวชาญดา้ นพฒั นาการและ พฤตกิ รรมเด็ก ส่งเสรมิ ความเข้าใจในพฤตกิ รรมของเด็กแต่ละช่วงวยั มีการยกตวั อยา่ ง ทำให้เข้าใจง่าย ลกู ใช้สือ่ ออนไลน์ทำอะไรได้บา้ ง อย่างที่ทราบกันดี สอื่ ออนไลน์ถูกนำมาใช้ในการตดิ ต่อสอื่ สาร เปน็ พืน้ ท่ีในการโฆษณาประชาสมั พันธ์ เผยแพร่ผลงาน สอื่ สารสาธารณะ เราใช้สอ่ื ออนไลน์ในการติดตามข่าวสารเหตกุ ารณ์ เขา้ ถึงข้อมลู และกิจกรรม ตา่ ง ๆ ที่เราสนใจ บนโลกออนไลน์ยงั มีความบันเทงิ เช่น หนัง เพลง เกม ภาพสวย ๆ เร่อื งราวดี ๆ บางคนใช้ สื่อออนไลน์สรา้ งรายได้ จากทีเ่ ป็นรายได้เสรมิ กลายเป็นอาชีพหลักเลยก็มี หากมาดูวา่ เด็กไทยสนใจใช้สื่อออนไลน์ทำอะไรกันบ้าง กลมุ่ บริษัทอเด็คโก้เผยผลสำรวจ “อาชีพในฝัน ของเด็กไทย” คร้ังท่ี 11 ปี 2563 ท่ีสำรวจกลุ่มตัวอย่างเด็กไทยอายุ 7-14 ปี จำนวน 4,050 คน จากทั่วทุกภูมิภาค พบว่า อาชีพในฝันของเด็กไทยในปีน้ีคือ หมอ ครู และอาชีพที่มาแรง ได้แก่ ยูทูบเบอร์ (YouTuber) ตามด้วย นักกีฬา และทหาร โดยเด็ก ๆ มองว่า อาชีพยูทูบเบอร์ เป็นอาชีพท่ีได้ทำในส่ิงท่ีชอบ สบาย รายได้สูง มีอิสระ มี ชอื่ เสียง และคิดว่าตวั เองมีทักษะและความสามารถในการทำอาชีพน้ีได้ หลายคนได้รับแรงบันดาลใจจากยูทูบเบอร์ และนักแคสเกมท่ีตนเองชื่นชอบ เด็กไทยกว่า 93% ใช้ ยูทูบ นำหน้าสื่อโซเชียลมีเดียอื่น ๆ ส่วนสื่อท่ีเด็กนิยมใช้ รองลงมาคอื เฟซบุก๊ ไลน์ และ ตกิ๊ ตอ็ ก แนวทางการเล้ียงลูกยคุ ดจิ ทิ ัล 76

สือ่ ออนไลน์ ทำอะไรไดบ้ ้าง o ใชต้ ดิ ตอ่ สือ่ สารกับครอบครวั เพอ่ื น คนร้จู ักท่อี ยหู่ ่างไกล สง่ ความรกั ความคดิ ถึง ความห่วงใยและความปรารถนาดหี ากนั ไดท้ ้งั ตวั หนงั สอื รปู ภาพ คลปิ วดิ โี อ บางแอปพลเิ คชั่นสามารถถา่ ยทอดสดภาพและเสียง สอื่ สารกนั เปน็ กลุ่มพรอ้ มกัน ทีละหลาย ๆ คน สะดวกรวดเรว็ และราคาถกู o ใชต้ ิดตามขา่ วสารดา้ นเศรษฐกจิ สงั คม การเมอื ง การศกึ ษาวิจยั ธุรกจิ การบนั เทงิ ตา่ ง ๆ ทง้ั ในและตา่ งประเทศ o ใชเ้ พื่อคน้ คว้าหาขอ้ มูลความรแู้ ละเนอื้ หาทเ่ี ปน็ ประโยชน์ จากห้องสมุดออนไลน์ พพิ ธิ ภณั ฑอ์ อนไลน์ เวบ็ ไซต์หรอื แหลง่ เรียนรู้ตา่ ง ๆ จำนวนมาก o ใชเ้ พื่อความบนั เทงิ หรอื ทำงานอดเิ รก เชน่ ดหู นัง ฟงั เพลง อา่ นหนงั สอื เล่นเกม เข้าถงึ รายการทีวี เกมโชว์ ทอล์กโชว์ วาไรตีต้ ่าง ๆ กิจกรรมกลุม่ /แลกเปลีย่ นเรยี นรู้ เช่น ชมรมถ่ายภาพ ชมรมสตั ว์เลย้ี ง ทำงานศลิ ปะหรืองานประดิษฐ์ ฯลฯ o ใช้สร้างงาน สรา้ งอาชพี สร้างรายได้ เชน่ เปิดรา้ นขายสนิ คา้ ออนไลน์ ถา่ ยภาพขาย เขยี นหนังสือ/บทความ วาดภาพ วาดการ์ตูน อาชีพใหม่ ๆ เช่น YouTuber, Game Caster, Blogger เปน็ ต้น o ใช้สร้างส่ือทเี่ ป็นประโยชนใ์ นหลายรูปแบบ โดยใชแ้ อปพลิเคชั่นหรอื เวบ็ ไซต์ตัวชว่ ย เช่น แคนวา ที่ www.canva.com ทำไดท้ ัง้ โปสเตอร์ อนิ โฟกราฟฟิก อลั บม้ั ภาพ แอปพลเิ คชน่ั สร้างสรรคผ์ ลงานคลปิ วิดโี อ เช่น Viva Video, KineMaster เปน็ ตน้ o ใชเ้ พื่อสร้างและประชาสัมพนั ธ์กจิ กรรมทเี่ ป็นประโยชนต์ ่อสงั คม งานจิตอาสาต่าง ๆ ตวั อยา่ งเช่น เครอื ข่ายจิตอาสา การรวมกลมุ่ ลงพนื้ ทชี่ ่วยเหลอื ในภาวะอุทกภยั หรอื ไฟ ปา่ การรวมกลมุ่ เยบ็ เต้านมเทียมเพ่ือแจกจา่ ยผู้ป่วยมะเร็งเต้านม การขอรบั บริจาค เสื้อผ้า อาหาร ยา ของเลน่ ใหน้ ้อง ๆ ที่ขาดแคลนในพื้นทหี่ ่างไกล เปน็ ต้น ยูทูบเบอร์ (YouTuber) คือ ผู้ทำวิดีโอและโพสต์ใน ยูทูบ (YouTube) ยิ่งมีคนดูมาก ก็จะมี ผลประโยชน์ตอบแทนสู่ผู้ผลิตวิดีโอมาก โดยผลประโยชน์นั้นมาจากยูทูบเองและจากสินค้าหรือบริการท่ี YouTuber รีวิว การสร้างเนอื้ หา (Content) เป็นหวั ใจท่จี ะดงึ ดดู ผชู้ ม เชน่ จะนำเสนอการทอ่ งเท่ียว กต็ ้องดึง ความโดดเดน่ นา่ สนใจของแหลง่ ทอ่ งเท่ียวนน้ั ออกมาให้ผู้ชมรบั รู้ให้ได้ อาจสอดแทรกความสนุก ตลก ลดความ เป็นทางการ ให้ความรู้หรือเกร็ดเล็กเกร็ดน้อยสำหรับนักท่องเท่ียว มีแขกรับเชิญร่วมรีวิวสถานท่ีท่องเที่ยว ฯลฯ แล้วแต่สไตล์การนำเสนอของยทู ูบเบอร์แต่ละคน การถ่ายภาพ การตัดต่อวิดีโอ การเขียนและนำเสนอ แนวทางการเลยี้ งลูกยคุ ดจิ ิทัล 77

เนอื้ หา ก็เปน็ สิง่ สำคญั ท่จี ะต้องเรยี นรแู้ ละฝึกฝน ความเขา้ ใจในกล่มุ เป้าหมาย เทคนิคในการตงั้ ชอื่ วิดโี อ ภาพ หน้าปก การใช้คำสบื ค้น Key word ท่ีเหมาะสม กจ็ ะทำใหผ้ ู้ชมค้นพบวิดีโอเราได้งา่ ย นกั แคสเกม (Game Caster) คือ อีกหน่ึงอาชีพที่เด็กและเยาวชนให้ความสนใจ คือการเล่นเกมโชว์ หรอื อัดวิดโี อขณะเล่นเกมพรอ้ มพูดคุยกับผู้ชมเสมือนน่ังเล่นอย่ดู ว้ ยกัน น่นั เอง นักเลน่ เกมเกือบทุกคนมองว่า อาชพี นีไ้ ด้อยู่กับสง่ิ ทต่ี ัวเองรกั คือการเล่นเกม สร้างรายได้ และอาจมชี อ่ื เสียงโด่งดังได้ดว้ ย การพากยเ์ กม เป็น ศิลปะของแต่ละคน อาจทำให้ตลก น่ารัก ต่ืนเต้น ไปจนถึงการสร้างความหวาดกลัว ทำให้ผู้ชมลุ้นเกมไป ดว้ ยกันกไ็ ด้ ทักษะท่ีต้องใชใ้ นอาชีพนี้คอื ทักษะด้านการพดู การสือ่ สาร เพราะใช้เสียงเป็นหลกั ในการถ่ายทอด เร่ืองราวและอารมณต์ า่ ง ๆ ไปส่ผู ู้ชม อาจมีสหี นา้ และการแสดงร่วมดว้ ย เน่อื งจากมีการเปิดกล้องถ่ายทอดสด การเล่นเกม นักแคสเกมยังต้องมีทักษะท่ีดีในการตัดต่อวิดีโอที่จะทำให้อรรถรสในการรับชมของผู้ชมดีขึ้น รายได้ของนกั แคสเกม มาจากเจ้าของแพลตฟอรม์ เช่น YouTube Facebook Twitch จากคา่ โฆษณาสินค้า หรือเกมใหม่ ๆ บางคนได้เป็นเงินเดือนหากมีคนจ้างให้ลงวิดโี อเป็นประจำ การรับงานเกมอีเวน้ ท์ก็ช่วยสร้าง รายไดเ้ ปน็ ครง้ั คราว บล็อกเกอร์ (Blogger) คือ นกั เขียนนักเผยแพร่เนอื้ หาข้อมูล หรือ คอนเทนต์ (Content) เช่น เร่ือง การท่องเท่ียง สุขภาพ การกิน ฯลฯ ผา่ นช่องทางเผยแพร่เน้ือหาของตัวเอง ไม่วา่ จะเป็น อนิ สตาแกรม (IG – Instagram) เฟซบกุ๊ (Facebook) ทวติ เตอร์ (Twitter) บล็อก (Blog) หรือ ยูทูบ (Youtube) เป็นต้น เท่ากับ เป็นผู้สร้างข้อมลู ความรู้หรือแหล่งรวมความรู้ และอาจกลายเปน็ ผู้ทรงอิทธพิ ลหากมีผู้อ่านตดิ ตามจำนวนมาก เจา้ ของสินคา้ ทีเ่ กี่ยวขอ้ งกับเนื้อหาข้อมูลอาจตดิ ตอ่ ขอลงโฆษณาหรอื ขอเป็นพนั ธมิตรรว่ มประชาสมั พนั ธส์ ินค้า ดว้ ย ทำใหบ้ ล็อกเกอรม์ ีรายได้ บลอ็ กเกอร์จึงตอ้ งมีความคิดสรา้ งสรรคใ์ นการนำเสนอเนื้อหา ออกผลงานอย่าง ต่อเน่ืองเพอ่ื ดงึ ดูดผู้อา่ นเอาไว้ การรกั ในงานสือ่ สารและการสรา้ งเนื้อหาจะทำใหบ้ ลอ็ กเกอรป์ ระสบความสำเรจ็ พ่อแม่สมัยน้ี จึงควรเข้าใจพฤติกรรมและความสนใจของลูก ๆ เพื่อส่งเสริมให้เป็นไปในทิศทางท่ี สร้างสรรค์ ทั้งสามารถปอ้ งกันและลดผลกระทบในแง่มุมทไี่ มพ่ ึงประสงค์ต่าง ๆ ดังท่ีไดก้ ล่าวถึงในบทกอ่ น ๆ ซ่ึงการเป็น ยูทูบเบอร์ นักแคสเกม หรือบล็อกเกอร์ ก็มีความเสี่ยงเช่นกัน ไม่ว่าจะเป็นการเสพติดเกมหรือ อนิ เทอร์เน็ต การกระทำผิดกฎหมาย เช่น รบั รีวิว/โฆษณาสนิ คา้ ที่เป็นการพนัน ส่ือลามกอนาจาร การทำคอน เทนต์โดยใช้ภาพ วิดีโอ หรือเรื่องส่วนตัวของผู้อื่น ฯลฯ ผู้ปกครองจึงควรแนะนำเรื่องความพอเหมาะ พอดี กฎหมายที่ต้องรู้ และสอนให้เด็กและเยาวชนเปน็ แบบอยา่ งของการสรา้ งดจิ ิทัลคอนเทนตด์ ี ๆ เป็นเน็ตไอดอล หรือ ผูท้ รงอิทธิพล (influencer) ในทางสรา้ งสรรค์ แนวทางการเล้ยี งลกู ยุคดิจิทัล 78

ความฉลาดทางดิจิทลั (DQ – Digital Intelligence Quotient) เดก็ และเยาวชนในวันนี้ จำเป็นจะตอ้ งรจู้ ักและทำความเข้าใจกับ DQ หรือ ความฉลาดทางดจิ ิทัล ซ่ึง ดร.ยูฮนุ ปาร์ค นักวิจัยด้านการศึกษาและนโยบายดิจิทัล ผู้ก่อตัง้ DQ Institute ได้กล่าวไว้ว่า อีกราว 10 ปี ข้างหน้า ประชากรรอ้ ยละ 90 ของโลกจะเขา้ ถงึ อนิ เทอรเ์ น็ต ทำใหโ้ ลกจรงิ และโลกเสมือนเชอ่ื มเข้าหากันอย่าง ใกล้ชดิ อย่างชนิดท่ีไม่เคยเกดิ ขนึ้ มากอ่ น พลเมืองยคุ ไซเบอรต์ อ้ งมเี กราะ ‘8 ทกั ษะความฉลาดทางดิจทิ ลั ’ ไวใ้ ช้ ในการปอ้ งกนั ตัว เราจงึ ควรพัฒนาศักยภาพเดก็ และเยาวชนให้มี DQ กอ่ นทอ่ งโลกอินเทอรเ์ น็ต 1. Digital identity : อตั ลักษณ์ดจิ ทิ ัล หมายถงึ การบรหิ ารจดั การตัวตน ภาพลกั ษณ์ ช่อื เสียง การ แสดงออกบนโลกออนไลน์ ตั้งแตก่ ารตัง้ ชอ่ื ผู้ใช้งาน (account หรือ id) ภาพโปรไฟล์ การใชภ้ าษาหรอื อารมณ์ ในการโพสต์แสดงความคิดเห็นหรือแชรข์ ้อมูลข่าวสารบนโลกออนไลน์ การแสดงออกเม่อื รว่ มกจิ กรรมบนโลก ออนไลน์ ความเป็นพลเมืองดจิ ิทลั สามารถใชด้ จิ ทิ ัลในทางสรา้ งสรรค์ นวัตกรรม อาชพี เป็นตน้ 2. Digital use : การเข้าถึงและความสามารถในการใชด้ จิ ทิ ัล สามารถบรหิ ารจัดการเวลา ควบคุม การใช้งานของตนเองได้อย่างเหมาะสมกับกาลเทศะ ไม่เสพติดสื่อ สร้างสมดุลระหว่างชีวิตออนไลน์และ ออฟไลนไ์ ด้ สง่ เสริมให้มกี ารใช้สอื่ ดจิ ิทลั อยา่ งกวา้ งขวางและเกิดประโยชน์ตอ่ ชุมชน 3. Digital safety : การจัดการความปลอดภยั ชีวิตดิจิทัล ความเส่ียงต่าง ๆ ที่มาจากทางออนไลน์ มหี ลายรปู แบบ เช่น การโกงเงนิ ซือ้ สินค้า การเขา้ ถึงเนื้อหาท่ีผิดกฎหมายหรือเป็นอันตราย เช่น ความรุนแรง สอื่ ลามกอนาจาร การพนัน ข่าวปลอม อาชญากรรมต่าง ๆ การตดิ ต่อกับเพื่อนออนไลน์ หากเป็นมิจฉาชีพก็ อาจจะโดนหลอกใหร้ ว่ มลงทุน นดั พบแล้วทำร้ายรา่ งกาย ปล้นจชี้ ิงทรัพย์ หรือละเมดิ ทางเพศ การใชส้ อ่ื ดิจิทัล จงึ ต้องมคี วามตระหนักรูเ้ รอื่ งภัยและการป้องกนั ภัย และเมอ่ื เกิดเหตขุ น้ึ แลว้ กส็ ามารถรับมือไดอ้ ย่างเหมาะสม 4. Digital security : ระบบความปลอดภัยดจิ ิทัล ภยั คกุ คามทางดจิ ิทลั นั้น นอกจากจะเป็นภัยต่อ ชวี ิตและทรัพย์สนิ แล้ว ยงั เปน็ ภยั ทอี่ าจสรา้ งความเสียหายให้กับข้อมูลหรอื อุปกรณ์ จึงต้องเรยี นรู้การปอ้ งกัน ระวังรักษาความปลอดภัยขั้นพื้นฐาน เช่น การต้ังรหัสผ่าน การติดต้ังโปรแกรมป้องกันไวรัส ไม่เปดิ เผยขอ้ มูล ส่วนตัวออนไลน์ ติดตามข้อมูลข่าวสารเรื่องการโจรกรรมรูปแบ บใหม่ ๆ ทางดิจิทัล ไม่ควรให้ใครยืม โทรศพั ท์มือถอื โดยไม่จำเปน็ ไมค่ วรเก็บข้อมูลสำคัญไว้ในโทรศัพท์ เป็นตน้ 5. Digital emotional intelligence : ความฉลาดทางอารมณ์ดิจทิ ัล ความสามารถในการเขา้ ใจ ความรู้สึกของตนเองและผู้อน่ื ควบคุมอารมณต์ นเองได้ มนี ำ้ ใจ เห็นใจและให้กำลังใจเพือ่ นท่กี ำลังได้รับความ เดือดรอ้ นออนไลน์ ไม่เผลอหรอื ขาดสติแสดงอารมณ์รุนแรง ก้าวร้าว ร้จู กั สร้างความสมั พันธ์ทีด่ ีกับบคุ คลอน่ื ๆ ในโลกออนไลน์ 6. Digital communication : การส่ือสารดจิ ิทัล การติดตอ่ ส่ือสารด้วยความสร้างสรรค์ พร้อมให้ ความร่วมมือกับผู้อ่ืนโดยการใช้เทคโนโลยีและสื่อดิจิทัลเป็นช่องทางและเคร่ืองมือในการทำงานร่วมกัน ตระหนักถงึ หลกั ฐานรอ่ งรอยการใชง้ านบนโลกดจิ ทิ ัล (Digital footprint) ว่าไมส่ ามารถลบเลอื นได้ แนวทางการเลยี้ งลูกยุคดิจิทัล 79

7. Digital literacy : การรู้เท่าทันส่ือดิจิทัล ความสามารถท่ีจะสืบค้นหาความจริง วิเคราะห์ เปรียบเทียบ แยกแยะ ประเมินคุณค่า เลือกสรร แบ่งปัน สร้างสรรค์เนื้อหาความรู้ส่ือสารได้อย่างอิสระ สามารถใชค้ วามรแู้ ละเครือข่ายในการขบคดิ แกไ้ ขปญั หาท่ซี บั ซอ้ น ปัญหาในสังคม สร้างนวตั กรรมใหม่ ๆ ได้ 8. Digital rights : สิทธิดิจิทัล มีความเข้าใจในเรื่องสิทธิเสรีภาพของตนเองและผู้อื่น สิทธิตาม กฎหมาย สิทธิความเป็นส่วนตัว ทรัพย์สินทางปัญญา เสรีภาพในการแสดงออกอย่างสร้างสรรค์โดยไมล่ ะเมิด ผอู้ ่นื การปอ้ งกันตนเองจากคำพูดทีส่ รา้ งความเกลียดชังต่าง ๆ ไมล่ ะเมิดลิขสิทธ์ิหรอื ทรัพย์สินทางปญั ญา ความสนุกเพลิดเพลินทีเ่ ด็กได้รับจากสื่อดิจิทัล มกั มภี ัยเงียบแฝงมาด้วย ดงั นั้นการพัฒนาทักษะ DQ ยอ่ มทำให้เด็กและเยาวชนมีเกราะป้องกันตนเอง ไม่ละเมิดบุคคลอ่ืน ไม่กระทำผิดกฎหมาย รูร้ ับผิดชอบต่อ ตัวตน ชื่อเสียง และการกระทำบนโลกออนไลน์ พร้อมเติบโตเป็นพลเมืองดิจิทัลท่ีสามารถใช้ส่ืออย่าง สรา้ งสรรคเ์ กดิ ประโยชน์ แนวทางการเล้ียงลกู ยุคดิจิทัล 80

แนวทางการเล้ยี งลกู ยคุ ดิจทิ ัล 81

ภาคผนวก หน่วยงานรับแจง้ /ชว่ ยเหลือ ศูนย์ช่วยเหลอื สังคม สายดว่ น 1300 กระทรวง สถาบนั สุขภาพจติ เดก็ และวยั รุ่นราชนครนิ ทร์ การพฒั นาสงั คมและความมนั่ คงของมนษุ ย์ ภายใต้ กรมสขุ ภาพจิต อาคารกรมพัฒนาสงั คมและสวัสดกิ าร 75/1 ถ.พระรามท่ี 6 แขวงทงุ่ พญาไท 1034 ถ.กรุงเกษม แขวงคลองมหานาค เขตราชเทวี กรงุ เทพฯ 10400 เขตปอ้ มปราบศัตรูพา่ ย กรงุ เทพฯ 10100 โทรศัพท์ 0 2248 8999 โทรสาร 0 2248 8998 Email : [email protected] Website : www.smartteen.net Hotline : 1300 Email : [email protected] Hotline : 1323 ศนู ยพ์ ิทกั ษ์เด็กสตรี ครอบครวั และปอ้ งกัน ปราบปรามการคา้ มนษุ ย์ สำนกั งานตำรวจ กองกำกับการสวสั ดิภาพเด็กและสตรี แหง่ ชาติ (ศพคส.ตร.) ถ.ราชดำเนนิ นอก, ป้อมปราบศตั รพู ่าย, ห้อง 4/3 ช้นั 4 อาคาร 1 สำนกั งานตำรวจแหง่ ชาติ กรงุ เทพฯ 10100, ประเทศไทย โทรศพั ท์ 0 2142 1061 หรอื 0 2205 3432 โทรศัพท์ 0 2282 3892 ศูนยด์ ำรงธรรม กรมการปกครอง ศูนยป์ ฏบิ ัตกิ ารบังคับใชก้ ฎหมาย ตู้ ปณ ปณฝ. มหาดไทย กรงุ เทพ พนักงานฝา่ ยปกครอง Hotline : 1567 สํานกั การสอบสวนและนิตกิ าร Application มอื ถอื “MO1567” กรมการปกครอง (วงั ไชยา) Website : www.damrongdham.moi.go.th ถนนนครสวรรค์ แขวงมหานาค เขตดุสิต กรงุ เทพฯ 10300 กรมสอบสวนคดพี ิเศษ โทรศัพท์ 0 2160 8662 128 ถนนแจ้งวฒั นะ แขวงทงุ่ สองห้อง Facebook : ศนู ยป์ ฏิบตั กิ ารบังคบั ใช้กฎหมาย เขตหลกั ส่ี กรุงเทพฯ 10900 พนกั งานฝา่ ยปกครอง โทรศพั ท์ 0 2831 9888 call center 1202 Email : [email protected] , Website : www.dsi.go.th [email protected] สายด่วนเหตดุ ว่ นเหตรุ ้าย โทร 191 (ทวั่ ประเทศ) แนวทางการเลย้ี งลกู ยคุ ดิจิทัล 82

คณะทำงานปราบปรามการล่วงละเมิดทางเพศต่อเด็กทางอินเทอร์เน็ต สำนักงานตำรวจแห่งชาติ (TICAC Task Force – Thailand Internet Crime Against Children) สำนักงานตำรวจแหง่ ชาติ อาคาร 1 ชั้น 19 ถ.พระราม 1 แขวงปทุมวนั เขตปทมุ วนั กรงุ เทพฯ 10330 Facebook : TICAC2016 Twitter : @TicacThailand Website : www.ticac.police.go.th Hotline : 1191 กองบญั ชาการตำรวจสบื สวนสอบสวนอาชญากรรมทางเทคโนโลยี หรือ กองบังคับการปราบปรามการกระทำความผดิ เก่ยี วกบั อาชญากรรมทางเทคโนโลยี (ปอท.) สำนกั งานตำรวจแหง่ ชาติ ศูนย์ราชการเฉลิมพระเกียรติ 80 พรรษา อาคาร B ชนั้ 4 ถ.แจ้งวฒั นะ เขตหลักสี่ กรงุ เทพฯ 10210 โทรศพั ท์ : 0 2143 8077 , 0 2143 8078 , 0 2143 8079 , 0 2143 8080 Facebook : jahooktcsd Website : https://tcsd.go.th/ Email : [email protected] องคก์ รพฒั นาภาคเอกชน มูลนิธศิ ูนย์พทิ กั ษส์ ิทธิเดก็ มลู นธิ เิ พือ่ ยุติการแสวงหาประโยชน์ทางเพศจาก โทรศัพท์ : 0 2412 1196 , 0 2412 0739 เด็ก (ECPAT Foundation) หรอื มลู นธิ เิ อ็คแพท Facebook : cpcr.cpcr เลขท่ี 426/21 หมู่บา้ นกกกาแล ต.ริมกก Twitter : cpcrfunds อ.เมอื ง จ.เชียงราย 57100 Website : www.thaichildrights.org โทรศพั ท/์ โทรสาร : 0 5375 0167 Email : [email protected] แจ้งเหตุ 0 6226 08485 Facebook : ECPATThailand มลู นิธเิ อ-ทเวนตว้ี ัน Website : www.ecpat-th.org Website : A21.org/thailand Email : [email protected] Email : [email protected] แนวทางการเล้ียงลกู ยุคดจิ ทิ ัล 83

มลู นิธสิ ายเดก็ มลู นธิ เิ พือ่ ความเขา้ ใจเด็ก (FOCUS) Facebook : childlinethailand โทรศพั ท์ : 0 5321 2754 Twitter : saidek1387 Website : www.focusthailand.org Website : childlinethailand.org Hotline : 08 7174 5797 Email : [email protected] คณะกรรมการคาทอลิกเพอ่ื ผ้อู พยพยา้ ยถ่นิ และ Line : saidek1387 ผู้ถกู คมุ ขัง (NCCM) Hotline : 1387 โทรศพั ท์ : 0 2681 3900 ตอ่ 1701, 1703 Website : caritasthailand.net ศนู ยเ์ พ่อื นอ้ งหญงิ โทรศพั ท์ : 08 1882 4985 มลู นิธิพิทักษ์สตรี หรอื Website : center4girls.org Alliance Anti Traffic (AAT) Facebook : Center for Girls 328/1 สะพานหวั ช้าง ถ.พญาไท Line : center4girls เพชรบรุ ี ราชเทวี กรงุ เทพฯ 10400 Email : [email protected] โทรศัพท์ : 09 4403 7037, 08 7611 5983 Website : https://aatthai.org องคก์ ารโอเปอรเ์ รชนั่ อนั เดอร์กราวด์ เรลโรด Email : [email protected] 33 ถ.อาคารบา้ นราชครู ช้นั 3 ห้อง 304 ซ.พหลโยธิน 5 ถ.พหลโยธิน แขวงสามเสนใน มูลนธิ ิ โปรเจค จสั ตซิ เขตพญาไท กรงุ เทพฯ 10400 โทรศัพท์ : 08 0896 9555 โทรศพั ท์ : 08 4492 8086 Website : projectjusticeinternational.org Email : [email protected] Email : [email protected] เอค็ แพท อินเตอรเ์ นช่ันแนล เลขที่ 328/1 ถนน พญาไท แขวงถนน มลู นธิ ไิ นทไ์ ลท์ กรงุ เทพมหานคร เพชรบรุ ี เขตราชเทวี กรุงเทพฯ 10400 Website : www.nightlightinternational.com โทรศพั ท์ : 0 2215 3388 โทรสาร : 0 2215 8287 องคก์ ารเฟรนดอ์ ินเตอร์เนชน่ั แนล Facebook : ECPAT โทรศพั ท์ : 09 4861 9692, 08 9644 0095 Twitter : ECPAT โทรสาร : 08 6971 8861 Website : www.ecpat.net Website : https://friends-international.org Email : [email protected] 84 แนวทางการเลีย้ งลกู ยคุ ดิจทิ ัล

องค์การแพลน อนิ เตอรเ์ นชนั่ แนล ประเทศไทย ไทยฮอตไลน์ สายด่วนอนิ เทอรเ์ น็ต ช้นั 14 อาคาร 253 ถ.สขุ ุมวิท 21 (อโศก) รบั แจง้ ภาพลามกและการละเมดิ ทางเพศเดก็ คลองเตยเหนอื เขตวัฒนา กรุงเทพฯ 10110 Website : www.thaihotline.org โทรศัพท์ : 0 2259 8284-7 Email : [email protected] Website : https://plan- international.org/thailand Email : [email protected] บ้านพกั เด็กและครอบครัว บา้ นพักเด็กและครอบครัวกรงุ เทพมหานคร บ้านพกั เด็กและครอบครวั จงั หวดั กาญจนบุรี 255 อาคารบา้ นพกั เด็กและครอบครวั 8/8 ม.12 ต.ปากแพรก (ภายในสถานสงเคราะห์เด็กหญงิ บา้ นราชวิถ)ี อ.เมอื ง จ.กาญจนบรุ ี 71000 ถนนพระราม 6 แขวงทุ่งพญาไท เขตราชเทวี ที่ทำงาน : 034564517 กรงุ เทพฯ 10400 โทรสาร : 034564517 ทที่ ำงาน : 023547580 โทรสาร : 023547582 บา้ นพักเด็กและครอบครัวจังหวดั กำแพงเพชร บา้ นพกั เด็กและครอบครัวจังหวดั กระบี่ 221 ถนนเทศา2 ตำบลในเมอื งกำแพงเพชร 359 หมู่ 7 ถนนท่าเรือ ตำบลไสไทย อ.เมอื ง จ.กำแพงเพชร 62000 อ.เมอื ง จ.กระบ่ี 81000 ทที่ ำงาน : 055716881 ท่ที ำงาน : 075612323 โทรสาร : 055716881 โทรสาร : 075612323 บา้ นพักเดก็ และครอบครวั จงั หวัดกาฬสนิ ธุ์ บ้านพักเดก็ และครอบครัวจังหวดั จนั ทบุรี 6/19 ถนนบายพาสทุ่งมน ตำบลกาฬสินธุ์ 29/93-94 หมบู่ ้านยลดาวิลล1์ ต.วัดใหม่ อ.เมอื ง จ.กาฬสนิ ธุ์ 46000 อ.เมอื ง จ.จนั ทบรุ ี 22000 ทีท่ ำงาน : 043812456 ทีท่ ำงาน : 039327577 โทรสาร : 043812224 โทรสาร : 039327577 บ้านพักเดก็ และครอบครัวจังหวดั ขอนแก่น บ้านพักเด็กและครอบครัวจงั หวัดชลบุรี 222 หมู่ 3 ถ.มิตรภาพ ต.สำราญ 172/32 ม.4 ต.บางละมุง อ.เมือง จ.ขอนแกน่ 40000 อ.บางละมงุ จ.ชลบุรี 20150 แนวทางการเลยี้ งลกู ยุคดิจทิ ัล 85

ทท่ี ำงาน : 043393382 โทรสาร : 043393382 ทท่ี ำงาน : 038240220 โทรสาร : 038240135 บา้ นพกั เด็กและครอบครวั จังหวัดฉะเชงิ เทรา บา้ นพกั เด็กและครอบครวั จังหวดั ชัยภมู ิ 12/61-62 ถนนประชาสรรค์ ตำบลหน้าเมอื ง 98/1 หมู่ 8 ตำบลในเมอื ง อ.เมือง จ.ฉะเชงิ เทรา 24000 อ.เมือง จ.ชัยภมู ิ 36000 ทท่ี ำงาน : 038535736 ที่ทำงาน : 044056545 โทรสาร : 038535737 โทรสาร : 044056547 บา้ นพักเด็กและครอบครวั จังหวดั ชัยนาท บ้านพักเด็กและครอบครัวจังหวัดเชียงราย 257/8 ซอยเทศบาล 17 ตำบลบา้ นกล้วย 104 หมู่ 15 ตำบลปา่ ซาง อ.เมือง จ.ชัยนาท 17000 อ.แม่จนั จ.เชยี งราย 57110 ที่ทำงาน : 056405548 ทท่ี ำงาน : 053602528 โทรสาร : 056405549 บ้านพกั เด็กและครอบครวั จงั หวดั ตรัง บา้ นพักเดก็ และครอบครวั จงั หวดั ชมุ พร 38/17 ถนนโคกขัน ตำบลทับเที่ยง 58/14 หมู่ 11 ตำบลบางหมาก อ.เมือง จ.ตรงั 92000 อ.เมือง จ.ชมุ พร 86000 ที่ทำงาน : 075571605 ที่ทำงาน : 077598573 โทรสาร : 075571605 โทรสาร : 077598574 บา้ นพกั เดก็ และครอบครัวจังหวดั ตาก บา้ นพกั เดก็ และครอบครัวจงั หวดั เชยี งใหม่ 14/1 หมู่ 4 ตำบล ไมง้ าม 63/3 ม.4 ต.ดอนแกว้ อ.แมร่ ิม อ.เมืองตาก จ.ตาก 63000 จ.เชียงใหม่ 50180 ทท่ี ำงาน : 055896341 ท่ที ำงาน : 053121164 โทรสาร : 055896341 โทรสาร : 053121164 บ้านพักเดก็ และครอบครวั จังหวดั นครปฐม บา้ นพกั เด็กและครอบครวั จังหวดั ตราด 258 ถ.ทวารวดีใต้ ต.ห้วยจรเข้ 5/1 ถนนท่าเรือจา้ ง ตำบลวงั กระแจะ อ.เมอื ง จ.นครปฐม 73000 อ.เมือง จ.ตราด 23000 ท่ที ำงาน : 034272125 ที่ทำงาน : 039510730 โทรสาร : 034272127 โทรสาร : 039510731 แนวทางการเลย้ี งลกู ยคุ ดิจิทัล 86

บ้านพักเด็กและครอบครัวจังหวดั นครนายก บ้านพกั เดก็ และครอบครวั จงั หวัดนครราชสีมา 124 หมู่ 10 ตำบลพรหมณี 1422/1 ถ.สุรนารายณ์ ต.ในเมือง อ.เมอื ง จ.นครนายก 26000 อ.เมอื ง จ.นครราชสมี า 30000 ทท่ี ำงาน : 037315501 ทท่ี ำงาน : 044922765 โทรสาร : 037315502 โทรสาร : 044922735 บ้านพกั เด็กและครอบครัวจังหวัดนครพนม บ้านพักเด็กและครอบครวั จงั หวดั นครสวรรค์ 155 ม.10 ต.หนองญาติ 62/1 ม.6 ต.นครสวรรค์ออก อ.เมอื ง จ.นครพนม 48000 อ.เมือง จ.นครสวรรค์ 60000 ทท่ี ำงาน : 042530621 ที่ทำงาน : 056257313 โทรสาร : 042530622 โทรสาร : 056257317 บา้ นพกั เดก็ และครอบครวั จังหวัดนครศรีธรรมราช บ้านพักเด็กและครอบครวั จงั หวดั นราธวิ าส 245/17 ถ.พฒั นาการคขู วาง ตำบลในเมือง 79 ม.8 ต.ลำภู อ.เมอื ง จ.นราธิวาส 96000 อ.เมือง จ.นครศรีธรรมราช 80000 ท่ีทำงาน : 073532670 ท่ที ำงาน : 075357990 โทรสาร : 073532670 โทรสาร : 075343892 บา้ นพักเด็กและครอบครัวจงั หวัดบงึ กาฬ บ้านพกั เด็กและครอบครัวจังหวัดนนทบรุ ี 346 หมู่ 5 ต.บึงกาฬ 78/64 หมู่ 1 ตำบลบางตลาด อ.เมอื งบงึ กาฬ จ.บงึ กาฬ 38000 อ.ปากเกร็ด จ.นนทบรุ ี 11120 ที่ทำงาน : 042490640 ทีท่ ำงาน : 025821267 โทรสาร : 042490640 โทรสาร : 025821266 บา้ นพักเด็กและครอบครวั จงั หวัดปทมุ ธานี บ้านพกั เดก็ และครอบครวั จงั หวัดน่าน 1/119 ม. 2 ตำบลรังสิต 271 หมู่ 7 ต.ผาสิงห์ อ.ธญั บุรี จ.ปทุมธานี 12110 อ.เมืองน่าน จ.นา่ น 55000 ที่ทำงาน : 025772372 ทท่ี ำงาน : 054682060 โทรสาร : 025774955 โทรสาร : 054682061 แนวทางการเลี้ยงลูกยุคดจิ ิทัล 87

บ้านพกั เดก็ และครอบครวั จังหวัดปัตตานี บ้านพักเด็กและครอบครัวจงั หวดั 186/76 หมู่ที่ 6 ตำบลรมู ะมแิ ล พระนครศรีอยุธยา อ.เมอื ง จ.ปัตตานี 94000 200/11 หมทู่ ่ี 2 ตำบลบ่อโพง ทที่ ำงาน : 073460247 อ.นครหลวง จ.พระนครศรอี ยธุ ยา 13260 โทรสาร : 073460246 ท่ที ำงาน : 035743354 โทรสาร : 035743348 บา้ นพกั เดก็ และครอบครัวจังหวดั บุรรี ัมย์ 281 ม.3 ต.อสิ าณ อ.เมอื ง จ.บรุ ีรมั ย์ 31000 บ้านพักเดก็ และครอบครวั จงั หวดั พังงา ทท่ี ำงาน : 044110873 56/122 ม.5 ต. คกึ คกั อ.ตะกัว่ ป่า จ.พงั งา 82190 โทรสาร : 044110874 ทที่ ำงาน : 076486814 โทรสาร : 076486815 บ้านพกั เด็กและครอบครวั จังหวัดพะเยา บ้านพักเด็กและครอบครัวจงั หวัดพิจติ ร 29 หมู่ 1 บา้ นหว้ ยเคยี นเหนอื ตำบลบา้ นตำ๊ 29/85 ถ.คลองคะเชนทร์ ต.ในเมอื ง อ.เมอื ง จ.พะเยา 56000 อ.เมอื ง จ.พจิ ติ ร 66000 ทที่ ำงาน : 054887252 ที่ทำงาน : 056990392 โทรสาร : 054887252 โทรสาร : 056990394 บา้ นพกั เดก็ และครอบครัวจังหวัดพัทลงุ บา้ นพักเด็กและครอบครวั จังหวัดเพชรบรุ ี 185 ม.1 ต.โคกชะงาย อ.เมือง จ.พทั ลงุ 93000 40 หมู่ 3 ตำบลชอ่ งสะแก ท่ีทำงาน : 074829991 อ.เมอื ง จ.เพชรบุรี 76000 โทรสาร : 074829992 ทีท่ ำงาน : 032401780 โทรสาร : 032401781 บ้านพักเด็กและครอบครวั จงั หวัดพษิ ณุโลก 334/17 หมู่ท่ี 6 ตำบลทา่ ทอง บา้ นพกั เด็กและครอบครัวจงั หวัดแพร่ อ.เมอื งพิษณโุ ลก จ.พิษณโุ ลก 65000 119 หมู่ 1 บ้านบุญเจริญ ตำบลแมห่ ล่าย ทีท่ ำงาน : 055265017 อ.เมืองแพร่ จ.แพร่ 54000 โทรสาร : 055265018 ท่ที ำงาน : 054520743 โทรสาร : 054520744 บ้านพักเด็กและครอบครวั จังหวัดเพชรบูรณ์ 99/10 หมู่ 5 ตำบลสะเดียง บ้านพกั เด็กและครอบครัวจงั หวัดมหาสารคาม อ.เมอื งเพชรบรู ณ์ จ.เพชรบรู ณ์ 67000 494 หมู่ 11 ต.แวงน่าง แนวทางการเลย้ี งลกู ยุคดจิ ิทัล 88

ทท่ี ำงาน : 056722612 อ.เมอื ง จ.มหาสารคาม 44000 โทรสาร : 056722611 ที่ทำงาน : 043706580 โทรสาร : 043706580 บา้ นพักเด็กและครอบครวั จังหวัดภเู ก็ต 3/96 หมูท่ ี่ 1 ถนนศรสี ทุ ัศน์ ตำบลรษั ฎา บ้านพักเด็กและครอบครัวจังหวดั แม่ฮ่องสอน อ.เมืองภเู กต็ จ.ภเู กต็ 83000 5/3 ถ.ปางลอ้ นคิ ม ต.จองคำ ทท่ี ำงาน : 076213315 อ.เมอื ง จ.แมฮ่ อ่ งสอน 58000 โทรสาร : 076214369 ท่ีทำงาน : 053695001 โทรสาร : 053695001 บ้านพักเดก็ และครอบครวั จงั หวัดมุกดาหาร 309 หมู่ 4 บ.กุดโงง้ ตำบลมุกดาหาร บ้านพกั เด็กและครอบครัวจงั หวัดยะลา อ.เมอื ง จ.มกุ ดาหาร 49000 62/62 ถ.สุขยางค์ ต.สะเตง ท่ที ำงาน : 042673511 อ.เมือง จ.ยะลา 95000 โทรสาร : 042673511 ทที่ ำงาน : 073274192 โทรสาร : 073274191 บ้านพกั เด็กและครอบครัวจังหวัดยโสธร 170 บ้านสะเดา หมู่ 13 ต.ดาดทอง บา้ นพักเดก็ และครอบครัวจังหวดั ระนอง อ.เมือง จ.ยโสธร 35000 990 หมู่ที่ 3 ตำบลบางร้ิน ท่ที ำงาน : 045756849 อ.เมอื ง จ.ระนอง 85000 โทรสาร : 045756848 ที่ทำงาน : 077810347 โทรสาร : 077810346 บา้ นพกั เด็กและครอบครัวจงั หวัดรอ้ ยเอด็ 334 ม.5 ต.นเิ วศน์ อ.ธวัชบรุ ี บา้ นพักเดก็ และครอบครัวจงั หวัดราชบรุ ี จ.ร้อยเอด็ 45170 อาคารศูนยส์ ่งเสรมิ และจัดสวสั ดกิ ารสังคมระดบั ที่ทำงาน : 043569334 ชุมชน ต.บา้ นไร่ อ.เมืองราชบรุ ี จ.ราชบุรี 70000 โทรสาร : 043569334 ทท่ี ำงาน : 032738781 โทรสาร : 032738782 บา้ นพักเด็กและครอบครวั จงั หวัดระยอง 281/18 ถ.สขุ มุ วทิ ต.ห้วยโป่ง บ้านพักเดก็ และครอบครัวจงั หวัดลำปาง อ.เมอื งระยอง จ.ระยอง 21150 124 หมู่ 1 ถนนลำปาง-แจห้ ม่ ตำบลนคิ มพฒั นา อ.เมืองลำปาง จ.ลำปาง 52000 แนวทางการเลีย้ งลูกยุคดจิ ทิ ัล 89

ทท่ี ำงาน : 038684896 ทที่ ำงาน : 054825647 โทรสาร : 038684895 โทรสาร : 054825648 บ้านพกั เดก็ และครอบครวั จังหวัดลพบรุ ี บา้ นพกั เดก็ และครอบครวั จงั หวัดเลย 212 หมู่ 3 ต.ทะเลชุบศร อ.เมือง จ.ลพบรุ ี 15000 253 หมู่ 2 ต.กกดู่ อ.เมือง จ.เลย 42000 ทท่ี ำงาน : 036689844 ที่ทำงาน : 042810213 โทรสาร : 036689845 โทรสาร : 042810213 บ้านพักเดก็ และครอบครวั จงั หวดั ลำพนู บ้านพักเด็กและครอบครวั จงั หวดั สกลนคร 126 หมู่ 10 ตำบลบ้านกลาง 1914 ถนนศูนยร์ าชการ ตำบลธาตุเชงิ ชุม อ.เมอื ง จ.ลำพูน 51000 อ.เมอื งสกลนคร จ.สกลนคร 47000 ท่ีทำงาน : 053525604 ที่ทำงาน : 042712072 โทรสาร : 053525605 โทรสาร : 042712072 บา้ นพกั เดก็ และครอบครวั จังหวัดศรีสะเกษ บ้านพักเด็กและครอบครวั จงั หวดั สตูล 203/6 หมู่ 9 ถนนกสกิ รรม ต.โพธิ์ 276 หมู่ 2 ถนนคลองขุด-นาแค ตำบลคลองขดุ อ.เมอื ง จ.ศรีสะเกษ อ.เมือง จ.สตูล 91000 ทท่ี ำงาน : 045617833 ที่ทำงาน : 074772068 โทรสาร : 045617834 โทรสาร : 074772172 บา้ นพกั เด็กและครอบครวั จงั หวดั สงขลา บา้ นพักเด็กและครอบครวั จงั หวดั สมทุ รสงคราม 331/25 หมู่ 2 ถนนสงขลา-เกาะยอ ตำบลพะวง 99/4 หมู่6 ต.บางแกว้ อ.เมือง จ.สงขลา 90100 อ.เมอื ง จ.สมุทรสงคราม 75000 ทที่ ำงาน : 074330149 ที่ทำงาน : 034710592 โทรสาร : 074330149 โทรสาร : 034710593 บา้ นพกั เดก็ และครอบครวั จงั หวดั สมุทรปราการ บา้ นพักเดก็ และครอบครัวจงั หวัดสระแก้ว 51 หมู่ 7 ตำบลทรงคนอง 200 หมู่ 13 ตำบลสระแกว้ อ.พระประแดง จ.สมทุ รปราการ 10130 อ.เมืองสระแกว้ จ.สระแกว้ 27000 ทท่ี ำงาน : 024635963 ทที่ ำงาน : 037247330 โทรสาร : 024626422 โทรสาร : 037247351 แนวทางการเลยี้ งลูกยุคดจิ ิทัล 90

บ้านพกั เดก็ และครอบครัวจังหวัดสมุทรสาคร บ้านพกั เด็กและครอบครวั จังหวดั สิงห์บรุ ี 9/14 ม.1 ต.บางโทรัด 71/7-8 หมู่ 6 ต.ตน้ โพธ์ิ อ.เมือง จ.สมทุ รสาคร 74000 อ.เมอื ง จ.สงิ หบ์ รุ ี 16000 ที่ทำงาน : 034432522 ทท่ี ำงาน : 036510950 โทรสาร : 034432521 โทรสาร : 036510950 บ้านพักเดก็ และครอบครัวจังหวัดสระบุรี บา้ นพกั เดก็ และครอบครัวจงั หวดั สพุ รรณบรุ ี 437/5 ถ.มติ รภาพ ต.ปากเพรยี ว 1/1 ถนนนางสายทอง ตำบลท่าพเ่ี ลย้ี ง อ.เมอื ง จ.สระบรุ ี 18000 อ.เมอื ง จ.สุพรรณบรุ ี 72000 ที่ทำงาน : 036351818 ท่ีทำงาน : 035525223 โทรสาร : 036174979 โทรสาร : 035525224 บ้านพักเดก็ และครอบครวั จงั หวัดสุโขทยั บา้ นพกั เดก็ และครอบครวั จังหวัดสุรินทร์ 157/1 หมู่ 10 ตำบลยางซา้ ย 127/1 ม.11 ต.นอกเมือง อ.เมืองสโุ ขทัย จ.สโุ ขทยั 64000 อ.เมือง จ.สุรินทร์ 32000 ทท่ี ำงาน : 055610791 ที่ทำงาน : 044515018 โทรสาร : 055610790 โทรสาร : 044515018 บ้านพักเดก็ และครอบครัวจงั หวัดสรุ าษฎรธ์ านี บา้ นพกั เด็กและครอบครวั จังหวัดหนองบัวลำภู 39/19 หมู่ 1 ตำบลขุนทะเล ภายในบรเิ วณศนู ย์ราชการจังหวัดหนองบวั ลำภู อ.เมือง จ.สรุ าษฎรธ์ านี 84100 ต.ลำภู อ.เมอื ง จ.หนองบวั ลำภู 39000 ท่ที ำงาน : 077355093 ทท่ี ำงาน : 042378450 โทรสาร : 077355092 โทรสาร : 042378034 บ้านพกั เดก็ และครอบครัวจงั หวดั หนองคาย บ้านพักเด็กและครอบครัวจงั หวดั อำนาจเจรญิ 250 หมู่ 14 ต.คา่ ยบกหวาน 101 หมู่ 13 ต.โนนหนามแทง่ อ.เมือง จ.หนองคาย 43100 อ.เมือง จ.อำนาจเจรญิ 37000 ท่ีทำงาน : 042495091 ทีท่ ำงาน : 045523197 โทรสาร : 042495229 โทรสาร : 045523197 แนวทางการเลีย้ งลูกยุคดจิ ทิ ัล 91

บา้ นพกั เด็กและครอบครวั จงั หวดั อา่ งทอง บ้านพักเดก็ และครอบครัวจงั หวดั อตุ รดติ ถ์ 20/1 หมู่ที่ 1 ตำบลหัวตะพาน 209 หมู่ 6 ถนนอุตรดิตถ์-ศรีสัชนาลยั ตำบลชยั อ.วิเศษชยั ชาญ จ.อ่างทอง 14110 จุมพล อ.ลบั แล จ.อตุ รดิตถ์ 53130 ท่ีทำงาน : 035949842 ที่ทำงาน : 055479791 โทรสาร : 035949842 โทรสาร : 055479792 บ้านพักเดก็ และครอบครัวจังหวดั อดุ รธานี บ้านพักเดก็ และครอบครวั จังหวดั อบุ ลราชธานี ภายในบรเิ วณนิคมสงเคราะห์ ต.นิคมสงเคราะห์ หมู่ 8 ตำบลแจระแม อ.เมือง จ.อุดรธานี 41000 อ.เมือง จ.อบุ ลราชธานี 34000 ท่ีทำงาน : 042237151 ที่ทำงาน : 045429351 โทรสาร : 042237151 โทรสาร : 045429351 บ้านพกั เดก็ และครอบครวั จงั หวัดอุทัยธานี 164 หมู่ 3 ตำบลหลมุ เขา้ อ.หนองขาหย่าง จ.อทุ ยั ธานี 61130 ทีท่ ำงาน : 056503505 โทรสาร : 056503505 ศูนยส์ งเคราะหแ์ ละสถานคมุ้ ครองสวสั ดิภาพเด็ก ศูนย์สงเคราะหแ์ ละฝกึ วิชาชพี เยาวชน สถานคมุ้ ครองสวสั ดิภาพเดก็ ขอนแก่น จังหวดั ศรีสะเกษ 36 หมู่ 9 ตำบลโคกสงู 203 ม.9 ถ.กสกิ รรม ต.โพธ์ิ อ.อุบลรัตน์ จ.ขอนแกน่ 40250 อ.เมอื ง จ.ศรีสะเกษ 33000 ทท่ี ำงาน : 043421251 ที่ทำงาน : 045611218 โทรสาร : 043421200 โทรสาร : 045611218 สถานพัฒนาและฟน้ื ฟเู ด็กจงั หวดั ชลบุรี สถานคมุ้ ครองสวสั ดิภาพเดก็ ระยอง 104/27 ม.3 ต.บางละมุง 318 ถ.สุขุมวทิ ต.ห้วยโป่ง อ.บางละมงุ จ.ชลบุรี 20150 อ.เมือง จ.ระยอง 21150 ท่ที ำงาน : 038234402 ที่ทำงาน : 038684102 โทรสาร : 038234404 โทรสาร : 038685647 แนวทางการเลยี้ งลูกยุคดิจทิ ัล 92

สถานพฒั นาและฟน้ื ฟูเด็กจงั หวดั ลำปาง สถานพัฒนาและฟ้นื ฟูเดก็ จงั หวัดสุราษฏร์ธานี 121 ม. 1 ต.นคิ มพัฒนา อ.เมือง จ.ลำปาง 52000 ตำบล ขุนทะเล อ.เมือง จ.สรุ าษฎรธ์ านี 84100 ทท่ี ำงาน : 054825597 ที่ทำงาน : 077356020 โทรสาร : 054825597 โทรสาร : 077356022 สถานพฒั นาและฟนื้ ฟูเดก็ จงั หวัดหนองคาย สถานแรกรบั เดก็ ชายปากเกร็ด 1 ม.14 บา้ นหนองสองห้อง ต.คา่ ยบกหวาน 78/1 ม.1 ถ.ติวานนท์ ต.บางตลาด อ.เมือง จ.หนองคาย 43100 อ.ปากเกรด็ จ.นนทบรุ ี 11120 ที่ทำงาน : 042495133 ที่ทำงาน : 025833500 โทรสาร : 042495133 โทรสาร : 025833500 สถานแรกรบั เดก็ หญงิ บา้ นธญั ญพร สถานสงเคราะห์เดก็ ชายนราธวิ าส 9 หมู่ 2 ถนนรังสติ -นครนายก (คลอง 5) 11 ม.8 ต.ลำภู อ.เมือง ตำบลรงั สิต อ.ธญั บรุ ี จ.ปทุมธานี 12110 จ.นราธิวาส 96000 ทที่ ำงาน : 025776569 ทท่ี ำงาน : 073532054 โทรสาร : 025776571 โทรสาร : 073532054 สถานสงเคราะห์เด็กชายบา้ นเชยี งใหม่ สถานสงเคราะห์เด็กชายบา้ นบางละมงุ 63/1 หมู่ 4 ตำบลดอนแกว้ 61 ม.3 ต.บางละมงุ อ.บางละมุง อ.แม่ริม จ.เชยี งใหม่ 50180 จ.ชลบรุ ี 20150 ทท่ี ำงาน : 053121157 ท่ที ำงาน : 038241373 โทรสาร : 053121160 โทรสาร : 038240879 สถานสงเคราะห์เดก็ ชายบา้ นปากเกร็ด สถานสงเคราะห์เด็กชายบา้ นมหาเมฆ 2 ม.1 ถ.ภมู เิ วท ต.บางตลาด 1086 -1092 ซอยสวนพลู ถนนอาคารสงเคราะห์ อ.ปากเกรด็ จ.นนทบรุ ี 11120 แขวงทงุ่ มหาเมฆ เขตสาธร กรงุ เทพฯ 10120 ทที่ ำงาน : 025838343 ท่ที ำงาน : 022862013 โทรสาร : 025834002 โทรสาร : 022131750 สถานสงเคราะหเ์ ด็กชายบา้ นราชสีมา สถานสงเคราะหเ์ ดก็ ชายบา้ นศรธี รรมราช 278 ถ.ชา้ งเผอื ก ต.ในเมอื ง 193 ถ.ราชดำเนิน ต.ในเมือง แนวทางการเล้ยี งลกู ยุคดจิ ทิ ัล 93

อ.เมอื ง จ.นครราชสมี า 30000 อ.เมือง จ.นครศรีธรรมราช 80000 ที่ทำงาน : 044272512 ทท่ี ำงาน : 075356166 โทรสาร : 044270111 โทรสาร : 075800447 สถานสงเคราะหเ์ ดก็ ชายบา้ นหนองคาย สถานสงเคราะห์เด็กชายยะลา 255 ม.14 บ้านหนองสองหอ้ ง ต.ค่ายบกหวาน 82 ถนนสขุ ยางค์ ตำบลสะเตง อ.เมือง จ.หนองคาย 43100 อ.เมอื ง จ.ยะลา 95000 ทท่ี ำงาน : 042495095 ทท่ี ำงาน : 073274488 โทรสาร : 042495095 โทรสาร : 073274488 สถานสงเคราะหเ์ ดก็ บา้ นแคนทอง สถานสงเคราะหเ์ ดก็ บา้ นเวยี งพิงค์ 283 หมู่ 13 ถนนกสิกรท่งุ สรา้ ง ตำบลในเมือง 63/3 หมู่ 4 ตำบลดอนแกว้ อ.เมอื ง จ.ขอนแกน่ 40000 อ.แม่รมิ จ.เชยี งใหม่ 50180 ทท่ี ำงาน : 043337533 ทท่ี ำงาน : 053121161 โทรสาร : 043337533 โทรสาร : 053121162 สถานสงเคราะห์เดก็ บ้านสงขลา สถานสงเคราะห์เด็กปตั ตานี 57/5 หมู่ 2 ตำบลพะวง 186 ม.6 ต.รุสะมแิ ล อ.เมือง จ.สงขลา 90100 อ.เมอื ง จงั หวดั ปตั ตานี 94000 ทีท่ ำงาน : 074330218 ที่ทำงาน : 073460134 โทรสาร : 074330219 โทรสาร : 073460131 สถานสงเคราะหเ์ ดก็ หญิงบ้านราชวิถี สถานสงเคราะหเ์ ด็กหญิงสระบุรี 255 ถนนราชวถิ ี แขวงท่งุ พญาไท 137 ม.7 ต.ธารเกษม เขตราขเทวี กรงุ เทพฯ 10400 อ.พระพุทธบาท จ.สระบรุ ี 18120 ท่ีทำงาน : 023547484 ทท่ี ำงาน : 036266708 โทรสาร : 023547485 โทรสาร : 036266708 สถานสงเคราะห์เด็กหญงิ อุดรธานี สถานสงเคราะหเ์ ดก็ อ่อนปากเกร็ด 238 หมู่ 4 ตำบลโนนสงู 78/1 ม.1 ถ.ตวิ านนท์ ต.บางตลาด อ.เมอื ง จ.อดุ รธานี 41330 อ.ปากเกร็ด จ.นนทบรุ ี 11120 แนวทางการเลยี้ งลกู ยุคดจิ ทิ ัล 94

ทที่ ำงาน : 042120074 ท่ที ำงาน : 025838314 โทรสาร : 042120051 โทรสาร : 025833000 สถานสงเคราะห์เด็กอ่อนพญาไท สถานสงเคราะห์เด็กออ่ นรงั สิต 78/24 หมู่ 1 ถนนภมู เิ วท ตำบลบางตลาด 2/40 หมู่ 2 ถนนรังสิต-นครนายก ตำบลรงั สติ อ.ปากเกร็ด จ.นนทบรุ ี 11120 อ.ธัญบรุ ี จ.ปทุมธานี 12110 ทท่ี ำงาน : 025847264 ทที่ ำงาน : 025771172 โทรสาร : 025847263 โทรสาร : 025772348 สถาบนั เพาะกล้าคณุ ธรรม สถานสงเคราะห์เยาวชนมลู นธิ มิ หาราช 1/1 ม.1 ต.จระเขเ้ ผือก อ.ด่านมะขามเต้ีย 2/1 ม.2 ต.รังสติ อ.ธัญบรุ ี จ.ปทมุ ธานี 12110 จ.กาญจนบรุ ี 71260 ที่ทำงาน : 025771267 ทที่ ำงาน : 034510906 โทรสาร : 034510908 โทรสาร : 025772531 แนวทางการเลี้ยงลูกยุคดิจิทัล 95

บทขอบคุณ เอกสาร แนวทางการเลี้ยงลกู ยุคดิจิทลั เกิดข้นึ จากความร่วมมอื ร่วมใจของหลาย ๆ ฝ่าย ดว้ ยตระหนกั ถงึ สถานการณ์ปัจจุบนั ที่เด็กและเยาวชนมชี วี ติ ครง่ึ หน่ึงอยบู่ นโลกออนไลน์ ในฐานะพ่อแม่ผู้ปกครองทม่ี บี ทบาท สำคัญในการเลี้ยงดูและปลูกฝังแนวทางการใช้สื่อท่ีถูกต้องปลอดภัยให้กับลูก ๆ ต้ังแต่ยังเล็ก รวมถึง มหี น้าที่คุ้มครองปอ้ งกันและช่วยเหลือเยียวยาเมื่อลูกมปี ัญหาในการใช้ส่ือ หรอื ตกเปน็ เหยอ่ื ของผ้ไู ม่ประสงค์ดี ในโลกออนไลน์ จึงจำเปน็ จะต้องมีความรู้ความเข้าใจในเน้ือหาหลาย ๆ อย่าง เพือ่ ให้สามารถเลี้ยงลูกทอี่ ยกู่ ับ ส่อื ไดอ้ ย่างเหมาะสม ขอขอบคณุ สำนกั งานกองทุนสนบั สนนุ การสรา้ งเสรมิ สุขภาพ (สสส.) ที่เหน็ ความสำคัญ จึงได้ให้การ สนับสนุน มลู นิธอิ ินเทอร์เนต็ รว่ มพฒั นาไทย ในการดำเนนิ โครงการขับเคล่ือนงานค้มุ ครองเด็กจากภยั ออนไลน์ นำมาซึง่ การพัฒนา แนวทางการเลีย้ งลกู ยคุ ดจิ ทิ ลั ฉบบั นี้ ขอขอบคุณ ผู้ทรงคุณวฒุ ิและผู้เชี่ยวชาญหลาย ๆ ท่าน ท้ังที่ได้เอ่ยนามและไม่ได้เอ่ยนาม ผู้ซ่ึงกรุณา ถา่ ยทอดความรทู้ เี่ ปน็ ประโยชนไ์ วใ้ นรปู แบบของบทความและข่าวสารความร้ใู นอินเทอรเ์ นต็ ซง่ึ ได้ถกู คดั สรรมา เรียบเรียงไว้ในเอกสารฉบับนี้ เพื่อให้พ่อแม่ ผู้ปกครอง ครอบครัว และผู้ท่ีทำงานกับเด็กและเยาวชน จะได้ นำไปใช้ใหเ้ กิดประโยชน์ ขอขอบคุณ เครือขา่ ยผู้ปกครองนักศกึ ษาวิชาทหาร และเครอื ขา่ ยผู้ปกครองอาสา ในจังหวัดนครปฐม และราชบรุ ี จำนวน 20 ทา่ น ท่ีเข้ารว่ มการสนทนากลมุ่ (ครัง้ ที่ 1) ในวนั ที่ 26 กมุ ภาพันธ์ 2563 ณ ห้องสายชล โรงแรมริเวอร์ จังหวัดนครปฐม ขอขอบคุณ เครือข่ายสมาคมแม่บ้านตำรวจภูธรภาค 7 และเครือข่าย ผู้ปกครองอาสา จำนวน 13 ท่าน ผู้เข้าร่วมการสนทนากลุ่ม (ครั้งที่ 2) ผ่านระบบออนไลน์ ขอขอบคุณ เครือข่ายผู้ปกครองนักเรียนโรงเรียนเทศบาล 5 เด่นห้า จังหวัดเชียงราย จำนวน 20 ท่าน ที่ได้เข้าร่วมการ อบรมเชิงปฏิบัติการเพื่อเสริมสร้างความรู้ความเข้าใจในแนวทางปฏิบัติกรณีภัยออนไลน์ต่อเด็ก ในวันที่ 18 ตุลาคม 2563 ณ หอ้ งภูลานนา โรงแรมแสนโฮเทล จังหวัดเชียงราย ขอขอบคณุ เครือขา่ ยผูห้ ญิงภาคประชา สังคมเพื่อสันติภาพชายแดนใต้ กลุ่มเฌอบูโด เพจบูเดาะ (เด็ก) จะเล่า กลุ่มมุสลีมะห์ปาลัส เครือข่ายวิทยุ ชุมชน จังหวัดปัตตานี สมาคมสะพานปัญญาชายแดนใต้ ศูนย์จดั การศัตรูพืชชุมชนบ้านตะบ้ิง อำเภอสายบุรี จังหวดั ปัตตานี รวม 30 ทา่ น ที่ได้เข้าร่วมการอบรมเชิงปฏบิ ตั ิการเพ่อื เสรมิ สรา้ งความรูค้ วามเข้าใจในแนวทาง ปฏิบตั ิกรณีภัยออนไลน์ตอ่ เด็ก ในวันท่ี 15 ตุลาคม 2563 ณ หอ้ งสะบารงั 1 โรงแรม ซี.เอส. ปัตตานี จังหวัด ปัตตานี และขอขอบคุณเครือข่ายผู้ปกครองและครูโรงเรยี นประชานิเวศน์ จังหวัดกรุงเทพ รวม 40 ท่าน ทีไ่ ด้ เข้ารว่ มการอบรมเชงิ ปฏิบัติการเพอ่ื เสริมสรา้ งความรคู้ วามเข้าใจในแนวทางปฏิบตั ิกรณภี ัยออนไลนต์ ่อเดก็ ใน วนั ที่ 8 พฤศจกิ ายน 2563 ทุกท่านมีสว่ นรว่ มเสนอแนะในการปรับปรงุ พัฒนา แนวทางการเล้ยี งลูกยุคดิจิทัล ฉบบั น้ี ให้มีความถกู ต้องสมบูรณม์ ากยิง่ ข้ึน แนวทางการเล้ียงลูกยุคดจิ ทิ ัล 96

บรรณานกุ รม กรมกิจการเดก็ และเยาวชน (2560). คู่มอื ปฏบิ ัตแิ ละขอ้ ตกลงร่วมกนั เร่ือง การคมุ้ ครองและช่วยเหลือเด็ก ในภาวะเส่ียงและเป็นผู้เสียหายจากการละเมดิ ละเลยทอดท้งิ แสวงหาประโยชน์ และความ รุนแรง สนับสนุนโดย องค์การทุนเพ่ือเด็กแหง่ สหประชาติ ประเทศไทย (UNICEF) ชวนัสถ์ เจนการ (2563). แนวปฏิบัติสำหรับผู้บังคับใช้กฎหมายในกรณีการล่วงละเมิดต่อเด็กในโลก ออนไลน์ โครงการขับเคลื่อนงานคุ้มครองเด็กจากภัยออนไลน์ โดยมูลนิธิอินเทอร์เน็ตร่วม พัฒนาไททย สนับสนุนโดย สำนกั งานกองทนุ สนบั สนุนการสร้างเสรมิ สุขภาพ (สสส.) มูลนิธิอินเทอร์เน็ตร่วมพัฒ นาไทย ร่วมกับ สมาคมวิทยุและสื่อเพ่ือเด็กและเยาวชน (2563). แนวปฏิบัติสำหรับสื่อมวลชน ในการนำเสนอข่าวที่เกี่ยวข้องกับเด็กกรณีภัยออนไลน์ โครงการขับเคลื่อนงานคุ้มครองเด็กจากภัยออนไลน์ สนับสนุนโดย สำนักงานกองทุน สนบั สนนุ การสรา้ งเสริมสขุ ภาพ (สสส.) ศึกษาเพ่มิ เติม คุยกับลกู วัยรุ่นอยา่ งไร ใหเ้ ข้าไปถึงใจ : มลู นิธิศูนย์พทิ กั ษส์ ทิ ธเิ ดก็ เวบ็ ไซต์กรมสขุ ภาพจิต https://dmh.go.th/main.asp เว็บไซตส์ ถาบนั สุขภาพจิตเดก็ และวัยรุ่นราชนครินทร์ https://www.smartteen.net/ เวบ็ ไซต์ Healthy Gamer http://www1.si.mahidol.ac.th/Healtygamer/ เทคนิคการส่ือสารเชงิ บวก : https://toolmorrow.com/ สร้างความสมั พนั ธด์ ้วยการส่ือสารเชงิ บวก https://resourcecenter.thaihealth.or.th I Message VS U Message : https://geawsa.blogspot.com/2019/04/i-message-vs-u- message.html แนวทางการเลยี้ งลูกยุคดจิ ิทัล 97

แนวทางการเล้ยี งลกู ยคุ ดิจทิ ัล 98