การบัญชีเบื้องต้น 2 หน่วยที่ 3

การบันทึกบัญชีสินค้ าแบบตรวจนับสิน้ ปี (PeriodicInventory System) จะไม่มีการบนั ทกึ รายการเกี่ยวกบั ต้นทนุ สนิ ค้าท่ีขายในระหว่างปี ดังนัน้ ในวันสิน้ ปี ต้องมีการตรวจนับสินค้าคงเหลือและคานวณหามลู ค่าของสินค้าคงเหลือ เพ่ือนามลู ค่าของสนิ ค้าคงเหลือมาคานวณหาต้นทนุ สนิ ค้าท่ีขาย ต้นทนุ ขาย คานวณได้จากสินค้าคงเหลือต้นปี บวกซือ้ สทุ ธิหกั สนิ ค้าคงเหลือปลายปี ซงึ่ จะนาข้อมลู ในการคานวณหาต้นทนุ ขายไปจัดทางบต้นทุนขาย และปิ ดบัญชีเก่ียวกับต้นทุนขายในสมุดรายวนั ทวั่ ไป



กรณีกิจการบนั ทกึ สินค้าคงเหลือแบบตรวจนบั สิน้ ปี ซง่ึเป็ นการบนั ทกึ บญั ชีท่ีจะไม่มีการบนั ทึกรายการเกี่ยวกบั สินค้าในวันที่ขาย ดังนัน้ ในวันสิน้ งวดบัญชีกิจการจะต้องทาการตรวจนับและตีราคาสินค้าคงเหลือปลายปี เพ่ือนาสินค้าคงเหลือที่ได้ ไปใช้ ในการคานวณหาต้ นทุนขายและจัดทางบกาไรขาดทนุ

การคานวณหาสินค้าคงเหลือปลายปี ตามมาตรฐานการบญั ชีฉบบั ท่ี 2 (ปรับปรุง 2552) เรื่องสินค้าคงเหลือ มีวิธีการตีราคาสนิ ค้าคงเหลอื ดงั นี ้ 1. วิธีราคาเจาะจง (Specific Identification Method)การตีราคาสินค้าคงเหลือวิธีนีเ้ หมาะสาหรับสินค้าท่ีมีราคาค่อนข้างสูง และการซือ้ ขายแต่ละครัง้ มีจานวนไม่มาก ต้นทุนสินค้าคงเหลือของแต่ละรายการโดยปกติไม่อาจสบั เปลี่ยนกนั ได้หรือเป็ นสินค้าหรือบริการที่ผลิตขึน้ และแยกต่างหากไว้สาหรับโครงการใดโครงการหนงึ่ โดยเฉพาะ

2. วิธีถัวเฉล่ียอย่างง่าย (Simple Average Method)การตีราคาสินค้าคงเหลือวิธีนี ้ คานวณโดยนาเอาราคาสินค้าคงเหลือต่อหน่วยของสินค้าคงเหลือต้นปี รวมกับราคาต่อหน่วยของสินค้าที่ซือ้ มาแต่ละครัง้ หารด้วยจานวนครัง้ ท่ีซือ้ รวมสินค้าคงเหลอื ต้นปี 3. วิธีถัวเฉล่ียถ่วงนา้ หนัก (Weighted Average) การตีราคาสนิ ค้าคงเหลือวิธีนี ้คานวณโดยนาจานวนหน่วยของสินค้าที่มีอย่ทู งั้ หมดไปหารราคาทนุ ของสินค้าทงั้ สิน้ (รวมสินค้าคงเหลือต้นปี ด้วย)

4. วิธีเข้าก่อน-ออกก่อน (First in, First out) การตีราคาสนิ ค้าวิธีนีย้ ดึ หลกั วา่ สนิ ค้าที่ซือ้ เข้ามาก่อนหรือผลติ ขนึ ้ ก่อนย่อมต้องขายออกไปก่อน แล้วจึงขายสินค้าท่ีซือ้ หรือผลิตมาท่ีหลงั ในลาดบั ต่อไป เพราะสินค้าสว่ นใหญ่มีอายกุ ารใช้งานจากดั ดงั นนั้ สินค้าคงเหลือจะเป็ นสนิ ค้าท่ีซือ้ มาหรือผลิตขนึ ้ ในครัง้ หลงั 5 ราคาทุนหรือมูลค่าสุทธิท่ีได้รับ แล้วแต่อย่างใดจะต่ากว่า(The Lower of Cost or Market Inventory Method) การคานวณหาสินค้ าคงเหลือตามวิธีนีจ้ ะนาราคาทุนของสินค้ าที่คานวณได้ มาเปรียบเทียบกับมลู ค่าสทุ ธิท่ีจะได้รับ และจะบนั ทึกสินค้าคงเหลือปลายปีด้วยราคาที่ตา่ กวา่

ต้นทนุ ขาย (Cost of Goods Sold) หมายถึง ต้นทนุ ของสนิ ค้าท่ีกิจการขายไปในระหวา่ งงวดบญั ชี สามารถคานวณได้ ดงั นี ้

ซือ้ สุทธิ (Net Purchases) หมายถึง ต้นทนุ ของสินค้าที่ซือ้ มาเพ่ือขายในระหวา่ งงวดบญั ชี ซง่ึ บญั ชีคา่ ขนส่งเข้าจะทาให้ยอดซือ้ เพ่ิมขนึ ้ ส่วนสง่ คืนสนิ ค้าและสว่ นลดรับจะทาให้ยอดซอื ้ ลดลง

งบต้นทุนขาย (Cost of Goods Sold Statement) เป็ นงบที่แสดงรายละเอียดเกี่ยวกับต้ นทุนสินค้ าที่ขายสาหรับรอบระยะเวลาบัญชีหน่ึงๆ ขัน้ ตอนในการจัดทางบต้นทุนขายแบ่งออกเป็น 4 สว่ น ดงั นี ้ สว่ นท่ี 1 หวั งบ มี 3 บรรทดั สว่ นที่ 2 สินค้าคงเหลือต้นปี สว่ นที่ 3 ซอื ้ สทุ ธิ สว่ นที่ 4 สนิ ค้าคงเหลือปลายปี

ตวั อยา่ ง : การจดั ทางบต้นทนุ ขาย

การปิ ดบัญชีหายอดต้ นทุนขายในสมุดรายวันทั่วไปสามารถจดั ทาโดยเอาบญั ชีท่ีใช้ในการคานวณหาต้นทนุ ขายมาทาการปิดบญั ชีในสมดุ รายวนั ทว่ั ไป โดยปิ ดเข้าบญั ชีต้นทนุ ขาย ได้แก่บญั ชีสินค้าคงเหลือต้นปี ซือ้ สินค้า ค่าขนส่งเข้า ส่งคืนสินค้า และส่วนลดรับ โดยทาการปิ ดทางด้านท่ีตรงกันข้ามกับยอดคงเหลือสว่ นยอดสนิ ค้าคงเหลือปลายปี เป็ นตวั ท่ีเราบนั ทกึ ขนึ ้ มาแทนสินค้าต้นปี ท่ีถกู ปิ ด เพราะสนิ ค้าต้นปี ได้ถกู ขายไปหมดแล้ว

ตวั อยา่ ง : สมดุ รายวนั ทว่ั ไป

จากตัวอย่าง สามารถนาข้อมูลเก่ียวกับต้นทุนขายมาปิ ดบัญชีในสมุดรายวันทั่วไป ยอดคงเหลือของบัญชีต้นทุนขาย คือ 103,000 บาท (145,000-42,000) ถือเป็ นค่าใช้จ่ายของกิจการ จะเห็นว่ายอดต้นทนุ ขายในงบต้นทุนขายและในรายการปิ ดบญั ชีจะมีจานวนเทา่ กบั 103,000 บาท