การบัญชีเบื้องต้น 2 หน่วยที่ 1

สนิ ค้าเป็นสงิ่ ที่กิจการมีไว้จาหน่ายเพ่ือแสวงหากาไร ในการซือ้ขายสินค้าจะต้องมีเอกสารท่ีใช้ในการดาเนินกิจการ เช่น ใบสั่งซือ้ใบกากบั ภาษี ใบเสร็จรับเงิน ใบหกั หนี ้ใบลดหนี ้ฯลฯ สว่ นลดแบ่งออกเป็ น 2 ชนิด คือ ส่วนลดการค้า จะลดให้ทนั ทีที่ซือ้ สินค้า ส่วนลดนีจ้ ะไม่นามาบนั ทึกบญั ชีแต่จะบนั ทึกซือ้ -ขายด้วยยอดสทุ ธิ และสว่ นลดเงินสด เกิดจากการรับชาระหนีแ้ ละจ่ายชาระหนี ้จะนามาบนั ทกึ ไว้ในบญั ชีสว่ นลดรับและสว่ นลดจ่าย กิจการซือ้ ขายสินค้าจะดาเนินธุรกิจได้ 2 รูปแบบ คือ กิจการที่ไม่ได้ จ ดทะเ บียนภ าษี มูลค่าเพิ่ม และกิ จการ ที่ จดท ะเบีย นภาษีมลู คา่ เพิม่



สินค้า (Goods or Merchandise) หมายถึง สิ่งท่ีกิจการมีไว้ขายเพ่ือแสวงหากาไรจากการดาเนินงานตามปกติ เช่น โทรศัพท์มือถือเครื่องปรับอากาศ เคร่ืองเขียน เสอื ้ ผ้าสาเร็จรูป สมาคมนกั บญั ชีและผ้สู อบบญั ชีรับอนญุ าตแห่งประเทศไทย ได้ให้ความหมายของสินค้าตามมาตรฐานการบญั ชี ฉบบั ที่ 2 (ปรับปรุง 2558)เร่ือง สนิ ค้าคงเหลอื ดงั นี ้ 1) มีไว้เพอ่ื ขายตามลกั ษณะการประกอบธรุ กิจตามปกติ 2) อย่ใู นระหว่างกระบวนการผลิต เพื่อให้เป็ นสินค้าสาเร็จรูปเพ่ือขาย 3) มีไว้เพ่ือใช้ในการผลติ สินค้าหรือให้บริการ

จากความหมายของสินค้ าคงเหลือ สามารถจาแนกการดาเนินธุรกจิ เก่ยี วกบั การซอื้ ขายสนิ ค้าได้ 2 รูปแบบ คอื 1 . ธุ ร กิ จ พ า ณิ ช ย ก ร ร ม ห รื อ กิ จ ก า ร ซื อ้ ม า ข า ย ไ ป(Merchandising Businesses) เป็ นกิจการที่ซือ้ สินค้าสาเร็จรูปมาจาหน่ายจะขายปลกี หรือขายสง่ ก็ได้ เชน่ บิก๊ ซีซูเปอร์เซน็ เตอร์ แม็คโคร เทสโก้โลตสั ร้านสหกรณ์วิทยาลยั เป็นต้น 2. ธุรกิจอตุ สาหกรรม (Manufacturing Businesses) เป็ นกิจการท่ีทาการผลิตสินค้ามาจาหน่ายเอง เช่น บริษัท ไทยนา้ ทิพย์จากัด, บริษัทเพรซิเดนท์ เบเกอรี่ จากัด (มหาชน), บริษัทสหพฒั นพิบลู จากดั (มหาชน)

เอกสารท่เี ก่ียวข้องกบั การซอื ้ ขายสนิ ค้า มีดงั นี ้ 1. ใบส่ังซอื้ สินค้า (Purchase Order) เป็ นเอกสารที่ผู้ซือ้ จดั ทาขนึ ้ เพือ่ แจ้งให้ผ้ขู ายทราบวา่ ต้องการซอื ้ สินค้าประเภทใด ชนิดใด ปริมาณเทา่ ไร โดยจดั ทาอยา่ งน้อย 2 ฉบบั ต้นฉบบัสง่ ให้ผ้ขู ายเพอื่ เป็นหลกั ฐานในการสงั่ ซือ้ สาเนาเก็บไว้เพ่ือเป็ นหลกั ฐานของผ้ซู อื ้

ใบส่ังซือ้ สินค้า มีรายการดงั นี ้1.1 ชื่อ ทอ่ี ยขู่ องกิจการ และเลขประจาตวั ผ้เู สียภาษี1.2 คาวา่ “ใบสง่ั ซือ้ ”1.3 หมายเลขลาดบั ของใบสงั่ ซอื ้ และลาดบั ของเลม่ (ถ้ามี)1.4 วนั เดือน ปี ท่ีออกใบสงั่ ซือ้1.5 ชื่อ ชนิดประเภท ปริมาณและมลู คา่ ของสินค้า1.6 กาหนดวนั และเวลาสง่ สินค้า

ตวั อยา่ ง : ใบสงั่ ซือ้

2 . ใ บ ก า กั บ ภ า ษี / ใ บ ส่ ง ข อ ง / ใ บ ก า กั บ สิ น ค้ า ( TaxInvoice/Delivery Invoice/Invoice) เอกสารนีผ้ ู้ขายจัดทาขึน้ เพื่อส่งไปให้ผู้ซือ้ พร้ อมกับสินค้า โดยแสดงชนิด จานวน ราคาสินค้าท่ีสงั่ ซือ้ เพ่ือให้ผ้ซู ือ้ ตรวจสอบความถกู ต้องของสินค้า โดยปกติจะทาอยา่ งน้อย 2 ฉบบั หรืออาจจะมากกว่า (ขนึ ้ อย่กู บัความจาเป็ นของแต่ละกิจการ) ต้นฉบบั ส่งให้ผ้ซู ือ้ และผ้ขู ายเก็บสาเนาไว้เป็ นหลกั ฐานประกอบการลงบญั ชี ในท่ีนีข้ อกล่าวถึงใบกากับภาษีเนื่องจากใบส่งของและใบกากับสินค้าจะขนึ ้ อยกู่ บั รูปแบบของแตล่ ะบริษัท

ใบกากบั ภาษี มีรายการดงั นี ้ 1. คาวา่ “ใบกากบั ภาษี” ในที่ท่ีเหน็ ได้ชดั เดน่ 2. ช่ือ ที่อยู่ และเลขประจาตวั ผ้เู สียภาษีอากรของผ้ปู ระกอบการจดทะเบยี นที่ออกใบกากบั ภาษี และในกรณีท่ีตวั แทนเป็นผ้อู อกใบกากบัภาษีในนามของผ้ปู ระกอบการจดทะเบยี นตามมาตรา 86 วรรค 4 หรือมาตรา 86/2 หรือผ้ทู อดตลาดเป็นผ้อู อกใบกากบั ภาษีในนามของผ้ปู ระกอบการจดทะเบยี นมาตรา 86/3 ให้ระบชุ ื่อ ท่ีอยู่ และเลขประจาตวั ผู้เสียภาษีอากรของตวั แทนนนั้ ด้วย 3. ชื่อ ที่อยขู่ องผ้ซู อื ้ สินค้าหรือผ้รู ับบริการ 4. หมายเลขลาดบั ของใบกากบั ภาษีและหมายเลขลาดบั ของเลม่(ถ้ามี)

5. ชื่อ ชนดิ ประเภท ปริมาณ และ ตวั อยา่ ง : ใบกากบั ภาษีมลู คา่ ของสนิ ค้าหรือบริการ 6. จานวนภาษีมลู คา่ เพมิ่ ที่คานวณจากมลู คา่ ของสนิ ค้าหรือบริการ โดยให้แยกออกจากมลู คา่ ของสนิ ค้าและหรือบริการให้ชดั แจ้ง 7 วนั เดือน ปี ท่ีออกใบกากบั ภาษี 8 ข้อความอ่ืนที่อธิบดีกาหนด

3 ใบกากับภาษี/ใบเสร็จรับเงนิ (Tax Invoice/Cash Receipts) เป็ นเอกสารที่ผ้ขู ายจดั ทาขนึ ้ เพ่ือมีการขายสินค้าเป็ นเงินสด หรือรับชาระหนีจ้ ากลูกหนีท้ ี่มีการขายสินค้าเป็ นเงินเชื่อ จัดทาอย่างน้อย 2ฉบบั ใบกากบั ภาษี/ใบเสร็จรับเงนิ มรี ายการดงั นี ้ 3.1 คาวา่ ใบกากบั ภาษี/ใบเสร็จรับเงิน ในที่ที่เหน็ ได้ชดั เจน 3.2 เลขที่ประจาตัวผู้เสียภาษีอากรของผู้ประกอบการที่ออกใบกากบั ภาษี/ใบเสร็จรับเงิน 3.3 ชื่อ ที่อยู่ของผู้ประกอบการจดทะเบียนท่ีออกใบกากับภาษี/ใบเสร็จรับเงิน 3.4 ชื่อ ที่อยขู่ องผ้ซู อื ้ สินค้า/บริการ 3.5 หมายเลขลาดับของใบกากับภาษี /ใบเสร็จรับเงิน และหมายเลขลาดบั ของเลม่ (ถ้ามี)

3.5 หมายเลขลาดบั ของใบกากบั ตวั อยา่ ง : ใบกากบั ภาษี/ใบเสร็จรับเงินภาษี/ใบเสร็จรับเงิน และหมายเลขลาดบัของเลม่ (ถ้ามี) 3.6 วัน เดือน ปี ท่ีออกใบกากับภาษี/ใบเสร็จรับเงิน 3.7 ชื่อ ชนิด ประเภท ปริมาณและมลู คา่ ของสินค้าหรือบริการ 3.8 จานวนภาษี มูลค่าเพิ่มที่คานวณจากมูลค่าของสินค้าหรือบริการโดยให้แยกออกจากมลู ค่าของสินค้าและหรือบริการให้ชดั เจน 3.9 ข้อความอ่ืนท่ีอธิบดกี าหนด

4.ใบส่งคนื หรือใบขอลดหนี้ (Debit Note or Debit Memorandum) เป็ นเอกสารที่ผู้ซือ้ จัดทาขึน้ และส่งไปให้ผู้ขาย เพ่ือขอลดหนีค้ ่าสินค้าและภาษีมลู คา่ เพิ่มเน่ืองจากสนิ ค้าเสื่อมคณุ ภาพหรือชารุด คณุ ภาพไม่ตรงตามท่ีสงั่ ซือ้ ต้นฉบบั ส่งให้ผู้ขายและสาเนาเก็บไว้เป็ นหลกั ฐานในการบนั ทกึ บญั ชีเก่ียวกบั การสง่ คืนสนิ ค้า ใบสง่ คืนหรือใบขอลดหนี ้มีรายการดงั นี ้ 4.1 คาวา่ ใบสง่ คืนหรือใบขอลดหนี ้ในที่ท่ีเหน็ ได้ชดั เจน 4.2 ชื่อ ท่ีอย่ขู องผ้ปู ระกอบการจดทะเบียนท่ีออกใบส่งคืนหรือใบขอลดหนี ้ 4.3 ช่ือ ที่อยู่ของผู้ซือ้ สินค้า/บริการ หรือช่ือสถานประกอบการตามท่ีได้จดทะเบียนภาษีมลู คา่ เพ่ิม

4.4 การอ้างถึงใบกากับภาษี วนั ท่ี ตวั อยา่ ง : ใบขอลดหนี ้หมายเลขกากบั ใบสง่ คนื หรือใบขอลดหนี ้ 4.5 วนั เดอื น ปี ท่ีออกใบสง่ คืนหรือใบขอลดหนี ้ 4.6 ช่ือ ชนดิ ประเภท ปริมาณและมลู คา่ ของสนิ ค้าหรือบริการ 4.7 จานวนภาษีมลู ค่าเพิ่ม ผลต่างผลรวม และเหตผุ ลในการลดหนี ้ 4.8 ข้อความอื่นที่อธิบดีกาหนด

5. ใบรับคนื หรือใบหกั หนี้ (Credit Note or Credit Memorandum) เม่ือผู้ขายได้รับสินค้าคืนจากผู้ซือ้ เน่ืองจากสินค้าชารุดหรือเสื่อมคณุ ภาพ ผ้ขู ายจะออกใบรับคืนหรือใบหกั หนีส้ ่งไปให้ผ้ซู ือ้ เพ่ือแจ้งให้ทราบว่าผ้ขู ายได้บนั ทึกการลดหนีค้ ่าสินค้าและภาษีมูลค่าเพ่ิม ต้นฉบบั ส่งให้ผู้ซือ้ และสาเนาเก็บไว้เป็ นหลกั ฐานในการบนั ทกึ บญั ชีเก่ียวกบั การรับคนื สนิ ค้า ใ บ รั บคนื หรือใบหกั หนี ้มีรายการดงั นี ้ 5.1 คาวา่ ใบรับคนื หรือใบหกั หนี ้ในท่ีที่เหน็ ได้ชดั เจน 5.2 เลขประจาตวั ผ้เู สียภาษีอากรของผ้ปู ระกอบการจดทะเบียนท่ีออกใบรับคืนหรือใบหกั หนี ้ 5.3 ช่ือ ที่อยขู่ องผ้ปู ระกอบการจดทะเบียนท่ีออกใบรับคนื หรือใบหกั หนี ้ 5.4 ชื่อ ที่อยขู่ องผ้ซู ือ้ สนิ ค้า/บริการ หรือชื่อสถานประกอบการตามท่ีได้จดทะเบียนภาษีมลู คา่ เพมิ่

5.5 หมายเลขลาดบั ของใบรับคนื ตวั อยา่ ง : ใบหกั หนี ้หรือใบหกั หนี ้(ถ้ามี) 5.6 วนั เดอื น ปี ที่ออกใบรับคนืหรือใบหกั หนี ้ 5.7 จานวนภาษี มูลค่าเพ่ิมท่ีคานวณจากมูลค่าของสินค้ าหรื อบริ การโดยแยกออกจากมลู ค่าของสินค้าและหรือบริการให้ชดั เจน 5.8 ข้อความอื่นท่ีอธิบดกี าหนด

เง่อื นไขเก่ียวกับการซือ้ ขายสินค้า คือ ข้อตกลงระหวา่ งผ้ซู ือ้ กบัผ้ขู าย เพื่อให้การซือ้ ขายดาเนินไปได้ด้วยดี และเพื่อให้ผ้ซู ือ้ และผ้ขู ายเกิดความพึงพอใจด้วยกนั ทงั้ 2 ฝ่ าย เงื่อนไขการซือ้ ขายสินค้ามีหลายเง่ือนไขได้แก่ 1. เง่ือนไขเกี่ยวกบั คา่ ขนสง่ สินค้า (Terms of Transportation) ซง่ึจะบนั ทกึ บญั ชีได้ 2 บญั ชี ได้แก่ บญั ชีคา่ ขนสง่ เข้า และบญั ชีคา่ ขนสง่ ออก 2. เงื่อนไขเก่ียวกับส่วนลด (Discount) ประกอบด้วย ส่วนลดการค้า และสว่ นลดเงนิ สด 3. 3.3 เงื่อนไขเก่ียวกบั การชาระเงิน (Credit Terms/Terms ofPayment) เป็ นเง่ือนไขท่ีกาหนดระยะเวลาในการชาระเงิน พร้ อมทัง้สว่ นลด (ถ้ามี)

ปัจจบุ นั กิจการท่ีซอื ้ สนิ ค้ามาเพ่ือขายดาเนินธรุ กิจเป็น 2 รูปแบบ คือ 1. กิจการท่ไี ม่ได้จดทะเบียนภาษีมูลค่าเพ่มิ เป็นกิจการที่ได้รับการยกเว้นไมต่ ้องเข้าระบบภาษีมลู คา่ เพ่มิ หรืออาจมีรายได้ไมถ่ งึ เกณฑ์ท่ีต้องจดทะเบียนภาษีมลู คา่ เพม่ิ เม่ือมีการขายสนิ ค้าจะคดิ ภาษีมลู คา่ เพ่ิมจากผ้ซู อื ้ ไมไ่ ด้ 2. กิจการท่จี ดทะเบียนภาษีมูลค่าเพ่มิ เป็ นกิจการท่ีกฎหมายบงั คบั ให้ต้องจดทะเบียนภาษีมลู คา่ เพมิ่ ซงึ่ เป็ นผ้ปู ระกอบการท่ีขายสนิ ค้าหรือให้บริการทางธรุ กิจ และมีรายรับจากการขายสนิ ค้าหรือให้บริการเกินกวา่ 1.8 ล้านบาทตอ่ ปี มีหน้าที่ยืน่ คาขอจดทะเบียนภาษีมลู คา่ เพิม่ และเรียกเก็บภาษีจากการขายสนิ ค้าหรือบริการแทนรัฐบาล