ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์

ทกั ษะทางวทิ ยาศาสต

หมายถงึ ความชานาญและความสามารถในการ ใช้ การคดิ และกระบวนการคดิ เพอื่ คน้ หาความรู ้ รวมทง้ั การแกป้ ัญหาตา่ ง ๆ กระบวนการคดิ และเรยี นรู ้ รวมทงั้ การ จนิ ตนาการ เป็ นผลของการคดิ เฉพาะ ดา้ นและรว่ มกนั ของสมองทงั้ ซกี ซา้ ยและ ซกี ขวา ทกั ษะกระบวนการทาง วทิ ยาศาสตรเ์ ป็ นหวั ใจทสี่ าคญั ของ กระบวนการศกึ ษาทางดา้ นวทิ ยาศาสตร ์ ่

ประกอบไปดว้ ย ทกั ษะการสงั เกต หมายถงึ ความสามารถ ในการใชป้ ระสาทสมั ผสั อยา่ งใดอยา่ งหนึ่ง หรอื หลายอยา่ งรวมกนั ไดแ้ ก่ ตา หู จมูก ลนิ้ และผวิ กาย เขา้ ไปสมั ผสั โดยตรงกบั วตั ถหุ รอื ปรากฏการณต์ า่ งๆ โดยไม่ลง ความเหน็ ของผูส้ งั เกต เป็ นวธิ กี ารพนื้ ฐาน ทจี่ ะไดข้ อ้ มูลมาตามความตอ้ งการ

ประกอบไปดว้ ย ทกั ษะการวดั หมายถงึ ความสามารถใน การใชเ้ ครอื่ งมอื วดั หาปรมิ าณของสงิ่ ตา่ งๆ ไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ งแมน่ ยา ความสามารถใน การเลอื กใชเ้ ครอื่ งมอื อย่างเหมาะสม และ ความสามารถในการอา่ นคา่ ทไี่ ดจ้ ากการ วดั ไดถ้ ูกตอ้ งและใกลเ้ คยี งกบั ความจรงิ พรอ้ มทง้ั มหี น่วยกากบั เสมอ

ประหกมอาบยไปถดงึ ว้ ย ทกั ษะการคานวณ หมายถงึ ความสามารถ ในการบวก ลบ คูณ หาร หรอื จดั กระทากบั ตวั เลขทแี่ สดงคา่ ปรมิ าณของสงิ่ ใดสงิ่ หนึ่ง ซงึ่ ไดจ้ ากการสงั เกต การวดั การทดลอง โดยตรง หรอื จากแหลง่ อนื่ ตวั เลขทคี่ านวณ นน้ั ตอ้ งแสดงคา่ ปรมิ าณในหน่วยเดยี วกนั ตวั เลขใหมท่ ไี่ ดจ้ ากการคานวณจะชว่ ยใหส้ อื่ ความหมายไดต้ รงตามทตี่ อ้ งการและชดั เจน ยงิ่ ขนึ้

ประหกมอาบยไปถดงึ ว้ ย ทกั ษะการจาแนกประเภท หมายถงึ ความสามารถในการจดั จาแนกหรอื เรยี งลาดบั วตั ถุ หรอื สงิ่ ทอี่ ยู่ในปรากฏการณ์ ตา่ งๆ ออกเป็ นหมวดหมู่โดยมเี กณฑใ์ นการ จดั จาแนก เกณฑด์ งั กล่าวอาจใช้ ความ เหมอื น ความแตกตา่ ง หรอื ความสมั พนั ธ ์ อยา่ งใดอย่างหนึ่งกไ็ ด้ โดยจดั สงิ่ ทมี่ สี มบตั ิ บางประการรว่ มกนั ใหอ้ ยู่ในกลุ่มเดยี วกนั

ประหกมอาบยไปถดงึ ว้ ย ทกั ษะการหาความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งสเปซ กบั สเปซ และสเปซกบั เวลา หมายถงึ ความสามารถในการระบคุ วามสมั พนั ธร์ ะหวา่ ง สงิ่ ตอ่ ไปนี้ คอื 1) ความสมั พนั ธร์ ะหวา่ ง 2 มติ ิ กบั 3 มติ ิ 2) สงิ่ ทอี่ ยูห่ น้ากระจกเงากบั ภาพทปี่ รากฏจะ เป็ นซา้ ยขวาของกนั และกนั อย่างไร 3) ตาแหน่งทอี่ ยูข่ องวตั ถหุ นึ่งกบั อกี วตั ถหุ นึ่ง 4) การเปลยี่ นแปลงตาแหน่งทอี่ ยู่ของวตั ถุกบั ่่

ประหกมอาบยไปถดงึ ว้ ย ทกั ษะการจดั กระทาและสอื่ ความหมาย ขอ้ มูล หมายถงึ ความสามารถในการนา ขอ้ มูลทไี่ ดจ้ ากการสงั เกต การวดั การ ทดลอง และจากแหลง่ อนื่ มาจดั กระทาใหม่ โดยวธิ กี ารตา่ งๆ เชน่ การจดั เรยี งลาดบั การ แยกประเภท หรอื คานวณหาคา่ ใหม่ เพอื่ ให้ ผูอ้ นื่ เขา้ ใจมากขนึ้ อาจนาเสนอในรูปของ ตาราง แผนภูมิ แผนภาพ กราฟ สมการ เป็ น ตน้

ประหกมอาบยไปถดงึ ว้ ย ทกั ษะการลงความเหน็ จากขอ้ มูล หมายถงึ ความสามารถในการอธบิ ายขอ้ มูลทมี่ อี ยู่อย่างมี เหตผุ ล โดยอาศยั ความรูห้ รอื ประสบการณเ์ ดมิ มาชว่ ย ขอ้ มูลทมี่ อี ยูอ่ าจไดม้ าจากการสงั เกต การวดั การทดลอง คาอธบิ ายนนั้ ได้ มาจาก ความรูห้ รอื ประสบการณเ์ ดมิ ของผูส้ งั เกตที่ พยายามโยงบางสว่ นทเี่ ป็ นความรูห้ รอื ประสบการณเ์ ดมิ ใหม้ าสมั พนั ธก์ บั ขอ้ มูลที่ ตนเองมอี ยู่

ประหกมอาบยไปถดงึ ว้ ย ทกั ษะการพยากรณ์ หมายถงึ ความสามารถใน การทานายหรอื คาดคะเนสงิ่ ทจี่ ะเกดิ ขนึ้ ล่วงหน้า โดยอาศยั การสงั เกตปรากฏการณท์ เี่ กดิ ขนึ้ ซา้ ๆ หรอื ความรูท้ เี่ ป็ นหลกั การ กฎ หรอื ทฤษฎใี น เรอื่ งนน้ั มาชว่ ยในการทานาย การทานายอาจ ทาไดภ้ ายในขอบเขตขอ้ มูล และภายนอก ขอบเขตขอ้ มูล

ประหกมอาบยไปถดงึ ว้ ย ทกั ษะการตง้ั สมมตฐิ าน หมายถงึ ความสามารถในการใหค้ าอธบิ ายซงึ่ เป็ นคาตอบ ลว่ งหน้าอย่างมเี หตมุ ผี ล กอ่ นทจี่ ะดาเนินการ ทดลอง เพอื่ ตรวจสอบความถูกตอ้ งเป็ นจรงิ ใน เรอื่ งนนั้ ๆ ตอ่ ไป สมมตฐิ านเป็ นขอ้ ความทแี่ สดง การคาดคะเน ซงึ่ อาจเป็ นคาอธบิ ายของสงิ่ ทไี่ ม่ สามารถตรวจสอบโดยการสงั เกตได้

ประหกมอาบยไปถดงึ ว้ ย ทกั ษะการกาหนดนิยามเชงิ ปฏบิ ตั กิ าร หมายถงึ ความสามารถในการกาหนดความหมายและ ขอบเขตของคา หรอื ตวั แปรตา่ งๆ ใหเ้ ขา้ ใจ ตรงกนั และสามารถสงั เกตและวดั ได้ คานิยาม เชงิ ปฏบิ ตั กิ าร เป็ นความหมายของคาศพั ท ์ เฉพาะ เป็ นภาษาง่ายๆ ชดั เจน ไมก่ ากวม ระบุ สงิ่ ทสี่ งั เกตได้ และระบุการกระทาซงึ่ อาจเป็ น การวดั การทดสอบ การทดลองไวด้ ว้ ย

ประหกมอาบยไปถดงึ ว้ ย ทกั ษะการกาหนดและควบคมุ ตวั แปร หมายถงึ การชบี้ ง่ ตวั แปรตน้ ตวั แปรตาม และตวั แปรที่ ตอ้ งควบคมุ ในสมมตฐิ านหนึ่ง การควบคมุ ตวั แปรนนั้ เป็ นการควบคมุ สงิ่ อนื่ ๆ นอกเหนือจาก ตวั แปรตน้ ทจี่ ะทาใหผ้ ลการทดลองคลาดเคลอื่ น ถา้ หากวา่ ไมค่ วบคมุ ใหเ้ หมอื นกนั

ประหกมอาบยไปถดงึ ว้ ย ทกั ษะการทดลอง หมายถงึ กระบวนการ ปฏบิ ตั กิ ารเพอื่ หาคาตอบหรอื ทดสอบสมมตฐิ าน ทตี่ งั้ ไว้ ในการทดลองจะประกอบดว้ ยกจิ กรรม 3 ขน้ั ตอน คอื 1.การออกแบบการทดลอง 2.การ ปฏบิ ตั กิ ารทดลอง 3.การบนั ทกึ ผลการทดลอง

ประหกมอาบยไปถดงึ ว้ ย ทกั ษะการตคี วามหมายขอ้ มูลและลง ขอ้ สรุป หมายถงึ ความสามารถในการบอก ความหมายของขอ้ มูลทไี่ ดจ้ ดั กระทา และอยู่ใน รูปแบบทใี่ ชใ้ นการสอื่ ความหมายแลว้ ซงึ่ อาจ อยู่ในรูปตาราง กราฟ แผนภูมหิ รอื รูปภาพตา่ งๆ รวมทง้ั ความสามารถในการบอกความหมาย ขอ้ มูลในเชงิ สถติ ดิ ว้ ย

ประหกมอาบยไปถดงึ ว้ ย จติ วทิ ยาศาสตรห์ รอื เจตคตทิ างวทิ ยาศาสตร ์ หมายถงึ คณุ ลกั ษณะหรอื ลกั ษณะนิสยั ของบุคคล ทเี่ กดิ ขนึ้ จากการศกึ ษาหาความรูโ้ ดยใช้ กระบวนการทางวทิ ยาศาสตร ์ เรยี กวา่ เจตคตทิ าง วทิ ยาศาสตรป์ ระกอบดว้ ยคณุ ลกั ษณะตา่ ง ๆ ไดแ้ ก่ ความสนใจใฝ่ รู ้ ความมุ่งมน่ั ความขยนั อดทน รอบคอบ มวี นิ ยั ความรบั ผดิ ชอบ ความซอื่ สตั ย ์ สุจรติ การรว่ มแสดงความคดิ เหน็ และยอมรบั ฟั ง ความคดิ เหน็ ของผูอ้ นื่ ความมเี หตผุ ล การทางาน ่