Bác Hồ Với Điện Biên Phủ

Bacá Höì vúái Àiïnå Biïn Phuã 1 BACÁ HÖÌ VÚIÁ ÀIÏNÅ BIÏN PHUÃ SÛU TÊÌM, TUYÏÍN CHONÅ VAÂ GIÚIÁ THIÏÅU: ÀÖÎ GIA NAM NGUYÏÎN ÀÙNG VINH http://ebooks.vdcmedia.com

Àöî Gia Nam - Nguyïnî Àùng Vinh (sûu têìm) 2 MUÅC LUCÅ Lúâi giúái thiïåu................................................................................................................ 3 Phêìn thûá nhêtë Baác Höì vúiá Àiïån Biïn Phuã qua möåt söë baiâ noái vaâ viïtë cuãa Ngûúiâ .. 5 Mêíu chuyïån vïì Àiïån Biïn Phuã................................................................................. 14 Phêìn thûá 2: Bacá Höì vúái Àiïnå Biïn Phuã qua mötå söë cöng trònh nghiïn cûuá vaâ höìi ûcá cuaã caná bö,å chiïën sô ta .......................................................................................... 25 http://ebooks.vdcmedia.com

Baác Höì vúiá Àiïnå Biïn Phuã 3 LÚIÂ GIÚIÁ THIÏÅU Chuã tõch Höì Chñ Minh laâ lanä h tuå vô àaåi cuaã caã dên töåc, àönì g thúiâ laâ ngûúiâ chó huy töië cao cuaã chiïën dõch Àiïån Biïn Phuã. Trong suöët thúâi gian chó huy chiïën dõch, Baác àaä tham dûå vaâ chuã toaå nhiïuì cuöåc hopå cuaã Böå Chñnh trõ àïí nhêån àõnh, àaná h giaá tònh hònh diïnî ra trïn Mùtå trênå , chó àaåo saát sao khöng chó trïn chiïën trûúâng Àiïnå Biïn Phuã maâ trïn caã caác chiïën trûúâng phöëi húpå trong caã nûúác nhùçm phucå vuå cho thùnæ g lúåi Àiïån Biïn Phuã. Àönì g thúâi, Bacá cuäng luön thïí hiïnå sûå quan têm, àönå g viïn, dayå baão ên cêìn àöië vúái caán bö,å chiïën sô ta tûâ nhûäng vênë àïì rönå g lúán cuãa chiïën tranh vaâ xêy dûång vuä trang nhên dên, àïën tûâng viïåc lamâ , caách ûáng xûã cuå thïí trong chiïën àêuë vaâ trong cuöcå sönë g sinh hoatå hanâ g ngaây. Conâ caná bö,å chiïnë sô ta — nhûäng ngûúâi àaä trûåc tiïpë tham gia chiïën dõch Àiïån Biïn Phuã vaâ cuäng laâ nhûäng ngûúiâ àaä tûâng àûúåc gùåp gúä vaâ tiïpë xuác cuâng Bacá cunä g luön thïí hiïnå nhûnä g tònh camã chên thaânh, loâng biïtë ún sêu sùæc cuãa mònh àöëi vúiá Baác Höì muön vaân kñnh yïu. Nhên dõp kyã niïåm 50 chiïnë thùæng Àiïån Biïn Phuã, chuáng töi sûu têmì , tuyïní chonå vaâ giúái thiïuå taâi liïuå “Bacá Höì vúiá Àiïån Biïn Phuã” nhùmç khùcæ hoaå hònh anã h cuãa Chuã tõch Höì Chñ Minh trong chiïën dõch cunâ g nhûäng möëi quan hïå tònh caãm giûaä Baác vúiá caác chiïnë sô Àiïnå Biïn — möåt möië quan hïå tònh caãm giûaä con ngûúâi vúiá nhau, rêtë bònh dõ, maâ cunä g rêët chên tònh, khöng hïì coá sûå caách biïtå giûäa laänh tuå töië cao vúái nhûäng ngûúâi lñnh. Taâi liïåu göìm 2 phêìn: Phênì thûá nhêtë : Baác Höì vúiá Àiïnå Biïn Phuã qua möåt söë baâi noiá vaâ viïët cuaã Ngûúiâ . Phênì thûá hai: Baác Höì vúái Àiïnå Biïn Phuã qua möåt söë cöng trònh nghiïn cûáu vaâ höiì ûác cuãa caán bö,å chiïnë sô ta. Tuy chuáng töi àaä coá nhiïìu cöë gùnæ g trong sûu têmì , tuyïín choån taâi liïåu, nhûng do cöng tacá lûu trûä conâ nhiïuì khoá khùn, haån chïë http://ebooks.vdcmedia.com

Àöî Gia Nam - Nguyïîn Àùng Vinh (sûu têìm) 4 nïn taâi liïuå “Baác Höì vúái Àiïnå Biïn Phu”ã khöng traná h khoãi nhûäng thiïuë sotá nhêët àõnh. Mong banå àoåc àoáng goáp yá kiïnë . Thû viïån quên àöiå http://ebooks.vdcmedia.com

Baác Höì vúiá Àiïnå Biïn Phuã 5 PHÊNÌ THÛÁ NHÊTË BACÁ HÖÌ VÚIÁ ÀIÏÅN BIÏN PHUÃ QUA MÖÅT SÖË BAÂI NOIÁ VAÂ VIÏTË CUÃA NGÛÚÂI THÛ GÛÃI QUÊN VAÂ DÊN TÊY BÙCÆ Thên gûãi toanâ thïí àöìng baâo, böå àöiå vaâ caán bö,å Nhên dõp phaái àoaân Chñnh phuã lïn Têy Bùæc, töi thên aái gûãi lúâi thùm toanâ thïí àönì g baâo, böå àöiå vaâ caán bö.å Trûúác kia, àönì g baâo, böå àöåi vaâ caán böå àaä anh duäng tham gia àaná h àuöíi giùåc Têy. Ngayâ nay àaä àûúcå giaãi phoná g, chuná g ta cênì phaiã ra sûác cuãng cöë vaâ phatá triïín thùæng lúiå êyë . Vêyå : - Àönì g baâo ta phaãi àoaân kïët chùtå che,ä giuáp àúä lênî nhau, tùng gia sanã xuêtë àïí moåi ngûúiâ àûúcå no cúm, êmë aoá , vaâ phaãi ra sûcá tham gia khaáng chiïnë . - Böå àöåi phaiã thi àua hoåc têåp giupá àúä àönì g baoâ , liïn hïå chùtå cheä vúái nhên dên àïí queát sacå h thöí phó vaâ mêtå thamá ; vaâ phaãi luön sùén saâng xung phong diïtå giùcå lêpå cöng, khi àûúcå lïånh thò ài chiïnë àêëu. - Caná böå phaãi hïtë lonâ g hïtë sûác chùm lo àïnë àúâi söëng cuãa nhên dên, phaiã ài àuáng àûúâng löëi quênì chuná g, laâm àuná g chñnh sacá h cuãa Chñnh phu;ã vaâ phaiã thûåc hiïnå cênì , kiïmå , liïm, chñnh. Khaáng chiïnë cuãa ta nhêtë àõnh thùæng lúiå , nhûng phaiã trûúnâ g kyâ gian khö,í tûå lûcå caánh sinh. Àönì g baoâ , böå àöiå vaâ caná böå ta úã Têy Bùcæ phaãi hùng haiá tham gia cöng cuöåc khaná g chiïën àïí cuâng àönì g baoâ , böå àöåi vaâ caná böå toanâ quöcë àaánh àuöií giùcå Têy, giùcå Myä vaâ tranh laiå àöåc lêåp cho Töí quöëc, haånh phuác cho nhên dên. http://ebooks.vdcmedia.com

Àöî Gia Nam - Nguyïnî Àùng Vinh (sûu têmì ) 6 Töi riïng gûiã lúiâ thùm caác cuå phuå laäo, cacá chauá thanh niïn vaâ nhi àönì g. Chaoâ thên aái vaâ quyïët thùæng Höì Chñ Minh Höì Chñ Minh Toanâ têpå . T.7 .- H.: Chñnh trõ quöëc gia, 1996 .- 166 TRAÃ LÚÂI MÖTÅ NHAÂ BAÁO THUYÅ ÀIÏNÍ - Hoiã : Cuöcå thaoã luênå úã Quöcë höiå Phapá àaä chûáng toã rùçng möåt söë lúán ngûúâi chñnh trõ Phapá muöën danâ xïpë mötå cacá h hoaâ bònh vêën àïì xung àötå úã Viïåt Nam bùnç g caách thûúng lûúång trûåc tiïpë vúiá Chñnh phuã Viïåt Nam. yá nguyïnå êyë caâng röång khùpæ trong nhên dên Phaáp. Thïë thò Cuå vaâ quyá Chñnh phuã hoan nghïnh yá nguyïån êëy hay khöng? - Traã lúiâ : Cuöåc chiïën tranh úã Viïtå Nam laâ do Chñnh phuã Phaáp gêy ra. Nhên dên Viïtå Nam phaãi cêmì vuä khñ anh dunä g chiïën àêëu baãy, taám nùm nay chöëng keã xêm lûúåc chñnh àïí baoã vïì nïìn àöcå lêåp vaâ quyïìn tûå do àûúcå söëng hoaâ bònh. Hiïnå nay nïuë thûåc dên Phapá tiïpë tuåc cuöåc chiïën tranh xêm lûúåc thò nhên dên Viïtå Nam quyïtë têm tiïëp tucå cuöåc chiïnë tranh aái quöcë àïën thùæng lúiå cuöië cuâng. Nhûng nïuë Chñnh phuã Phapá àaä rutá àûúcå baâi hoåc trong cuöcå chiïën tranh mêëy nùm nay, muönë ài àïnë àònh chiïën úã Viïåt Nam bùnç g caách thûúng lûúnå g vaâ giaãi quyïët vênë àïì Viïåt Nam theo löië hoaâ bònh thò nhên dên vaâ Chñnh phuã Viïåt Nam Dên chuã Cöång hoaâ sùné sanâ g tiïëp yá muönë ào.á - Hoãi: Möåt sûå ngûnâ g bùnæ hoùcå mötå cuöåc àònh chiïën coá thïë coá àûúcå khöng? Vaâ trïn cùn baãn naoâ ? - Traã lúiâ : Miïîn laâ Chñnh phuã Phapá àònh chó cuöåc chiïnë tranh xêm lûúcå thò cuöåc àònh chiïën úã Viïtå Nam thûåc hiïnå . Cú súã cuaã viïåc àònh chiïën úã Viïåt Nam laâ Chñnh phuã Phaáp thêtå thaâ tön troång nïìn àöåc lêpå thêtå sûå cuãa nûúcá Viïtå Nam. - Hoiã : Nïuë mötå nûúcá trung lêpå àûná g ra danâ xïpë àïí nhûäng àaiå biïuí cuaã tû lïånh àöëi phûúng àûúåc gùåp Cuå thò Cuå coá nhênå khöng? Nûúác Thuyå Àiïní coá thïí àûná g ra lamâ viïåc êyë hay khöng? http://ebooks.vdcmedia.com

Bacá Höì vúái Àiïån Biïn Phuã 7 - Traã lúâi: Nïuë coá nhûnä g nûúác trung lêpå naâo muöën cöë gùæng àïí xuác tiïnë viïcå chêëm dûát cuöcå chiïën tranh úã Viïåt Nam bùnç g cacá h thûúng lûúnå g, thò seä àûúåc hoan nghïnh, nhûng viïåc thûúng lûúång àònh chiïën chuã yïëu laâ möåt viïcå giûäa Chñnh phuã Viïtå Nam Dên chuã Cönå g hoaâ vúái Chñnh phuã Phapá . - Hoiã : Theo yá Cuå, coá phûúng phaáp naoâ khaác àïí chêmë dûtá cuöåc chiïën tranh khöng? - Traã lúâi: Cuöcå chiïën tranh úã Viïtå Nam àaä àem laiå tai hoaå cho nhên dên Viïtå Nam àönì g thúâi cunä g laâm cho nhên dên Phapá àau khöí nhiïìu, cho nïn nhên dên Phaáp àêëu tranh chöëng laiå cuöåc chiïën tranh úã Viïåt Nam. Àöëi vúiá nhên dên Phaáp vaâ caác chiïnë sô hoaâ bònh Phapá , töi xûa nay vênî àöìng tònh vaâ toã lonâ g quyá mïën. Hiïån nay, chùèng nhûäng nïnì àöåc lêpå cuaã dên töcå Viïtå Nam bõ xêm phaåm nghiïm troång, maâ chñnh nïìn àöåc lêpå cuaã nûúác Phapá cunä g bõ uy hiïpë nùnå g. Àïë quöcë Myä mötå mùtå thuác àêyí thûåc dên Phapá tiïpë tucå vaâ múã röång cuöåc chiïnë tranh xêm lûúåc Viïåt Nam, lamâ cho Phaáp canâ g àaná h caâng yïëu ài, honâ g thay thïë àõa võ Phaáp úã Àöng Dûúng, mötå mùtå khacá laåi bùæt buöcå Phaáp phï chuêín baãn àiïuì ûúác vïì viïåc phonâ g thuã úã chêu Êu, nghôa laâ àïí cho chuã nghôa quên phiïåt Àûcá söëng laiå . Vò thïë cuöcå àêëu tranh cuãa nhên dên Phapá àoiâ àöcå lêåp, dên chuã, hoaâ bònh cho nûúác Phapá vaâ àoâi chêëm dûát cuöcå chiïën tranh úã Viïåt Nam laâ möåt trong nhûnä g nhên töë quan troång àïí giaãi quyïtë vêën àïì Viïåt Nam bùnç g caách hoaâ bònh. Sàd, tr 168 - 169 THÛ GÛÃI CANÁ BÖÅ VAÂ CHIÏËN SÔ MÙÅT TRÊNÅ ÀIÏÅN BIÏN PHUÃ Thên aái gûiã caná böå vaâ chiïën sô Mùåt trêån Àiïnå Biïn Phuã Thu - Àöng nùm nay, cacá chuá laiå coá nhiïmå vuå tiïën quên vaâo Àiïån Biïn Phuã àïí tiïu diïtå thïm sinh lûåc àõch, múã rönå g thïm cùn cûá khaná g chiïën, giaiã phoná g thïm àöìng baâo bõ giùcå àeâ nená . Nùm ngoaái, caác chuá àaä anh dunä g chiïën àêëu, tiïu diïtå nhiïìu àõch, àaä thùnæ g lúiå to. Bacá rêtë vui loâng. http://ebooks.vdcmedia.com

Àöî Gia Nam - Nguyïîn Àùng Vinh (sûu têmì ) 8 Nùm nay, sau nhûäng cuöcå chónh huêën chñnh trõ vaâ quên sû,å caác chuá àaä tiïnë böå hún. Caác chuá phaiã chiïnë àêëu anh dunä g hún, chõu àûnå g gian khöí hún, phaiã giûä vûäng quyïët têm trong moåi hoanâ caãnh: Quyïët têm tiïu diïtå àõch, Quyïët têm giûä vûäng chñnh saách, Quyïtë têm tranh nhiïuì thùnæ g lúåi. Bacá vaâ Chñnh phuã chúâ tin thùæng lúåi àïí khen thûúnã g caác chu.á Chaâo thên aiá vaâ quyïët thùnæ g Thaáng 12 nùm 1953 Sàd, tr: 198 THÛ GÛIÃ CAÁN BÖÅ CUNG CÊËP VAÂ ÀÖNÌ G BAÂO DÊN CÖNG Thu - Àöng nùm nay, caác cö caác chuá laåi ra tiïìn tuyïën àïí cuâng böå àöiå diïtå giùcå , àïí giaiã phoáng àöìng baoâ ta. Bacá gúãi lúiâ thùm cacá cö caác chuá, vaâ mong caác cö caác chuá ra sûác thi àua: Chõu àûång gian khöí, Vûútå moåi khoá khùn, Giuáp sûác böå àöiå , tranh nhiïìu thùnæ g lúiå , Hoaân thaânh nhiïåm vuå vûúåt mûcá . Àöìng thúâi caác cö cacá chuá phaãi giûä vûnä g chñnh saách cuãa Àaãng vaâ cuaã Chñnh phu.ã Bacá chúâ thaânh tñch cuaã cacá cö cacá chuá àïí khen thûúãng. Chaoâ thên aái vaâ quyïët thùæng Höì Chñ Minh Sàd, tr.:199 http://ebooks.vdcmedia.com

Baác Höì vúiá Àiïnå Biïn Phuã 9 THÛ GÛÃI CAÁN BÖÅ VAÂ CHIÏËN SÔ ÚÃ MÙTÅ TRÊNÅ ÀIÏÅN BIÏN PHUÃ Thên aái gûiã toaân thïí caán böå vaâ chiïën sô úã mùåt trênå , Caác chuá sùæp ra mùåt trêån. Nhiïmå vuå cuãa cacá chuá lêìn nayâ rêët to lúná , khoá khùn, nhûng rêtë vinh quang. Caác chuá vûaâ àûúåc chónh quên chñnh trõ vaâ chónh huênë quên sûå vaâ àaä thu àûúåc nhiïìu thùnæ g lúåi vïì tû tûúnã g vaâ chiïnë thuêåt, kyä thuêtå . Nhiïuì àún võ àaä àaánh thùæng trïn caác mùåt trênå . Baác tin rùçng caác chuá seä phaát huy thùnæ g lúiå vûaâ qua, quyïtë têm vûúåt moåi khoá khùn gian khöí àïí laâm tronâ nhiïåm vuå veã vang sùpæ túiá . Baác chúâ caác chuá baoá caoá thaânh tñch àïí thûúnã g nhûäng àún võ vaâ caá nhên xuêtë sùæc nhêtë . Chuác caác chuá thùæng to. Bacá hön cacá chu.á Chaâo thên aiá vaâ quyïtë thùæng Thaáng 3 nùm 1954 Höì Chñ Minh Sàd, tr: 265 ÀIÏNÅ CUÃA TRUNG ÛÚNG ÀAÃNG VAÂ CUÃA CHUÃ TÕCH HÖÌ CHÑ MINH GÛIÃ CANÁ BÖÅ VAÂ CHIÏËN SÔ ÚÃ MÙÅT TRÊÅN ÀIÏNÅ BIÏN PHUÃ Thên aái gûiã toanâ thïí caác caán böå vaâ chiïnë sô úã mùtå trênå Àiïån Biïn Phuã, Bacá vaâ Trung ûúng Àanã g àûúåc baáo caoá vïì hai trêån thùæng àêuì tiïn cuaã quên àöåi ta úã Àiïnå Biïn Phu.ã Baác vaâ Trung ûúng Àanã g coá lúâi khen caác àönì g chñ. Chiïën dõch naây laâ mötå chiïnë dõch lõch sûã cuãa quên àöiå ta, ta àaánh thùæng chiïën dõch nayâ coá yá nghôa quên sûå vaâ chñnh trõ quan troång. Àõch seä ra sûcá àöëi pho,á ta phaãi cöë gùæng, chiïën àêuë deão dai, bïnì bó, chúá chuã quan khinh àõch, giaânh toaân thùæng cho chiïën dõch naây. Ngaây 15 thaná g 3 nùm 1954 Ban chêpë haânh Trung ûúng Àaãng lao àönå g Viïtå Nam Sàd, tr: 276 http://ebooks.vdcmedia.com

Àöî Gia Nam - Nguyïîn Àùng Vinh (sûu têìm) 10 THÛ KHEN NGÚÅI BÖÅ ÀÖIÅ , DÊN CÖNG,THANH NIÏN XUNG PHONG VAÂ ÀÖNÌ G BAOÂ TÊY BÙÆC ÀAÄ CHIÏËN THÙÆNG VEÃ VANG ÚÃ ÀIÏÅN BIÏN PHUÃ Quên ta àaä giaiã phoná g Àiïån Biïn Phuã. Baác vaâ Chñnh phuã thên aái gûãi lúâi khen ngúiå caán böå, chiïnë sô, dên cöng, thanh niïn xung phong vaâ àönì g baoâ àõa phûúng àaä laâm troân nghôa vuå mötå cacá h veã vang. Thùnæ g lúåi tuy lúná nhûng múiá laâ bùæt àêìu. Chuáng ta khöng nïn vò thùnæ g maâ kiïu, khöng nïn chuã quan khinh àõch. Chuáng ta kiïn quyïët khaáng chiïën àïí tranh laiå àöåc lêåp, thöëng nhêët, dên chuã, hoaâ bònh. Bêët kyâ àêëu tranh vïì quên sûå hay ngoaåi giao cunä g àïuì phaãi àêuë tranh trûúâng kyâ gian khöí múái ài àïnë thùæng lúåi hoanâ toanâ . Baác vaâ Chñnh phuã seä khen thûúnã g nhûäng caná bö,å chiïën sô, dên cöng, thanh niïn xung phong vaâ àönì g baoâ àõa phûúng coá cöng traång àùåc biïtå . Chaâo thên aái vaâ quyïët thùnæ g Ngayâ 8 thaná g 5 nùm 1954 Höì chñ minh Baáo Nhên dên, söë 187, ngaây 22 àïën 24-5-1954 THÛ GÛIÃ TOAÂN THÏÍ CANÁ BÖÅ VAÂ CHIÏËN SÔ ÚÃ MÙTÅ TRÊNÅ ÀIÏÅN BIÏN PHUÃ Trûúcá hïtë Bacá gûãi lúâi thên aiá thùm cacá chuá thûúng binh. Toaân thïí caác chuá cuäng nhû caná böå vaâ chiïën sô úã toanâ quöëc àaä quyïët têm tranh àûúcå thùæng lúiå lúná àïí chuác thoå Baác. Baác quyïët àõnh khao cacá chuá. Khao thïë naâo tuyâ theo àiïìu kiïnå , nhûng nhêët àõnh khao. Thïë laâ Baác chaáu ta cunâ g vui. Vui àïí cöë gùnæ g múái, àïí khùæc phuåc khoá khùn múái vaâ àïí tranh thùæng lúåi múiá . Baác vaâ Chñnh phuã àõnh thûúnã g cho têtë caã caác chuá huy hiïuå “ Chiïnë sô Àiïån Biïn Phuã”. Caác chuá taán thanâ h khöng? Baác dùån caác chuá mötå lêìn nûaä : http://ebooks.vdcmedia.com

Bacá Höì vúiá Àiïån Biïn Phuã 11 Chúá vò thùnæ g maâ kiïu, chúá chuã quan khinh àõch, phaiã luön luön sùén saâng lamâ tronâ nhiïåm vuå Àanã g vaâ Chñnh phuã giao cho caác chuá. Bacá hön cacá chuá Bacá Höì Chñ Minh Sàd, tr.: 276 QUÊN TA TOAÂN THÙÆNG ÚÃ ÀIÏÅN BIÏN PHUÃ 20 thaáng 11 nùm cuä Giùåc Phaáp nhaãy duâ Àiïån Biïn Phuã. Hùm mötë tiïíu àoaân tinh nhuïå nhêët, Xe tùng, suáng lúán àêìy chönì g chêët. Chuáng khoe rùnç g: “kïë hoaåch Nava Thêtå laâ maånh daån vaâ taiâ hoa. Phen naây Viïtå Minh phaiã biïtë tay, Quan thêìy Myä thò vui loâng thay!” Caác baáo phanã àönå g khùpæ thïë giúái Inh oiã têng böëc Nava túái. * ** Bïn ta thò: Böå àöåi, dên cöng quyïtë möåt lonâ g, Xeã non, àùæp suöëi, vûútå qua söng, Khùcæ phuåc khoá khùn vaâ hiïím trú;ã Àaánh cho giùåc tan múiá haã daå; Lùång leä chuêní bõ suöët thaná g ngayâ , http://ebooks.vdcmedia.com

Àöî Gia Nam - Nguyïnî Àùng Vinh (sûu têmì ) 12 Khöng quanã gian khöí vaâ àùnæ g cay; Quyïtë têm laâm cho tronâ nhiïmå vu,å Àaä hûáa vúiá Baác, Àaãng vaâ Chñnh phuã. * ** 13 thaáng 3 ta têën cöng, Giùåc coân úã trong giêëc mú nöìng: “Mònh coá thêyì Myä lo cung cêpë ; Mayá bay cao cao, xe tùng thêpë , Laåi coá Nava cunâ g Cönhi, Nhûäng tay tûúná g gioãi nùæm chó huy, Chuáng mònh chuyïnë naây nhêët àõnh thùnæ g, Viïåt Minh ùæt thua chayå quyánh cùnè g”. * ** Hún 50 ngaây, ta àaná h àöìn, Ta chiïmë möåt àöìn laiå mötå àöìn, Quên giùåc chönë g cûå tuy rêtë hùng, Quên ta anh duäng ñt ai bùnç g. Nava, Cönhi àïuì meoá mùtå , Quên giùåc tan hoang ta vêy chùåt. Giùcå keáo tûâng loaåt ra haâng ta. Quên ta vui hatá “khaiã hoanâ ca”. Mûúâi ba quan nùm àïìu haâng nötë , Tïn tûúáng chó huy cuäng bõ nhöët. Möåt vaån sauá ngaân tïn giùåc Têy, Àïuì laâ tuâ binh hoùåc boã thêy. Thïë laâ quên ta àaä toanâ thùæng Toaân thùæng laâ vò rêtë cöë gùnæ g. http://ebooks.vdcmedia.com

Bacá Höì vúái Àiïnå Biïn Phuã 13 Chiïnë sô viïtë thû dêng Cuå Hö:ì c.b “Xin Baác vui lonâ g maâ nhêån cho Moán quaâ chuác thoå sinh nhêtå Bacá , Sàd, tr: 277 - 279 Chuná g chaáu cöë gùæng àaä sùæm àûúcå ”. http://ebooks.vdcmedia.com

Àöî Gia Nam - Nguyïîn Àùng Vinh (sûu têmì ) 14 MÊUÍ CHUYÏÅN VÏÌ ÀIÏNÅ BIÏN PHUÃ I “NOÁI LAOÁ TRÏN TRÚÂI DÛÚÁI ÀÊTË NGHE” Nhûäng mêuí chuyïnå anh dunä g cuaã quên vaâ dên ta caác baoá àaä kïí nhiïuì . Àêy töi chó kïí vaiâ mêíu chuyïnå khöng anh duäng cuãa àõch. Trûúcá hïët laâ boån Chñnh phuã phanã àöång Phaáp rêtë thaåo nghïì noiá laáo. Vaâi thñ du:å - Thaná g 5 nùm 1947, Böå trûúnã g Quöëc phoâng laâ Cöët Phörï noiá : “Quên àöiå Phaáp chiïëm àoná g têtë caã caác thaânh thõ vaâ àûúnâ g giao thöng. Vêyå úã Àöng Dûúng khöng coá vêën àïì quên sûå nûäa”. - Thaáng 3 nùm 1949, Cöët Phörï laåi noiá : “Töi seä lamâ troân phênå sûå, töi seä khöng àïí chiïnë tranh tï liïåt”. - Thaná g 10 nùm 1950 — Sau khi Phaáp thêtë baiå úã biïn giúái. Böå trûúãng Quöëc phoâng múái laâ Plïven noái: “Tûâ nay, Phaáp seä bùæt epá quên àöiå Viïåt Minh rúiâ xa cùn cûá cuãa ho,å Phapá seä chonå nhûäng mùtå trênå coá lúåi cho mònh àïí traã thuâ cho nhûnä g binh sô Phapá àaä hy sinh úã Cao Bùnç g vaâ Laång Sún”. - Thaná g 11 nùm 1950, Böå trûúãng “Khöië liïn minh Phapá ”, laâ Lútuöëcnö noái: “Phaáp rutá lui khoiã biïn giúái àïí têpå trung thïm quên dûå bõ. Àöìng thúâi àïí bùtæ epá Viïtå Minh phaiã keáo daâi àûúâng giao thöng cuãa hoå, do àoá maâ laâm cho àõch yïëu thïm”. - Thaná g 12 nùm 1951, Plïven laiå noiá : “Kïë hoaåch cuaã Phaáp hiïån nay seä àûa àïnë thùnæ g lúåi trong 15 hoùåc 18 thaná g”. - Thaná g 10 nùm 1953, Thuã tûúná g Lanien noái: “Kïë hoaåch Nava seä tùng cûúnâ g böå àöåi cú àöång Phapá , seä bònh àõnh xong àöìng bùnç g Bùcæ Böå vaâ seä chuã àöång trong nhûäng cuöåc tiïën cöng lúán... Lûåc lûúnå g Phapá ngaây caâng tùng, vïì böå àöåi cuäng nhû vïì vuä trang”. - Thaáng 2 nùm 1954, khi sang Àöng Dûúng, Plïven noiá : “Töi sang àêy àïí giupá Nava chuêín bõ kïë hoacå h tiïën cöng”. Khi trúã vïì Phapá , Plïven noiá : “Tûúáng Nava àoaná chùcæ rùnç g chiïën dõch Àiïnå Biïn Phuã seä khöng àûa laiå kïët quaã gò cho Viïtå Minh”. http://ebooks.vdcmedia.com

Bacá Höì vúái Àiïån Biïn Phuã 15 Thùæng lúiå cuaã ta úã Àiïån Biïn Phuã àaä chûáng toã rùnç g: Boån chuáng chuã quan vaâ noiá laáo mêtë muaâ . II NÖÅI BÖÅ PHAPÁ LUNÃ G CUÃNG Khi thêtë baiå , thò boån chñnh trõ Phapá àöí löiî cho bonå quên sûå. Bonå quên sûå caiä laiå . Ngayâ 29 thaáng 4, túâ baoá tû sanã Phaáp Ngûúiâ xem xetá àùng nhûäng yá kiïën cuãa möåt söë laänh tuå quên sûå Phaáp, toám tùæt nhû sau: - Khi àaä ruát khoãi Lai Chêu vaâ Naâ Saãn, maâ Phapá laåi àûa gênì 2 vanå quên Phapá vaoâ thung lunä g Àiïnå Biïn, àoá laâ mötå töåi aác chñnh trõ... Àïën muâa mûa, thò quên àöåi Phapá hoùcå chïët àuöië hïët hoùcå laâ àêìu haâng. - Hêìu hïët nhûnä g tiïíu àoaân tinh nhuïå Phaáp àaä àûa àïnë Àiïån Biïn Phuã. Nhûäng cuöåc àaánh nhau úã àöìng bùçng, nhêët laâ trïn àûúâng söë 5, ngayâ thïm dûä döiå . Àiïìu àoá lamâ cho Phapá rêtë lo ngaiå ... Caác laänh tuå quên sûå Phapá àïuì cho rùçng Bùcæ Böå nhû àaä mêtë röiì . úã Saiâ Gonâ ngûúiâ ta bùæt àêuì lo súå. - Quên àöåi Baoã Àaiå khöng àûúcå 5 vanå ngûúâi coá sûác chiïën àêuë . Phênì àöng chó chúâ dõp àïí chuöìn. Quên àöåi khaáng chiïnë , duâ laâ böå àöåi àiaå phûúng, cuäng khöng kemá quên àöiå Phaáp. - Mùcå dêìu nhûäng thêët baåi úã Hoaâ Bònh vaâ Àiïnå Biïn Phu,ã tinh thêìn sô quan Phaáp vêîn khaá vûäng. Nhûng khi hoå hiïíu rùçng hoå phaiã hy sinh cho lúåi ñch cuaã Myä vaâ cuãa Baão Àaåi (tïn vua coã maâ caã quên àöiå Phaáp àïìu khinh re)ã — thò hoå rêët tûác töëi. - Mayá bay Myä döåi àanå lûaã khùæp xung quanh Àiïnå Biïn Phuã khöng lamâ nuáng quên àöåi khaná g chiïnë , maâ chó taân phaá nhûäng laâng macå àöng dên. Sûå can thiïåp cuaã Myä àöië vúái aãnh hûúãng chñnh trõ thò rêtë tai haåi, àöëi vúái kïët quaã quên sûå thò khöng ùn thua. - Noái toám laiå : Caác lanä h tuå quên sûå àïìu nhêtë trñ rùçng Phaáp khöng thïí giûä nöíi Bùæc Böå nûaä . Vaâ nïëu thêtë baiå úã Àiïån Biïn Phuã thò tònh hònh Phaáp seä canâ g khoá khùn. Trïn àêy laâ yá kiïën cuãa mötå nhomá lanä h tuå quên sûå Phaáp. http://ebooks.vdcmedia.com

Àöî Gia Nam - Nguyïîn Àùng Vinh (sûu têmì ) 16 Nhûng chuáng ta chúá vò nhûäng yá kiïnë êyë maâ chuã quan khinh àõch. III PHAPÁ VÚÄ ÀÊUÌ , MYÄ CANÂ G MEOÁ MÙTÅ Àiïnå Biïn Phuã laâ möåt thêët baåi àau àúán cho thûåc dên Phaáp, caâng laâ mötå thêët baåi nhuåc nhaä cho boån can thiïpå Myä. Vò Myä àaä àõnh ra kïë hoacå h Nava, àaä giupá tiïìn baåc vaâ vuä khñ àïí thûåc hiïnå kïë hoaåch êëy. Höiì thaáng 10/1953, cacá baoá tû sanã Phapá àaä viïët: Chñnh phuã Phapá vêng lïånh Myä maâ keáo daiâ chiïnë tranh. Myä xuêët tiïìn, Phaáp thò xuêtë xûúng mauá . Binh sô Phaáp àaä thaânh möåt quên àöiå àaánh giùcå thuï. (Baáo Thïë giúiá ). Myä súå Phapá àaâm phaán vaâ bùæt eáp Phapá búi theo cuöåc chiïën tranh thêtë voång. (Baoá Chiïën àêuë ) Trong trêån Àiïnå Biïn Phuã, Böå trûúãng Ngoaiå giao Myä àaä noái: Myä seä hïtë sûác giuáp cho Phapá giaânh lêëy thùæng lúiå . Töní g thöëng Myä àaä viïtë thû khuyïën khñch böå àöåi Phapá úã Àiïnå Biïn Phuã. Àïën khi Phaáp thêtë baiå . Töní g thöëng Myä laiå gûiã àiïnå vuöët àuöi: “Töi toã loâng kñnh troång quên àöåi Phapá anh duäng... Thêët baåi taåm thúâi cuäng khöng thïí lamâ giamã búát lõch sûã veã vang cuãa quên àöiå Phapá ”. Thaná g 2/1954, àoaân àaåi biïuí Quöcë höåi Myä sang xem xeát Àöng Dûúng. Khi trúã vïì My,ä hoå baoá caoá rùçng: “Vïì quên sû,å 8 nùm nay Viïtå Minh àaä gianâ h àûúcå nhiïuì thùæng lúiå . 18 thaáng nay, Phaáp duâng chiïën thuêåt tiïnë cöng, nhûng khöng coá kïtë quaã, duâ quên Phaáp coá 50 vaån ngûúâi chönë g laiå 30 vaån ngûúâi cuãa quên Viïtå Minh. Duâ sao, Myä cuäng cêìn tiïpë tuåc giupá Phapá , nïuë khöng thò Phaáp khöng thïí chiïën tranh nûaä ”. Thïë laâ Myä dênì dêìn trúã nïn keã àõch chñnh cuaã quên àöåi vaâ nhên dên ta. http://ebooks.vdcmedia.com

Baác Höì vúiá Àiïån Biïn Phuã 17 IV TRÚI ÀÊTË VIÏTÅ KHÖNG DUNG GIÙCÅ PHAPÁ Àõch cêyå rùçng chuná g àaä àûa phênì lúná quên àöiå tinh nhuïå àïën Àiïnå Biïn Phuã, cho nïn chuáng rêët chùæc ùn. Höm 21/1, bonå chó huy Phapá thacá h: “Voä Nguyïn Giapá coá gioãi thò àïën àaná h Àiïån Biïn Phu!ã ” 9/3, Nava noiá : “Viïtå Minh seä bõ àaná h tan úã Àiïnå Biïn Phu”ã . 13/3, ta tênë cöng àúåt 1, Phaáp thêtë baiå . Nhûng höm 15/3, Nava vaâ Cönhi vênî muaá meáp: “Chùcæ rùçng Phapá seä thùæng”. Boån chó huy Phaáp huïnh hoang nhû vêåy, nhûng tinh thêìn binh sô Phapá thò thïë naâo? Ngay sau höm ta têën cöng àúåt 1, tïn quan nùm chó huy phaáo binh àõch tûå tûã; tïn quan nùm tham mûu trûúãng bõ àuöíi vïì Haâ Nöiå . Baáo Thïë giúiá (22/4) viïët: “Quên nhaãy duâ Phaáp chùnè g coân tinh thêìn gò maâ noái... Mùåt ngûúâi naoâ cunä g taiá metá . Hoå viïët “Di chucá ” àïí laåi. Döëc hïtë cöcë rûúåu cuöëi cuâng, hoå bùæt tay nhau, im lùång khöng noái mötå lúiâ , bûúác lïn maáy bay. Röìi hoå phoá mùåc trúâi. Hoå biïtë rùçng nïëu nhaãy sai mötå chuát, thò may phuác lùæm laâ tronå àúâi laâm tuâ binh cuãa Viïtå Minh”. Baáo êëy viïët tiïëp: “1 quan nùm chó huy àöåi maáy bay mùåt maây höcë haác, noiá mötå cacá h móa mai: “Chuná g ta coá nhiïuì mayá bay; chûáng cúá laâ ngaây naâo Viïtå Minh cuäng bùnæ rúi mêëy chiïcë . Phi cöng thò ngûúâi naâo cunä g mïtå nhûâ. Chñnh töi àêy, höm nay töi àaä bay suöët 17 tiïëng àöìng hö.ì Nïuë töi phaiã bay möåt lênì nûäa, thò töi khöng àaãm baoã mayá bay cuaã töi seä ra sao!”. Baoá êyë viïët thïm: “Tñnh àïën 22/4, Böå tû lïånh Phapá nhêån àaä mêët 23 chiïëc mayá bay. Kyâ thêtå àaä mêët 55 chiïcë úã Àiïnå Biïn Phu”ã . Àõch thaã duâ viïnå binh vaâ tiïëp tïë xuöëng Àiïån Biïn Phu,ã phêìn lúná duâ àaä loåt vaoâ tay ta. Nhû: ngaây 4/5, chuáng thaã 234 duâ, thò 222 chiïcë bõ ta tomá àûúåc. Töëi 4/5, chuáng thaã 280 du,â thò 200 chiïcë bõ ta tomá àûúåc. Höm 5/5, chuná g thaã 759 duâ thò 337 chiïëc bõ ta toám àûúåc. http://ebooks.vdcmedia.com

Àöî Gia Nam - Nguyïnî Àùng Vinh (sûu têìm) 18 V QUAN BINH PHAPÁ KHÖNG THÛÚNG THÛÚNG BINH PHAPÁ Höm 3/5, Töní g chó huy quên àõch úã Àiïnå Biïn Phuã laâ Àúâ Caát donä g dacå tuyïn böë: “Chuáng töi quyïët giûä Àiïån Biïn Phuã cho àïnë ngûúâi cuöië cuâng! Chuná g töi quyïtë khöng chõu hanâ g!” Nhûng 4 höm sau, àïën trênå cuöië cunâ g, cúâ àoã sao vanâ g cuaã ta tung bay àïnë àêu thò cúâ trùæng xin hanâ g cuaã àõch lö nhö àïnë ào.á Caã quan lênî lñnh àõch keoá nhau tûnâ g àanâ ra hanâ g. Nùm chiïnë sô ta laâ cacá àöìng chñ Luêåt, Lam, Hiïn vaâ hai àönì g chñ nûaä àaánh thöcë vaoâ böå tû lïånh àõch. Tûúáng Àúâ Caát vúái 4 tïn quan nùm, 6 tïn quan tû vaâ 10 tïn sô quan nûäa giú tay xin haâng. Thïë laâ ta àaä toanâ thùæng trong chiïën dõch Àiïnå Biïn Phu.ã Ta tiïu diïtå vaâ bùtæ sönë g hún 16.000 binh sô Phaáp, trong àoá coá àöå 1.000 thûúng binh. Khùæp thïë giúái àïìu biïët chñnh saách nhên àaåo cuaã ta àöië vúái thûúng binh vaâ tuâ binh àõch. Nhûng chñnh bonå chó huy àõch àaä àöëi vúiá thûúng binh Phaáp thïë naoâ ? Hanä g thöng têën U.P Myä (7/5) viïët: “Hún 1.000 thûúng binh quùnç quaiå dûúiá hêìm töëi àen vaâ ngaåt thúã, bïn caånh súã chó huy Phapá ... Àïën phuát cuöië cunâ g, tûúná g Àúâ Catá àaä ra lïånh cho suáng lúán bùæn vaoâ súã chó huy...” VI TÛÂ BIÏN GIÚIÁ ÀÏËN ÀIÏNÅ BIÏN PHUÃ Thaáng 10/1950, trong trêån giaiã phoáng biïn giúái, ta tiïu diïtå vaâ bùtæ sönë g 4.500 àõch, trong àoá coá 3 tïn quan nùm. Trêån êëy àaä laâm cho caã nûúcá Phapá xön xao. Caác baoá Phapá àaä noái: “Àoá laâ thêët baiå to nhêtë trong lõch sûã thûåc dên Phapá ”. Tiïpë àïën nhûäng trêån Hoaâ Bònh, phuã Nho Quan... Phapá cunä g thêët baåi. Àïën Àiïån Biïn Phuã thò lamâ cho caã thïë giúái xön xao. Banå ta vaâ nhên dên caã chêu aá thò vui mûâng. Phe àïë quöcë , nhêtë laâ Phapá — Myä thò ngú ngacá . Möåt mùåt vò tûâ trûúác chuáng tuyïn truyïìn quaá huïnh hoang. (Cuöië thaáng 4, Töíng thönë g Myä conâ muáa möìm noái: Phapá chùæc thùæng lúåi úã Àiïnå Biïn Phuã — Eisenhower predicts Àiïn Biïn Phu victory) — Mùtå khaác, chuáng thêtë baiå cuäng nùång thêtå : mêtë 25 http://ebooks.vdcmedia.com

Bacá Höì vúiá Àiïnå Biïn Phuã 19 tiïíu àoanâ tinh nhuïå nhêtë , gênì 20 tïn quan nùm vaâ 1 tïn thiïuë tûúáng... Baáo chñ phanã àöång Phapá — Myä àaä phaãi nhêån rùçng: “Àiïån Biïn Phuã laâ cuöcå thêët baåi to nhêët tûâ ngaây Phaáp àêuì hanâ g Àûác (1940). Quên viïîn chinh Phaáp àaä bõ chùtå mêët àêuì ”. Tin Àiïnå Biïn Phuã thêët baåi vïì àïën Phaáp àuná g ngaây caã nûúác Phapá àang tûng bûâng sùmæ sûãa ùn mûâng “thùæng” Àûcá (1945). Thanâ h thûã cuöcå ùn mûnâ g cuåt hûná g maâ hoaá ra cuöcå truy àiïuå . anã h hûúãng cuaã Àiïnå Biïn Phuã: Hiïån nay, kiïuì dên Phaáp úã Haâ Nöåi, Haiã Phoâng,... àïìu chuêní bõ cuönë goái chuöìn. Caác nhaâ tû baãn Phapá úã vunâ g taåm bõ chiïëm thò rutá lui vöën liïëng coá trêtå tû,å möåt àönì g bacå Myä trûúác kia àöíi 34 àönì g Àöng Dûúng, nay àöií 100 àönì g. Tinh thêìn binh sô Phaáp rêët chaán nanã . Nguyå binh rêët hoang mang, àaä coá nhûnä g nhoám vacá suná g chaåy theo ta. Thûåc dên Phaáp thò traách Myä khöng hïtë sûcá , khöng kõp thúiâ cûáu vaän. Àïë quöëc Myä thò traách Phaáp henâ haå, bêtë taiâ . Nöåi böå Chñnh phuã Phaáp lucå àuåc, tïn nayâ àöí löiî cho tïn kia. Baiå tûúná g Nava bõ cacá h chûác. Tïn tûúná g Ely sang thay... Canâ g thêtë baiå thò àõch canâ g hung dûä, caâng gêìn thùæng lúiå thò ta caâng gùåp nhiïuì khoá khùn. Thêåt vêåy, hiïnå nay úã Höåi nghõ Giúnevú, ngoaiâ möìm thò àõch noái muöën thûúng lûúng, nhûng thêåt sûå thò chuáng àang gêëp ruát àiïìu binh khiïín tûúná g àïí tiïpë tucå chiïën tranh. Àïí tranh lêëy thùnæ g lúåi múiá , chuná g ta phaãi ra sûác vûútå khoá khùn múái; quên, dên vaâ caán böå ta, möiî ngûúâi phaiã ra sûác thi àua lamâ troân nhiïåm vu,å tuyïtå àöië chúá khinh àõch, chúá chuã quan. Nhiïìu Àiïån Biïn Phuã khaác àang chúâ àúåi chuáng ta. À.X Höì Chñ Minh. Toanâ têåp. T.7 . - H.: Chñnh trõ Quöëc gia, 1996 .- tr: 285 - 291 NOIÁ MAÂ NGHE: ÀIÏNÅ BIÏN PHUÃ Cuöåc àaiå thùnæ g cuãa quên vaâ dên ta úã Àiïån Biïn Phuã àïnë nay àaä 1 nùm. Nhûng tiïëng döiå cuãa Àiïån Biïn Phuã vêîn coân vang to úã Phapá . Vò: http://ebooks.vdcmedia.com

Àöî Gia Nam - Nguyïnî Àùng Vinh (sûu têìm) 20 - Hiïån nay úã Phapá àang múã cuöcå àiïìu tra vò ai maâ quên àöåi Phaáp àaä thêët baiå úã Àiïnå Biïn Phuã. - Mötå khoaá huênë luyïån sô quan úã trûúâng àaåi hocå quên sûå Phaáp lêëy tïn laâ khoaá “Àiïån Biïn Phu”ã . - úã cûaã “khaãi hoaân” taåi Pari, trûúác àêy chó coá ngöi möå “ngûúâi lñnh vö danh” àaä hy sinh trong cuöåc chiïën tranh thïë giúái lêìn thûá I; nay laiå thïm mötå têëm bia kyã niïmå “ngûúâi lñnh vö danh” trong cuöcå chiïën tranh úã Viïtå Nam. Maâ têmë bia nayâ cuäng vò Àiïnå Biïn Phuã maâ coá. - Mötå nhaâ baoá nöií tiïëng laâ öng Stïphan (àaä tûâng hùng haiá chöëng chiïnë tranh úã Viïåt Nam, vaâ viïët nhiïìu baiâ vïì kïë hoacå h Nava) vûâa bõ bùtæ giam. Chñnh phuã Phapá vu cho nhûäng baiâ cuãa öng ta viïtë àaä lamâ löå bñ mêåt cho nïn quên àöåi Phapá àaä thua to úã Àiïån Biïn Phuã. Vuå naây laâm cho dû luêån Phapá söi nöíi phanã àöëi. Trong mötå baiâ bïnh vûcå öng Stïphan, öng Möriùcæ (mötå võ haân lêm ngoan àaåo) viïtë àaåi yá nhû sau: “Cuöcå chiïnë tranh xêm lûúåc keoá daâi suötë 8 nùm, kïët quaã nhêtë àõnh ài àïën Àiïån Biïn Phuã. Nhûäng ngûúiâ cêìm quyïnì Phaáp vò muâ quaná g maâ thêtë baiå , hoå laåi àöí löiî cho nhûäng ngûúâi viïët baoá . Cacá h vu caáo êyë roä laâ daåi dötå àï heân...” Xûa kia vua Phaáp laâ Napölïöng àaä gùåp mötå Àiïnå Biïn Phuã úã Macå Tû Khoa (nùm 1812), vaâ möåt Àiïån Biïn Phuã khacá úã Oateáclö (nùm 1815), höiì àoá öng Stïphan àaä ra àúâi àêu? C.B Baoá Nhên dên, ngayâ 7-5-1955, tr.: 9 YÁ NGHÔA CUAà CHIÏNË THÙNÆ G ÀIÏNÅ BIÏN PHU*à * Chiïnë thùæng Àiïån Biïn Phuã ngay trûúcá höm Höiå nghõ Giúnevú khai maåc àaä coá aãnh hûúnã g lúán àïën caác cöng viïåc cuaã höåi nghõ vaâ goáp phêìn vaoâ viïcå kyá kïët cacá hiïåp nghõ Giúnevú àamã baoã lêåp laiå hoaâ bònh úã Àöng Dûúng trïn cú súã thûâa nhênå caác quyïìn dên töcå cuaã nhên dên Viïtå Nam, Campuchia vaâ Laâo. Àönì g thúâi, nhûäng êm mûu chñnh trõ cuãa bonå thûåc dên vaâ àïë quöcë nhû “lêyë chiïën tranh nuöi chiïnë tranh, duâng ngûúâi Viïåt àaná h http://ebooks.vdcmedia.com

Baác Höì vúiá Àiïnå Biïn Phuã 21 ngûúâi Viïtå ”, troâ hïì “àöcå lêpå ” vaâ “dên chuã” nhùmç àaánh laåc hûúáng nhên dên chuná g töi, troâ hïì “caiã cacá h àiïìn àõa” theo kiïuí àïë quöcë ... àïuì bõ phaá sanã . Höì Chñ Minh. Quöcë khaánh lênì thûá 10 cuãa nûúcá Viïåt Nam dên chuã cönå g hoa.â Tuyïní têåp.-H.:Sûå thêåt,1960.-tr:554-555 * Chiïën thùnæ g Àiïnå Biïn Phuã vaâ Höåi nghõ Giúnevú thùæng lúåi àaä kïët thuác veã vang cuöåc khaáng chiïën vö cuâng anh duäng cuãa nhên dên ta, miïnì Bùæc nûúcá ta àûúcå hoaân toaân giaiã phoáng. Lêìn àêìu tiïn trong lõch sûã, möåt dên töcå bõ apá bûác àaä àaánh baiå cuöcå xêm lûúcå cuãa mötå àïë quöëc huâng manå h, àaä gianâ h laiå àöåc lêpå cho dên töcå , àem laiå ruöång àêtë cho dên cayâ , àûa laåi quyïìn dên chuã thûåc sûå cho nhên dên. Thùæng lúiå àoá laâ do lonâ g yïu nûúcá nönì g naân vaâ tinh thênì àêuë tranh anh duäng cuaã quên vaâ dên ta, do toanâ dên ta àoanâ kïët chùtå cheä trong Mùtå trêån dên töcå thöëng nhêtë vaâ chñnh quyïnì nhên dên ta dûaå trïn nïnì taãng cöng nöng liïn minh dûúiá sûå laänh àaoå cuãa giai cêpë cöng nhên vaâ cuaã Àaãng, do sûå uãng höå cuaã cacá nûúác anh em trong phe xaä höiå chuã nghôa vaâ caác lûcå lûúång hoaâ bònh dên chuã trïn thïë giúái. Thùæng lúåi cuãa caách maång thaná g Tamá vaâ cuöcå khaáng chiïnë vô àaåi chûáng toã rùnç g mötå nûúác duâ nhoã yïëu, nhûng àoaân kïtë chùåt cheä dûúiá sûå laänh àaoå cuãa giai cêëp cöng nhên vaâ Àanã g cuãa noá, ài àuná g àûúâng löië cuãa chuã nghôa Macá — Lïnin, thò nhêët àõnh àaná h thùnæ g àûúåc àïë quöëc xêm lûúcå . Höì Chñ Minh. Baoá caoá vïì dûå thaoã Hiïën phapá sûaã àöií (1959). Tuyïní têpå .- H.: Sûå thêåt, 1960.- tr: 749 * Àêuì àïì do chuáng töi tûå àùtå * Àaåi thùnæ g oanh liïåt Àiïnå Biïn Phuã àaä chêëm dûtá cuöcå chiïën tranh xêm lûúåc do thûåc dên Phapá gêy ra vaâ àûúcå àïë quöcë Myä giupá sûcá . Hiïåp nghõ Giúnevú àaä àûúåc kyá kïtë , hoaâ bònh àûúåc lêpå laiå úã Àöng Dûúng trïn cú súã caác nûúcá cöng nhêån chuã quyïìn àöåc lêåp, thönë g nhêtë vaâ lanä h thöí toanâ veån cuãa nûúcá ta. Miïnì Bùæc Viïåt Nam àûúcå hoaân toanâ giaãi phoná g. Höì Chñ Minh. Diïnî vùn khai macå Àaiå höåi Àaiå biïíu toanâ quöëc lêìn thûá III cuaã Àanã g Lao àönå g Viïåt Nam (1960). Tuyïní têåp.- H.: Sûå thêåt, 1960.- tr: 802 http://ebooks.vdcmedia.com

Àöî Gia Nam - Nguyïîn Àùng Vinh (sûu têìm) 22 * Chiïën thùæng Àiïån Biïn Phuã àaä kïët thuác veã vang cuöcå khaáng chiïnë lêu daiâ gian khöí vaâ anh dunä g cuãa nhên dên caã nûúác ta, chönë g thûåc dên Phapá xêm lûúcå vaâ sûå can thiïåp cuaã àïë quöcë Myä. Àoá laâ thùnæ g lúiå vô àaiå cuãa nhên dên ta, maâ cuäng laâ thùnæ g lúåi chung cuãa têët caã cacá dên töåc bõ aáp bûác trïn thïë giúái. Chiïnë thùæng Àiïån Biïn Phuã caâng laâm saáng ngúâi chên lyá cuaã chuã nghôa Maác — Lïnin trong thúiâ àaåi ngaây nay: chiïën tranh xêm lûúåc cuãa bonå àïë quöcë nhêët àõnh thêët baåi, caách manå g giaãi phoáng cuaã cacá dên töåc nhêtë àõnh thaânh cöng. Chiïnë thùæng Àiïån Biïn Phuã àaä àûa àïën thùæng lúåi cuãa Höåi nghõ Giúnevú nùm 1954 vïì Àöng Dûúng. Hiïåp àõnh Giúnevú àaä trõnh troång cöng nhênå chuã quyïìn, àöcå lêpå , thönë g nhêët vaâ toanâ venå laänh thöí cuãa nhên dên Viïåt Nam cuäng nhû cuãa nhên dên anh em Laoâ vaâ Campuchia. Cacá nûúác phûúng Têy, My,ä Anh, Phaáp tham gia Höåi nghõ êyë àïìu cam kïët tön tronå g nhûnä g quyïìn dên töcå bêtë khaã xêm phaåm àoá. Höì Chñ Minh. Toanâ têåp. T.11 .- H.: Chñnh trõ Quöcë gia, 1966, tr: 220 * Múái giaânh àûúåc chñnh quyïnì conâ non treã chûa àêìy möåt thaná g, chûa coá thúiâ gian àïí töí chûác vaâ cuãng cöë lûåc lûúnå g cuaã mònh, nhên dên Viïåt Nam chó coá gêyå têìm vöng lamâ vuä khñ, àaä phaãi tiïën hanâ h möåt cuöcå khaáng chiïnë lêu daiâ vaâ anh duäng chöëng bonå thûcå dên xêm lûúåc coá àïë quöëc giuáp sûác vaâ cuöëi cuâng àaä giaânh àûúåc thùæng lúåi vô àaiå úã Àiïån Biïn Phuã, giaiã phoáng hoanâ toanâ miïìn Bùcæ . Hiïåp àõnh Giúnevú nùm 1954 àûúåc kyá kïtë , chñnh thûác thûaâ nhêån nhûäng chuã quyïnì dên töcå thiïng liïng cuaã nhên dên Viïåt Nam laâ àöåc lêpå , chuã quyïnì , thöëng nhêtë vaâ toaân venå lanä h thö.í Höì Chñ Minh. Caách manå g thaáng 10 vô àaåi múã ra con àûúâng giaiã phoná g cho caác dên töåc.- H.: Sûå thêtå , 1967.- tr: 13 * Àiïnå Biïn Phuã nhû laâ möåt caiá möëc choiá loåi bùnç g vaâng cuaã lõch sû.ã Noá ghi roä núi chuã nghôa thûåc dên lùn xuönë g döëc vaâ tan raä, àöìng thúâi phong traoâ giaiã phoáng dên töåc khùpæ thïë giúiá àang lïn cao àïën thùæng lúiå hoanâ toaân. Chiïnë Sô. Nhên ngaây kyã niïåm chiïnë thùnæ g Àiïnå Biïn Phu:ã Trong “Noái chuyïnå Myä” .- H.: Quên àöåi nhên dên, 1960.- tr: 292 http://ebooks.vdcmedia.com

Bacá Höì vúiá Àiïnå Biïn Phuã 23 * Nhúâ sûå àoaân kïtë chùtå cheä vaâ anh dunä g hy sinh cuaã toanâ quên vaâ toaân dên ta, chuáng ta àaä àaåi thùæng úã Àiïån Biïn Phuã vaoâ muaâ heâ nùm 1954. Lûcå lûúnå g thûåc dên Phaáp bõ tan vú.ä Chuáng phaãi nhêån àònh chiïnë . Hiïpå nghõ Giúnevú àûúcå kyá kïët; hoaâ bònh úã Àöng Dûúng àûúcå lêpå laiå trïn nïìn tanã g cöng nhêån àöåc lêpå chuã quyïìn vaâ toanâ venå laänh thöí cuãa caác dên töcå Àöng Dûúng. Lêìn àêuì tiïn trong lõch sûã, mötå nûúcá thuöåc àõa nhoã yïuë àaä àaná h thùæng möåt nûúác thûcå dên huâng maånh. Àoá laâ möåt thùæng lúiå veã vang cuãa nhên dên Viïtå Nam, àöìng thúâi cuäng laâ mötå thùæng lúåi cuãa cacá lûåc lûúnå g hoaâ bònh, dên chuã vaâ xaä höiå chuã nghôa trïn thïë giúiá . Höì Chñ Minh. Vïì xêy dûång Àanã g .- H.: Sûå thêåt, 1960.- tr: 131 NAVA “CHINH PHUÅ NGÊM” Thuúã trúiâ àêtë nöíi cún gioá buåi Khiïnë Nava nhiïìu nöîi truên chuyïn Thua to úã trêån Àiïnå Biïn Vò ai kïë hoaåch maâ nïn nöiî naây Cutá vïì Têy têëm loâng xêëu hö,í Xêëu höí nayâ biïët àöí ai àêy? Bûúác chên lïn chiïëc tauâ bay, Bûúcá ài möåt bûúcá giêy giêy laåi dûâng Quên khaáng chiïën, tûúnã g chûnâ g dïî xûcå , Naâo ngúâ Na hïtë sûcá chuã quan Hún hai mûúi möët tiïíu àoaân Chó trong mötå trênå tan hoang túi búiâ ! Thöi, Na hùné g cuát vïì nûúcá meå Quyïìn chó huy laåi àïí Salùng Na ài Sa laåi lùng nhùng, http://ebooks.vdcmedia.com

Àöî Gia Nam - Nguyïnî Àùng Vinh (sûu têìm) 24 Thùçng ài, thùçng úã, chùnè g thùnç g naoâ hún Giang sún naây giang sún dên Viïåt, Toanâ quöcë dên kiïn quyïët àêuë tranh Quyïtë têm thò chùæc cöng thanâ h Tûå do àöåc lêåp quang vinh àúiâ àúiâ . ÀX Baoá Nhên dên, ngaây 7-5-1983 http://ebooks.vdcmedia.com

Bacá Höì vúiá Àiïnå Biïn Phuã 25 PHÊÌN THÛÁ 2: BACÁ HÖÌ VÚÁI ÀIÏNÅ BIÏN PHUÃ QUA MÖÅT SÖË CÖNG TRÒNH NGHIÏN CÛÁU VAÂ HÖIÌ ÛÁC CUAÃ CAÁN BÖ,Å CHIÏNË SÔ TA ÀIÏNÅ VÙN CUAÃ TOANÂ THÏÍ CANÁ BÖÅ CACÁ ÀÚN VÕ CHIÏËN THÙNÆ G ÚÃ ÀIÏNÅ BIÏN PHUÃ CHUCÁ THOÅ HÖÌ CHUÃ TÕCH Kñnh thûa Bacá Chuná g chaáu, caán böå Àaiå biïuí têët caã caác àún võ hoåp höiå nghõ chiïën thùæng chiïën dõch Àiïån Biïn Phuã, xin baoá caáo vúái Bacá chuná g chaáu àaä hoanâ thaânh nhiïmå vuå Baác giao cho. Tuy nhiïn trong suöët chiïën dõch chuáng chaáu cuäng àaä thêëy böcå löå nhiïìu khuyïtë àiïím nghiïm tronå g nhû tû tûúnã g hûäu khuynh tiïu cûåc, chuná g chaáu àaä hocå têåp, sûãa chûäa. Trong höåi nghõ, chuáng chaáu àaä nhênå àûúåc thû khen cuãa Bacá , àaä àûúåc nghe vaâ thaão luêån lúiâ dayå cuãa Bacá . Suötë trong chiïnë dõch luön luön chuáng chaáu nhêån àûúåc nhûäng lúiâ daåy baoã vaâ sûå sùn socá ên cêìn cuaã Baác. Chuáng chauá xin hûaá vúái Bacá seä hïtë sûcá theo lúâi Baác dayå , mau choáng chênë chónh lûcå lûúång, töní g kïtë vaâ hocå têpå kinh nghiïmå , nhêån roä êm mûu cuaã àõch vaâ sùén saâng nhêån nhiïåm vuå múái maâ Bacá , Àaãng vaâ Chñnh phuã seä giao cho. Chuáng chauá cuäng nhû toanâ thïí caná böå vaâ chiïnë sô suötë trong chiïnë dõch àïuì nghô túiá Baác, mong Baác luön àûúåc vui lonâ g vaâ khoeã maånh. Nay àaä hoaân thanâ h àûúcå nhiïåm vu,å chuná g chaáu laåi rêtë mong àûúcå gùåp Bacá àïí àûúåc biïët sûcá khoeã cuaã Baác vaâ àûúåc Baác dayå baoã . Nhên ngayâ sinh nhêåt Bacá , chuáng chaáu xin chuác Baác khoeã manå h söëng lêu, lanä h àaåo toanâ dên toaân Àaãng vaâ quên àöiå khaná g chiïën àïën thùnæ g lúåi hoaân toaân. Kñnh thû Mùtå trêån Àiïnå Biïn Phuã ngaây 12 thaná g 5 nùm 1954 http://ebooks.vdcmedia.com

Àöî Gia Nam - Nguyïîn Àùng Vinh (sûu têmì ) 26 TOANÂ THÏÍ CANÁ BÖÅ HOÅP HÖIÅ NGHÕ CHIÏËN THÙÆNG ÀIÏNÅ BIÏN PHUÃ BAOÁ “QUÊN ÀÖÅI NHÊN DÊN XUÊTË BAÃN TAIÅ MÙÅT TRÊNÅ ”, NGAYÂ 16/5/1954 Viïåt Nam - Höì Chñ Minh - Àiïnå Biïn Phuã ... - Nhên kyã niïmå chiïnë thùæng Àiïnå Biïn Phuã, àïì nghõ Àaåi tûúáng cho biïtë höìi tûúnã g sêu sùæc nhêët vïì Baác Höì àöië vúái chiïnë dõch naây? - Baác thay mùåt Böå Chñnh trõ trao nhiïmå vuå cho töi trûcå tiïpë ra mùåt trêån chó huy chiïnë dõch. Töi laâ trûúãng ban chó huy vaâ bñ thû àaãng uyã chiïnë dõch Àiïån Biïn Phuã, àöìng thúâi laâ Töíng tû lïnå h chó huy têët caã cacá chiïnë trûúnâ g, trûâ chiïnë trûúâng àöìng bùnç g giao cho anh Thanh vaâ anh Dunä g trûåc tiïëp chó àaoå . Trûúcá khi lïn àûúâng, töi àïën chaâo Baác. Bacá noiá : “Töíng tû lïånh ra mùtå trênå . Tûúná g quên taiå ngoaiå . Trao cho chuá toanâ quyïìn quyïtë àõnh. Trêån nayâ quan troång, phaiã àaánh cho thùnæ g! Chùcæ thùæng múái àaná h, khöng chùæc thùæng, khöng àaná h”. Töi nhúá laåi Bacá dùån vaâ mötå cêu trong nghõ quyïët Trung ûúng: “Chiïën trûúnâ g ta heåp, ngûúiâ cuãa ta khöng nhiïìu, cho nïn ta chó àûúcå thùæng khöng àûúåc baiå , vò baåi thò hïtë vöën”. Chiïnë dõch diïîn ra trong 56 ngaây àïm. Nhûng nïuë kïí tûâ lucá bùtæ àêìu, traiã qua viïcå thay àöíi cacá h àaánh vaâ nhûäng thaáng chuêní bõ tiïpë thò thúâi gian keoá daiâ hún 6 thaáng. Trong suöët nûãa nùm úã Mùtå trênå Àiïnå Biïn Phu,ã böå àöiå chuã lûåc ta àaä phöëi húåp chiïën àêuë vúái caác chiïën trûúâng vaâ cuöëi cuâng àaä tiïu diïåt têpå àoaân cûá àiïmí maånh nhêët cuaã àõch trïn chiïën trûúâng Àöng Dûúng. Töi vaâ caác àönì g chñ trong ban chó huy àaä thûåc hiïnå àûúcå chó thõ cuaã Baác Höì, quên dên ta àaä gianâ h àûúcå thùæng lúåi hoaân toaân úã Àiïnå Biïn Phuã. - Theo Àaåi tûúáng, tû tûúãng quên sûå Höì Chñ Minh coá yá nghôa chó àaoå trong chiïën dõch Àiïån Biïn Phuã nhû thïë naâo? - Tû tûúãng quên sûå cuaã Chuã tõch Höì Chñ Minh coá yá nghôa chó àaoå trong suöët hai cuöåc khaná g chiïën. Chiïën dõch Àiïån Biïn Phuã laâ http://ebooks.vdcmedia.com

Bacá Höì vúiá Àiïån Biïn Phuã 27 mötå trong nhûnä g biïíu hiïån xuêtë sùæc nhêët, laâ möåt trong nhûäng àónh cao thanâ h cöng cuãa tû tûúãng êyë . Trûúác hïët, nhû töi vûaâ noái, àoá laâ tû tûúãng quyïët chiïën, quyïtë thùæng. Bacá trao cho quên àöiå laá cúâ thi àua “Quyïtë chiïën Quyïtë thùnæ g”. Àiïuì àoá thïí hiïån niïìm tin coá cú súã vaâ quyïtë têm lúná : nhêtë àõnh giaânh thùæng lúåi trong trêån nayâ . Thûá hai laâ tû tûúnã g chiïnë tranh nhên dên, toaân dên, toanâ diïån. Tû tûúãng êëy àaä phatá triïín àïën trònh àöå cao, khöng nhûnä g coá böå àöiå chuã lûåc lúán úã Àiïnå Biïn Phuã maâ coá caã caác lûåc lûúnå g chuã lûcå vaâ àõa phûúng trïn caác chiïnë trûúnâ g phöëi húåp tûâ Bùcæ àïnë Nam, vaâ caã trïn chiïën trûúâng hai nûúác baån. Khöng nhûnä g coá böå àöiå trûúác mùåt trêån maâ coá caã lûåc lûúång dên cöng àöng àaoã , cuaã caác àoaân giao thöng, cuãa anh chõ em quên nhu, quên y, quên giúiá ... cuaã caã hêuå phûúng àûúåc àönå g viïn chi viïnå trïn Mùåt trênå vúái khêuí hiïåu “Têët caã vò tiïìn tuyïën, têtë caã àïí chiïën thùnæ g”. Thu àöng 1953- 1954 coá thïí noái caã nûúác ta ra trênå diïtå thu.â Thûá ba laâ chó huy phaiã chuã àönå g, saáng taåo vaâ linh hoaåt. Ngay khi coá quyïët àõnh àûa quên lïn Têy Bùæc (vêîn coá mötå böå phêån chuã lûåc ta giêuë kñn úã Phuá Tho)å . Bacá àaä noiá : Pheáp duâng binh laâ phaiã thiïn biïën vanå hoaá, tuyâ tònh hònh cuå thïí maâ coá xûã trñ àuná g àùæn. úã àêy phaiã nhùæc laåi kyá ûcá sêu sùæc nhêët cuãa töi laâ quyïët àõnh àöíi phûúng chêm chiïën dõch. Cuäng lûåc lûúnå g hai bïn nhû vêåy nïëu vênå duång phûúng chêm àaánh nhanh giaiã quyïtë nhanh nhû àaä àïì ra luác àêìu thò chùæc chùæn thêët baiå to. Töi àaä theo doäi satá diïîn biïnë cuãa tònh hònh, vaâ khi phaát hiïån àõch àaä tùng cûúâng, àaä cuãng cöë phonâ g ngûå, thò töi quyïtë àõnh ra lïånh ruát mêyë vanå quên ra khoãi trêån àõa, ra lïnå h cho keáo phaáo ra, chuêín bõ trïn möåt thaná g, àaâo cöng sûå cho böå binh, xêy dûång trêån àõa cho phaáo binh, chuyïní sang phûúng chêm “àaná h chùæc, tiïën chùæc”. Do àoá chuáng ta gianâ h àûúcå thùæng lúåi lúná . Caã àaãng uyã vaâ Böå chó huy àïuì nhêët trñ quyïtë àõnh thay àöií phûúng chêm, ra lïnå h cho böå àöåi lui quên trong khi àaä sùné sanâ g nöí suná g àïí chuêní bõ thïm. Àêy laâ quyïët àõnh khoá khùn nhêtë trong cuöåc àúiâ chó huy cuaã töi. Vaâ laâm nhû vêåy chñnh laâ thûåc hiïnå nguyïn tùæc chuã àöång, linh hoaåt. Töi viïët thû hoaã töcë vïì baáo caáo Böå Chñnh trõ, Bacá vaâ anhTrûúnâ g Chinh àïìu nhêtë trñ thay àöií cacá h àaná h laâ rêtë àuáng. Thûá tû laâ baiâ hoåc dên chuã. Tû tûúãng cuaã Baác Höì laâ phaiã thûåc hiïån dên chuã khöng nhûäng àöëi vúái nhên dên maâ caã trong quên àöåi. http://ebooks.vdcmedia.com

Àöî Gia Nam - Nguyïîn Àùng Vinh (sûu têmì ) 28 Baác laâ mötå têmë gûúng lúná vïì thûåc hiïnå dên chu,ã gêìn guäi camã thöng vaâ quyá troång chiïën sô, àöìng baoâ . Baiâ hocå dên chuã trong quên àöiå vaâ àùcå biïåt úã Àiïnå Biïn Phuã laâ dên chuã rêët cao, tûúná g vaâ sô gùnæ boá mêtå thiïtë , nhûng dên chuã phaãi ài àöi vúiá kyã luêåt, kyã luêtå tûå giaác nhûng nghiïm minh, coá thïë múái ài àïën thùæng lúiå . úã Àiïnå Biïn Phuã, töi luön luön theo satá tû tûúnã g caán böå chó huy vaâ böå àöiå . Khi thay àöií phûúng chêm chiïnë dõch nhû trïn, chuáng töi baân rêtë kyä trong àanã g uyã mùåt trêån àïí cuöië cuâng coá sûå nhêët trñ cao vaâ sau khi àaä ra lïnå h thay àöií phûúng chêm thò àaä triïní khai cöng taác chñnh trõ raáo riïët àïí toaân thïí caán bö,å chiïën sô àïuì nhêtë trñ, tùng thïm tin tûúãng: “Phaoá vaâo röiì phaáo laåi ra Phaáo ra mai möët phaáo ta laiå vaoâ ” Tuy nhiïn, sau nayâ töi múiá biïtë rùnç g coá nhûäng caná böå chó huy trong khñ thïë chung cuãa böå àöåi, coá khi khöng daám noiá ra yá nghô cuãa mònh. Thïë múái biïët, thûåc hiïån àûúcå dên chuã thûåc sûå khöng phaãi laâ dïî. Do àoá baâi hoåc dên chuã ruát ra úã àêy laâ lamâ sao cho ai cuäng damá noiá lïn hïët yá kiïnë cuãa mònh. Coá tûå do tû tûúãng múái phatá huy dên chuã àûúcå töët. Àoá laâ tû tûúãng cuaã Baác Höì. úã Àiïnå Biïn Phu,ã coá àönì g chñ àaä noái vúiá töi “Cöng taác tû tûúnã g múiá nhùcæ nhiïìu àïnë quyïët têm maâ ñt baân caách khùæc phuåc nhûäng khoá khùn trong trênå àaánh”. Töi noái: “Tinh thêìn böå àöiå laâ rêët quan troång, nhûng quyïtë têm phaiã coá cú súã”. Thûá nùm laâ “thùnæ g khöng kiïu”. Sau 56 ngaây àïm chiïnë àêuë gian khöí vaâ anh duäng ngayâ 7/5/1954 quên dên ta àaä hoanâ toanâ chiïën thùæng taiå Àiïnå Biïn Phu.ã Ngay höm sau, Bacá gûiã àiïnå cho Böå chó huy, nhiïtå liïtå khen ngúåi caná bö,å chiïën sô, dên cöng, thanh niïn xung phong úã Àiïån Biïn Phuã vaâ àönì g baoâ àõa phûúng. Töi nhúá maiä cuöië bûcá àiïnå coá cêu: “Thùæng lúiå tuy lúán nhûng múiá laâ bûúác àêìu”. Trong khöng khñ bao trumâ cuãa ngaây mûâng àaåi thùæng, têët caã hoâ reo, àïm àöët àuöëc saná g nhû ban ngayâ , àoán mûâng tin thùnæ g trênå . Böå àöåi ta sau bao nùm chiïën àêuë , àaä ài túái chiïnë thùæng to lúná , laåi nghe Baác baoã “múiá laâ bûúác àêuì ”. Sau nayâ , têët caã chuná g ta caâng thêëu hiïuí nhûäng lúâi dayå cuãa Baác, thïí hiïån têmì nhòn xa tröng röång, thêyë trûúác cuöåc chiïnë àêuë conâ tiïëp tuåc. Baác àaä nhùcæ nhúã: chúá vò say sûa vúiá thùæng lúåi maâ chuã quan, maâ quïn nhiïmå vuå tiïëp theo. Àoá laâ möåt baiâ hoåc lúán. http://ebooks.vdcmedia.com

Baác Höì vúái Àiïån Biïn Phuã 29 Nhên dõp mûnâ g ngaây sinh Bacá Höì vaâ Chiïën thùnæ g Àiïnå Biïn Phuã, töi coá lúiâ thùm hoiã thên thiïët àïën caác caná böå vaâ chiïën sô àaä tûâng tham gia chiïnë dõch Àiïån Biïn Phuã, àïnë àöng àaão baån àocå Tapå chñ cuaã Ban tû tûúãng — vùn hoaá Trung ûúng. Àaiå tûúáng Voä Nguyïn Giaáp Cöng taác tû tûúnã g vùn hoaá, söë 5, 1994 LÛNÂ G LÊYÎ ÀIÏÅN BIÏN, CHÊËN ÀÖNÅ G ÀÕA CÊÌU... Phoná g viïn: Thûa Àaiå tûúáng, 45 nùm àaä qua kïí tûâ ngaây chiïën thùæng Àiïån Biïn Phuã 1954. Liïuå thúiâ gian vaâ tuöií tacá coá laâm phai múâ ñt nhiïìu trong kyá ûác cuãa àönì g chñ vïì nhûäng ngaây thaáng haoâ huâng ào?á Àaåi tûúáng Voä Nguyïn Giaáp: Khöng. Mùcå duâ 45 nùm àaä tröi qua, töi thò tuöií taác àaä cao nhûng nhûäng kyá ûác vïì trêån Àiïån Biïn Phuã khöng hïì phai múâ, traái laåi conâ in sêu trong têm trñ. Nhûäng kyá ûác vïì Bacá Hö,ì vïì Böå Chñnh trõ, vïì cacá chiïën sô, dên cöng vaâ thanh niïn xung phong gaiá trai, vïì nhûäng tûúná g lônh chó huy taiâ ba, nhûäng ngûúâi anh huâng vaâ duäng sô ngaây nay khöng conâ nûaä ... Kyã niïmå àêìu tiïn töi muönë noiá laâ buöíi hopå cuãa Böå Chñnh trõ úã Tón Keo, huyïån Àõnh Hoaá, baân vïì kïë hoacå h Àöng Xuên 1953 — 1954, Bacá Höì chuã trò, coá anh Trûúâng Chinh, anh Àöìng dûå. Luác bêyë giúâ ta àaä coá àêìy àuã thöng tin vïì toaân böå kïë hoacå h Nava. Töi trònh baây yá àõnh taáo baåo cuãa Nava têåp trung möåt lûåc lûúång cú àönå g rêtë lúán úã àönì g bùnç g Bùæc Böå àïí khiïu chiïën, lamâ tiïu hao chuã lûåc cuaã ta, taåo àiïìu kiïån àïí giaânh quyïìn chuã àöång vaâ tiïën túái gianâ h möåt thùæng lúiå quyïët àõnh trong vonâ g 18 thaná g. Baác nghe chùm chuá röìi bònh thanã noái: “Àõch têåp trung quên cú àönå g lúná ” — Bacá giú baân tay lïn vaâ nùmæ chùtå laåi, noái tiïëp, “ta khöng súå, ta seä buöåc chuáng phaãi phên taán lûcå lûúång ra caác hûúná g”; Baác xoeâ baân tay ra. Theo tû tûúnã g chó àaåo êëy, ta àaä nghiïn cûáu kïë hoaåch Àöng Xuên, cho nhûäng böå phênå chuã lûåc cuãa ta tiïnë vïì 5 http://ebooks.vdcmedia.com

Àöî Gia Nam - Nguyïnî Àùng Vinh (sûu têmì ) 30 hûúná g chiïnë lûúåc nhùmç nhûnä g núi hiïím yïëu vaâ tûúng àöië yïuë cuaã àõch, choån hûúná g chñnh laâ Lai Chêu úã Têy Bùæc. Thïë laâ trong kïë hoacå h cuãa Nava cunä g nhû trong chuã trûúng cuaã ta luác bêyë giúâ chûa hïì noiá àïnë Àiïån Biïn Phuã. Töi nhúá laåi, ngayâ 19 thaná g 11 nùm 1953, ta hopå Höåi nghõ quên sûå toanâ quöëc àïí phöí biïnë kïë hoaåch Àöng Xuên. Caná böå chó huy caác chiïën trûúâng àïuì coá mùåt, trûâ Nam Böå khöng ra kõp. Àïnë ngayâ 20 thò ta àûúcå tin àõch cho quên nhayã duâ xuönë g Àiïån Biïn Phu.ã Mêëy ngayâ sau, àõch tiïëp tucå tùng thïm lûåc lûúång. Thïë laâ, theo àïì nghõ cuãa Töní g quên uyã, Böå Chñnh trõ haå quyïtë têm chonå Àiïån Biïn Phuã lamâ àiïmí quyïët chiïën, chó àõnh Böå chó huy chiïën dõch vaâ Àanã g uyã Mùåt trênå . Töi àûúåc chó àõnh lamâ Chó huy trûúnã g kiïm Bñ thû àanã g uyã trûåc tiïpë chó àaåo Mùåt trêån Àiïån Biïn Phuã, àönì g thúâi vúiá tû caách laâ Töní g tû lïnå h coá nhiïmå vuå chó àaoå cacá chiïën trûúâng khaác trïn caã nûúcá kïí caã böå àöiå tònh nguyïnå cuaã ta úã Laâo vaâ Campuchia, trûâ mùtå trêån àöìng bùnç g thò do anh Thanh vaâ anh Duäng phuå traách. Sau naây, vúái khêíu hiïåu “Têtë caã cho tiïnì tuyïën, têtë caã àïí chiïnë thùæng”, Böå Chñnh trõ coân quyïët àõnh thanâ h lêåp Höåi àönì g cung cêpë mùtå trêån do àönì g chñ Phaåm Vùn Àöìng chuã trò. Chuáng töi conâ àúiå möåt thúiâ gian vò àõch coá thïí nhayã duâ xuöëng Àiïån Biïn Phuã àïí àoán quên nguyå úã Lai Chêu vï,ì chuáng coá khaã nùng tiïëp tucå tùng quên úã laåi Àiïån Biïn Phu,ã àöìng thúâi cuäng coá khaã nùng seä rutá quên ài. Àêìu thaáng 1 nùm 1954, trûúác khi lïn àûúâng ra mùåt trênå , töi àïën Khuöíi Taát chaâo Baác. Baác hoãi: “Chuá ra mùåt trêån lêìn naây coá khoá khùn gò khöng?”. Töi traã lúâi: “Chó khoá khùn laâ xa hêåu phûúng nïn khi coá vêën àïì quan tronå g vaâ cêëp thiïët thò khoá xin yá kiïën cuaã Bacá vaâ Böå Chñnh trõ”. Bacá noái: “Töíng tû lïånh ra mùåt trênå , tûúná g quên taåi ngoaåi, trao cho chuá toaân quyïìn, coá vênë àïì gò khoá khùn, banâ thöëng nhêët trong Àanã g uy,ã thönë g nhêët vúiá cöë vênë thò cûá quyïtë àõnh röìi baoá caoá sau”. Khi chia tay, Baác nhùæc: “Trênå naây quan tronå g, phaãi àaánh cho thùæng; chùæc thùæng múái àaánh, khöng chùæc thùæng khöng àaná h”. Nhûäng lúâi dùnå doâ cuaã Bacá laâ tû tûúãng chó àaoå giupá töi coá cùn cûá àïí xûã trñ trong quaá trònh chó huy trêån àaánh. Àaiå tûúná g Voä Nguyïn Giaáp Taåp chñ Cöång sanã , söë 9, 1999, tr. 3 http://ebooks.vdcmedia.com

Baác Höì vúái Àiïån Biïn Phuã 31 ÀIÏNÅ BIÏN PHUÃ VAÂ MÊYË VÊNË ÀÏÌ TÛ TÛÚNÃ G CHIÏËN TRANH TOAÂN DÊN, TOANÂ DIÏÅN CUÃA CHUÃ TÕCH HÖÌ CHÑ MINH Àiïnå Biïn Phuã laâ chiïën dõch quyïtë àõnh trong chiïën cuöcå Àöng Xuên 1953 — 1954, kïtë thucá thùnæ g lúiå cuöåc khaáng chiïnë chöëng Phaáp, giaãi phoná g nûãa nûúcá . Chiïnë cuöåc Àöng Xuên 53 — 54 maâ àónh cao laâ chiïën dõch Àiïån Biïn Phuã laâ àiïní hònh thaânh cöng cuaã viïåc quaán triïåt vaâ töí chûác thûåc hiïnå tû tûúnã g chiïën tranh toanâ dên, toaân diïån cuãa Chuã tõch Höì Chñ Minh vaâ cuaã Àanã g ta. úã thúiâ àiïím cuöië cuâng cuãa cuöcå àoå sûcá quyïët liïtå giûäa dên töcå Viïtå Nam vaâ àïë quöëc Phaáp xêm lûúcå , coá sûå höî trúå cuãa àïë quöcë My,ä dên töåc Viïåt Nam àaä thùæng, àïë quöëc Phapá àaä thua. Àoá cuäng laâ thùnæ g lúiå cuãa chiïën tranh nhên dên Viïåt Nam. Chiïën cuöåc Àöng Xuên 1953 — 1954 laâ möåt loaåi hoatå àönå g chiïnë lûúåc cuaã chiïën tranh nhên dên Viïåt Nam, rêët khacá cacá hoaåt àönå g chiïën lûúåc cuaã cacá cuöåc chiïnë tranh cöí àiïní chó bùnç g quên àöiå chñnh qui. Phatá huy àïën mûác cao nhêët sûác maånh cuãa ba thûá quên vaâ cuaã toaân dên trïn quy mö toanâ quöcë vaâ trïn toaân Àöng Dûúng. Kïtë húåp cacá chiïën dõch tiïën cöng vaâ mötå söë chiïnë dõch phanã cöng cuãa böå àöåi chuã lûåc vúiá caác chiïnë dõch chöëng caân queát, àútå hoaåt àönå g cuãa chiïën tranh du kñch — trong àoá coá möåt söë chiïën dõch cuaã chiïnë tranh nhên dên àõa phûúng. Kïtë húåp àaánh àõch àïìu khùpæ trïn cacá chiïën trûúnâ g vúái àaánh àoân quyïtë àõnh bùnç g chiïnë dõch quyïët chiïën chiïnë lûúåc úã hûúáng chuã yïëu. Kïtë húpå caác àoân tiïnë cöng quên sûå cuaã caác lûåc lûúång vuä trang nhên dên vúiá cacá cuöåc nöíi dêyå , phaá tï,ì giaânh quyïnì laâm chuã cuãa nhên dên trong vuâng àõch tamå chiïmë . Kïtë húpå tiïnì tuyïën vaâ hêåu phûúng tûâ Bùæc àïnë Nam. Caã nûúác döëc sûcá cho mùåt trênå chñnh theo khêíu hiïåu “Têtë caã cho tiïnì tuyïnë , têët caã àïí chiïnë thùnæ g”. Moiå hoatå àöång cuaã lûåc lûúång vuä trang vaâ nhên dên àaä diïnî ra theo möåt kïë hoaåch taác chiïën chiïnë lûúcå thönë g nhêtë , nhùmç mucå àñch àaánh baåi cöë gùæng chiïën tranh lúán nhêët vaâ cuöëi cuâng cuaã thûåc dên Phaáp trong kïë hoaåch Nava, gianâ h thùnæ g lúåi quyïtë àõnh cho khaná g chiïnë . Caác chiïën dõch, cacá trênå àaánh lúná , caác àútå hoaåt àönå g... diïîn ra kïë tiïpë nhau, àöìng thúiâ vúái nhau, xen keä vaoâ nhau, taoå àiïìu kiïnå vaâ höî trúå cho nhau, cacá chiïën trûúnâ g phöëi húåp vúiá nhau àaä dênî túiá thùæng lúiå cuaã chiïën dõch quyïtë chiïën chiïën lûúåc Àiïån Biïn Phu.ã Tû tûúnã g chiïën tranh toaân dên, toanâ diïnå cuãa Chuã tõch Höì Chñ Minh vaâ cuaã Àanã g ta hònh thaânh vaâ phatá triïín dênì trong thûåc tiïîn http://ebooks.vdcmedia.com

Àöî Gia Nam - Nguyïnî Àùng Vinh (sûu têmì ) 32 àêëu tranh cacá h manå g vaâ khaáng chiïën chöëng Phaáp. Tû tûúãng àoá laiå àaä phatá triïní lïn mötå trònh àöå múiá rêtë cao trong khaáng chiïën chöëng Myä. Àoá laâ mötå di saãn quên sûå cûåc kyâ quyá bauá cuaã Chuã tõch Höì Chñ Minh, coá võ trñ quan troång quyïtë àõnh trong chiïën tranh giaãi phoáng, chiïën tranh giûä nûúcá vûaâ qua. Noá vêîn giûä nguyïn võ trñ vaâ yá nghôa trong sûå nghiïpå baão vïå Töí quöëc ta ngaây nay. Tû tûúãng àoá — phuâ húpå vúái nguyïn lyá cuãa chuã nghôa Macá — Lïnin vïì vai troâ cuaã quênì chuáng nhên dên trong lõch sûã — xuêët phaát tûâ truyïnì thöëng quên sûå “caã nûúcá möåt lonâ g, toaân dên àaná h giùcå ” cuãa dên töåc Viïåt Nam, tûâ loâng yïu nûúác nöìng nanâ cuaã con ngûúâi Viïåt Nam hun àuác qua nhiïìu thïë kyã giûä nûúác vaâ dûnå g nûúcá , àûúåc phaát huy maånh meä sau cacá h maång thaáng Tamá . Lonâ g yïu nûúcá cuãa ngûúiâ Viïtå Nam vúái nöåi dung múiá hûúáng vïì chuã nghôa xaä höiå sau Caách maång thaná g Tamá 1945 - àaä àûúåc Baác Höì biïíu thõ thaânh quyïët têm sùtæ àaá “Duâ phaãi àötë chaáy caã daäy Trûúnâ g Sún cuäng quyïtë gianâ h cho àûúåc àöåc lêåp tûå do”. Trong khaná g chiïnë chönë g Phapá , àoá laâ tinh thênì “Thaâ hy sinh têtë caã chûá nhêët àõnh khöng chõu mêët nûúác, nhêtë àõnh khöng chõu lamâ nö lï”å . Trong khaná g chiïën chönë g Myä, àoá laâ khêíu hiïuå coá yá nghôa thúiâ àaiå “Khöng coá gò quyá hún àöåc lêpå tûå do”. Àoá laâ àönå g lûåc tinh thêìn coá sûác maånh vö àõch cuaã chiïën tranh nhên dên Viïåt Nam. Tû tûúnã g chiïën tranh toanâ dên, toaân diïnå cuaã Bacá Höì vaâ cuãa Àaãng ta thïí hiïån thaânh àûúâng löië , chuã trûúng, chñnh sacá h cuaã Àaãng vaâ Nhaâ nûúcá ta trong khaáng chiïnë . Tû tûúnã g àoá thêmë sêu vaoâ quênì chuáng, vaâo àêìu oác thöng minh saáng taoå vaâ chñ khñ quêtå cûúâng cuãa nhên dên vaâ Quên àöåi, trúã thanâ h nïìn taãng cuaã khoa hocå vaâ nghïå thuêtå quên sûå àöåc àaáo cuãa chiïën trûúnâ g nhên dên — maâ Àiïnå Biïn Phuã vaâ cuöåc tiïën cöng chiïën lûúåc Àöng Xuên 1953 — 1954 laâ möåt thanâ h cöng tiïu biïuí trong khaáng chiïën chöëng Phaáp. Chiïnë tranh nhên dên Viïåt Nam úã thúiâ àaåi Höì Chñ Minh àaä trúã thaânh vuä khñ bêët khaã chiïën thùæng cuaã nhên dên vaâ Quên àöåi ta trong sûå nghiïåp giaiã phoná g dên töcå vaâ baão vïå Töí quöcë . Tû tûúnã g chiïnë tranh toanâ dên, toanâ diïån cuãa Bacá Höì mang nhiïuì nöåi dung rêët phong phu.á Moåi ngûúâi conâ nhúá lúiâ kïu goåi toanâ quöëc khaáng chiïën nöií tiïëng cuaã Baác Höì ngayâ 20 thaáng 12 nùm 1946. Àoá thûåc sûå laâ tû tûúãng chiïën tranh toanâ dên, toanâ diïnå möåt cacá h triïåt àïí, mötå tû tûúnã g lúán maâ rêtë cuå thï.í Toanâ dên laâ moiå http://ebooks.vdcmedia.com

Baác Höì vúiá Àiïån Biïn Phuã 33 ngûúâi dên, tûâ thaânh thõ àïën nöng thön, úã vunâ g tûå do vaâ caã trong vuâng taåm bõ chiïëm. Toanâ thïí dên töåc Viïtå Nam laâ moåi ngûúâi dên yïu nûúác àïìu tham gia àaná h àõch, bùnç g moåi vuä khñ vaâ duång cu,å cöng cuå coá trong tay, bùnç g nhiïuì caách àaánh saáng taoå . Vûaâ chiïnë àêëu, vûaâ tùng gia sanã xuêtë , phuåc vuå tiïnì tuyïën. Laâm vûúân khöng nhaâ tröëng, bêët húåp tacá vúiá giùåc, taãn cû cunä g laâ yïu nûúác. Toaân diïnå laâ àaánh àõch trïn moåi mùtå : àaná h bùçng quên sûå laâ chuã yïëu, kïtë húåp àaná h àõch bùnç g chñnh trõ, kinh tï,ë vùn hoa,á tû tûúnã g vaâ ngoaiå giao. Khaáng chiïën toanâ diïån, diïtå giùcå àoiá , giùcå döët vaâ giùåc ngoaiå xêm. Vûaâ khaná g chiïën vûâa kiïën quöcë ... Trong khaná g chiïën chöëng Phaáp, Baác Höì àaä coá rêtë nhiïuì thû gûãi àöìng baoâ , àöìng chñ, caná böå, àaãng viïn, chiïën sô lûåc lûúnå g vuä trang, caác têìng lúáp nhên dên... kïu goåi, àöång viïn, cöí vuä thi àua yïu nûúác, hoanâ thaânh tötë moiå nhiïåm vuå cuãa khaáng chiïën. Ngûúâi coân gûãi thû kïu goåi nhûäng ngûúiâ lêmì àûúnâ g lacå löëi trúã vïì vúái nhên dên, vúiá Töí quöcë ; thû gûiã tûúná g lônh vaâ binh lñnh Phapá , nhên dên Phaáp giaãi thñch sûå nghiïåp chñnh nghôa cuaã dên töcå Viïtå Nam; thû gûiã caá nhên, àoanâ thï,í nhên dên caác dên töåc trïn thïë giúiá kïu goiå unã g höå cuöåc khaáng chiïën thênì thaánh cuãa nhên dên ta. Sûcá maånh cuaã chiïnë tranh toaân dên, cuãa caã dên töåc Viïåt Nam vúiá àöång lûåc múái laâ quêìn chuná g cöng nöng dûúiá sûå laänh àaoå cuãa Àanã g, cuãa giai cêëp cöng nhên (nhû Bacá noiá : “Cöng nöng laâ göcë cuaã cacá h manå g”), kïtë húåp vúái sûå unã g höå vaâ giupá àúä quöcë tï,ë sûcá manå h cuãa thúiâ àaiå , àaä àûa àïnë cao traâo cuãa cuöåc tiïnë cöng chiïën lûúcå , àïnë chiïnë thùæng lõch sûã Àiïån Biïn Phuã, àïnë thùnæ g lúiå vô àaåi cuaã khaáng chiïën chöëng Phaáp. Cuäng tûâ sûác maånh àoá phatá triïní lïn mötå àónh cao múái, dên töcå Viïtå Nam ta laåi àaä lamâ nïn thùnæ g lúiå lõch sûã vô àaåi trong khaáng chiïnë chöëng Myä. Chiïën tranh toanâ dên phaiã coá lûåc lûúnå g vuä trang nhên dên gömì ba thûá quên laâm nonâ g cötë . Trong chó thõ thaânh lêåp Àöiå Viïtå Nam tuyïn truyïìn Giaiã phoáng quên tûâ thaáng 12 nùm 1944, Chuã tõch Höì Chñ Minh àaä nïu roä vai troâ cuãa quên àöåi, cuaã àöiå quên chuã lûåc vaâ cuãa lûåc lûúång vuä trang àõa phûúng trong khaná g chiïën toaân dên. Lûåc lûúnå g vuä trang nhên dên phaãi dûaå vaâo sûcá maånh cuaã toaân dên; sûác dên phaiã àûúcå böìi dûúnä g khöng ngûnâ g, múái coá thïí àaánh thùæng àûúcå quên àöiå nhaâ nghïì vaâ chiïën tranh xêm lûúåc cuaã chuã nghôa àïë quöëc. http://ebooks.vdcmedia.com

Àöî Gia Nam - Nguyïîn Àùng Vinh (sûu têmì ) 34 Baác Höì daânh sûå quan têm àùcå biïtå cho caác lûcå lûúång vuä trang nhên dên, hïtë lonâ g chùm lo daåy baoã caán böå vaâ chiïën sô, chùm lo xêy dûång quên àöåi ta thaânh möåt quên àöåi cacá h manå g dûúái sûå laänh àaoå cuaã Àanã g, thûåc sûå cuãa dên, do dên vaâ vò dên. Ngûúâi chùm lo xêy dûång quên àöiå ta tûâ möåt àöiå quên du kñch dênì dênì trúã thaânh möåt quên àöiå ngaây caâng chñnh quy vaâ hiïån àaiå , tûâ möåt àöiå quên chuã yïuë laâ böå binh tiïnë dênì lïn thanâ h möåt quên àöiå gömì nhiïìu binh chuãng vaâ quên chuãng. Chuã tõch Höì Chñ Minh laâ Ngûúiâ cha thên yïu cuaã cacá lûcå lûúång vuä trang nhên dên. Caná böå vaâ chiïën sô ta luön luön cöë gùæng xûáng àaáng laâ “Böå àöåi Cuå Höì”. Bacá Höì àaná h giaá rêët cao vai troâ cuãa dên quên du kñch, dên quên tûå vï,å coi àoá laâ “bûác tûúnâ g àönì g, vacá h sùtæ ”, keã thuâ naâo àuång àêìu vaâo cuäng phaãi thêtë baåi. Ngûúiâ rêët coi troång vai troâ cuaã du kñch, cuaã chiïnë thuêtå du kñch. Tûå tay Ngûúâi àaä biïn soanå “Caách àaánh du kñch”, giúiá thiïåu “Kinh nghiïmå du kñch Nga”, “Kinh nghiïåm du kñch Taâu”, “Kinh nghiïmå du kñch Phapá ” cho nhên dên vaâ caán bö,å chiïnë sô ta. Sûå phên cöng nhiïåm vuå giûaä quên àöåi vaâ dên quên du kñch àaä àûúcå Baác nïu ngùæn goån vaâ dïî hiïíu, nhû trong thû gûiã baáo Quên du kñch (thaáng 7— 1949): “Nhiïåm vuå cuaã du kñch la:â ngùn caãn giùåc, tiïu hao giùcå giûä gòn quï hûúng, àïí cho Vïå Quöëc quên àûúåc ranã h tay, tòm cú höiå àaánh nhûäng trênå to àïí tiïu diïåt chuã lûåc cuãa giùåc...” Àoá cuäng laâ tû tûúãng kïët húåp ba thûá quên, kïtë húåp chiïën tranh du kñch vúái chiïën tranh chñnh qui, kïët húåp chiïën tranh nhên dên àõa phûúng vúái chiïën tranh bùçng cacá binh àoanâ chuã lûcå trong tû tûúnã g chiïnë tranh toaân dên cuãa Chuã tõch Höì Chñ Minh; àaä trúã thanâ h mötå quy luêtå gianâ h thùæng lúiå cuãa chiïën tranh nhên dên Viïtå Nam. Trong khaáng chiïnë chönë g Phapá , àiïuì àoá àaä thïí hiïnå nöií bêåt trong cuöåc tiïnë cöng chiïnë lûúåc Àöng Xuên nùm 1953 — 1954 maâ chuná g ta àaä thêyë . Trong khaáng chiïnë chöëng Myä, àiïìu àoá laiå àaä phaát triïní lïn möåt trònh àöå múái, caã trong chiïnë tranh giaãi phoáng úã miïnì Nam vaâ trong chiïën tranh nhên dên chönë g chiïnë tranh phaá hoaiå úã miïìn Bùæc... Àaiå tûúná g Vùn Tiïnë Dunä g. Tapå chñ Quöcë phonâ g toanâ dên, th.5, 1989 http://ebooks.vdcmedia.com

Bacá Höì vúiá Àiïån Biïn Phuã 35 BAÁC HÖÌ CHUÃ TRÒ HÖIÅ NGHÕ BÖÅ CHÑNH TRÕ BAÂN PHÛÚNG ANÁ HOATÅ ÀÖÅNG TRONG ÀÖNG XUÊN 1953-1954* ... Vaoâ haå tuêìn thaná g 9 naây, Böå Chñnh trõ hopå àïí xetá duyïåt phûúng aán hoaåt àöång Àöng Xuên maâ Böå Töíng tham mûu àaä chuêní bõ vaâ trònh Töní g Quên uy.ã Dûúái maái nhaâ tre nuáp dûúái luâm cêy, Baác vaâ caác àöìng chñ trong Böå Chñnh trõ ngöiì quanh chiïcë baân tre rönå g, trïn coá traãi têmë banã àöì chiïnë sûå àaä àûúåc böí sung nhûnä g tònh hònh múiá nhêtë . Höì Chuã Tõch trûåc tiïëp àiïuì khiïní cuöåc hoåp coá têìm quan troång àùåc biïåt nayâ . Höåi nghõ nghe àönì g chñ Voä Nguyïn Giaáp trònh baây baãn àïì aán cuaã Töíng Quên uãy vaâ nghe baoá caoá böí sung nhûäng vêën àïì àûúcå àùåt ra. Böå Chñnh trõ àùåc biïtå quan têm àïnë êm mûu xêy dûång khöië cú àöång chiïën lûúåc vaâ têåp trung lûcå lûúång úã àöìng bùnç g Bùcæ Bö.å Höåi nghõ àaánh giaá hoaåt àöång cuaã chuáng mêyë thaná g qua, àaná h giaá sûác maånh múái cuãa hêåu phûúng àang thûåc hiïnå chñnh saách ruönå g àêtë ; sûác chiïën àêuë múiá àûúcå tùng cûúâng cuaã böå àöåi qua àútå cuãng cöë töí chûcá biïn chï,ë tùng cûúnâ g trang bõ vaâ hocå têpå chñnh trõ, chónh huêën quên sûå ... Cùn cûá vaoâ tònh hònh múiá nhêtë , Böå Chñnh trõ ài sêu phên tñch moåi mùåt thuêån lúåi, khoá khùn cuaã ta vaâ cuaã àõch. Khöng khñ trang nghiïm nhûng bònh thanã , noiá lïn sûå têåp trung trñ tuïå cuaã têpå thïí böå thöëng soaái töië cao, nhùçm tòm ra phûúng hûúná g àuáng àùæn nhêtë àïí gianá g cho àõch nhûnä g àonâ maånh me,ä laâm thêtë baiå tûâng kïë hoacå h chiïnë lûúåc múiá cuãa àïë quöëc Phaáp — Myä, àûa quên vaâ dên ta tiïën àïën thùnæ g lúiå . Bacá ngöiì àoá, ung dung, chùm chuá, nghe tònh hònh moåi mùtå . Ngûúâi toã ra haiâ lonâ g thêëy Töní g Quên uyã àaä nùmæ àûúåc nhûäng neát cú baãn trong kïë hoacå h chiïën lûúcå cuãa àõch, àaä biïët rutá kinh nghiïåm cuä àïí kõp thúiâ triïín khai moåi cöng tacá chuêín bõ chiïnë lûúcå súám hún moiå nùm, ... Baác hoãi thïm nhiïuì àiïím cuå thïí vïì tònh hònh àõch, vïì kïët quaã huêën luyïnå vûâa qua, vïì sûác khoeã böå àöiå , vïì caác binh chuãng múiá àûúåc thanâ h lêåp, vïì kïë hoacå h baão vïå cacá vunâ g tûå do àang tiïnë hanâ h caãi cacá h ruöång àêtë ... Hoanâ g Vùn Thaái. Àiïån Biïn Phuã chiïën dõch lõch sûã : Höìi ûcá .- H.: QÀND .- 2001, tr: 18 - 19 http://ebooks.vdcmedia.com

Àöî Gia Nam - Nguyïnî Àùng Vinh (sûu têmì ) 36 ... Töi vêîn nhúá laåi bûác thû cuaã Bacá Höì ngay sau ngaây chiïën thùæng, Baác khen ngúåi caná bö,å chiïën sô, dên cöng, thanh niïn xung phong vaâ àönì g baâo àõa phûúng “àaä lamâ troân nhiïmå vuå möåt cacá h veã vang...”. Nhúá laiå vaâ suy nghô vïì nhûnä g gò àaä diïnî ra nûãa nùm qua, nhûäng khoá khùn maâ quên vaâ dên ta àaä vûúåt lïn àïí gianâ h thùnæ g lúiå trïn caách àöìng Mûúâng Thanh vaâ chñnh trïn mùtå àûúnâ g naây, töi thêyë möîi ngûúâi àïìu xûáng àaáng vúái lúiâ khen cuãa Bacá . Cuäng chñnh trong bûác thû àïì ngaây 8 thaáng 5 êyë Baác àaä chó roä: “Thùnæ g lúåi tuy lúná nhûng múiá bùæt àêuì ”. Thêåt ra ngay luác êëy, töi chûa nhêån thûác hïtë yá nghôa sêu xa cuãa hai tûâ “bùtæ àêìu” êyë . Cuäng chûa lûúâng àïnë trûúâng húåp àêtë nûúcá bõ chia cùtæ vaâ dên töåc ta phaiã tiïpë tucå cuöåc chiïën àêuë lêu daâi gian khöí hún 20 nùm àïí coá ngayâ höm nay, caã nûúác àöcå lêpå , thönë g nhêtë . Trïn phaåm vi rönå g lúán hún, ngay luác ào,á töi cuäng chûa nhêån thûác hïtë têmì vocá quöcë tïë vaâ yá nghôa thúâi àaåi cuaã chiïën thùæng Àiïnå Biïn Phuã. Suy nghô lucá àoá múái chó dûnâ g laiå úã chöî quên vaâ dên ta àaä laâm phaá saãn hoanâ toanâ kïë hoacå h Nava, àaä àêåp tan vaoâ yá chñ xêm lûúåc cuaã thûåc dên Phapá vaâ mûu àöì can thiïpå cuaã àïë quöcë My,ä taoå thïë coá lúåi cho ta trong cuöåc àêëu tranh ngoaåi giao úã Giúnevú, maâ chûa nhênå thûác sêu sùæc rùçng chiïën thùnæ g Àiïnå Biïn Phuã laâ möåt àonâ tiïnë cöng manå h me,ä àötå phaá thaânh trò cuaã hïå thönë g thuöcå àõa cuãa chuã nghôa àïë quöëc, múã ra mötå bûúcá phatá triïní múiá cuãa phong traâo giaãi phoná g dên töcå . Chó sau nayâ , qua cacá vùn kiïån àaánh giaá cuaã Àaãng, nhûäng lúâi noiá chên thaânh cuãa baån beâ nùm chêu àïnë thùm Viïtå Nam, thùm chiïnë trûúâng Àiïnå Biïn Phuã vaâ qua thûåc tïë phatá triïín cuaã ba donâ g thacá caách maång trïn thïë giúiá , töi múiá nhênå thûác ngayâ caâng àêìy àuã têìm voác vaâ yá nghôa vô àaåi cuaã chiïën thùæng Àiïån Biïn Phuã. Do chûác nùng cuãa mònh, àiïuì maâ töi têpå trung suy nghô sau ngaây chiïnë thùæng laâ laâm thïë naoâ phatá huy thùnæ g lúåi to lúná cuãa cuöcå tiïnë cöng Àöng Xuên vaâ chiïnë dõch Àiïån Biïn Phuã àïí tiïpë tuåc giûä vûnä g quyïìn chuã àöång chiïën lûúåc, tiïëp tucå phatá triïín thïë tiïën cöng chiïën lûúåc. Quên ta phaãi tiïnë cöng vïì àönì g bùnç g, phaãi giaiã phoáng àöìng bùçng Bùæc Böå. Àoá laâ yïu cêìu têët yïuë maâ cucå diïnå chiïën trûúâng muaâ heâ 1954 àùtå ra àöëi vúái quên àöåi. Nhûng àiïìu bùn khoùn luác nayâ la,â àõch àang sa suát caã vïì tinh thênì , yá chñ vaâ lûåc lûúång sau thêtë baiå to lúán úã Àiïån Biïn Phuã, phaãi tranh thuã thúâi cú àaná h nhû thïë naâo àïí http://ebooks.vdcmedia.com

Baác Höì vúái Àiïån Biïn Phuã 37 phaát huy vaâ cuãng cöë àûúcå thùnæ g lúåi vûaâ qua trïn cacá chiïën trûúâng, tiïpë tuåc gianâ h àûúcå nhûäng thùnæ g lúåi múái, to lúán hún. Muönë tiïën vïì àönì g bùnç g, möåt vênë àïì cêpë baách àûúcå àùtå ra laâ phaãi gêpë ruát cuãng cöë lûcå lûúång, múã röång khöië chuã lûåc àïí àapá ûná g yïu cêuì àaánh lúán. Àïë quöëc Myä coá thïí tùng cûúnâ g viïån trúå trang bõ kyä thuêåt cho quên viïîn chinh Phaáp. Cuöåc chiïnë àêuë seä coân lêu daiâ , acá liïåt trong àiïìu kiïån chiïën trûúâng àöìng bùçng, vúái nhûäng khoá khùn múái, khaác so vúái muâa khö vûâa qua. Phaiã xêy dûång quaã àêëm chiïnë lûúcå lúná maånh hún. Cú súã vêtå chêtë àïí lamâ viïcå àoá, ngoaâi yïuë töë cú banã nhêtë laâ sûác maånh cuãa hêuå phûúng, ngoaâi söë trang bõ kyä thuêåt múái thu àûúcå cuaã àõch, sûå giuáp àúä cuaã Liïn Xö vaâ cacá nûúcá xaä höiå chuã nghôa anh em coá têìm quan tronå g àùcå biïtå . Möåt àoanâ caná böå binh chuãng cao xaå àaä nhêån lïånh chuêní bõ lïn àûúnâ g gêëp àïí hocå têåp vaâ tiïëp nhênå trang bõ múái. Vïì àïnë cú quan, àïën baáo caáo cöng viïåc vúiá cacá àöìng chñ Voä Nguyïn Giapá vaâ Vùn Tiïën Duäng, töi àûúcå biïët anh Duäng sùæp dênî àêìu phaái àoaân quên sûå cuãa ta ài hopå höiå nghõ Trung Gia.ä Cuöåc chiïën àêëu trïn chiïnë trûúnâ g àaä acá liïtå , cuöcå chiïnë tranh trïn banâ höiå nghõ cuäng khöng kemá phênì khoá khùn. Coá tin Nava àang truâ tñnh möåt kïë hoacå h chiïën lûúåc múiá . Hùnæ laåi mûu toan dûåa vaâo bonå cêìm àêìu Nhaâ Trùæng vaâ Lêìu nùm goác honâ g “thua keo naây, baây keo khaác”. Nhûng nöiå tònh nûúác Phapá àang biïnë àöång maånh sau Àiïån Biïn Phuã àang phên hoaá sêu sùcæ thaânh hai phe chuã chiïën, chuã hoa.â Tònh hònh àang diïnî biïën phûác taåp. Àêuì thaáng 6, giûäa luác töi àang cuâng cacá àönì g chñ chuã trò trong cú quan chuêín bõ töíng kïtë hoaåt àönå g Àöng Xuên, nghiïn cûáu àïì aán xêy dûång lûåc lûúång vaâ kïë hoacå h taác chiïën thúâi gian túiá thò àûúcå àönì g chñ Giapá trao nhiïmå vuå dêîn àoanâ chiïnë sô àaåi diïån böå àöåi chiïnë thùæng úã Àiïån Biïn Phuã àïnë gùpå Baác Hö.ì Àoanâ gömì àaiå biïuí cacá àún võ böå binh, cöng binh, lûuå phaáo, cao phaáo. Caác chiïnë sô coân rêët treã. Múiá tûâ nhiïìu àún võ vïì àêy, nhûng anh em àaä nhanh choná g quen nhau. http://ebooks.vdcmedia.com

Àöî Gia Nam - Nguyïîn Àùng Vinh (sûu têìm) 38 Tûâ traåm àoná tiïëp cuãa Böå, chuáng töi theo àûúâng lïn hûúná g àeoâ Coác, núi úã vaâ laâm viïcå cuãa Bacá . Doåc àûúnâ g, chuáng töi noái chuyïån rêët vui. Anh em kïí laåi chuyïån chiïnë àêëu cuãa àún võ mònh. Anh em àöë nhau Baác seä hoãi chuyïån gò vaâ thûa vúiá Baác thïë naâo. Ài hïtë caã buöií saná g, chuáng töi àïën traåm àoná tiïpë . Möåt chiïën sô canã h vïå dêîn chuáng töi vaâ cho biïtë Bacá àang àúiå . Vûâa túiá , chuáng töi àaä thêyë Bacá tûâ trong ngöi nhaâ laá coå bûúác ra. Vênî àöi deáp cao su trùnæ g, böå quêìn aoá vïå quöëc quên àaä baåc mauâ . Baác bùtæ tay vaâ öm hön tûnâ g chiïën sô nhû ngûúâi öng àoná cacá chaáu múái úã xa vï.ì Baác vui veã chó moiå ngûúâi àïën ngöìi úã hai daäy ghïë ngay trûúác cûaã hêmì , núi Chñnh phuã vêîn hoåp. Trïn chiïcë baân tre àún sú, àaä coá sùén mêëy àôa keåo, bònh nûúác vaâ mêëy loå hoa rûnâ g. Bönî g Baác hoiã : - Thïë chuá Vinh àêu? Vinh nhoã tuöíi nhêtë àoaân vaâ laâ mötå trong nhûäng chiïnë sô àêìu tiïn xöng vaoâ hêmì chó huy cuaã Àúâ Caát vaâ bùtæ sönë g viïn tûúná g nayâ cuâng vúiá toanâ böå ban chó huy têpå àoanâ cûá àiïím. Baác keoá tay Vinh cho ngöiì xuönë g bïn canå h. Cacá chiïën sô xuác àönå g im lùång, chùm chuá nhòn Bacá . Thêëy vêyå , Baác baão: - Chuá naoâ cûúiâ lïn thò Bacá thûúnã g keåo. Cacá chiïën sô cuâng cûúâi. Bacá cuäng cûúiâ vui veã. Baác chaáu ùn keåo, uöëng nûúác. Baác hoãi thùm sûác khoeã, tin tûcá gia àònh tûâng ngûúiâ . Bacá baoã cacá chiïën sô kïí chuyïån keoá phaáo, chuyïån chiïën àêuë , chuyïån bùtæ bonå chó huy àõch, chuyïån ùn uöëng sinh hoaåt, chuyïån hanâ h quên mang nùång ... Baác chùm chuá nghe tûnâ g ngûúâi vaâ khen cacá chiïnë sô àaná h giùåc gioãi, chõu àûång gian khöí tötë , àoanâ kïët tötë . Caác chiïën sô phêën khúiã àûúcå biïët Bacá seä tùång möiî ngûúiâ tham gia chiïnë dõch möåt huy hiïåu Chiïën thùæng Àiïån Biïn Phuã, kyã niïåm trênå àaánh lõch sûã. Baác noiá yá nghôa to lúná cuãa chiïën thùnæ g vûâa qua, khuyïn moiå ngûúâi khöng àûúcå kiïu ngaoå maâ phaãi khiïm tönë hoåc têpå àïí lêåp cöng lúán hún. Röìi Baác dêîn caác chiïën sô ài daoå chúi quanh núi Baác ú,ã baiä têåp thïí duåc, vûúnâ rau, núi nuöi gaâ... http://ebooks.vdcmedia.com

Baác Höì vúiá Àiïån Biïn Phuã 39 Buöií chiïìu, Bacá chaáu cuâng ùn cúm. Bûaä cúm Baác thïët caác chiïën sô coá thõt, coá caá nhûng cacá chiïën sô thñch nhêët moná rau muönë g luöåc chêmë tûúng. Rúâi chiïnë trûúnâ g àaä mötå thaáng nhûng moåi ngûúâi vêîn thêëy theâm rau, thêëy vêyå , Bacá gùæp thûác ùn cho tûâng ngûúâi. Khöng khñ thêåt êmë cuáng, gia àònh. Riïng töi, tûâ cuöcå hoåp höìi thaná g 9 àïën nay múái àûúåc gùåp Baác. Thêtå sung sûúná g khi thêyë Bacá vui, khoeã vaâ haiâ lonâ g vïì chiïën thùæng to lúná vûâa qua cuãa quên vaâ dên caã nûúác. Trûúác khi àoanâ chiïnë sô ra vïì, Baác goiå töi vaâo phoâng lamâ viïcå vaâ cùn dùån. Àaåi yá Baác noái: - Duâ kïtë quaã Höiå nghõ Giúnevú nhû thïë naâo, nhiïåm vuå quên àöiå vênî coân rêtë nùnå g nïì. Sùpæ túái Trung ûúng seä hopå vaâ ra nghõ quyïtë vïì tònh hònh vaâ nhiïåm vuå múái. Chuá vïì baoá caoá vúiá Töíng Quên uyã phaiã coá kïë hoaåch phaát triïín lûåc lûúång vïì moåi mùtå , caã chuã lûåc vaâ àõa phûúng. Thùnæ g lúâi vûâa qua laâ to lúná ... Trung ûúng, Chñnh phuã vaâ nhên dên rêët phêën khúãi. Nhûng böå àöiå conâ phaiã cöë gùæng nhiïìu hún nûaä múái àapá ûná g àûúåc yïu cêuì cuãa tònh hònh múiá , phaiã chuá yá chó àaoå böå àöiå vaâ cú quan rutá kinh nghiïåm chiïën àêëu vaâ chó huy. Phaiã khöng ngûâng nêng cao trònh àöå vïì moiå mùåt àïí hoanâ thanâ h nhiïåm vu.å Àûâng vò thùnæ g lúåi to lúán maâ chuã quan tûå manä dûnâ g laåi. Cuöåc chiïën àêëu sùæp túiá seä coân lêu daâi gian khöí. Laâ caná böå quên sûå, hún ai hïtë , caác chuá trong Quên uyã phaãi nùæm vûäng àiïìu àoá. Chuyïín lúâi thùm cuaã Bacá túái caác chuá trong Quên uyã vaâ Böå Quöëc phonâ g — Töíng tû lïnå h, túiá toanâ thïí caná böå, chiïnë sô. Bacá chuác caác chuá cuâng toaân quên tiïnë böå khöng ngûâng. Baác siïët chùåt tay töi. Nùæm baân tay êëm cuáng cuãa Bacá , töi vö cuâng xuác àönå g trûúác sûå chùm socá ên cêìn cuaã Bacá , cuãa Böå Chñnh trõ vaâ Trung ûúng àöëi vúiá quên àöiå . Töi hûaá quyïët têm thûåc hiïån bùnç g àûúåc lúiâ daåy cuãa Bacá . Trúã vïì cú quan, töi àang cuâng caán böå chuã trò cacá cucå chuêín bõ gêpë cho höåi nghõ töní g kïtë vaoâ tuêìn sau vaâ thaoã luêån banã àïì aán hoaåt àönå g quên sûå sùæp túiá theo hai khaã nùng, hoùåc hoaâ bònh àûúåc lêåp laiå , hoùåc chiïnë tranh tiïpë diïîn, thò àûúcå tin Höåi nghõ Giúnevú kïtë thuác... Hoanâ g Vùn Thaái. Àiïnå Biïn Phuã chiïnë dõch lõch sûã : Höìi ûác .- H.: QÀND .- 2001, tr: 154 - 159 http://ebooks.vdcmedia.com

Àöî Gia Nam - Nguyïnî Àùng Vinh (sûu têìm) 40 BACÁ HÖÌ VÚIÁ CHIÏËN THÙNÆ G ÀIÏNÅ BIÏN PHUÃ Cuöåc àúâi cuaã Chuã tõch Höì Chñ Minh cuâng vúái lõch sûã caách maång Viïåt Nam laâ mötå . Tïn tuöií vaâ hoaåt àöång cuãa Ngûúiâ khöng tacá h rúâi cuöåc àêuë tranh cuãa nhên dên ta vò möåt nûúác Viïåt Nam hoaâ bònh, àöcå lêåp, thönë g nhêtë , dên chu,ã tûå do vaâ chuã nghôa xaä höiå . Möiî mötå bûúcá phaát triïní , möiî möåt thùæng lúåi cuaã caách maång Viïåt Nam, cuãa cuöcå khaáng chiïnë chönë g thûcå dên Phapá vaâ can thiïpå Myä noái chung, cuaã cuöåc tiïnë cöng chiïën lûúcå Àöng Xuên 1953 — 1954 maâ àónh cao laâ chiïnë dõch Àiïnå Biïn Phuã noái riïng, àïìu khöng tacá h rúâi sûå laänh àaoå , chó àaoå taâi tònh, saáng taåo cuãa Àaãng vaâ Baác Höì kñnh yïu. * ** Nhû chuáng ta àïìu biïët, sûå àuná g àùæn, saná g taoå cuãa Àanã g ta àûná g àêìu laâ Chuã tõch Höì Chñ Minh àûúcå thïí hiïnå roä rïåt úã àûúnâ g löië khaná g chiïnë toaân dên, toaân diïån, trûúâng kyâ, tûå lûcå caánh sinh. Àûúâng löëi àuná g àùæn, saná g taåo naây àaä àûa cuöåc khaná g chiïën chöëng thûåc dên Phaáp tûâ thùnæ g lúåi naây àïnë thùnæ g lúåi khacá vaâ ài túái thùnæ g lúåi lõch sûã Àiïån Biïn Phuã. Chiïnë thùnæ g lõch sûã Àiïnå Biïn Phuã, àónh cao cuãa cuöåc khaáng chiïnë chöëng thûåc dên Phaáp, trûúcá hïët laâ thùæng lúiå cuaã àûúâng löië chñnh trõ, àûúâng löië quên sûå àuáng àùæn vaâ saná g taåo cuaã Àanã g àûáng àêìu laâ Chuã tõch Höì Chñ Minh. Ngay tûâ thaáng 1/1953, taiå Höåi nghõ Ban Chêëp hanâ h Trung ûúng Àanã g lêìn thûá IV, Chuã tõch Höì Chñ Minh àaä àoåc möåt baãn baoá caáo quan troång vïì lanä h àaåo quên sûå vaâ chñnh saách ruöång àêët. Trïn cú súã thaão luêån, nhêtë trñ vúiá baoá caáo cuãa Chuã tõch Höì Chñ Minh vaâ phên tñch khacá h quan, khoa hoåc hònh thaái chiïnë sûå trïn chiïën trûúâng Viïtå Nam vaâ trïn chiïën trûúâng toaân Àöng Dûúng, Höåi nghõ Ban Chêpë hanâ h Trung ûúng Àanã g lêìn thûá IV àaä khùèng àõnh phûúng chêm chiïnë lûúåc laâ: “Traánh chöî maånh, àaánh chöî yïuë àïí phên taná lûåc lûúnå g àõch vaâ tiïu diïåt sinh lûåc àõch, múã rönå g vunâ g tûå do”. Vaâ xacá àõnh muåc àñch cuaã ta lucá àoá laâ “àaánh chùæc, ùn chùæc, múã röång vuâng tûå do”. Nghõ quyïtë Höåi nghõ Ban Chêëp hanâ h Trung ûúng lênì thûá IV laâ aná h saáng soi àûúâng àûa nhên dên ta vûútå qua khoá khùn, giaânh thïm thùnæ g lúåi múiá , chuêní bõ cho thùæng lúiå cuaã cuöcå tiïnë cöng chiïnë lûúåc Àöng Xuên 1953 — 1954 vaâ cho chiïnë dõch Àiïnå Biïn Phuã toanâ thùæng. http://ebooks.vdcmedia.com

Baác Höì vúái Àiïnå Biïn Phuã 41 Thaná g 9/1953, Böå Chñnh trõ Trung ûúng Àaãng hoåp baân vïì nhiïmå vuå quên sûå Àöng Xuên 1953 — 1954, dûúiá sûå chuã toaå cuãa Chuã tõch Höì Chñ Minh. Böå Chñnh trõ chuã trûúng múã cuöåc tiïën cöng lúán: tiïu diïåt àõch úã Lai Chêu, giaãi phoáng hoanâ toanâ Têy Bùæc vaâ phöëi húåp vúiá quên giaiã phoáng Laoâ giaãi phoná g Phong Xaly; phöëi húpå vúiá quên giaiã phoáng Laâo vaâ quên giaãi phoáng Camphuchia, tiïu diïtå möåt böå phêån àõch úã Trung Laâo, Haå Laâo vaâ Àöng Bùæc Campuchia, múã röång vuâng giaãi phoáng túái sau lûng Saiâ Goân, àaná h thöng àûúnâ g chiïnë lûúåc Bùæc Nam Àöng Dûúng, giaânh lêëy àõa baân chiïën lûúåc Têy Nguyïn, phaá êm mûu bònh àõnh miïìn Nam cuaã àõch. Böå Chñnh trõ nhêën manå h caác nguyïn tùcæ chó àaåo chiïën lûúcå vaâ chó àaoå taác chiïnë la:â àaná h chùæc thùnæ g chùæc, àaánh tiïu diïtå , àaánh núi àõch sú húã vaâ tûúng àöië yïuë , buöåc àõch phaãi phên taán. Phûúng chêm chung cêìn quaná triïåt trong toaân böå cuöåc tiïnë cöng chiïnë lûúåc laâ tñch cûåc, chuã àöång, cú àönå g, linh hoaåt. Vaâ chó 3 thaná g sau, 6/12/1953, Böå Chñnh trõ laåi thöng qua kïë hoaåch taác chiïnë cuaã Böå Töíng tû lïånh vaâ quyïët àõnh múã chiïën dõch Àiïån Biïn Phuã. Song song vúiá viïcå àïì ra nhûäng chuã trûúng àuáng àùnæ , saáng taoå vïì mùtå quên sûå, Ban Chêpë hanâ h Trung ûúng Àaãng vaâ Baác Höì àaä rêtë quan têm àïnë viïåc thûåc hiïån chñnh saách caiã caách ruönå g àêët nhùmç böiì dûúnä g lûcå lûúnå g nhên dên, trûúác hïtë laâ nöng dên vaâ àêyí manå h cuöåc khaáng chiïën. Höiå nghõ Ban Chêpë haânh Trung ûúng lêìn thûá IV (1-1953), dûúái sûå chuã toaå cuaã Chuã tõch Höì Chñ Minh àaä quyïët àõnh múã cuöåc phatá àöång quênì chuáng thûåc hiïån triïåt àïí giaãm tö, tiïnë haânh caãi caách ruöång àêtë . Vò sao phaiã tiïën haânh caãi caách ruöång àêtë ngay trong luác cuöcå khaná g chiïnë chönë g thûåc dên Phapá úã vaoâ giai àoanå quyïtë liïtå ? Bacá Höì àaä chó roä: “Then chöët thùnæ g lúiå cuãa khaáng chiïën laâ cuãng cöë vaâ múã rönå g Mùåt trênå dên töcå thönë g nhêtë , cuãng cöë vaâ phatá triïín quên àöåi, cunã g cöë Àanã g vaâ tùng cûúnâ g sûå laänh àaoå cuaã Àanã g, cuãng cöë cöng nöng liïn minh. Chó coá phatá àönå g quêìn chuáng caãi cacá h ruönå g àêët, ta múái tiïën hanâ h nhûäng cöng viïåc àoá àûúcå thuêån lúåi”. Ngûúiâ àïì ra hai nhiïmå vuå trung têm cuãa nùm 1954 la:â “Ra sûcá àaánh giùcå vaâ thûåc hiïån caãi caách ruöång àêët”. Nhûäng chuã trûúng àuáng àùnæ , saná g taåo trïn àêy cuaã Àanã g ta àûáng àêìu laâ Chuã tõch Höì Chñ Minh, àaä múã àûúnâ g thùnæ g lúiå cho cuöcå tiïën cöng chiïën lûúåc Àöng Xuên 1953- 1954 maâ àónh cao laâ chiïën dõch Àiïån Biïn Phu.ã Chuã tõch Höì Chñ Minh chùèng nhûäng laâ linh höìn cuãa Àaãng ta trong viïåc vaåch ra àûúnâ g löëi, chuã trûúng khaná g chiïën àuáng àùnæ , http://ebooks.vdcmedia.com

Àöî Gia Nam - Nguyïnî Àùng Vinh (sûu têìm) 42 saáng taoå maâ conâ laâ ngûúâi chó àaåo satá sao, giaáo ducå àönå g viïn, cöí vuä kõp thúâi quên dên ta trong suötë cuöåc tiïën cöng chiïnë lûúåc Àöng Xuên 1953- 1954 vaâ trong chiïnë dõch Àiïån Biïn Phuã. Chiïën dõch Àiïån Biïn Phuã laâ möåt trêån quyïët chiïën chiïën lûúåc, möåt cuöåc àoå sûác toaân diïån nhêët, quyïtë liïåt nhêtë giûäa ta vaâ àõch. Thùæng, baåi cuaã quên dên ta trong chiïnë dõch nayâ seä coá anã h hûúãng lúán àöëi vúiá dên töcå ta vaâ nhên dên thïë giúái àang chiïën àêuë vò àöåc lêpå , tûå do. Vò vêyå , àoâi hoiã toanâ Àaãng, toanâ dên, toanâ quên ta phaiã coá quyïtë têm vaâ nöî lûcå rêët cao. Trong thû gûiã àönì g chñ Voä Nguyïn Giapá thaáng 12- 1953, Baác Höì viïtë : “chiïnë dõch nayâ laâ möåt chiïën dõch rêët quan troång khöng nhûäng vïì quên sûå maâ caã vïì chñnh trõ, khöng nhûäng àöëi vúái trong nûúác maâ caã àöëi vúái quöëc tïë. Vò vêåy toaân dên, toanâ quên, toanâ Àanã g phaiã têpå trung hoaân thaânh cho kyâ àûúåc”. Cuäng vaâo thúâi gian trïn, trong thû gûãi caán böå vaâ chiïën sô Mùåt trênå Àiïån Biïn Phuã, Chuã tõch Höì Chñ Minh àaä cùn dùnå : caác caán böå vaâ chiïnë sô ta “phaiã chiïën àêëu anh dunä g hún, chõu àûång gian khöí hún, phaãi giûä vûäng quyïët têm trong moåi hoaân caãnh: Quyïët têm tiïu diïåt àõch; Quyïtë têm giûä vûäng chñnh saách; Quyïët têm gianâ h nhiïìu thùnæ g lúåi”. Quyïtë têm chiïën lûúåc cuaã Àanã g, cuãa Baác Hö,ì tiïu diïåt toaân böå quên àõch úã Àiïån Biïn Phuã, àaä biïnë thaânh yá chñ vaâ haânh àönå g cuaã toaân quên vaâ dên ta. Àuáng 17 giúâ ngaây13-3-1954, quên ta nöí suáng tiïën cöng cûá àiïmí Him Lam, múã àêìu cho chiïën dõch Àiïnå Biïn Phuã. Àïí kõp thúâi àöång viïn, cöí vuä vaâ tiïëp thïm sûác maåh cho quên ta vûútå qua khoá khùn vaâ àaánh thùæng quên àõch úã Àiïån Biïn Phuã ngay tûâ trênå múã àêuì , ngaây 11-3-1954, nghôa laâ trûúcá khi quên ta nöí suáng tiïnë cöng trung têm àïì khaná g Him Lam 2 ngaây, Chuã tõch Höì Chñ Minh àaä gûãi thû cho caác chiïnë sô Mùåt trênå Àiïån Biïn Phu.ã Ngûúâi cùn dùnå : “Caác chuá sùpæ ra trêån. Nhiïåm vuå caác chuá lênì nayâ rêtë to lúná , khoá khùn, nhûng rêtë vinh quang... Bacá tin chùæc rùçng caác chuá seä phatá huy thùæng lúåi vûâa qua, quyïët têm vûútå moåi khoá khùn, gian khöí àïí laâm tronâ nhiïåm vuå veã vang sùæp túái”. Vaâ, ngay sau khi quên ta tiïu diïtå cuåm cûá àiïmí Him Lam vaâ àêpå tan àúåt phaãn kñch cuãa àõch hoâng chiïmë laåi Him Lam, ngaây 15-3-1954, Baác Höì laiå gûiã àiïnå khen ngúåi, cöí vuä vaâ cùn dùnå toanâ thïí caán böå vaâ chiïnë sô úã Mùåt trêån Àiïån Biïn Phu:ã “Trung ûúng Àanã g vaâ Baác àûúåc baáo caoá vïì hai http://ebooks.vdcmedia.com

Baác Höì vúiá Àiïån Biïn Phuã 43 trêån thùæng àêuì tiïn cuãa quên àöåi ta úã Àiïån Biïn Phuã, Trung ûúng Àaãng vaâ Baác coá lúâi khen cacá àönì g chñ. Chiïnë dõch naây laâ mötå chiïën dõch lõch sûã cuaã quên àöiå ta, ta àaánh thùæng chiïnë dõch naây coá yá nghôa quên sûå vaâ chñnh trõ quan troång. Àõch seä ra sûác àöië pho,á ta phaiã cöë gùæng, chiïën àêuë deoã dai, bïìn bó, chúá chuã quan, khinh àõch, gianâ h toaân thùnæ g cho chiïën dõch naây”. Phênë khúãi trûúác sûå àönå g viïn, cöí vuä cuãa Trung ûúng Àaãng vaâ Baác Höì, àïm 30-3-1954, quên ta bûúác vaâo àúåt chiïnë àêëu thûá hai cuãa chiïën dõch Àiïån Biïn Phu,ã mötå àúåt keoá daiâ vaâ aác liïåt hún hïët. Biïtë bao nhiïu khoá khùn, trúã ngaåi lúná maâ quên vaâ dên ta àaä gùpå phaãi trong àúåt naây. Àïí khùæc phuåc moiå khoá khùn, trúã ngaåi, baoã àaãm cung cêëp cho tiïnì tuyïën, Böå Chñnh trõ vaâ Bacá Höì àaä kõp thúâi ra Nghõ quyïtë , chó roä: “Toaân dên, toanâ Àanã g, vaâ Chñnh phuã nhêët àõnh àem toanâ lûåc chi viïnå cho Àiïån Biïn Phuã vaâ nhêët àõnh laâm moåi viïåc cênì thiïët àïí gianâ h toanâ thùnæ g cho chiïën dõch naây”. Àïí àaãm baoã toanâ thùnæ g cho chiïën dõch, ài àöi vúiá viïåc haå quyïët têm chiïën lûúcå , àöång viïn sûác ngûúâi, sûcá cuãa cho tiïnì tuyïnë , Trung ûúng Àaãng vaâ Baác Höì khöng quïn tiïën hanâ h cöng tacá giaáo ducå chñnh trõ, tû tûúãng, khùcæ phuåc tû tûúãng hûäu khuynh, tiïu cûåc trong caná böå vaâ chiïën sô ta... Nghõ quyïët Böå Chñnh trõ ngaây 19-4-1954 àaä khùnè g àõnh phaiã “Ra sûác khùæc phuåc tû tûúãng hûuä khuynh, cuãng cöë vaâ àïì cao quyïët têm, àïì cao tinh thêìn tracá h nhiïmå trûúcá nhên dên, quên àöiå vaâ Àanã g, kiïn quyïtë sûãa chûäa nhûnä g khuyïtë àiïmí vûâa qua, tiïëp tucå thêëu triïåt phûúng chêm àaná h chùæc, tiïnë chùæc àönì g thúâi phaiã ra sûcá tranh thuã thúiâ gian, triïtå àïí chêëp hanâ h mïånh lïånh, vûúåt qua moåi khoá khùn gian khöí, hoanâ thaânh nhiïåm vuå, giaânh toanâ thùnæ g cho chiïnë dõch”. Àûúåc sûå chó àaoå satá sao vaâ àûúcå sûå giaoá duåc, àönå g viïn, cöí vuä kõp thúiâ cuãa Trung ûúng Àaãng vaâ Baác Höì, quên vaâ dên ta àaä vûútå qua muön vaân khoá khùn, gian khöí vaâ sau 55 ngaây àïm chiïnë àêuë liïn tuåc àaä àaná h thùnæ g hoaân toanâ thûåc dên Phaáp úã Àiïnå Biïn Phu.ã Laá cúâ “Quyïtë chiïën Quyïtë thùæng” cuãa Chuã tõch Höì Chñ Minh trao tùnå g cho cacá chiïën sô quên àöåi ta tung bay hiïn ngang trïn nocá hêmì súã chó huy cuaã quên àöåi Phapá úã Àiïån Biïn Phuã, baáo hiïåu sûå supå àöí cuãa chuã nghôa thûåc dên cuä trïn thïë giúiá . “Hïët sûác phênë khúãi trûúcá thùæng lúåi vô àaiå cuãa dên töåc ta, ngayâ 8- 5- 1954, Chuã tõch Höì Chñ Minh gûãi thû “khen ngúåi böå àöiå , chiïën http://ebooks.vdcmedia.com

Àöî Gia Nam - Nguyïnî Àùng Vinh (sûu têìm) 44 sô, dên cöng, thanh niïn xung phong vaâ àöìng baâo àõa phûúng àaä laâm troân nhiïmå vuå mötå cacá h veã vang”. Ngûúâi cùn dùnå : “Thùnæ g lúiå tuy lúán, nhûnä g múiá laâ bùæt àêuì . Chuáng ta khöng nïn vò thùnæ g maâ kiïu, khöng nïn chuã quan khinh àõch. Chuáng ta kiïn quyïët khaáng chiïnë àïí àêëu tranh giaânh àöåc lêpå , thöëng nhêtë , dên chu,ã hoaâ bònh. Bêtë kyâ àêuë tranh vïì quên sûå hay ngoaåi giao cuäng àïuì phaãi àêëu tranh trûúâng kyâ, gian khöí múiá ài àïnë thùnæ g lúåi” Àiïìu àaáng lûu yá nûäa la,â chó 5 ngayâ sau chiïën thùæng Àiïnå Biïn Phuã (12- 5- 1954), hoaâ chung vúái niïìm vui lúán cuãa dên töcå , Baác Höì àaä lamâ möåt baiâ thú, miïu taã thùæng lúiå oanh liïåt cuãa quên dên ta vaâ thêtë baåi nhucå nhaä cuaã thûåc dên Phaáp: “Hún 50 ngaây ta àaná h àöìn, Ta chiïëm mötå àöìn laiå mötå àöìn Quên giùåc chöëng cûå tuy rêtë hùng. Quên ta anh duäng ñt ai bùçng Nava, Cönhi àïuì meoá mùåt Giùcå keoá tûnâ g loatå ra hanâ g ta. Quên ta vui haát khaãi hoaân ca. Mûúiâ ba quan nùm àïuì haâng nötë . Tïn tûúná g chó huy cuäng bõ nhöët Möåt vaån sauá nghòn tïn giùåc Têy Àïuì laâ tuâ binh hoùcå boã thêy”. Àuáng 10 nùm sau, taåi Höåi nghõ Chñnh trõ àùåc biïtå (3- 1964), tiïëng noiá cuãa Bacá Höì laiå vang lïn: “Chiïën thùnæ g Àiïån Biïn Phuã àaä kïët thuác veã vang cuöåc khaáng chiïën lêu daâi, gian khöí vaâ anh dunä g cuaã nhên dên caã nûúcá ta chönë g thûåc dên Phaáp xêm lûúcå vaâ sûå can thiïpå cuãa àïë quöcë Myä. Àoá laâ thùnæ g lúåi vô àaåi cuãa nhên dên ta, maâ cuäng laâ thùæng lúåi chung cuãa têët caã cacá dên töcå bõ apá bûcá trïn thïë giúái. Chiïnë thùnæ g Àiïån Biïn Phuã canâ g laâm saáng ngúâi chên lyá cuãa chuã nghôa Macá — Lïnin trong thúiâ àaiå ngaây nay: Chiïën tranh xêm lûúcå cuaã bonå àïë quöëc nhêët àõnh thêët baåi, cacá h manå g giaãi phoáng dên töcå cuãa cacá dên töåc nhêtë àõnh thaânh cöng”. http://ebooks.vdcmedia.com

Baác Höì vúiá Àiïån Biïn Phuã 45 * ** Àaä ba mûúi nùm qua, kïí tûâ sau ngayâ chiïën thùæng Àiïnå Biïn Phu.ã Trong ba mûúi nùm àoá, dûúái sûå laänh àaåo cuãa Àaãng vaâ thûcå hiïån tû tûúãng lúán cuaã Chuã tõch Höì Chñ Minh: “Khöng coá gò quyá hún àöcå lêåp, tûå do”, nhên dên ta nhêët tïì àûáng dêåy, àaåp bùnç g moiå trúã lûåc, vûútå qua moiå khoá khùn, lêåp nïn nhûäng chiïnë cöng choiá loiå ... Chiïën thùnæ g Àiïnå Biïn Phuã, àónh cao cuãa cuöåc khaáng chiïnë chönë g thûcå dên Phapá vaâ chiïën thùæng vô àaåi trong chiïnë dõch Höì Chñ Minh lõch sû,ã àónh cao cuãa cuöcå khaná g chiïën chöëng Myä, cuäng nhû nhûäng thaânh tûuå khaác maâ nhên dên ta àaä vaâ seä giaânh àûúcå trong sûå nghiïåp xêy dûnå g vaâ baoã vïå Töí quöcë Viïåt Nam xaä höiå chuã nghôa, maiä maiä laâ niïmì tûå haâo lúán cuãa dên töcå ta, maäi maiä gùæn liïìn vúiá sûå nghiïpå cuãa Àaãng, vúái tïn tuöií cuaã Bacá Höì kñnh yïu, hiïån thên cuaã con àûúâng caách maång Viïtå Nam, cuãa cuöcå àêuë tranh cacá h maång Viïåt Nam, cuaã thùnæ g lúåi Cacá h maång Viïåt Nam. Nguyïîn Hoaâi// Mêyë vêën àïì vïì chiïnë thùæng lõch sûã Àiïnå Biïn Phu.ã -H.: Khoa hocå xaä höåi, 1985 TÛ TÛÚÃNG QUÊN SÛÅ HÖÌ CHÑ MINH Úà ÀIÏÅN BIÏN PHUà Kïë thûâa truyïìn thönë g quên sûå cuãa öng cha ta tûâ trong lõch sûã, Höì Chñ Minh àaä àûa nghïå thuêåt quên sûå cuãa chiïën tranh nhên dên Viïtå Nam lïn mötå àónh cao múiá . Àoá laâ nghïå thuêåt taoå lûåc, taåo thï,ë tranh thúiâ , duång mûu, luön luön àaánh àõch trïn thïë maånh: ... Laåc nûúác hai xe àaânh boã phñ Gùåp thúiâ mötå töët cunä g thaânh cöng. Trong nhûäng ngaây àêuì khaáng chiïnë chöëng thûåc dên Phapá , Ngûúiâ àaä noái: “Àaánh àõch bùçng mûu, thùæng àõch bùçng thï”ë . Nhoã àaná h lúán, phaãi “di nhu xûã cûúng”. “Hai honâ àaá cunâ g choåi nhau thò hai honâ cunâ g vú,ä hai caái trûáng cuâng choiå nhau thò hai caái cuâng vúä. Phaãi mötå caiá cûáng mötå caái mïmì thò khi choåi nhau, mötå caái múái conâ ”. http://ebooks.vdcmedia.com

Àöî Gia Nam - Nguyïnî Àùng Vinh (sûu têìm) 46 Pheáp duâng binh cuaã Tön Tûã laâ möåt taác phêím Bacá Höì dõch vaâ giúiá thiïåu, do Cucå Chñnh trõ xuêtë baãn nùm 1947. Tûâ möåt pho saách daây nhiïìu quyïín, nhiïìu chûúng, Ngûúiâ lûúcå laiå chó conâ 74 trang khöí nho,ã nhû möåt cêmí nang boã tuái, maâ vêîn diïnî àaåt àêyì àuã tinh thênì vaâ caác nöåi dung chñnh cuaã “Tön Tûã binh phaáp”. Àöëi chiïuë cuöåc tiïën cöng Àöng Xuên 1953- 1954 maâ àónh cao laâ chiïnë dõch lõch sûã Àiïnå Biïn Phuã vúiá nhûäng di caoã cuaã ngûúâi xûa cuâng nhûnä g lúâi bònh phêmí quên sûå sêu sùcæ cuaã Bacá Hö,ì coá thïí thêyë khöng ñt chöî gùåp nhau. Sau àêy laâ mötå söë àoaån noái vïì àaánh chùæc thùæng: “Biïët sûcá ta, biïët sûác àõch thò trùm trêån àïuì thùæng. Biïët sûác ta maâ khöng biïët sûcá àõch thò mötå thùnæ g möåt baåi. Quên àöiå thùæng lúiå laâ vò hoå chùæc thùæng röìi múiá ra àaánh. Quên àöiå thêtë baiå thò ra àaánh röìi múái cêuì thùæng”. Muönë chùæc thùæng, conâ phaãi quan têm àaâo taoå , sûã dunå g caná bö,å vò: “Tûúná g laâ ngûúiâ giuáp nûúcá . Tûúná g gioãi (àuã caã trñ, tñn, nhên, dunä g, nghiïm, trung) thò nûúác maånh. Tûúná g xoaâng thò nûúác henâ . Cho nïn do 5 àiïuì sau naây maâ coá thïí biïtë sûå thùnæ g lúiå : 1. Tûúáng biïët coá thïí àaná h vaâ khöng thïí àaná h. 2. Tûúná g biïët caách dunâ g chuã lûåc vaâ caác böå phênå cuãa böå àöåi. 3. Trïn dûúái möåt lonâ g. 4. Ta luön luön chuêní bõ àïí chúâ dõp àõch khöng chuêní bõ. 5. Tûúná g gioiã maâ Chñnh phuã cho tûúná g àuã quyïìn” . Àïën àêy, töi chúåt nhúá lúiâ dùnå cuaã Bacá Höì khi giao nhiïmå vuå cho Àaiå tûúáng Voä Nguyïn Giapá trûúcá khi lïn àûúâng ài chiïnë dõch Àiïån Biïn Phuã: “Töíng tû lïånh ra mùtå trêån “Tûúáng quên taiå ngoaåi”. Trao cho chuá toaân quyïnì quyïtë àõnh. Trênå naây quan troång, phaiã àaánh cho thùnæ g. Chùæc thùæng múái àaná h, khöng chùæc thùnæ g khöng àaánh” . Rêët súám, Baác àaä thêyë võ trñ quan troång cuãa hûúáng chiïën lûúåc Têy Àöng Dûúng traiã daiâ tûâ Têy Bùæc Viïåt Nam qua Thûúång Laâo vaâ Trung, Haå Laoâ . Nùm 1947, Ngûúiâ àaä chó thõ cho caác àöåi vuä trang tuyïn truyïìn phaãi kiïn trò chiïnë àêëu vaâ gêy cú súã trong àöìng baoâ caác dên töåc Têy Bùcæ , phaãi “àem àûúåc laá cúâ àoã sao vaâng cùæm lïn àêtë Àiïnå Biïn Phu”ã . Nhanä quan chiïën lûúåc êëy thïí hiïnå trong bûác thû gûiã caác chiïnë sô böå àöåi Têy Bùcæ àïì ngaây 1 thaná g 2 nùm 1947 cuaã Böå töíng chó huy: “Baão vïå àûúcå laänh thöí vaâ nhên dên miïnì Têy tûác laâ gianá tiïëp baoã vïå àûúcå àaiå hêåu phûúng cuãa chuáng ta, gopá möåt phênì quan troång vaâo thùnæ g lúåi cuöëi cuâng... Nïuë trong cuöåc khaná g Nhêtå , http://ebooks.vdcmedia.com

Baác Höì vúiá Àiïnå Biïn Phuã 47 chuáng ta àaä thaânh cöng vúái cacá khu Giaiã phoáng, Viïåt Bùæc, thò trong cuöcå khaáng Phaáp, chuná g ta phaãi thaânh cöng vúiá cöng cuöåc Têy tiïnë ”. Vaâ cuäng tûâ nùm 1948, khi ài thõ saát vuâng Têy Bùcæ , võ Töíng chó huy cuäng àaä coá mêëy vênì thú: “Söng Àaâ, Söng Maä uöën doâng Ghïình rïu thacá bacå ghi cöng anh haâo Trúiâ Têy sûúng laånh nuái cao Con Vanâ cêtë caná h: Ngöi sao dênî àûúâng” Muâa thu nùm 1952, Baác Höì cunâ g Trung ûúng Àaãng chuã trûúng chuyïín hûúná g chiïnë lûúåc lïn vuâng rûâng nuái Têy Bùcæ . Trong höiå nghõ phöí biïën kïë hoaåch chiïën dõch Thu Àöng nùm êëy, Ngûúâi cùn dùån caán böå: “Trung ûúng Àanã g vaâ Töní g quên uyã àaä cên nhùæc kyä chöî dïî vaâ chöî khoá cuaã chiïnë trûúnâ g múiá àïnë , vaâ quyïtë têm laâ chiïnë dõch nayâ phaãi àaná h cho thùæng lúåi”. Thaná g giïng nùm 1953, Bacá laiå àõnh ra mûúiâ chñnh sacá h quên sûå, chó àaåo cuöåc khaáng chiïën trong giai àoaån phaãn cöng vaâ tiïën cöng chiïën lûúåc. Ngûúiâ chó roä: “Phûúng hûúná g chiïën lûúcå cuãa ta la:â traánh chöî manå h, àaná h chöî yïuë àïí phên taán lûcå lûúång àõch vaâ tiïu diïtå sinh lûåc àõch, múã röång vunâ g tûå do”. Trïn chiïën trûúâng chñnh Bùæc Bö,å böå àöiå chuã lûåc phaiã thûåc hiïån “àaánh ùn chùcæ , múã rönå g vuâng tûå do”. Trïn cacá chiïën trûúâng sau lûng àõch, “phaiã múã rönå g du kñch chiïnë àïí tiïu diïåt vaâ tiïu hao nhûnä g böå phêån nhoã cuãa àõch, àïí chönë g àõch caân quetá , baão vïå tñnh manå g, taâi saãn cho dên, àïí khuêëy röië , phaá hoaiå , kiïmì chïë àõch, tuyïn truyïìn vaâ giaáo duåc quênì chuáng. Ngoaiâ viïåc tùng cûúnâ g böå àöåi chuã lûcå vaâ xêy dûång böå àöiå àõa phûúng, cênì phaiã “xêy dûnå g nhûäng töí chûác dên quên du kñch khöng thoaát ly saãn xuêët”. Vïì mùåt chó àaoå quên sûå, phaiã phöëi húåp mùåt trênå trûúác mùtå àõch vúái mùåt trêån sau lûng àõch mötå cacá h linh hoaåt, phaãi “nhênå roä tñnh chêët trûúâng kyâ cuãa cuöåc khaáng chiïën”. Phaãi coá kïë hoaåch xêy dûång vaâ böí sung böå àöåi chuã lûcå , tùng cûúâng trang bõ “nhêtë laâ xêy dûång phaoá binh”. Trïn cú sú tû tûúnã g chó àaåo êëy, böå àöiå ta trïn khùpæ cacá chiïën trûúnâ g caã nûúcá àaä triïín khai chuêín bõ cho kïë hoaåch tacá chiïën Àöng Xuên 1953- 1954. Böå àöiå chuã lûåc àûúåc böí sung quên söë, vuä khñ, huêën luyïnå àaná h têåp àoanâ cûá àiïmí . Phaáo binh àûúcå trang bõ thïm nhiïuì suáng nùång. Böå àöiå àõa phûúng vaâ dên quên du kñch phaát http://ebooks.vdcmedia.com

Àöî Gia Nam - Nguyïnî Àùng Vinh (sûu têìm) 48 triïní maånh. Caác àútå chónh quên chñnh trõ vaâ chónh huêën quên sûå tiïnë haânh hïët sûcá khêín trûúng, nhùmç àöië tûúång chuã yïëu laâ caná böå cao cêëp vaâ trung cêëp. Cöng taác tham mûu, cöng taác hêuå cêìn vûún lïn àapá ûáng yïu cêìu àaánh lúná . Têtë caã àaä sùén sanâ g àïí thûcå hiïån quyïtë àõnh cuãa Baác Höì trong cuöåc hoåp Böå Chñnh trõ úã Tón Keo (Viïåt Bùæc) àêuì thaáng 10 nùm 1953, maâ trong baiâ höiì tûúãng cuaã mònh, Àaåi tûúáng Voä Nguyïn Giapá àaä kïí laåi nhû sau: “Bacá ngöìi hopå , thaiá àöå bònh thanã , àiïuë thuöcë laá keåp giûäa hai ngoná tay. Àöi mùtæ Ngûúiâ chútå löå veã chùm chuá. Baân tay Bacá àùåt trïn banâ bönî g giú lïn vaâ nùæm laåi. Ngûúâi noái: - Àõch têåp trung quên cú àöång àïí taoå nïn sûcá manå h... Khöng sú!å Ta buöåc chuná g phaiã phên taán binh lûåc thò sûác maånh àoá khöng coân. Baân tay Baác múã ra, möîi ngoná troã vïì möåt hûúáng” Nhû mötå lúâi tiïn tri, nùm hûúáng cuaã nùm ngoná tay Baác Höì truâng húåp vúiá 5 àoân chiïën lûúcå cuaã quên ta. Coân hûúáng tiïën cöng chiïën lûúåc chuã yïëu vênî laâ quyïët têm nhêët quaná maâ Ngûúiâ àaä khùèng àõnh khi kïtë thuác cuöåc hoåp: “Vïì hûúáng hoaåt àöång, lêëy Têy Bùæc laâm hûúná g chñnh, caác hûúná g khacá laâ hûúáng phöië húpå . Hûúáng chñnh hiïån nay khöng thay àöíi, nhûng trong hoaåt àönå g coá thïí thay àöií . Pheáp duâng binh laâ phaiã thiïn biïën vaån hoaá” . Nhùæc laåi chuyïnå xûa, thêëy saáng lïn mötå kïtë luênå lõch sû:ã Viïåt Nam — Höì Chñ Minh — Àiïnå Biïn Phu.ã Cöng àêìu trong chiïnë thùæng Àiïnå Biïn Phuã thuöcå vïì laänh tuå vô àaiå Höì Chñ Minh. Àaiå taá Phaåm Chñ Nhên Nguyïn Chuã nhiïåm Chñnh trõ Trung àoaân 102 - àaåi àoanâ 308 trong chiïnë dõch Àiïån Biïn Phu.ã Taåp chñ “Xûa vaâ nay”, thaáng 5 – 1999, tr. 4 - 5 http://ebooks.vdcmedia.com

Baác Höì vúái Àiïnå Biïn Phuã 49 HÖÌ CHÑ MINH VÚIÁ ÀIÏÅN BIÏN PHUà 1. Àiïnå Biïn Phuã — trênå àaánh àïí baoã vïå nïnì àöcå lêåp vaâ quyïìn tûå do àûúåc sönë g hoaâ bònh Höì Chñ Minh laâ Ngûúâi chiïnë sô àêëu tranh khöng mïtå moiã cho hoaâ bònh, hoaâ bònh cho dên töåc Viïåt Nam vaâ hoaâ bònh cho caã thïë giúái, mötå nïìn hoaâ bònh chên chñnh trong àöåc lêpå , tûå do vaâ bònh àùèng. Ngûúiâ àaä kiïn trò bùçng moiå caách, khöng súå gian lao, vêët vaã àïí giaiã quyïtë moåi xung àöåt bùçng hoaâ bònh vaâ thûúng lûúång. Möåt thaná g trûúác khi coá “Lúiâ kïu goiå toanâ quöëc khaná g chiïnë ”, Höì Chñ Minh àaä tuyïn böë: “Chñnh phuã vaâ nhên dên Viïåt Nam kiïn quyïët cönå g tacá thêåt thaâ vúái ngûúâi Phaáp. Song khi phaãi giûä chuã quyïnì cuaã Töí quöëc, cêìn hy sinh thò cuäng kiïn quyïët hy sinh”. Trong “Lúâi kïu goiå toanâ quöëc khaná g chiïnë ”, Höì Chñ Minh viïët: “Chuáng ta muöën hoaâ bònh, chuáng ta phaãi nhên nhûúång. Nhûng chuáng ta caâng nhên nhûúnå g, thûåc dên Phapá caâng lênë túái, vò chuáng quyïtë cûúpá nûúác ta lêìn nûäa. Khöng! Chuáng ta thaâ hy sinh têët caã, chûá nhêtë àõnh khöng chõu mêtë nûúác, nhêtë àõnh khöng chõu lamâ nö lï”å . Hai ngayâ sau khi cuöåc khaáng chiïën toaân quöëc buâng nöí, trong möåt bûcá thû gûãi nhên dên Viïtå Nam, nhên dên Phapá , nhên dên cacá nûúác àöìng minh. Höì Chñ Minh viïët: “Chuáng töi, Chñnh phuã vaâ nhên dên Viïåt Nam nhêtë àõnh àêuë tranh giaânh àöåc lêpå vaâ thöëng nhêtë toaân quöcë , nhûng sùén sanâ g húåp tacá thên thiïån vúiá nhên dên Phapá ... Chuáng töi yïu chuönå g cacá banå vaâ muöën húpå taác thaânh thûåc vúái caác baån trong khöëi Liïn hiïåp Phaáp, vò chuáng ta coá möåt lyá tûúãng chung: Tûå do, bònh àùèng, vaâ àöcå lêåp”. Trong suötë 9 nùm khaáng chiïnë , Höì Chñ Minh àaä nhiïìu lêìn nhùæc laåi thiïnå chñ cuaã Chñnh phuã vaâ nhên dên Viïåt Nam, àöìng thúiâ nïu quyïët têm: “Dên töåc Viïåt Nam khöng bao giúâ muönë trúã laiå nö lïå nûäa. Dên töåc Viïtå Nam thaâ chïët chûá khöng chõu mêët àöcå lêpå vaâ tûå do”. Cho àïnë cuöëi thaáng 11- 1953, “Àïm trûúác cuaã trênå Àiïån Biïn Phuã”, trong khi traã lúâi mötå nhaâ baoá Thuyå Àiïní , Höì Chñ Minh vêîn khùèng àõnh: “Cuöcå chiïën tranh úã Viïåt Nam laâ do Chñnh phuã Phaáp gêy ra. Nhên dên Viïtå Nam phaãi cêìm vuä khñ anh duäng chiïnë àêuë baãy, tamá nùm chöëng keã xêm lûúåc chñnh àïí baão vïå nïìn àöåc lêåp vaâ quyïnì tûå do àûúåc söëng hoaâ bònh. Hiïnå nay, nïëu thûåc dên Phapá tiïpë tucå cuöcå chiïën tranh xêm lûúåc thò nhên dên Viïtå Nam quyïtë têm tiïëp tuåc cuöåc chiïën tranh aái quöëc àïën thùnæ g lúåi cuöië cunâ g. Nhûng nïuë Chñnh phuã Phaáp àaä rutá àûúåc baiâ hoåc trong cuöcå chiïën http://ebooks.vdcmedia.com

Àöî Gia Nam - Nguyïnî Àùng Vinh (sûu têìm) 50 tranh mêëy nùm nay, muönë ài àïnë àònh chiïnë úã Viïåt Nam bùnç g caách thûúng lûúnå g vaâ giaãi quyïët vêën àïì Viïåt Nam theo löëi hoaâ bònh thò nhên dên vaâ Chñnh phuã Viïåt Nam dên chuã cöång hoaâ tiïëp yá muönë ào”á . Nhû vêyå , cuâng vúiá cuöåc tiïën cöng chiïnë lûúåc Àöng Xuên 1953- 1954 vaâ tû tûúãng “Quyïtë chiïnë Quyïët thùnæ g” vò àöcå lêåp- tûå do, Böå Chñnh trõ Trung ûúng Àaãng àûáng àêìu laâ Höì Chñ Minh vêîn múã rönå g caná h cûãa hoaâ bònh, thûúng lûúång àïí giaãi quyïët cuöåc chiïën tranh úã Viïtå Nam. Cêìn noiá thïm rùnç g, trong kïë hoaåch Nava, cuäng nhû àïì aná hoatå àönå g Àöng Xuên cuãa ta chûa hïì xuêët hiïån 3 chû:ä Àiïån Biïn Phu.ã Sau ngaây 20 vaâ 21 thaná g 11 nùm 1953, vúiá sûå coá mùåt cuãa 6 tiïuí àoanâ quên Phaáp nhaãy duâ xuöëng Àiïån Biïn Phuã, àïnë thaná g 12- 1953, àõch coá úã àêy khoaãng 10 tiïíu àoaân, thò têåp àoaân cûá àiïím Àiïnå Biïn Phuã múái xuêtë hiïnå giûaä rûâng nuái Têy Bùcæ . Nhû vêåy, vïì phña thûåc dên Phaáp vaâ àïë quöcë Myä, Àiïån Biïn Phuã — têpå àoanâ cûá àiïmí maånh chûa tûâng coá úã Àöng Dûúng — laâ khêu cuöië cuâng trong toaân böå dêy xñch chiïën tranh úã Àöng Dûúng. Conâ vïì phña ta, Àiïnå Biïn Phuã laâ trêån àaánh tiïëp tucå cuãa tû tûúnã g tûå do, àöcå lêåp, hoaâ bònh cuaã Höì Chñ Minh. Búãi vò: “Ngonå cúâ hoaâ bònh do tay ta nùmæ lêëy vaâ giûúng cao lïn... Chuáng ta tuyïåt àöëi khöng nïn coá aoã tûúnã g rùnç g hoaâ bònh seä àïnë mötå cacá h mau choáng vaâ dïî daâng”. 2. Àiïnå Biïn Phuã trong têm trñ Höì Chñ Minh I/ Nhû phênì trïn àaä nïu, khi Böå Chñnh trõ thöng qua kïë hoaåch tacá chiïnë Àöng Xuên 1953- 1954, àõa danh Àiïån Biïn Phuã chûa àûúåc nhùæc túiá . Nhûng trûúác àoá, thaná g 9 nùm 1953, Böå Chñnh trõ Trung ûúng Àanã g hoåp dûúái sûå chuã toaå cuaã Chuã tõch Höì Chñ Minh, phï chuêín phûúng aná tacá chiïën do Töní g quên uyã trònh bayâ vúiá cacá hûúná g tiïën cöng chiïnë lûúåc laâ Têy Bùcæ , Têy Nguyïn vaâ Trung Haå Laoâ , thò Höì Chñ Minh àaä kïët luênå : “Phûúng hûúáng chiïnë lûúåc khöng thay àöíi”. Giaiã thñch roä thïm kïtë luêån cuaã mònh, Höì Chñ Minh noái: “Vïì hûúná g hoaåt àöång, lêyë Têy Bùcæ lamâ hûúáng chñnh, caác hûúná g khacá laâ hûúná g phöëi húpå . Hûúná g chñnh hiïån nay khöng thay àöíi. Phepá duâng binh laâ phaãi thiïn biïën vanå hoaá”. Thûcå tïë laâ tûâ giûäa thaná g 11- 1953, khi böå àöåi chuã lûåc cuaã ta múiá tiïnë quên theo hûúná g chiïën lûúcå àaä choån: Àaåi àoanâ 316 tiïnë lïn Têy Bùæc (hûúná g thûá 1), trung àoaân 101, thuöåc Àaåi àoanâ 325 vaâ trung àoaân 66 thuöåc àaiå àoaân 304 tiïnë sang Trung Laâo (hûúáng thûá http://ebooks.vdcmedia.com