หน่วยที่7

การวเิ คราะหง์ าน

(Job Analysis) การวเิ คราะหง์ าน หมายถงึ กระบวนการท่ีมกี ารจดั การอยา่ ง เป็นระบบซึ่งถกู นามาใช้ในการศึกษา รวบรวม และวเิ คราะหข์ อ้ มูลที่ เกี่ยวข้องกับงาน เพื่อทจ่ี ะได้สารสนเทศของงานนัน้ เพยี งพอตอ่ การที่ จะนาไปใช้ประโยชน์ในการทากิจกรรมอ่นื ในอนาคต”

ศึกษาพจิ ารณางานในตาแหนง่ ต่าง ๆ ของหน่วยงานเปน็ ข้ันตอน ทีต่ อ่ เนอ่ื งมาจากการจดั องคก์ ร (Organizing Design) หรอื การจดั โครงสร้างขององค์กร นน่ั เอง A=อาชพี B=งาน C=ตาแหน่ง -กจิ กรรม -งานยอ่ ย -ความรบั ผิดชอบ

ผลการวิเคราะห์งาน ผลลัพธ์ท่ีได้จากการวิเคราะห์งานจะถกู จดั ทาในหลายลักษณะ เพอ่ื ท่ีจะ นาไปใชป้ ระโยชนต์ ามความเหมาะสม โดยสารสนเทศของงานท่ีสาคัญมดี งั ตอ่ ไปน้ี 1. เอกสารพรรณนาลักษณะงาน (Job Description) 2. เอกสารระบุขอ้ กาหนดของงาน (Job Specification) 3. มาตรฐานการทางาน (Job Standard) 4. การประเมนิ ค่างาน (Job Evaluation)

1. การพรรณนาลกั ษณะงาน(Job Description เปน็ การระบุถึง อานาจ หน้าที่ ความรับผิดชอบ ขอบเขตของงาน และกระบวนการ ปฏบิ ัติงาน ตลอดจนเหตผุ ลและความสมั พนั ธ์ท่ีเกีย่ วข้องกบั การปฏบิ ตั งิ านนั้น การพรรณา ลักษณะงานจะประกอบดว้ ยขอ้ ความที่สาคัญดงั ต่อไปนี้  ตาแหนง่ งาน (Job Title)  หน้าที่ (Functions)  ความรบั ผดิ ชอบ (Responsibilities)  คุณลักษณะของงาน (Job Characteristics)  เง่ือนไขสภาวะแวดลอ้ ม (Environmental Conditicns)

2. การระบุขอ้ กาหนดงาน(Job Specification) ระบุข้อมูลท่ีเกีย่ วขอ้ งกับคณุ สมบตั ิของผู้ท่ีจะเขา้ มาปฏิบัติงานในหน้าทนี่ ั้น แนวทางในการสรร หาบุคลากรทีเ่ หมาะสมเพอื่ เขา้ ปฏบิ ตั ิงานในแต่ละตาแหน่งขององค์การ เปน็ อย่างไรโดยทว่ั ไปแล้ว เอกสารระบุขอ้ กาหนดของงานจะมสี ่วนประกอบท่สี าคญั ดงั ตอ่ ไปนี้  การศกึ ษา (Education)  ประสบการณ์ (Experience)  ความรู้ (Knowledge)  ความสามารถ (Ability)  ความชานาญ (Skill)  คุณสมบัติทางกายภาพ (Physical)  ความพรอ้ มทางจติ ใจ (Psychological Readiness)

3. มาตรฐานการทางาน(Job Standard) เป็นการนาขอ้ มูลจากการวิเคราะหง์ านมาใช้เป็นเกณฑส์ าหรับกาหนด แนวทางในการทางานแต่ละประเภทใหเ้ ปน็ ไปตามท่ีไดก้ าหนดไว้ มาตรฐานการ ทางานจะเปน็ ขอ้ มูลท่ีเป็นประโยชน์ต่อทง้ั บคุ ลากรและองค์การ โดยบุคลากรจะ ทราบถงึ ความตอ้ งการขององคก์ ารทมี่ ตี อ่ การปฏบิ ตั ิหนา้ ทข่ี องตน ในขณะท่ี องคก์ ารจะมีแนวทางใหส้ มาชิกแต่ละคนปฏิบัติ จงึ ไม่ก่อใหเ้ กิดความสับสนในการ ทางานข้ึน ซง่ึ จะสง่ ผลให้การดาเนินงานเปน็ ไปตามวัตถุประสงคอ์ ย่างสอดคล้องกัน และมปี ระสทิ ธิภาพ

4. การประเมินคา่ งาน(Job Evalvation) เปน็ การนาขอ้ มูลทไี่ ด้จากการวิเคราะหง์ านมาใช้เปรียบเทียบ ความสัมพนั ธแ์ ละหาความสาคญั ของแต่ละคน ขอ้ มูลทไี่ ดจ้ ากการ ประเมนิ คา่ งานจะทาใหอ้ งค์การสามารถจดั ทาระบบการจ่ายค่าจา้ งและ ผลตอบแทนท่ีเปน็ ธรรมแกบ่ ุคลากรได้ โดยการเปรยี บเทียบขอ้ มลู กบั ทั้ง ภายในองค์การและเปรียบเทยี บกบั ตลาดแรงงานทว่ั ไป

กระบวนการในการวเิ คราะหง์ าน 1. การวางแผนทรพั ยากรมนษุ ย์ (Human Resource Planning) 2. การสรรหาและการคดั เลือกบคุ ลากร (Recruitment and Selection) 3. การฝกึ อบรมและการพฒั นาบคุ ลากร (Training and Development) 4. การประเมนิ ผลการปฏบิ ตั งิ าน (Performance Evaluation 5. การกาหนดคา่ ตอบแทน (Compensation) 6. การสง่ เสรมิ ความปลอดภัยในการทางาน (Safety Reinforcement) 7. การออกแบบงาน (Job Design) 8. ประโยชน์อื่นๆ (Other Benefits)

วธิ กี ารเกบ็ รวบรวมขอ้ มลู 1. การสงั เกต (Observation Method) 2. การใชแ้ บบสอบถาม (Questionnaire Method) 3. การสัมภาษณ์ (Interview Method) 4. การประชมุ (Conference Method) 5. การบนั ทกึ งาน (Diary Method) 6. การทดลองปฏบิ ตั ิ (Job Experiment Method)

นักวิเคราะหร์ ะบบ นักวิเคราะหง์ านจะอยู่กบั ฝ่ายทรพั ยากรมนษุ ยเ์ ป็นสว่ นมาก โดยอาจจะ แบง่ ระดับของนกั วเิ คราะห์งานตามตาแหน่ง ทักษะ ความอาวุโส และประสบการณ์ ได้เปน็ 4 ระดบั ระดบั ที่ 1 นกั วิเคราะห์งานขน้ั ต้น ระดับที่ 2 นกั วิเคราะห์งาน ระดับที่ 3 นักวิเคราะหค์ า่ จา้ ง ระดับที่ 4 นกั บรหิ ารค่าจ้าง

คุณสมบัตขิ องนักวเิ คราะหร์ ะบบ 1. มคี วามต่นื ตวั (Active) 2. มีความรแู้ ละประสบการณ์ (Knowledge and Experience) 3. มพี ้ืนฐานด้านการวจิ ัย (Research Foundation) 4. มีความเขา้ ใจในงาน (Understanding) 5. มบี คุ ลิกภาพเหมาะสม (Appropriate Personality) 6. มีความสามารถในการตดิ ตอ่ ส่อื สาร (Communication Skill) 7. มีทักษะในการวเิ คราะห์ (Analytical Skill)

ประโยชนข์ องการวิเคราะห์ระงาน การวเิ คราะหง์ านเป็นกระบวนการทมี่ ีการจัดการอยา่ งเป็นระบบทถ่ี ูก นามาใชใ้ นการศกึ ษารวบรวม และวเิ คราะหข์ อ้ มูลท่ีเกีย่ วขอ้ งกับงาน เพ่อื ท่ีจะ ได้สารสนเทศของงานนัน้ เพยี งพอต่อการทจ่ี ะนาไปใชป้ ระโยชน์ในการดาเนนิ กิจกรรมตา่ งๆ