Namangan muhandislik

OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TAʼLIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI №7 OLIY TAʼLIM MUASSASALARIDA MUQOBIL ENERGETIKANI JORIY ETISH DAYJEST Ilmiy-texnik axborot markazi Toshkent-2023

Namangan muhandislik-qurilish institutida oʻrnatilgan avtonom fotoeletrik quyosh qurilmalari toʻgʻrisida maʼlumot Namangan muhandislik-qurilish institutida xududida jami 30 kVt fotoelektrik quyosh stansiyasi yordamida qoʻshimcha elektr energiya olinmoqda. Shundan, quvvati 1 kVt fotoelektrik quyosh stansiyasidan olingan elektr energiya institutning tashqi chiroqlarni qisman yoritishda, 3- oʻquv binosining tom qismiga oʻrnatilgan 30 kVt li quyosh fotoelektrik stansiyalaridan olingan elektr energiyasi binodagi IT markazda foydalanib kelinmoqda. Bugungi kunda institut bir kunlik elektr energiya isteʼmoli oʻrtacha 6250 kVt soat ni tashkil etib, shundan 1 soatda 260 kVt soat elektr energiya isteʼmolini taʼminlash uchun quvvati 520 kVt li quyosh fotoelektr stansiyani oʻrnatish talab etiladi (hududda oʻrtacha quyosh radiatsiyasi 500 Vt/m2). Institutning 1- oʻquv binosini quvvati 140 kVt boʻlgan fotoelektrik stansiya yordamida elektr energiya bilan taʼminlashni loyiha misolida koʻrib chiqamiz. 2

1 - oʻquv binosini elektr energiyasi isteʼmolchilarining oʻrnatilgan quvvati № Elektr isteʼmolchilarining Soni Quvvati, W Sarflangan nomlanishi energiya, ws 54 100 1 Kompyuter 20 200 5400 16 300 2 Noutbuk 12 100 14600 1800 40 4800 3 Printer 2 1500 1200 5 1000 72000 4 Televizor 2 1800 3000 11 150 5000 5 Yoritgich Lb40. muz 5 2200 3600 23 250 1650 6 Ariston 2 4500 11000 6 500 5750 7 Dvigatel 9000 3000 8 Konditsioner 140000 9 Proyektor 10 Tefal 11 Laboratoriya jihozlari 12 Elektrodvigatel 13 Elektrodvigatel JAMI 1- oʻquv binosi real oʻrtacha elektr energiyasi sarfi: - Soatiga: 110 kVt/s; - Bir oyda:880*26 = 22880 kVt/s; - Bir kunda : 110*8 = 880 kVt/s; - Bir yilda : 22880*10 = 228800 kVt/s. Tuzilmasi: Poydevor - temir beton, devor - temir beton panel, sinch - temirbeton, tom - temir beton plita, yumshoq tom qoplama. - Bino soni - 1 dona; - Qavat balandligi-30,0 m; - Qavatlar soni - 9-4-6 qavatli; - Tom maydoni-3200 m2; - Asosiy xonalar soni - 736 ta; - Umumiy foydalanish maydoni-3200 m2; - Bino joylashgan maydon – 12172.99 m2; - Bino hajmi-38742 m3. Binoga fotoelektrik panellar joylashtirish loyihasi ishlab chiqilgan. Jami 540 ta 500 Vtli fotoelektrik panellar joylashtirish mumkin. Fotoelektrik panellar egallagan umumiy maydon 560 m2 ga teng boʻladi. Bir soatda 140 kVt/s elektr energiya ishlab chiqaradi. 3

1-variant. (On-grid) Fotoelektrik stansiya akkumulyatorsiz ishlaganda: Fotoelektrik paneldan olinadigan 1 Vt elektr energiyasi 0,5 dollar turadi. Jami fotoelektrik panellar ishlab chiqaradigan elektr energiya: 280 x 500 = 140000 Vt Fotoelektrik stansiya uchun umumiy panellar narxi: 140000 x 0,5 = 70000 dollar yoki 70000 x 11 000 = 770000000 soʻm Bir kunda 1120 kVt/s, bir yilda 291200 kVt/s. Bir yillik ishlab chiqarilgan elektr energiya: 291200 kVt/s x 800 soʻm= 232960000 soʻm Fotoelektrik stansiyadan elektr energiyani elektr tarmoqqa uzatish uchun “kontroller” va “invektor” sotib olish zarur boʻladi. Bir dona 5 kVt li kontroller qiymati 6 mln soʻm, 140 kVtli fotoelektrik stansiya uchun 30 ta kontroller , jami 30 x 6 mln = 180 mln soʻm sarflanadi. Bir dona 5 kVtli invertorni narxi 12 mln soʻm, jami 30 ta x 12 = 360 mln soʻm. Jami fotoelektrik stansiya uchun talab etiladigan mablagʻ: 770 mln + 180 mln + 360 mln = 1310 mln soʻm ni tashkil etadi, sarflangan mablagʻni qoplash muddati 1310/232.96 = 5-6 yilni tashkil etadi. 2-variant (Off-grid). Fotoelektrik stansiya akkumulyator bilan ishlaganda: 140 kVt li fotoelektrik stansiya uchun umumiy quvvat 300 kVtli akkumulyatorlar zarur boʻladi. 1 dona akkumulyator 1 mln soʻm, akkumulyatorlarga talab etilgan mablagʻ 300 mln soʻm ni tashkil etadi. Fotoelektrik stansiya uchun jami xarajatlar 1610 mln soʻm ni tashkil etadi. Fotoelektrik stansiyadan qoplash muddati 1610 mln / 232.96 = 6-9 yilni tashkil etadi. 4

Namangan muhandislik qurilish instituti qoshida qoʻshimcha loyihalanishi taklif etilayotgan Quyosh elektr stansiyasining rejasi Namangan muhandislik qurilishning 2022-yilda 1050000,0 ming kVt soat elektr energiyasini isteʼmol qilingan boʻlib, On grid tizimida bu iste’molni qoplash uchun Quyosh radiatsiyasi oʻrtacha 500 Vt/m2 boʻlganda 740 kVt ni elektr energiya talab etiladi. Elektr energiyasiga Oʻrnatilishi rejalashtirilayotgan Maydoni, Summasi № boʻlgan ehtiyoj kVt Quyosh elektr stansiyasining m2 mln soʻm soat quvvati kVt 1936 5324 1 1500 484 Oʻrnatilishi rejalashtirilayotgan binolar № Oʻrnatilishi rejalashtirilayotgan Mavjud Quyosh Oʻrnatilgan binolar maydon, m2 panellar quvvati kVt- soni (dona) soat 1 Institutning 1-2-oʻquv binolari 880 440 220 2 539 oʻrinli TTJ binosi 280 140 70 3 4-oʻquv binosi 120 60 30 4 5-oʻquv binosi 320 160 80 5 7-oʻquv binosi 256 128 64 6 Ustaxona binosi 80 40 20 1936 1068 484 Jami 5

№ Binolar Tomning Quyosh paneli Oʻrnatilgan Oʻrnatila raqami/nomi umumiy oʻrnatish uchun panel digan maydoni (m2) talab etiladigan quvvati panel 1 Institutning 1-2- (kVT) quvvati oʻquv binolari 6400 maydon (m2) (kVT) 0 900 880 220 2300 3 539 oʻrinli TTJ 3400 280 0 70 binosi 4490 120 0 30 4 4-oʻquv binosi 1260 320 0 80 256 0 64 5 5-oʻquv binosi 19830 6 7-oʻquv binosi Ustaxona oʻquv- 7 laboratoriya 80 20 binosi Jami 1936 484 1-oʻquv binosiga fotoelektrik Namangan muhandislik qurilish stansiya oʻrnatiladigan bino institutining yangi Namangan tomlarini texnik xarakteristikalari. tumani, I.Karimov koʻchasi, 12-uy manzilidagi oʻquv binolariga quyosh panellarini oʻrnatish sxemasi 6

Ilmiy-texnik axborot markazi Toshkent-2023