ผลของโปรแกรมการจัดการความเครียดโดยวิธีการผ่อนคลาย ต่อความเครียดของนิสิตคณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร

43 ศิลปศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยีราชมงคลพระนคร กลุ่มตวั อยา่ ง 18 -21 ปี พบวา่ ดนตรตี ามความชอบ และ ดนตรธี รรมชาติสามารถลดความเครยี ดของ นกั ศึกษาคณะศลิ ปศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยีราชมงคลพระนคร ซ่งึ อยู่ในช่วงอายุ 18 – 21 ปี (วัยร่นุ ) ได้อยา่ งมปี ระสิทธภิ าพ คอื หลงั งจากที่ได้ฟังดนตรีแลว้ กล่มุ ตัวอยา่ งมีระดบั ความเครยี ดลดลง เม่ือเปรยี บเทียบก่อนได้ฟงั ดนตรี และดนตรีทง้ั สองประเภทมีประสิทธิภาพในการลด ความเครยี ดในกล่มุ น้ีได้ไมแ่ ตกต่างกนั ซึ่งสอดคล้องกับงานวิจยั ของ วรญั ญา รุมแสง (2547) ได้ศึกษาเรือ่ งของผล ของการฟังดนตรตี ามความชอบและตนตรีธรรมชาตติ ่อการลดความเครียดของนสิ ิตจุฬาลงกรณ์มหาวทิ ยาลัย พบว่า กลุ่มนิสติ ที่ได้ฟังดนตรีตามความชอบและดนตรธี รรมชาติมคี ะแนนความเครยี ดและคะแนนความตึงตัวของ กลา้ มเน้ือ ในช่วงหลงั การทดลองลดลงอยา่ งมีนยั สาํ คัญท่ีระดบั สถิติ .01 เม่ือเปรยี บเทยี บกบั ก่อนการทดลอง และ กลุ่มนิสิตทไ่ี ด้ฟังดนตรตี ามความชอบและดนตรี ธรรมชาติมีคะแนนความเครียดและคะแนนความตึงตัวของ กลา้ มเน้ือไมต่ ่างกันทางสถิติ ขอ้ เสนอแนะเพ่ือการปฏิบัติ 1. จากการศึกษาคร้ังนแี้ สดงใหเ้ หน็ ว่าการได้รับโปรแกรมการจดั การความเครียดสามารถทำใหน้ ิสิตชนั้ ปีที่ 1 คณะ พยาบาลศาสตร์ มหาวทิ ยาลัยนเรศวร มรี ะดับความเครียดที่ลดลง ดังน้ัน อาจารย์ ผู้ท่ีเกี่ยวข้อง ผทู้ ่สี นใจ สามารถ นำโปรแกรมการจดั การความเครียดไปปรับใช้กบั นิสิตคณะต่างๆได้ 2. เนือ่ งจากสถานการณโ์ ควิด-19 ทำใหผ้ วู้ ิจยั ต้องเปลีย่ นรูปแบบโปรแกรมจากการพบปะเปน็ รปู แบบออนไลน์ และหลงั จากผูเ้ ข้าร่วมวิจยั ได้ทำโปรแกรมทางออนไลน์แลว้ ผลพบว่าการทำโปรแกรมออนไลนส์ ามารถทำใหล้ ด ระดับความเครียดได้เช่นกนั ทางผูว้ ิจยั จึงเหน็ สมควรวา่ หากผทู้ ส่ี นใจในโปรแกรมการจัดการความเครยี ดน้สี ามารถ นำรปู แบบออนไลน์ไปเปน็ อีกหนึง่ ทางเลือกเพื่อปรบั ใชใ้ นโอกาสต่อไปได้ 3. สำหรับผทู้ ีจ่ ะนำโปรแกรมการจัดการความเครียดไปปรับใชค้ วรมีการศึกษาจดุ มงุ่ หมาย ลำดบั ขน้ั ตอน ให้เข้าใจ และควรมีประสบการณ์ในการฝึกกอ่ นท่ีจะนำโปรแกรมการจัดการความเครยี ดไปปรบั ใช้ เพอ่ื ท่จี ะสามารถให้ คำอธิบายและสามารถดำเนินการใชโ้ ปรแกรมการจดั การความเครยี ดได้อยา่ งถูกต้องและเหมาะสม ขอ้ เสนอแนะเพือ่ การวิจยั ต่อไป 1. ในการดำเนินการฝึกวธิ ีการจดั การกับความเครยี ด ควรมีการติดตามและประเมนิ ผลการจดั การกบั ความเครยี ด โดยให้มกี ารทำแบบวัดการจดั การกับความเครียดเป็นระยะ เช่น หลังจากการใช้โปรแกรมจัดการกบั ความเครียด เปน็ เวลา 3 เดอื น หลงั การใช้โปรแกรมจัดการกับความเครียดเปน็ เวลา 6 เดอื น เพ่ือศึกษาความคงอยู่ของการ จดั การกบั ความเครยี ดภายหลังจากการไดร้ บั การไดร้ ับโปรแกรมจดั การกบั ความเครยี ดไปแล้ว 2. ในการท่จี ะนำเคร่ืองมือหรือแบบวดั ,แบบสอบถามของผู้ใดมาใชน้ ้นั ควรพจิ ารณาใหเ้ หมาะสมกับงานวิจัยนัน้ ควรทจี่ ะหาตน้ ตอหรอื ตน้ ฉบับของเครือ่ งมือน้นั มาใช้ และต้องเป็นเครื่องมอื ทีม่ ีประสิทธภิ าพ และมีมาตรฐานเป็นท่ี ยอมรบั ของการทำวจิ ยั เพราะเมื่อนำมาใช้แล้วจะได้ความหมายตรงกบั ตัวแปรท่ตี ้องการศึกษาอย่างแทจ้ ริง และผล ของการวิจัยที่ได้ก็จะไมผ่ ดิ เพี้ยนจากการศึกษาค้นคว้า 3. ควรมีการศกึ ษาเปรยี บเทยี บผลของโปรแกรมการจดั การความเครยี ดกับคนในชว่ งวยั อ่ืนๆเพือ่ ศึกษาว่าช่วงวัยที่ ตา่ งกนั การฝึกสมาธิ การฝึกหายใจ และการฟงั ดนตรีธรรมชาติมผี ลต่อความเครียดของบคุ คลต่างกันหรือไม่

44 4. ในการศึกษาโปรแกรมการจดั การความเครียด ควรมกี ารศกึ ษาการจัดวางโปรแกรมโดยวธิ ผี อ่ นคลายท่มี ีลำดบั การฝกึ สมาธิ การฝกึ หายใจ การฟงั ดนตรีในแตล่ ะวันท่แี ตกตา่ งกนั ออกไป เพื่อศกึ ษาวา่ การจัดวางโปรแกรมมีผลตอ่ ระดบั ความเครียดทตี่ า่ งกันหรือไม่

45 บรรณานุกรม กรมสุขภาพจติ กระทรวงสาธารณสขุ . (2541). คมู่ ือการดำเนินงานในคลกิ นิกคลายเครยี ด. นนทบรุ ี : กรม สขุ ภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข กรมสขุ ภาพจติ กระทรวงสาธารณสขุ . (2541). คูม่ ือคลายเครยี ด. (พมิ พ์คร้งั ท่ี 6). กรงุ เทพฯ : กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสขุ ขวัญตา กลนิ่ หอม วไิ ลวรรณ มุสิกเจียรนนั ท์ และ พศิ สมร เดชดวง. (2557). ผลของการจัดการความเครยี ดดว้ ย อานาปานสติ และการผ่อนคลายกล้ามเนือ้ ของผดู้ แู ลผสู้ งู อายโุ รคหลอดเลอื ดสมอง. วารสารพยาบาล ศาสตร์ มหาวิทยาลัยสยาม, สบื ค้นจาก https://he01.tci-thaijo.org/index.php/ nursingsiamjournal/article/download/140182/103948/ จริ าภรณ์ สรรพวีรวงศ์ และคณะ. (2559). ความเครียดการจัดการความเครียดและความต้องการความชว่ ยเหลอื ของนักศึกษาพยาบาล. วารสารการพยาบาลและการศึกษา, 9 (3), 36-50. สืบค้นจาก https://he01.tci-thaijo.org/index.php/JNAE/article/view/67925/57493 ชมชน่ื สมประเสริฐ. (2526). ผลของการฝึกสมาธิต่อระดบั ความวติ กกังวล. วทิ ยานิพนธ์ วท.ม. (จิตวิทยาคลนิ กิ ). กรุงเทพฯ : บณั ฑิตวทิ ยาลยั มหาวิทยาลัยมหิดล. ถ่ายเอกสาร. ชํานาญ นศิ ารัตน์. (2526). แบบเรยี นสังคมศึกษา มัธยมศึกษาปีท่ี 4. กรุงเทพฯ : ไทยวฒั นาพานชิ . ฐติ วิ ัสส์ สขุ ป้อม. (2545). การเปรยี บเทียบผลของการฝกึ สมาธแิ บบอานาปานสติกับการฝึกผอ่ น คลายกล้ามเน้ือทีม่ ีผลต่อความเครียดในการเรยี นของนกั เรียนชัน้ มัธยมศกึ ษาปีที่ 2 โรงเรยี นมักกะสนั พทิ ยา กรงุ เทพมหานคร. ปริญญานิพนธ์ กศ.ม. (จติ วทิ ยาการศึกษา). กรุงเทพฯ : บัณฑิตวทิ ยาลัย มหาวิทยาลยั ศรนี ครินทรวโิ รฒ. ถา่ ยเอกสาร. ธวัชชัย กฤษณะประกรกิจ และคณะ. (2552). สมาธิบําบัดทางจิตเวชศาสตร์ และสขุ ภาพจิตขอนแกน่ : คณะ แพทยศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั ขอนแกน่ . สริ ทิ รัพย์ สีหะวงษ์ และคณะ. (2561). ปัจจยั ทสี่ ง่ ผลต่อความเครยี ดของนักศึกษาคณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลยั อบุ ลราชธานี. วารสารมหาวิทยาลัยหวั เฉยี วเฉลิมพระเกียรตวิ ิชาการ, 21 (42), 93-106. สืบคน้ จาก http://110.164.147.155/kmhealth_new/Documment/psychiatry/ adult/P1.2.13.pdf สริ ิโฉม พเิ ชษฐบ์ ษุ เกียรติ และคณะ. (2548). ความเครยี ดในการเรียนของนักศกึ ษาระดับปริญญาตรี. ภาคปกติ มหาวทิ ยาลัยเทคโนโลยรี าชมงคลพระนคร สืบตระกูล ตนั ตลานกุ ลุ และปราโมทย์ วงศ์สวัสด์ิ. (2560). ความเครียดและการจดั การความเครียดของนักศึกษา พยาบาล. วารสารวิทยาลยั บรมราชชนนี อตุ รดติ ถ์. หนา้ 86 – 89.

46 สพุ าณี วรรณสา และคณะ. (2560). ศึกษาความเครียดและการจดั การความเครียดของนักศกึ ษาพยาบาลศาสตร์ ชน้ั ปีที่ 1 มหาวิทยาลยั ปทมุ ธานี. สเถยี รพงษ์ วรรณปก. (2524, มกราคม). “สมาธิและประโยชนข์ องสมาธิ”, วารสารการศึกษาเอกชน. 8(1) : 1 – 18. นงเยาว์ ชาญณรงค์. (2525). การเปรยี บเทียบการทำสมาธิของพทุ ธศาสนาและทีเอ็ม,ศึกษา เปรยี บเทียบคาํ สอนวิชาปฏิบตั แิ ละผลทไี่ ดร้ ับตามทปี่ รากฏในคัมภีร์ และที่ปฏบิ ัติสมาธิวปิ ัสสนากรรมฐาน ทีม่ ชี ื่อเสียงตา่ ง ๆ และที่ศนู ย์ฝึกทีเอ็ม. วทิ ยานพิ นธ์ วท.ม. (ศาสนาเปรยี บเทยี บ). กรุงเทพฯ : บัณฑิต วทิ ยาลยั มหาวทิ ยาลัยมหดิ ล. ถา่ ยเอกสาร. นัยนา เหลืองประวัติ. (2547). ผลของการใชว้ ธิ ีการจดั การกับความเครยี ดโดยการฝกึ สมาธิการคิดแบบอริยสัจ และการฝกึ เกรง็ และคลายกลา้ มเนือ้ เพ่ือการจดั การกบั ความเครยี ดของนสิ ติ มหาวิทยาลยั ศรีนครนิ ทรวิ- โรฒ.ปริญญานพิ นธ์ วท.ม. (การวจิ ัยพฤตกรรม ศาสตรป์ ระยกุ ต)์ . กรงุ เทพฯ. มหาวิทยาลัยศรนี ครินทรวิ- โรฒ. พระมหาบัวญาณสมั ปันโน. (2528). ปญั ญาอบรมสมาธิ. กรุงเทพฯ : มหามกฏุ ราชวทิ ยาลัย พระราชวรมนุ ี. (2529). พุทธธรรม. กรงุ เทพฯ : มหาจุฬาลงกรณราชวทิ ยาลัย. มหามกฏุ ราชวิทยาลยั . (2522). วิสุทธิมรรคแปล. กรงุ เทพฯ : มหามกฏุ ราชวทิ ยาลยั . รัตนา ต้ังชลทิพย์. (2530). ผลของการฝกึ สมาธิแบบชาวพุทธตอ่ สุขภาพจติ ของเดก็ วยั เรียน. วทิ ยานพิ นธ์ วท. ม. (จิตวิทยาคลินิก). กรงุ เทพฯ : บัณฑิตวทิ ยาลัย มหาวิทยาลยั มหิดล. ถ่ายเอกสาร. ลดั ดาวัลย์ แดงเถนิ . (2558). ปจั จยั ท่มี ีอิทธิพลต่อความเครียดของนิสติ พยาบาล คณะพยาบาลศาสตรร์ ะหว่างการ ฝกึ ปฏบิ ตั งิ าน. วรัญญา รุมแสง.(2547). ผลของการฟังดนตรตี ามความชอบและดนตรธี รรมชาตติ ่อการลดความเครยี ดของ นิสิตจฬุ าลงกรณ์มหาวิทยาลยั . วิทยานพิ นธ์ ศป.ม. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลยั . กรุงเทพฯ. วิทย์ วศิ ยเ์ วทย์ และเสถียรพงศ์ วรรณปก. (2525). หนงั สือเรียนสงั คมศึกษารายวชิ า ส.402 ช้ันมัธยมศกึ ษาปที ่ี 4. พมิ พ์ครง้ั ที่ 2. กรงุ เทพฯ : อักษรเจริญทศั น์. สกุ รี เจริญสขุ . (2532). จะฟังอย่าไรให้ไพเราะ. กรงุ เทพมหานคร : โรงพิมพ์เรือนแกว้ การพมิ พ์. สมโภชนา เอีย่ มสุภาษติ และคณะ. (2544). การศึกษาเรื่องความเครยี ดและการจัดการกับความเครยี ดของนิสติ นักศกึ ษามหาวทิ ยาลัย. กรุงเทพมฯ : จฬุ าลงกรณ์มหาวทิ ยาลัย. สุดารัตน์ หนหู อม. (2544). อทิ ธิพลของเชาวน์อารมณ์ที่มีต่อความเครียดและพฤตกิ รรมการเผชิญ ความเครียดของพยาบาล : ศึกษาเฉพาะกรณโี รงพยาบาลศิรริ าช. วิทยานพิ นธ์ ศศ.ม. (จิต

47 วทิ ยาอุตสาหกรรมและองค์การ). กรุงเทพฯ : บณั ฑติ วิทยาลัย มหาวทิ ยาลัยธรรมศาสตร์. ถ่ายเอกสาร. สรุ ิยา ยอดทอง และคณะ. (2560). ความเครยี ดและการเผชญิ ความเครียดของ นักศกึ ษาพยาบาลในการขึ้นฝึก ปฏบิ ตั ิงานบนหอผปู้ ว่ ยรายวิชาปฏบิ ัติหลกั การและเทคนิคการพยาบาล วทิ ยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ตรัง. เอกสารการประชุมวชิ าการการประชมุ หาดใหญ่วิชาการระดบั ชาติและนานาชาติ ครงั้ ที่ 9. หาดใหญ่: มหาวิทยาลยั หาดใหญ;่ 2560 หงษ์ศิริ ภิยโยดิลกชัย . (2558). ความเครยี ด และการแกป้ ัญหาความเครียดของนกั ศึกษาสาขาวิชาเทคโนโลยี สารสนเทศทางธรุ กิจ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลรตั นโกสินทร์ บพติ รพิมุข จกั รวรรดิ. กรงุ เทพมหานคร : มหาวิทยาลัยเทคโนโลยรี าชมงคลรัตนโกสินทร์ สถาบันวิจัยและพัฒนา. แอนดรูว์ ไวล.์ (2561). ฝกึ หายใจ ตา้ นโรค ช่วยร่างกายแข็งแรง. สบื ค้น 23 พฤศจกิ ายน 2563, จาก https://goodlifeupdate.com/healthy-body/108432.html Astin, J. A., Shapiro, S., Eisenberg, D., & Forys, K. (2003). Mind-body medicine: State of the science, implications for practice. J Am Board Fam Pract, 16 (2), 131- 147. Bar – on. Reuven. (1997). EQ – I Baron Emotional Quotient Inventory : User’s Manual. Toronto : Multi – Health System Inc. Crider, Andrew B. and other. (1983). Phychology. Londdon : Scott – Foresman. Derley, John M. and other. (1983). “Stress and Coping”, Psychology. Englewood Cliffs, New Jersey : Prentice – Hall. Lazarus, R and S. Folkman. (1984). Stress Apprasial and coping. New York : Spring Publishing. Schermerhon, J.R. , J.G. Hunt R.N. Osborn. (1988). Managing Organizational Behavior. New York : John Wiley. Stone,A.A,L.Y.Helder and M.S. Scheider. (1988). “Coping with Stressful Events : Coping Dimensions and Issues”, Life Event and Psychological Function. Edited by Lawrence H. Cohen. London : SAGE Publication.

48 1. ชอ่ื -นามสกลุ ประวตั ิผ้วู จิ ยั โดยย่อ Name-Surname เลขบัตรประชาชน นางสาวณัฐรกิ า ประสงค์ วนั เดอื น ปีเกิด Miss Nattharika Prasong ทอ่ี ยปู่ จั จบุ นั 1550600105478 ประวตั ิการศึกษา 8 มนี าคม 2543 เบอร์โทร 70 หมู่2 ต.แสนทอง อ.ทา่ วงั ผา จ.นา่ น พ.ศ. 2560 มัธยมศึกษาปที ี่ 6 โรงเรยี นท่าวังผาพิทยาคม 2. ชื่อ-นามสกลุ 0952952804 Name-Surname เลขบัตรประชาชน นางสาวตรยั พร ปญั ญาไว วัน เดือน ปีเกดิ Miss Traiporn Panyawai ท่อี ยู่ปจั จุบนั 1659901976939 ประวตั ิการศึกษา 2 สงิ หาคม 2542 เบอร์โทร 329/73 ม.4 ต.บ้าคลอง อ.เมืองพิษณุโลก จ.พษิ ณุโลก พ.ศ. 2560 มัธยมศึกษาปที ี่ 6 โรงเรยี นเฉลิมขวญั สตรี 3. ชอ่ื -นามสกลุ 0956359473 Name-Surname เลขบัตรประชาชน นางสาวธนัญพรรษ พงศช์ ลฤทธ์ิ วัน เดอื น ปีเกดิ Miss Thananpat Phongcholrit ท่ีอยปู่ จั จบุ ัน 1129901578407 ประวตั ิการศึกษา 3 มกราคม 2543 เบอร์โทร 28/1 ม.6 ต.โคง้ ไผ่ อ.ขาณุวรลักษบรุ ี จ.กำแพงเพชร พ.ศ. 2560 มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 6 โรงเรียนนครสวรรค์ 4. ช่ือ-นามสกุล 0827754986 Name-Surname เลขบตั รประชาชน นางสาวนภทั สร บญุ มาก วัน เดือน ปเี กิด Miss Napatsorn Boonmak ที่อยู่ปจั จุบนั 1540500091335 ประวัตกิ ารศึกษา 2 สิงหาคม 2542 เบอรโ์ ทร 257 ม.8 ต.แมจ่ วั๊ ะ อ.เด่นชัย จ.แพร่ พ.ศ. 2560 มัธยมศกึ ษาปีที่ 6 โรงเรยี นนารรี ัตน์จงั หวดั แพร่ 0918580514

49 5. ชอื่ -นามสกุล นางสาววารณุ ี ไชยปญั ญา โรงเรยี นเวียงเจดียว์ ทิ ยา Name-Surname Miss Warunee Chaipanya เลขบัตรประชาชน 1510400180981 วัน เดอื น ปเี กิด 18 พฤษภาคม 2542 ทีอ่ ย่ปู ัจจุบัน 26 ม.2 ต.นาทราย อ.ลี้ จ.ลำพูน ประวตั ิการศึกษา พ.ศ. 2560 มัธยมศกึ ษาปีที่ 6 เบอร์โทร 0936311651 6. ชอื่ -นามสกุล นายศกั ดิส์ ทิ ธ์ิ ทองเชือ้ Name-Surname Mr. Saksit Tongchuea เลขบัตรประชาชน 1640100337875 วัน เดือน ปเี กดิ 18 มิถนุ ายน 2542 ทอ่ี ยูป่ จั จบุ นั 135/3 ม.5 ต.ท่าฉนวน อ.กงไกรลาศ จ.สโุ ขทยั ประวัตกิ ารศึกษา พ.ศ. 2560 มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 6 โรงเรียนสโุ ขทยั วทิ ยาคม เบอรโ์ ทร 0963676056 7. ช่อื -นามสกุล นางสาวสุทศิ า อินขำเครือ Name-Surname Miss Sutisa Inkhamkhruea เลขบัตรประชาชน 2669900017383 วนั เดือน ปเี กิด 17 ธันวาคม 2542 ทอ่ี ยปู่ จั จบุ นั 35/3 ม.3 ต.กำแพงดนิ อ.สามง่าม จ.พิจติ ร ประวัติการศึกษา พ.ศ. 2560 มัธยมศึกษาปีที่ 6 โรงเรียนพจิ ิตรพิทยาคม เบอร์โทร 0896445827 8. ช่ือ-นามสกลุ นางสาวสวุ นันท์ วงษ์จวง Name-Surname Miss Suwanan Wongjuang เลขบตั รประชาชน 1600401210769 วนั เดือน ปีเกิด 11 พฤษภาคม 2543 ท่ีอยปู่ ัจจุบนั 205 หมู่ 2 ต.ศรีมงคล อ.บงึ สามพนั จ.เพชรบูรณ์ ประวัติการศึกษา พ.ศ. 2560 มธั ยมศึกษาปที ่ี 6 โรงเรยี นวงั พิกุลพิทยาคม เบอรโ์ ทร 0613831105