วทัญญู-บูรณาการ

นายวทญั (ู ศรวี ภิ าสถติ เลขท7ี6 8 ปวส7/7

หนว่ ยการเรยี นรู้ท/ี. สารเคมที ใ)ีชใ้ นชวี ติ ประจาํ วนั และสาํ นกั งาน

จุดประสงค์การเรยี นรู้ ■ อธบิ ายความหมายของสารเคมี สารเคมที เี3กดิ ขน7ึ ในธรรมชาติ สารเคมที ใี3ชป้ รุง แต่งรสอาหาร สารเคมที ใ3ีชใ้ นการเกษตร สารเคมที ใ3ีชเ้ พอ3ื สาธารณูประโภค เครอ3ื งสาํ อางและสารเคมใีนสาํ นกั งาน ■ สามารถเลอื กใชส้ ารเคมใีนชวี ติ ประจาํ วนั โดยคาํ นงึ ถงึ ความรู้ทไี3ด้จากการเรยี น ■ วเิคราะห์คุณสมบตั ขิ องสารเคมใีนผลติ ภณั ฑ์ทนี3 กั ศกึ ษาใชใ้ นประจาํ วนั ได้

เนอ4ื หาสาํ คญั ■ ความหมายและความสาํ คญั ของสารเคมี ■ สารเคมที เี3กดิ ขน7ึ ในธรรมชาติ ■ สารเคมที ใ3ีชป้ รุงแต่งรสอาหาร ■ สารเคมที ใี3ชเ้ ป็นเครอ3ื งสาํ อาง ■ สารเคมที ใ3ีชใ้ นสาํ นกั งาน

ความหมายของสารเคมี สารเคมใีนความหมายกว้างๆ สารเคมหี มายถงึ สารอนนิ ทรยี ์หรอื สารอนิ ทรยี ์ท3ี สามารถระบุโมเลกุลของสารได้ อาจปรากฎอยู่ในธรรมชาตหิ รอื ถูกสงั เคราะห์ขน7ึ จาก ปฏกิ ริ ยิ าต่างๆ

ความสาํ คญั ของสารเคมี สารเคมที เี3ราพบเจอในปจั จุบนั ส่วนมากจะเป็นสารเคมปี ระเภทสารเคมที ใี3ชท้ าํ ความ สะอาด มคี ุณสมบตั ใินการจดั การคราบสง3ิ สกปรกต่างๆตลอดจนฆ่าเชอ7ื โรค

สารเคมที เี>กดิ ขน4ึ ในธรรมชาติ หมายถงึ สารเคมที ถ3ี ูกสงั เคราะห์โดยพชื และสตั ว์หรอื จุลนิ ทรยี ์บางชนดิ มที ง7ั มพี ษิ และ ไมม่ พี ษิ

สารทาํ ความสะอาด แบ่งออกเป็นIประเภท ■ สารทาํ ความสะอาดทไี3ด้จากธรรมชาติ เช่น มะนาว มะขามเปียก ■ สารทาํ ความสะอาดทไ3ีด้จากการสงั เคราะห์ เช่น สบู่ ยาสฟี ัน

ประโยชนข์ องสารทาํ ความสะอาดทไ>ีด้จากธรรมชาติ ■ น7าํ มะนาว น7าํ มะขามเปียก สามารถนาํ มาขดั เครอื3 งโลหะใหแ้ วววาวขน7ึ นาํ มาขดั ผวิ เพอ3ื กาํ จดั ขไ7ีคลได้

ประโยชนข์ องสารทาํ ความสะอาดทไี>ด้จากการสงั เคราะห์ สามารถทาํ ความสะอาดกาํ จดั สง3ิ สกปรกต่างๆแมก้ ระทง3ั ฆ่าเชอ7ื โรคสามารถซกั ลา้ ง ทาํ ความสะอาดเสอ7ื ผา้ และวตั ถุต่างๆสามารถชาํ ระลา้ งไขมนั ตามร่างกาย

สารเคมที ใ>ีชป้ รุงแต่งรสอาหาร แบ่งออกเป็นMประเภทดงั น4ี ■ Flavor หมายถงึ สารแต่งกลน3ิ และรสโดยการรบั รสนท7ี างปากเป็นสารทน3ี ยิ ม ใชใ้ นอุตสาหกรรมอาหาร ยา และสนิ ค้าอุปโภค ■ Fragrance หมายถงึ สารใหค้ วามหอมไมม่ รี สชาติ เป็นสารทใ3ีชใ้ น อุตสหกรรมเครอ3ื งสาํ อางและสนิ ค้าอุปโภค ■ Seasoning หมายถงึ สารแต่งรสซงึ3 อาจจะใหก้ ลนิ3 หรอื ไมใ่ หก้ ลนิ3 กไ็ด้

สารเคมที ใ>ีชป้ รุงแต่งรสอาหาร ผงชูรส ใชใ้ นการปรุงอาหาร ลกั ษณะเป็นแท่งยาว คอดตรงกลาง หวั ทา้ ยไมเ่ รยี บ ไมม่ คี วามมนั ไมม่ สี ี

สารเคมที ใี>ชใ้ นการรุแต่งรสอาหาร เกลอื แกง ลกั ษณะในไมม่ สี ี รสชาตเิคม็ ใชใ้ นการปรุงอาหาร ด่างทบั ทมิ ลกั ษณะเป็นผลกึ สมี ว่ ง ใชใ้ นการแช่ผกั หรอื ลา้ งผลไมเ้ พอ3ื ลา้ งสารเคมี

สารเคมที ใ>ีชใ้ นการปรุงแต่งรสอาหาร น7าํ ตาลทราย ลกั ษณะเป็นเกลด็ ใสสขี าว มรี สหวาน ใชใ้ นการประกอบอาหาร น7าํ สม้ สายชู ลกั ษณะใสไมม่ สี ี มคี วามเป็นกรด รสชาตเิปร7ยี ว ใชใ้ นการประกอบ อาหาร

สารเคมที ใี>ชป้ รุงแต่งเครอื> งสาํ อาง Mineral oil สกดั จากน7าํ มนั ปิโตรเลยี ม มกั ถูกนาํ มาใชใ้ นเครอื3 งสาํ อาง ประเภท มอยจอร์ไรเซอร์ Triethanolamine สารเคมปี ระเภทนพ7ี บมากในเครอ3ื งสาํ อางจาํ พวก บอด7โีลชน3ั โฟมโกนหนวดและครมี บาํ รุงรอบดวงตา

สารเคมที ใี>ชป้ รุงแต่งเครอ>ื งสาํ อาง Silicone ซลิ โิคลนมลี กั ษณะคลา้ ยยาง มคี วามยดื หยุ่นสูงโดยในเครอ3ื งสาํ อาง นน7ั ถูกนาํ มาใชก้ บั ครมี นวดผมเพอื3 ใหร้ ู้สกึ นุม่ ลนื3 Quats คอื สารชะลา้ งทมี3 กั นาํ ไปใชก้ บั ผลติ ภณั ฑ์ขดั ลา้ งต่างๆอาทนิ 7าํ ยาลา้ ง หอ้ งน7าํ น7าํ ยาขดั พน7ื และนาํ มาใชก้ บั เครอื3 งสาํ อางจาํ พวกแชมพูหรอื เจลอาบน7าํ

สารเคมที ใี>ชใ้ นสาํ นกั งาน ■ เครอ3ื งถ่ายเอกสาร เครอ3ื งจะคอยปลอ่ ยก๊าซโอโซนทเ3ีกดิ ขน7ึ จากการอดั และปลอ่ ยแระจุไฟฟ้ าทลี3 ูกกลง7ิ กระดาษ ความร้อนจากการถ่ายเอกสารเป็นเวลานานทาํ ใหเ้ กดิ การระคายเคอื ง มอี าการระคายคอหรอื ไอ เป็นต้น ■ น7าํ ยาลบคาํ ผดิ กาว เนอื3 งจากมที นิ เนอร์และสารประกอบอนิ ทรยี ์เคมชี นดิ ต่างๆ ทาํ ใหเ้ กดิ การระคายเคอื งต่อผวิ หนงั ตา หรอื ส่วนอน3ื ๆได้

หลกั การใชส้ ารเคมที ถ>ี ูกต้องและปลอดภยั ■ ควรเลอื กใชส้ ารเคมใีหเ้ หมาะสมกบั งาน ■ ก่อนใชส้ ารเคมตี ้องอ่านสมบตั ขิ องสารและขอ้ ระมดั ระวงั บนฉลาก รวมถงึ วธิ กี ารใช้ ■ ใชส้ ารเคมใีนปรมิ าณทเี3หมาะสม ไมท่ งิ3 สารเคมใีนทส3ี าธารณะ ■ ไมส่ มั ผสั ชมิ หรอื ดมกลนิ3 โดยตรง

วธิ ปี ฐมพยาบาลเมอ>ื ได้รบั สารเคมี

สญั ลกั ษณ์ของสารเคมี