นางสาวกัญญาณัฐ_วิชัยโย_63120613104เคมี

ร า ย วิ ช า วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ แ ล ะ เ ท ค โ น โ ล ยี หน่วยการเรียนรู้ท่ี 4 ป ร า ก ฏ ก า ร ณ์ ข อ ง โ ล ก แ ล ะ ธ ร ร ม ช า ติ เร่ือง ปรากฏการณ์เรือนกระจก เสนอ ผศ.ดร.พวงทอง เพชรโทน โดย นางสาวกัญญาณัฐ วิชัยโย 63120613104

คานา หนังสือเล่มน้ีเป็นส่วนหนึ่งของรายวิชา SE 13601 นวัตกรรมและเทคโนโลยีทางวิทยาศาสตร์ศึกษา จัดทาข้ึนเพื่อใช้ ประกอบการเรียนการสอนรายวิชา วิทยาศาสตร์ ชั้นประถมศึกษา ปีท่ี 6 โดยมีเนื้อหาเก่ียวกับสาเหตุการเกิดปรากฏการณ์เรือน กระจก ผลกระทบของปรากฏการณ์เรือนกระจก และแนวทางแก้ไข รวมทั้งการพัฒนาความรู้ ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ทกั ษะแหง่ ศตวรรษที่ 21 ไดเ้ ป็นอยา่ งดี หวังเป็นอย่างย่ิงว่า หนังสือเล่มนี้จะเป็นประโยชน์ต่อ ผู้อา่ นหรือผู้ที่กาลังหาข้อมูล และมีประโยชน์ต่อการจัดการเรียนการ สอน หากมีข้อมีเสนอแนะหรือข้อผิดพลาดประการใด ต้องขออภัย มา ณ ที่น้ี กัญญาณัฐ วชิ ัยโย ผู้จดั ทา

สารบัญ หนา้ เร่อื ง 3 บทท่ี 2 ปรากฏการณเ์ รอื นกระจก 10 17 - สาเหตุการเกิดแก๊สเรือนกระจก - ผลกระทบจากแก๊สเรอื นกระจก - แนวทางการแก้ไข บรรณานกุ รม

หน่วยที่ 4 ปรากฏการณ์เรือนกระจก เม่ือเรียนจบบทน้ี 1. นกั เรียนสามารถอธิบายการเกดิ ปรากฏการณเ์ รอื นกระจกได้ 2. นักเรียนสามารถอธบิ ายผลของปรากฏการณ์กระจกท่ีมีต่อส่ิงมีชีวิตและ ส่งิ แวดล้อม 3. นกั เรยี นสามารถนาเสนอแนวทางการปฏบิ ัตติ นเพื่อลดกจิ กรรมที่ กอ่ ให้เกิดแก๊สเรือนกระจก 1

หน่วยที่ 4 2 ปรากฏการณ์เรือนกระจก แนวคดิ สาคญั โลกของเรามปี รากฏการณ์เรอื นกระจกเกดิ ขนึ้ อยู่ตลอดเวลา ซึ่งเป็นผลมา จากแก๊สเรือนกระจกในบรรยากาศกักเก็บความรอ้ นแล้วคลายความร้อน บางส่วนกลับสู่ผวิ โลก ทาใหอ้ ากาศบนโลกมีอณุ หภูมิเหมาะสมต่อการ ดารงชวี ติ แต่ถา้ มนุษย์ทากิจกรรมต่างๆ ทป่ี ลอ่ ยแกส๊ เรอื นกระจกสู่ บรรยากาศเพิม่ ขน้ึ การกกั เกบ็ และคลายความร้อนกลับสูผ่ ิวโลกกจ็ ะเพ่ิมขึ้น ทาให้อุณหภูมขิ องอากาศบนโลกสูงขน้ึ และอาจทาให้เกดิ ภาวะโลกรอ้ ย ซง่ึ ส่งผลตอ่ การเปลี่ยนแปลงภมู ิอากาศโลก ดังนัน้ ทกุ คนควรรว่ มกนั ลด กิจกรรมทก่ี อ่ ให้เกดิ แก๊สเรือนกระจก

สาเหตุการเกิดแก๊สเรือนกระจก การพัฒนาเศรษฐกิจทางด้านอุตสาหกรรม และการเปล่ียนแปลงพื้นท่ีป่าไม้เป็นพื้นท่ี เกษตรกรรม มีผลต่อการเพ่ิมปริมาณก๊าซเรือนกระจก สู่บรรยากาศมากขึ้น ก๊าซเรือนกระจกท่ีควรรู้จัก มดี งั น้ี 1. ก๊าซคารบ์ อนไดออกไซด์ ( CO ) คาร์บอนไดออกไซด์ เป็นตัวการสาคัญท่ีทาให้เกิดปรากฏการณ์เรือนกระจก ซึ่งเป็นก๊าซที่เพิ่มขึ้นใน บรรยากาศตลอดเวลา จากกิจกรรมของมนุษย์ โดยเฉพาะการใช้เชื้อเพลิงฟอสซิล เช่น ถ่านหิน น้ามัน และก๊าซธรรมชาติ นอกจากนี้การทาลายพื้นท่ีป่าไม้ยังเป็น การเพ่ิมคาร์บอนไดออกไซด์ เน่ืองจากขาด ต้นไม้ที่จะช่วยดูดซับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ทีเกิด จากการ เผาไหม้ทาให้ ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ เหลอื อยู่มากในบรรยากาศ 3

สาเหตุการเกิดแก๊สเรือนกระจก 2. กา๊ ซคลอโรฟลโู อโรคารบ์ อน ( Chiorofluorocarbons, CFC ) ก๊าซ ซีเอฟซีมีหลายชนิด แต่ท่ีนิยมนามาใช้กันมาก คือ ซีเอฟซี 11 ซีเอฟซี 12 ซีเอฟซี 22 เป็นก๊าซท่ี มนุษย์สังเคราะห์ขึ้นเพื่อใช้สาหรับทาความเย็นในตู้เย็น เคร่ืองปรับอากาศ ใช้เป็นสารขับดันในกระป๋อง สเปรย์ต่าง ๆ เชน่ สเปรย์ปรับอากาศ สีกระป๋อง เมอื่ มนุษย์นาสารซีเอฟซี ขึ้นมาใช้ในอตุ สาหกรรมหรื อนาผลิตภัณฑ์มาใช้ สารซีเอฟซี จะระเหยเป็นไอลอยสู่บรรยากาศและจะดูดกลืนอยู่ในช้ันบรรยากาศได้ นานกวา่ 100 ปี และมากกวา่ ก๊าซคาร์บอนไดออกไซดถ์ งึ 1 หมนื่ เท่า 4

สาเหตุการเกิดแก๊สเรือนกระจก ปัญหาอีกประการคือ ซีเอฟซี จะลดปริมาณโอโซนในบรรยากาศชั้นสตราโตสเฟียร์ ปกติ โอโซนในช้ันน้ีจะทาหน้าที่ดูดกลืน รังสีอัลตราไวโอเลตท่ีมาจากดวงอาทิตย์ ซ่ึงเป็นอันตรายต่อผิวหนัง ของมนุษยไ์ ม่ให้ผา่ นทะลุมายังพ้ืนโลก เมื่อโอโซนลดลง รังสีอัลตราไวโอเลตถกู ปลอ่ ยลงสู่พื้นโลกมากข้ึน อาจส่งผลต่อมนษุ ยโ์ ดยทาให้เกดิ โรคมะเร็งผิวหนัง ตาเป็นตอ้ กระจก 5

สาเหตุการเกิดแก๊สเรือนกระจก นอกจากก๊าซท้ังสองชนิดที่กล่าวมาน้ี ยังมีก๊าซเรือนกระจกอื่น ๆ ที่ทาให้อุณหภูมิของโลก สูงขึ้น เช่น ก๊าซมีเทน ก๊าซไนตรัสออกไซด์ และโอโซน ซึ่งก๊าซเหล่าน้ีมีค่าเก็บกักความร้อนเป็น 30 150 และ 2,000 เท่าของคาร์บอนไดออกไซด์ตามลาดับ โดยมีเทนเป็นก๊าซท่ีเกิด จากบ่อถ่านหินหลุม ก๊าซธรรมชาติ จากการเผาอนิ ทรีย์สาร การฝังขยะ และจากการสลายตวั ของสารอนิ ทรยี ์แบบไมม่ อี ากาศ ( Anaerobic ) รวมท้ังการทานาข้าว ส่วน ไรตรัสออกไซด์เกิดจากการใช้ปุ๋ยเคมีที่มีไนโตรเจนเป็น ส่วนประกอบสาคัญ การเผาไหม้เช้ือเพลิงฟอสซิล การเผาไหม้มวลชีวภาพ สาหรับโอโซนเกิดจาก ปฏิกริ ยิ าของกา๊ ซมลภาวะต่าง ๆ เช่น คารบ์ อนไดออกไซด์ มเี ทน ไนโตรเจนออกไซด์กับแสงอาทติ ย์ 6

สาเหตุการเกิดแก๊สเรือนกระจก การพัฒนาเศรษฐกิจทางด้านอุตสาหกรรม และการเปล่ียนแปลงพื้นท่ีป่าไม้เป็นพื้นท่ี เกษตรกรรม มีผลต่อการเพ่ิมปริมาณก๊าซเรือนกระจก สู่บรรยากาศมากขึ้น ก๊าซเรือนกระจกท่ีควรรู้จัก มดี งั น้ี 1. ก๊าซคารบ์ อนไดออกไซด์ ( CO ) คาร์บอนไดออกไซด์ เป็นตัวการสาคัญท่ีทาให้เกิดปรากฏการณ์เรือนกระจก ซึ่งเป็นก๊าซที่เพิ่มขึ้นใน บรรยากาศตลอดเวลา จากกิจกรรมของมนุษย์ โดยเฉพาะการใช้เชื้อเพลิงฟอสซิล เช่น ถ่านหิน น้ามัน และก๊าซธรรมชาติ นอกจากนี้การทาลายพื้นท่ีป่าไม้ยังเป็น การเพ่ิมคาร์บอนไดออกไซด์ เน่ืองจากขาด ต้นไม้ที่จะช่วยดูดซับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ทีเกิด จากการ เผาไหม้ทาให้ ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ เหลอื อยู่มากในบรรยากาศ 7

สาเหตุการเกิดแก๊สเรือนกระจก ก๊าซเรือนกระจก (Greenhouse Gas) เป็นก๊าซที่มคี ุณสมบัติในการดูดซับคลน่ื รังสีความร้อน หรือรังสีอินฟาเรดได้ดี ก๊าซเหลา่ น้ีมีความจาเปน็ ต่อการรักษาอณุ หภูมิในบรรยากาศของโลกใหค้ งที่ ซึ่ง หากบรรยากาศโลกไม่มีก๊าซเรือนกระจกในช้ันบรรยากาศ ดังเช่นดาวเคราะห์ดวงอื่นๆ ในระบบสุริยะ แล้ว จะทาให้อุณหภูมิในตอนกลางวันน้ันร้อนจัด และในตอนกลางคืนนั้นหนาวจัด เน่ืองจากก๊าซ เหล่าน้ีดูดคลื่นรังสีความร้อนไว้ในเวลากลางวัน แล้วค่อยๆ แผ่รังสีความร้อนออกมาในเวลากลางคืน ทาให้อุณหภูมิในบรรยากาศโลกไม่เปล่ียนแปลงอย่างฉับพลัน มีก๊าซจานวนมากที่มีคุณสมบัติในการดูด ซับคลื่นรังสีความร้อน และถูกจัดอยู่ในกลุ่มก๊าซเรือนกระจก ซึ่งมีทั้งก๊าซที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติและ เกิดจากกิจกรรมของมนุษย์ กา๊ ซเรือนกระจกทส่ี าคญั คอื ไอนา้ ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ โอโซน มีเทน และไนตรสั ออกไซด์ สารซเี อฟซี เป็นต้น 8

แหลง่ กาเนดิ ของกา๊ ซเรอื นกระจก 9 - การย่อยสลายของซากพืชซากสัตว์ - จากโรงงานอตุ สาหกรรม - เคร่อื งใชใ้ นชวี ิตประจาวนั เช่น ใช้เปน็ สารหล่อเยน็ ในตเู้ ย็น เครื่องปรบั อากาศ - ของใชป้ ระจาวัน เช่น ใช้เปน็ สารขบั ดันในเคร่ืองกระป๋องทเ่ี ป็นสเปรย์ - จากกทานาข้าวหรือพชื ท่ีขงั น้าและปศสุ ัตว์ - การเผาไหม้ของซากพชื หรอื สตั ว์ - การใช้งานโดยมีการเผาไหมข้ องถา่ นหนิ /น้ามนั /ก๊าซธรรมชาติ - การเผาไหมใ้ นหลายรูปแบบ เชน่ การใชน้ ้ามนั เชื้อเพลงิ ในโรงงานอตุ สาหกรรม ในรถยนต์ - การเผาปา่ เพือ่ ใช้พน้ื ท่ีอยูอ่ าศัย หรอื ทาการเกษตร หรือเผาหญ้าเผาฟางหลังการเก็บเกี่ยว - การทาปศสุ ตั ว์ การเล้ียงสตั ว์ การทาฟารม์

ผลกระทบจากแกส๊ เรือนกระจก ผลกระทบของปรากฏการณเ์ รือนกระจก ซ่ึงนักวิทยาศาสตรค์ าดการณไ์ ว้ มีดังนี้ 1. ทาใหอ้ ณุ หภูมขิ องโลกสงู ขึน้ โดยเฉลย่ี 0.8 องศาเซลเซยี สตอ่ ระยะ 10 ปี ทาให้น้าแขง็ ในขว้ั โลกเหนอื ละลาย ระดบั นา้ ทะเลสูงขนึ้ เกดิ ความแห้งแล้งในพืน้ ที่ตา่ ง ๆ มากขึ้น พ้นื ที่เพาะปลกู ลดน้อยลง แต่ทะเลทรายเพ่ิมขึน้ 2. ฤดูกาลและสภาพภูมอิ ากาศเปลี่ยนแปลง ในเขตเมืองหนาว ฤดูหนาวจะส้นั ลง ฝนตกมากขน้ึ ฤดู รอ้ นจะยาวมากขึน้ อากาศจะรอ้ นและแห้งแล้ง สว่ นเขตรอ้ นและเขตกงึ่ รอ้ น บรเิ วณท่ีแหง้ แลง้ จะ แหง้ แลง้ มากขึ้น ดินเสอื่ มคณุ ภาพมากขน้ึ บริเวณทชี่ ุ่มชื้นจะมีฝนมากข้นึ พายรุ นุ แรงและเกดิ อทุ กภยั บอ่ ยข้ึน 10

ผลกระทบจากแก๊สเรอื นกระจก 3. ระดบั น้าทะเลสงู ขน้ึ เน่ืองจากอณุ หภมู ิของนา้ เพม่ิ ขนึ้ ปรมิ าณของนา้ ทะเล ประกอบกบั น้าจากขว้ั โลกมปี รมิ าณเพิ่มขน้ึ ทาให้ระดับน้าทะเลสูงขึ้น เป็นสาเหตุของการพังทลายบรเิ วณชายฝ่งั ระบบ ชลประทาน และการระบายนา้ ได้รับความเสียหาย เกิดการรกุ ลา้ ของน้าเค็มในผิวดิน แมน่ ้า พนื้ ท่ไี รน่ า กอ่ ให้เกดิ ความเสียหายทางดา้ นการเพาะปลกู และอตุ สาหกรรมชายทะเล นอกจากนีร้ ะดับนา้ ทะเลท่ี สงู ข้ึนอาจทาใหบ้ ริเวณหาดทรายหรือเกาะตา่ ง ๆ จมหายไปใตน้ ้า เกิดภาวะนา้ ทว่ ม ปญั หามลพษิ ทางน้า 4. ผลผลติ ทางการเกษตรลดลงหรอื ต้นทุนการผลติ สงู ขนึ้ เพราะสภาพดนิ ฟ้า อากาศ และพ้ืนท่ไี ม่ เอ้ืออานวย ความเหมาะสมลดลง มีการระบาดของแมลงศัตรูพืชมากขน้ึ เกิดความเสียหายทางการ เกษตร อาหารจะขาดแคลน ทาใหม้ ีการเคลอ่ื นย้ายพืน้ ท่ีเพาะปลกู ไปยงั พนื้ ทที่ ีเ่ หมาะสม 11

ผลกระทบจากแกส๊ เรือนกระจก 5. สงิ่ มชี วี ิตต่าง ๆ ถกู ทาลายไปจากโลก เป็นผลจากอุณหภมู ขิ องโลกที่สูงข้ึน จะเกิดความแหง้ แล้ง ดนิ เค็ม นา้ ท่วม ทาใหแ้ หลง่ กาเนิดและถิ่นท่อี ยอู่ าศยั ของพืช สัตว์ แมลง และจุลนิ ทรยี ถ์ กู ทาลายลง ทุกที และบางชนิดกาลังจะสญู พนั ธ์ุไปจากโลก 6. เน่ืองจากความร้อนที่เพ่มิ ขึน้ ทาให้มผี ลกระทบตอ่ สขุ ภาพของมนุษย์ โดยจะทาให้เปน็ มะเรง็ ทผ่ี ิวหนัง มากขึน้ 12

ผลกระทบจากแกส๊ เรอื นกระจก ชน้ั โอโซนรั่ว เมอ่ื ปที แ่ี ลว้ นักวทิ ยาศาสตรศ์ กึ ษาบรรยากาศเหนือขว้ั โลกใต้ พบวา่ ปรมิ าณโอโซนที่ ครอบคลมุ โลกชนั้ สูงประมาณ 10-15 ไมล์ มปี รมิ าณ ลดลงอย่างน่าวิตก เหลือเพียง 1 ใน 3 ของ ระดับปกติ หลายคนอ่านข่าวนี้แล้วผา่ น เลยไป คิดวา่ เปน็ เร่ืองไกลตัว ประเทศไทยอยหู่ า่ งข้วั โลก เหลือเกิน ไมน่ ่าจะมี ผลกระทบกระเทอื นมาถงึ จงึ ไมต่ ้องวติ กกังวล นบั ว่าเปน็ ความคิดทีผ่ ดิ แม้ช่อง โหว่ ของโอโซนจะเกดิ ขนึ้ แถบข้วั โลกใต้ กม็ ผี ลต่อชาวโลกทุกคน และผูบ้ รโิ ภคทกุ คนอาจ จะช่วยกัน แก้ไขให้ปญั หานลี้ ดลงได้ หากละเลยไม่ชว่ ยกนั แก้ไขเสยี ตงั้ แต่บัดน้ี เพียงชว่ั ลูกหลาน ปญั หานจี้ ะ รนุ แรงข้นึ 13

ผลกระทบจากแก๊สเรอื นกระจก ต้นเหตุท่ีทาให้ปรมิ าณโอโซนลดน้อยลง เปน็ สารเคมกี ลุม่ หนึ่งท่ใี ชใ้ นผลิตภัณฑ์หลายอย่าง ใน ครอบครัวและอุตสาหกรรมช่ือว่า คลอโรฟลอู อโรคาร์บอน หรือ ซีเอฟซี เปน็ สารทีค่ งตัว ไม่ เปลี่ยนแปลง ไม่สญู หาย คอ่ ย ๆลอยขึน้ ไปบนฟา้ กวา่ จะถงึ บรรยากาศชั้นบนก็กินเวลาหลายปี ซีเอฟ ซีถกู รังสอี ลุ ตราไวโอเลตจะสลายตัวได้ธาตคุ ลอรีน ฟลอู อรนี และคารบ์ อน ธาตุคลอรีนนเ้ี อง จะทาลาย โอโซน 14

ผลกระทบจากแกส๊ เรือนกระจก ในชีวิตประจาวันของเราใชส้ ารซีเอฟซีหลายอย่าง • พน้ื รองเทา้ อาจทาด้วยสารนี้ • น่ังในรถยนต์ หนนุ หมอนและนอนบนที่นอนทท่ี าดว้ ยโฟมจากสารซีเอฟซี • กนิ อาหารที่ บรรจุมาใน กล่องโฟม • นัง่ ในบ้านหรอื ทีท่ างานทีใ่ ชส้ ารนเ้ี ป็นน้ายาในเครอื่ งปรับอากาศ • ใช้ตู้เย็นท่ใี ช้สารซเี อฟซี เป็นสารทาความเย็น • ใช้คอมพิวเตอรแ์ ละดโู ทรทัศนท์ ่ตี ้องใช้สารนใี้ นขบวนการผลติ • ใชเ้ ครือ่ งมอื แพทย์ท่ใี ชส้ ารซเี อฟซชี ว่ ยในการฆ่าเช้อื • ใช้สเปรย์ที่ใช้สารนี้เป็นสารขบั เคลือ่ น 15

แนวทางการแก้ไข - ลดการใชภ้ าชนะโฟม - ใช้ตู้เย็นที่มีอยู่ในปัจจุบันให้นานท่ีสุด จนกว่าจะหาสารอ่ืนมาใช้เป็นน้ายา ตเู้ ย็นแทนได้ ควรทาความสะอาดตู้เยน็ อย่างสม่าเสมอ อย่าปลอ่ ยใหน้ ้าแขง็ เกาะ หมั่นตรวจสอบยางรอบตู้เย็น อย่าปล่อยให้ชารุด เพ่ือให้ตู้เย็นทางานอย่างมี ประสทิ ธิภาพที่สดุ - อย่าปล่อยให้น้ายาในเครื่องปรับอากาศร่ัว ทั้งในรถยนต์และในบ้าน ในต่างประเทศ แต่ก่อนเวลาเอารถเข้าอู่เพ่ือเปลี่ยนน้ายาในเคร่ืองปรับอากาศ จะปล่อยให้น้ายาเดิมกระจายระเหยไปในอากาศแล้วใส่น้ายาใหม่ ในปัจจุบัน นานา้ ยาเก่ามาใช้ใหมไ่ ด้ 16

แนวทางการแก้ไข - พยายามไม่ใช้สเปรย์ท่ีใช้สารซีเอฟซีเป็นสารขับเคลือ่ น เช่น ใช้สเปรย์ผมน้อย ลง ใช้น้ามัน หรือเยลช่วย ไม่ใช้ยาระงับกล่ินตัวที่เป็นสเปรย์ เป็นต้น ผลิตภัณฑ์จาก ต่างประเทศหลายอย่างมีสลากบอกว่าใช้ซีเอฟซีเป็นสาร ขับเคลื่อน จึงควรหลีก เล่ียง ไม่ใช้ผลิตภัณฑ์ดังกล่าว อนึ่ง ปริมาณโอโซน ไม่ได้ลดลงเฉพาะในบริเวณ เหนือข้ัวโลกใต้เท่านั้น บริเวณเหนือข้ัวโลกเหนือ ก็ลดลงแล้วและในส่วนต่างๆของ โลกที่มีแหล่งชุมชนหนาแน่นก็มีแนวโน้มว่า ปรมิ าณโอโซนจะลดลง 17

บรรณานุกรม สถาบนั ส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี (สสวท) (2563). หนงั สือเรยี นรายวิชาวทิ ยาศาสตร์พน้ื ฐาน ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ี่ 6. เรอ่ื ง ปรากฏการเรอื นกระจก. พมิ พ์ครั้งที่ 6 โรงพมิ พ์ สกสค. ลาดพรา้ ว:กรุงเทพมหานคร