การประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ์

U การแต่งเครอื่ งแบบและการประดบั เคร่ืองราชอสิ ริยาภรณ์ U การแต่งกายเป็นสิ่งท่ีแสดงถึงบุคลิกลักษณะของบุคคล การแต่งกายที่ถูกต้องและเหมาะสม จึงเป็นการส่งเสริมให้บุคคลนั้นมีบุคลิกภาพท่ีดี ซ่ึงการแต่งกายของข้าราชการ ลูกจ้างประจําและพนักงาน ราชการน้ันได้แก่ การแต่งเคร่ืองแบบซึ่งเป็นไปตามบทบัญญัติของกฎหมายที่มีรายละเอียดค่อนข้างมาก ดังนั้น กรณีนี้จึงขอกล่าวถึงประเด็นที่ควรทราบ ได้แก่ หลักเกณฑ์ที่เกี่ยวข้องสําหรับการแต่งเคร่ืองแบบและการประดับ เคร่ืองราชอิสริยาภรณ์ ประเภทของเคร่ืองแบบ ลักษณะของเครื่องแต่งแบบ ลําดับเกียรติ เครื่องราชอิสริยาภรณ์ การประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ การประดับเคร่ืองหมายเข็มพระราชทาน และ ตัวอยา่ งภาพแสดงการแตง่ เครื่องแบบ หลักเกณฑส์ ําหรับการแตง่ เครื่องแบบและการประดบั เคร่อื งราชอสิ รยิ าภรณ์ การแต่งเคร่ืองแบบและการประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ของข้าราชการ ลูกจ้างประจําและ พนักงานราชการ เปน็ ไปตามหลักเกณฑ์ ดงั นี้ ก. การแต่งเครอื่ งแบบ 1. ข้าราชการ - พระราชบญั ญตั ิเครื่องแบบขา้ ราชการฝ่ายพลเรือน พ.ศ. 2478 - กฎของสํานักนายกรัฐมนตรี ฉบับที่ 71 (พ.ศ. ๒๕2๓) ออกตามความใน พระราชบญั ญตั เิ คร่ืองแบบขา้ ราชการฝา่ ยพลเรอื น พุทธศกั ราช ๒๔๗๘ - กฎของสํานักนายกรัฐมนตรี ฉบับที่ ๙๔ (พ.ศ. ๒๕๕๓) ออกตามความใน พระราชบญั ญัติเคร่อื งแบบขา้ ราชการฝา่ ยพลเรือน พุทธศักราช ๒๔๗๘ 2. ลูกจ้างประจํา เป็นไปตามระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยเคร่ืองแบบ ลกู จ้างประจํา พ.ศ. ๒๕๒๗ 3. พนักงานราชการ เป็นไปตามระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรี ว่าด้วยพนักงาน ราชการ พ.ศ. ๒๕๔๗ และประกาศคณะกรรมการบริหารพนักงานราชการ เรื่อง เคร่ืองแบบพิธีการของ พนกั งานราชการ พ.ศ. ๒๕๕๒ ข. การประดับเคร่ืองราชอิสริยาภรณ์ เป็นไปตามระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรีว่าด้วย การประดบั เครอ่ื งราชอสิ ริยาภรณ์ไทย พ.ศ. ๒๕๔๑ ค. การประดับเคร่ืองหมายเข็มพระราชทาน เป็นไปตามหนังสือสํานักเลขาธิการ คณะรัฐมนตรี ที่ นร 0508/ว 64 ลงวันท่ี 29 กุมภาพันธ์ 2555 เร่ือง การประดับเคร่ืองหมาย เข็มพระราชทาน

ประเภทของเคร่ืองแบบ แบง่ เป็น ก. ข้าราชการ ๑. เคร่อื งแบบปฏบิ ตั งิ าน (ขา้ ราชการประจําการ) มี ๒ ประเภท ไดแ้ ก่ ๑.๑ เคร่ืองแบบสกี ากคี อพับ ประเภทของงาน : แต่งสาํ หรบั ทํางานประจําวัน พลเรอื นเรียกเครื่องแบบตรวจการ ๒.๒ เคร่อื งแบบสีกากีคอแบะ ประเภทของงาน : แตง่ สําหรับทํางานประจําวนั หรือแต่งไปในงานตามกําหนดการ ของงาน ๒. เคร่อื งแบบพธิ ีการ (ขา้ ราชการประจําการและข้าราชการนอกประจาํ การ) มี ๕ ประเภท คอื ๒.๑ เคร่ืองแบบปกติขาว ประเภทของงาน : ใช้ในงาน เช่น พิธีวางศิลาฤกษ์ พิธีเปิดสถานท่ีราชการ งาน เลยี้ งท่เี กี่ยวกบั ราชการ การรับเสด็จพระราชดําเนนิ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยูห่ วั และพระบรมวงศานุวงศ์ งาน วางพวงมาลาอนสุ าวรยี ต์ า่ ง ๆ งานส่วนตวั เช่น งานมงคลสมรส งานพระราชทานเพลงิ ศพ ฯลฯ

๒.๒ เครอ่ื งแบบปกติกากคี อตัง้ ประเภทของงาน : ใชแ้ ต่งตามกําหนดการของงาน ส่วนมากเป็นเคร่ืองแบบสําหรับ ขา้ ราชการสํานกั พระราชวังในการปฏบิ ัตริ าชการนอกสถานที่ 2.๓ เครอื่ งแบบครง่ึ ยศ ประเภทของงาน : สว่ นมากเป็นงานซ่ึงพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราช ดําเนิน แต่เป็นงานที่มีความสําคัญรองไปจากงานซ่ึงต้องแต่งเครื่องแบบเต็มยศ เช่น งานเสด็จพระราชดําเนิน พระราชทานเพลิงขา้ ราชการชั้นผใู้ หญ่ หรอื บคุ คลสําคญั ฯลฯ ๒.๔ เครือ่ งแบบเตม็ ยศ ประเภทของงาน : พระราชพิธีเปิดสมัยประชุมรัฐสภา พระราชพิธีถวายผ้าพระกฐิน พระราชพธิ ีเฉลมิ พระชนมพรรษา พระราชพธิ ฉี ตั รมงคล งานสโมสรสันนบิ าต ทาํ เนยี บรฐั บาล

2.๕ เครอ่ื งแบบสโมสร ประเภทของงาน : แต่งสําหรับการเลี้ยงอาหารค่ําท่ีมีชาวต่างประเทศผู้มีเกียรติสูง หรือในงานพระราชทานเล้ียงในพระราชสาํ นัก ตามปกติไม่แต่งก่อนเวลา ๑๘.๐๐ น. ส่วนในเวลากลางวัน เช่น งานเอกอัครราชทูตเข้าเฝ้าฯ ถวายสาสน์ตราตั้ง หรือเข้าเฝ้าฯ ถวายพระพรในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา เป็นต้น เป็นเคร่ืองแต่งกายแบบเต็มยศ สําหรับเวลาคํ่าที่เรียกว่า Full Dress Tuxedo หรือ White Tie เคร่ืองแบบสโมสร มี ๓ แบบ คือ เคร่ืองแบบสโมสรแบบ ก. เครื่องแบบสโมสรแบบ ข. และเคร่ืองแบบสโมสร แบบ ค. แบบ ก. แบบ ข. แบบ ค. ข. ลูกจ้างประจาํ ๑. เครื่องแบบปฏบิ ตั งิ าน ๒. เครอ่ื งแบบพธิ กี าร มี ๓ ประเภท คอื ๑.1 เคร่อื งแบบปกติขาว ๑.๒ เคร่อื งแบบคร่ึงยศ ๑.๓ เครื่องแบบเต็มยศ ค. พนักงานราชการ ๑. เครอ่ื งแบบปฏบิ ตั งิ าน ๒. เครือ่ งแบบพธิ กี าร มี ๓ ประเภท คือ ๑.1 เครือ่ งแบบปกตขิ าว ๑.๒ เครื่องแบบครง่ึ ยศ ๑.๓ เคร่ืองแบบเต็มยศ ลกั ษณะของเครอื่ งแบบ ก. ขา้ ราชการ คลิก ข. ลกู จา้ งประจาํ คลกิ ค. พนกั งานราชการ คลกิ ลาํ ดบั เกียรตเิ ครื่องราชอิสรยิ าภรณ์ การจัดลําดับเกียติของเครื่องราชอิสริยาภรณ์และเหรียญราชอิสริยาภรณ์ จะเรียงตาม ประเภท ตระกูลหรือชั้นตราตามลําดับ เพ่ือประโยชน์ที่ผู้ได้รับพระราชทานจะใช้เป็นหลักในการประดับ เครื่องราชอิสริยาภรณ์และเหรียญราชอิสริยาภรณ์ที่ได้รับพระราชทาน ตลอดจนเพื่อการอ่ืน ๆ ได้อย่าง เหมาะสม กลา่ วคือ การประดับเคร่อื งราชอสิ ริยาภรณ์ ให้ประดบั เครื่องราชอิสริยาภรณโ์ ดยเรียงตามลําดับ ดงั นี้

1. เครือ่ งราชอิสรยิ าภรณ์ 1.1 ราชมิตราภรณ์ 1.2 มหาจักรีบรมราชวงศ์ 1.3 นพรตั นราชวราภรณ์ 1.4 ปฐมจุลจอมเกล้าวเิ ศษ 1.5 รตั นวราภรณ์ 1.6 ปฐมจุลจอมเกล้า 1.7 รามาธิบดี ชน้ั ที่ 1 (เสนางคะบดี) 1.8 มหาปรมาภรณช์ า้ งเผอื ก 1.9 มหาวชริ มงกุฎ 1.10 ประถมาภรณ์ชา้ งเผอื ก 1.11 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย 1.12 ปฐมดิเรกคณุ าภรณ์ 1.13 ทุติยจุลจอมเกล้าวเิ ศษ 1.14 รามาธบิ ดี ชั้นท่ี 2 (มหาโยธนิ ) 1.15 ทวีตยิ าภรณช์ า้ งเผอื ก 1.16 ทวีตยิ าภรณม์ งกุฎไทย 1.17 ทุติยดเิ รกคณุ าภรณ์ 1.18 ทุตยิ จุลจอมเกลา้ 1.19 รามาธิบดี ชนั้ ท่ี 3 (โยธนิ ) 1.20 วลั ลภาภรณ์ 1.21 ตติยจลุ จอมเกลา้ วิเศษ 1.22 รามาธบิ ดี ช้ันท่ี 4 (อศั วิน) 1.23 ตริตาภรณช์ า้ งเผือก 1.24 ตริตาภรณม์ งกุฎไทย 1.25 ตติยดิเรกคณุ าภรณ์ 1.26 รามกรี ติ ลกู เสือสดุดชี ้ันพเิ ศษ 1.27 ตติยจุลจอมเกลา้ 1.28 จตั รุ ถาภรณช์ า้ งเผือก 1.29 จัตุรถาภรณม์ งกฎุ ไทย 1.30 จตุตถดิเรกคณุ าภรณ์ 1.31 ตตยิ านุจลุ จอมเกล้า 1.32 จตุตถจุลจอมเกล้า 1.33 เบญจมาภรณช์ า้ งเผือก 1.34 เบญจมาภรณม์ งกุฎไทย 1.35 เบญจมดิเรกคณุ าภรณ์ 1.36 วชริ มาลา 2. เหรยี ญราชอิสรยิ าภรณ์ 2.1 เหรยี ญบําเหน็จกลา้ หาญ 2.1.1 เหรียญรามมาลา เขม็ กลา้ กลางสมร 2.1.2 เหรยี ญรามมาลา

พระองค*์ 2.1.3 เหรยี ญกล้าหาญ หรอื เหรียญดุษฎีมาลา เขม็ กล้าหาญ 2.1.4 เหรียญชยั สมรภมู ิ 2.1.5 เหรยี ญพิทกั ษ์เสรชี น ชั้นที่ 1 2.1.6 เหรียญพทิ ักษเ์ สรชี น ชัน้ ท่ี 2 ประเภทท่ี 1 2.1.7 เหรยี ญราชนยิ ม* 2.1.8 เหรยี ญปราบฮ่อ* 2.1.9 เหรยี ญงานพระราชสงครามยโุ รป* 2.1.10 เหรียญพทิ กั ษร์ ฐั ธรรมนญู * 2.1.11 เหรียญพทิ กั ษเ์ สรชี น ช้ันที่ 2 ประเภทท่ี 2 2.1.12 เหรยี ญศานติมาลา* 2.2 เหรียญบาํ เหนจ็ ในราชการ 2.2.1 เหรียญดษุ ฎมี าลา เขม็ ราชการแผ่นดนิ หรอื เขม็ ศลิ ปวิทยา 2.2.2 เหรยี ญช่วยราชการเขตภายใน* 2.2.3 เหรียญราชการชายแดน 2.2.4 เหรยี ญทองช้างเผอื ก 2.2.5 เหรียญทองมงกฎุ ไทย 2.2.6 เหรียญทองดิเรกคณุ าภรณ์ 2.2.7 เหรียญเงนิ ชา้ งเผอื ก 2.2.8 เหรยี ญเงนิ มงกุฎไทย 2.2.9 เหรียญเงินดเิ รกคณุ าภรณ์ 2.2.10 เหรยี ญจักรมาลา หรอื เหรียญจักรพรรดมิ าลา 2.2.11 เหรยี ญศารทูลมาลา* 2.2.12 เหรยี ญบุษปมาลา* 2.2.13 เหรียญลกู เสือสรรเสรญิ ชั้นท่ี 1 2.2.14 เหรยี ญลกู เสอื สรรเสริญ ชน้ั ที่ 2 2.2.15 เหรียญลกู เสอื สรรเสรญิ ชนั้ ที่ 3 2.2.16 เหรียญลกู เสือสดดุ ี ชัน้ ที่ 1 2.2.17 เหรียญลกู เสือสดดุ ี ช้นั ท่ี 2 2.2.18 เหรยี ญลกู เสือสดุดี ชน้ั ที่ 3 2.3 เหรียญบําเหนจ็ ในพระองค์พระมหากษัตรยิ ์ 2.3.1 เหรยี ญรตั นาภรณ์ รัชกาลท่ี 4* 2.3.2 เหรยี ญรัตนาภรณ์ รัชกาลท่ี 5 หรือเหรียญดุษฎีมาลาเข็มราชการใน 2.3.3 เหรียญรัตนาภรณ์ รชั กาลที่ 6* 2.3.4 เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 7* 2.3.5 เหรยี ญรัตนาภรณ์ รชั กาลที่ 8* 2.3.6 เหรยี ญรตั นาภรณ์ รัชกาลที่ 9 2.3.7 เหรยี ญราชรุจิ รัชกาลที่ 5* 2.3.8 เหรียญราชรจุ ิ รัชกาลที่ 6* 2.3.9 เหรยี ญราชรุจิ รัชกาลที่ 7* 2.3.10 เหรยี ญราชรจุ ิ รชั กาลท่ี 9

ทวีปยโุ รป 2.4 เหรยี ญทพี่ ระราชทานเปน็ ที่ระลึก (ประชาชนทั่วไปสามารถจดั หามาประดบั ได้) สยามมกุฎราชกมุ าร 2.4.1 เหรยี ญสตพรรษามาลา* 2.4.2 เหรียญรัชฎาภิเศกมาลา* 2.4.3 เหรยี ญประพาสมาลา* 2.4.4 เหรยี ญราชนิ ี* 2.4.5 เหรยี ญทวีธาภิเศก* 2.4.6 เหรยี ญรัชมงคล* 2.4.7 เหรยี ญรชั มังคลาภเิ ศก* 2.4.8 เหรียญบรมราชาภเิ ษก รชั กาลท่ี 6* 2.4.9 เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 7* 2.4.10 เหรยี ญบรมราชาภิเษก รชั กาลที่ 9** 2.4.11 เหรยี ญชัย* 2.4.12 เหรียญเฉลมิ พระนคร 150 ป*ี 2.4.13 เหรยี ญงานฉลอง 25 พุทธศตวรรษ 2.4.14 เหรียญท่ีระลึกในการเสด็จพระราชดําเนินเยือนสหรัฐอเมริกาและ 2.4.15 เหรียญรัชดาภิเษก 2.4.16 เหรียญที่ระลึกพระราชพิธีสถาปนาสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ 2.4.17 เหรียญสนองเสรีชน*** 2.4.18 เหรียญที่ระลึกพระราชพิธีสถาปนาสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี 2.4.19 เหรียญทร่ี ะลึกสมโภชกรงุ รตั นโกสินทร์ 200 ปี 2.4.20 เหรียญเฉลมิ พระเกียรตสิ มเด็จพระนางเจา้ สิริกติ ์ิ พระบรมราชินีนาถ พระชนมายุ 50 พรรษา 2.4.21 เหรียญเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี พระชนมายุ 84 พรรษา 2.4.22 เหรียญเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพล อดลุ ยเดช มหามงคลสมัยพระราชพิธเี ฉลมิ พระชนมายุ 60 พรรษา 2.4.23 เหรียญเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระปรมินทรามหาภูมิพล อดุลยเดช มหามงคลสมัยพระราชพิธรี ชั มังคลาภิเษก 2.4.24 เหรียญเฉลิมพระเกียรตสิ มเดจ็ พระนางเจ้าสริ กิ ติ ิ์ พระบรมราชินีนาถ เนื่องในมหามงคลเฉลมิ พระชนมพรรษา 5 รอบ 2.4.25 เหรียญเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระปรมินทรามหาภูมิพล อดลุ ยเดช มหามงคลสมยั พระราชพธิ กี าญจนาภิเษก 2.4.26 เหรียญเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระปรมินทรามหาภูมิพล อดุลยเดช เนื่องในพระราชพิธมี หามงคลเฉลมิ พระชนมพรรษา ๗ รอบ ๒.๔.๒๗ เหรยี ญกาชาดสรรเสรญิ ** 2.4.2๘ เหรยี ญกาชาดสมนาคณุ ช้นั ท่ี 1** 2.4.2๙ เหรยี ญกาชาดสมนาคณุ ชน้ั ที่ 2** 2.4.๓๐ เหรียญกาชาดสมนาคณุ ชั้นท่ี 3**

* เป็นเหรยี ญราชอสิ รยิ าภรณ์ทีพ่ น้ สมยั การพระราชทานแล้ว ทายาทไม่สามารถนาํ มาประดบั ได้ ** ประดับได้เฉพาะผู้ไดร้ ับพระราชทาน *** ประดับไดเ้ ฉพาะผ้ไู ดร้ ับตามประกาศของกระทรวงมหาดไทย การประดับเครอ่ื งราชอสิ ริยาภรณ์ การแต่งเครื่องแบบและการประดับเคร่ืองราชอิสริยาภรณ์ ต้องเป็นไปตามหมายกําหนดการท่ี สํานักพระราชวังระบุ หรือตามกําหนดนัดหมายของทางราชการระบุ โดยพิจารณาความเหมาะสมหลาย ประการประกอบกันแลว้ เช่น ความเหมาะสมด้านสถานท่ี พิธีการ (เป็นการเข้าเฝ้าฯ ตามปกติหรือวาระพิเศษ) หรอื บุคคล (เปน็ งานพระราชทานเพลิงศพผู้ใด) เปน็ ตน้ การประดบั เคร่ืองราชอิสริยาภรณ์ ใหป้ ฏิบตั ิ ดังน้ี 1. เครื่องราชอิสริยาภรณ์ท่ีทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ผู้ได้รับพระราชทานเข้าเฝ้าฯ รับ พระราชทาน มิให้ประดับเคร่ืองราชอิสริยาภรณ์ก่อนเวลาท่ีทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ให้เข้าเฝ้าฯ รับ พระราชทาน หากทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เข้าเฝ้าฯ รับพระราชทานแล้ว แต่ไม่สามารถเข้าเฝ้าฯ รับ พระราชทานได้ จะประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ์นั้นได้ นับต้ังแต่ผ่านพ้นพิธีพระราชทานแล้ว เว้นแต่ได้รับ พระมหากรุณาธคิ ณุ โปรดเกลา้ ฯ ใหเ้ ขา้ เฝ้าฯ ในโอกาสตอ่ ไป หากมีความจําเป็นไม่สามารถรบั พระราชทานเคร่อื งราชอสิ ริยาภรณ์ในวันพิธีพระราชทาน ได้ในกรณใี ดกต็ าม จะประดับเคร่อื งราชอิสรยิ าภรณน์ นั้ ได้ นบั ตงั้ แต่สน้ิ สดุ พิธพี ระราชทาน 2. การประดับเคร่ืองราชอสิ รยิ าภรณ์ชนดิ มีสายสะพาย (บุรษุ และสตรี) กรณีหมายกําหนดการหรือกําหนดนัดหมายของทางราชการ ระบุชนิดของสายสะพาย ให้ สวมสายสะพายตามท่ีหมายกําหนดการระบุ โดยประดับดาราของเครื่องราชอิสริยาภรณ์ช้ันสูงสุดของแต่ละ ตระกูลท่ีได้รับพระราชทานตามลําดับ ผู้ที่มิได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ตามท่ีหมายกําหนดการ ระบุไว้หรือกําหนดนัดหมายของทางราชการ ให้สวมสายสะพายชั้นสูงสุดหรือเครื่องราชอิสริยาภรณ์ช้ันสูงสุด ท่ีไดร้ ับพระราชทาน กรณีหมายกําหนดการหรือกําหนดนัดหมายของทางราชการ มิได้ระบุชนิดของสายสะพาย ใหส้ วมสายสะพายท่ีลําดับเกยี รตสิ งู สุดทไ่ี ด้รบั พระราชทาน โดยมีวธิ ปี ฏบิ ตั ิ ดังน้ี 2.1 มหาปรมาภรณ์ช้างเผอื ก (ม.ป.ช.) - สะพายบ่าซ้ายเฉยี งลงทางขวา 2.2 มหาวชริ มงกฎุ (ม.ว.ม.) - สะพายบ่าซ้ายเฉยี งลงทางขวา 2.3 ประถมาภรณช์ ้างเผอื ก (ป.ช.) - สะพายบ่าขวาเฉียงลงทางซา้ ย 2.4 ประถมาภรณ์มงกฎุ ไทย (ป.ม.) - สะพายบ่าขวาเฉียงลงทางซ้าย ทั้งน้ี หากมิได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ชั้นสายสะพาย ให้ประดับ เครื่องราชอิสรยิ าภรณท์ ม่ี ีลําดับเกียรติสูงสดุ ทไี่ ด้รบั พระราชทาน 3. การประดับเคร่ืองราชอิสริยาภรณ์ชนิดดวงตราห้อยกับแพรแถบสวมคอ ซึ่งเป็น เครื่องราชอิสรยิ าภรณท์ ี่พระราชทานใหแ้ ก่ บุรุษ ได้แก่ 3.1 ทวตี ยิ าภรณ์ช้างเผือก (ท.ช.) 3.2 ทวีตยิ าภรณม์ งกุฎไทย (ท.ม.) 3.3 ตริตาภรณช์ า้ งเผือก (ต.ช.) 3.4 ตริตาภรณ์มงกฎุ ไทย (ต.ม.)

โดยเครอื่ งราชอสิ รยิ าภรณล์ ําดับท่ี ๒.๑ และ ๒.๒ มดี าราประกอบ ส่วนลําดับที่ ๒.๓ และ ๒.๔ ไม่มีดาราประกอบ มีวิธีประดับโดยให้คล้องแพรแถบไว้ในปกคอเส้ือ ให้ห่วงและแพรแถบห้อยดวง ตราลอดออกมานอกเส้ือระหว่างตะขอตัวล่างท่ีขอบคอเสื้อกับดุมเม็ดแรกพองาม และให้ส่วนสูงสุดของดวงตรา จรดขอบล่างของคอเสื้อ หากได้รับพระราชทานเคร่ืองราชอิสริยาภรณ์ชนิดสวมคอมากกว่า ๒ ดวง เพ่ือความ เหมาะสมและสวยงามควรประดับเพียง ๒ ดวง โดยประดับดวงตราท่ีมีลําดับเกียรติรองลงมาให้แพรแถบลอด ออกมาจากรงั ดมุ เม็ดทสี่ อง ให้แพรแถบอยู่ใต้ดุม สว่ นวิธีประดับดาราของเครื่องราชอิสริยาภรณ์ชนิดนี้ (เฉพาะ เคร่ืองราชอิสรยิ าภรณ์ท่มี ีดารา) ใหป้ ระดบั ที่อกเส้อื เบอ้ื งซ้าย ตัวอยา่ งแพรแถบเครื่องราชอิสริยาภรณแ์ ละเหรียญพระราชทานเป็นทรี่ ะลกึ 4. การประดับเคร่ืองราชอสิ ริยาภรณ์ชนดิ ดวงตราหอ้ ยกบั แพรแถบประดับทอ่ี กเสื้อ ซงึ่ เป็นเครอ่ื งราชอิสรยิ าภรณท์ พ่ี ระราชทานให้แก่ บรุ ุษ ไดแ้ ก่ 4.๑ จตั ุรถาภรณช์ า้ งเผือก (จ.ช.) 4.๒ จตั ุรถาภรณม์ งกฎุ ไทย (จ.ม.) 4.๓ เบญจมาภรณ์ชา้ งเผือก (บ.ช.) 4.๔ เบญจมาภรณม์ งกฎุ ไทย (บ.ม.) โดยให้ประดับไว้ท่ีเหนือปกกระเป๋าเส้ือเบื้องซ้ายตํ่ากว่าแนวรังดุมเม็ดแรกลงมา ให้ดวงตราอยู่ระหว่างขอบบนปกกระเป๋าพองาม และหากประดับตั้งแต่สองดวงข้ึนไป ให้เรียงลําดับเกียรติ จากด้านรังดมุ ไปปลายบ่าซ้าย 5. การประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ชนิดดวงตราห้อยกับแพรแถบประดับท่ีหน้าบ่าเส้ือ ซึ่งเป็นเคร่ืองราชอสิ รยิ าภรณท์ ่ีพระราชทานให้แก่ สตรี ไดแ้ ก่ 5.1 ทวตี ยิ าภรณ์ชา้ งเผือก (ท.ช.) 5.2 ทวีตยิ าภรณ์มงกุฎไทย (ท.ม.) 5.3 ตรติ าภรณ์ช้างเผือก (ต.ช.) 5.4 ตริตาภรณม์ งกุฎไทย (ต.ม.) 5.๕ จัตุรถาภรณช์ า้ งเผอื ก (จ.ช.) 5.๖ จตั ุรถาภรณ์มงกุฎไทย (จ.ม.) 5.๗ เบญจมาภรณช์ า้ งเผอื ก (บ.ช.) 5.๘ เบญจมาภรณม์ งกุฎไทย (บ.ม.) โดยให้ประดับท่ีหน้าบ่าเสื้อเบื้องซ้ายพองาม และหากประดับต้ังแต่สองดวงข้ึนไป ให้ประดับดวงตราท่ีมีลําดับเกียรติรองมาในระดับตํ่ากว่าดวงตราที่มีลําดับเกียรติสูงกว่า โดยเรียงลําดับจาก ด้านรังดุมลดหล่ันไปปลายบ่าซ้าย ส่วนการประดับดารา (เฉพาะเครื่องราชอิสริยาภรณ์ที่มีดารา) ให้ประดับที่ อกเสื้อเบื้องซา้ ยพองาม

6. การประดับเหรียญราชอสิ ริยาภรณ์ (เหรยี ญจักรพรรดิมาลา) 6.๑ เหรยี ญราชอิสริยาภรณส์ ําหรับบุรุษ ให้ปฏิบัติตามวธิ ีประดบั ตามขอ้ ๓ 6.๒ เหรยี ญราชอิสริยาภรณ์สําหรบั สตรี ให้ปฏิบตั ติ ามวิธปี ระดับตามขอ้ ๔ ทั้งน้ี การประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ์และเหรียญราชอิสริยาภรณ์จะยึดแนวรังดุมเป็นหลัก โดยเคร่ืองราชอิสริยาภรณ์และเหรียญราชอิสริยาภรณ์ท่ีมีลําดับเกียรติสูงจะเรียงลําดับจากแนวรังดุมออกไป ปลายบ่าซา้ ยตามลาํ ดบั 7. การประดบั ดาราเครือ่ งราชอสิ รยิ าภรณ์ การประดับดาราของเครื่องราชอิสริยาภรณ์ทุกชนิดท่ีมีดารา กับเคร่ืองแบบเต็มยศ หรือครึ่งยศของบุรุษ จะประดับท่ีอกเสื้อเบื้องซ้ายระดับใต้ชายปกกระเป๋า ส่วนเครื่องแบบเต็มยศหรือครึ่งยศ ของสตรี กรณีผู้ได้รับพระราชทานเคร่ืองราชอิสริยาภรณ์หลายตระกูลและมีดาราหลายดวง มีวิธีประดับตาม ความเหมาะสมและสวยงามกับสายสะพายที่จะสะพายจากบ่าขวาเฉียงลงทางซ้าย หรือจากบ่าซ้ายเฉียงลง ทางขวา ได้หลายแบบ ดังนี้ 7.๑ การประดับดารา ๒ ดวง - แบบท่ี ๑ ๑) ดาราดวงแรก ประดบั ท่อี กเส้อื เบ้อื งซ้ายพองาม ๒) ดาราดวงที่สองที่มีลําดับเกียรติรองลงมา ประดับในระดับตํ่ากว่าดารา ดวงแรกเยื้องไปทางซา้ ย - แบบท่ี ๒ ๑) ดาราดวงแรก ประดบั ที่อกเส้อื เบ้ืองซา้ ยพองาม ๒) ดาราดวงที่สองท่ีมีลําดับเกียรติรองลงมา ประดับในแนวเดียวกับดวง ดาราเยื้องไปทางซา้ ย

- แบบที่ ๓ ๑) ดาราดวงแรก ประดับทอ่ี กเสือ้ เบ้ืองซ้ายพองาม ๒) ดาราดวงที่สองที่มีลําดับเกียรติรองลงมา ประดับในระดับตํ่ากว่าดารา ดวงแรกในแนวดิ่ง (ดาราดวงที่สองอย่ตู รงกบั ดาราดวงแรก) 7.๒ การประดบั ดารา ๓ ดวง - แบบท่ี ๑ ๑) ดาราดวงแรกท่มี ลี ําดบั เกียรติสูงสุดประดับทอี่ กเส้ือเบื้องซ้ายพองาม ๒) ดาราดวงท่ีมีลําดับเกียรติสูงเป็นลําดับสอง ประดับในระดับตํ่ากว่าดารา ดวงแรกในแนวดิ่ง (ดาราดวงที่สองอยตู่ รงกบั ดาราดวงแรก) ๓) ดาราดวงที่มีลําดับเกียรติสูงเป็นลําดับสาม ประดับในแนวเดียวกับดารา ดวงท่สี องเยื้องไปทางซ้าย - แบบที่ ๒ ๑) ดาราดวงแรกท่ีมลี ําดบั เกยี รติสงู สดุ ประดบั ทอี่ กเสื้อเบอื้ งซ้ายพองาม ๒) ดาราดวงที่มีลําดับเกียรติสูงเป็นลําดับสอง ประดับในระดับต่ํากว่าดารา ดวงแรกเย้อื งไปทางซ้าย ๓) ดาราดวงที่มีลําดับเกียรติสูงเป็นลําดับสาม ประดับในระดับตํ่ากว่าดารา ดวงท่สี องเยอ้ื งไปใกลแ้ นวรงั ดมุ

- แบบท่ี ๓ ๑) ดาราดวงแรกทมี่ ีลําดบั เกยี รตสิ ูงสดุ ประดับทอี่ กเส้ือเบอื้ งซา้ ยพองาม ๒) ดาราดวงท่ีมีลําดับเกียรติสูงเป็นลําดับสอง ประดับในแนวเดียวกับดารา ดวงแรกเยอ้ื งไปทางซา้ ย ๓) ดาราดวงที่มีลําดับเกียรติสูงเป็นลําดับสาม ประดับในระดับตํ่ากว่าดารา ทง้ั สองดวงข้างต้น โดยใหม้ รี ะยะหา่ งจากดาราดวงแรกเทา่ กับดาราดวงทส่ี อง ดวงแรกเย้อื งไปทางซ้าย - แบบที่ ๔ ดวงทสี่ องเยื้องไปทางซ้าย ๑) ดาราดวงแรกทมี่ ีลําดบั เกยี รตสิ ูงสุดประดบั ทีอ่ กเสือ้ เบอื้ งซา้ ยพองาม ๒) ดาราดวงท่ีมีลําดับเกียรติสูงเป็นลําดับสอง ประดับในระดับต่ํากว่าดารา ๓) ดาราดวงที่มีลําดับเกียรติสูงเป็นลําดับสาม ประดับในระดับต่ํากว่าดารา นอกจากน้ี ยงั สามารถประดับไดต้ ามรูปแบบอ่ืนท่ีเหมาะสมและสวยงามอีก โดยยึด หลักให้ดาราท่ีมีลําดับเกียรติสูงสุดอยู่บนสุด กรณีประดับดาราดวงท่ีสองในระดับเดียวกัน ดาราดวงแรกท่ีมี ลําดบั เกียรติสูงสุดจะตอ้ งอยู่ใกล้แนวรังดุม ทัง้ น้ี ให้รวมถึงกรณปี ระดับดารามากกว่า ๓ ดวงข้ึนไปด้วย การประดับเครอื่ งหมายเข็มพระราชทาน เครื่องหมายเข็มพระราชทาน เป็นเคร่ืองหมายท่ีทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานเป็น เข็มท่ีระลึกในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลต่าง ๆ ให้แก่ข้าราชการและคณะบุคคลต่าง ๆ เพื่อเป็นการเฉลิม พระเกยี รตแิ ละแสดงความจงรกั ภกั ดี เช่น

เขม็ ที่ระลกึ ตราสัญลักษณง์ านเฉลมิ พระเกยี รติ เน่ืองในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๘๐ พรรษา ๕ ธันวาคม ๒๕๕๐ เขม็ ที่ระลึกตราสัญลกั ษณ์งานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หวั เนื่องในโอกาส พระราชพธิ มี หามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๗ รอบ ๕ ธันวาคม ๒๕๕๔ เขม็ ที่ระลึกสมเด็จพระเจา้ ภคนิ เี ธอ เจ้าฟ้าเพชรรตั นราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี

การประดบั เครือ่ งหมายเขม็ พระราชทานกับเครอื่ งแบบ มวี ิธีการดงั นี้ 1. เคร่ืองแบบปฏบิ ตั ริ าชการ (สกี ากี) - บรุ ษุ ให้ประดบั เคร่ืองหมายเขม็ พระราชทานทีอ่ กเสอ้ื เบื้องขวาเหนือปากกระเป๋าเสื้อ (เหนือป้ายช่ือ) - สตรี ให้ประดบั เชน่ เดยี วกบั บรุ ษุ 2. เคร่อื งแบบพธิ กี าร (ปกตขิ าว คร่งึ ยศและเตม็ ยศ) - บรุ ษุ ใหป้ ระดับเครือ่ งหมายเข็มพระราชทานที่อกเสือ้ เบอื้ งขวาเหนอื ปากกระเป๋าเสื้อ - สตรี ให้ประดบั เคร่อื งหมายเขม็ พระราชทานที่อกเสอ้ื เบื้องขวาเหนือปากกระเปา๋ เส้ือ โดย อยูใ่ นระดับเทยี บเคียงกับบรุ ุษ ท้งั น้ี ห้ามประดบั เครอ่ื งหมายเข็มพระราชทานในงานอวมงคล เชน่ งานศพ ตวั อย่างภาพแสดงการแต่งเคร่ืองแบบ สตรี U เครอ่ื งแบบเต็มยศ (ม.ป.ช. และม.ว.ม.) บรุ ษุ

U เคร่อื งแบบเตม็ ยศ (ม.ว.ม. และ ป.ช.) สตรี บรุ ุษ U เครอ่ื งแบบเตม็ ยศ (ป.ช. และ ป.ม.) สตรี บรุ ุษ

U เครอื่ งแบบเตม็ ยศ (ป.ม. และ ท.ช.) สตรี บรุ ุษ U เครื่องแบบเต็มยศ (ท.ช. และ ท.ม.) สตรี บรุ ุษ

U เคร่อื งแบบเตม็ ยศ (ท.ม. และ ต.ช.) สตรี บรุ ษุ U เคร่ืองแบบเตม็ ยศ (ต.ม. และ จ.ช.) สตรี บรุ ุษ

U เคร่ืองแบบเตม็ ยศ (จ.ช. และ จ.ม.) สตรี U เครือ่ งแบบเตม็ ยศ (บ.ช. และ บ.ม.) บรุ ษุ U HR – Revenue Department <February, 2012 by Oraphan Boonthavorn> U