โปรแกรมยูทิลิตี้

โปรแกรมอรรถประโยชน์ โปรแกรมอรรถประโยชน์หรือโปรแกรมยูทิลิต้ี (utility programs) เป็นซอฟท์แวร์ท่ีทำ หน้าที่เฉพาะอย่าง เพ่ือการจดั การงานพ้ืนฐานและบริการตา่ งๆ เช่น การจดั เรียงข้อมูล (sort) การ รวมแฟ้มข้อมูลท่ีเรียงลำดับแล้วเข้าด้วยกัน (merge) หรือย้ายข้อมูลจากอุปกรณ์รับหน่ึงไปยัง อุปกรณ์หน่ึง รวมท้ังสามารถใช้จัดการกับฮาร์ดแวร์โดยตรง โปรแกรมอรรถประโยชน์ส่วนใหญ่จะ ถูกรวมอยูใ่ นระบบปฏบิ ัติการอยแู่ ล้ว สามารถแบง่ ออกได้เป็น ๒ ประเภท ดังตอ่ ไปนี้ ๑) โปรแกรมอรรถประโยชน์สำหรับระบบปฏิบัติการ (OS utility programs) เป็น โปรแกรมที่ติดต้ังมาพร้อมกับระบบปฏิบัติการอยู่แล้ว ซ่ึงช่วยอำนวยความสะดวกในการทำงาน ร่วมกับฮารด์ แวร์ ตัวอย่างโปรแกรม มดี งั ตอ่ ไปน้ี ๑.๑) โปรแกรมจัดการไฟล์ (File manager) เป็นโปรแกรมท่ีออกแบบมาเพื่อช่วยจัดการไฟล์ ต่างๆ ได้แก่ การคัดลอกแฟ้มข้อมูล การเปล่ียนชื่อแฟ้มข้อมูล การลบแฟ้มข้อมูล การเรียกใช้งาน โปรแกรมต่างๆ ได้อย่างสะดวก นอกจากน้ีระบบปฏิบัติการรุ่นใหม่ๆ ได้เพ่ิมความสามารถการ แสดงไฟล์เป็นรูปภาพเหมือนจริง (image view) ทำให้การใช้งานมีความสะดวกและรวดเร็วมาก ยงิ่ ขึ้น ๑.๒) โปรแกรมยกเลิกการติดต้ังโปรแกรม (Uninstaller) เปน็ โปรแกรมทใ่ี ชใ้ นการนำโปรแกรม และส่วนประกอบของโปรแกรมท่ีติดตั้งไว้ในระบบออกจากเคร่ืองคอมพิวเตอร์ส่วนใหญ่ บริษัทผู้ผลิตซอฟท์แวร์จะติดตั้งโปรแกรมยกเลิกการติดต้ังโปรแกรมไว้เป็นส่วนหนึ่งของโปรแกรม ประยกุ ต์อยแู่ ล้ว ๑.๓) โปรแกรมสแกนดิสก์ (disk scanner) เป็นโปรแกรมช่วยตรวจสอบความเสียหายหรือ ข้อผิดพลาดท่ีเกิดข้ึนกับฮาร์ดดิสก์ กล่าวคือ เม่ือใช้ฮาร์ดดิสก์เป็นเวลานาน มักเกิดส่วนท่ีเสียหาย ทีเ่ รียกว่า bad sector ส่งผลใหก้ ารทำงานของฮาร์ดดิสก์ช้าลง หรืออาจทำให้การบันทึกหรือเขยี น ข้อมูลในฮาร์ดดิสก์ยากขึ้น ดังนั้น ผู้ใชส้ ามารถใช้โปรแกรมดังกล่าวตรวจสอบฮาร์ดดิสก์ เพอื่ คน้ หา สว่ นที่เสียหาย ไฟล์ทีม่ ีขอ้ ผิดพลาด และซ่อมแซมส่วนท่เี สยี หายได้

๑.๔) โปรแกรมจัดเรียงพื้นท่ีจัดเรียงพื้นที่จัดเก็บข้อมูลของฮาร์ดดิสก์ (Disk defragmenter) เป็นโปรแกรมที่ใช้การจัดเรียงข้อมูลให้เป็นระเบียบ ช่วยให้สามารถเข้าถึงข้อมูล ในฮาร์ดดิสก์ได้อย่างรวดเร็ว กล่าวคือ เมื่อมีการเรียกใช้งานฮาร์ดดิสก์ของคอมพิวเตอร์นั้นอยู่ บ่อยๆ ไฟล์จะถูกจัดเก็บกระจัดกระจาย ไม่เป็นระเบียบและไม่ได้อยู่เป็นกลุ่มก้อนเดียวกัน เมื่อ ต้องการเรียกใช้อีกในภายหลังจะทำให้เวลาในการดึงข้อมูลน้ันๆช้าลง ดังนั้น ผู้ใช้สามารถใช้ โปรแกรมดังกล่าวชว่ ยจัดเรยี งไฟล์ตา่ งๆใหเ้ ปน็ ระเบียบ ๑.๕)โปรแกรมรักษาหนา้ จอ (Screen saver) เป็นโปรแกรมรกั ษาและช่วยยืดอายกุ ารใช้ งานจอภาพของคอมพิวเตอร์ กล่าวคือ การเปิดจอภาพของคอมพิวเตอร์ให้ทำงานและปล่อยท้ิงไว้ ใหแ้ สดงภาพเดิมโดยไม่มกี ารเคล่ือนไหวใดๆ เป็นเวลานาน จะทกใหเ้ กิดรอยไหม้บนสารเรืองแสงท่ี ฉาบผิวจอ และไม่สามารถลบหายออกไปได้ ถ้าปล่อยท้ิงไว้นานจะส่งผลให้อายกุ ารใช้งานของหน้า จอคอมพิวเตอร์ส้ินลง ในการใช้โปรแกรมดังกล่าวผู้ใช้สามารถตั้งค่าระยะเวลาให้โปรแกรม ตรวจสอบ และเริ่มทำงานได้ หากไม่มีการเคล่ือนไหวใดๆของจอภาพ เช่น๕นาที หรือ ๑๐นาที เป็นตน้ เมอื่ เราขยบั เมาส์ หรอื เร่ิมทีจ่ ำงานใหม่ โปรแกรมนจ้ี ะปดิ ไปอัตโนมัติ ๒) โปรแกรมอรรถประโยชน์อื่นๆ (Standalone utility programs) เป็นโปรแกรมท่ี ชว่ ยให้เครอื่ งคอมพิวเตอรท์ ำงานไดอ้ ยา่ งมปี ระสิทธิภาพ ตัวอยา่ งโปรแกรม มีดังตอ่ ไปน้ี ๒.๑) โปรแกรมบีบอัดไฟล์ (File compression utility) เป็นโปรแกรมที่ทำหน้าท่ีบีบ อัดไฟล์ท่ีมีขนาดใหญ่ให้มีขนาดเล็กลง ไฟล์ท่ีได้จากการบีบอัดไฟล์ เรียกว่า ซิปไฟล์ (zip file) โปรแกรมบบี อัดไฟล์ท่นี ยิ ม เชน่ WinZip, Winrar เป็นต้น ๒.๒)โปรแกรมไฟร์วอลล์ (Firewall) เป็นโปรแกรมที่ช่วยป้องกันบุคคลภายนอกเข้า มาในระบบโดยไม่ได้รบั อนญุ าตทง้ั จากระบบเครอื ข่ายอินเทอร์เน็ตและอินทราเน็ตโดยโปรแกรมจะ ทำการตรวจสอบข้อมูลท่ีเข้าและออกจากระบบ ถ้าพบว่ามีข้อมูลที่ไม่ได้รับอนุญาต ซ่ึงอาจเป็น ข้อมูลจากผู้ไม่ประสงค์ดีท่ีเข้ามาในระบบ โปรแกรมจะไม่อนุญาตให้ข้อมูลดังกล่าวเข้ามาในระบบ โปรแกรมไฟร์วอลล์เป็นซอร์ฟแวร์ที่ผู้ใช้สามารถนำไปใช้ได้โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย นิยมใช้กับ ระ บ บ ป ฏิ บั ติ ก าร Windows เช่ น Windows Firewall, ZoneAlarm, Lavasoft Personal Firewall, Pc Tools Firewall Plus เป็นตน้ ๒.๓) โปรแกรมป้องกันไวรัส (Anti virus program) การใช้เคร่ืองคอมพิวเตอร์ท่ีมี ผู้ใช้งานร่วมกันหลายคนหรือการใช้งานในระบบเครือข่าย มักเกิดการเผยแพร่จากไวรัส คอมพิวเตอร์ซงึ่ ไวรสั เปน็ โปรแกรมท่ีผ้ไู มป่ ระสงคด์ ีพัฒนาข้นึ มาเพอ่ื วตั ถุประสงค์ต่างๆ เชน่ ทำลาย ระบบปฏิบัติการ ทำลายข้อมูลท่ีอยู่ในเครื่องคอมพิวเตอร์ หรือแม้กระทั้งรบกวนการทำงานต่างๆ เช่น ทำให้บูตระบบช้าลง ไม่สามารถเรียกใช้โปรแกรมได้สมบูรณ์ ทำให้คอมพิวเตอร์เกิดอาการ ค้าง (hang) หรือมีข้อความพิมพ์อัตโนมัติที่หน้าจอ เป็นต้น ดังนั้น บริษัทผู้ผลิตซอฟท์แวร์จึงได้ พัฒนาโปรแกรมข้ึนเพื่อค้นหาและกำจัดไวรัสคอมพิวเตอร์ หรือท่ีเรียกว่า โปรแกรม ป้องกัน ไวรสั ซึ่งแบ่งออกได้เป็น ๒ ประเภท ดงั นี้

(๑) แอนติไวรัส เป็นโปรแกรมป้องกันไวรัสทั่วๆไป จะค้นหาและทำลายไวรัสใน เค รื่ อ ง ค อ ม พิ ว เต อ ร์ เช่ น McAfee Virus Scan, Kaspersky, AVG Antivirus, Panda Titanium เป็นต้น (๒)แอนติสปายแวร์ เป็นโปรแกรมป้องกันการโจรกรรมข้อมูลจากไวรัสสปายแวร์ และจากแฮ็กเกอร์ รวมถึงการกำจัดแอดเวอร์ (adware) ซ่ึงเปน็ ป๊อปอัพโฆษณาในอินเทอร์เน็ตอีก ดว้ ย เช่น McAfee AntiSpyWare, Ad-Aware SE Pro, Spyware Begonia เปน็ ตน้ อย่างไรก็ดี ไวรัสคอมพิวเตอร์นั้นเกิดข้ึนใหม่ตลอดเวลา ผู้ใช้จึงต้องปรับปรุงโปรแกรมอย่าง สม่ำเสมอ เพื่อจะได้รับมือ และหาวิธีการป้องกันไวรัสตัวใหม่ๆ ได้ทันท่วงที การใช้งาน คอมพวิ เตอร์จึงจะสามารถทำงานไดอ้ ย่างเต็มประสทิ ธภิ าพ การเลอื กใชร้ ะบบปฏิบตั กิ ารสำหรับเครอื่ งคอมพวิ เตอร์ การเลือกใช้ระบบปฏิบัติการสำหรับเครื่องคอมพิวเตอร์ มีข้อกำหนดความต้องการของ อปุ กรณส์ ำหรับใชใ้ นการตัดสินใจกอ่ นทีจ่ ะตดิ ต้ังโปรแกรมหรือเปล่ียนแปลงโปรแกรม มีดงั นี้ ๑.สำรวจความต้องการใช้โปรแกรมประยุกต์ของผู้ใช้ว่า โปรแกรมยุกต์ที่ต้องการใช้นั้นใช้กับ ระบบปฏบิ ตั กิ ารใด ๒.สำรวจความเหมาะสมกับฮาร์ดแวร์โดยเฉพาะหน่วยประมวลผลกลาง ขนาดความจุของ หน่วยความจำหลัก และขนาดความจุของฮาร์ดดิสก์ ซ่ึงระบบปฏิบัติการทุกชนิดจะบอก คุณลกั ษณะของระบบคอมพวิ เตอร์ทตี่ ้องการ (system requirement) ไวเ้ สมอ