ความหมายของระบบปฏิบัติการ

ความหมายระบบปฏบิ ัตกิ าร จากองค์ประกอบระบบคอมพิวเตอร์ข้างต้นก็จะเห็นได้ว่าระบบปฏิบัติการถือเป็นส่วน สำคัญส่วนหนึ่งในระบบคอมพิวเตอร์ ซึ่งระบบปฏิบัติการจัดเป็นโปรแกรมระบบท่ีใช้สำหรับ ควบคุมการทำงานของคอมพิวเตอร์ รวมทั้งการจัดสรรทรัพยากรในระบบให้เป็นไปอย่างมี ประสิทธิภาพ ดังน้ันระบบปฏิบัติการ หรือมักเรียกส้ันๆ ว่าโอเอสนั้นจึงหมายถึงชุดโปรแกรมที่ทำ หน้าที่ในการควบคุม ดูแลการดำเนินการต่างๆ ของระบบคอมพิวเตอร์ ประสานการทำงาน ระหว่างทรัพยากรต่างๆ ในระบบ ท้ังในส่วนที่ซอฟต์แวร์ และส่วนที่เป็นฮาร์ดแวร์ให้สามารถ ดำเนินการทำงานร่วมกันได้อย่างเหมาะสม โดยมีเป้าหมายเพ่ือเป็นตัวกลางที่ช่วยในการประสาน การทำงานของฮาร์ดแวร์และซอฟต์แวร์ด้วยการตอบสนองต่อผู้ใช้งาน ทำให้ผู้ใช้งานสามารถ โต้ตอบกบั คอมพวิ เตอรไ์ ด้อย่างสะดวก และเปน็ ไปอยา่ งมีประสิทธภิ าพ โดยผู้ใช้งานไมจ่ ำเป็นต้องรู้ ว่าภายในคอมพิวเตอร์ต้องทำงานอย่างไร ปล่อยให้ป็นหน้าที่ของตัวระบบปฏิบัติการเป็นผู้จัดการ แทน ดงั นัน้ ระบบปฏิบัติการก็เปรียบเสมือนกับรัฐบาลทคี่ อยดแู ลองค์ประกอบของระบบ คอมพวิ เตอร์ จัดหาหนทางท่เี หมาะสมในการใชท้ รัพยากร(Resource)ร่วมกันทมี่ อี ยูอ่ ยา่ งจำกัด เพ่ือตอบสนองความตอ้ งการของผใู้ ชใ้ ห้เกดิ ประโยชน์สงู สดุ ระบบปฏิบตั กิ ารเป็นตวั กลางใบการประสานงานระหว่างฮาร์ดแวร์กับแอปพลิเคชนั ซอฟต์แวรเ์ พ่อื สร้างความสะดวกตอ่ ผใู้ ช้งาน

ระบบปฏิบัตกิ ารเปน็ ตวั กลางในการจดั การคำส่ังจากโปรแกรมประยกุ ต์ในการอ่านขอ้ มูลหรอื บนั ทกึ ข้อมลู จากดสิ ก์ หน้าทข่ี องระบบปฏิบัตกิ าร ระบบปฏิบัติการจะอำนวยความสะดวกแก่ผู้ใช้เครื่องคอมพิวเตอร์ ในลักษณะที่ผู้ใช้ไม่ จำเป็นต้องทราบกลไกการทำงาน หรอื ฮารด์ แวร์ของระบบ แบ่งออกไดด้ ังนี้ 1. ติดต่อกับผใู้ ช้ (User Interface) คือ ผู้ท่ีใช้สามารถที่จะติดต่อหรือควบคุมการทำงานของเคร่ืองคอมพิวเตอร์ผ่าน ทางดา้ นระบบปฏบิ ัตกิ าร โดยที่ระบบปฏิบตั ิการนั้นจะสง่ ข้อความตอบโตไ้ ปยงั ผใู้ ชเ้ พื่อทจ่ี ะให้ผู้ใช้ ป้อนคำสั่งหรือส่ังการด้วยอุปกรณ์รับข้อมูลต่างๆ ที่มีอยู่ ในขณะเดียวกันก็ทำหน้าที่เป็นตัวกลาง ระหว่างโปรมแกรมประยุกต์ตา่ งๆ เพ่อื ติดต่อกับเครอื่ งคอมพวิ เตอรข์ ณะท่ีเราใช้งานดว้ ย รูปแสดงความสมั พนั ธร์ ะหว่างระบบปฏบิ ตั ิการ ฮารด์ แวร์ โปรแกรมประยุกตแ์ ละผใู้ ช้

2. ควบคุมดแู ลอุปกรณ์และการทำงานของเครื่องคอมพวิ เตอร์ เน่ืองจากผู้ใช้งานเคร่ืองคอมพิวเตอร์ผ่านทางระบบปฏิบัติการ อาจไม่จำเป็นต้องมีความรู้ ความเข้าใจถึงหลักการทำงานภายในเคร่ืองคอมพิวเตอร์ ดังนั้นระบบปฏิบัติการจึงต้องมีหน้าที่ ควบคุมดูแลการทำงานของอปุ กรณ์ต่างๆ เพ่ือใหก้ ารทำงานของระบบเป็นไปไดอ้ ย่างถกู ตอ้ ง และ สอดคล้อง 3. จัดสรรทรพั ยากรต่าง ๆ ในระบบ ท รัพ ยาก ร (Resource) คื อ สิ่งที่ ถู ก ใช้ไป เพ่ื อให้ โป รแ ก รม ด ำเนิ น ต่ อไป ได้ เช่น หน่วยประมวลผล (CPU) หน่วยความจำ (Memory) อุปกรณ์รับและแสดงผล ข้อมูล (Input/Output) ดังนั้น ระบบปฏิบัติการจะต้องจัดสรรทรัพยากรเหล่าน้ีเพื่อให้เกิด ประโยชน์สูงสุด ถ้าระบบปฏิบัติการสามารถจักสรรทรัพยากรให้มีประสิทธิภาพแล้ว การทำงาน ของโป รแก รมต่ าง ๆ ก็สาม ารถท ำให้ ได้ รวด เร็ว และได้ป ริมาณ งาน เพิ่ มขึ้น ด้ วย ประเภทระบบปฎิบัตกิ าร ระบบปฏิบัติการแบบฝัง ( embedded OS ) เป็นระบบปฏิบัติการที่พบเห็นได้ในอุปกรณ์ คอมพิวเตอร์พกพาขนาดเล็ก เช่น พีดีเอหรือ Smart phone บางรุ่น สามารถช่วยในการทำงาน ของอุปกรณ์แบบไม่ประจำที่เหล่านี้ได้เป็นอย่างดี เกิดขึ้นมาหลังสุดพร้อม ๆ กับท่ีอุปกรณ์ คอมพิวเตอร์พกพาเหล่านี้ได้รับความนิยมมากข้ึน บางระบบมีคุณสมบัติที่ใกล้เคียงกับ ระบบปฏิบัติการแบบเด่ียวด้วย เช่น รองรับกับการทำงานทั่วไป ดูหนัง ฟังเพลงหรือเชื่อมต่อ อินเทอรเ์ นต็ ได้ ระบบปฏิบัติการ MS-DOS ของบริษัทไมโครซอฟต์ที่ใช้ในเคร่ืองไมโครคอมพิวเตอร์เป็น ระบบปฏิบตั กิ ารรุ่นเกา่ ๆ ถ้าผู้ใชต้ ้องการใช้งานจำเป็นต้องรู้จักและใช้คำส่งั ต่าง ๆ เปน็ เนื่องจาก ต้องป้อนคำสั่งให้คอมพิวเตอร์โดยตรงจากแป้นพิมพ์ ถ้าผู้ใช้ไม่รู้จักคำส่ังหรือจำไม่ได้ ก็ไม่ สามารถใชง้ านไดเ้ ลย คำส่ังของ DOS คำสง่ั ทส่ี ามารถใช้ในระบบปฏิบตั กิ าร DOS แบง่ ออกเปน็ 2 ประเภท คือ 1. คำส่ังภายใน (Internal Command) เป็นคำส่ังท่ีอยู่ในระบบของ DOS อยู่ แล้ว โดยหลังจากที่โปรแกรมเริ่มทำงานแล้วหรือเริ่มจากท่ีเราเปิดเคร่ือง คำส่ังต่าง ๆ เหล่านี้จะ ถกู นำไปเกบ็ ไวใ้ นหนว่ ยความจำหลักของเครื่อง 2. คำส่ังภายนอก(External Command) เป็นคำส่ังท่ีอยู่นอกระบบ DOS โดยจะถูก เก็บไว้ในลักษณะของไฟล์คำสั่งในดิสก์ ถ้าต้องการใช้คำสั่งเหล่าน้ี จำเป็นต้องมีคำสั่งต่าง ๆ เหล่านี้อย่ใู นดสิ กด์ ว้ ย เชน่ คำส่งั FORMAT คือ คำสั่งที่ใชส้ ำหรับจัดเตรียมดิสก์ใหม่ใหถ้ กู ต้องตามระบบกอ่ นนำไปใชง้ าน (บนั ทกึ ขอ้ มลู ใหม่)

2. ระบบปฏิบตั ิการวนิ โดร์ (Windows) ระบบปฏิบัติการวินโดร์เป็นระบบปฏิบัติการที่ใช้รูปภาพ สัญลักษณ์ ในการติต่อกับ ผู้ใช้งาน (Graphics User Interface : GUI) ผู้ใช้สามารใช้งานผ่านรูปภาพหรือสัญลักษณ์ต่าง ๆ โดยใช้เมาส์เป็นอุปกรณ์รับข้อมูล ทำให้มีความสะดวกต่อการใช้งานระบบปฏิบัติการน้ีจะ กลา่ วถึงโดยละเอียดในบทตอ่ ไป 3. ระบบปฏบิ ตั ิการยูนกิ ซ์ (Unix) ระบบปฏิบัติการยูนิกซ์เป็นระบบปฏิบัติการที่มีการทำงานกับผู้ใช้หลายคนกับข้อมูล หลายไฟล์ในเวลาเดียวกัน (Multitasking / Multi User) ซ่ึงนิยใช้เคร่ืองคอมพิวเตอร์ลูก ข่าย (Work Station) ในระบบเครือขา่ ย 4. ระบบปฏบิ ัตกิ าร OS / 2 ระบบปฏิบัติการ OS / 2 พัฒนาข้ึนโดยความร่วมมือกันระหว่างบริษัทไอบีเอ็มกับ บรษิ ัทไมโครซอฟต์ เพ่ือนำไปใชก้ ับเครือ่ ง PS/2 ของบริษทั IBM 5. ระบบปฏิบตั ิการ Apple OS หรือ Multifinder ระบบปฏิบัติการ Apple OS หรือ Multifinder ใช้กับเครื่องแมคอินทอชของ บ ริษั ท Apple ซ่ึ งเป็ น เค ร่ือ งค อ ม พิ ว เต อ ร์ที่ นิ ย ม น ำม าใช้ ใน งาน ด้ าน อ อ ก แ บ บ ส่ิงพิมพ์ ระบบปฏิบัติการที่ใช้กันโดยท่ัวไปในปัจจุบัน อาจนำเอาไปใช้ได้กับคอมพิวเตอร์ หลากหลายชนิด ต้ังแต่เคร่ืองคอมพิวเตอร์ระดับใหญ่จนถึงอุปกรณ์คอมพิวเตอร์พกพาขนาดเล็ก ซึง่ อาจแบ่งออกได้เปน็ 3 ประเภท คือ 6. ระบบปฏบิ ตั ิการ MVS ระบบปฏบิ ตั ิการ MVS เปน็ ระบบปฏิบัติการที่ใชก้ บั เคร่อื งคอมพิวเตอรเ์ มนเฟรม ซงึ่ พฒั นาข้ึนโดยบริษทั IBM 7. ระบบปฏบิ ัตกิ ารลนี กุ ซ์ (Linux) ระบบปฏิบัติการลนี ุกซ์ได้ถกู สรา้ งข้นึ โดยนำตน้ แบบมาจากระบบปฏบิ ัติการยนู กิ ซโ์ ดย นายลีนสั โทรวัลดส์ (Linus Trovalds) ชาวฟินแลนด์ ซึง่ เขาตอ้ งการพัฒนาใหม้ ีความสามารถ มากกว่าระบบปฏบิ ัติการลีนุกซ์ที่เขาเคยใช้อยู่ ลีนุกซ์เป็นระบบปฏิบัตกิ ารทีเ่ ป็นท่ีนิยมใชก้ ันอย่างแพรห่ ลายในปัจจบุ ันโดยเฉพาะใน ระบบเครอื ข่าย (Networking) เนื่องจากเปน็ ระบบปฏิบตั ิการทเี่ ปดิ เผยชอร์สโค้ด (Open Sourcw Code) ซ่งึ ผใู้ ชส้ ามารถนำมาใชแ้ ละพัฒนาไดฟ้ รีโดยไม่ต้องเสียค่าใชจ้ ่ายในการ ซ้อื โปรแกรมลขิ สทิ ธ์แิ ต่อย่างใด

ในปจั จบุ ันระบบปฏิบตั ิการลนี ุกซไ์ ดถ้ กู พฒั นาข้ึนมาโดยคนไทยแลว้ และคงจะเปน็ ท่ี แพร่หลายในอนาคตอนั ใกลน้ ้ี คุณสมบตั ขิ องลีนกุ ซ์ ระบบปฏิบัติการลีนุกซม์ ีคุณสมบัติทเี่ ด่นกว่าระบบปฏบิ ัติการอ่นื ๆ ดงั นี้ 1. มัลตทิ าสกงิ้ (Multi-tasking) เปน็ คุณสมบัตทิ ีส่ ามารถใชง้ านหรือทำงานหลายงาน ในเวลาเดียวกนั ไดอ้ ยา่ งดี 2. มัลตยิ ูสเซอร์ (Multi-user) เปน็ คุณสมบัตทิ ่ีอนุญาตใหผ้ ใู้ ชง้ านได้พร้อม ๆ กัน หลาย ๆคนได้ ระบบปฏิบัตกิ ารแบบเด่ียว ( stand – alone OS ) เป็นระบบปฏบิ ตั ิการที่ม่งุ เน้นและให้บรกิ ารสำหรับผู้ใช้เพียงคนเดียว (เจา้ ของเครอ่ื งนั้น ๆ) นยิ มใชส้ ำหรับเครื่องคอมพวิ เตอรท์ ป่ี ระมวลผลและทำงานแบบทว่ั ไป เชน่ เครื่องคอมพวิ เตอรต์ าม บ้านหรอื สำนักงาน ซงึ่ จะถูกตดิ ตง้ั ระบบปฏิบัตกิ ารนร้ี องรบั การทำงานบางอย่าง เช่น พิมพร์ ายงาน ดูหนงั ฟงั เพลง หรอื เชื่อมตอ่ เข้ากับอินเทอร์เนต็ เป็นต้น ปัจจุบนั พัฒนาให้มคี ุณสมบัตทิ ีเ่ ปน็ ลกู ข่ายเพ่ือขอรับบริการจากเครื่องแม่ขา่ ยได้ด้วย DOS (Disk Operating System)

Windows Unix

Mac OS X Linux

ระบบปฏิบตั กิ ารแบบเครอื ข่าย ( Network OS ) ระบบปฏิบัติการแบบเครือข่าย ( network OS ) เป็นระบบปฏิบัติการที่มุ่งเน้นและให้บริการ สำหรับผู้ใช้หลาย ๆ คน ( multi - user ) นิยมใช้สำหรับงานให้บริการและประมวลผลข้อมูล สำหรับเครือข่ายโดยเฉพาะ มักพบเห็นได้กับการนำไปใช้ในองค์กรธุรกิจท่ัวไป เคร่ืองคอมพิวเตอร์ ที่ติดต้ังระบบปฏิบัติการเหล่านี้เรียกว่า เครื่อง server ซึ่งเป็นเสมือนเคร่ืองแม่ข่ายท่ีให้บริการ ขอ้ มูลตา่ ง ๆ ทจี่ ำเปน็ สำหรบั ผใู้ ช้น่ันเอง Windows Server

OS/2 Warp Server Solaris

ระบบปฏบิ ัตกิ ารแบบฝงั ( embedded OS ) ระบบปฏิบัติการแบบฝัง ( Embedded OS ) เรามักจะพบเห็นการใช้งานของ ระบบปฏิบัติการแบบฝังน้ีกับอุปกรณ์คอมพิวเตอร์ขนาดพกพา เช่น Palm, pocket PC, Smart phone รวมถงึ อปุ กรณข์ นาดเล็กอ่ืน ๆ ระบบปฏบิ ัติการรนุ่ ต่างๆ ระบบปฏิบัติการท่ีใช้ในเครื่องคอมพิวเตอร์น้ัน ตั้งแต่แรกเร่ิมมาจนถึงปัจจุบันน้ีมีหลาย ๆ ตัว ในหัวข้อนี้จะกล่าวถึงระบบปฏิบัติที่มีใช้กันอยู่โดยเริ่มจากระบบปฏิบัติการที่ชื่อ MS- DOS ก่อน 1. ระบบปฏบิ ัตกิ าร MS-DOS (Microsoft-Disk Operating System) DISKCOPY คือ คำส่ังที่ใช้สำหรับคัดลอกข้อมูลท้ังหมดจากแผ่นดิสก์แผ่นหน่ึงไปยังอีกแผ่น หน่ึง CHKDSK คือ คำส่ังท่ีใช้สำหรับตรวจสอบดิสก์เก็บข้อมูล และให้รายงานความผิดพลาด ออกมาทางจอภาพ รูปแสดงการทำงานระบบปฏบิ ัติการ Ms-DOS