สื่อการสอน ประโยค

ประโยค สว่ นประกอบ ประโยค การจา แนก ประโยค ประโยค สอนโ ดย นางสาวปทิตตา บุญชิต กิจกรรม ครู โรงเรียนบ้านนานวน พาเพลิน

ประโยค ประโ ยค หมายถึง ข้อความที่มีใ จความสมบูรณ์ ครบถว้ น เข้าใจไ ด้ชดั เจน มสี ่วนประกอบอยา่ งนอ้ ย ๒ สว่ น ไ ดแ้ ก่ ภาคประธาน แ ละ ภาคแ สดง กลบั หนา้ หลกั

ประโยคประกอบดว้ ยสว่ นสาคั ญ ๒ สว่ น คือ ๑. ภาคประธาน เปน็ สว่ นทบี่ อกถงึ ผกู้ ระทากิ ิรยา อา การ ประกอบดว้ ย บทประธาน และอาจมี บทขยายประธาน ๒. ภาคแสดง เปน็ สว่ นทแ่ี สดงอาการกระทาของภา คประธา น ประกอบดว้ ยสว่ นสาัคญีท่ สุ ดคื อ บทกิรยา นอกจา กนี้ อาจมี บทกรรม บทขยายกรรม และ บทขยายกรยิ า ประโยคแต่ละประโยคอยา่ งนอ้ ยตอ้ งประกอบดว้ ย บทประธานและบทกรยิ า กลบั หนา้ หลกั

สว่ นประกอบของประโยค ประโยค ภาคประธาน ภาคแ สดง กลบั หนา้ หลกั

ภาคประธาน บทประธาน บทขยายประธาน กลับสว่ นประโยค กลบั หนา้ หลกั

ภาคแ สดง บทกรยิ า บทกรรม บทขยายกรยิ า บทขยายกรยิ า กลบั สว่ นประโยค กลับหนา้ หลกั

การจาแนกประโยคตามโครงสร้าง ๑ ประโยคความเดียว (เอกรรถประโยค) ๒ ประโยคความรวม (อเนกรรถประโยค) ๓ ประโยคความซอ้ น (สังกรประโยค) กลับหนา้ หลกั

ประโยคความเดียว (เอกรรถประโยค) ประโยคความเดยี ว คอื ประโยคที่มีใจความเดียว มปี ระธาน ๑ ตัว และกริยาแท้เพียง ๑ ตัว เทา่ นน้ั !! ถา้ มีกรรมกต็ ้องมีกรรมเดยี ว S+V S+V+O กลบั การจา แนก กลับหนา้ หลกั

ประโยคความเดยี ว (เอกรรถประโยค) ตัวอยา่ ง กลับหนา้ หลกั  นกั ศกึ ษาไปหอ้ งสมดุ ทกุ วนั  เสือตวั ใหญ่นอนหลบั  พอ่ ของฉันกาลงั รับประทานข้าวราดแกง  แมบ่ า้ นสมยั ใหม่ซอ้ื กบั ขา้ วสาเร็จ กลบั การจา แนก

ประโยคความรวม (อเนกรรถประโยค) ประโยคความรวม คอื ประโยคทม่ี ใี จความมากกว่า ๑ ประโยค ซึ่งเกิดจากการนาประโยคความเดยี วตง้ั แต่ ๒ ประโยคมารวมกนั โดยใช้คาสันธานเช่อื ม ๑. เนอื้ ความคลอ้ ยตามกัน ๒. เน้ือความขัดแยง้ กัน ๓. เนอื้ ความเลอื กอยา่ งใดอย่างหน่ึง ๔. เนื้อความเป็นเหตุเปน็ ผลกัน กลับการจา แนก กลับหนา้ หลกั

ประโยคความรวม (อเนกรรถประโยค) ๑. ประโยคความรวมท่มี เี นอื้ ความคล้อยตามกนั มคี าสนั ธาน และ, กบั , แก่, ทง้ั ...และ, แลว้ ...จึง, แลว้ ...ก็, แล้ว ...เลย, ครั้น...จงึ เชอื่ มประโยค ตวั อยา่ ง  พอฉนั เลน่ กฬี าเสร็จ ก็รบี อาบน้าทันที  ลกู ตาลและลูกพร้าวไปเทีย่ วด้วยกนั กลบั ประโยครวม กลบั หนา้ หลกั

ประโยคความรวม (อเนกรรถประโยค) ๒. ประโยคความรวมทม่ี เี นอ้ื ความขัดแยง้ กัน มคี าสันธาน แต่, แต่ทวา่ , ถึง..ก,็ แต่...ก็, กวา่ ...ก,็ ถึง...แต่...ก็ เชอ่ื มประโยค ตวั อยา่ ง  ถงึ เขาจะรา้ ยแต่ฉนั ก็รกั  กว่าขา้ วสวยจะมา กับข้าวในจานกห็ มดแล้ว กลบั ประโยครวม กลบั หนา้ หลกั

ประโยคความรวม (อเนกรรถประโยค) ๓. ประโยคความรวมท่มี เี นอื้ ความให้เลือกอย่างใดอยา่ งหนงึ่ มคี าสนั ธาน หรอื , มฉิ ะนน้ั , ไมเ่ ช่นน้ัน, ไม่อย่างน้ัน, หรือไมก่ ็ เชือ่ มประโยค ตวั อยา่ ง  คณุ จะกินก๋วยเต๋ียวหรือกวยจบ๊ั  ไม่ฉันก็เธอทต่ี อ้ งออกไปพดู หน้าเสาธง กลบั ประโยครวม กลับหนา้ หลกั

ประโยคความรวม (อเนกรรถประโยค) ๔. ประโยคความรวมท่ีมเี นอ้ื ความเปน็ เหตเุ ปน็ ผลกัน มีคาสนั ธาน จึง, ฉะนั้น, ดงั นน้ั , เพราะเหตนุ ั้น เชือ่ มประโยค ตัวอยา่ ง  นักเรยี นตั้งใจเรยี นจึงสอบผา่ นทกุ วิชา  ครปู ิกนกิ มีสุขภาพแขง็ แรงเพราะออกกาลังกายสมา่ เสมอ กลบั ประโยครวม กลับหนา้ หลกั

ประโยคความซ้อน (สงั กรประโยค) ประโยคความซอ้ น คือ ประโยคท่ปี ระกอบไปด้วยประโยคหลัก (มุขยประโยค) ซึ่งเป็นใจความสาคญั ของประโยคใหญ่ และประโยคยอ่ ย (อนปุ ระโยค) ท่ีทาหน้าท่ขี ยายประโยคหลกั ใหม้ คี วามชัดเจนสมบูรณ์ ๑. นามานปุ ระโยค ๒. คุณานปุ ระโยค ๓. วิเศษณานปุ ระโยค กลบั หนา้ หลกั

ประโยคความซอ้ น (สังกรประโยค) นามานปุ ระโยค คอื ประโยคยอ่ ยที่ทาหน้าทแี่ ทนนาม คอื กลับหนา้ หลกั เปน็ ประธาน กรรม หรอื ส่วนเตมิ เต็ม ตวั อยา่ ง  คนนอนดึกมักจะต่ืนสาย  คนมคี วามรักยอ่ มทาไดท้ กุ อย่าง  ครูทกุ คนไม่ชอบนกั เรยี นพดู โกหก  คุณครูปทิตตากลา่ วว่าคนอ่านหนงั สือจาสอบผา่ น กลบั ประโยคซอ้ น

ประโยคความซ้อน (สงั กรประโยค) คุณานุประโยค คือ ประโยคยอ่ ยที่ทาหน้าท่ีขยายคาในประโยคหลักจึง ขยายทั้งประธาน กรรม และเป็นส่วนเติมเตม็ (คานามหรอื คาสรรพนามจะ ทาหน้าทเี่ ป็นประธาน กรรม หรือส่วนเตมิ เตม็ ในประโยค โดยจะมี ประพันธสรรพนาม ผู้ ที่ ซ่ึง อนั เป็นคาเช่ือม ตวั อย่าง  คนท่ที าความชั่วย่อมได้รับผลแห่งความชว่ั น้นั  ฉนั เหน็ เขามาหาเธอ กลับประโยคซอ้ น กลับหนา้ หลกั

ประโยคความซ้อน (สังกรประโยค) วเิ ศษณานุประโยค คอื ประโยคยอ่ ยทท่ี าหนา้ ที่ขยายคากรยิ า ซงึ่ จะใช้ คาเชื่อมได้หลากหลาย จึงต้องอาศัยการสงั เกตในประโยค เช่น เพอ่ื เม่ือ จน ตาม ให้ ตัวอยา่ ง  พ่อแมท่ างานเพ่อื ส่งลกู เรียนหนังสือ (ขยายกรยิ า ทางาน)  เขาทาดจี นฉนั ตายใจ (ขยายกรยิ า ดี) กลบั ประโยคซอ้ น กลบั หนา้ หลกั

กจิ กรรมพาเพลิน ใหน้ กั เรยี นจา แนกประโยคตา มช นิ ดของ ประโยค (เวลา ๕ นาท)ี ๑. ใหน้ กั เรยี นอา่ นบตั รประโยคทไ่ี ดร้ บั ๒. ใหน้ กั เรียนนาประโยคี่ทได้ ไปคล้ อง ตา มช นิ ดของ ประโยคทก่ี าหนดใ้ห ๓. ครแู ละนกั เรยี นรว่ มกนั เฉลย กลบั หนา้ หลกั