Bài giảng PPT

TV302- QUẢN LÝ NGUỒN TÀI NGUYÊN SỐ Chương 2 Giới thiệu về quản lý nguồn tài nguyên số Tại sao phải số hóa tài liệu ? [email protected]

NỘI DUNG Lịch sử và nền tảng của số hóa trong thư viện (tiếp theo) – Thuận lợi và khó khăn của công tác số hóa – Sự phát triển của các thư viện – Internet và Web: các công cụ hữu hiệu cho thư viện. Giới thiệu qui trình tạo và quản lý các bộ sưu tập số. – Phân tích hệ thống – Quản lý dự án Giới thiệu dự án thư viện số quan trọng Thiết kế hướng người dùng của thư viện số. Các tiêu chí đánh giá các thư viện số

Mục tiêu của bài học Hiểu được sự tương quan và sự khác nhau giữa các bộ sưu tập/thư viện vật lý và bộ sưu tập/thư viện số. Hiểu được vai trò của người dùng là trọng tâm của các dự án số hóa.

1. Lịch sử và nền tảng của số hóa trong thư viện (tiếp theo) a.Các thuận lợi – Khả năng truy cập: • Truy cập vật lý(physical access): có nghĩa là chúng ta có thể truy cập thông tin từ bất cứ máy tính nào, thiết bị cầm tay nào, điện thoại di động, thiết bị cá nhân thông qua Internet. • Truy cập nâng cao (intellectual access): nghĩa là khả năng tìm kiếm bất kỳ từ nào trong tài liệu số. – Nội dung rất phong phú và thông tin sẵn sàng • Có thông tin và phục vụ tức thì ngay sau khi được tạo ra. – Chi phí giảm, dung lượng tăng: • Chi phí cho không gian lưu trữ số ngày càng giảm và dung lượng tăng làm tăng khả năng lưu trữ ở tất cả các định dạng số khác nhau như: văn bản, hình ảnh, âm thanh và cả phim ảnh.

1. Lịch sử và nền tảng của số hóa trong thư viện (tiếp theo) b. Thử thách – Khó khăn trong vấn đề tìm được những gì người dùng muốn, khi nào họ có nhu cầu. – Mất nhiều thời gian cho việc tìm kiếm thông tin thích hợp và chất lượng. – Thiếu khả năng tìm kiếm làm giảm năng suất – Giao diện của trình duyệt và tìm kiếm khó sử dụng. – Lượng thông tin quá nhiều so với khả năng xử lý của con người. =>Quá tải thông tin – Phương tiện truyền thông điện tử thì đắt, có thể thuộc quyền sở hữu cá nhân hoặc chính phủ.

Xây dựng thư viện số đem lại các cơ hội cho các thư viện, hoàn thiện vai trò của thư viện trong việc cung cấp khả năng truy cập thông tin

Ảnh số - DIGITAL IMAGES ? Are electronic snapshots taken of a scene or scanned from documents, such as photographs, manuscripts, printed texts, and artwork. The digital image is sampled and mapped as a grid of dots or picture elements (pixels). Each pixel is assigned a tonal value (black, white, shades of gray or color), which is represented in binary code (zeros and ones). The binary digits (\"bits\") for each pixel are stored in a sequence by a computer and often reduced to a mathematical representation (compressed). The bits are then interpreted and read by the computer to produce an analog version for display or printing. Pixel Values: As shown in this bitonal image, each pixel is assigned a tonal value, in this example 0 for black and 1 for white.

Ảnh số - DIGITAL IMAGES ? Ảnh số là gì? Ảnh số là hình ảnh được ghi nhận bởi bộ cảm biến điện tử và lưu lại dưới dạng dữ liệu trong bộ nhớ của máy (có thể là thẻ nhớ, đĩa, ....). Ảnh số được tạo ra như thế nào? – Trong điều kiện có ánh sáng, các luồng ánh sáng phản xạ từ đối tượng đến thấu kính của máy ảnh. Và thông qua một màn lọc để phân tích ba phổ màu cơ bản: đỏ(red), xanh lục(green), xanh lam(blue).

Ảnh số - DIGITAL IMAGES ? Ảnh lưu trữ với dạng tín hiệu số Ảnh số được tạo từ hàng tram ngàn đến hang triệu ô vuông nhỏ Mỗi pixel và những điểm ảnh, gồm 3 kênh (RGB), đôi khi có 1 kênh alpha. Khoảng cách giữa các pixel là cực nhỏ, mắt thường không thể nhìn thấy. Trong ảnh còn chứa các metadata trong header Các loại ảnh: JPEG,BMP, GIF, PNG….



Định nghĩa về số hóa tài liệu Các định nghĩa đã học ở chương 1?

Các câu hỏi trước khi bắt tay vào thực hiện… 1) Loại nội dung nào cần cho thư viện số? trên phương tiện truyền thông nào? Làm thế nào để thực hiện được? 2) Scan hay mua? 3) Nội dung sẽ được truy cập bằng cách nào? Giao diện nên xây dựng ra sao? 4) Thông tin số sẽ được bảo quản như thế nào? 5) Thư viện số sẽ được tài trợ như thế nào? 6) Thư viện số sẽ được đưa ra thị trường như thế nào? 7) Vấn đề quảng bá ? 8) Người dùng và cán bộ sẽ được đào tạo ra sao? 9) Thư viện số tuân theo luật bản quyền như thế nào?

Các câu hỏi trước khi bắt tay vào thực hiện của thư viện số trường đại học Cornell  Why do you want to digitize materials?  Who is your audience?  Who owns the materials?  Who is the copyright holder for the intellectual property contained in the materials?  What is your timeframe for the project?  How is the project being funded?  Who will be responsible for different stages of the project?  How will you digitize the materials?  How will you describe the materials and what metadata scheme will be used?  How will you provide access to the collection?  How will you preserve and maintain the collection and digitized materials?

1.Sự phát triển của các thư viện Những thay đổi về mặt công nghệ Những thay đổi trong các thư viện Các hệ thống và ứng dụng được sử dụng trong các thư viện Những nhà chiến lược và những người tiên phong và các nghiên cứu ảnh hưởng đến các thư viện số Internet và web: các công cụ hỗ trợ đắc lực của thư viện.



















2. Giới thiệu về tiến trình tạo và quản lý bộ sưu tập số. Phân tích hệ thống và QLý dự án – “Ba ràng buộc” trong quá trình quản lý dự án: các yêu cầu về thực hiện, thời gian và kinh phí i. Các yêu cầu về thực hiện: đó là những yêu cầu nào? ii. Thời gian: các yếu tố làm ảnh hưởng đến thời gian thực hiện dự án? iii. Kinh phí: các yếu tố ảnh hưởng đến kinh phí thực hiện dự án?

i. Các yêu cầu về thực hiện Người tham gia vào dự án và vai trò của họ: họ có thể là – Nhà phân tích: là người đi tìm các vấn đề và đưa ra giải pháp; – Nhà thiết kế: là người dịch các gợi ý của nhà phân tích theo một mô hình – Nhà phát triển: là người xây dựng hệ thống, nhà quản lý dự án, người theo dõi toàn bộ dự án.

i. Các yêu cầu về thực hiện Các nguyên nhân hệ thống không đáp ứng được các hướng dẫn để thực hiện dự án, các lý do thông thường là: – Thiết kế có lỗi: không tuân theo hướng dẫn nhà phân tích. – Nhà phân tích và nhà thiết kế đưa ra hướng dẫn thực hiện nghèo nàn=> nhà phát triển và nhà quản lý dự án khó tiếp thu để thực hiện. – Tin vào nhà cung cấp.

ii. Thời gian *Sự trì hoãn xảy ra vì các lý do sau: Nhóm ra quyết định (có thể là nhà phân tích, nhà thiết kế, nhà phát triển và nhà quản lý hay là nhà quản trị) mong đợi một hệ thống “hoàn hảo” hơn là một hệ thống hiệu quả. Nhà phân tích và nhà thiết kế tiếp tục bổ sung vào bảng mô tả chi tiết công việc. Vấn đề thiếu cán bộ, thiếu niềm đam mê và động lực; các bộ phận cạnh tranh càng chủ động để tạo ra thay đổi. Vấn đề trì hoãn trong quá trình phân phối các tài liệu, hàng hóa và dịch vụ.

iii. Kinh phí Có một vài lý do thường gặp trong vấn đề về ngân sách: – Quá trình chọn giá được thiết kế nhằm làm giảm chi phí: bằng cách xác định nhà cung cấp có giá thấp nhất của cùng sản phẩm, đôi khi có thể gây ra tác dụng phụ. Có một trường hợp cụ thể là khi nhà cung cấp phát hiện ra mức giá của đối thủ, họ sẽ chú ý tới việc đối thủ của họ có thể tăng giá và tiếp tục cạnh tranh với họ. – Các ước lượng không thực tế về giá cả – Thiếu hệ thống kiểm tra giá, kế hoạch tiêu dùng, và hệ thống thanh toán. – Có thay đổi về chính sách ưu tiên ngân sách hoặc cấp phát ngân sách; các mục tiêu trong cấp phát ngân sách có khả năng ảnh hưởng đến việc bị thu hồi ngân sách.

Bài tập: Khảo sát về thư viện số Mục tiêu của bài tập: Nhận biết được tính đa dạng của các thư viện số và sự khác nhau của chúng như khác nhau về mục tiêu, người dùng, nội dung, tổ chức và cấu trúc, các điều kiện hỗ trợ tìm kiếm, cơ sở hạ tầng đựơc yêu cầu và các dịch vụ được cung cấp. Tiến trình thực hiện: Lựa chọn và xem một dự án thư viện số. Chuẩn bị một bản báo cáo thảo luận về các vấn đề khác nhau có thể áp dụng cho thư viện hay bộ sưu tập đặc biệt đó (xem nội dung dàn ý ở dưới). Bản tóm tắt không nên quá ba trang.

Bài tập: Khảo sát về thư viện số Nội dung:  Tên của dự án thư viện số  Trích dẫn (URL)  Sứ mệnh / mục đích / mục tiêu của thư viện số  Cộng đồng phục vụ (khán giả, người dùng)  Nội dung (phát triển bộ sưu tập / chính sách lựa chọn, phạm vi của bộ sưu tập…)  Cách tổ chức của thông tin (metadata, phân loại, từ điển đồng và phản nghĩa)  Giao diện (các khả năng tìm kiếm, tìm kiếm cơ bản / nâng cao, những hỗ trợ cho tìm kiếm, hiển thị và trình bày kết quả)  Các dịch vụ (chính sách truy cập, các hệ thống trợ giúp, các chỉ dẫn, các câu hỏi thường gặp và câu trả lời, các tham khảo số, tán gẫu trao đổi, cửa sổ nhật kí…)  Công nghệ (ví dụ các qui trình số hoá, phần mềm quản lý nội dung, truy cập web, thiết bị phần cứng và phần mềm được sử dụng…)  Công tác quản lý (ngân sách, nguồn quỹ, các quan hệ hợp tác, các phát triển để dự án bền vững)  Các xuất bản của nhóm thư viện điện tử hoặc dự án thư viện điện tử (các tài liệu giấy, các bài điểm sách / hay các đánh giá)  Các thông tin có liên quan khác và/hoặc đánh giá về dự án / thư viện số.

CÁM ƠN!