ก คานา แผนปฏบิ ตั ิการจดั การขยะมูลฝอยชมุ ชน”จงั หวดั สะอาด”จังหวัดพังงา ประจาปีงบประมาณ พ.ศ.๒๕๖๒ วางอยู่บนแนวคิด ๓Rs ตามแนวทางประชารัฐ คือการส่งเสริมการจัดการขยะท่ีต้นทาง ซ่ึงเป็นการจัดการที่ยั่งยืน คือการลดปริมาณขยะจากครัวเรือน(Reduce) การใช้ซ้า(Reuse)และการนากลับมาใช้ใหม่(Recycle)โดยคานึงถึง การมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วนในการจัดการปัญหา ได้แก่ ภาครัฐ องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน ภาคเอกชน ภาคประชาชน/ประชาสงั คม ภาคการศึกษาและศาสนสถาน แผนปฏิบัติการจัดการขยะมูลฝอยชุมชน”จังหวัดสะอาด”จังหวัดพังงา ประจาปีงบประมาณ พ.ศ.๒๕๖๒ นอกจากมุ่งลดปริมาณขยะและการคัดแยกขยะ (ต้นทาง) แล้ว ยังมุ่งสร้างระบบการเก็บขนขยะ (กลางทาง) ซ่ึงเป็นหน้าที่ขององค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน ท่ีต้องให้ความสาคัญและดาเนินการให้มีประสิทธิภาพ ยิ่งขึ้นเพ่ือนาไปสู่การกาจัดขยะอย่างถูกต้องตามหลักวิชาการ (ปลายทาง) เช่นการแปรรูปเป็นพลังงานเช้ือเพลิง การแปรรปู เป็นพลังงานไฟฟ้า การนาไปผา่ นกระบวนการเพอ่ื ผลติ เปน็ ปยุ๋ อนิ ทรยี ต์ า่ งๆ ทีเ่ ปน็ มติ รต่อส่งิ แวดลอ้ มต่อไป การจดั การขยะมลู ฝอยตามแผนปฏบิ ัตกิ ารจัดการขยะมูลฝอยชมุ ชน”จังหวดั สะอาด” จังหวัดพังงา ประจาปีงบประมาณพ.ศ.๒๕๖๒ จะประสบผลสาเร็จเพียงใดขน้ึ อยกู่ บั ทกุ ภาคส่วนทจี่ ะชว่ ยกันขบั เคลื่อนต่อไป จังหวัดพงั งา
สารบัญ ข เรอ่ื ง หนา้ บทที่ 1 บทนา 1 บทที่ 2 สถานการณข์ ยะมลู ฝอยในภาพรวมของจังหวดั พังงา ๔ บทท่ี 3 บทบาทหนา้ ที่ มาตรการ และแนวทางการจดั การขยะมูลฝอย ๙ 1๘ เพ่ือนาไปสู่ความสาเร็จ บทที่ 4 แผนปฏิบัตกิ ารตามมาตรการและแนวทางการดาเนินการเพ่ือ นาไปสูเ่ ป้าหมายการปฏิบัติ
บทที่ 1 บทนา 1. หลักการและเหตุผล ปริมาณขยะมูลฝอยที่เกิดข้ึนท่ัวประเทศมีแนวโน้มเพิ่มข้ึนอย่างต่อเนื่อง ในระยะเวลากว่า 10 ปี ท่ีผ่านมา ซ่ึงหากพิจารณาถึงกระบวนการการจัดการขยะมูลฝอยแล้ว พบว่าอัตราขยะมูลฝอยท่ีถูกนาไปกาจัด อย่างถูกต้องมีอัตราเพ่ิมข้ึนเพียงเล็กน้อยเท่าน้ัน และกระบวนการในการคัดแยก การจัดเก็บ การรวบรวม และ การเก็บขนยังไม่มีประสิทธิภาพเท่าท่ีควร ทาให้เกิดปัญหาขยะตกค้าง ซึ่งเกิดจากประชากรท่ีเพิ่มมากข้ึน การขาดจติ สานกึ ของประชาชน การพฒั นาทางเศรษฐกจิ สังคม รวมถึงการพัฒนาทางด้านเทคโนโลยีและแนวโน้ม การบริโภคของประชากรท่ีเพ่ิมสูงขึ้น โดยวิกฤตปัญหาขยะมูลฝอยที่เกิดข้ึนนี้ จาเป็นที่จะต้องได้รับการแก้ไขอย่าง จรงิ จงั และเร่งดว่ นต่อไป ในคราวการประชุมคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 3 พฤษภาคม 2559 คณะรัฐมนตรีได้มีมติเห็นชอบแผน แมบ่ ทการบรหิ ารจดั การขยะมลู ฝอยของประเทศ (พ.ศ. 2559 - 2564) ตามที่กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและ ส่ิงแวดล้อมเสนอ และได้มอบหมายให้กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล้อมหารือร่วมกับ กระทรวงมหาดไทย เพ่ือจัดทาแผนแม่บทการบริหารจัดการขยะมูลฝอยของประเทศในระยะสั้น (พ.ศ. 2559 - 2560) และเร่งรัดการดาเนินงานตามแผน Road Mad การจัดการขยะมูลฝอยและขยะอันตรายท่ีคณะรักษาความสงบแห่งชาติ ไดม้ มี ติเห็นชอบเมื่อวนั ที่ 26 สิงหาคม 2557 ให้เป็นรูปธรรมโดยเร็ว ในการน้ี กระทรวงมหาดไทยและหน่วยงาน ท่ีเกี่ยวข้องได้จัดทาแผนปฏิบัติการ “ประเทศไทยไร้ขยะ” ตามแนวทาง “ประชารัฐ” ระยะ 1 ปี (พ.ศ. 2559 - 2560) ซ่ึงแผนปฏิบัติการฯ ดังกล่าว เป็นแนวทางในการปฏิบัติเก่ียวกับการจัดการขยะในระยะสั้นของหน่วยงานภาครัฐ องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน ภาคเอกชน และประชาชนโดยทั่วไป ให้มีส่วนร่วมในการดาเนินการลดขยะท่ีต้นทาง เพ่อื ใหว้ างรากฐานการดาเนินการการจัดการขยะให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืนลดผลกระทบปัญหาด้าน ส่งิ แวดลอ้ ม ซ่ึงมีวธิ กี ารสาคัญ ไดแ้ ก่ การลดการเกิดขยะมูลฝอยหรือขยะอันตรายที่แหล่งกาเนิดการนาขยะมูลฝอย กลับมาใช้ซ้าและใช้ประโยชน์ใหม่ การเก็บขนขยะมูลฝอยท่ีมีประสิทธิภาพ การกาจัดขยะมูลฝอยด้วยวิธีที่ถูกต้อง ตามหลกั วชิ าการ การสง่ เสรมิ ภาคเอกชนเข้ามามสี ่วนร่วมในการแปรรูปขยะมูลฝอยเป็นพลังงานหรือเช้อื เพลิง ตามแผนแมบ่ ทการบรหิ ารจัดการขยะมูลฝอยของประเทศ พ.ศ. ๒๕๕๙ – ๒๕๖๔ไดก้ าหนดเป้าหมายใน การจดั การขยะมลู ฝอยของประเทศ ดังนี้ ๑. ขยะมลู ฝอยชมุ ชนไดร้ ับการจดั การอยา่ งถูกต้องตามหลกั วิชาการ ไม่นอ้ ยกว่าร้อยละ ๗๕ ของปริมาณ ขยะมลู ฝอยท่เี กดิ ขน้ึ ภายในปี ๒๕๖๔ ๒. ขยะมูลฝอยตกค้างได้รับการจัดการอย่างถูกต้องตามหลักวิชาการ ร้อยละ ๑๐๐ ของปริมาณขยะมูลฝอย ตกคา้ ง ของปี ๒๕๕๘ ภายในปี ๒๕๖๒ สำนกั งำนส่งเสรมิ กำรปกครองทอ้ งถิ่นจงั หวดั พงั งำ 1
๓. ของเสียอันตรายชุมชนได้รับการรวบรวมและ ส่งไปกาจัดถูกต้องตามหลักวิชาการ ไม่น้อยกว่าร้อยละ ๓๐ ของปริมาณของเสียอันตรายชุมชนท่ีเกิดข้ึน ภายในปี ๒๕๖๔ ๔. มูลฝอยติดเชื้อได้รับการจัดการอย่างถูกต้องตาม หลักวิชาการ ร้อยละ ๑๐๐ ของปริมาณขยะมูลฝอย ตดิ เชื้อทีเ่ กิดขน้ึ ภายในปี ๒๕๖๓ ๕. กากอุตสาหกรรมที่เป็นอันตรายเข้าสู่ระบบ การจดั การที่ถกู ต้อง รอ้ ยละ ๑๐๐ ของปรมิ าณกากอุตสาหกรรมท่ีเปน็ อันตรายที่เกิดขึ้น ภายในปี ๒๕๖๓ ๖. องคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถิ่นมีการคัดแยกขยะมูลฝอยและของเสยี อนั ตรายชุมชนท่ีต้นทาง ไม่น้อยกว่า รอ้ ยละ ๕๐ ของจานวนองค์กรปกครองส่วนท้องถน่ิ ทัว่ ประเทศภายในปี ๒๕๖๔ แผนปฏิบัติการจัดการขยะมูลฝอยชุมชน “จังหวัดสะอาด” จังหวัดพังงา ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2562 ซึง่ วางอยู่บนแนวคิด 3Rs หรือ ๓ ช ตามแนวทาง ประชารัฐ คือ การส่งเสริมการจัดการขยะท่ีต้นทาง ซ่ึงเป็นการ จดั การที่ยงั่ ยนื คือการลดปรมิ าณขยะจากแหลง่ ตน้ ทาง (Reduce,ใชน้ อ้ ย) การใชซ้ ้า (Reuse) และการนากลับมาใช้ ใหม่ (Recycle) ซ่ึงการจัดการขยะนน้ั มุ่งเนน้ การลดปริมาณขยะจากครัวเรือน ส่งเสริมการคัดแยกขยะจากต้นทาง เป็นการเพิ่มมูลค่าหรือแปรรูปขยะ ซึ่งจะส่งผลให้ปริมาณขยะในภาพรวมทั้งจังหวัดลดลง ทาให้ปริมาณขยะ ท่ีจะต้องเข้าสู่ระบบการกาจัดลดลง และมีการกาจัดที่ถูกวิธีเพิ่มมากข้ึน ตามแนวคิดเร่ือง “ประชารัฐ” คือการคานึงถึง การมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วนในการจัดการปัญหา ได้แก่ ภาครัฐ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ภาคเอกชน ภาคประชาชน/ประชาสงั คม ภาคการศกึ ษา และศาสนสถาน เป็นตน้ แผนปฏิบัติการจัดการขยะมูลฝอยชุมชน “จังหวัดสะอาด”จังหวัดพังงา ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2562 นอกจากการมุ่งลดปริมาณขยะและการคัดแยกขยะ (ต้นทาง) แล้ว ยังมุ่งสร้างระบบการเก็บขนข ยะ (กลางทาง) ซึ่งเป็นหน้าที่ขององค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินท่ีต้องให้ความสาคัญและดาเนินการให้มีประสิทธิภาพ มากย่ิงขึ้น เพ่ือนาไปสู่การจัดการหรือการกาจัด ขยะอย่างถูกต้องตามหลักวิชาการ (ปลายทาง) เช่น การแปรรูป เป็นพลังงานเช้ือเพลงิ การแปรรปู เป็นพลังงานไฟฟา้ การนาไปผ่านกระบวนการเพอ่ื ผลิตเปน็ ปุ๋ยอินทรีย์ต่างๆ ท่ีเป็น มติ รตอ่ สงิ่ แวดล้อมในอนาคตต่อไป จังหวัดพังงา โดยสานักงานส่งเสริมการปกครองท้องถ่ินจังหวัด ดาเนินการตามแผนปฏิบัติการฯ แล้วเสร็จภายในระยะ 1 ปี จะนาข้อมูลและผลการดาเนินงานท่ีได้จากการดาเนินการตามแผนปฏิบัติการดังกล่าว เปน็ ฐานข้อมูลในการกาหนดแผนปฏบิ ัติการฯ ระยะสน้ั ในปีถัดไป สำนกั งำนสง่ เสริมกำรปกครองทอ้ งถน่ิ จงั หวดั พงั งำ 2
2. แนวทางการจดั การขยะมูลฝอยชุมชนของจังหวัดพังงาปี พ.ศ.2562 การจัดการขยะมูลฝอยอย่างครบวงจรและมุ่งสู่ความย่ังยืน ต้องอาศัยการจัดการแหล่งที่มาของส่ิงที่ ก่อให้เกิดขยะ การปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตหรือพฤติกรรมของประชาชนในการดารงชีวิตประจาวันตลอดจนการมีส่วน ร่วมจากทุกภาคส่วน ท้ังภาครัฐ ภาคเอกชน ภาคประชาสังคม ในรูปของ”ประชารัฐ” หรือในรูปของ “บวร”โดย ดาเนนิ การบนแนวคดิ มาตรการต่างๆ ดงั นี้ 2.1 แนวคดิ พืน้ ฐาน โดยใชห้ ลกั 3 Rs ได้แก่ Reduce ลด (โดยคิดก่อนใช้) Reuse ใช้ซ้า (ใช้แล้ว ใช้อีกหากยังใช้ได้) และ Recycle (นากลับมาใช้ใหม่) และหลักการประชารัฐ คือ การส่งเสริมบทบาทของทุก ภาคส่วน ได้แก่ ภาคราชการ(ส่วนกลาง ส่วนภูมภิ าค และสว่ นท้องถ่ิน) ภาคเอกชน ภาคการศึกษา ภาคการศาสนา ภาคประชาชนและประชาสงั คม 2.2 มาตรการการจัดการขยะท้ัง ๓ ระยะ ไดแ้ ก่ ต้นทาง กลางทาง ปลายทาง ประกอบดว้ ย 1) มาตรการลดและคดั แยกทีแ่ หลง่ กาเนิด คือ สนับสนุนและขยายผลให้มีการจัดการขยะมูลฝอย ต้ังแต่ครวั เรือน สถานศึกษา สถานประกอบการ รวมทัง้ สถานบรกิ ารตา่ งๆ ทงั้ ในชมุ ชนและสถานท่ีท่องเทย่ี ว 2) มาตรการเพิ่มศักยภาพการเก็บขน คือ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นและจังหวัดดาเนินการ จัดระบบการเก็บรวบรวมและขนสง่ ขยะมูลฝอยประเภทต่างๆ เพอ่ื นาไปสกู่ ารกาจดั ตอ่ ไป 3) มาตรการส่งเสริมการบริหารจัดการ คือ สร้างจิตสานึกให้ประชาชนต้ังแต่ระดับเยาวชนและ ประชาชนทว่ั ไป เข้ามามสี ่วนรว่ มในการจดั การขยะมูลฝอย 4) มาตรการส่งเสริมและสนับสนุนการบริหารจัดการขยะมูลฝอยชุมชนตั้งแต่ต้นทาง กลางทาง และปลายทาง สำนกั งำนสง่ เสริมกำรปกครองทอ้ งถ่นิ จงั หวัดพังงำ 3
บทท่ี 2 สถานการณ์ขยะมูลฝอยในภาพรวมของจังหวดั พงั งา นิยามและอัตราการผลิตปริมาณและองค์ประกอบของขยะมูลฝอย 1. นยิ ามและความหมาย มลู ฝอย หมายความว่า เศษกระดาษ เศษผ้า เศษอาหาร เศษสินค้า ถุงพลาสติก ภาชนะใส่อาหาร เถ้า มูลสัตว์หรือซากสัตว์ รวมตลอดถึงสิ่งอ่ืนใดท่ีเก็บกวาดจากถนน ตลาด ท่ีเลี้ยงสัตว์หรือท่ีอื่น (พระราชบัญญัติ การสาธารณสขุ , 2535) ขยะมูลฝอย (Solid waste) คือ เศษกระดาษ เศษผ้า เศษอาหาร เศษสินค้า เศษวัตถุ ถุงพลาสติก ภาชนะทใี่ สอ่ าหาร เถา้ มลู สัตวซ์ ากสตั ว์ หรอื สิ่งอน่ื ใดทีเ่ กบ็ กวาดจากถนน ตลาด ที่เลี้ยงสัตว์หรือที่อื่น และหมายความ รวมถึงมูลฝอยติดเช้ือ มูลฝอยท่ีเป็นพิษ หรืออันตรายจากชุมชนหรือครัวเรือน ยกเว้นวัสดุที่ไม่ใช้แล้วของโรงงาน ซ่ึงมี ลกั ษณะและคุณสมบตั ทิ ่ีกาหนดไว้ตามกฎหมายว่าดว้ ยโรงงาน (กรมควบคุมมลพิษ, 2548) ขยะย่อยสลาย (Compostable waste) หรือ มูลฝอยย่อยสลาย คือ ขยะที่เน่าเสียและย่อย สลายไดเ้ ร็ว สามารถนามาหมกั ทาปุ๋ยได้ เช่น เศษผกั เปลือกผลไม้ เศษอาหาร ใบไม้ เศษเน้ือสัตว์ เป็นต้น แต่จะไม่ รวมถึงซากหรือเศษของพืช ผัก ผลไม้ หรือสัตว์ที่เกิดจากการทดลองในห้องปฏิบัติการ โดยขยะท่ีย่อยสลายน้ีเป็น ขยะทพ่ี บมากท่ีสดุ คอื พบมากถึงรอ้ ยละ 64 ของปริมาณขยะท้ังหมดในกองขยะ (กรมควบคมุ มลพษิ , 2558) ขยะรีไซเคิล (Recyclable waste) หรือ มูลฝอยอันตราย คือ ของเสียบรรจุภัณฑ์ หรือวัสดุเหลือใช้ ซ่ึงสามารถนากลับมาใช้ประโยชน์ใหม่ได้ เช่น แก้ว กระดาษ เศษพลาสติก กล่องเคร่ืองดื่มแบบ UHT กระป๋องเคร่ืองด่ืม เศษโลหะ อะลูมิเนียม ยางรถยนต์ เป็นต้น สาหรับขยะรีไซเคิลนี้เป็นขยะที่พบมากเป็นอันดับท่ีสองในกองขยะ กล่าวคือ พบประมาณร้อยละ 30 ของปรมิ าณขยะท้ังหมดในกองขยะ (กรมควบคุมมลพิษ, 2558) ขยะอันตราย (Hazardous waste) หรือ มูลฝอยอันตราย คือ ขยะท่ีมีองค์ประกอบหรือ ปนเป้ือนวัตถุอันตรายชนิด ต่าง ๆ ซ่ึงได้แก่ วัตถุระเบิด วัตถุไวไฟ วัตถุออกซิไดซ์ วัตถุมีพิษ วัตถุท่ีทาให้เกิดโรค วัตถุกัมมันตราดสี วัตถุที่ทาให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางพันธุกรรม วัตถุกัดกร่อน วัตถุท่ีก่อให้เกิดการระคายเคือง วัตถุอย่างอ่ืนไม่ว่าจะเป็นเคมีภัณฑ์ หรือสิ่งอ่ืนใดท่ีอาจทาให้เกิดอันตรายแก่บุคคล สัตว์ พืช ทรัพย์สินหรือ สิ่งแวดล้อม เช่น ถ่านไฟฉาย หลอดฟลูออเรสเซนต์ แบตเตอรี่โทรศัพท์เคล่ือนที่ ภาชนะบรรจุสารกาจัดศัตรูพืช กระป๋องสเปรย์บรรจุสีหรือสารเคมี เป็นต้น ขยะอันตรายน้ีเป็นขยะที่มักจะพบได้น้อยท่ีสุด กล่าวคือ พบประมาณ เพยี งรอ้ ยละ 3 ของปรมิ าณขยะทัง้ หมดในกองขยะ (กรมควบคุมมลพิษ, 2548) ขยะทั่วไป หรือ มูลฝอยทั่วไป (General waste) คือ ขยะประเภทอ่ืนนอกเหนือจากขยะย่อย สลาย ขยะรไี ซเคิล และขยะอันตราย มีลกั ษณะที่ย่อยสลายยากและไม่คุ้มค่าสาหรับการนากลับมาใช้ประโยชน์ใหม่ เช่น ห่อพลาสติกใส่ขนม ถุงพลาสติกบรรจุผงซักฟอก พลาสติกห่อลูกอม ซองบะหม่ีก่ึงสาเร็จรูป ถุงพลาสติกเป้ือน เศษอาหาร โฟมเป้ือนอาหาร ฟอยล์เปื้อนอาหาร เป็นต้น สาหรับขยะทั่วไปน้ีเป็นขยะท่ีมีปริมาณใกล้เคียงกับขยะ อนั ตราย กลา่ วคอื จะพบประมาณรอ้ ยละ 3 ของปรมิ าณขยะทั้งหมดในกองขยะ (กรมควบคุมมลพิษ, 2558) มูลฝอยติดเช้ือ หมายความว่า มูลฝอยท่ีมีเชื้อโรคปะปนอยู่ในปริมาณหรือมีความเข้มข้น ซึ่งถ้ามี การสมั ผัสหรือใกล้ชดิ กับมลู ฝอยนนั้ แลว้ สามารถทาใหเ้ กดิ โรคได้ สำนกั งำนสง่ เสริมกำรปกครองทอ้ งถิน่ จงั หวดั พงั งำ 4
กรณีมูลฝอยดังต่อไปน้ีที่เกิดข้ึนหรือใช้ในกระบวนการตรวจวินิจฉัยทางการแพทย์และการ รักษาพยาบาล การให้ภูมิคุ้มกันโรคและการทดลองเก่ียวกับโรค และการตรวจชันสูตรศพหรือซากสัตว์ รวมท้ังใน การศึกษาวิจัยเรื่องดังกล่าว ให้ถือว่าเป็นมูลฝอยติดเชื้อ (กฎกระทรวงสาธารณสุข ว่าด้วยการกาจัดมูลฝอยติดเชื้อ, 2545) (1) ซากหรอื ช้นิ ส่วนของมนุษย์ หรอื สัตวท์ ี่เป็นผลมาจากการผ่าตัด การตรวจชันสูตรศพ หรือซากสัตว์ และการใช้สัตวท์ ดลอง (2) วัสดุของมีคม เช่น เข็ม ใบมีด กระบอกฉีดยา หลอดแก้ว ภาชนะที่ทาด้วยแก้วสไลด์ และ กระจกปดิ สไลด์ (3) วัสดุซ่ึงสัมผัสหรือสงสัยว่าจะสัมผัสกับเลือด ส่วนประกอบของเลือด ผลิตภัณฑ์ที่ได้จากเลือด สารน้าจากร่างกายของมนษุ ยห์ รือสตั ว์ หรอื วคั ซนี ทท่ี าจากเชื้อโรคท่ีมีชีวิต เชน่ สาลี ผา้ กอ๊ ซ ผ้าต่างๆ และท่อยาง (4) มลู ฝอยทุกชนดิ ท่มี าจากหอ้ งรกั ษาผู้ป่วยตดิ เชื้อรา้ ยแรง กากอุตสาหกรรมที่เป็นอันตราย หมายถึงขยะอันตรายท่ีเกิดจากกิจกรรมต่างๆ ของสถาน ประกอบการในการกากบั ของกระทรวงอุตสาหกรรม ตามพระราชบัญญตั โิ รงงาน พ.ศ. 2535 และพระราชบัญญัติ วตั ถอุ ันตราย พ.ศ. 2535 2. อตั ราการผลติ และปรมิ าณของขยะมลู ฝอย 2.1 องค์ประกอบขยะมูลฝอย จากผลการดาเนินการจัดการขยะมูลฝอยขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในพื้นท่ีจังหวัดพังงา พบว่า ในปี พ.ศ. 2560 สัดส่วนองค์ประกอบของขยะมูลฝอยแต่ละประเภทของจังหวัดพังงา (แบ่งแยกประเภท ขยะตามข้อมลู ของกรมควบคมุ มลพิษ) ดงั นี้ ขยะทว่ั ไป จานวน 28,475.75 ตนั ขยะอินทรีย์ จาวนวน 13,162.52 ตนั ขยะรไี ซเคลิ จานวน 8,772.07 ตนั ขยะอนั ตราย จานวน 224.17 ตนั ซากผลิตภัณฑ์เคร่ืองใช้ไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ (Waste from Electrical and Electronic Equipment: WEEE) จานวน 100.93 ตนั สถานการณก์ ารจัดการของเสยี อันตรายจากชุมชนจงั หวดั พังงา พบว่า องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เกือบทุกแห่ง ยังไม่มีระบบบริหารจัดการของเสียอันตรายจากชุมชนท่ีเป็นระบบครบวงจร ตั้งแต่การคัดแยก รวบรวม ขนสง่ และกาจดั (มูลฝอยติดเชอ้ื ) การกาจัดมูลฝอยติดเชื้อของโรงพยาบาลในปี 2561 พบว่า โรงพยาบาลในสังกัดกระทรวง สาธารณสขุ ของรัฐในจงั หวดั พงั งา กาจัดได้ 100 % สำนกั งำนสง่ เสริมกำรปกครองทอ้ งถิ่นจงั หวดั พงั งำ 5
2.2 การคัดแยกและนาขยะมลู ฝอยกลบั มาใชป้ ระโยชนใ์ หม่ ในปี พ.ศ. 2561 สถานการณ์การใช้ประโยชน์ของเสียในพ้ืนท่ีจังหวัดพังงา ประกอบด้วย กิจกรรมธนาคารวัสดุรีไซเคิล กิจกรรมสิ่งประดิษฐ์จากวัสดุรีไซเคิล กิจกรรมปุ๋ยน้าหมักชีวภาพจากขยะอินทรีย์ กจิ กรรมคัดแยกขยะของพนกั งานทา้ ยรถขยะ โดยจากการสอบถามข้อมูลด้านการจัดการขยะขององค์กรปกครองส่วน ท้องถ่ินในจังหวัดพังงา เบ้ืองต้นพบว่าในครัวเรือนและตลาดสดบางแห่งได้มีการคัดแยกขยะอินทรีย์และขยะรีไซเคิล บางส่วนเพอ่ื นามาใช้ประโยชน์ ประมาณ 8,772.07 ตนั /ปี 3. สรปุ ผลการดาเนนิ การตาม “แผนปฏบิ ัติการจัดการขยะมลู ฝอยชุมชน “จงั หวัดสะอาด” ประจาปี พ.ศ. ๒๕๖๑” ผลการดาเนนิ การภาพรวมของปริมาณขยะ ณ แหล่งกาจดั จังหวัดพังงา >> ฐานข้อมูลปรมิ าณมูลฝอยท่เี ขา้ สู่ระบบกาจดั ปี พ.ศ. 2560 ตงั้ แต่เดือน ตลุ าคม 25๕๙ – กนั ยายน 2560 คอื ๖๖,๐๗๒.๑๕ ตนั (เฉล่ีย ๕,๕๐๖.๐๑ ตัน/เดือน) >> ปรมิ าณมูลฝอยที่เข้าส่รู ะบบกาจัด เกดิ ขึน้ ในปี พ.ศ. 2561 ตั้งแตเ่ ดือน ตุลาคม 2560 – กันยายน 2561 คอื ๖๒,๐๗๕.๙๐ ตัน (เฉลย่ี ๕,๐๘๙.๖๖ ตนั /เดือน) >> แนวโน้มปริมาณมลู ฝอยท่ีเข้าสูร่ ะบบกาจัด ลดลงประมาณร้อยละ ๖.๐๕ ตวั ช้ีวดั เปา้ ประสงค์ตามแผน จากการดาเนินการตาม“แผนปฏิบัติการจัดการขยะมูลฝอยชุมชน “จังหวัดสะอาด” ประจาปี พ.ศ. ๒๕๖๑” ของจงั หวัดพงั งา มีผลการดาเนินงาน ดงั น้ี 1. ขยะมูลฝอยชุมชนท่ีเกิดข้ึนในปี พ.ศ. ๒๕๖๑ ร้อยละ ๔๐ ได้รับการกาจัดอย่างถูกต้อง ตามหลกั วิชาการ ผลการดาเนินการ ขยะมูลฝอยชุมชนท่ีเกิดขึ้นในปี พ.ศ. ๒๕๖๑ (ตุลาคม 2560 – กันยายน 2561) จานวน ๖๒,๐๗๕.๙๐ ตัน ได้รับการกาจัดอย่างถูกต้องตามหลักวิชาการ จานวน ๑๐,๐๐๘.๕๘ ตัน คิดเป็นรอ้ ยละ ๑๖.๑๒ 2. สถานท่ีกาจัดขยะมูลฝอยท่ีไม่ถูกต้องตามหลักวิชาการทั่วประเทศ ร้อยละ ๒๐ ได้รับ การปรับปรงุ แกไ้ ข ปดิ หรือบาบดั ฟน้ื ฟู ผลการดาเนินการ สถานที่กาจัดขยะมูลฝอยที่ไม่ถูกต้องตามหลักวิชาการในพ้ืนท่ีจังหวัด จานวน ๑๓ แห่ง ได้รับปรับปรุงแก้ไข ปิด หรือบาบัดฟ้ืนฟู จานวน ๒ แห่ง คิดเป็นร้อยละ ๑๕.๓๘ (ทต.ทับปุดและ อบต.ทา้ ยเหมือง) และคาดวา่ จะปิดเพิ่มอกี ๑ แหง่ คอื ทต.เกาะยาว 3. ขยะมูลฝอยชุมชนทีเ่ กดิ ขึน้ ในปี พ.ศ.๒๕๖๑ รอ้ ยละ ๓๐ ถกู นาไปใช้ประโยชน์ ผลการดาเนินการ ขยะมูลฝอยชุมชนท่ีเกิดข้ึนในปี พ.ศ. 2561 ถูกนาไปใช้ประโยชน์ คิดเป็นร้อยละ ๒๒.๔๑ เช่น ขยะอินทรีย์ นาไปทาปุ๋ยหมัก น้าหมักชีวภาพ นาไปเล้ียงสัตว์ เศษวัสดุเหลือใช้ นาไป ประดิษฐส์ ่งิ ต่างๆ เช่น กระถางตน้ ไม้ โคมไฟจากขวดพลาสตกิ ทากระเป๋าจากซองกาแฟ ฯลฯ 4. ครัวเรือน ร้อยละ ๕๐ เข้าร่วมเครือข่าย “อาสาสมัครท้องถ่ินรักษ์โลก” เพื่อส่งเสริมการ จดั การสิ่งปฏิกลู และขยะมลู ฝอย ผลการดาเนินการครัวเรือนเข้าร่วมเครือข่าย “อาสาสมัครท้องถิ่นรักษ์โลก” เพ่ือส่งเสริมการ จัดการสิ่งปฏกิ ลู และขยะมลู ฝอย คดิ เป็นรอ้ ยละ ๑๘.๔๑ สำนกั งำนสง่ เสรมิ กำรปกครองทอ้ งถิน่ จงั หวดั พงั งำ 6
5. หมู่บ้านชมุ ชน ร้อยละ ๑๐๐ มกี ารจดั ต้ังจุดรวบรวมขยะอันตรายจากชุมชน ผลการดาเนนิ การหมู่บ้าน/ชุมชน มกี ารจัดต้งั จดุ รวบรวมขยะอันตรายจากชุมชนครบทกุ แห่ง 6. องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน ร้อยละ ๑๐๐ มีภาชนะรองรับมูลฝอยแบบแยกประเภท ในสวนสาธารณะและสถานทท่ี อ่ งเท่ยี วทุกแห่ง ผลการดาเนินการองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น มีภาชนะรองรับมูลฝอยแบบแยกประเภทใน สวนสาธารณะและสถานทที่ อ่ งเท่ียว คดิ เปน็ รอ้ ยละ ๘๙.๒๖ สำนักงำนสง่ เสรมิ กำรปกครองทอ้ งถนิ่ จงั หวดั พังงำ 7
7. รูปแบบการบริหารจดั การขยะมูลฝอย 7.1 การบริหารจัดการขยะมูลฝอยแบบการรวมกลุ่มขององค์การปกครองส่วนท้องถ่ินในพ้ืนที่ ในการจดั การมลู ฝอย Clusters ซง่ึ เป็นการรวมกลุ่มพ้ืนที่ขนาดเล็ก (S) คือ กลุ่มที่มีปริมาณขยะมูลฝอยรวมกันแล้ว น้อยกว่า ๓๐๐ ตนั /วัน จานวน ๗ กลมุ่ มีองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน จานวน ๕๑ แห่ง เข้าร่วม(ซึ่งมี ๔ แห่งท่ีอาจ แยกออกไปดาเนินการโดยประชาชนได)้ 7.2 การบริหารจัดการขยะมูลฝอยโดยประชาชน เป็นการจัดการขยะในพ้ืนที่องค์กรปกครองส่วน ท้องถิ่นที่ไม่มีรถขยะ ซ่ึงสภาพพ้ืนท่ีค่อนข้างเป็นชนบทเพื่อขับเคล่ือนการเป็น Zero waste โดยต้องส่งเสริมการใช้ ทรัพยากร ท่ีมีอยู่นากลับมาใช้ใหม่เพ่ือเป็นการใช้ทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด และเป็นการลดปริมาณของ เสยี ที่เกดิ ขนึ้ ใหเ้ หลือนอ้ ยที่สุด โดยการใช้หลักการมีส่วนร่วมลดและคัดแยกขยะมูลฝอยที่ต้นทางตามหลักการ 3 ช : คือ ใช้น้อยลง ใช้ซ้า และนากลับมาใช้ใหม่ (3Rs : Reduce Reuse Recycle) มีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น จานวน ๔ แห่ง ทจี่ ะดาเนนิ การได้แก่ ๑.ทต.เกาะยาวใหญ่ ๒.อบต.บางวนั ๓.อบต.ลาภี ๔.อบต.ทุ่งคาโงก สำนักงำนสง่ เสรมิ กำรปกครองทอ้ งถน่ิ จงั หวัดพังงำ 8
บทที่ 3 บทบาทหนา้ ท่ี มาตรการ และแนวทางการจัดการขยะมลู ฝอยเพอ่ื นาไปส่คู วามสาเรจ็ 1. บทบาทหนา้ ที่ของหนว่ ยงานทีเ่ กย่ี วขอ้ ง (ภายใต้แผนแม่บทการจัดการขยะมูลฝอย พ.ศ.2559-2564) แผนแม่บทการจัดการขยะมูลฝอย (พ.ศ.2559–2564) ได้จัดทาข้ึนเพื่อเป็นกรอบทิศทาง การดาเนินการแกไ้ ขปัญหาขยะมูลฝอยและขยะอันตรายของประเทศ มีการกาหนดแนวทางการบริหารจัดการขยะ การบูรณาการการดาเนินงานร่วมกันของหน่วยงานที่เก่ียวข้องท้ัง ภาครัฐ เอกชน และภาคประชาชน และท่ีสาคัญ ได้กาหนดบทบาทหน้าท่ีของหน่วยงานต่าง ๆ ไว้ อย่างชัดเจน กระทรวงมหาดไทยในฐานะ หน่วยงานหลัก ท่ีรับผิดชอบขยะมูลฝอยชุมชน ประกอบกับเป็นหน่วยงานที่กากับดูแลจังหวัดและองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินใน การจัดการขยะมูลฝอยให้เป็นไปตามกฎหมาย ประกาศ ระเบียบ และแนวทางที่ เหมาะสม จึงเป็นพันธกิจและ ภารกิจที่จาเป็นในการจัดทาแผนปฏิบัติการขับเคลื่อนการจัดการขยะมูลฝอย ชุมชนของท้ังจังหวัดและองค์กร ปกครองส่วนท้องถิ่นให้สอดคล้องกับสภาพปัญหาและสามารถดาเนินการ จัดการขยะมูลฝอยได้อย่าง มีประสิทธิภาพ แผนแม่บทการบริหารจัดการขยะมูลฝอยของประเทศ (พ.ศ.2559–2564) ได้กาหนดบทหน้าท่ี ของกระทรวงมหาดไทยและหน่วยงานภายใต้กระทรวงมหาดไทยไว้ดงั นี้ 1.1 บทบาทหนา้ ทกี่ ระทรวงมหาดไทย กระทรวงมหาดไทย เป็นหน่วยงานเจ้าภาพหลักในการดาเนินการจัดการขยะมูลฝอยชุมชนใน พน้ื ที่ ทว่ั ประเทศ โดยดาเนินการ ดงั น้ี 1.1.1 เรง่ รดั การดาเนนิ การกาจัดขยะมูลฝอยตกค้างท่ัวประเทศให้หมดไป โดยกากับดูแลจังหวัด และองค์กร ปกครองสว่ นท้องถน่ิ ดาเนนิ การปิด และ/หรือปรบั ปรุงฟื้นฟสู ถานทก่ี าจัดขยะมลู ฝอยเดิมให้ถูกต้อง 1.1.2 เป็นหน่วยงานจัดตั้งงบประมาณการจัดการขยะมูลฝอยของจังหวัดและองค์กรปกครอง สว่ นท้องถนิ่ 1.1.3 กากับ ติดตาม เร่งรัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นให้ดาเนินการตามแผนปฏิบัติการจัดการ ขยะมลู ฝอย ของกระทรวง จังหวดั และแผนแมบ่ ทการจดั การขยะมูลฝอยของประเทศ 1.1.4 สนับสนุนการรวมกลุ่มพื้นที่กาจัดขยะมูลฝอย (Clusters) สนับสนุนการกาจัดขยะมูลฝอย โดยเทคโนโลยีทเี่ หมาะสม และส่งเสริมเอกชนลงทุนการจดั การขยะมูลฝอย 1.1.5 สนบั สนุนใหใ้ ชก้ ฎหมายผังเมืองในการพิจารณาจัดต้งั โรงกาจดั ขยะมลู ฝอย 1.1.6 จัดกิจกรรมและส่งเสริมการลดและคัดแยกขยะมูลฝอยในหน่วยงานสังกัด กระทรวงมหาดไทย 1.1.7 สร้างความรู้ ความเข้าใจกับภาคเอกชน เพอื่ ลดการตอ่ ต้านในการดาเนินมาตรการเกี่ยวกับ มาตรการจัดการขยะมูลฝอยและขยะอนั ตราย 1.2 บทบาทหนา้ ท่ีจังหวัด เป็นหน่วยงานหลักในเรื่อง การถ่ายทอดนโยบายหลัก การกากับ ติดตาม เร่งรัด การดาเนินการ ด้านการจัดการขยะมลู ฝอยในภาพรวมของพื้นท่ี 1.2.1 จดั ทาแผนปฏิบตั กิ ารระดบั จังหวัดเพ่ือดาเนินงานในการจัดการขยะมูลฝอยของจังหวัด (สถจ.) 1.2.2 เร่งรัดการดาเนินการกาจัดขยะมูลฝอยตกค้างภายในจังหวัดให้หมดไป โดยกากับดูแลองค์กร ปกครองส่วนทอ้ งถ่นิ ดาเนินการปิด และ/หรอื ปรบั ปรุงฟื้นฟสู ถานท่ีกาจัดขยะมูลฝอยเดิมให้ถูกต้อง (สถจ. , ทสจ.) สำนกั งำนสง่ เสริมกำรปกครองทอ้ งถน่ิ จงั หวดั พังงำ 9
1.2.3 สนับสนุนการรวมกลุ่มพ้ืนท่ีกาจัดขยะมูลฝอย (Clusters) การกาจัดขยะมูลฝอยโดย เทคโนโลยี ที่เหมาะสม และสง่ เสริมเอกชนลงทนุ การจดั การขยะมลู ฝอย (สถจ.) 1.2.4 สนับสนุนให้มีศูนย์รวบรวมขยะอันตรายชุมชนของจังหวัดหรือองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน (สถจ.) 1.2.5 สร้างความรู้ ความเข้าใจเกีย่ วกับการลด คัดแยก ขยะมูลฝอยและขยะอันตรายที่ต้นทางให้กับ ประชาชน และสนับสนุนองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นดาเนินการลด คัดแยก และนาขยะมูลฝอย กลับมาใช้ประโยชน์ (สถจ. , ทสจ. , สสจ. , อกจ.) 1.2.6 ติดตามและกากับดูแลองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินดาเนินการบริหารจัดการขยะมูลฝอย และขยะอันตรายภายในจังหวัดให้มีประสิทธิภาพและถูกต้องตามหลักวิชาการ รวมถึงให้มีการรายงานผล การดาเนินการ (สถจ.) 1.2.7 สนับสนุนการจัดหาพื้นที่ในการจัดการหรือกาจัดขยะมูลฝอยขององค์กรปกครอง ส่วนทอ้ งถิน่ (สถจ.) 1.2.8 สนับสนุนการสร้างกระบวนการมีส่วนร่วมของประชาชนในพื้นที่ โดยการเผยแพร่ข้อมูล ข่าวสาร และเปิดช่องทางให้ประชาชนสามารถเสนอแนะ ร่วมตัดสินใจและร่วมมือในการดาเนินโครงการ บริหาร จัดการขยะมูลฝอยและขยะอันตรายตั้งแตต่ ้นทาง (สถจ. , ทสจ. , สสจ. , อกจ.) 1.2.9 รับฟังความคิดเห็นของประชาชนตามระเบียบสานักนายกรัฐมนตรี ว่าด้วยการรับฟัง ความคิดเห็นของประชาชน พ.ศ.2548 หรอื ระเบียบ/กฎหมายอืน่ ท่ีเกี่ยวข้อง (ถา้ ม)ี (สถจ. , ทสจ. , สสจ. , อกจ.) 1.3 บทบาทหน้าที่องคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถนิ่ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เปน็ หน่วยงานปฏิบัตกิ ารในระดับพืน้ ท่ี 1.3.1 ร่วมกับจังหวัดจัดทาแผนปฏิบัติการเพ่ือดาเนินงานในการจัดการขยะมูลฝอยขององค์กร ปกครองสว่ นท้องถน่ิ และจงั หวดั 1.3.2 ดาเนินการกาจัดขยะมูลฝอยตกค้างภายในพื้นท่ีให้หมดไป โดยดาเนินการปิด และ/หรือ ปรบั ปรุง ฟ้ืนฟูสถานท่ีกาจัดขยะมูลฝอยเดิมใหถ้ ูกต้อง 1.3.3 ดาเนินการลดและคัดแยกขยะมูลฝอยในพ้ืนที่ และจัดระบบการเก็บรวบรวมขนส่งขยะ มูลฝอยและขยะอนั ตรายชมุ ชนแบบแยกประเภทเพื่อสง่ กาจดั อย่างถูกต้องตามหลกั วิชาการ 1.3.4 การรวมกลุ่มพ้ืนท่ีและจัดตั้งศูนย์กาจัดขยะมูลฝอยรวม โดยใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสม สง่ เสริม ภาคเอกชนลงทุนการจดั การขยะมูลฝอย และไดร้ ับการยอมรับจากประชาชนในพ้ืนท่ี 1.3.5 จดั หาพื้นทที่ ่เี หมาะสมเพือ่ รองรบั การจัดการขยะมูลฝอยหรอื การกาจดั ขยะมูลฝอย 1.3.6 ออกข้อบัญญัติท้องถิ่นเกี่ยวกับการจัดการขยะมูลฝอยภายใต้กฎหมายท่ีเก่ียวข้อง ในการคัดแยก เก็บรวบรวม การเก็บขนและกาจัดขยะมูลฝอย การจัดเก็บค่าธรรมเนียมการเก็บขนและกาจัดขยะ มูลฝอยใหเ้ หมาะสม 1.3.7 จัดตัง้ ศนู ย์แลกเปลีย่ นเรียนรกู้ ารจัดการขยะมูลฝอยชุมชนในระดบั ท้องถ่นิ 1.3.8 ติดตามและบังคับใช้กฎหมายกับเอกชนผู้รับจ้างการจัดการขยะมูลฝอย ให้เอกชน ดาเนนิ การ จัดการขยะมูลฝอยในพื้นท่บี ริการอย่างถูกต้องตามหลักวชิ าการ สำนกั งำนสง่ เสรมิ กำรปกครองทอ้ งถ่ินจงั หวัดพงั งำ 10
1.3.9 สนับสนุนการสร้างกระบวนการมีส่วนร่วมของประชาชนในพื้นท่ี โดยการเผยแพร่ข้อมูล ข่าวสาร และเปิดช่องทางให้ประชาชนสามารถเสนอแนะ ร่วมตัดสินใจและร่วมมือในการดาเนินโครงการบริหาร จัดการขยะมูลฝอยและขยะอันตรายต้งั แต่ต้นทาง 1.3.10 รับฟังความคิดเห็นของประชาชนตามระเบียบสานักนายกรัฐมนตรี ว่าด้วยการรับฟัง ความคิดเห็น ของประชาชน พ.ศ. 2548 หรือระเบียบ กฎหมายอ่นื ทีเ่ ก่ยี วขอ้ ง (ถ้าม)ี 2. มาตรการและแนวทางการจัดการขยะมูลฝอยเพื่อนาไปสคู่ วามสาเร็จ กรอบการดาเนินงาน การดาเนินงานในการบริหารจัดการขยะมูลฝอยที่มีประสิทธิภาพน้ัน สามารถแบ่งการดาเนินงาน ออกเป็น 3 ระยะ ได้แก่ระยะต้นทาง คือการลดปริมาณขยะและมีการคัดแยกขยะท่ีครัวเรือน สถานที่ราชการ สถานท่ีสาธารณะ และสถานประกอบการ ระยะกลางทาง คือ การเก็บและขนที่มีประสิทธิภาพ และระยะ ปลายทางคอื การจัดการขยะทีถ่ ูกตอ้ งตามหลกั วชิ าการและมีประสทิ ธิภาพ มาตรการสง่ เสรมิ และสนับสนุนการบรหิ ารจดั การขยะมลู ฝอยชมุ ชนใหป้ ระสบความสาเรจ็ มาตรการในการส่งเสริมและสนับสนุนให้การบริหารจัดการขยะมูลฝอยประสบผลสาเร็จ โดยเร่ิมต้นคือให้ประชาชนเกิดการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในการจัดการขยะมูลฝอย การบริโภคที่เป็นมิตรกับ ส่ิงแวดลอ้ ม การสรา้ งจิตสานึกให้ประชาชนเกิดวินัยลดการบริโภคสินค้าที่ฟุ่มเฟือยหรือไม่จาเป็น เพ่ือลดอัตราการเกิด ขยะมูลฝอยและของเสียอันตราย ณ แหล่งกาเนิด สนับสนุนการผลิตและการใช้ผลิตภัณฑ์ที่เป็นมิตรต่อส่ิงแวดล้อม ส่งเสริมให้มีการใช้ซ้า การคัดแยกและนาขยะมูลฝอยและขยะอันตรายไปใช้ประโยชน์ใหม่ให้มากท่ีสุดก่อนการกาจัด ในขั้นสุดท้าย ส่งเสริมและพัฒนาธุรกิจรีไซเคิล รวมถึงการสร้างแรงจูงใจให้ครัวเรือน สถานศึกษา สถานประกอบการ และภาคบริการ ทั้งในชุมชนและสถานท่ีท่องเที่ยวคัดแยกและลดปริมาณ ในส่วนของภาคเอกชนต้องมีการพัฒนา ผลติ ภณั ฑ์ทเ่ี ป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม และส่งเสริมการใช้วัสดุท่ีสามารถใช้ซ้า หรือนากลับมาแปรรูปใช้ใหม่ตามหลักการ 3Rs ภาครัฐเป็นผู้นาในการจัดการขยะมูลฝอยและของเสียอันตรายในหน่วยงาน และส่งเสริมการใช้สินค้าและบริการ ท่ีเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมให้ครบวงจร ขยะมูลฝอยที่เราพบเห็นกันในชีวิตประจาวันนั้นเกิดจากครัวเรือน สถาน ประกอบการ รวมถึงสถานที่สาธารณะ ดงั น้ัน จงึ ตอ้ งใช้มาตรการต่างๆ ในการจัดการขยะมูลฝอยชุมชน ดังน้ี 1. มาตรการลดปริมาณและคัดแยกขยะมลู ฝอย ณ แหลง่ กาเนิด (ตน้ ทาง) เพื่อเป็นการจัดการขยะมูลฝอยเป็นไปอย่างถูกต้องตามหลักวิชาการ มีประสิทธิภาพและ นากลับมาใช้ประโยชน์ รวมท้ังเพื่อป้องกันและควบคุมการเพ่ิมขึ้นของปริมาณขยะมูลฝอยต้ังแต่ต้นทาง มีแนวทาง การจดั การ ดังตอ่ ไปน้ี 1.1 การใชห้ ลกั การ 3Rs (Reduce Reuse และ Recycle) หรือ 3 ช คือ (ใชน้ ้อย ใช้ซ้า และนากลับมาใช้ใหม)่ 1) Reduce (ใช้นอ้ ย) การใช้น้อย คือ การลดระดับการใช้ในปัจจุบัน ควบคุมปริมาณการใช้ให้อยู่ในสัดส่วนท่ีพอเหมาะ เพื่อเป็นการลดปริมาณมูลฝอยท่ีเกิดข้ึน เช่น การใช้ถุงผ้าแทนถุงพลาสติก การใช้ผ้าเช็ดหน้าแทนการใช้ทิชชู ใช้ป่ินโตแทนการใช้โฟม การไม่รับถุงพลาสติก การเลือกซื้อบรรจุภัณฑ์ที่เป็นมิตรกับส่ิงแวดล้อม หลีกเลี่ยงการซ้ือ วัสดุสิ้นเปลอื งแบบใชค้ รงั้ เดยี ว การบริโภคทพ่ี อเพยี ง เป็นต้น สำนักงำนสง่ เสรมิ กำรปกครองทอ้ งถนิ่ จงั หวดั พงั งำ 11
2) Reuse (ใชซ้ ้า) การใช้ซ้าการนาสิ่งของท่ีใช้แล้วมาใช้ประโยชน์ให้คุ้มค่า เช่น การใช้กระดาษทั้งสองหน้า การใช้ ภาชนะที่สามารถใช้ซ้าได้ การใช้บรรจุภัณฑ์ซ้าหลายคร้ังก่อนท้ิง การเลือกซื้อสินค้าท่ีสามารถใช้ซ้าได้การดัดแปลง ของเหลอื ใชม้ าใชป้ ระโยชน์ การซอ่ มแซมอุปกรณต์ า่ ง ๆ ใหใ้ ชไ้ ด้ใหม่ 3) Recycle (นากลบั มาใช้ใหม)่ การนากลับมาใช้ใหม่ คือ การคัดแยกขยะมูลฝอยแต่ละประเภท ทั้งท่ีบ้าน โรงเรียน และ สานักงาน เพ่ือนาวัสดุท่ียังสามารถนากลับมาใช้ใหม่หมุนเวียนกลับมาเข้าสู่กระบวนการผลิตตามกระบวนการของ แต่ละประเภท เพ่ือนากลับมาใช้ประโยชน์ใหม่ ขยะรีไซเคิลแยกโดยท่ัวไปได้ 4 ประเภท คือ แก้ว กระดาษ พลาสติก และโลหะ/อโลหะ โดยการเลือกสินค้าท่ีทามาจากวัสดุที่สามารถรีไซเคิลได้ หรือการร่วมกิจกรรมการ ส่งเสริมการคัดแยกขยะ และการนาขยะรไี ซเคลิ เข้าสกู่ ระบวนการผลติ เปน็ สนิ คา้ ใหม่ เป็นต้น 1.2 การคดั แยกขยะมูลฝอยทต่ี น้ ทาง หรอื แหลง่ กาเนดิ ขยะมูลฝอย สนับสนนุ และขยายผลให้ประชาชนมีการจัดการขยะมูลฝอยที่ต้นทาง หรือแหล่งกาเนิดมูลฝอยต้ังแต่ ระดับครัวเรือน สถานศึกษา สถานประกอบการ สถานท่ีราชการ ศาสนสถาน สถานบริการต่างๆ ท้ังนี้ ในชุมชนและ สถานท่ีท่องเที่ยว เพื่อลดปริมาณการเกิดขยะมูลฝอย คือ การส่งเสริมให้เกิดกลไกการคัดแยกขยะมูลฝอย และนา ขยะมูลฝอยกลับมาใชป้ ระโยชน์ให้ไดม้ ากทีส่ ุด อาทิ 1) คัดแยกขยะขยะรีไซเคิลออกจากขยะมูลฝอยชุมชน หรือขยะที่นากลับมาใช้ใหม่ โดยบรรจุ ขยะท่ัวไปลงในถังขยะสีน้าเงิน และขยะรีไซเคิลหรือขยะท่ีนากลับมาใช้ใหม่บรรจุลงในถังขยะสีเหลือง หรือถังที่มี สญั ลกั ษณ์หรือข้อความระบุอยบู่ นถังก็ได้ 2) คัดแยกขยะทั่วไปออกจากขยะมูลฝอยชุมชนโดยบรรจุขยะทั่วไปลงในถังขยะสีน้าเงิน หรือถังที่มี สญั ลักษณห์ รือขอ้ ความระบุ อยู่บนถงั ก็ได้ 3) คดั แยกขยะอนิ ทรยี ์ออกจากขยะมลู ฝอยชุมชน โดยบรรจุลงในถังขยะสีเขียว หรือถังท่ีมีสัญลักษณ์ หรือข้อความระบุอยู่บนถังก็ได้ 4) คัดแยกขยะอันตรายออกจากขยะมูลฝอยชุมชน โดยแต่ละหมู่บ้าน/ชุมชน กาหนดจุดรวบรวม ขยะอันตรายชุมชน เพอื่ ส่งกาจัดอยา่ งถูกต้องตามหลักวิชาการต่อไป 5) การรณรงค์และประชาสัมพันธ์การลดปริมาณและคัดแยกขยะมูลฝอยที่ต้นทาง หรือแหล่งกาเนิด ขยะมลู ฝอย เพอื่ สร้างความรูค้ วามเขา้ ใจ ตลอดจนส่งเสริมและสนับสนุนให้ประชาชนได้ตระหนักและมีจิตสานึกในการ ลดปริมาณและคัดแยกขยะมูลฝอยที่ต้นทาง หรือ แหล่งกาเนิดมูลฝอย อาทิ การจัดต้ังธนาคารขยะ การสนับสนุน ถังขยะมูลฝอยใหแ้ กป่ ระชาชนในครวั เรือน ดาเนินการคัดแยกขยะมูลฝอยทั่วไป และการนาขยะมูลฝอยไปใช้ประโยชน์ การอบรมให้ความรู้แก่ประชาชนในการลดปริมาณและการคัดแยกขยะมูลฝอย และการส่งเสริมการนาขยะมูลฝอย ไปใชป้ ระโยชน์ การสง่ เสรมิ และสนับสนนุ ให้ประชาชนแตล่ ะครัวเรือนสามารถจาหนา่ ยขยะขายได้ เปน็ ต้น 6) การจัดวางภาชนะรองรับขยะแบบแยกประเภท อย่างน้อย ๔ ประเภท ไว้ในที่สาธารณะและ สถานสาธารณะให้เพียงพอและเหมาะสมกับประเภท ปริมาณมูลฝอย และกิจกรรมในสถานที่น้ันๆ ได้แก่ ภาชนะ รองรับขยะมูลฝอยท่ัวไปสีน้าเงิน ภาชนะรองรับขยะมูลฝอยรีไซเคิลหรือขยะมูลฝอยนากลับมาใช้ใหม่ สีเหลืองภาชนะรองรับขยะมูลฝอยเศษอาหารหรือขยะมูลฝอยอินทรีย์สีเขียว และภาชนะรองรับขยะมูลฝอยท่ีเป็นพิษ หรืออนั ตรายจากชุมชนสีส้ม ทง้ั นี้ เพื่อความปลอดภยั อาจจดั ภาชนะรองรับมลู ฝอยใหม้ ลี ักษณะโปรง่ ใสก็ได้ 7) กาหนดจุดหรือสถานที่รวบรวม “ขยะพิษหรืออันตรายจากชุมชน” โดยการจัดวางภาชนะ รองรบั ขยะพษิ หรืออันตรายจากชมุ ชนไว้ในพื้นทที่ เ่ี หมาะสม สำนกั งำนสง่ เสรมิ กำรปกครองทอ้ งถิน่ จงั หวดั พังงำ 12
1.3 การจดั การขยะโดยเครือขา่ ย “อาสาสมัครท้องถิ่นรกั ษ์โลก (อถล.)” เป็นเครือข่ายที่เกิดจากความร่วมมือโดยสมัครใจของบุคคลท่ีมีความสนใจ มีความสมัครใจ มีความเสียสละ และอทุ ศิ ตนในการทางานด้านการจัดการสิ่งปฏิกูลและมูลฝอย การปกป้อง และการรักษาทรัพยากรธรรมชาติและ สิ่งแวดลอ้ มในท้องถน่ิ ของตนเอง โดยมจี านวน อถล. ท่เี กดิ ข้นึ ไมน่ ้อยกว่ารอ้ ยละ 50 ของจานวนครัวเรือนท่ีมีอยู่ใน องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น โดยมีวัตถุประสงค์เพ่ือร่วมมือในการวางแผนและเลือกวิธีการจัดการมูลฝอยใน หมู่บ้าน/ชุมชน ต้ังแต่การส่งเสริม และสนับสนุนการลดการเกิดขยะมูลฝอยการคัดแยก ขยะมูลฝอย การใช้ ประโยชน์จากขยะมูลฝอยการเก็บรวบรวมขยะมลู ฝอย การจัดกิจกรรมรว่ มกันในชุมชน เช่น การจัดตั้งธนาคารขยะ การจัดตลาดนัดขยะ การเชิญชวนเอกชนเข้ามารับซ้ือขยะในหมู่บ้าน/ชุมชน เป็นกระบอกเสียงในการสร้างความรู้ และความเข้าใจแก่ประชาชนในการคัดแยกขยะและการใช้ประโยชน์จากขยะมูลฝอย จัดกิจกรรมร่วมกันในการ ทาความสะอาดในวันสาคัญต่างๆ การส่งเสริมการเลี้ยงไส้เดือนดิน ฯลฯ สาหรับการจัดกิจกรรมข้ึนอยู่กับ ความเหมาะสมและบรบิ ทของแต่ละพนื้ ท่ี 2. มาตรการเพมิ่ ประสทิ ธิภาพการเก็บขนขยะมลู ฝอยขององค์กรปกครองส่วนท้องถนิ่ (กลางทาง) เพื่อให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นดาเนินการจัดระบบการเก็บรวบรวมและขนส่งขยะมูลฝอย ประเภทต่างๆ เพือ่ นาไปสกู่ ารจดั การขยะมูลฝอยต่อไป โดยต้องดาเนินการดงั ตอ่ ไปนี้ 2.1 การสร้างระบบฐานข้อมูลเพื่อนาไปสู่การวางแผนการจัดการขยะมูลฝอยในพื้นที่ ให้องค์กร ปกครองส่วนท้องถ่ินในพื้นท่ี จัดทาฐานข้อมูลการบริหารจัดการขยะมูลฝอย โดยการเก็บรวบรวมผล จากแหล่งข้อมูลต่างๆ อาทิ ขยะที่จัดเก็บได้จากครัวเรือน สถานที่กาจัดขยะ หน่วยงานท่ีรับจ้างเก็บขน หรือรับ กาจัดขยะ เป็นตน้ เพื่อนามาประมวลผลขอ้ มลู ใชส้ าหรับเพมิ่ ประสทิ ธภิ าพการบรหิ ารจดั การต่อไป 2.2 กาหนดวัน เวลา สถานที่ และเส้นทางการเก็บขนขยะมูลฝอยให้แก่ประชาชน และ ประชาสัมพันธ์ช้ีแจงให้ประชาชนทราบอย่างเปิดเผยผ่านสื่อประชาสัมพันธ์ต่างๆ อาทิ เสียงตามสาย หอกระจายข่าว ป้ายประชาสมั พันธ์ เป็นต้น 2.3 จัดให้มีระบบการเก็บขนขยะมูลฝอย โดยให้มียานพาหนะขนส่งขยะมูลฝอยที่เพียงพอ และ ให้ดาเนินการตามมาตรฐานและระเบยี บกฎหมายท่เี ก่ียวขอ้ ง 2.4 จัดให้มีสถานีขนถ่ายขยะมูลฝอย สาหรับองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินท่ีเป็นเจ้าของสถานท่ี กาจัดขยะมูลฝอย หากมีระยะทางการเก็บรวบรวมขยะมูลฝอยจากหมู่บ้าน/ชุมชนห่างจากสถานท่ีกาจัดมูลฝอย ควรจัดให้มีสถานขนถ่ายขยะมูลฝอย เพื่อเป็นสถานท่ีต้ังกลางระหว่างแหล่งกาเนิดขยะมูลฝอยกับสถานที่กาจัด ขยะมูลฝอย และเป็นท่ีพักหรือรวบรวมขยะมูลฝอยท่ีเก็บรวบรวมได้จากในหมู่บ้าน/ชุมชน ทั้งนี้ เพื่อลดระยะทาง การขนส่งขยะมูลฝอยก่อนส่งไปยังสถานท่ีกาจัดขยะมูลฝอย สาหรับองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินที่อยู่ห่างไกลจาก สถานที่กาจดั ขยะมลู ฝอยเกนิ กว่า 40 กโิ ลเมตร หากจาเปน็ ต้องขนสง่ ขยะมลู ฝอยไปกาจัดร่วมกับสถานที่กาจัดขยะ มูลฝอยขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นแห่งอ่ืน และยังไม่มียานพาหนะขนส่งขยะมูลฝอยเพียงพอท่ีจะขนส่งไปยัง สถานทก่ี าจดั ท้ังนี้ เพอ่ื ลดค่าใชจ้ า่ ยในการขนส่งตามความเหมาะสมของพ้ืนท่ี โดยจะต้องพิจารณาตามความพร้อม ขององคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถน่ิ ดังนี้ 1) ระยะทางการขนส่งมูลฝอยไปยังศูนย์กาจัดขยะมูลฝอยรวม 40 – 50 กิโลเมตร ท้ังนี้ ตอ้ งพจิ ารณาความค้มุ ค่าในการขนสง่ ไปยงั สถานทก่ี าจัดขยะมลู ฝอยด้วย 2) การออกแบบและการก่อสร้างสถานที่ขนถ่ายขยะมูลฝอยให้เป็นไปตามหลักเกณฑ์และ มาตรฐานหรอื ข้อกาหนดของหน่วยงานของรฐั ที่เกยี่ วข้อง หรอื มาตรฐานอ่ืนท่ยี อมรับได้ สำนักงำนสง่ เสริมกำรปกครองทอ้ งถิน่ จงั หวดั พังงำ 13
3) ความสามารถและการบริหารจัดการระดับท้องถ่ิน และความพร้อมของบุคลากรในการ ดาเนินการ 2.5 ออกข้อกาหนดท้องถ่ิน เพ่ือกาหนดหลักเกณฑ์และวิธีการในการเก็บ ขน และกาจัดขยะมูลฝอย ตามพระราชบัญญตั ิการสาธารณสุข พ.ศ.2535 และแก้ไขเพิ่มเติมจนถึงปัจจุบัน ประกอบกับกฎกระทรวงสุขลักษณะ การจัดการมูลฝอยทั่วไป พ.ศ.2560 และพระราชบัญญัติรักษาความสะอาดและความเป็นระเบียบเรียบร้อยของ บ้านเมือง (ฉบับที่ 2) พ.ศ.2560 ประกอบกับประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง การจัดการมูลฝอย พ.ศ.2560 ตลอดจนอัตราค่าธรรมเนียมในการเก็บ ขน และกาจัดขยะมูลฝอย ตามกฎกระทรวงกาหนดค่าธรรมเนียมการออก ใบอนญุ าต หนังสอื รบั รองการแจ้ง และการใหบ้ ริการในการจดั การสิ่งปฏกิ ูลหรือมูลฝอย พ.ศ.2559 2.6 สร้างความร่วมมือระหว่างผู้ประกอบการและองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน ในการจัดให้มี ระบบการเรียกคืนซากผลิตภัณฑ์เมื่อหมดอายุการใช้งานต้ังแต่การเก็บรวบรวม การเก็บขน การรีไซเคิล และการ บาบัดกาจัดอย่างปลอดภัยต่อสิ่งแวดล้อม ตามหลักการขยายความรับผิดชอบของผู้ผลิต (Extended Producer Responsibility : EPR) รวมท้ังแบบรวบรวมในพ้ืนท่ีสาธารณะ หรือชุมชนเพ่ืออานวยความสะดวกให้ประชาชน พฒั นาและสง่ เสรมิ ให้มีระบบเรียกคนื บรรจภุ ณั ฑ์ (Deposit Refund) 3. มาตรการเพิม่ ศกั ยภาพและประสทิ ธภิ าพการกาจัดขยะมลู ฝอยชมุ ชนให้ได้รับการจัดการอยา่ งถกู ต้อง ตามหลักวชิ าการ (ปลายทาง) 3.1 กาจัดขยะมูลฝอยตกค้าง (ขยะมูลฝอยเก่า) ขยะมูลฝอยตกค้าง โดยองค์กรปกครองส่วน ท้องถน่ิ สามารถดาเนนิ การได้ ดงั น้ี 1) สารวจ ประเมิน สถานที่กาจัดขยะมูลฝอยเพื่อปิดหรือจัดทาแผนงานฟ้ืนฟูสถานท่ีกาจัด ขยะมลู ฝอย 2) ปิด/หรือฟื้นฟูสถานท่ีกาจัดขยะมูลฝอยที่ไม่ถูกต้องตามหลักวิชาการ เพื่อจัดการขยะมูลฝอย เก่าโดยการรอื้ ร่อนขยะมูลฝอยในพื้นท่ีบ่อขยะมูลฝอยและแปรรูปขยะมูลฝอยผลิตเป็นเช้ือเพลิง (Refuse Derived Fuel : RDF) เพ่อื สง่ ไปเป็นวัตถุดิบให้แก่โรงงานเอกชน หรือส่งไปยังเตาเผาขยะมูลฝอยเพ่ือผลิตเป็นพลังงานไฟฟ้า (รปู แบบการดาเนนิ โครงการแปรรูปขยะมลู ฝอยผลิตเป็นเช้ือเพลงิ RDF) 3) ปรับปรุงสถานที่กาจัดขยะมูลฝอย โดยปรับปรุงพื้นที่ที่มีการเทกองขยะมูลฝอย (Open Dump) และสถานที่ฝังกลบขยะมูลฝอยท่ีไม่ถูกต้องตามหลักวิชาการให้เป็นแบบควบคุม (Controlled Dump) หรือฝังกลบถูกหลักถูกหลักสุขาภิบาล (Sanitary Landfills) ทั้งนี้ สามารถดาเนินการจ้างเอกชนเพ่ือนาไปกาจัด โดยถอื ปฏบิ ตั ิตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอ่ื ง การจัดการมูลฝอย พ.ศ. 2560 ข้อ 16 4) ตดิ ตามตรวจสอบการปนเป้อื นน้าชะขยะมูลฝอยบรเิ วณโดยรอบสถานท่ีกาจดั ขยะมูลฝอย 5) การจดั ตง้ั งบประมาณเพอื่ สนบั สนนุ ให้สามารถจดั การขยะตกค้างได้อยา่ งเหมาะสม 3.2 การสร้างรูปแบบการจัดการขยะมูลฝอย ขยะมูลฝอยชุมชนใหม่ที่เกิดข้ึนรายวัน ควรได้รับ การจัดการและกาจัดให้หมดเป็นประจาทุกวันเพื่อไม่ให้เกิดปัญหาขยะมูลฝอยตกค้างข้ึนอีก และให้เกิด ประสิทธิภาพสูงสุดในการจัดการขยะมูลฝอยด้วยการจัดการขยะมูลฝอยแบบผสมผสาน โดยจัดให้มีสถานท่ีหรือ ศูนย์กาจัดขยะมูลฝอยและนาขยะมูลฝอยไปใช้ประโยชน์มากท่ีสุดส่วนที่เหลือ จึงนาไปกาจัดยังศูนย์กาจัด ขยะมูลฝอยรวม ซึ่งจะทาให้ขนาดพ้ืนท่ีที่ใช้ในการกาจัดขยะมูลฝอยลดลงและยังลดต้นทุนการกาจัดอีกด้วย ท้ังนี้ องค์กรปกครองส่วนทอ้ งถิ่นสามารถดาเนินการได้ตามความเหมาะสมของแต่ละกล่มุ พืน้ ที่ ดงั นี้ สำนักงำนส่งเสริมกำรปกครองทอ้ งถิน่ จงั หวดั พงั งำ 14
1) จัดให้มีการรวมกลุ่มพ้ืนที่จัดการขยะมูลฝอย (Clusters) กระทรวงมหาดไทยได้แจ้งให้จังหวัด รายงานการรวมกลุ่มพ้ืนท่ีจัดการขยะมูลฝอย (Clusters) ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พบว่า ปัจจุบันมีการ รวมกลุ่มพื้นที่จัดการขยะมูลฝอย (Clusters) จานวน 324 กลุ่ม (ไม่รวมกรุงเทพมหานคร) โดยถือปฏิบัติตาม แนวทางในประกาศคณะกรรมการการกระจายอานาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ว่าด้วยการทาความตกลง ร่วมมือกันจัดทาบริการสาธารณะขององค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน และประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง การจดั การมูลฝอย พ.ศ. 2560 ลงวันที่ 18 ตลุ าคม พ.ศ.2560 ซ่งึ แบง่ ออกเปน็ 3 ขนาด ได้แก่ - กลุ่มพ้ืนท่ีขนาดใหญ่ (L) หมายถึง กลุ่มพื้นที่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่มีปริมาณขยะมูลฝอย รวมกนั แลว้ มากกว่า 500 ตัน/วัน ข้นึ ไป มจี านวน ....-.......... แหง่ - กลมุ่ พื้นทีข่ นาดกลาง (M) หมายถงึ กลุม่ พื้นท่อี งค์กรปกครองสว่ นท้องถิ่นที่มีปริมาณขยะมูลฝอย รวมกันตัง้ แต่ 300 - 500 ตนั /วนั ข้นึ ไป มจี านวน ....-.......... แหง่ - กลุ่มพื้นที่ขนาดเล็ก (S) หมายถึง กลุ่มพ้ืนที่องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินท่ีมีปริมาณขยะมูลฝอย รวมกันแล้วน้อยกว่า 300 ตนั /วนั มีจานวน ๗ แหง่ 2) การเลือกใช้วิธีการกาจัดขยะมูลฝอยตามประเภทขยะมูลฝอย กระทรวงมหาดไทยได้กาหนด วิธีการกาจัดขยะมูลฝอย ตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เร่ือง การจัดการมูลฝอย พ.ศ. 2560 ลงวันท่ี 18 ตลุ าคม พ.ศ. 2560 ก) การฝังกลบอยา่ งถกู หลกั สุขาภิบาล ข) การหมักทาปุ๋ยหรอื ก๊าซชวี ภาพ ค) การกาจดั ด้วยพลงั งานความร้อน ง) การแปรสภาพเปน็ เชอ้ื เพลงิ หรอื พลังงาน จ) วิธีการอื่นตามท่ีกระทรวงมหาดไทยกาหนด หรือคณะกรรมการจังหวัดให้คาแนะนา ตามท่ี เห็นสมควร ดังน้ัน องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นจะต้องดาเนินการนาขยะมูลฝอยท่ีจัดเก็บได้ไปกาจัดท่ีสถานท่ี ทม่ี ีวธิ กี ารทตี่ ้องตามหลกั วชิ าการ สาหรับในกรณีทพี่ ้ืนท่นี ้นั องคก์ รปกครองสว่ นท้องถิ่นไม่มีการให้บริการจัดเก็บ ขน และกาจัดขยะมูลฝอย องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินสามารถมอบหมายให้หน่วยงานรัฐ ราชการส่วนท้องถ่ินอื่นหรือ หน่วยงานเอกชนดาเนินการก็ได้ ท้ังน้ีจะต้องเป็นไปตามระเบียบ ประกาศกระทรวงมหาดไทยและกฎหมาย ท่ีเก่ยี วข้อง 4. มาตรการสง่ เสริมและสนบั สนุนการบรกิ ารจัดการขยะมูลฝอยชุมชนตัง้ แต่ตน้ ทาง กลางทาง ปลายทาง 4.1 ขอความร่วมมือหน่วยราชการทุกหน่วยงานทั้งในสังกัดของกระทรวงมหาดไทย และหน่วยงาน สังกัดอื่นทุกกระทรวง ประชาสัมพันธ์ให้ความรู้ สร้างความตระหนักให้บุคลากรในสังกัด เด็ก เยาวชนและประชาชน ทัว่ ไปเขา้ มามสี ว่ นรว่ มและตระหนักในการจดั การปญั หาขยะมลู ฝอยต้ังแต่ตน้ ทางจนถงึ ปลายทาง 4.2 ขอความร่วมมือหน่วยราชการทุกหน่วยงานทั้งในสังกัดของกระทรวงมหาดไทย และหน่วยงาน สงั กัดอื่นทกุ กระทรวง รณรงค์ ประชาสมั พันธก์ ารลด คดั แยกขยะมูลฝอย การลดใช้ถุงพลาสติก การใช้ผลิตภัณฑ์ท่ีเป็น มิตรต่อสิง่ แวดล้อมในสานักงานอย่างเปน็ รูปธรรม 4.3 ขอความร่วมมือหน่วยราชการทุกหน่วยงานท้ังในสังกัดของกระทรวงมหาดไทย และหน่วยงาน สังกัดอนื่ ทุกกระทรวง จัดให้มีภาชนะรองรับมูลฝอยแบบแยกประเภทให้เพียงพอในสานักงาน สำนักงำนสง่ เสริมกำรปกครองทอ้ งถน่ิ จงั หวัดพงั งำ 15
4.4 ขอความร่วมมือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับการท่องเท่ียวรณรงค์ ประชาสัมพันธ์ จัดกิจกรรม โครงการการลดและคัดแยกขยะมูลฝอยให้กับนักท่องเท่ียว ผู้ประกอบการในพื้นท่ีแหล่งท่องเท่ียว และส่งเสริมให้ ผปู้ ระกอบการดาเนนิ การตามมาตรฐานด้านสิ่งแวดล้อมในแหล่งท่องเท่ียว 4.5 ขอความร่วมมือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับการศึกษาสอดแทรกเนื้อหาในหลักสูตรการเรียน การสอนทกุ ระดับ เพ่อื สร้างความรู้ ความเขา้ ใจเก่ยี วกับการจัดการขยะมลู ฝอยทุกระดบั 4.6 ขอความร่วมมือหน่วยราชการทุกหน่วยงานทั้งในสังกัดของกระทรวงมหาดไทย และหน่วยงาน อ่นื ท่เี กยี่ วข้อง สร้างความรคู้ วามเข้าใจเชิงรุกอันดีให้แก่ประชาชนในพ้ืนท่ี เพ่ือลดการต่อต้านจากประชาชนในประเด็น ปัญหาเรอ่ื งการก่อสร้างระบบการกาจดั ขยะมูลฝอย และผลกระทบด้านต่างๆ จากการกอ่ สรา้ งระบบกาจัดขยะมลู ฝอย 4.7 ศึกษา วิจัย ประยุกต์ และพัฒนาทางเลือกในการใช้เทคโนโลยีการจัดการท่ีเหมาะสมกับพื้นที่ ปริมาณ และองค์ประกอบขยะมูลฝอย รวมถึงส่งเสริมและขับเคล่ือนให้เกิดการรวมกลุ่มพื้นท่ีจัดการขยะมูลฝอย (Clusters) อยา่ งมีประสิทธภิ าพ 4.8 พัฒนาระบบฐานข้อมลู และการรายงานข้อมลู การบรหิ ารจดั การขยะมลู ฝอย 4.9 อบรมและพัฒนาบุคลากรขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นให้มีขีดความสามารถและศักยภาพ ในการจัดการขยะมลู ฝอยอย่างมปี ระสิทธิภาพ 4.10 สร้างกระบวนการการมีส่วนร่วมจากทุกภาคส่วน สถานศึกษาของ อปท. และประชาชน ในพ้ืนท่ี ในการเสนอแนะ แลกเปล่ียนเรียนรู้ ร่วมตัดสินใจและร่วมมือการดาเนินการโครงการที่เก่ียวข้องกับการแก้ไข ปญั หาขยะมลู ฝอยและการจัดการขยะอินทรีย์ 4.11 สร้างกลไก และเครือข่ายในการเฝ้าระวัง ติดตาม และตรวจสอบการจัดการขยะมูลฝอย โดยการมีสว่ นร่วมจากภาคประชาชน 4.12 ยกย่อง เชิดชูเกียรติ ประกวดและให้รางวัลองค์กรและบุคคลที่มีจิตสานึกและผลงาน การบริหารจัดการขยะมูลฝอยดีเด่น เช่น หน่วยงานระดับจังหวัด อาเภอ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น หมู่บ้านชุมชน สถานประกอบการต่างๆ ผู้ว่าราชการจังหวัด ผู้บริหารองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน ผู้นาชุมชน ข้าร าชการ ผู้ประกอบการ และประชาชน ดาเนนิ งานตาม “หลักการประชารฐั ” หลักการดาเนินงานตามแนวทาง “ประชารัฐ” นั้น เป็นหลักการที่คานึงถึงหลักความรับผิดชอบ และการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วนทางสังคม (Participatory Principle) ในการจัดการขยะมูลฝอยและขยะอันตราย เพ่ือความย่ังยืนในการบริหารจัดการในอนาคต โดยส่งเสริมบทบาทของทุกภาคส่วนในสังคม อันประกอบด้วย 5 องค์ประกอบ ได้แก่ ภาคราชการทั้งส่วนกลาง ส่วนภูมิภาค และส่วนท้องถิ่น ภาคเอกชน ภาคประชาชนและ ประชาสงั คม ภาคการศึกษา และศาสนสถาน ท้ังในกระบวนการการกาหนดนโยบาย การให้ข้อมูล การแสดงความ คดิ เห็น รวมตลอดไปถึงการออกแบบการคัดแยกขยะ การเก็บขน การกาหนดมาตรการ และการมีส่วนร่วมในพื้นท่ี และการวางระบบการบริหารจดั การอย่างย่งั ยนื ในอนาคต กลยุทธ์ จากสถานการณ์ด้านการจัดการขยะมูลฝอยและปัญหาท่ีเกิดขึ้นในปัจจุบัน จะเห็นได้ว่าการแก้ไข ปัญหาขยะมูลฝอยไม่สามารถดาเนินการแก้ไขได้ด้วยหน่วยงานใดเพียงหน่วยงานเดียว หรือแก้ไขโดยใช้มาตรการด้าน ใดด้านหน่ึงแต่จาเป็นต้องอาศัยมาตรการที่ครอบคลุมทุกด้านอย่างบูรณาการในการแก้ไขปัญหาให้สาเร็จลุล่วง สำนกั งำนส่งเสรมิ กำรปกครองทอ้ งถน่ิ จงั หวัดพงั งำ 16
โดยจะต้องเกิดจากการมีส่วนร่วมในการดาเนินงานที่ แข็งขัน และมีกลไกท่ี แข็งแรง จากหน่วยงานในทุกภาคส่วน มีความสอดคลอ้ งทางนโยบายและการสอดรับกบั แผนปฏิบตั ิการนี้ ซงึ่ ได้กาหนดให้มกี ลยทุ ธ์ 5 กลยทุ ธ์ ดว้ ยกันคอื กลยุทธ์ท่ี 1 การจดั การขยะมูลฝอยอย่างมีประสิทธภิ าพโดยการประสานความเขา้ ใจ คือ การประสานให้ความรู้เกี่ยวกับเรื่องการจัดการขยะแก่ทุกภาคส่วน เช่น การประสานความรู้ความ เข้าใจระหว่างหน่วยงานราชการกับภาคเอกชน การก่อตั้งอาสาสมัครท้องถิ่นรักษ์โลกเพ่ือทาหน้าท่ีแนะนาให้ความรู้ แก่ประชาชนท่ัวไปเก่ียวกับการบริหารจัดการขยะมูลฝอยชุมชน เพ่ือเพ่ิมทัศนคติที่ดีให้ประชาชนการประชาสัมพันธ์ เชิงรุกให้ข้อมูลข่าวสารแก่ประชาชนและทุกภาคส่วนถึงบทบาทหน้าที่ของตนเองเพื่อให้ตระหนักถึงความสาคัญของการ บริหารจดั การขยะอย่างถูกตอ้ งตามหลกั วชิ าการ และการสร้างจติ สานึกและคา่ นยิ มในการจัดการขยะมูลฝอยชุมชน เป็นต้น กลยุทธ์ท่ี 2 การจดั การขยะแบบครบวงจร กิจกรรมตามกลยุทธ์การจัดการขยะแบบครบวงจร มีวัตถุประสงค์เพ่ือลดปริมาณขยะมูลฝอยต้ังแต่ ครัวเรือน การคัดแยกและนาขยะมูลฝอยกลับมาใช้ใหม่ การจัดการขยะอินทรีย์ หลีกเลี่ยงการใช้ขยะมูลฝอยอันตราย ตั้งแต่ตน้ ทาง การเก็บขนขยะอยา่ งมีประสิทธิภาพ และการกาจดั ทถ่ี ูกต้องตามหลักวชิ าการ กลยุทธ์ที่ 3 การบริหารจัดการแบบมสี ่วนร่วม การเปิดโอกาส ให้ประชาชนได้มีส่วนร่วมในการคิดริเริ่ม การพิจารณาตัดสินใจ การปฏิบัติและ รับผิดชอบในเรื่องการบริหารจัดการขยะมูลฝอยชุมชนซ่ึงจะส่งผลกระทบถึงตัวประชาชนโดยตรง ทาให้ประชาชน เขา้ มามสี ว่ นร่วมในการพฒั นาทอ้ งถิน่ รว่ มกับหนว่ ยงานภาครัฐ เพอ่ื แก้ไขปัญหาขยะมลู ฝอยชมุ ชน กลยุทธ์ที่ 4 การบังคบั ใชก้ ฎหมายอยา่ งมีประสทิ ธิภาพ ถือเปน็ แนวทางสาคญั อีกขอ้ หนง่ึ ในการจัดการปัญหาขยะมูลฝอยซึ่งเป็นปัญหาเร่งด่วน เช่น กาหนดให้มี การใช้มาตรการทางกฎหมายมาป้องปรามและแก้ปัญหาการลักลอบท้ิงขยะ รวมทั้งของเสียมีพิษต่างๆ เช่น การตรวจสอบและดาเนินการทางกฎหมายแก่ผู้ลักลอบทิ้ง ลักลอบกาจัดขยะมูลฝอยชุมชน กากอุตสาหกรรม ของเสียอันตรายและมูลฝอยตดิ เช้ือท่ไี มถ่ ูกต้อง เป็นตน้ กลยทุ ธ์ที่ 5 การสนบั สนุนการบรหิ ารจดั การใหม้ ีประสทิ ธิภาพ 1) การจดั ทาฐานขอ้ มูลและการบริหารจัดการขยะมลู ฝอยใหเ้ ป็นปัจจุบนั 2) เตรยี มความพรอ้ มในการจัดทาระบบกาจดั ขยะมลู ฝอยให้มปี ระสทิ ธภิ าพและถกู ตอ้ งตามหลักวชิ าการ 3) การติดตามและประเมินผลการดาเนินงานของหน่วยงานต่าง ๆ เพ่ือให้การดาเนินงานบรรลุตาม เปา้ หมายท่กี าหนดไว้ 4) การประชาสัมพันธ์การดาเนินงานในระดับ อาเภอ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น หมู่บ้าน/ชุมชน เพือ่ กระตนุ้ จิตสานึกให้เกิดการเปลยี่ นแปลงพฤติกรรมในการคดั แยกขยะมลู ฝอยในภาพรวมของจังหวัดพงั งา สำนกั งำนสง่ เสรมิ กำรปกครองทอ้ งถิน่ จงั หวัดพังงำ 17
บทท่ี 4 แผนปฏบิ ัติการตามมาตรการ แนวทาง และกลยุทธ์การดาเนนิ การเพือ่ นาไปสู่เปา้ หมายการปฏิบัติ เพ่ือให้การส่งเสริมและสนับสนุนให้การบริหารจัดการขยะมูลฝอยในระดับจังหวัด ประสบผลสาเร็จบรรลุ วัตถุประสงค์ตามแผนปฏิบัติการจัดการขยะมูลฝอยชุมชน “จังหวัดสะอาด”จังหวัดพังงา จึงได้กาหนดแผนปฏิบัติการ ตามมาตรการและแนวทางการดาเนินการเพื่อนาไปสู่เป้าหมายการปฏิบัติ เพ่ือให้ประชาชนเกิดการปรับเปล่ียน พฤติกรรมในการจัดการขยะมูลฝอย การบริโภคท่ีเป็นมิตรกับส่ิงแวดล้อม การสร้างจิตสานึกให้ประชาชนเกิดวินัย ลดการบริโภคสินค้าที่ฟุ่มเฟือยหรือไม่จาเป็นเพื่อลดเพื่อลดอัตราการเกิดขยะมูลฝอย และของเสียอันตราย ณ แหล่งกาเนิด สนับสนุนการผลิตและการใช้ผลิตภัณฑ์ท่ีเป็นมิตรต่อส่ิงแวดล้อม ส่งเสริมให้มีการใช้ซ้า การคัดแยก และนาขยะมลู ฝอยและขยะอันตรายไปใช้ประโยชน์ใหม่ให้มากท่ีสุดก่อนการกาจัด ในข้ันสุดท้าย ส่งเสริมและพัฒนาธุรกิจ รีไซเคิล รวมถึงการสร้างแรงจูงใจให้ครัวเรือน สถานศึกษา สถานประกอบการ และภาคบริการ ท้ังในชุมชนและสถานที่ ทอ่ งเทย่ี วคดั แยกและลดปริมาณ ในส่วนของภาคเอกชนต้องมีการพัฒนาผลิตภัณฑ์ท่ีเป็นมิตรกับส่ิงแวดล้อม และส่งเสริม การใช้วัสดุที่สามารถใช้ซ้า หรือนากลับมาแปรรูปใช้ใหม่ ตามหลักการ 3Rsภาครัฐเป็นผู้นาในการจัดการขยะมูลฝอย และของเสียอันตรายในหน่วยงาน และส่งเสริมการใช้สินค้าและบริการท่ีเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมให้ครบวงจร ขยะมูลฝอย ที่เราพบเหน็ กันในชีวิตประจาวันนั้น เกิดจากครัวเรือน สถานประกอบการ รวมถึงสถานท่ีสาธารณะ ดังน้ัน จึงต้อง ใช้มาตรการต่าง ๆ ในการจัดการขยะมูลฝอยชุมชน ดังนี้ ๑. มาตรการด้านการบริหารจดั การ เพอื่ ขับเคลอ่ื นการจัดการขยะมูลฝอยชุมชน ๒. มาตรการการลดปรมิ าณและคัดแยกขยะมลู ฝอย ณ แหล่งกาเนดิ (ต้นทาง) เพ่ือเป็นการจัดการขยะมูลฝอยเป็นไปอย่างถูกต้องตามหลักวิชาการ มีประสิทธิภาพและนากลับมาใช้ ประโยชน์รวมทั้งเพื่อป้องกันและควบคุมการเพ่ิมขึ้นของปริมาณขยะมูลฝอยต้ังแต่ต้นทางมีแนวทางการจัดการ ดงั ตอ่ ไปนี้ ๒.๑ การใช้หลักการ๓Rs คอื (ReduceReuseและRecycle) หรือ๓ชคอื (ใช้นอ้ ย ใชซ้ า้ และนากลับมาใชใ้ หม่ ๑) Reduce (ใช้น้อย) : การใช้น้อย คือ การลดระดับการใช้ในปัจจุบัน ควบคุมปริมาณการใช้ให้อยู่ใน สัดส่วนที่พอเหมาะ เพื่อเป็นการลดปริมาณมูลฝอยที่เกิดขึ้น เช่น การใช้ถุงผ้าแทนถุงพลาสติก การใช้ผ้าเช็ดหน้า แทนการใช้ทิชชู ใช้ปิ่นโตแทนการใช้โฟม การไม่รับถุงพลาสติก การเลือกซื้อบรรจุภัณฑ์ที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม หลีกเลี่ยงการซอ้ื วัสดุส้ินเปลืองแบบใช้ครงั้ เดยี ว การบริโภคทพี่ อเพียง เป็นต้น ๒) Reuse (ใช้ซ้า) : การใช้ซ้า การนาสิ่งของท่ีใช้แล้วมาใช้ประโยชน์ให้คุ้มค่า เช่น การใช้กระดาษ ท้ัง สองหน้า การใช้ภาชนะทส่ี ามารถใช้ซา้ ได้ การใช้บรรจุภัณฑ์ซ้าหลายคร้ังก่อนทิ้ง การเลือกซ้ือส้ินค้าที่สามารถใช้ซ้า ได้ การดัดแปลงของเหลือใชม้ าใชป้ ระโยชน์ การซอ่ มแซมอปุ กรณ์ต่างๆ ใหใ้ ช้ไดใ้ หม่ สำนกั งำนส่งเสรมิ กำรปกครองทอ้ งถน่ิ จงั หวัดพังงำ 18
๓) Recycle (นากลับมาใช้ใหม่) : การนากลับมาใช้ใหม่ คือ การคัดแยกขยะมลู ฝอยแต่ละประเภท ทั้งที่ บา้ น โรงเรยี น และสานักงานเพ่อื นาวสั ดุทีย่ งั สามารถนากลับมาใช้ใหม่หมุนเวียนกลับมาเข้าสู่กระบวนการผลิตตาม กระบวนการของแต่ละประเภท เพ่ือนากลับมาใช้ประโยชน์ใหม่ ขยะรีไซเคิลแยกโดยทั่วไปได้ 4 ประเภท คือ แก้ว กระดาษ พลาสตกิ และโลหะ/อโลหะ โดยการเลือกสินค้าท่ีทามาจากวัสดุท่ีสามารถรีไซเคิลได้ หรือการร่วมกิจกรรม การสง่ เสรมิ การคดั แยกขยะ และการนาขยะรีไซเคลิ เขา้ สู่กระบวนผลิตเป็นสนิ ค้าใหม่ เป็นต้น ๒.๒ การคัดแยกขยะมลู ฝอย ณ แหล่งกาเนิด (ต้นทาง) มแี นวทางการจดั การคดั แยกและบรรจุไว้ในถุง ถัง หรือภาชนะอืน่ ที่เตรยี มไว้ ดงั ต่อไปนี้ ๑) คัดแยกขยะท่วั ไป โดยบรรจุขยะทัว่ ไปลงในถุงขยะสีน้าเงิน หรือถุงที่มีสญั ลักษณ์หรือข้อความระบุ อยู่บนถุงหรือถังหรือภาชนะอ่ืนที่จดั เตรยี มไว้ ๒) คดั แยกขยะอนิ ทรยี ์หรือเศษอาหารบรรจุลงในถงุ ขยะสเี ขียว หรอื ถุงที่มีสญั ลกั ษณห์ รือขอ้ ความระบุ อยบู่ นถุงหรือถังหรือภาชนะอื่นท่ีจัดเตรียมไว้ ๓) คัดแยกขยะรีไซเคิลหรือขยะที่น้ากลบั มาใช้ใหม่ โดยบรรจุ ขยะรีไซเคิลหรือขยะทน่ี ้ากลับมาใชใ้ หม่บรรจุ ลงในถุงขยะสีเหลืองหรือถุงท่ีมีสญั ลกั ษณ์หรือข้อความระบุอยูบ่ นถุงหรือถงั หรือภาชนะอื่นท่ี จดั เตรยี มไว้ ๔) คดั แยกขยะอันตราย โดยบรรจุขยะอนั ตรายลงในถุงขยะสสี ้มหรือถุงท่ีมสี ัญลักษณ์หรอื ข้อความ ระบุอยูบ่ นถงุ หรอื ถังหรอื ภาชนะอืน่ ทจี่ ดั เตรยี มไว้ เพื่อให้เกิดการขับเคล่ือนการจัดการขยะจึงต้องอาศัยความร่ วมมือจากทุกภาคส่วนตามหลักการขอ ง “ประชารัฐ” เพื่อคัดแยกขยะที่ต้นทางตามหลักการ ๓Rsคือ Reduce Reuse และ Recycle หรือ 3 ช คือ (ใชน้ อ้ ย ใช้ซา้ และนากลับมาใช้ใหม่) โดยมกี ลมุ่ เปา้ หมาย ดังนี้ หมู่บา้ น/ชมุ ชน ตลาด สถานศึกษา โรงแรม สถานี บริการนา้ มนั สถานพยาบาล สวนสาธารณะ ซเู ปอร์มารเ์ กต็ /มนิ ิมาร์ท วดั /ศาสนสถาน อาคารสูงหรอื คอนโนมิเนียม อพาร์ทเม้นท์ หา้ งสรรพสินคา้ ธนาคาร ร้านอาหาร สถานบนั เทงิ โรงงาน เปน็ ตน้ ๒.๓ การจดั การขยะโดยเครอื ขา่ ย “อาสาสมคั รทอ้ งถิ่นรกั ษ์โลก (อถล.)” เป็นเครือข่ายที่เกิดขึ้นจากความร่วมมือโดยสมัครใจของบุคคลที่มีความสนใจ มีความสมัครใจ มีความ เสียสละ และอทุ ศิ ตนในการทางานด้านการจัดการส่ิงปฏกิ ูลและมูลฝอย การปกป้อง และรักษาทรัพยากรธรรมชาติ และส่งิ แวดลอ้ มในท้องถ่ินของตนเอง โดยมีจานวน อถล. ที่เกิดขึ้นไม่น้อยกว่าร้อยละ ๖๐ ของจานวนครัวเรือนท่ีมี อยู่ในองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน โดยมีวัตถุประสงค์เพ่ือร่วมมือในการวางแผนและเลือกวิธีการจัดการมูลฝอยใน หมู่บ้าน/ชุมชน ต้ังแตก่ ารส่งเสรมิ และสนบั สนนุ การลดการเกดิ ขยะมลู ฝอย การคัดแยกขยะมูลฝอย การใช้ประโยชน์จากขยะมูลฝอยการเก็บรวบรวมขยะมูลฝอย การจัดกิจกรรม รว่ มกันในชุมชน เชน่ การจัดตั้งธนาคารขยะ การจดั ตลาดนัดขยะ การเชญิ ชวนเอกชนเข้ามารบั ซ้ือขยะในหม่บู ้าน/ สำนักงำนส่งเสริมกำรปกครองทอ้ งถ่ินจงั หวดั พังงำ 19
ชุมชนเป็นกระบอกเสียงในการสร้างความรู้และความเข้าใจแก่ประชาชนในการคัดแยกขยะและการใช้ประโยชน์ จากขยะมลู ฝอย จัดกิจกรรมร่วมกนั ในการทาความสะอาดในวันสาคัญต่าง ๆ การส่งเสริมการเล้ียงไส้เดือนดิน ฯลฯ สาหรบั การจดั กิจกรรมตา่ ง ๆ ขึน้ อยกู่ ับความเหมาะสมและบริบทของแต่ละพื้นที่ ๒.๔ มาตรการการลดและคดั แยกขยะมูลฝอยในหน่วยงานภาครฐั เมื่อวันท่ี ๑๗ กรกฎาคม ๒๕๖๑ คณะรัฐมนตรี มีมติเห็นชอบ “มาตรการลด และคัดแยกขยะมูลฝอย ใน หน่วยงานภาครัฐ” ภายใต้โครงการ “ทาความดีด้วยใจ ลดภัยสิ่งแวดล้อม” โดยมอบหมายทุกหน่วยงานภาครัฐ ดาเนินงานพร้อมกันท่ัวประเทศ ตั้งแต่วันที่ ๑ สิงหาคม ๒๕๖๑ และให้สานักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบ ราชการกาหนดให้ “ผลการลดและคัดแยกขยะมูลฝอย” เป็นตัวชี้วัดประสิทธิภาพของหน่วยงานภาครัฐ โดยเร่ิม ตั้งแตป่ ีงบประมาณ ๒๕๖๒ โครงการ “ทาความดีด้วยใจ ลดภัยสิ่งแวดล้อม” มีวัตถุประสงค์เพื่อลดปริมาณขยะมูลฝอย ลดใช้ ถงุ พลาสติกหูห้ิว และงดใช้โฟมบรรจุอาหาร โดยการดาเนินกิจกรรมร่วมกันระหว่างหน่วยงานภาครัฐ เอกชน และ ประชาชน ซึ่งมีกิจกรรมการภายใต้โครงการดังกล่าวประกอบด้วย ๕ กิจกรรม ดังน้ี ๑) กิจกรรมมาตรการลด และ คัด แยกขยะมูลฝอยในหน่วยงานภาครัฐ ๒) กิจกรรมรณรงค์ทาความดีด้วยหัวใจ ลดรับ ลดให้ลดใช้ถุงพลาสติก ๓) กจิ กรรมการลดใช้ถุงพลาสตกิ หหู ว้ิ และงดใชโ้ ฟมบรรจอุ าหารในพื้นท่อี ุทยานแหง่ ชาติ ๔) กิจกรรมทาความดีด้วย หัวใจ งดการใช้พลาสติกและโฟมในสวนสัตว์และ ๕) กิจกรรมการจัดการขยะบกสู่ทะเล ในพื้นท่ี ๒๔ จังหวัด ชายทะเล ทงั้ น้ไี ดก้ าหนดให้เป็นตวั ช้วี ัดการประเมนิ ผลการปฏบิ ัตริ าชการประจาของหัวหน้างานภาครัฐด้วย เพ่ือให้ การขบั เคลื่อนโครงการดังกล่าวเกดิ ประสิทธิภาพ ประสทิ ธผิ ลอยา่ งเป็นรูปธรรมชดั เจน ๓. มาตรการเพิม่ ประสิทธภิ าพการเกบ็ ขนขยะมลู ฝอยขององค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน (กลางทาง) เพื่อให้องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินดาเนินการจัดระบบการเก็บรวบรวมและขนส่งขยะมูลฝอยประเภทต่าง ๆ เพอ่ื นาไปสกู่ ารกาจดั ขยะมูลฝอยตอ่ ไป โดยตอ้ งดาเนินการ ดังตอ่ ไปน้ี ๓.๑ การสรา้ งระบบฐานข้อมูลเพ่ือนาไปส่กู ารวางแผนการจัดการขยะมลู ฝอยในพนื้ ท่ี กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่นได้ส่งเสริมและสนับสนุนให้องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน ดาเนินการเก็บ รวบรวมข้อมูลปริมาณขยะมลู ฝอยที่เกดิ ขึ้นในพืน้ ท่ี และปริมาณขยะมลู ฝอยที่ท้องถ่ินจัดเก็บและนาไปกาจัด โดยให้ เร่มิ ดาเนินการในปี พ.ศ. ๒๕๖๐ และนามาเปรียบเทียบกับปี พ.ศ. ๒๕๕๙ เช่น ปริมาณขยะท่ีเกิดข้ึน ปริมาณขยะ มูลฝอยท่ีจัดเก็บได้เพื่อนาไปกาจัด องค์ประกอบขยะที่จัดเก็บได้ในพ้ืนที่ ค่าใช้จ่ายในการดาเนินการทุกด้าน และ ควรพิจารณาความครอบคลุมพ้ืนท่ีการให้บริการการเก็บขนว่าครอบคลุมทุกพื้นที่หรือไม่ หากไม่ครอบคลุมควร มีการส่งเสริมให้เกิดการบริการที่ครอบคลุมท่ัวพื้นท่ี โดยกาหนดให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นบันทึกข้อมูลในแบบ รายงานผลการบริหารจัดการขยะมูลฝอยประจาเดือนขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๐ (มฝ.๒) ผ่านระบบสารเทศเพอ่ื นาข้อมลู ดงั กลา่ วไปใชป้ ระโยชนใ์ นการวเิ คราะห์กาหนดนโยบาย การวางแผนงาน/โครงการ และการเลือกใช้เทคโนโลยีในการกาจัดขยะมูลฝอย ซึ่งในปี พ.ศ. ๒๕๖๑ ได้กาหนดให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น จัดทาฐานข้อมูลขยะมูลฝอย ในปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๑ เช่นกัน ดังนั้น จึงเป็นสิ่งท่ีจาเป็นอย่างย่ิงท่ีองค์กร ปกครองส่วนทอ้ งถ่นิ จะต้องจดั ทาฐานข้อมลู การบริหารจัดการขยะมูลฝอย โดยการเก็บรวบรวมผลจากแหล่งข้อมูล ตา่ ง ๆ อาทิ ขยะทจี่ ัดเกบ็ ไดจ้ ากครัวเรือน สถานทีก่ าจดั ขยะ สำนักงำนส่งเสรมิ กำรปกครองทอ้ งถ่ินจงั หวัดพงั งำ 20
หน่วยงานท่ีรับจ้างเก็บ ขน หรือรับกาจัดขยะ เป็นต้น เพ่ือนามาประมวลผลข้อมูลใช้สาหรับเพ่ิมประสิทธิภาพการ บริหารจัดการต่อไป ๓.๒ การรณรงค์และประชาสัมพัน ธ์การลดปริมาณ และคัดแยกขยะมูลฝอยที่ ต้น ทาง หรือ แหล่งกาเนิดขยะมูลฝอย เพ่ือสร้างความรู้และความเข้าใจ ตลอดจนส่งเสริมและสนับสนุนให้ประชาชนได้ ตระหนักและมีจิตสานึก ในการลดปริมาณและคัดแยกขยะมูลฝอยท่ีต้นทาง หรือ แหล่งกาเนิดมูลฝอย อาทิ การจัดต้ัง ธนาคารขยะ การสนบั สนนุ ถงั ขยะมูลฝอยให้แก่ประชาชนในครัวเรือน ดาเนินการคัดแยกขยะมูลฝอยทั่วไปและการนาขยะ มูลฝอยไปใช้ประโยชน์ การนัดเวลาการเก็บรวบรวมขยะมูลฝอย เช่น การกาหนดวันและเวลาในการเก็บและขน ขยะมลู ฝอย การอบรมใหค้ วามร้แู กป่ ระชาชนในการลดปริมาณและการคัดแยกขยะมูลฝอยและการสง่ เสรมิ การนาขยะมูล ฝอยไปใชป้ ระโยชน์ การส่งเสริมและสนบั สนุนให้ประชาชนในแต่ละครัวเรือนสามารถจาหน่ายขยะขายได้ เป็นต้น ๓.๓ การจัดวางภาชนะรองรับขยะแบบแยกประเภท อย่างน้อย 2 ประเภท ไว้ในที่สาธารณะและ สถานทสี่ าธารณะใหเ้ พียงพอและเหมาะสมกับประเภท ปริมาณมูลฝอย และกิจกรรมในสถานที่นั้น ๆ ได้แก่ ภาชนะ รองรับขยะมูลฝอยทั่วไปสีน้าเงิน ภาชนะรองรับขยะมูลฝอยรีไซเคิลหรือขยะมูลฝอยนากลับมาใช้ใหม่ ท้ังนี้ เพ่ือ ความปลอดภัยอาจจดั ภาชนะรองรับมูลฝอยให้มลี ักษณะโปร่งใสก็ได้ สาหรับในพ้ืนที่ของเอกชน ให้องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินออกข้อกาหนดท้องถิ่นเพ่ือให้เจ้าของหรือ ผู้ครอบครองสถานที่ของเอกชนที่เปิดให้ประชาชนเข้าไปได้ ต้องจัดให้มีภาชนะรองรับมูลฝอยให้เพียงพอและ เหมาะสมกับประเภท ปริมาณมูลฝอย และกิจกรรมในสถานท่ีแห่งน้ันด้วย โดยอย่างน้อยต้องมีภาชนะรองรับ มูลฝอยทั่วไปและมูลฝอยท่ีเป็นพิษหรืออันตรายจากชุมชน ซึ่งพ้ืนที่ดังกล่าว ได้แก่ ป๊ัมน้ามัน หอพัก โรงแรม ห้างสรรพสินค้า สถานที่จาหน่ายอาหาร ตลาดน้า/ตลาดนัด/ถนนคนเดิน สถานบันเทิง สถานท่ีท่องเที่ยว และ สถานพยาบาลของเอกชน ฯลฯ ๓.๔ กาหนดจุดหรือสถานท่ีรวบรวม “ขยะพิษหรืออันตรายจากชุมชน” โดยการจัดวางภาชนะรองรับ ข ย ะ พิ ษ ห รื อ อั น ต ร า ย จ า ก ชุ ม ช น ไ ว้ ใ น พื้ น ท่ี ที่ มี ป ร ะ ช า ช น อ า ศั ย อ ยู่ ห น า แ น่ น ใ น ห มู่ บ้ า น ห รื อ ชุ ม ช น แ ห่ ง น้ั น ๓.๕ กาหนดวนั เวลา สถานท่ี และเสน้ ทางการเก็บขนขยะมูลฝอยให้แก่ประชาชน และประชาสัมพันธ์ช้ีแจง ให้ประชาชนทราบอย่างเปิดเผยผ่านส่ือประชาสัมพันธ์ต่าง ๆ อาทิ เสียงตามสาย หอกระจายข่าว ป้ายประชาสมั พนั ธ์ เปน็ ต้น ๓.๖ จัดให้มีระบบการเก็บขนขยะมูลฝอย โดยให้มียานพาหนะขนส่งขยะมูลฝอยที่เพียงพอ และให้ ดาเนินการตามมาตรฐานและระเบยี บกฎหมายทเ่ี ก่ยี วข้อง ๓.๗ จัดให้มีสถานีขนถ่ายขยะมูลฝอย สาหรับองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินท่ีเป็นเจ้าของสถานที่กาจัด ขยะมลู ฝอย หากมีระยะทางการเก็บรวบรวมขยะมูลฝอยจากหมู่บ้าน/ชุมชนห่างจากสถานที่กาจัดขยะมูลฝอยควร จัดให้มีสถานีขนถ่ายขยะมูลฝอย เพ่ือเป็นสถานที่ตั้งกลางระหว่างแหล่งกาเนิดขยะมูลฝอยกับสถานที่กาจัดขยะมูล ฝอย และเป็นที่พักหรือรวบรวมขยะมูลฝอยที่เกบ็ รวบรวมได้จากในหมบู่ ้าน/ชุมชน ท้ังน้ี เพ่ือลดระยะทาง การขนส่งขยะ มูลฝอยก่อนส่งไปยังสถานท่ีกาจัดขยะมูลฝอย สาหรับองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินท่ีอยู่ห่างไกลจากสถานที่กาจัด ขยะมูลฝอยเกินกวา่ 40 กโิ ลเมตร หากจาเป็นต้องขนส่งขยะมูลฝอยไปกาจัดร่วมกับสถานทก่ี าจัดขยะมูลฝอย สำนกั งำนส่งเสรมิ กำรปกครองทอ้ งถน่ิ จงั หวัดพังงำ 21
ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นแห่งอื่น และไม่มียานพาหนะขนส่งขยะมูลฝอยเพียงพอท่ีจะขนส่งไปยังสถานที่ กาจัด ควรจัดใหม้ สี ถานีขนถ่ายขยะมลู ฝอย เพอ่ื รวบรวมขยะมูลฝอยท่ีรอการขนส่งไปยังสถานที่กาจัด ท้ังนี้ เพ่ือลด ค่าใช้จ่ายในการขนส่งตามความเหมาะสมของพื้นท่ี โดยจะต้องพิจารณาตามความพร้อมขององค์กรปกครองส่วน ทอ้ งถนิ่ ดังนี้ ๑) ระยะทางการขนส่งขยะมูลฝอยไปยังศูนย์กาจัดขยะมูลฝอยรวม ๔๐ – ๕๐ กิโลเมตร ทั้งนี้ ตอ้ งพจิ ารณาความค้มุ ค่าในการขนส่งไปยังสถานทกี่ าจัดขยะมูลฝอยดว้ ย ๒) การออกแบบและการก่อสร้างสถานีขนถ่ายขยะมูลฝอยให้เป็นไปตามหลักเกณฑ์และมาตรฐาน หรือ ขอ้ กาหนดของหนว่ ยงานของรัฐท่ีเกี่ยวขอ้ ง หรือมาตรฐานอื่นทย่ี อมรบั ได้ ๓) ความสามารถและการบรหิ ารจัดการระดับทอ้ งถนิ่ และความพรอ้ มของบคุ ลากรในการดาเนินการ ๓.๘ ออกข้อกาหนดท้องถ่นิ เพอ่ื กาหนดหลักเกณฑ์และวิธีการในการเก็บ ขน และกาจัดขยะมูลฝอย ตาม พระราชบญั ญตั ิการสาธารณสขุ พ.ศ. ๒๕๓๕ และแก้ไขเพ่ิมเติมจนถึงปัจจุบัน ประกอบกับกฎกระทรวงสุขลักษณะ การจัดการมูลฝอยทั่วไป พ.ศ. ๒๕๖๐ และพระราชบัญญัติรักษาความสะอาดและความเป็นระเบียบเรียบร้อยของ บ้านเมือง (ฉบับท่ี ๒) พ.ศ. ๒๕๖๐ ประกอบกับประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง การจัดการมูลฝอย พ.ศ. ๒๕๖๐ ตลอดจนอัตราค่าธรรมเนียมในการเก็บ ขนและกาจัดขยะมูลฝอย ตามกฎกระทรวงกาหนดค่าธรรมเนียมการออก ใบอนญุ าต หนังสอื รบั รองการแจง้ และการให้บริการในการจัดการส่ิงปฏกิ ูลหรอื มลู ฝอย พ.ศ. ๒๕๕๙ ๓.๙ สร้างความร่วมมือระหว่างผู้ประกอบการและองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน ในการจัดให้มีระบบ การเรียกคืนซากผลติ ภัณฑ์เมื่อหมดอายุการใช้งานต้ังแต่การเก็บรวบรวม การเก็บขน การรีไซเคิล และการบาบัดกาจัด อย่างปลอดภัยต่อส่ิงแวดล้อม ตามหลักการขยายความรับผิดชอบของผู้ผลิต (ExtendedProducer Responsibility : EPR) รวมทั้งแบบรวบรวมในพ้ืนท่ีสาธารณะ หรือชุมชนเพ่ืออานวยความสะดวกให้ประชาชนพัฒนาและส่งเสริมให้มี ระบบเรียกคืนบรรจภุ ัณฑ์ (Deposit Refund) ๔. มาตรการการเพ่ิมศักยภาพและประสิทธิภาพการกาจัดขยะมูลฝอยชมุ ชนให้ได้รับการจัดการอย่าถูกต้องตาม หลกั วชิ าการ (ปลายทาง) ๔.๑ กาจดั ขยะมูลฝอยตกค้าง (ขยะมลู ฝอยเกา่ ) ขยะมูลฝอยตกคา้ ง จะตอ้ งได้รับการกาจัด โดยองค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถิน่ สามารถดาเนินการได้ ดงั นี้ ๑) สารวจ ประเมิน สถานท่กี าจดั ขยะมลู ฝอยเพื่อปิดหรือจัดทาแผนงานฟื้นฟสู ถานที่กาจัดขยะมลู ฝอย ๒) ปิด/หรือฟื้นฟูสถานท่ีกาจัดขยะมูลฝอยท่ีไม่ถูกต้องตามหลักวิชาการ เพ่ือจัดการขยะมูลฝอยเก่า โดย การร้ือร่อนขยะมูลฝอยในพื้นที่บ่อขยะมูลฝอย และแปรรูปขยะมูลฝอยผลิตเป็นเช้ือเพลิง (Refuse Derived Fuel: RDF) เพอ่ื ส่งไปเป็นวัตถุดิบให้แก่โรงงานเอกชน หรือส่งไปยังเตาเผาขยะมูลฝอยเพ่ือผลิตเป็นพลังงานไฟฟ้า (รูปแบบการ ดาเนินโครงการแปรรูปขยะมูลฝอยผลิตเป็นเช้ือเพลิง RDF) โดยถือปฏิบัติตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เร่ือง การจัดการมูลฝอย พ.ศ. ๒๕๖๐ ข้อ ๒๓ สรุปว่า กรณีองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินร่วมกับเอกชนที่ได้รับมอบหมาย นามูลฝอยที่จัดเก็บได้ไปดาเนินการใช้ หรือหาประโยชน์โดยวิธีการจาหน่าย จ่าย โอน ตามข้อ ๒๒ และข้อตกลง ในหมวด ๓ ให้จัดทาข้อเสนอโครงการเสนอต่อคณะกรรมการจังหวัด หรือคณะกรรมการกลาง แล้วแต่กรณี ทั้งน้ี ใหค้ านึงถงึ ศกั ยภาพ ตน้ ทนุ ความค้มุ คา่ และประโยชน์ของทางราชการเป็นสาคญั สำนักงำนส่งเสรมิ กำรปกครองทอ้ งถิน่ จงั หวดั พังงำ 22
๓) ดาเนินการฟื้นฟู/ปรับปรุงสถานท่ีกาจัดขยะมูลฝอย โดยให้ดาเนินการฟ้ืนฟู/ปรับปรุงสถานท่ีกาจัด ขยะมูลฝอยท่ีไม่ถูกต้อง คือ สถานท่ีกาจัดขยะที่มีการเทกองขยะมูลฝอยแบบ (Open Dump) และสถานท่ีฝังกลบ ขยะมลู ฝอยท่ไี ม่ถูกต้องตามหลักวิชาการ ให้เป็นสถานที่กาจัดขยะมูลฝอยแบบควบคุม (Controlled Dump) หรือ ฝังกลบถูกหลักสุขาภิบาล (Sanitary Landfills) หรือให้ดาเนินการตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง การ จดั การมลู ฝอย พ.ศ. ๒๕๖๐ ขอ้ ๑๒ และหมวด ๓ เป็นตน้ ไป ๔) ตดิ ตามตรวจสอบการปนเป้อื นน้าชะขยะมลู ฝอยบรเิ วณโดยรอบสถานท่ีกาจัดขยะมูลฝอย ๕) การจดั ตง้ั งบประมาณเพอื่ สนับสนนุ การจดั การขยะตกคา้ งสะสมในพ้ืนที่ ๔.๒ การสร้างรูปแบบการจัดการขยะมูลฝอย ขยะมูลฝอยชุมชนใหม่ที่เกิดข้ึนรายวัน ควรได้รับการจัดการและกาจัดให้หมดเป็นประจาทุกวัน เพ่ือไม่ให้เกิดปัญหาขยะมูลฝอยตกค้างขึ้นอีก และให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุดในการจัดการขยะมูลฝอยด้วยการจัดการ ขยะมูลฝอยแบบผสมผสาน โดยจัดให้มีสถานที่หรือศูนย์กาจัดขยะมูลฝอยรวมเพ่ือกาจัดขยะมูลฝอย หรือแปรรูป ขยะมูลฝอยเพื่อผลิตพลังงาน จะต้องมีระบบการคัดแยกขยะมูลฝอยและนาขยะมูลฝอยไปใช้ประโยชน์มากท่ีสุด ส่วนที่เหลือ จึงนาไปกาจัดยังศูนย์กาจัดขยะมูลฝอยรวม ซ่ึงจะทาให้ขนาดพื้นท่ีท่ีใช้ในการกาจัดขยะมูลฝอยลดลง และยังลดต้นทุนการกาจัดอีกด้วย ท้ังน้ี องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินสามารถดาเนินการได้ตามความเหมาะสม ของแต่ละกลุ่มพ้ืนท่ี ดังนี้ ๑) จดั ใหม้ ีการรวมกลุม่ พน้ื ทจ่ี ัดการมูลฝอย (Clusters) ๒) การเลือกใช้วิธีการกาจัดขยะมูลฝอยตามประเภทขยะมูลฝอย กระทรวงมหาดไทยได้กาหนดวิธีการ กาจัดขยะมูลฝอย ตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เร่ือง การจัดการมูลฝอย พ.ศ. ๒๕๖๐ ลงวันท่ี ๑๘ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๖๐ ก) การฝังกลบอย่างถกู หลกั สขุ าภิบาล ข) การหมักทาปุ๋ยหรือก๊าซชวี ภาพ ค) การกาจัดด้วยพลงั งานความร้อน ง) การแปรสภาพเป็นเชอ้ื เพลิงหรอื พลงั งาน จ) วิธกี ารอืน่ ตามที่กระทรวงมหาดไทยกาหนด หรือคณะกรรมการจงั หวดั ใหค้ าแนะนา ตามทเ่ี ห็นสมควร ดงั นั้น องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นจะต้องดาเนินการนาขยะมูลฝอยท่ีจัดเก็บได้ไปกาจัดในสถานท่ีท่ีมีวิธีการ กาจัดที่ถูกต้องตามหลักวิชาการ สาหรับในกรณีองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินท่ีไม่มีการให้บริการเก็บ ขน และกาจัด ขยะมูลฝอย ให้องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินปฏิบัติตามประกาศกระทรวงมหาดไทย พ.ศ. ๒๕๖๐ ลงวันท่ี ๑๘ ตุลาคม ๒๕๖๐ ในหมวดที่ ๓ เป็นต้นไป คือ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นร่วมดาเนินการกับหน่วยงานของรัฐหรือ ราชการส่วนท้องถ่ินอ่ืน เพื่อจัดให้มีการให้บริการเก็บ ขน หรือกาจัดมูลฝอย โดยให้ปฏิบัติตามแนวทางในประกาศ คณะกรรมการการกระจายอานาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นว่าด้วยการทาความตกลงร่วมกันจัดทาบริการ สาธารณะขององค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน และข้อ๑๓ วรรคสอง กรณีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมอบหมาย หน่วยงานของรฐั หรือราชการส่วนท้องถน่ิ อน่ื ในการดาเนนิ การเกบ็ ขน หรอื กาจดั มลู ฝอย ให้ถือปฏิบตั ิตามแนวทาง ในประกาศคณะกรรมการการกระจายอานาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินว่าด้วยการทาความตกลงร่วมมือกัน จัดทาบรกิ ารสาธารณะขององค์กรปกครองสว่ นท้องถ่นิ โดยอนโุ ลม สำนักงำนส่งเสริมกำรปกครองทอ้ งถิน่ จงั หวัดพังงำ 23
๕. มาตรการดาเนนิ การตามเป้าหมายอน่ื ๆ ๕.๑ แนวทางการดาเนนิ โครงการ “๑ อปท. ๑ ถนนทอ้ งถิ่นใสใ่ จสิง่ แวดลอ้ ม” ๕.๒ แนวทางโครงการวดั ประชารฐั สรา้ งสุข: พฒั นาวัดด้วยแนวทาง ๕ส. ท่ีทุกภาคส่วนมสี ว่ นร่วมของ อปท. ๕.๓ แนวทางการดาเนนิ โครงการ “ห้องนา้ ท้องถน่ิ สะอาดและปลอดภัย” ๖.มาตรการสง่ เสริมสนับสนุนการบริหารจัดการขยะมูลฝอยตงั้ แตต่ ้นทาง กลางทางและปลายทาง ทั้งน้ีไดก้ าหนดเป้าหมาย มาตรการ กิจกรรมและหน่วยงานรับผดิ ชอบตาม ดังนี้ สำนกั งำนส่งเสริมกำรปกครองทอ้ งถิ่นจงั หวดั พังงำ 24
มาตรการ แนวทางและกิจกรรมการ มาตรการท่ี ๑ ดา้ นการบรหิ ารจัดการ เป้าหมายของจังหวดั กจิ กรรมห ๑.องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินร้อยละ ๘๐ ๑.๑ มีการช้ีแจงเจ้าหน้าท่ีองค์ก มีการรายงานข้อมูลในแบบรายงานผลการ เข้าใจวิธีการรายงานข้อมูลในแบ บริหารจัดการขยะมูลฝอยประจาเดือนของ จัดการขยะมูลฝอยประจาเดือน องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ปีงบประมาณ ท้องถ่ิน ปีงบประมาณ พ.ศ.๒ พ.ศ.๒๕๖๒ (มฝ.๒)ผ่านระบบสารสนเทศของ สารสนเทศของกรมสง่ เสรมิ การปก กรมส่งเสริมการปกครองท้องถ่ิน ๑.๒ มีการต้ังคณะทางานและป ถกู ตอ้ งของข้อมูลก่อนมกี ารรายงา ๒.องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินร้อยละ ๑๐๐ ๒.๑ องค์กรปกครองส่วนท้อ ออกข้อบัญญัติ/เทศบัญญัติการจัดการขยะ ขอ้ บัญญตั /ิ เทศบัญญัตกิ ารจดั การข มลู ฝอย ๓.จังหวัดมีการประชุมคณะกรรมการ ๓.๑ จังหวัดจัดประชุมคณะกรรม สิ่งปฏกิ ูลและมลู ฝอย อยา่ งนอ้ ยปลี ะ ๖ ครง้ั จังหวัด
รดาเนินการเพ่ือนาไปส่เู ปา้ หมายการปฏิบัติ หลกั หน่วยงานรบั ผดิ ชอบ หน่วยงานสนับสนนุ กรปกครองส่วนท้องถิ่นให้ - สถจ. - จงั หวัด บบรายงานผลการบริหาร - สถอ. - อาเภอ นขององค์กรปกครองส่วน - ภาคเอกช ๒๕๖๒ (มฝ.๒)ผ่านระบบ - ภาคประชาชน กครองท้องถ่นิ ระชุมเพื่อตรวจสอบความ - อปท. - จังหวัด าน - ภาคเอกชน - ภาคประชาชน องถิ่นในพื้นท่ีมีการออก -อปท. - สถจ. ขยะมลู ฝอย - สถอ. มการส่ิงปฏิกูลและมูลฝอย -สถจ. - จังหวัด สำนกั งำนส่งเสริมกำรปกครองทอ้ งถน่ิ จงั หวัดพังงำ 25
มาตรการที่ ๑ ดา้ นการบริหารจดั การ เปา้ หมายของจังหวดั กจิ กรรมหล 4.การจัดตั้งคณะกรรมการขับเคล่ือนระดับ ๔.1 จังหวัดจัดตั้งคณะทางานขับ จังหวัด อาเภอ และองค์กรปกครองส่วน จดั การมลู ฝอย(Clusters) ขององค ท้องถิ่น และมีการประชุมดาเนินกิจกรรมเพื่อ ระดับจงั หวัด ขับเคลื่อนในพื้นที่ อยา่ งนอ้ ยปีละ 6 คร้งั 4.2 อาเภอแต่งตั้งคณะกรรม สนับสนุนการปฏบิ ัตงิ านของ อปท 4.3 อปท.แต่งตั้งคณะกรรมการ ร่วมกับกานัน ผู้ใหญ่บ้าน ดาเนิน ในระดับพื้นท่ี โดยคณะกรรมการ จัดอบรมให้ความรู้กับประชาชน ระดบั ครัวเรือนและบริเวณจดุ รวบ
ลกั หนว่ ยงานรบั ผดิ ชอบ หนว่ ยงานสนบั สนุน บเคลื่อนกลุ่มพ้ืนที่ในการ - สถจ. - จงั หวัด คก์ รปกครองส่วนท้องถิ่น - อาเภอ มการบริหารจัดการขยะ - สถอ. ท.ในเขตอาเภอ - อาเภอ รขับเคล่ือนระดับ อปท. -อปท. - สถอ. นงานจัดการขยะมูลฝอย รระดับ อปท.จะต้องไป นคัดแยกขยะมูลฝอยใน บรวมขยะหมบู่ า้ น/ชมุ ชน สำนักงำนส่งเสริมกำรปกครองทอ้ งถน่ิ จงั หวดั พังงำ 26
มาตรการที่ ๒ มาตรการลดปรมิ าณและคดั แยกขยะมูลฝอย ณ แหล่งกาเนิด(ต้น เปา้ หมายของจังหวัด กิจกรรมหล ๕.องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นร้อยละ ๑๐๐ ๕.๑ จัดทาป้ายหรือส่ืออประชาส มีการจัดกิจกรรมรณรงค์ ๓ช ใช้น้อย ใช้ซ้า ขยะไปใช้ประโยชน์ผ่านหอกระจา นากลับมาใช้ใหม่ ให้เป็นรูปธรรมและเกิดผล วิทยุของรัฐ กระตุ้นหมู่บ้าน/ชุม สัมฤทธ์ิอย่างน้อย องค์กรปกครองส่วน (ใชน้ ้อย ใชซ้ า้ นากลบั มาใชใ้ หม่) ทอ้ งถน่ิ ละ ๑ โครงการ ๕.๒ จังหวดั จดั ประชุมนายอาเภอแ ในจังหวัด เพื่อให้เกิดความเข้าใ การบรู ณาการขบั เคลอ่ื นในระดบั พ ๕.๓ จัดประชุมผู้บริหาร ปลัดอ มอบหมายนโยบายการบรหิ ารจัดก ๕.๔ อปท.จัดประชุมหรืออบร ส่ิงประดิษฐ์จากขยะแก่ประชาชน เชน่ โซฟาถงั ขยะ โต๊ะเก้าอี้เครื่องใ เตาเผาไรค้ วัน ไส้เดือนดนิ ทาปยุ๋ อิน
นทาง) หน่วยงานสนับสนุน ลัก หนว่ ยงานรับผิดชอบ - จงั หวัด สัมพันธ์รณรงค์วิธีการนา - อปท. - อาเภอ ายข่าวหมู่บ้านหรือสถานี - ภาคเอกชน มชนเห็นประโยชน์ ๓ช - ภาคประชาชน - จงั หวัด และหวั หน้าส่วนราชการ - สถจ. ใจและช่วยเป็นผู้นาใน - อาเภอ พืน้ ที่ อปท.กานัน ผู้ใหญ่บ้าน - สถอ. - จงั หวดั การขยะในระดับอาเภอ - สถจ. รมการสร้างนวัตกรรม -อปท. - อาเภอ นเพ่ือสร้างแรงบันดาลใจ -หมู่บา้ น/ชมุ ชน - สถอ. ใช้ภายในบ้านจากไม้เก่า นทรยี ์ เป็นตน้ สำนกั งำนส่งเสรมิ กำรปกครองทอ้ งถ่นิ จงั หวัดพังงำ 27
มาตรการท่ี ๒ มาตรการลดปริมาณและคดั แยกขยะมูลฝอย ณ แหล่งกาเนิด(ต้น เป้าหมายของจังหวัด กิจกรรมหล ๕.๕ อปท.จัดกิจกรรมสร้างจิต คุณค่าของขยะก่อนนาไปท้ิงอ ผ้าป่ารีไซเคิล การล่องเรือเก Cleaning Day กิจกรรมทาป กิจกรรมร้านรับซื้อของเก่าสีเขีย ชุมชน ธนาคารขยะโรงเรียน กิจกรรมขยะแลกไข่/สิ่งของ กิจ เปน็ ต้น ๕.๖ ขอความร่วมมือ “ประชา ภาคเอกชน ภาคการศึกษา ภา สังคม/ภาคประชาชน ร่วมดาเน กิจกรรมลดการใช้ถุงพลาสติก ถงุ ผ้า ๕.๗ สนับสนุนให้มีการจัดกิจก มูลฝอยรายย่อย เช่น ซาเล้ง ร้า ชมุ ชน เขา้ มาบริการในหมู่บ้าน/ช
นทาง) หน่วยงานสนับสนนุ ลกั หน่วยงานรับผดิ ชอบ - จังหวดั - สถจ. ตสานึกให้ประชาชนเห็น - อปท. - อาเภอ อย่างไร้ประโยชน์ เช่น - สถอ. ก็บขยะ กิจกรรม Big - ภาคเอกชน ปุ๋ยหมัก น้าหมักชีวภาพ - ภาคประชาชน ยว กิจกรรมธนาคารขยะ น ศูนย์รีไซเคิลชุมชน จกรรมตลาดนัดมือสอง รัฐ” ตั้งแต่ภาคราชการ - อปท. - จังหวดั าคศาสนา ภาคประชา - อาเภอ นินการขับเคล่ือนการจัด โฟม และรณรงค์ให้ใช้ กรรมท่ีให้ผู้คัดแยกขยะ - อปท. านค้าของเก่า เครือข่าย ชุมชน สำนักงำนสง่ เสรมิ กำรปกครองทอ้ งถนิ่ จงั หวดั พงั งำ 28
มาตรการที่ ๒ มาตรการลดปรมิ าณและคดั แยกขยะมูลฝอย ณ แหล่งกาเนดิ (ตน้ เป้าหมายของจังหวัด กิจกรรมหล ๖.ขยะเปียกถูกคัดแยกและจัดการโดยผู้ผลิต ๖.๑.๑ อปท.สารวจข้อมูลครัวเร ขยะ ดงั น้ี มคี วามพร้อมทาถังขยะเปียก ๖.๑ ครัวเรือนร้อยละ ๑๐๐ ที่มีบริเวณหรือ ๖.๑.๒ อปท.แนะนา ส่งเสริม พ้ืนท่ีในการจัดทาถังขยะเปียกครัวเรือนได้ ครัวเรือนจดั ทาถังขยะเปียก สาห ไดร้ ับการสง่ เสริมให้จัดทาถังขยะเปยี ก หรือพื้นท่ีในการจัดทาถังขยะเป สาธิตวธิ กี ารใช้งาน ๖.๒ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นร้อยละ ๑๐๐ ๖.๒.๑ อปท.จัดทาประกาศขอค มีการจัดทาถังขยะเปียกรวม และมีการจัดเก็บ มคี วามต้องการนาขยะเปียกใช้ป ขยะเปียกท่ีครัวเรือนคัดแยกไว้ อย่างน้อย ๑ ทาปุ๋ยอินทรีย์ และลงทะเบียนเพ แห่ง(สาหรับครัวเรือนท่ีไม่มีบริเวณหรือพื้นท่ีใน ประโยชน์ การจัดทาถงั ขยะเปียกครวั เรอื นได)้ ๖.๒.๒ อปท.จัดทาถงั ขยะเปยี กร มีบริเวณหรือพื้นที่ในการจัดทาถ และจัดทาแผนเกบ็ ขนประกาศให ๖.๒.๓ อปท.จัดเก็บขยะเปียก ดาเนนิ การตามกระบวนการต่อไป
นทาง) หนว่ ยงานสนบั สนุน ลกั หนว่ ยงานรับผดิ ชอบ รือนมีความพร้อมและไม่ - อปท. - สถจ. - สถอ. และขอความร่วมมือให้ - อปท. หรับครัวเรือนที่มีบริเวณ - สถจ. ปียกครัวเรือนได้ รวมถึง - สถอ. - ภาคเอกชน ความร่วมมือประชาชนที่ - อปท. - ภาคประชาชน ประโยชน์ เช่น เล้ียงสัตว์ พื่อเชิญชวนนาขยะไปใช้ - สถจ. - สถอ. รวมสาหรบั ครัวเรือนท่ีไม่ - อปท. - ภาคเอกชน ถังขยะเปียกครัวเรือนได้ - ภาคประชาชน ห้ประชาชนทราบ - สถจ. กที่ครัวเรือนคัดแยกไว้ - อปท. - สถอ. ป - ภาคเอกชน - ภาคประชาชน - สถจ. - สถอ. - ภาคเอกชน - ภาคประชาชน สำนกั งำนส่งเสรมิ กำรปกครองทอ้ งถ่ินจงั หวัดพงั งำ 29
มาตรการท่ี ๒ มาตรการลดปรมิ าณและคดั แยกขยะมูลฝอย ณ แหล่งกาเนิด(ตน้ เปา้ หมายของจังหวดั กิจกรรมหล ๗.ขยะมูลฝอยชุมชนทีเ่ กดิ ขนึ้ ในปี พ.ศ. ๒๕๖๒ ๗.๑ อปท.จัดกิจกรรมให้ความรู้ รอ้ ยละ ๔๐ ถูกนาไปใช้ประโยชน์ และสร้างจิตสานึกแก่ประชาช หรือ ๓ช วธิ กี ารลดคัดแยกขยะ ว ใชป้ ระโยชน์ ๗.๒ อปท.จัดกิจกรรม การลดป การนาขยะมูลฝอยมาใช้ประโยช ต่างๆ เช่น ผ้าป่ารีไซเคิล การล่อ Big Cleaning Day กิจกรรมทา กิจกรรมร้านรับซื้อของเก่าสีเขีย ชุมชน ธนาคารขยะโรงเรียน กิจกรรมขยะแลกไข่/สิ่งของ กิจ กิจกรรมทเ่ี กิดขึ้นจากอาสาสมัคร ๗.๓ สถานศึกษาและศูนย์พัฒน และโรงเรียนในสังกัด สพฐ.ตลอ ในพื้นท่ี จัดกิจกรรมให้ความรู้ ๓ ลดปริมาณขยะและคัดแยกขย กลับมาใช้ประโยชน์ให้แก่เด็ก การอานวยความสะดวกให้แก่โร หรือหน่วยงานราชการในพ้ืนท รองรับแบบแยกประเภท ท้ังน้ีเ แยกขยะ
นทาง) หน่วยงานสนับสนุน ลัก หนว่ ยงานรับผดิ ชอบ - จงั หวดั ,สถจ. - อาเภอ ประชาสัมพันธ์ รณรงค์ - อปท. - สถอ. นในพ้ืนที่ ในเร่ือง ๓Rs วธิ ีการนาขยะมูลฝอยมา ปริมาณ การคัดแยก และ - อปท. - จงั หวดั ชน์ ผ่านรูปแบบกิจกรรม - สถจ. องเรือเก็บขยะ กิจกรรม - อาเภอ าปุ๋ยหมัก น้าหมักชีวภาพ - สถอ. ยว กิจกรรมธนาคารขยะ น ศูนย์รีไซเคิลชุมชน - จงั หวัด จกรรมตลาดนัดมือสอง - สถจ. รท้องถนิ่ รักษโ์ ลก ฯลฯ - อาเภอ - สถอ. นาเด็กเล็กในสังกัด อปท. - อปท. อดจนสถาบันการศึกษา ๓Rs หรือ๓ช คือ วิธีการ ยะ การนาขยะมูลฝอย นักเรียน นักศึกษาและ รงเรียน สถานศึกษา วัด ท่ี โดยการจัดต้ังภาชนะ เพ่ือส่งเสริมให้มีการคัด สำนักงำนส่งเสริมกำรปกครองทอ้ งถิ่นจงั หวดั พงั งำ 30
มาตรการท่ี ๒ มาตรการลดปรมิ าณและคดั แยกขยะมูลฝอย ณ แหล่งกาเนดิ (ต้น เปา้ หมายของจังหวดั กิจกรรมหล ๗.๔ ขอความรว่ มมือ“ประชารัฐ”ต ภาคการศึกษา ภาคศาสนา ภาคประ ร่วมดาเนินการขับเคล่ือนการ ถุงพลาสตกิ โฟม และรณรงคใ์ หใ้ ๗.๕ สนับสนุนให้มีการจัดกิจก มูลฝอยรายย่อย เช่น ซาเล้ง ร้า ชมุ ชน เข้ามาบรกิ ารในหมู่บ้าน/ช ๗.๖ ส่งเสรมิ และสนบั สนนุ ให้สถานป ละ เลิก การใช้ถุงพลาสติกและโ และโฟมกลับมาใช้ประโยชน์ หร ภ า ค เ อ ก ช น ไ ม่ ใ ช้ ถุ ง พ ล า ส ติ ก แรงจงู ใจใหแ้ กป่ ระชาชนในการใ ๗.๗ จัดตง้ั ศนู ย์แลกเปล่ยี นเรยี น ชมุ ชน ๘.การจัดตั้งกลุ่มกิจกรรมเพ่ือนาขยะที่คัดแยก ๘.๑ อปท.ร่วมกับกานัน ผู้ใหญ แล้วไปจาหน่ายหรือแลกเปลี่ยนเป็นเงินหรือ ประชาชนที่สมัครใจต้ังเป็นกลุ่ม ส่ิงของท่ีมีมูลค่า เช่น ตลาดนัดขยะ ฯลฯโดย จัดหาสถานทที่ าการกลมุ่ และนัด สามารถพิจารณานาเอามาใช้ประโยชน์ส่วนตัว หรือกลุ่มจัดกิจกรรมแลกเปลี่ยน หรือส่วนรวมได้ อย่างน้อยองค์กรปกครองส่วน ทมี่ มี ูลคา่ อย่างน้อยเดือนละ ๑ ค ท้องถิ่นละ 1 แห่งและมีการดาเนินกิจกรรม อยา่ งน้อย 1 โครงการ
นทาง) หนว่ ยงานสนับสนนุ ลกั หน่วยงานรับผิดชอบ - ทกุ ส่วนราชการในจงั หวัด ต้งั แตภ่ าคราชการภาคเอกชน - สถจ. - ภาคเอกชน ะชาสังคม/ภาคประชาชน - สถอ. - ภาคประชาชน รจัดกิจกรรมลดการใช้ - อปท. ใช้ ถุงผ้า - จงั หวัด กรรมที่ให้ผู้คัดแยกขยะ - อปท. - ภาคเอกชน านค้าของเก่า เครือข่าย ชุมชน - จังหวัด ประกอบการภาคเอกชน ลด - อปท. - อาเภอ โฟม หรือนาถุงพลาสติก รือ ขอความร่วมมือจาก - จงั หวัด ก ใ ส่ สิ น ค้ า แ ล ะ ใ ห้ ส ร้ า ง - อาเภอ ใช้ ถุงผา้ แทน - จังหวดั นรกู้ ารจดั การขยะมูลฝอย - อปท. - ปค. - สถจ. ญ่บ้าน จัดการรวมกลุ่ม - อปท. - ภาคเอกชน มบริหารจัดการขยะ และ - ภาคประชาชน ดหมายผู้คา้ ของเก่ารับซื้อ นขยะเป็นเงินหรือสิ่งของ คร้ัง สำนักงำนสง่ เสริมกำรปกครองทอ้ งถนิ่ จงั หวัดพงั งำ 31
มาตรการที่ ๒ มาตรการลดปรมิ าณและคดั แยกขยะมูลฝอย ณ แหล่งกาเนดิ (ตน้ เปา้ หมายของจังหวัด กจิ กรรมหล ๙.ครัวเรือนร้อยละ ๖๐ เข้าร่วมเครือข่าย ๙.๑ อปท.”รับสมัครอาสาสมคั ร “อาสาสมัครท้องถ่ินรักษ์โลก”เพ่ือส่งเสริมการ และอบรมให้ความรู้จัดต้ังเป็น จดั การขยะมูลฝอย ความร่วมมือโดยสมคั รใจ มคี วาม การทางานด้านการจัดการส่ิงป ปกป้องและรักษาทรัพยากรธร ในท้องถน่ิ ของตนเอง ๑๐.องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นร้อยละ ๑๐๐ ๑๐.๑ อปท.มโี ครงการ/กิจกรรม มีการจัดกิจกรรมร่วมมือกับเครือข่าย ” จัดการขยะมูลฝอยดังน้ี อาสาสมัครท้องถ่ินรักษ์โลก”อย่างน้อยปีละ ๑)จัดกจิ กรรมการจัดการมูลฝอย ๖ ครง้ั ลดการเกิดมลู ฝอย คัดแยกมูลฝอ มูลฝอยและรวบรวมมูลฝอย เพ สะดวกในการเกบ็ ขนของ อปท. ๒)การจัดกิจกรรมการรักษาควา ระเบียบเรียบร้อยของหมู่บ้าน/ช มูลฝอย เกบ็ กวาดมลู ฝอย ๓)สอดส่องดูแล เฝ้าระวังและร ค ว า ม เ ป็ น ร ะ เ บี ย บ เ รี ย บ ร้ อ ย ตลอดจนสถานการณ์การจดั การ
นทาง) หน่วยงานสนับสนุน ลัก หนว่ ยงานรับผดิ ชอบ - จงั หวัด - สถจ. รท้องถิ่นรักษ์โลก(อถล.)” - อปท. - ภาคเอกชน นเครือข่ายท่ีเกิดข้ึนจาก - ภาคประชาชน มเสียสละและอุทิศตนใน ปฏิกูลและมูลฝอย การ รมชาติและสิ่งแวดล้อม มรณรงค์จิตสานึกบริหาร - อปท. - จังหวัด - อถล. - อาเภอ - สถจ. ยของชุมชน เริ่มจากการ - สถอ. อย การใช้ประโยชน์จาก พื่อเป็นการอานวยความ ามสะอาดและความเป็น ชุมชน เช่น เวลาเก็บขน รักษาความสะอาดและ ยขอ งหมู่บ้าน/ชุมชน รขยะมูลฝอยในพน้ื ที่ สำนกั งำนส่งเสรมิ กำรปกครองทอ้ งถ่ินจงั หวดั พงั งำ 32
มาตรการท่ี ๒ มาตรการลดปริมาณและคัดแยกขยะมูลฝอย ณ แหล่งกาเนิด(ตน้ เปา้ หมายของจังหวดั กิจกรรมหล ๔) เผยแพร่ประชาสัมพันธ์กิจก ขยะ กิจกรรม Big Cleaning D ประชาชนในพื้นที่ลดการใช้ถ เ ลื อ ก ใ ช้ ผ ลิ ต ภั ณ ฑ์ แ ล ะ บ ร ร สิ่งแวดล้อม หรือกิจกรรมท สิ่งแวดล้อมตอ่ ชมชน ฯลฯ ๕) เป็นส่ือกลางในการประช ร่วมมือจากหน่วยงานต่างๆ เ การศึกษา ภาคศาสนา ภาคเอก ให้มีส่วนร่วมในการสนับสนุนใ หมบู่ ้าน/ชมุ ชน ๖) มีการรณรงค์การจัดเก็บขย ทงั้ ปีตามโครงการมือถอื เกา่ ไป ช
นทาง) หนว่ ยงานสนับสนุน ลกั หนว่ ยงานรับผิดชอบ - จงั หวัด - อาเภอ กรรมการลดและคัดแยก - อปท. - สถจ. Day กิจกรรมรณรงค์ให้ - สถอ. ถุงพลาสติก โฟม และ จุ ภั ณ ฑ์ ท่ี เ ป็ น มิ ต ร ต่ อ ท่ี เ ป็ น ป ร ะ โ ย ช น์ ด้ า น าสัมพันธ์เพ่ือขอความ ช่น ภาคราชการ ภาค กชนและภาคประชาชน นการจัดการมูลฝอยใน ยะอิเล็กทรอนิกส์ตลอด ชวี ติ ใหม่มา สำนักงำนสง่ เสรมิ กำรปกครองทอ้ งถิ่นจงั หวัดพังงำ 33
มาตรการที่ ๓ มาตรการเพ่ิมประสิทธิภาพการเก็บขนขยะมลู ฝอยขององค์กรปกค เปา้ หมายของจังหวดั กิจกรรมหล ๑๑.องคก์ รปกครองสว่ นท้องถน่ิ ร้อยละ ๑๐๐ มี ๑๑.๑ สารวจสวนสาธารณะแล ภาชนะรองรับมูลฝอยแบบแยกประเภทใน พื้นที่รับผิดชอบเพื่อประเมินสถา สถานท่ีสาธารณะ จดั หาภาชนะ ๑๑.๒ จัดหาภาชนะรองรับข ประเภทในสวนสาธารณะและส รับผดิ ชอบให้ครบทกุ แห่ง ๑๑.๓ จดั หายานพาหนะขนส่งข ประจารถใหเ้ พยี งพอกบั ปรมิ าณข ๑๑.๔ ตรวจสอบและป้องกันมิใ ส่ิงอื่นท่ีเกิดจากการขนส่งขยะม ออกจากรถเก็บขนขยะมูลฝอย ๑๑.๕ การทาความสะอาดยานพ เป็นประจาทุกคร้งั ท่ีมกี ารขนส่งข ๑๒.องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นร้อยละ ๘๐ มี ๑๒.๑ มีการกาหนดวัน เวลา ส การวางระบบการเก็บขนมูลฝอยให้สอดคล้อง ขน โดยสามารถทาเป็นปฏิทิน กบั พ้นื ที(่ เฉพาะอปท.ท่มี กี ารเกบ็ ขน) ประชาชนในองค์กรปกครองส่วน
ครองส่วนท้องถน่ิ (กลางทาง) หน่วยงานสนับสนุน ลัก หน่วยงานรบั ผิดชอบ ละสถานท่ีท่องเที่ยวใน -อปท. - จังหวัด านการณ์และเตรียมการ - อาเภอ ขยะมูลฝอยแบบแยก -อปท. - จงั หวดั สถานที่ท่องเที่ยวในพื้นที่ - อาเภอ ขยะมูลฝอยและพนักงาน -อปท. - จงั หวดั ขยะมูลฝอยที่เกิดขึน้ - สถจ. ให้ขยะมูลฝอย น้า หรือ -อปท. - สถจ. มูลฝอย ตกหล่นรั่วไหล - สถอ. พาหนะให้มีความสะอาด -อปท. - สถจ. ขยะ - สถอ. สถานที่ และเส้นทางเก็บ -อปท. - สถจ. นการเก็บขนเพื่อแจ้งให้ - สถอ. นทอ้ งถ่นิ ทราบโดยทว่ั กนั สำนักงำนสง่ เสรมิ กำรปกครองทอ้ งถิน่ จงั หวัดพงั งำ 34
มาตรการที่ ๔ มาตรการกาจัดขยะมลู ฝอยอย่างถูกตอ้ งตามหลกั วชิ าการ(ปลายท เป้าหมายของจังหวัด กจิ กรรมหล ๑๓.ขยะอันตรายชุมชน ร้อยละ๑๐๐ ท่ีจัดเก็บ ๑๓.๑ อปท.ประชาสมั พนั ธป์ ระเ และรวบรวมไดไ้ ดร้ บั การกาจัดอย่างถูกต้องตาม หลักวิชาการ ๑๓.๒ อปท.ประกาศจุดรวบรวม วัน เวลา เกบ็ ขน ๑๓.๓ เทศบาล/อบต. ประสาน กาจัดตามหลกั วิชาการ ๑๔.ขยะมลู ฝอยชมุ ชนท่ีเกิดขึ้นในปีงบประมาณ ๑๔.๑ ขยะมูลฝอยชุมชนท่ีเกิดข พ.ศ.๒๕๖๒ ร้อยละ ๘๐ ได้รับการกาจัดอย่าง คัดแยกแล้ว ถูกนาไปกาจัดถูก ถกู ต้องตามหลักวิชาการ ได้แก่ การฝังกลบอย่างถูกต (Sanitary Landfill) การ (Engineer Landfill) การหมัก การกาจัดด้วยพลังงานความร้อ เชอ้ื เพลงิ หรือพลังงาน เช่น เช้ือเ ผลิตกระแสไฟฟ้า การส่งเป ปูนซีเมนต์ เป็นต้น การเผาพร้อ การกาจัดมูลฝอยแบบเชิงกลช แบบผสมผสาน การฝังกลบแบบ อนื่ ที่ถกู ตอ้ งตามหลักวชิ าการ
ทาง) หน่วยงานสนบั สนุน ลัก หนว่ ยงานรับผิดชอบ เภทขยะอันตรายชมุ ชน - อปท. - จงั หวัด - สถจ. มขยะอันตรายชุมชนและ - อปท. - จงั หวัด - สถจ. น อบจ.รวบรวมขนส่งไป - อปท. - จงั หวัด ข้ึนและผ่านกระบวนการ - อปท. - อบจ. กต้องตามหลักวิชาการ ต้ อ ง ต า ม ห ลั ก วิ ช า ก า ร - จงั หวัด รฝังกลบเชิงวิศวกรรม - สถจ. กทาปุ๋ยหรือก๊าซชีวภาพ - ทส.จ. อน การแปรสภาพเป็น เพลิง RDF เชื้อเพลิงเพ่ือ ป็ น วั ต ถุ ดิ บ ใ ห้ โ ร ง ง า น อมระบบควบคุมมลพิษ ชีวภาพ(MBT)การกาจัด บเทกองควบคุม หรือวิธี สำนกั งำนสง่ เสรมิ กำรปกครองทอ้ งถิน่ จงั หวดั พงั งำ 35
มาตรการที่ ๔ มาตรการกาจัดขยะมลู ฝอยอย่างถกู ต้องตามหลกั วิชาการ(ปลายท เปา้ หมายของจังหวดั กิจกรรมหล ๑๔.๒ รวบรวมตัวเลขปริมาณ กาจัดท่ีระบบกาจัด เพ่ือจัดทาเป ขยะมูลฝอยของอปท.และราย สารสนเทศ สถ. ๑๔.๓ ในกรณีที่พื้นที่นั้นๆไม จดั เก็บขยะมลู ฝอย ให้อปท.ส่งเส มูลฝอยภายในครัวเรือนอย่างถ โดยคานึงความเหมาะสมของ มลพิษและผลกระทบตอ่ สง่ิ แวดล ๑ ๕ . ก ลุ่ ม พื้ น ที่ ใ น ก า ร จั ด ก า ร มู ล ฝ อ ย ๑๕.๑กลุ่มClusters แต่งต้ังคณ (Clusters)ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ขยะของกลุ่ม ร้อยละ ๑๐๐ ในแต่ละจังหวัดมีการดาเนินการ ๑๕.๒ คณะทางานประชมุ กาหน กาจัดขยะหรือมีแผนการดาเนินการฯโดยผ่าน และพิจารณาและจัดทาแผนบร การพิจารณาจากคณะกรรมการจัดการส่ิง ของกล่มุ ปฏิกูลและมลู ฝอยจังหวัด ๑๕.๓ คณะกรรมการสิ่งปฎิกูลแ ขอ้ เสนอแนะแผนของกลุ่ม Clus
Search