บท5แผน1การเตรียมสารละลาย

แผนการจัดการเรยี นรทู้ ี่ 1 กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ รายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์ เคมี หนว่ ยการเรียนร้ทู ี่ 5 สารละลาย ชน้ั มธั ยมศึกษาปที ี่ 4 เรื่อง การเตรียมสารละลาย เวลาเรยี น 120 นาที 1. สาระการเรยี นรเู้ พมิ่ เตมิ เคมี สาระท่ี3 เข้าใจหลักการทำปฏิบัติการเคมีการวัดปริมาณสาร หน่วยวัดและการเปลี่ยนหน่วยการ คำนวณปริมาณของสาร ความเข้มข้นของสารละลาย รวมทั้งการบูรณาการความรู้และทักษะในการอธิบาย ปรากฏการณใ์ นชวี ิตประจำวนั และการแก้ปัญหาทางเคมี 2. ผลการเรยี นรู้ ม.4/10 อธิบายวิธีการ และเตรียมสารละลายให้มีความเข้มข้นในหน่วยโมลาริตีและปริมาตร สารละลายตามทีก่ ำหนด 3. สาระการเรยี นรู้เพ่มิ เตมิ การเตรียมสารละลายใหม้ ีความเขม้ ข้นและปริมาตรของสารละลายตามที่กำหนด ทำไดโ้ ดยการละลาย ตัวละลายที่เป็นสารบริสุทธ์ิในตัวทำละลายหรือนำสารละลายท่มี ีความเขม้ ขน้ มาเจือจางด้วยตัวทำละลายโดย ปริมาณของสารท่ีใชข้ ้ึนอยูก่ ับความเข้มขน้ และปรมิ าตรของสารละลายที่ตอ้ งการ 4. จดุ ประสงค์การเรยี นรู้ 1.นักเรียนสามารถระบุความเข้มข้นในหน่วยโมลาริตีปริมาตรตามท่ีกําหนดจากสารบรสิ ุทธ์ิและด้วย วิธกี ารเจือจางจากสารละลายเข้มขน้ (K) 2.นักเรียนสามารถเตรียมสารละลายที่มคี วามเขม้ ขน้ ในหน่วยโมลาริตีปริมาตรตามท่ีกําหนดจากสาร บรสิ ทุ ธ์ิและด้วยวธิ ีการเจอื จางจากสารละลายเข้มข้น (P) 3.นกั เรยี นมีความมุง่ ม่นั ตง้ั ใจกระตือรือร้น ให้ความร่วมมอื และมภี าวะผู้นำ (A) 5. สาระสำคัญหรอื ความคิดรวบยอด การเตรียมสารละลายให้มีความเข้มข้นและปริมาตรตามท่ีกำหนดโดยการละลายตวั ละลายที่เป็นสาร บริสุทธ์ิในตวั ทำละลาย หรือนำสารละลายทีม่ คี วามเข้มขน้ มาเจือจางดว้ ยตวั ทำละลายโดยปรมิ าณของสารท่ีใช้ ขึ้นอยู่กับความเข้มขน้ และปรมิ าตรของสารละลายทต่ี ้องการ 6. สมรรถนะสำคญั ของผู้เรยี น

2 6.1 ความสามารถในการส่อื สาร การอธิบายในการถา่ ยทอดความรู้ การแลกเปล่ียนความรู้ 6.2 ความสามารถในการคดิ การคิดวิเคราะห์ การคิดสงั เคราะห์ การคดิ เป็นระบบ 6.3 ความสามารถในการแก้ปญั หา ความสามารถในการแกป้ ญั หาและอปุ สรรคตา่ ง ๆ ทีเ่ ผชิญได้อยา่ งถูกต้องเหมาะสมบน พนื้ ฐานของหลกั เหตผุ ล 6.4 ความสามารถในการใช้ทกั ษะชีวติ การเรยี นรู้ด้วยตนเอง การเรยี นรู้อย่างต่อเนอ่ื ง 6.5 ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี การใชเ้ ทคโนโลยีสารสนเทศและการสือ่ สารในการเรียนรู้ 6.6 ทักษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร์ การสงั เกต การจำแนก การวิเคราะห์ และแปรผลขอ้ มลู การสรุปผลข้อมูลได้อย่างรวดเร็ว ถูกตอ้ ง และแม่นยำ 6.7 ทกั ษะแหง่ ศตวรรษที่ 21 การรว่ มมือ และภาวะผนู้ ำ 6.8 จติ วทิ ยาศาสตร์ ความใจกวา้ ง การใช้วิจารณญาณ 7. กระบวนการจัดการเรียนรู้หรอื กิจกรรมการเรียนรู้ (แบบสืบเสาะหาความร้,ู 5E) 1. ขัน้ กระตุ้นความสนใจ (Engagement) (7 นาที) 1. ครใู ห้นักเรียนจบั ฉลากสารประกอบและตามหาคขู่ องตัวเองวา่ สารประกอบทเ่ี ราไดม้ ีมวลเป็นเท่าไร ในชอื่ เกม “คู่ฉันเปน็ ใคร” 2. เมอ่ื นักเรียนหาค่ขู องตัวเองเสรจ็ แล้ว ให้เพ่ือนข้าง ๆ ช่วยตรวจคำตอบวา่ จับค่ไู ดถ้ กู ต้องหรอื ไม่ จากนั้นครูถามนกั เรยี นตอ่ ว่าคขู่ องเรามจี ำนวนโมลเท่าไหร่

3 2. ขน้ั สำรวจและคน้ หา (Exploretion) (30 นาที) 1. ให้นักเรียนน่ังตามคู่ของตัวเองไวก้ อ่ นจากทีเ่ รยี นได้เรยี นมาในการหาความเข้มข้นในหน่วยโมลาร์ จากนน้ั ครูถามนักเรยี นวา่ โมลารม์ ีหนว่ ยเป็นอะไร (ควรได้คำตอบว่า mol/L) แล้วการหาความเข้มข้นในหน่วย โมลาร์ มสี ตู รวา่ อยา่ งไรใหน้ ักเรยี นสบื คน้ ครูพดู ตอ่ วา่ ถา้ เราร้มู วลของสารเราก็สามารถรูค้ วามเข้มข้นได้หรือว่า ถ้าเรารู้ความเข้มข้นเราก็สามารถรูม้ วลของสารได้ 2. จากนัน้ ครหู ยิบสารละลายที่ครูไดเ้ ตรยี มสารละลายใส่บีกเกอร์ไว้ให้นักเรยี นดู แลว้ พูดว่าสารละลาย น้ีคอื สารละลายกรดไฮโดรคลอรกิ (HCl) มคี วามเขม้ ขน้ 0.5 โมลตอ่ ลิตร ปริมาตร 200 มลิ ลลิ ติ ร นักเรียนคดิ วา่ ครใู ส่กรดไฮโดรคลอริกกกี่ รมั จากนน้ั ครูพานกั เรียนคำนวณโดยใหน้ กั เรียนช่วยกนั คดิ (ควรได้คำตอบว่า ใสก่ รด ไฮโดรคลอริก 3.65 กรมั ) 3. จากนั้นครูพูดกับนักเรียนว่าจากที่นักเรียนได้จับฉลากสารประกอบแล้วถ้าหากครูกำหนดให้นำ สารประกอบของนักเรียนที่จับได้ไปละลายน้ำท่ีมีความเข้มข้น 0.9 โมลต่อลิตร ปริมาตร 100 มิลลิลิตร นักเรียนคิดวา่ นกั เรียนจะตอ้ งชงั่ สารประกอบของนกั เรยี นกีก่ รัม 4. ครตู รวจคำตอบของนกั เรยี นแตล่ ะคแู่ ละอธบิ ายการเลือกใช้สตู รเพม่ิ เติม 3. ขัน้ อธิบายและลงข้อสรปุ (Explaination) (8 นาที) 1. ใหน้ กั เรียนรว่ มกนั อธบิ ายเพื่อหาขอ้ สรปุ หลงั การทำกิจกรรม - สง่ ตวั แทนของกลุม่ มาออกมาสรปุ ผลหนา้ ชั้นเรยี น - ครูเฉลยกิจกรรมการตอบคำถามตามโจทย์ท่ีกำหนดให้ - ครสู รุปกิจกรรมความรู้ท้งั หมดให้นกั เรยี นฟังเพอ่ื ตรวจสอบความเขา้ ใจของนกั เรยี น 4. ขนั้ ขยายความรู้ (Elaboration) (60 นาที) 1. ครูตรวจสอบความเข้าใจของนักเรียนเพื่อความเข้าใจที่ตรงกันในการคำนวณหาความเข้มข้นใน หน่วยโมลาร์แล้ว ครูให้นักเรียนจับกลุ่ม 4-5 คนกลุ่มละเท่า ๆ กัน ครูพานักเรียนทำกิจกรรมที่ 5.1 เรื่องการ เตรียมสารละลาย 2. ครแู จกแผนการทดลองอธิบายกจิ กรรม วสั ดอุ ุปกรณแ์ ละสารเคมี และการใช้อุปกรณ์ โดยแบง่ เป็น 2 ตอน ตอนที่ 1 เตรยี มสารละลายโซเดียมคลอไรด์ 0.40 โมลตอ่ ลิตร ปริมาตร 100 มิลลิลิตร ตอนท่ี 2 เตรยี ม สารละลายโซเดยี มคลอไรด์ 0.040 โมลต่อลิตร ปริมาตร 100 มิลลิลิตรโดยเจือจางจากสารละลายที่เตรียมได้ ในตอนที่ 1 5. ข้นั ประเมิน (Evaluation) (15 นาที) 1. ครูประเมินโดยใหน้ ักเรยี นทำแบบทดสอบหลังเรียน เร่ือง การเตรยี มสารละลายใน quizizz และ รว่ มกนั เฉลย

4 8. สือ่ วัสดุ อปุ กรณ์ และแหล่งการเรยี นรู้ แหล่งเรยี นรู้ สือ่ /วัสดุ/อุปกรณ์ 1. อนิ เตอรเ์ นต็ 2. YouTube 1. ใบฉลาก 3. หนงั สือเรยี น 2. แบบบนั ทกึ กจิ กรรมท่5ี .1 การเตรยี มสารละลาย 3. แบบทดสอบหลงั เรยี น เรอื่ ง การเตรียมสารละลายใน quizizz 9. การวัดและการประเมินผล จดุ ประสงค์การเรียนรู้ วธิ ีการวดั และ เครอ่ื งมือท่ใี ช้วดั และ เกณฑก์ ารวัดละ ประเมนิ ผล ประเมนิ ผล ประเมนิ ผล รอ้ ยละ 60 ผ่านเกณฑ์ 1. ด้านความรู้ (K) - ก า ร ต อ บ ค ำ ถ า ม - แบบบันทึกกิจกรรมที่ รอ้ ยละ 60 -นักเรียนสามารถระบุ อภิปรายร่วมกันและทำ 5.1 เรื่องการเตรียม ผา่ นเกณฑ์ ความเข้มข้นในหน่วยโม กิจกรรมที่ 5.1 เรื่องการ สารละลาย ลาริตีปริมาตรตามที่ เตรียมสารละลาย - แบบทดสอบหลังเรียน กําหนดจากสารบริสุทธิ์ - การทำแบบทดสอบ เ ร ื ่ อ ง ก า ร เ ต ร ี ย ม และด้วยวิธีการเจือจาง หลังเรียนเรือ่ งการเตรยี ม สารละลาย จากสารละลายเขม้ ขน้ สารละลายใน quizizz 2. ด้านทกั ษะ/ - สร้างกระบวนการ - แบบบันทึกกิจกรรมที่ กระบวนการ (P) จัดรปู แบบกิจรรม 5.1 เร่ืองการเตรียม -นักเรียนสามารถเตรียม - การทำกิจกรรมเรื่อง สารละลาย สารละลายที่มีคว าม การเตรียมสารละลายได้ เข้มข้นในหน่วยโมลาริตี อยา่ งเป็นระบบถูกตอ้ ง ปริมาตรตามที่กําหนด จากสารบริสุทธิ์และด้วย วิธีการเจือจางจาก ส า ร ล ะ ล า ย เ ข ้ ม ข้ น 3. ด้านคุณลักษณะอัน - สังเกตพฤติกรรมการ - แบบสังเกตพฤติกรรม ระดับคณุ ภาพ 2 ผา่ นเกณฑ์ พงึ ประสงค์ (A) ทำงานเปน็ กลมุ่ การทำงานกลุ่ม -นักเรียนมีความมุ่งม่ัน - สังเกตมีความมุ่งมั่น ตั้งใจกระตือรือร้น ให้ ตั้งใจกระตือรือร้น ให้ ความร่วมมือและมีภาวะ ความร่วมมือและมีภาวะ ผู้นำ ผ้นู ำ

5 10. บันทึกหลงั การจัดการเรียนรู้ 10.1 จำนวนนักเรียนทส่ี อน .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. 10.2 ผลที่เกดิ ข้ึนจากการเรียนรู้ (ความรู้ / ทกั ษะ / จิตวิทยาศาสตร์) .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. 10.3 บรรยากาศการเรยี นรู้ .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. 10.4 การปรบั เปลีย่ นแผนการจัดการเรยี นรู้ (ถา้ มี) .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. 10.5 ปัญหา / วิธกี ารแก้ไข / ผลการแกไ้ ข .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ลงช่ือ..................................................................ผู้เขียนแผนการจัดการเรียนรู้ (.................................................................) ......................./................/.................... ลงชอื่ ..................................................................ผตู้ รวจ (.................................................................) ......................./................/....................

6 แบบสังเกตพฤตกิ รรมการทำงานรายบุคคล ชื่อโรงเรียน.........................................................รายวิชา...................................................ระดบั ชั้น........... ลำดั ชอ่ื รักชาติ ซอื่ สัตย์ มวี ินัย ใฝ่ อยู่อย่าง มุ่งมนั่ รักความ มีจติ รวม บท่ี - ศาสน์ สุจริต เรียนรู้ พอเพียง ใน เปน็ ไทย สาธารณ คะแ สกุ กษตั รยิ ์ การ ะ นน ล ทำงาน 3 2 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1 24 ลงชื่อ.....................................ผปู้ ระเมิน (……………………………………) ………/………/……..

7 เกณฑ์การใหค้ ะแนน ให้ 3 คะแนน = ดี พฤตกิ รรมที่ปฏบิ ัตชิ ัดเจนและสม่ำเสมอ ให้ 2 คะแนน = พอใช้ พฤตกิ รรมทปี่ ฏิบัติชัดเจนและบอ่ ยครั้ง ให้ 1 คะแนน = ปรบั ปรุง พฤตกิ รรมท่ีปฏบิ ตั บิ างคร้ัง เกณฑก์ ารตัดสินคณุ ภาพ ช่วงคะแนน ระดับคะแนน 17-24 ดี 9-16 พอใช้ 1-8 ปรบั ปรุง

8 แบบสงั เกตพฤตกิ รรมรายกลุ่ม คำชี้แจง : ให้ ผู้สอน สังเกตพฤตกิ รรมของนกั เรยี นในระหวา่ งเรียน แล้วขีด ✓ ลงในช่องวา่ งทต่ี รงกับระดบั คะแนน กล่มุ ท.่ี ........... สมาชิกของกลุ่ม 1........................................................... 2........................................................... 3......................................................... 4........................................................... 5........................................................... และ ลำดบั ท่ี พฤติกรรม คณุ ภาพการปฏบิ ตั ิ 43 2 1 1 มภี าวะความเปน็ ผู้นำในการทำกจิ กรรม 2 มคี วามรับผิดชอบในงานท่ีได้รับมอบหมาย 3 มีการช่วยเหลือและเกื้อกลู กันภายในกล่มุ 4 ให้ความรว่ มมือกับเพือ่ นภายในกลุ่ม 5 มีความมุ่งมั่นต้ังใจ และกระตอื รอื ร้นในการทางาน รวม ลงชื่อ...................................................ผปู้ ระเมนิ ............../.................../................ เกณฑก์ ารใหค้ ะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมอยา่ งสม่ำเสมอ = 4 คะแนน ปฏบิ ตั หิ รอื แสดงพฤติกรรมบ่อยครง้ั = 3 คะแนน ปฏิบตั หิ รอื แสดงพฤติกรรมบางครงั้ = 2 คะแนน ปฏิบตั ิหรือแสดงพฤติกรรมนอ้ ยคร้งั = 1 คะแนน เกณฑก์ ารตัดสนิ คณุ ภาพ ชว่ งคะแนน ระดับคุณภาพ 16-20 ดีมาก 11-15 ดี 6-10 พอใช้ 4-5 ปรับปรุง

9 กิจกรรมที่ 5.1 การเตรียมสารละลาย วธิ ที ำกิจกรรม ตอนท่ี 1 เตรยี มสารละลาย NaCl 0.40 mol/L ปรมิ าตร 100 mL 1. คำนวณมวลของ NaCl ทตี่ อ้ งใช้และบนั ทกึ ผล 2.ช่ังมวลของ NaCl ทค่ี ำนวณได้ใส่ลงในบกี เกอร์ และบนั ทึกมวลท่ีช่ังได้ 3.เติมน้ำกล่ันปริมาตรประมาณ 30 mL ลงในบกี เกอร์ใช้แทง่ แก้วคนจน NaCl ละลายหมดและต้ังทิ้งไวจ้ น สารละลายมีอุณหภูมเิ ท่ากับอุณหภูมิห้อง 4.เทสารละลายผ่านกรวยกรองลงในขวดวัดปริมาตรขนาด 100 mL ใช้สารละลายทเ่ี หลือในบีกเกอร์ และแทง่ แก้วด้วยน้ำกลั่นปรมิ าณเลก็ น้อยอีก 2-3 คร้งั ลงในขวดวดั ปรมิ าตรโดยปริมาตรของสารละลายไม่ควรเกิน 2 ใน 3 ของปรมิ าตรสารละลายที่ตอ้ งการ หมนุ บนขวดวัดปริมาตรเพือ่ ใหส้ ารละลายละลายหมด 5.เติมน้ำกล่นั จนระดบั ของสารละลายต่ำกวา่ ขีดบอกปริมาตรเลก็ น้อยและใช้หลอดหยดปรับปรมิ าตรจนจดุ ตำ่ สุดของสว่ นโคง้ ของสารละลายอย่ตู รงกบั ขีดบอกปริมาตร 6. ปิดจุกขวดใหแ้ นน่ แลว้ กลบั ขวดขึน้ ลงให้สารละลายผสมกนั สารละลายทีไ่ ด้จะมคี วามเข้มขน้ และปรมิ าตร ตามตอ้ งการ 7.เทสารละลายที่ไดใ้ สภ่ าชนะเก็บสารและติดฉลาก ตอนที่ 2 เตรยี มสารละลาย NaCl 0.040 mol/L ปริมาตร 100 mL โดยเจอื จางจากสารละลายทเ่ี ตรยี มได้ ตอนที่ 1 1. คำนวณปริมาตรของสารละลายท่ีตอ้ งการจากสารละลายในตอนท่ี 1 และบนั ทึกผล 2.ปิเปตสารละลายท่ีคำนวณไดแ้ ละถ่ายลงในขวดวัดปรมิ าตรขนาด 100 mL 3. เตมิ น้ำกลัน่ และปรับปริมาตรจนจุดต่ำสดุ ของส่วนโค้งของสารละลายอยตู่ รงกับขีดบอกปริมาตร 4.ปิดจกุ ขวดแลว้ กลับขวดข้นึ ลงใหส้ ารละลายผสมกนั สารละลายท่ไี ด้จะมคี วามเขม้ ขน้ และปริมาตรตาม ตอ้ งการ 5.เทสารละลายทไ่ี ดใ้ ส่ภาชนะเกบ็ สาร ปดิ จกุ และตดิ ฉลาก

10 บนั ทกึ ผลการทดลอง ตอนท่ี 1 เตรียม NaCl 0.40 mol/L ปรมิ าตร 100 mL แสดงการคำนวณ มวลของ NaCl .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. คำนวณมวลของ NaCl ………………… กรมั มวลของ NaCl ท่ชี งั่ ได้ …….………….. กรัม ตอนท่ี 2 เตรยี ม NaCl 0.040 mol/L ปรมิ าตร 100 mL โดยเจือจางจากสารละลายท่เี ตรียมได้ตอนที่ 1 แสดงการคำนวณปรมิ าตรของสารละลาย .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. คำนวณปริมาตรของสารละลาย …………….. มิลลลิ ติ ร

11 แบบทดสอบหลงั เรยี นใน Quizizz https://quizizz.com/admin/quiz/5ff91bad7e2906001c51a504

NaBr ฉลาก 12 LiCl CaCl2 AlCl3 KCl NaF AlBr3 KI MgO BaCl2 103 g CaO LiBr 165.9 g 165.9 g 42.4 g 266.7 g 86.8 g 133.5 g 56 g 42 g 111 g 40.3 g 208.3 g

NaBr เฉลยฉลาก 13 Mw= 103 g AlCl3 KCl LiCl Mw= 133.5 g Mw= 165.9 g Mw= 42.4 g AlBr3 KI CaCl2 Mw= 266.7 g Mw= 165.9 g Mw= 111 g MgO BaCl2 NaF Mw= 40.3 g Mw= 208.3 g Mw= 42 g CaO LiBr Mw= 56 g Mw= 86.8 g