วิธีการทางประวัติศาสตร์

ความหมายและวิธีการทางประวตั ิศาสตร์

ความหมาย... หมายถึง การศึกษาเร่ืองราวในอดีตของมนุษย์ จากหลกั ฐานท่ีเป็นลายลกั ษณ์อกั ษร และหลกั ฐาน อ่ืนๆ เพอ่ื สร้างเรอื่ งราวนัน้ ให้ใกลเ้ คียงกบั ความ เป็ นจริงมากท่ีสดุ

บิดาแห่งประวตั ศิ าสตร์บิดาแห่งประวตั ิศาสตรส์ ากล....Herodotus

 บิดาแห่งประวตั ิศาสตรไ์ ทย สมเดจ็ กรมพระยาดารงราชานุภาพ

ประโยชน์ของการศึกษาประวตั ศิ าสตร์1. ทาให้รเู้ ร่อื งราว และ เข้าใจเหตกุ ารณ์ในอดีตของมนุษย์2. ทาให้เกิดความภาคภมู ิใจ ในศิลปะ วฒั นธรรม วีรกรรมของบรรพบรุ ษุ3. การศึกษา เร่ืองราวในอดีต จะเป็นบทเรียนในปัจจบุ นั และ สามารถคาดการณ์ในอนาคตได้4. ผศู้ ึกษาประวตั ิศาสตร์ จะเป็นคนละเอียด รอบคอบ มี เหตผุ ล ยอมรบั ความคิดเหน็ ท่ีแตกต่าง ปรบั ตวั ได้ดี

วธิ กี ารทางประวตั ิศาสตร์ หมายถึงขนั้ ตอน หรอื วิธีการให้ได้มาซึ่งข้อเทจ็ จริง โดยการศึกษา ค้นคว้า และ เรียบเรียง ประกอบด้วย 5ขนั้ ตอน คือ 1.การกาหนดหวั ข้อที่จะศึกษา 2.การรวบรวมหลกั ฐาน 3.การประเมินคณุ ค่าหลกั ฐาน -การประเมินภายนอก -การประเมินภายใน 4.วิเคราะห์ สงั เคราะห์ จดั หมวดหมู่ 5.เรียบเรียงและนาเสนอ

ไมม่ หี ลักฐาน ไม่มปี ระวตั ิศาสตร์หลกั ฐานทางประวตั ศิ าสตรใ์ นแตล่ ะยุคสมยั สามารถแบ่งออกไดเ้ ป็น 2 ประเภท ไดแ้ ก่ หลกั ฐานทเ่ี ป็นลายลกั ษณ์อกั ษร คอื หลกั ฐานทแ่ี สดงออกมาในรปู ของตวั หนงั สอื ท่ี มนุษยข์ ดี เขยี นทง้ิ ไว้ โดยอาจจะอยใู่ นรปู ของพงศาวดาร จดหมายเหตุ ตานาน หรอื กฎหมาย หลกั ฐานทเ่ี ป็นวตั ถุ คอื วตั ถุทม่ี นุษยส์ รา้ งขน้ึ ในแต่ละยุคแตล่ ะสมยั และสบื ทอดกนั มา จนถงึ ปัจจุบนั ประกอบไปดว้ ย โบราณสถาน และโบราณวตั ถุหรอื อาจแบ่งตามความสาคญั คอื หลกั ฐานชนั้ ตน้ หลกั ฐานชนั้ รอง

 หลกั ฐานท่ีเป็นลายลกั ษณ์อกั ษร ไดแ้ ก่จารกึ หมายถงึ หลกั ฐานทเ่ี ป็นลายลกั ษณ์อกั ษร ทใ่ี ช้ วธิ เี ขยี นเป็นรอยลกึ ลงบนแผน่ หนิ แผน่ ดบี กุ แผน่ อฐิ และใบลาน ตวั อยา่ งจารกึ ทส่ี าคญั เชน่ศลิ าจารกึ ในสมยั สโุ ขทยั นอกจากน้ี ยงั อาจจารกึ ไว้ บนปชู นียสถานหรอื ปชู นยี วตั ถตุ ่างกไ็ ด้ เชน่ จารกึ บนฐานพระพทุ ธรปู สมยั สโุ ขทยั เป็นตน้ จารกึ ทพ่ี บในประเทศไทย มกั จะเป็นเรอ่ื งราวท่ี เกย่ี วขอ้ งกบั พระมหากษตั รยิ แ์ ละศาสนา ซง่ึ มที งั้ ท่ี เป็นตวั อกั ษรภาษาไทย ขอม มอญ ภาษาบาลี และ สนั สกฤต

หลักฐานลายลักษณ์อักษรอักษรคูนิฟอร์ม อกั ษรเฮยี โรกลฟิ ฟคิ

 จารกึ ลงบนวสั ดุ ต่างๆ อาจเป็น ใบลาน กระดาษ

 ตานาน เป็นเรอ่ื งเลา่ ทก่ี ล่าวถงึ เหตุการณ์ในอดตี ทเ่ี ลา่ สบื ต่อกนั มานาน พงศาวดาร เดมิ ทใี ชส้ าหรบั เรยี กเรอ่ื งราวทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั พระเจา้ แผน่ ดนิ แตต่ อ่ มา พงศาวดารถกู ใชใ้ หม้ คี วามหมายทก่ี วา้ งออกไป กวา่ เดมิ ซง่ึ หมายถงึ การบนั ทกึ เรอ่ื งราวทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั อาณาจกั ร จดหมายเหตุ เดมิ ทมี คี วามหมายถงึ การเป็นบนั ทกึ เหตุการณ์ท่ี เกดิ ขน้ึ ในวนั เดอื น ปีหน่งึ ๆ แตใ่ นปัจจุบนั ความหมายของจดหมาย เหตุ หมายถงึ เอกสารทางราชการทงั้ หมดทเ่ี มอ่ื ครบปีจะตอ้ งนาชน้ิ ท่ี ไมใ่ ชไ้ ปเกบ็ รวบรวมไวท้ ก่ี องจดหมายเหตแุ หง่ ชาติ



การแบง่ ยคุ สมยั และ การใช้ศกั ราช

หลกั ฐานยุคกอ่ นประวัตศิ าสตรใ์ นประเทศไทย





ยคุ ก่อนประวตั ศิ าสตร์ ...หลกั ฐานโบราณคดียคุ ประวตั ศิ าสตร.์ ..หลกั ฐานทเ่ี ป็นลายลกั ษณ์อกั ษร /หลกั ฐานโบราณคดี

ศกั ราชเพื่อความสะดวกในการบนั ทึกเรอ่ื งราว จงึ กาหนดให้มีการใช้ ศกั ราช เพื่อคอยเรียงลาดบั เหตกุ ารณ์ ในอดีต แต่ละสงั คมได้ กาหนดขึน้ ใช้เอง และ มีการขอยืมกนั ใช้ จนถึงปัจจบุ นั ได้แบง่ ศกั ราชออกเป็น 1.ศกั ราช ท่ีไมใ่ ช้แล้ว คือ ...มหาศกั ราช จลุ ศกั ราช รตั นโกสินทรศ์ ก 2.ศกั ราชที่ใช้อย่ใู นปัจจบุ นั .....คือ พทุ ธศกั ราช คริสตศ์ กั ราช ฮิจเราะหศ์ กั ราช

การเปรยี บเทยี บ พ.ศ - 621 = ม.ศ พ.ศ -1181 = จ.ศ ม.ศ +621 = พ.ศ ร.ศ -2324 = ร.ศ จ.ศ +1181 = พ.ศ พ.ศ - 543 = ค.ศ ร.ศ +2324 = พ.ศ พ.ศ -1122 = ฮ.ศ ค.ศ +543 = พ.ศ ฮ.ศ +1122 = พ.ศ

จนั ทรคติ สว่ นการนบั เดอื นตามจนั ทรคติ จะเรยี กชอ่ื เดอื นแบบงา่ ย ๆ ดงั น้ี เดอื นอา้ ย (เดอื น เป็นการนบั ชว่ งเวลา โดยถอื เอาการโคจร หน่ึง) เดอื นย่ี (เดอื นสอง) เดอื นสาม เดอื น ของดวงจนั ทรเ์ ป็นหลกั ส่ี เรอ่ื ยไป จนถงึ เดอื นสบิ สอง คนื เดอื นดบั คนื ขา้ งขน้ึ  การอ่านวนั 1= วนั อาทติ ย์ คนื เดอื นเพญ็ 2 =วนั จนั ทร์ คนื ขา้ งแรม 3 = วนั องั คาร 4= วนั พธุ  การอา่ น 5 = วนั พฤหสั ๓ 6 = วนั ศุกร์ 7 = วนั เสาร์ ๖ฯ๓

สรุ ยิ คติ ปนี ักษตั รการนบั วนั เดอื นปี โดยใชก้ าร โคจรของพระอาทติ ยเ์ ป็น เกณฑค์ อื วธิ กี ารนบั ใน ปัจจุบนั จนั ทร์ องั คาร พธุ เดอื นมกราคม กุมภาพนั ธ์ มนี าคม และปี พ.ศ. ปี ค.ศ. ตา่ งๆ

การแบง่ ช่วงเวลาในประวตั ศิ าสตร์ 1.สหสั วรรษ 2.ศตวรรษ 3.ทศวรรษ

แบบทดสอบหลังเรยี น1. ยคุ ใดทย่ี งั ไมม่ หี ลกั ฐานทางประวตั ศิ าสตร์ เป็นลายลกั ษณ์ อกั ษร ก ยคุ ประวตั ศิ าสตร์ ข ยคุ กง่ึ ก่อนประวตั ศิ าสตร์ ค ยคุ กอ่ นประวตั ศิ าสตร์ ง ถกู ทกุ ขอ้

 2. ขอ้ ใดถกู ก. ประวตั ศิ าสตรไ์ มม่ กี ารกาหนดวา่ เหตกุ ารณ์เกดิ นานเท่าไรจงึ จะถอื วา่ เป็นเหตกุ ารณ์ทางประวตั ศิ าสตร์ ข ประวตั ศิ าสตรศ์ กึ ษาเฉพาะเรอ่ื งทม่ี ผี ลกระทบต่อคน จานวนมาก ค ประวตั ศิ าสตรเ์ กดิ ซ้ารอยไดถ้ า้ เรอ่ื งนนั้ มที ม่ี าจากสาเหตคุ ลา้ ยกนั ง. ประวตั ศิ าสตรอ์ ธบิ ายเรอ่ื งราวของ สงั คมมนุษยใ์ นอดตี

 3.หลกั ฐานประเภทใดทย่ี งั ไมม่ ใี นสมยั สโุ ขทยั ก จารกึ ข ตานาน ค.พระราชพงศาวดาร ง ศลิ ปกรรม

 4.หากตอ้ งการคน้ ควา้ เรอ่ื งวรี กรรมบคุ คลสาคญั ตอ้ งไปศกึ ษาคน้ ควา้ จากเอกสาร ใด ก. ตานาน ข. พงศาวดาร ค. จารกึ ง. จดหมายเหตรุ ว่ มสมยั

 5.ขนั้ ตอนแรกของวธิ กี ารทางประวตั ศิ าสตร์ คอื ขนั้ ตอนใด ก. กาหนดหวั เรอ่ื งทน่ี ่าสนใจหรอื เราสนใจ ข. ปรกึ ษาผรู้ หู้ รอื ผเู้ ชย่ี วชาญ ค. เลอื กเรยี นวชิ าประวตั ศิ าสตร์ ง. คน้ หาหลกั ฐานเพอ่ื กาหนดเรอ่ื งใหส้ อดคลอ้ งกนั



เหตุการณ์ปจั จุบนั 1 1.เหตกุ ารณ์จลาจลระหว่างการประกอบพิธีฮจั ญป์ ระจาปี ปี 2558 ซ่ึง เหตกุ ารณ์ท่ีเกิดขึน้ 26 กย 2558 มีผเู้ สียชีวิตแล้วกว่า 700 ศพ บาดเจบ็ กว่า 800 คน ซ่ึงอบุ ตั ิเหตจุ ากการเหยียบทบั นี้ เกิดขึน้ ขณะที่ฝงู ชนกล่มุ ใหญ่ 2 กล่มุ ต่างพากนั เคลื่อนไป ทงั้ นี้ เหตกุ ารณ์ดงั กล่าวเป็นอบุ ตั ิเหตรุ ้ายแรง ครงั้ ที่ 2 ในเดือนนี้ หลงั เกิดเหตเุ ครนยกั ษ์ถล่มทบั ผแู้ สวงบญุ จนทาให้มี ผเู้ สียชีวิต 107 ศพ เมอื่ ช่วงต้นเดือนท่ีผา่ นมา การประกอบพิธีฮจั ญ์ คือ การไปจารึกแสวงบญุ ของชาวมสุ ลิมทวั่ โลก โดย การเดินเวียนรอบหินกาบา ซ่ึงถือเป็นแท่นหินศกั ด์ิสิทธ์ิ ท่ีกรงุ เมกกะ ประเทศซาอดุ ิอารเบยี

 2.พระบรมราชานุสาวรียส์ มเดจ็ พระบรู พกษตั ริยแ์ ห่งสยามทงั้ 7 พระองค์ ณ อทุ ยานราชภกั ด์ิ อ.หวั หิน จ.ประจวบคีรีขนั ธ์1 พ่อขนุ รามคาแหงมหาราช2 สมเดจ็ พระนเรศวรมหาราช3 สมเดจ็ พระนารายณ์มหาราช4 สมเดจ็ พระเจ้าตากสิน5 พระบาทสมเดจ็ พระพทุ ธยอดฟ้าจฬุ าโลก6 พระบาทสมเดจ็ พระจอมเกล้าเจ้าอย่หู วั7 พระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกล้าเจ้าอย่หู วั

 3.ถอ้ ยแถลงของ พล.อ.ประยทุ ธ์ จนั ทรโ์ อชา ทม่ี กี ารเผยแพรใ่ นวนั เสาร์ (26 ก.ย.2558) ทก่ี ารประชมุ POST 2015 Summi ท่ี สานกั งานใหญ่องคก์ ารสหประชาชาติ ในมหานครนิวยอรก์ ของสหรฐั ระบุวา่ ที่ผา่ นมารฐั บาลชดุ ปัจจบุ นั ของไทย ได้ให้ความสาคญั กบั แนวทางการพฒั นาประเทศ ภายใต้หลกั ปรชั ญาเศรษฐกิจ พอเพียงของพระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอย่หู วั ท่ีเน้นการเติบโตอย่าง ยงั่ ยืนและทวั่ ถึงบนหลกั ของ “ความพอประมาณ มีเหตผุ ล มี ภมู ิค้มุ กนั ” เพื่อรบั มือกบั ความเส่ียงและการเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ จากทงั้ ภายในและภายนอกประเทศ และว่าการพฒั นาท่ีประเทศ ไทยกาลงั เรง่ ขบั เคลื่อนตามหลกั ดงั กล่าวนี้ ยงั มงุ่ เน้นให้ ประชาชนพึ่งพาตนเอง ด้วยการสร้างงาน โดยมีประชาชนเป็น ศนู ยก์ ลาง ไม่เน้นวตั ถนุ ิยม - บริโภคนิยม ด้วยเช่นกนั

4.วันที่ 9 กนั ยายน 2558 เปน็ วนั สาคญั ทต่ี อ้ งบันทึกในหน้าประวตั ิศาสตร์ของประเทศองั กฤษอกี วนั หนึ่ง เพราะเปน็ วันท่ีสมเดจ็ พระราชนิ นี าถอลิซาเบธ ท่ี 2 แหง่ ราชวงศอ์ ังกฤษ ทรงครองราชยน์ านท่สี ุดในประวัติศาสตร์ราชวงศอ์ งั กฤษ