E-book เรื่อง การแสดงผลข้อมูลและการรับค่า

หน่วยท่ี 4 การแสดงผลข้อมลู และการรบั ค่า

1. ตัวแปรขอ้ มูล 2. ชนดิ ของข้อมลู 3. รหัสควบคุม 4. ฟงั กช์ นั การแสดงผล 5. ฟงั ก์ชนั การรบั ค่าขอ้ มลู

1. ตวั แปรขอ้ มลู ตวั แปร (Variable) หมายถงึ ชอ่ื เรยี กแทนพ้ืนทีเ่ กบ็ ขอ้ มูลในหนว่ ยความจา เนอ่ื งจากข้อมูลถกู เก็บอยใู่ นหนว่ ยความจา การประกาศตวั แปร (Variable Declaration) คอื การจองเนอื้ ทใ่ี นหน่วยความจาสาหรบั เกบ็ ค่า บางอย่างพรอ้ มทง้ั กาหนดชื่อเรยี กแทนหน่วยความจาในตาแหนง่ นน้ั

ตวั อย่างการประกาศตัวแปรแบบตา่ งๆ หากช่ือของตวั แปรมีมากกวา่ หน่งึ ช่ือใหค้ ่นั ดว้ ยคอมม่า int num; ประกาศตวั แปรชนิดจานวนเตม็ float x; ประกาศตวั แปรชนิดทศนิยม char grade, box; ประกาศตวั แปรชนิดอกั ขระช่ือ grade และ box Float temp = 123.45; ประกาศตวั แปรชนดิ ทศนิยมพรอ้ มกาหนดคา่ 123.45 cha c = ‘A’, t = ‘B’; ประกาศตวั แปรชนิดอกั ขระสองตวั พรอ้ มกาหนดค่าใหแ้ ตล่ ะตวั

ขอ้ ควรระวงั การกาหนดคา่ ตวั แปร 1. ช่ือตวั แปรจะตอ้ งขนึ้ ตน้ ดว้ ยตวั อกั ษรหรอื เคร่อื งหมาย _ (Underscore) 2. ภายในช่ือตวั แปรใหใ้ ชอ้ กั ษร, ตวั เลข 0-9 หรอื เครือ่ งหมาย_ (Underscore) 3. หา้ มมีชอ่ งวา่ งในตวั แปร 4. อกั ษรตวั พมิ พเ์ ลก็ -พมิ พใ์ หญ่มีความหมายแตกตา่ งกนั เช่น Name, NAME และ name ถือเป็นช่ือท่ีแตกตา่ งกนั 5. หา้ มใชซ้ า้ กบั ช่ือคาสงวน (Reserved Word)

ขอ้ ควรระวงั การกาหนดคา่ ตวั แปร 5. หา้ มใชซ้ า้ กบั ช่ือคาสงวน (Reserved Word)

ตวั อยา่ ง ตัวอยา่ งการตั้งช่อื ตัวแปรในภาษา C ท้งั ท่ถี กู ตอ้ งและไมถ่ ูกตอ้ งตามหลักการ ดงั ตอ่ ไปน้ี

2. ชนดิ ของขอ้ มลู (Data Type) ในการเขียนโปรแกรมจะตอ้ งมีขอ้ มลู เขา้ มาเก่ียวขอ้ ง เช่น การนบั จานวนรอบ (Loop) ของการทางานโดยใชข้ อ้ มลู ชนิดจานวนเตม็ หรอื การแสดงขอ้ ความโดยใชข้ อ้ มลู ชนิดตวั อกั ษร จะเหน็ วา่ ขอ้ มลู ตา่ ง ๆ ถกู แบง่ ออกเป็นหลายชนิดตามจดุ ประสงคข์ องการใชง้ าน นอกจากนีข้ อ้ มลู แตล่ ะชนิดยงั ใชเ้ นือ้ ท่ีหน่วยความจา (Memory) ไมเ่ ทา่ กนั

ตารางชนดิ ของขอ้ มลู

ข้อสังเกต การกาหนดชนดิ ของตวั แปร มีสง่ิ ท่ีควรพิจารณาอยู่ 2 ประการคือ ตัวแปรน้นั จะต้องสามารถรับค่าไดท้ ุกคา่ โดยไม่เกนิ ขอบเขต ของขอ้ มลู ชนิดนั้นและตวั แปรจะต้องไม่ใช่หน่วยความจามากเกินความจาเป็น เชน่ ถ้าข้อมูลไมเ่ กินขอบเขตของ int ก็ไมค่ วรกาหนดตัวแปรให้เป็น float

3. รหสั ควบคุม หากตอ้ งการการแสดงผลท่ีเป็นระเบียบจะตอ้ งใชร้ หสั ควบคมุ การแสดงผล ซง่ึ สามารถจดั รูปแบบการแสดงผล ใหด้ เู ป็นระเบียบได้ เช่น ขนึ้ บรรทดั ใหมห่ ลงั แสดงขอ้ ความหรอื เวน้ ระยะแทบ็ ระหว่างขอ้ ความ โดยใชร้ หสั ควบคมุ การแสดงผลรว่ มกบั คาส่งั printf() ในภาษาซี มีรหสั ควบคมุ แสดงผลหลายรูปแบบดว้ ยกนั 3.1 รหสั ควบคุมขอ้ มูลที่สามารถใชใ้ นฟงั ก์ชนั printf() 3.2 แสดงรหสั รูปแบบข้อมูลที่สามารถใช้ในฟงั ก์ชนั printf(), scanf()

3.1 รหสั ควบคมุ ข้อมูลท่สี ามารถใชใ้ นฟงั ก์ชนั printf() ในการแสดงผลนั้น จาเปน็ อยา่ งยง่ิ ทีจ่ ะต้องรถู้ ึงอกั ขระพเิ ศษทใ่ี ช้ควบคุมการแสดงผล (Carriage Control) ซ่งึ จะช่วยใหก้ ารแสดงผลนั้น สมบรู ณม์ ากขนึ้ ซึง่ ในภาษาซนี น้ั จะมีอักขระควบคุมการแสดงผล

ใชส้ าหรบั ควบคมุ การแสดงผลตวั แปร หรอื นิพจนอ์ อกทางจอภาพ โดยรหสั ควบคมุ รูปแบบในภาษาซมี ีอยหู่ ลายชนิดดว้ ยกนั การเลอื กนาไปใชง้ านตอ้ งพิจารณาใหเ้ หมาะสมกบั คา่ ของขอ้ มลู ท่ีตอ้ งการแสดงผล

แบบฝึกหดั 3.1 การต้งั ชื่อตวั แปรในภาษา C ท้งั ท่ถี ูกตอ้ งและไม่ถกู ต้องตามหลกั การตอ่ ไปน้ี

แบบฝกึ หัด 3.2 เรื่อง กาหนดประเภทตวั แปรใหถ้ กู ต้องดงั ต่อไปน้ี

4. ฟังกช์ ันการแสดงผล คอื การแสดงผลออกทางจอภาพในภาษาซใี ชใ้ นรูปของฟังกช์ นั โดยฟังกช์ นั มาตรฐานท่ีมีในไลบารเี พ่ือแสดงผลทางจอภาพ เชน่ 4.1 ฟังกช์ นั printf( ); 4.2 ฟังก์ชนั putchar( ); 4.3 ฟังกช์ ัน puts( ); ***เป็นตน้ ฟังกช์ นั เหลา่ นีอ้ ย๋มุ ใน Header File ช่ือ stdio.h

4.1 ฟังก์ชัน printf( ); เป็นฟังกช์ นั ท่ีใชแ้ สดงผลลพั ธอ์ อกทางหนา้ จอ สามารถกาหนดรูปแบบและรหสั ควบคมุ ได้ control string คือ รหสั รปู แบบข้อมลู ท่ใี ชก้ ารพมิ พผ์ ลลัพธฟ์ ังกช์ นั สามารถใช้รหัสควบคมุ เพอ่ื ชว่ ยจัดรูปแบบการพมิ พใ์ ห้ ผลลัพธ์สวบงานขนึ้ ได้ จะต้องเขียนใน “” argument list คอื คา่ คงท่ี ตวั แปร หรอื นพิ จน์ ในกรณที ่ีมีค่าคงท่ี ตวั แปร นิพจน์หลายๆ ค่า ให้ใช้เคร่ืองหมาย , คั่น ระหว่างค่าแต่ละค่า

4.1 ฟังก์ชัน printf( ); ตวั อย่าง 1. การแสดงผลขอ้ ความอยา่ งเดียว printf(“I love C language”); ความหมาย แสดงขอ้ ความ I love C language 2. การแสดงผลคา่ ตวั แปรอยา่ งเดียว printf (“%d”,num); ความหมาย แสดงคา่ ในตวั แปรช่ือ num

4.1 ฟังกช์ ัน printf( ); ตวั อยา่ งโปรแกรมท่ี 1 คุณครูตอ้ งการแสดงผลคะแนนของนักเรยี นทมี่ ีคะแนนเท่ากับ 26 บนจอภาพ เชน่ Your score is 26 จึงให้นกั เรยี นเขยี น โปรแกรมเพือ่ แสดงผลข้อมูล ดงั น้ี “ใหน้ กั เรียนเขยี นโปรแกรมโดยใช้ฟงั กช์ ัน printf( ); แสดงค่าของตวั แปร score มีค่าเทา่ กับ 26 ซ่ึงมกี ารใช้ control string (%d) เข้ามาช่วยในการแสดงผลขอ้ ความ Your score is ตามด้วยคา่ ของตวั แปร score” วเิ คราะห์ปัญหา สิ่งที่โจทยก์ าหนด :: กาหนดให้ตวั แปร score เก็บคา่ คะแนนของนักเรยี น โดยใช้ control string ชนิด Integer พรอ้ ม กาหนดคา่ เท่ากบั 26 ให้กบั ตวั แปร สง่ิ ทีโ่ จทย์ตอ้ งการ :: แสดงข้อความ Your score is ตามดว้ ยคา่ ของตัวแปร score

4.1. ฟังกช์ ัน printf( ); วิเคราะหป์ ญั หา ส่ิงท่ีโจทย์กาหนด :: กาหนดให้ตวั แปร score เกบ็ คา่ คะแนน ของนกั เรียน โดยใช้ control string ชนิด Integer พร้อมกาหนดค่าเท่ากบั 26 ให้กับตัวแปร สง่ิ ทโ่ี จทยต์ ้องการ :: แสดง ข้อความ Your score is ตามด้วยคา่ ของ ตัวแปร score

4.1 ฟังก์ชนั printf( ); อธบิ ายโคด้ โปรแกรมแตล่ ะบรรทดั เขียนโปรแกรม (Coding) ผลลัพธ์บนจอภาพ แสดงข้อความ Your score is ตามด้วยค่าของตวั แปร score

4.2 ฟังกช์ นั putchar( ); เป็นฟังกช์ นั ท่ีใชใ้ นการแสดงผลลพั ธอ์ อกจอภาพทีละ 1 ตวั อกั ขระ โดยลกั ษณะของฟังกช์ นั นีต้ อ้ งการ argument 1 คา่ ท่ีเป็นขอ้ มลู ชนิด Single Character (char) ตวั อย่าง

4.2 ฟังก์ชนั putchar( ); ตัวอยา่ งโปรแกรม 2 คณุ ครตู อ้ งการแสดงผลเกรดของนักเรียนท่ไี ดเ้ กรด A และเกรด B ให้อยู่คนละบรรทดั จึงให้นกั เรียนเขยี นโปรแกรม เพื่อแสดงผลขอ้ มูลดังนี้ “ใหน้ กั เรยี นเขียนโปรแกรมโดยใชฟ้ งั ก์ชัน putchar( ); แสดงคา่ ของตวั แปร text1 ชนดิ Character (Char) พร้อมกาหนดค่าให้เทา่ กบั A และแสดงผลเกรด A หน่งึ บรรทดั และเกรด B อกี หน่ึงบรรทัดบนจอภาพ” วิเคราะหป์ ญั หา สง่ิ ทโี่ จทยก์ าหนด :: กาหนดใหต้ วั แปร text1 เก็บคา่ เกรดของนักเรยี น โดยใช้ Format Code ชนิด Character พรอ้ มกาหนดค่าเทา่ กับ A สง่ิ ท่โี จทย์ตอ้ งการ :: แสดงตัวแปรด้วยฟังกช์ ัน putchar( ); แสดงผลเกรด A หน่งึ บรรทัด และเกรด B อีกหนึ่งบรรทดั บนจอภาพ

4.2 ฟังก์ชัน putchar( ); วเิ คราะหป์ ัญหา ส่ิงท่โี จทยก์ าหนด :: กาหนดให้ตัวแปร text1 เก็บคา่ เกรด ของนกั เรยี น โดยใช้ Format Code ชนดิ Character พร้อมกาหนดค่า เทา่ กับ A ส่ิงทโ่ี จทย์ตอ้ งการ :: แสดงตัวแปรด้วยฟังก์ชัน putchar( ); แสดงผลเกรด A หนง่ึ บรรทดั และเกรด B อกี หนงึ่ บรรทดั บนจอภาพ

4.2 ฟังก์ชนั putchar( ); เขียนโปรแกรม (Coding) อธิบายโคด้ โปรแกรมแตล่ ะบรรทดั ผลลัพธบ์ นจอภาพ แสดงข้อความ Your score is ตามด้วยค่าของตัวแปร score

4.3 ฟังก์ชนั puts( ); การแสดงผลขอ้ ความดว้ ยฟังกช์ นั puts( ); นั้นจะมีลกั ษณะการทางานที่คลา้ ยกับฟงั กช์ นั putchar( ); แตฟ่ งั ก์ชัน puts( ); นั้นจะสามารถแสดงผลตัวอกั ขระไดห้ ลายตวั หรือเป็นข้อความ

4.3 ฟังก์ชัน puts( ); ตัวอย่างโปรแกรม 3 คุณครูต้องการใหน้ ักเรยี นแสดงข้อความยนิ ดีตอ้ นรับเขา้ ส่จู ังหวดั ทน่ี ักเรียนอาศยั อยู่ เช่น Welcome to หนงึ่ บรรทดั และ Chiangmai อีกหน่ึงบรรทดั จงึ ให้นกั เรยี นเขยี นโปรแกรมเพื่อแสดงผลข้อมลู ดงั นี้ “ให้นกั เรียนเขยี นโปรแกรมโดยใชฟ้ งั กช์ นั puts( ); แสดงค่าของตัวแปร text1 ท่เี กบ็ ชือ่ จงั หวัดทนี่ ักเรียนอาศัยอยู่ โดยใช้ Format Code ชนิด Character พร้อมกาหนดค่าเทา่ กับชื่อจงั หวดั ท่นี กั เรียนอาศัยอยู่ เชน่ Chiangmai และแสดงข้อความ Welcome to หนงึ่ บรรทดั และแสดงขอ้ ความ Chiangmai อีกหนง่ึ บรรทัด บน จอภาพ” วิเคราะหป์ ัญหา สงิ่ ท่โี จทยก์ าหนด :: กาหนดให้ตัวแปร text1 เกบ็ ชือ่ จงั หวดั ทน่ี กั เรยี นอาศยั อยู่ โดยใช้ Format Code ชนดิ Character พรอ้ มกาหนดค่าเทา่ กบั ช่ือจงั หวดั ที่นกั เรียนอาศยั อยู่ เช่น Chiangmai ส่งิ ท่ีโจทย์ตอ้ งการ :: ใช้ฟงั ก์ชนั puts( ); แสดงขอ้ ความ Welcome to หนึ่งบรรทัด และแสดงช่อื จงั หวัดทนี่ กั เรยี นอาศัยอยู่ เช่น Chiangmai อกี หน่งึ บรรทัดบนจอภาพ

4.3 ฟังก์ชัน puts( ); วิเคราะหป์ ัญหา สิ่งทโี่ จทย์กาหนด :: กาหนดใหต้ ัวแปร text1 เกบ็ ชอ่ื จงั หวัด ท่นี ักเรียนอาศยั อยู่ โดยใช้ Format Code ชนิด Character พรอ้ ม กาหนดค่าเท่ากับชอ่ื จังหวัดท่นี กั เรยี นอาศัยอยู่ เช่น Chiangmai ส่งิ ทโี่ จทย์ต้องการ :: ใช้ฟงั กช์ นั puts( ); แสดงข้อความ Welcome to หนึ่ง บรรทดั และแสดงชอื่ จังหวดั ทน่ี กั เรยี นอาศัยอยู่ เชน่ Chiangmai อีกหนึง่ บรรทัดบนจอภาพ

4.3 ฟังกช์ นั puts( ); อธบิ ายโคด้ โปรแกรมแตล่ ะบรรทดั เขยี นโปรแกรม (Coding) ผลลพั ธบ์ นจอภาพ แสดงข้อความ Your score is ตามดว้ ยคา่ ของตวั แปร score

ทาแบบฝกึ หัดใบงานท่ี 4.1 เรื่อง การแสดงผลขอ้ มูลใช้งานฟงั กช์ นั printf() หนา้ 68 – 69 ในหนงั สอื ถา่ ยรูปส่งใน class room