เศรษฐกิจพอเพียง 2

เศรษฐกิจพอเพียง คือ ปรัชญาที่พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั ทรงช้ี แนวทางการดาเนินชีวติ ใหแ้ ก่ปวงชนชาวไทยมาเป็นระยะเวลานาน ในช่วงต้งั แตก่ ่อนการเกิดวกิ ฤตเศรษฐกิจ เพ่ือมุง่ ใหพ้ สกนิกรได้ ดารงชีวติ อยไู่ ดอ้ ยา่ งยงั่ ยนื มนั่ คง และปลอดภยั ภายใตค้ วาม เปลี่ยนแปลงตา่ งๆ ท่ีเกิดข้ึนตามกระแสโลกาภิวตั น์ อีกท้งั พระองคย์ งั ได้ ทรงพระราชทานความหมายของ เศรษฐกิจพอเพียง เอาไวเ้ ป็น ภาษาองั กฤษวา่ Sufficiency Economy ดงั พระราชดารัสที่ไดท้ รงตรัส ไวเ้ มื่อวนั ที่ 23 ธนั วาคม 2554 “ในท่ีน้ีเราฟังเขาถามวา่ เศรษฐกิจ พอเพียง จะแปลเป็นภาษาองั กฤษวา่ อยา่ งไร ก็อยากจะตอบวา่ มีแลว้ ใน หนงั สือ ไมใ่ ช่หนงั สือตาราเศรษฐกิจ แต่เป็นหนงั สือพระราชดารัสท่ีอตุ ส่าห์ มาปรับปรุงใหฟ้ ังได้ และแปลเป็ น ภาษาองั กฤษ เพราะคนท่ีฟังภาษาไทย บางทีไม่เขา้ ใจภาษาไทย ตอ้ งแปลเป็น ภาษาองั กฤษ จึงไดแ้ ปลเป็น ภาษาองั กฤษ และเนน้ วา่ เศรษฐกิจ พอเพียง แปลวา่ Sufficiency Economy โดยเขียนเป็นตวั หนาใน หนงั สือ”

แตเ่ น่ืองดว้ ยคาวา่ Sufficiency Economy เป็นคาที่เกิดมา จากความคิดใหม่ อีกท้งั ยงั เป็นทฤษฎีในพระบาทสมเดจ็ พระ เจา้ อยหู่ วั จึงไมม่ ีปรากฏอยใู่ นตาราเศรษฐศาสตร์ ซ่ึงบางคน อาจจะยงั สงสยั อยวู่ า่ Self-Sufficient Economy สามารถใชแ้ ทน Sufficiency Economy ไดห้ รือไม่ หากวา่ ไม่ไดม้ ีความหมาย อยา่ งเดียวกนั หรือไมส่ ามารถใชเ้ หมือนกนั ได้ จะมีความเหมือน หรือแตกต่างกนั อยา่ งไร โดยคาวา่ Self-Sufficiency มี ความหมายตามพจนานุกรท่ีวา่ การไม่ตอ้ งพ่ึงใคร และการไม่ตอ้ ง พ่ึงใครในความหมายของพระองคท์ ่านน้นั คือ “Self-Sufficiency น้นั หมายความวา่ ผลิตอะไรมีพอที่จะ ใช้ ไมต่ อ้ งไปขอยมื คนอื่น อยไู่ ดด้ ว้ ยตนเอง”

ฉะน้นั เม่ือเติมคาวา่ Economy เขา้ ไป กลายเป็น Self-Sufficient Economy แลว้ น้นั จะมีความหมายวา่ เศรษฐกิจแบบพอเพียงกบั ตวั เอง คือ การที่สามารถอยไู่ ดด้ ว้ ยตนเองอยา่ งไม่ เดือดร้อน ไม่ตอ้ งพ่ึงพาผอู้ ื่น แต่ในทุก วนั น้ี ประเทศไทยเรายงั เดือดร้อน ยงั มี ความจาเป็นตอ้ งพ่ึงพาผอู้ ื่นอยู่ ที่ใน ความเป็นจริงท่ีเราจะสามารถช่วยเหลือตวั เองไดก้ ็ตาม ดงั น้นั Self-Sufficient Economy จึงหมายถึง เศรษฐกิจแบบพอเพียงกบั ตวั เอง ที่แตกตา่ งจาก Sufficiency Economy ซ่ึงหมายถึง เศรษฐกิจพอเพียงท่ี ยงั คงมีการพ่ึงพากนั และกนั อยู่ ดงั พระราชดารัสเพิ่มเติมท่ีวา่ “คือพอมีพอกินของตวั เองน้นั ไม่ใช่เศรษฐกิจพอเพียง เป็น เศรษฐกิจสมยั หิน สมยั หินน้นั เป็นเศรษฐกิจพอเพียงเหมือนกนั แตว่ า่ ค่อยๆ พฒั นาข้ึนมา ตอ้ งมีการแลกเปลี่ยนกนั มีการช่วยระหวา่ งหมู่บา้ น หรือระหวา่ ง จะเรียกวา่ อาเภอ จงั หวดั ประเทศ จะตอ้ งมีการแลกเปลี่ยน มีการไมพ่ อเพียง จึงบอกวา่ ถา้ มีเศรษฐกิจพอเพียง เพียงเศษหน่ึงส่วนสี่ก็ จะพอแลว้ จะใชไ้ ด”้ ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงน้นั เป็นแนวทางการดารงชีวติ และการปฏิบตั ิตน ของประชาชนทุกระดบั โดยยดึ แนวทางการพฒั นาท่ีมีคน หรือประชาชน เป็นศูนยก์ ลาง ซ่ึงสิ่งเหล่าน้ีเองจะเป็นตวั การท่ีนาไปสู่การพฒั นาท่ียง่ั ยนื หรือในภาษาองั กฤษ คือ Sustainable Development

การพฒั นาตามหลกั แนวคิดเศรษฐกิจพอเพียง คือการพฒั นาท่ีตง้ั อยู่ บนพ้ืนฐานของทางสายกลางและความไม่ประมาท โดยคานึงถึง ความ พอประมาณ ความมีเหตผุ ล การสร้างภูมิคุม้ กนั ท่ีดีในตวั ตลอดจนใช้ ความรู้ความรอบคอบ และคุณธรรม ประกอบการวางแผน การตดั สินใจ และการกระทา ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง มีหลกั พิจารณาอยู่ ๕ ส่วน ดงั น้ี 1. กรอบแนวความคิด เป็ นปรัชญาท่ีช้ีแนะแนว ทางการดารงอยแู่ ละปฏิบตั ิตน ในทางท่ีควรจะเป็น โดยมี พ้ืนฐานมาจากวถิ ีชีวติ ด้งั เดิม ของสงั คมไทย สมารถนามา ประยกุ ตใ์ ชไ้ ดต้ ลอดเวลา และเป็นการมองโลกเชิงระบบท่ีมีการ เปล่ียนแปลงอยตู่ ลอดเวลา มงุ่ เนน้ การรอดพน้ จากภยั และวกิ ฤต เพื่อ ความมนั่ คง และ ความยงั่ ยนื ของการพฒั นา 2. คุณลกั ษณะเศรษฐกิจพอเพียง สามารถนามาประยกุ ตใ์ ชก้ บั การปฏิบตั ิตน ไดใ้ นทุกระดบั โดยเนน้ การปฏิบตั ิบนทาง สายกลาง และการพฒั นาอยา่ งเป็นข้นั ตอน

3. คานิยามความพอเพียงจะตอ้ งประกอบดว้ ย ๓ คุณลกั ษณะ พร้อม ๆ กนั ดงั น้ีความพอประมาณ: หมายถึง ความพอดีที่ไม่นอ้ ยเกินไปและไม่ มากเกินไปโดยไม่เบียดเบียนตนเองและผอู้ ื่น เช่นการผลิตและการบริโภค ท่ีอยใู่ นระดบั พอประมาณ ความมีเหตผุ ล: หมายถึง การตดั สินใจเกี่ยวกบั ระดบั ของความพอเพียงน้นั จะตอ้ งเป็นไปอยา่ งมีเหตผุ ลโดยพิจารณาจาก เหตุปัจจยั ท่ีเกี่ยวขอ้ งตลอดจนคานึงถึงผลท่ีคาดวา่ จะเกิดข้ึนจากการ กระทาน้นั ๆ อยา่ งรอบคอบ การมีภูมิคุม้ กนั ที่ดีในตวั : หมายถึง การ เตรียมตวั ใหพ้ ร้อมรับผลกระทบและการเปล่ียนแปลงดา้ นตา่ ง ๆ ท่ีจะ เกิดข้ึนโดยคานึงถึงความเป็นไปไดข้ องสถานการณ์ ตา่ ง ๆ ท่ีคาดวา่ จะ เกิดข้ึนในอนาคตท้งั ใกลแ้ ละไกล 4. เง่ือนไขการตดั สินใจและการดาเนิน กิจกรรมต่าง ๆ ใหอ้ ยใู่ นระดบั พอเพียงน้นั ตอ้ ง อาศยั ท้งั ความรู้ และคุณธรรมเป็นพ้ืนฐาน กล่าวคือเง่ือนไขความรู้: ประกอบดว้ ย ความ รอบรู้เกี่ยวกบั วชิ าการตา่ ง ๆ ที่เกี่ยวขอ้ งอยา่ ง รอบดา้ น ความรอบคอบท่ีจะนาความรู้เหล่าน้นั มาพิจารณาใหเ้ ช่ือมโยงกนั เพื่อประกอบการ วางแผน และความระมดั ระวงั ในข้นั ปฏิบตั ิ เง่ือนไขคุณธรรม: ที่จะตอ้ งเสริมสร้างประกอบดว้ ย มีความตระหนกั ใน คุณธรรม มีความซื่อสตั ยส์ ุจริตและมีความอดทน มีความเพียร ใช้สติปัญญา ในการดาเนินชีวติ

5. แนวทางปฏิบตั ิ/ผลท่ีคาดวา่ จะไดร้ ับผลจากการนาปรัชญาของ เศรษฐกิจพอเพียงมาประยกุ ตใ์ ช้ คือ การพฒั นาท่ีสมดุลและยงั่ ยนื พร้อม รับตอ่ การเปลี่ยนแปลงในทุกดา้ น ท้งั ดา้ นเศรษฐกิจ สงั คม สิ่งแวดลอ้ ม ความรู้และเทคโนโลยี

เศรษฐกิจพอเพียงและแนวทางปฏิบตั ิของทฤษฎีใหม่ เป็น แนวทางในการพฒั นาที่นาไปสู่ความสามารถในการพ่ึงตนเอง ใน ระดบั ต่าง ๆ อยา่ งเป็นข้นั ตอน โดยลดความเส่ียงเก่ียวกบั ความผนั แปร ของธรรมชาติ หรือการเปลี่ยนแปลงจากปัจจยั ตา่ ง ๆ โดยอาศยั ความ พอประมาณและความมีเหตผุ ล การสร้างภูมิคุม้ กนั ท่ีดี มคี วามรู้ ความ เพียรและความอดทน สติและปัญญา การช่วยเหลือซ่ึงกนั และกนั และ ความสามคั คี เศรษฐกิจพอเพียงมีความหมายกวา้ งกวา่ ทฤษฎีใหมโ่ ดยท่ีเศรษฐกิจ พอเพียงเป็นกรอบแนวคิดท่ีช้ีบอกหลกั การและแนวทางปฏิบตั ิของทฤษฎี ใหม่ในขณะที่ แนวพระราชดาริเก่ียวกบั ทฤษฎีใหม่หรือเกษตรทฤษฎีใหม่ ซ่ึงเป็นแนวทางการพฒั นาภาคเกษตรอยา่ งเป็นข้นั ตอนน้นั เป็นตวั อยา่ ง การใชห้ ลกั เศรษฐกิจพอเพียงในทางปฏิบตั ิ ท่ีเป็นรูปธรรมเฉพาะในพ้ืนท่ี ที่เหมาะสม

อาจเปรียบเทียบกบั หลกั เศรษฐกิจพอเพียง ซ่ึงมีอยู่ 2 แบบ คือ แบบพ้ืนฐานกบั แบบกา้ วหนา้ ไดด้ งั น้ี ความพอเพียงในระดบั บุคคลและครอบครัวโดยเฉพาะเกษตรกร เป็นเศรษฐกิจพอเพียงแบบพ้ืนฐานเทียบไดก้ บั ทฤษฎีใหม่ข้นั ท่ี 1 ท่ีมุง่ แกป้ ัญหาของเกษตรกรท่ีอยหู่ ่างไกลแหลง่ น้า ตอ้ งพ่ึงน้าฝนและ ประสบความเส่ียงจากการที่น้าไมพ่ อเพียง แมก้ ระทง่ั สาหรับการปลกู ขา้ วเพื่อบริโภค และมีขอ้ สมมติวา่ มีที่ดินพอเพียงในการขดุ บ่อเพื่อ แกป้ ัญหาในเรื่องดงั กล่าวจากการแกป้ ัญหาความเส่ียงเร่ืองน้า จะทาให้ เกษตรกรสามารถมีขา้ วเพ่ือการบริโภคยงั ชีพในระดบั หน่ึงได้ และใช้ ที่ดินส่วนอื่น ๆ สนอง ความตอ้ งการพ้ืนฐานของครอบครัว รวมท้งั ขายในส่วนที่เหลือเพื่อมีรายไดท้ ่ีจะ ใชเ้ ป็นคา่ ใชจ้ ่ายอ่ืน ๆ ท่ีไมส่ ามารถผลิต เองได้ ท้งั หมดน้ีเป็นการสร้างภูมิคุม้ กนั ใน ตวั ใหเ้ กิดข้ึนในระดบั ครอบครัว อยา่ งไรก็ ตาม แมก้ ระทง่ั ในทฤษฎีใหมข่ ้นั ท่ี 1 ก็ จาเป็นที่เกษตรกรจะตอ้ งไดร้ ับความ ช่วยเหลือจากชุมชนราชการ มูลนิธิ และ ภาคเอกชน ตามความเหมาะสม

ความพอเพียงในระดบั ชุมชนและระดบั องคก์ ร เป็นเศรษฐกิจ พอเพียงแบบกา้ วหนา้ ซ่ึงครอบคลมุ ทฤษฎีใหม่ข้นั ที่ 2 เป็นเรื่องของ การสนบั สนุนใหเ้ กษตรกรรวมพลงั กนั ในรูปกลมุ่ หรือสหกรณ์ หรือ การที่ธุรกิจต่าง ๆ รวมตวั กนั ในลกั ษณะเครือข่ายวสิ าหกิจ กลา่ วคือ เมื่อสมาชิกในแตล่ ะครอบครัวหรือองคก์ รต่าง ๆ มีความพอเพียงข้นั พ้ืนฐานเป็นเบ้ืองตน้ แลว้ กจ็ ะรวมกล่มุ กนั เพื่อร่วมมือกนั สร้าง ประโยชนใ์ หแ้ ก่กลุ่มและส่วนรวมบนพ้ืนฐานของการไม่เบียดเบียน กนั การแบ่งปันช่วยเหลือซ่ึงกนั และกนั ตามกาลงั และความสามารถ ของตนซ่ึงจะสามารถทาให้ ชุมชนโดยรวมหรือเครือขา่ ยวสิ าหกิจน้นั ๆ เกิดความพอเพียงในวถิ ีปฏิบตั ิอยา่ งแทจ้ ริง ความพอเพียงในระดบั ชุมชนและระดบั องคก์ ร เป็นเศรษฐกิจ พอเพียงแบบกา้ วหนา้ ซ่ึงครอบคลุมทฤษฎีใหม่ข้นั ที่ 2 เป็นเร่ืองของ กกาารรทสี่่ีนธุรบั กสิจนตุนา่ งใหๆเ้ กรวษมตตรวักกรนัรวใมนพลลกั งษั กณนั ะใเนครรืูอปขก่าลย่มุ วหสิ ราือหสกหิจกกรลณ่า์ วหครือือ เม่ือสมาชิกในแตล่ ะครอบครัวหรือองคก์ รตา่ ง ๆ มีความพอเพียงข้นั พ้ืนฐานเป็นเบ้ืองตน้ แลว้ กจ็ ะรวมกลมุ่ กนั เพ่ือร่วมมือกนั สร้าง ประโยชน์ใหแ้ ก่กลมุ่ และส่วนรวมบนพ้ืนฐานของการไมเ่ บียดเบียน กนั การแบ่งปันช่วยเหลือซ่ึงกนั และกนั ตามกาลงั และความสามารถ ของตนซ่ึงจะสามารถทาให้ ชุมชนโดยรวมหรือเครือข่ายวสิ าหกิจน้นั ๆ เกิดความพอเพียงในวถิ ีปฏิบตั ิอยา่ งแทจ้ ริง

เศรษฐกิจพอเพียง เป็นปรัชญาช้ีถึงแนวการดารงอยแู่ ละปฏิบตั ิตน ของประชาชนในทุกระดบั ต้งั แต่ระดบั ครอบครัว ระดบั ชุมชนจนถึง ระดบั รัฐ ท้งั ในการพฒั นาและบริหารประเทศใหด้ าเนินไปใน ทางสาย กลาง โดยเฉพาะการพฒั นาเศรษฐกิจเพ่ือใหก้ า้ วทนั ตอ่ โลกยคุ โลกาภิวตั น์ ความพอเพียง หมายถึง ความ พอประมาณ ความมีเหตุผลรวมถึงความ จาเป็นที่จะตอ้ งมีระบบภูมิคุม้ กนั ในตวั ท่ีดี พอสมควรตอ่ การมีผลกระทบใด ๆ อนั เกิดจากการเปล่ียนแปลงท้งั ภายนอกและ ภายใน ท้งั น้ีจะตอ้ งอาศยั ความรอบรู้ ความรอบคอบ และความระมดั ระวงั อยา่ ง ยง่ิ ในการนาวชิ าการตา่ ง ๆ มาใชใ้ นการ วางแผนและการดาเนินการทุกข้นั ตอน และขณะเดียวกนั จะตอ้ งเสริมสร้างพ้ืนฐานจิตใจของคนในชาติ โดยเฉพาะเจา้ หนา้ ท่ีของรัฐนกั ทฤษฎีและนกั ธุรกิจในทุกระดบั ใหม้ ีสานึก ในคุณธรรม ความซ่ือสตั ยส์ ุจริตและใหม้ ีความรอบรู้ที่เหมาะสม ดาเนิน ชีวติ ดว้ ยความอดทน ความเพียร มีสติ ปัญญา และความรอบคอบ เพ่ือให้ สมดุลและพร้อมตอ่ การรองรับการเปล่ียนแปลงอยา่ งรวดเร็วและ กวา้ งขวางท้งั ดา้ นวตั ถุ สงั คม ส่ิงแวดลอ้ ม และวฒั นธรรมจากโลก ภายนอกไดเ้ ป็นอยา่ งดี