หน่วยที่ 10 เรื่อง การลำเลียงของพืช

แผนการจดั การเรียนรู รายวชิ าชีววิทยา3 มธั ยมศกึ ษาปท ี่ 5 1 โดย ครสู ุดาภรณ สืบบญุ เปยม กลุม สาระการเรยี นรู วิทยาศาสตร

แผนการจดั การเรียนรู รายวิชาชวี วิทยา3 มธั ยมศกึ ษาปท่ี 5 2 แผนการจัดการเรียนรู หนว ยการเรยี นรูท ี่ 10 เร่อื ง การลําเลยี งของพชื แผนจดั การเรียนรูท่ี 1 เรอื่ ง การลําเลียงนาํ้ รายวิชา ชีววทิ ยา3 รหัสวชิ า 32203 ระดบั ชน้ั มธั ยมศึกษาปท่ี 5/1 ภาคเรียนที่ 1 ปก ารศกึ ษา 2564 น้ําหนกั เวลาเรยี น 1.5 (นน./นก.) เวลาเรยี น 3 ชั่วโมง/สปั ดาห เวลาท่ีใชใ นการจัดกิจกรรมการเรียนรู 3 ชว่ั โมง .......................................................................................................................................................... 1. สาระสําคัญ การเคล่อื นทข่ี องนา้ํ ในพชื เปน ไปตามความแตกตางของชลศักย พืชจะลําเลียงน้ําและธาตุอาหารตางๆ จากดินทางเซลลขนรากแลวลําเลียงผานชั้นคอรเทกซเขาสูไซเล็มในชั้นสตีล ซ่ึงเปนการลําเลียงนํ้าในแนว ระนาบ และลาํ เลียงไปยงั สว นตา งๆ ของพชื ในแนวดง่ิ ทางไซเล็ม ในภาวะปกตกิ ารลําเลยี งนํ้าจากรากสูยอดของ พชื อาศยั แรงดงึ จากการคายนาํ้ รว มกับแรงโคฮชี ัน แรงแอดฮีชัน แตใ นภาวะทีบ่ รรยากาศมีความชื้นสัมพัทธสูง มาก จนไมส ามารถเกดิ การคายน้ําไดต ามปกติและมปี ริมาณนา้ํ ในดนิ มากเพียงพอ การลําเลยี งนาํ้ จะอาศัยความ ดัน ราก ซ่ึงอาจทาํ ใหเกิดปรากฏการณก ัตเตชัน 2. มาตรฐานการเรียนร/ู ตัวช้ีวัดช้ันป/ ผลการเรียนร/ู เปา หมายการเรียนรู ผลการเรยี นรู 9. สืบคน ขอมูล สังเกต และอธิบายกลไกการลําเลียงน้ําของพชื 3. สาระการเรียนรู 3.1 เนื้อหาสาระหลกั : Knowledge กลไกการลําเลยี งนํา้ จากดนิ เขาสรู าก และการลําเลียงไปยงั สว นตาง ๆ ของพชื จากการอธบิ าย อภิปราย การตอบคําถามตรวจสอบความเขาใจ และการทําแบบฝก หัด 3.2 ทักษะ/กระบวนการ : Process 1) การสังเกต การอธบิ าย การอภิปราย จากการทําแบบฝกหัด 3.3 คณุ ลักษณะทีพ่ ึงประสงค : Attitude 1) สนใจใฝรใู นการศึกษา 2) ความอยากรูอยากเหน็ 3) ความมวี ิจารณญาณ 4) ความใจกวา ง 4. สมรรถนะสําคญั ของนักเรยี น 1) ความสามารถในการสอ่ื สาร 2) ความสามารถในการคิด 3) ความสามารถในการแกปญ หา 4) ความสามารถในการใชท ักษะชีวิต 5) ความสามารถในการใชเ ทคโนโลยี 5. คุณลกั ษณะของวิชา 1) ความอยากรูอ ยากเหน็ 2) ความมีวิจารณญาณ โดย ครสู ดุ าภรณ สืบบญุ เปย ม กลมุ สาระการเรยี นรู วิทยาศาสตร

แผนการจดั การเรยี นรู รายวิชาชวี วิทยา3 มธั ยมศกึ ษาปท ่ี 5 3 6. คณุ ลกั ษณะท่ีพงึ ประสงค 1. มวี นิ ยั 2. ใฝเ รียนรู 3. อยอู ยางพอเพียง 4. มุงม่นั ในการทํางาน 7. ช้นิ งาน/ภาระงาน : 1) สมดุ บันทกึ ประสบการณการเรียนรู สรปุ สาระสาํ คญั ของเร่ืองทีเ่ รยี น 2) แบบฝก หัดเรอื่ ง โครงสรางและการเจรญิ เติบโตของใบ 8. การบรูณาการงานสวนพฤกษศาสตรโรงเรยี น งานสวนพฤกษศาสตรโรงเรยี น ในโครงการอนรุ ักษพันธกุ รรมพืชอนั เนือ่ งมาจากพระราชดาํ ริสมเด็จ พระเทพรตั นราชสดุ าฯ สยามบรมราชกมุ ารี มวี ัตถุประสงคใหเ ยาวชนไดม โี อกาสใกลชิดกบั พืชพรรณไม ได เรยี นรูถึงพืชทอ งถ่นิ ของตน ชว ยกนั ดแู ลไมใหสญู พนั ธุ ซ่ึงจะกอ ใหเกิดจิตสาํ นึกในการท่ี จะอนุรกั ษสืบไป การ ดําเนินงานประกอบดว ย 5 องคป ระกอบและ 3 สาระการเรียนรู เรื่องท่ีจะบรู ณาการ (หวั ขอ ยอยในแบบประเมิน) องคป ระกอบที่ 3 การศกึ ษาขอมูลดา นตา งๆ ลําดับการเรียนรูท่ี 2 การศกึ ษาพรรณไมท่สี นใจ 1. การศึกษาลกั ษณะภายนอก ภายในของพืชแตละสวนโดยละเอยี ด สาระการเรียนรู ธรรมชาตแิ หงชีวิต ลําดับการเรียนรทู ่ี 1 สมั ผัสเรยี นรูว งจรชีวิตของชวี ภาพอืน่ ๆ 1.3 ศกึ ษาดานพฤติกรรม ไดขอมลู การเปลีย่ นแปลงและความแตกตางดา นพฤตกิ รรม โดย ครสู ดุ าภรณ สืบบุญเปย ม กลมุ สาระการเรยี นรู วทิ ยาศาสตร

แผนการจดั การเรียนรู รายวิชาชวี วิทยา3 มธั ยมศกึ ษาปท่ี 5 4 9. กิจกรรมการเรียนรู ชวั่ โมงท่ี 1 ขัน้ นําเขา สูบ ทเรยี น/ข้ันต้ังคาํ ถาม 1. ครนู ําเขาสบู ทเรยี นโดยใหนักเรียนใสเ ครอื่ งหมาย (/) หรือ (×) หนาขอความตามความเขา ใจของ นักเรียน โดยมีเฉลยตรวจสอบความเขาใจดงั น้ี 2. ครูนําเขาสูบทเรียนโดยทบทวนความรูเดิมใหกับนักเรียนวา นํ้า ธาตุอาหาร และอาหารที่ไดจาก กระบวนการสังเคราะหด ว ยแสงลวนมีความสาํ คัญตอการดํารงชวี ิตของพืช จากนั้นครใู ชรูปบทน้ําหรือรูป ตนไม ท่มี ีความสงู มากมาเปรียบเทียบกบั อาคารทีม่ คี วามสูงใกลเคียงกัน แลวใหขอมูลนักเรียนวาอาคารที่มี ความสูง มากจะมีเครื่องสูบนํ้าเพื่อสงนํ้าไปสํารองในถังเก็บนํ้าที่อยูชั้นบนสุดของอาคาร เพ่ือปลอยลงมาใช ภายใน อาคาร ในขณะท่ีพชื ซ่ึงไมมีกลไกดังกลา วแตก ต็ องมกี ารลําเลียงนา้ํ และธาตุอาหารทไี่ ดจากพื้นดิน ข้ึนไปสูลําตน ดานบนเชนกัน โดย ครสู ดุ าภรณ สบื บุญเปย ม กลมุ สาระการเรยี นรู วิทยาศาสตร

แผนการจดั การเรียนรู รายวชิ าชวี วิทยา3 มธั ยมศกึ ษาปที่ 5 5 ข้ันสํารวจและคนพบ/ข้ันการเตรียมการคนหาคําตอบ 1. ครใู หนักเรยี นอภปิ รายรวมกนั โดยใชคําถาม วา พชื มีกลไกในการลําเลียงนาํ้ จากดินไปยัง สวนตา ง ๆ ของพืชไดอยา งไร หรืออาจใชคําถามดงั นี้ - พืชทม่ี ีความสงู มากดงั รูป มกี ระบวนการในการลําเลียงนาํ้ จากรากข้ึนสูลําตนและสว นยอดได อยางไร (แนวคาํ ตอบ จากการอภิปรายรว มกนั ของนักเรยี นอาจยังไมไ ดค าํ ตอบท่ีถูกตอ ง ครอู าจรวบรวม คาํ ตอบของ นักเรียนมาเพือ่ สรปุ โดยยังไมตองบอกวา คาํ ตอบท่ไี ดน ้นั ผิดหรอื ถกู ซง่ึ นักเรยี นจะสามารถสรปุ ได เม่ือ ศึกษาเน้ือหาในบทเรียนนี)้ 2. ครูใหน ักเรียนอภิปรายเก่ยี วกบั ความสําคญั ของนา้ํ ทม่ี ีตอการดาํ รงชีวติ และการเจริญเติบโตของพืช โดยนํ้า เปนองคป ระกอบทส่ี ําคญั ของเซลลพ ชื ชวยรักษาความเตง ของเซลล มีผลตอการขยายขนาดของเซลล เปนตัวทาํ ละลาย มสี วนสําคัญในกระบวนการตา งๆ ของเซลล และชวยในการรักษาอณุ หภมู ใิ นเซลลพชื ให คงท่ี 3. ครทู บทวนความรเู ดิมเก่ียวกบั การแพรแ ละออสโมซิส และถามนกั เรียนโดยใชค า ถามดังน้ี - การเคล่ือนท่ีของน้ําโดยออสโมซสิ เปน ผลมาจากอะไร (แนวคาํ ตอบ นกั เรยี นอาจตอบวาเปนผลจากความแตกตา งของความเขมขนของสารละลาย) 4. ครทู บทวนความรูใหแ กน ักเรียนวา น้ําสามารถออสโมซิสผานเยื่อหุมเซลลได โดยโมเลกุลน้ํามีการ เคลอื่ นที่ ไปมาผา นเยอ่ื หมุ เซลลอยูตลอดเวลา แตเม่ือพิจารณาการเคลือ่ นทสี่ ุทธิจะพบวาน้ํามีการเคล่ือนที่สุทธิ จาก บริเวณที่มีความเขมขนของสารละลายตํ่าไปยังบริเวณท่ีมีความเขมขนของสารละลายสูงจนกระท่ัง สารละลายภายในเซลลม ีความเขม ขน เทากับสารละลายภายนอกเซลลหรือเขาสูภาวะสมดุลของการแพร โดย ในภาวะสมดลุ นี้ การเคล่อื นที่ของโมเลกุลนํ้าผานเย่ือหุมเซลลจะยังคงเกิดขึ้นอยู แตการเคลื่อนท่ีสุทธิ ของน้ํา จะเปนศนู ย 5. ครูใหขอมูลเพ่ิมเติมวาการเคลื่อนที่ของนํ้าน้ันสามารถอธิบายไดดวยชลศักย (water potential) โดย อธิบายเก่ียวกับชลศักยและปจจัยที่ทาใหชลศักยเปล่ียนแปลง ซ่ึงนักเรียนควรสรุปไดวา ชลศักย คือ พลงั งานอสิ ระของนาํ้ ตอหนง่ึ หนวยปริมาตร โดยนา้ํ จะมีการเคลอ่ื นทีส่ ทุ ธจิ ากบริเวณที่มีชลศักยสูงไป บริเวณท่ี มีชลศักยตํ่า ชลศักยจะเปล่ียนแปลงไดจากปจจัยตางๆ ที่กระทําตอโมเลกุลของน้ํา เชน การมีตัว ละลาย แรงดนั และแรงดึง ครูใหนักเรียนศึกษาวีดีทัศนเก่ียวกับการ เคลื่อนท่ีของนํ้าระหวางบริเวณที่มีความเขมขน ของสารละลายแตกตา งกนั เพ่อื แสดงถงึ ชลศักยท่ี เปล่ยี นแปลงไปเม่ือไดร ับผลกระทบจากปจจยั ตางๆ ขนั้ อธบิ ายและลงขอสรปุ /ข้ันดาํ เนินการคน หาคําตอบและตรวจสอบคาํ ตอบ 1. ครูสามารถยกตัวอยางการนําความรูเกี่ยวกับชลศักยมาใชในการศึกษาเซลลพืช จากกลองความรู เพ่มิ เติม โดยครูสามารถอานความรูเพ่ิมเติมเกี่ยวกับโพรโทพลาสตไดจาก link ใน QR code ของหนาประจํา บท จากน้ันครใู หนกั เรยี นตอบคําถามตรวจสอบความเขาใจ ซ่ึงมแี นวการตอบดงั น้ี - ของเหลวใน 2 บริเวณ มีความเขมขนของตัวละลายและความดันเทากัน แตอุณหภูมิแตกตางกัน พบวาของเหลวในบริเวณท่ีอุณหภูมิสูงเคล่ือนท่ีไปบริเวณที่อุณหภูมิตํ่า จากขอมูลขางตนให อธิบาย ความสมั พนั ธร ะหวา งอุณหภมู ิ พลงั งานอสิ ระของนํา้ ชลศกั ย และทศิ ทางการเคล่ือนท่ี ของนํ้า (แนวคําตอบ เม่ือพบวาของเหลวในบริเวณที่อุณหภูมิสูงเคล่ือนท่ีไปบริเวณที่อุณหภูมิต่ํา แสดงวา อณุ หภูมมิ ีผลตอ พลงั งานอิสระของน้ํา โดยเม่ืออุณหภูมิสูง พลังงานอิสระของนํ้าจะสูงข้ึน ทําใหชลศักยสูงขึ้น น้ําจึงมี การเคล่ือนทีจ่ ากบรเิ วณทีอ่ ุณหภูมสิ ูงไปยงั บริเวณที่อุณหภูมิตํา่ ) โดย ครสู ดุ าภรณ สบื บญุ เปย ม กลมุ สาระการเรียนรู วทิ ยาศาสตร

แผนการจดั การเรยี นรู รายวชิ าชวี วิทยา3 มธั ยมศกึ ษาปท ่ี 5 6 ขัน้ ขยายความรูและนําเสนอผลการคนหาคาํ ตอบ 1. ครใู ชภาพประกอบ และรปู การเรียงตอกันเปนทอของเวสเซลเมมเบอรและเทรคีดในไซเล็ม เพ่ือให นักเรยี นอภปิ รายรว มกันวา - การลาํ เลยี งนาํ้ ในพืชมที ิศทางอยา งไร (แนวคาํ ตอบ นักเรยี นควรสรปุ ไดว า นาํ้ และธาตอุ าหารจะเคลื่อนทจ่ี ากดินเขาสูรากและเขาสูไซเล็มไป ยงั สวนตาง ๆ ของพชื ผา นเวสเซลเมมเบอรและเทรคีดซง่ึ เปน เซลลท เ่ี รยี งตอกันมีลักษณะคลายทอ โดยจะมีทิศ ทางการลําเลียงจากรากขึ้นสูยอด การลําเลียงน้ําในพืชอาจแบงไดเปน 3 ชวง คือ การลําเลียงน้ําจาก ส่งิ แวดลอมเขา สูร ากพชื การลาํ เลียงน้าํ เขา สูไ ซเลม็ และการลําเลยี งนํา้ ภายในไซเลม็ ) 2. ครูใหนักเรียนใหนักเรียนอภิปรายวาการลําเลียงน้ําในแตละชวงควรจะเหมือนหรือแตกตางกัน อยา งไร ซงึ่ นักเรียนจะไดศ กึ ษาตอไป ช่วั โมงท่ี 2-3 ขั้นนําเขาสูบ ทเรียน/ขน้ั ตง้ั คาํ ถาม 1. ครตู ั้งคาถามเพื่อกระตนุ ความสนใจของนักเรยี นวา - พชื มีการลําเลียงน้าํ จากดนิ เขาสูรากไดอยา งไร (แนวคาํ ตอบ นกั เรียนอาจตอบวาเกิดจากออสโมซสิ ) 2. จากนั้นครทู บทวนเร่อื งชลศกั ยเพือ่ ใหน กั เรียนนาํ มาอธิบาย โดยตงั้ คําถามดงั นี้ - สารละลายในดนิ กบั สารละลายในเซลลขนรากมีความเขมขน แตกตางกนั หรือไม อยา งไร - ชลศักยข องสารละลายในดนิ กับสารละลายในเซลลขนรากแตกตางกันหรือไม อยางไร - การเคลื่อนท่ขี องนํ้าจากดินเขาสูรากอธิบายไดดวยชลศกั ยอยางไร ข้ันสํารวจและคนพบ/ขั้นการเตรียมการคนหาคําตอบ 1. นักเรียนควรตอบไดวา ความเขมขนของสารละลายในดินต่ํากวาในเซลลขนราก ชลศักยของ สารละลายใน ดนิ จงึ สงู กวา สารละลายในเซลลขนราก และอธิบายไดวาการเคล่ือนท่ขี องน้ําจากดนิ เขาสูรากเกิด จาก ความแตกตา งระหวา งชลศักยข องสารละลายในดินกับสารละลายในเซลลขนราก ดังรูปการเคลื่อนที่ของ นํ้าจากส่ิงแวดลอมเขาสูรากพืช โดยนํ้าบางสวนอาจผานเย่ือหุมเซลลเขาสูไซโทพลาซึมของเซลลขนราก โดย ออสโมซิสและการแพรแ บบฟาซิลิเทต และนํา้ บางสว นอาจเคล่อื นที่ผานไปตามผนังเซลลและชองวาง ระหวาง เซลล 2. ครอู าจอธบิ ายเพิ่มเตมิ วา น้าํ ทีเ่ คลื่อนที่ผานตามผนงั เซลลแ ละชอ งวางระหวา งเซลลอาจไมผ า นเย่ือ หุมเซลล เพอ่ื เขา สไู ซโทพลาซึม แตจะซมึ ผานไปตามผนงั เซลลของเซลลพืชซึง่ มีลักษณะเปน เสน ใยเซลลโู ลส สานกนั และซึมผานไปตามชอ งวางระหวา งเซลล 3. ครูทบทวนเกี่ยวกับโครงสรา งของปลายรากพชื โดยใชคําถามดังนี้ - บรเิ วณใดของรากพชื ที่มคี วามสามารถในการดดู น้าํ ไดมากกวาบริเวณอื่น - ลักษณะของเซลลขนรากมผี ลตอการเคล่อื นทขี่ องนาํ้ เขา สรู ากพชื อยางไร (แนวคําตอบ นกั เรยี นควรตอบไดวา บรเิ วณทม่ี ีความสามารถในการดูดน้ําไดม ากคอื บรเิ วณท่ีมเี ซลล ขนรากโดย เซลลขนรากมผี นงั ดานนอกย่นื ยาวออกไปคลา ยขนและยาวกวาความกวางของเซลลห ลายเทาเพ่อื เพิ่มพนื้ ท่ผี วิ ในการดดู น้าํ และธาตุอาหาร สวนทยี่ ืน่ ยาวออกไปของเซลลขนรากไมมีคิวทินเคลอื บ จึง ทาํ ใหน ํา้ โดย ครูสุดาภรณ สืบบญุ เปยม กลุม สาระการเรียนรู วทิ ยาศาสตร

แผนการจดั การเรยี นรู รายวิชาชวี วิทยา3 มธั ยมศกึ ษาปที่ 5 7 สามารถเคลอื่ นที่เขาสรู ากพชื ไดงายกวา บริเวณอ่ืน ซึ่งครอู าจทบทวนวา บริเวณท่ีพบเซลล ขนราก คือ บรเิ วณ การเปลยี่ นสภาพและการเจริญเต็มทข่ี องเซลล (region of cell differentiation and maturation)) 4. ครูนําภาพประกอบ ที่แสดงภาพตัดขวางของรากพืชใบเล้ียงคูมาใหนักเรียนศึกษาโดยเนนที่ ไซเล็มและเอนโดเดอรมิส จากนน้ั ครูตง้ั คาํ ถามเพ่ือกระตุนความสนใจของนักเรียนวานํ้าเขาสูไซเล็มได อยางไร โดยครูใหน ักเรียนสบื คน ขอมูล เพอ่ื หาคา ตอบ และใชค ําถามเพื่อนาํ ไปสกู าร สืบคน ขอมูลดงั น้ี - การลําเลยี งนาํ้ ในรากมกี แ่ี บบ อะไรบา ง แตล ะแบบแตกตางกนั อยา งไร (แนวคําตอบ จากการสืบคนขอมูลนักเรียนควรอธิบายไดวาการลําเลียงนํ้าในรากมี 3 แบบ และ สามารถใชภาพประกอบ เพ่ือประกอบการอธิบายวา เมื่อน้ําเขาสูรากและเขาสูเซลลแลวเคล่ือนท่ีจาก เซลล หน่ึงสูเซลลห นงึ่ ทางพลาสโมเดสมาตา เรยี กการลําเลียงน้ําแบบนว้ี า แบบซมิ พลาสต ทงั้ น้คี รูอาจเนนย้ําวา โมเลกลุ ของนํ้าในระหวา งการเคล่ือนทจี่ ากเซลลห นึ่งสูเซลลหนึ่งผาน พลาสโมเด สมาตาจะไมผ านผนังเซลลและเยื่อหุมเซลล สวนการลําเลียงนํ้าแบบอโพพลาสต นํ้าจะ ไมผานเขาสูเซลล แต จะเคลื่อนที่ไปตามผนังเซลลหรือชองวางระหวางเซลล และการลําเลียงนํ้าแบบ ทรานสเมมเบรน น้ําจะ เคลื่อนทีผ่ า นเยื่อหุมเซลลของสองเซลลที่ติดกัน ดังน้ัน การลําเลียงน้ําผาน เย่ือหุมเซลลจะพบในแบบทรานส เมมเบรนเทาน้นั ) ข้ันอธบิ ายและลงขอสรปุ /ขั้นดําเนนิ การคน หาคําตอบและตรวจสอบคําตอบ 1. ครูควรเนน วาโมเลกลุ ของนาํ้ ทล่ี ําเลียงแบบอโพพลาสตเมื่อมาถึงเอนโดเดอรมิสซึ่งตามผนังเซลลจะ มีแถบแค สพาเรียน น้ําจะไมสามารถลาเลียงแบบอโพพลาสตผานไปไดอีก จึงตองผานเยื่อหุมเซลลเพื่อเขาสู เซลลแลว เปล่ียนมาลําเลยี งแบบซิมพลาสตห รือแบบทรานสเมมเบรนผานผนังเซลลดานที่ขนานกับเอพิเดอรมิ สซึง่ เปน ดา นท่ไี มมีการสะสมของซเู บอรินแทน การลาํ เลยี งจึงเกิดขน้ึ ตอ เน่ืองจนเขาสูไซเล็ม นอกจากนี้ นํ้าแต ละ โมเลกุลอาจเปลยี่ นรปู แบบการลําเลยี งไปมาไดร ะหวางการเคลื่อนทเ่ี ขา สไู ซเล็ม 2. ครถู ามคาํ ถามเพอ่ื ใหนักเรียนเชื่อมโยงความสัมพันธระหวางการเคลื่อนที่ของนํ้าในรากกับชลศักย โดยใช คาํ ถามถามนักเรยี นวา - จากทศิ ทางการเคลอื่ นท่ขี องนาํ้ ในรากท่ีศึกษามานกั เรียนคิดวา ชลศักยในบริเวณตาง ๆ ของรากควร เปนอยา งไร (แนวคําตอบ นักเรียนควรตอบไดวาการเคลื่อนที่ของนํ้าในรากควรเปนไปตามความแตกตางของชล ศกั ย ดังนน้ั ชลศกั ยบ ริเวณเซลลขนรากควรจะสงู กวา ในเซลลข องคอรเ ทกซแ ละไซเล็มตามลําดับ โดยครูอธิบาย เพิ่มเติม วาเนื่องจากน้ําภายในไซเล็มไดรับแรงดึงจากการคายนํ้าซึ่งทําใหชลศักยลดลง จึงเกิดความแตกตาง ของ ชลศักยในบริเวณตาง ๆ ของรากข้นึ ) - ครใู ชค าํ ถามถามนักเรยี นวา เมอ่ื นํา้ ลาํ เลียงถึงไซเล็มแลวจะเคล่ือนท่ตี อไปไดอยางไร 3. ครูทบทวนความรใู หแกนกั เรียนวา เมื่อนาํ เคลื่อนท่ีเขา สูไซเลม็ ของรากแลว จะเคล่ือนที่ขึ้นไปสูสวน ตา ง ๆ ของลา ตนผา นทางไซเล็ม และอาจเชอ่ื มโยงความเขาใจระหวางการลา เลียงน้ําตามไซเล็มและโครงสราง ของ ไซเล็มในลําตน โดยนําดอกไมสีขาว ท่ีมีกานตรง ยาว มาผากานตามยาวอาจผาเปน 2-4 แฉก นําแตละ แฉก ไปจุมในน้ําที่มีสีผสมอาหารสีตางกัน นานประมาณ 3-5 ชั่วโมงเพื่อใหไดดอกไมที่มีกลีบหลายสีในดอก เดียวกัน นาํ้ มาใหนักเรียนดแู ลวถามวา เหตกุ ารณด งั กลาวนี้เกดิ ขึ้นไดอ ยางไร (แนวคําตอบ นกั เรยี นควรตอบไดวา เกดิ จากการทน่ี ้าํ สีเคลอื่ นที่ขึน้ ไปตามไซเล็มในกานดอก ซึ่งเช่ือม ตอไปจนถึงสว นของ ดอก และเนื่องจากในกานดอกมีวาสคิวลารบันเดิลหลายกลุมกระจายกันอยูในกานดอก โดย ครสู ุดาภรณ สืบบญุ เปยม กลุมสาระการเรียนรู วทิ ยาศาสตร

แผนการจดั การเรียนรู รายวชิ าชีววิทยา3 มธั ยมศึกษาปท ่ี 5 8 แตละกลุมอาจ ตอ เนอื่ งไปยังกลีบดอกทีบ่ ริเวณตางกนั สีของกลีบดอกจึงแตกตางกันข้ึนอยูกับวาไซเล็มที่เช่ือม ตอ ไปยังกลบี ดอกในบรเิ วณน้นั ถูกจุมอยใู นน้าํ สีสใี ด) 4. ครูใชคาํ ถามเพ่ือนําเขาสูเนื้อหาวา - การเคลื่อนที่ของน้ําจากรากข้นึ ไปสสู วนตา งๆ ของลาํ ตน ในทศิ ทางท่ีตรงขามกับทิศทางของแรงโนม ถวงของโลกน้เี กิดขึน้ ไดอ ยางไร (แนวคาํ ตอบ นักเรียนอาจตอบวาเปนผลจากการคายน้าํ ) 5. ครอู ธบิ ายเพมิ่ เตมิ วา การคายนาํ้ จะทําใหเ กิดแรงดงึ นํ้าจากบริเวณใบตอเนอ่ื งไปจนถึงราก ทาํ ใหนา้ํ เคลอ่ื นที่ ขนึ้ สดู า นบน นอกจากนี้ การลําเลยี งนาํ้ จากรากสยู อดของพชื ยังใชก ารซมึ ตามรเู ล็ก และความดันราก ซึง่ นกั เรยี นจะไดศึกษาในหัวขอนี้ 6. การซมึ ตามรเู ล็ก ครอู าจใชรูปการซึมตามรูเล็กของน้ําในหลอดแคปลลารี หรือใชหลอดท่ีมีเสนผาน ศนู ยกลาง แตกตางกนั หลายๆ ขนาด มาวางในแกว ที่มีนํ้าสี แสดงระดับน้ําที่แตกตางกันในแตละหลอด เพ่ือให นกั เรยี น เหน็ ภาพการเคล่อื นที่ของนํา้ ขน้ึ มาตามความสงู ของหลอด ซงึ่ เปนผลจากแรงโคฮีชันและแรงแอดฮีชัน จะเหน็ ไดวา ในหลอดขนาดเลก็ นํ้าสีจะข้นึ สงู ไดมากกวาหลอดขนาดใหญ ดังน้ันไซเล็มซ่ึงมีเซลลที่มีรูปรางยาว เรียงตอ กันจนคลายทอขนาดเลก็ จึงสามารถลาเลยี งนํา้ ขึ้นไปโดยอาศยั การซึมตามรูเลก็ ไดเชนกัน ขน้ั ขยายความรูและนาํ เสนอผลการคน หาคําตอบ 1. ครูอธบิ ายเพ่ิมเติมวา การซมึ ตามรูเล็กเพยี งอยา งเดยี วไมเพียงพอทีจ่ ะลาํ เลียงนา้ํ ขึน้ ไปถงึ สวนยอด ของพืชที่ มีความสงู มากๆ ไดจ ึงตองอาศยั แรงดึงจากการคายนา้ํ รวมดวย 2. ครูใชภาพประกอบ เพื่อใหนักเรียนบอกไดวาการคายนํ้าเกิดขึ้นที่ใบ และเนื่องจาก แรงยึดเหน่ียว ระหวา งโมเลกุลของนํา้ ทาํ ใหเกดิ แรงดึงตอ เนอื่ งกนั จากใบจนถึงราก เปนผลใหนํ้าภายในไซเล็มลาเลียงจากราก ข้ึนมาจนถึงลาตนและใบตามลาดับ โดยเช่ือมโยงความรูเก่ียวกับโครงสรางภายในของ ราก ลาตน และใบ เพื่อใหนักเรียนเห็นเนื้อเย่ือที่เกี่ยวของกับการลําเลียงนํ้าซึ่งเชื่อมตอกัน และใชคาถาม ถามนักเรียนเพ่ือให อภิปรายรว มกนั ดังน้ี - การเคล่ือนท่ีของน้ําจากรากขึ้นสูดานบนซึ่งเปนผลจากแรงดึงจากการคายน้ําน้ี เปนไปตามความ แตกตางของชลศักยห รือไม อยา งไร โดย ครูสดุ าภรณ สบื บญุ เปย ม กลุมสาระการเรยี นรู วิทยาศาสตร

แผนการจดั การเรียนรู รายวิชาชีววิทยา3 มธั ยมศึกษาปท ี่ 5 9 (แนวคําตอบ จากการอภิปรายรวมกันนักเรียนควรสรุปไดวา เปนไปตามความแตกตางของชลศักย โดยแรงดึง จากการคายนํ้าทําใหชลศักยในบริเวณใบลดลง จนกระท่ังเกิดความแตกตางของชลศักยท่ีใบกับ ชลศักยท ร่ี ากทีส่ ูงเพยี งพอ น้ําจึงเคลอ่ื นท่ขี น้ึ ดานบนในทิศทางสวนกับทิศทางแรงโนมถวงของโลก) 3. ครูนาํ ตน พชื ขนาดเลก็ เชน ดาวเรอื ง ดาวกระจาย ทตี่ ัดลาตน บริเวณเหนือพนื้ ดินประมาณ 5 เซนตเิ มตร มารดนํา้ ใหชุมแลว ต้ังทิง้ ไวป ระมาณ 30 นาที จะสงั เกตเหน็ นํ้าบรเิ วณเหนือรอยตดั จากน้ันครใู ช คาํ ถาม ถามนักเรียนวา - นา้ํ บรเิ วณเหนอื รอยตดั มาจากไหน และเกดิ ขนึ้ ไดอยางไร (แนวคําตอบ นักเรียนอาจตอบวาเกดิ จากการซมึ ตามรูเล็ก) 4. ครใู หขอมูลแกน กั เรียนวา นอกจากแรงดงึ จากการคายนํา้ และการซึมตามรูเล็กแลว ในบางคร้ังการ เคลอ่ื นที่ ของนาํ้ จากรากขน้ึ สดู านบนอาจอาศยั ความดนั ราก 5. ครูใหนักเรียนสืบคนขอมูลเกย่ี วกบั ความดันราก นักเรยี นควรอธบิ ายไดว า ในภาวะท่ีพืชไมมกี ารคาย นํ้าและน้าํ ในดินมีมากพอจนทาํ ใหเกดิ ความดนั ราก ซงึ่ ความดันรากท่ีเพม่ิ ขึ้นนี้ ทําใหชลศกั ยที่รากสงู ขึ้น นา้ํ จึง เคลื่อนทไี่ ปตามไซเล็มขน้ึ สดู า นบนซง่ึ ชลศักยต ่ํากวา นักเรียนจะสงั เกตเห็นหยดนา้ํ บริเวณรอยตดั 6. ครูใชภาพประกอบ เพอื่ ถามนกั เรยี นวา - กัตเตชนั เกดิ ไดใ นภาวะใด - ความดนั รากสามารถอธบิ ายการเกิดกตั เตชนั ไดอ ยางไร (แนวคาํ ตอบ นักเรียนควรตอบไดว ากตั เตชนั คือ ปรากฏการณท ่ีพชื สญู เสยี นาํ้ ในรูปของหยดน้าํ ผา น ทางรูหยาดนาํ้ เกิดในภาวะทพ่ี ืชไมเกิดการคายนํา้ เนอ่ื งจากความชืน้ สมั พทั ธในบรรยากาศสูงมากหรือปากใบปด และ นํา้ ในดนิ เคล่อื นที่เขาสรู ากจนความดันรากมีมากพอ นาํ้ จะเคล่อื นทอ่ี อกมาทางโครงสรา งพิเศษท่ี เรียกวา รูหยาดน้าํ ซึ่งอยูปลายสุดของไซเล็มบรเิ วณขอบใบหรือปลายใบ) - การคายนา้ํ และกตั เตชันเหมือนหรือแตกตางกนั อยางไร (แนวคําตอบ เหมอื นกัน โดยเปน การสูญเสียนา้ํ ของพชื แตแ ตกตา งกนั ในรปู ของนํา้ และตาํ แหนงท่ี สูญเสยี นาํ้ โดยการคายนา้ํ พืชจะสูญเสียน้ําในรูปของไอนา้ํ เกิดข้นึ ผานทางปากใบเปนหลกั ในขณะที่ กัตเตชัน พชื จะสญู เสียนํา้ ในรูปหยดน้าํ ผานทางรหู ยาดนา้ํ ) ขัน้ สรปุ และประเมินผล 1) ตรวจสมดุ บนั ทกึ ประสบการณก ารเรยี นรู สรปุ สาระสําคญั ของเรอ่ื งทเี่ รยี น 2) ตรวจแบบฝกหดั เรือ่ ง โครงสรางและการเจริญเติบโตของใบ 9. สอ่ื การเรยี นการสอน / แหลงเรียนรู รายการสอื่ จาํ นวน สภาพการใชส อื่ 1. แบบทดสอบกอนเรยี น (ออนไลน) เรอื่ ง การลาํ เลยี งของพืช 1 ชุด ขน้ั สาํ รวจและคนพบ 2. สมุดบนั ทึกประสบการณก ารเรียนรู สรุปสาระสาํ คัญของเร่ืองที่เรียน 1 ชดุ ขัน้ อธบิ ายและลงขอสรปุ 3. แบบฝก หัด เรอ่ื ง โครงสรางและการเจรญิ เตบิ โตของใบ 1 ชดุ ขนั้ สํารวจและคน พบ โดย ครสู ดุ าภรณ สบื บุญเปยม กลมุ สาระการเรยี นรู วทิ ยาศาสตร

แผนการจดั การเรยี นรู รายวชิ าชีววิทยา3 มธั ยมศกึ ษาปท่ี 5 10 10. การวดั ผลและประเมนิ ผล เปา หมาย หลักฐานการเรยี นรู วิธีวดั เครือ่ งมือวัดฯ ประเด็น/ การเรยี นรู ชิน้ งาน/ภาระงาน เกณฑการให คะแนน นกั เรียนสามารถ 1. แบบทดสอบกอน ตรวจแบบทดสอบ แบบทดสอบกอ นเรยี น ประเมินตามสภาพ สบื คนขอมลู สังเกต เรยี น หนว ยการ กอนเรยี น จรงิ และอธิบายกลไกการ เรยี นรูท่ี 2 ลาํ เลียงน้ําของพชื 2. สมดุ บันทึก ตรวจสมดุ บันทึก แบบประเมินสมดุ บนั ทกึ รอ ยละ 65 ผา น ประสบการณก าร ประสบการณก าร เกณฑ เรียนรู สรปุ สาระสําคัญ เรยี นรู สรปุ ของเรอ่ื งทีเ่ รยี น สาระสาํ คญั ของ เรอื่ งทเี่ รียน 3. แบบฝก หัด เร่ือง ตรวจแบบฝก หัด แบบฝกหัด เร่ือง รอ ยละ 65 ผา น โครงสรางและการ เร่ือง โครงสราง โครงสรางและการ เกณฑ เจริญเตบิ โตของใบ และการ เจรญิ เติบโตของใบ เจริญเตบิ โตของใบ 8. พฤติกรรมการ สงั เกตพฤติกรรม แบบสังเกตพฤติกรรม ระดบั คณุ ภาพ 2 ทํางานรายบคุ คล การทาํ งาน การทาํ งานรายบุคคล ผา นเกณฑ รายบคุ คล 9. พฤติกรรมการ สังเกตพฤติกรรม แบบสงั เกตพฤติกรรม ระดบั คุณภาพ 2 ทํางานรายกลุม การทํางานรายกลุม การทํางานรายกลุม ผา นเกณฑ 10. คณุ ลักษณะ สงั เกตความมวี ินยั แบบประเมิน ระดับคณุ ภาพ 2 อันพงึ ประสงค ใฝเ รียนรูแ ละมงุ มน่ั คุณลกั ษณะ ผานเกณฑ ในการทาํ งาน อนั พงึ ประสงค โดย ครูสุดาภรณ สืบบุญเปย ม กลมุ สาระการเรยี นรู วิทยาศาสตร

แผนการจดั การเรยี นรู รายวิชาชวี วิทยา3 มธั ยมศึกษาปท่ี 5 11 แบบสงั เกตพฤติกรรมการทาํ งานรายบคุ คล คําชีแ้ จง : ใหผสู อนสังเกตพฤตกิ รรมของนักเรียนในระหวา งเรียนและนอกเวลาเรยี น แลว ขีด ลงในชองที่ ตรงกบั ระดับคะแนน ลําดบั ท่ี รายการประเมิน ระดบั คะแนน 3 21 1 การแสดงความคิดเห็น   2 การยอมรบั ฟง ความคิดเหน็ ของผูอน่ื   3 การทํางานตามหนาที่ท่ไี ดรับมอบหมาย   4 ความมนี า้ํ ใจ   5 การตรงตอ เวลา   รวม ลงชอ่ื ...................................................ผปู ระเมนิ (นางสาวสดุ าภรณ สบื บญุ เปย ม) ............./................../............... เกณฑการใหคะแนน ให 3 คะแนน ปฏิบัติหรอื แสดงพฤติกรรมอยา งสมาํ่ เสมอ ให 2 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤติกรรมบอ ยคร้งั ให 1 คะแนน ปฏบิ ัติหรอื แสดงพฤตกิ รรมบางครง้ั เกณฑก ารตัดสินคณุ ภาพ ชวงคะแนน ระดับคณุ ภาพ 14 - 15 ดีมาก 11 - 13 ดี 8 - 10 พอใช ต่าํ กวา 8 ปรับปรุง โดย ครูสุดาภรณ สบื บญุ เปย ม กลุมสาระการเรียนรู วทิ ยาศาสตร

แผนการจดั การเรยี นรู รายวิชาชวี วิทยา3 มธั ยมศกึ ษาปที่ 5 12 แบบสังเกตพฤตกิ รรมการทํางานกลุม คาํ ช้แี จง : ใหผสู อนสังเกตพฤติกรรมของนกั เรยี นในระหวา งเรียนและนอกเวลาเรยี น แลวขดี ลงในชองที่ ตรงกับระดับคะแนน การมี ลาํ ดบั ท่ี ช่อื – สกุล การแสดง การยอมรับ การทํางาน ความมี สว นรวมใน รวม ของนักเรียน ความ ฟงคนอื่น ตามทไ่ี ดร ับ นํา้ ใจ 15 คิดเห็น การ คะแนน มอบหมาย ปรบั ปรุง ผลงานกลุม 321321321321321 ลงชอื่ ...................................................ผปู ระเมิน (นางสาวสดุ าภรณ สืบบุญเปย ม) ............../.................../............... เกณฑการใหคะแนน ให 3 คะแนน ปฏิบตั ิหรอื แสดงพฤตกิ รรมอยา งสมํา่ เสมอ ให 2 คะแนน ปฏิบตั หิ รือแสดงพฤตกิ รรมบอยครงั้ ให 1 คะแนน ปฏิบตั ิหรือแสดงพฤตกิ รรมบางครง้ั เกณฑการตัดสนิ คณุ ภาพ ชว งคะแนน ระดบั คุณภาพ 14 - 15 ดีมาก 11 - 13 ดี 8 - 10 พอใช ตํ่ากวา 8 ปรบั ปรงุ โดย ครูสดุ าภรณ สืบบุญเปย ม กลมุ สาระการเรียนรู วทิ ยาศาสตร

แผนการจดั การเรยี นรู รายวชิ าชีววิทยา3 มธั ยมศกึ ษาปท่ี 5 13 แบบประเมนิ คณุ ลกั ษณะอนั พึงประสงค คําช้แี จง : ใหผ ูสอนสังเกตพฤติกรรมของนกั เรียนในระหวา งเรยี นและนอกเวลาเรียน แลว ขีด ลงในชองที่ ตรงกบั ระดับคะแนน คุณลักษณะ รายการประเมนิ ระดบั คะแนน อันพึงประสงคดาน 321 1. มวี ินยั รับผิดชอบ 1.1 ปฏิบัติตามขอตกลง กฎเกณฑ ระเบยี บ ขอ บังคบั ของครอบครวั มคี วามตรงตอ เวลาในการปฏบิ ัติกจิ กรรมตาง ๆ ในชวี ิตประจําวนั 2. ใฝเรียนรู 2.1 รจู ักใชเวลาวางใหเ ปน ประโยชน และนาํ ไปปฏบิ ัตไิ ด 2.2 รจู กั จดั สรรเวลาใหเหมาะสม 2.3 เช่ือฟง คําสั่งสอนของบิดา - มารดา โดยไมโตแยง 2.4 ตง้ั ใจเรยี น 3. อยูอยา งพอเพยี ง 3.1 ใชท รัพยสนิ และสง่ิ ของของโรงเรียนอยา งประหยัด 3.2 ใชอ ุปกรณการเรียนอยา งประหยดั และรคู ณุ คา 3.3 ใชจา ยอยางประหยดั และมกี ารเกบ็ ออมเงิน 4. มงุ ม่นั ในการทํางาน 4.1 มคี วามตง้ั ใจและพยายามในการทาํ งานทีไ่ ดรบั มอบหมาย 4.2 มคี วามอดทนและไมทอ แทต อ อปุ สรรคเพอื่ ใหง านสําเรจ็ ลงชอ่ื ...................................................ผูประเมิน (นางสาวสุดาภรณ สืบบุญเปย ม) ............../.................../................ เกณฑก ารใหคะแนน พฤตกิ รรมทปี่ ฏบิ ตั ชิ ัดเจนและสมํ่าเสมอ ให 3 คะแนน พฤตกิ รรมท่ปี ฏิบตั ิชัดเจนและบอยครั้ง ให 2 คะแนน พฤตกิ รรมทปี่ ฏบิ ตั ิบางครงั้ ให 1 คะแนน เกณฑการตัดสินคุณภาพ ชว งคะแนน ระดบั คณุ ภาพ 51 - 60 ดีมาก 41 - 50 ดี 30 - 40 พอใช ตาํ่ กวา 30 ปรบั ปรงุ โดย ครูสดุ าภรณ สบื บญุ เปย ม กลุม สาระการเรยี นรู วิทยาศาสตร

แผนการจดั การเรียนรู รายวชิ าชวี วิทยา3 มธั ยมศกึ ษาปท ี่ 5 14 11. ความเหน็ ของผบู รหิ ารสถานศึกษาหรอื ผูทไ่ี ดรบั มอบหมาย ขอ เสนอแนะ ลงชอ่ื .................................................. (นายอดิศร แดงเรอื น) 13. บนั ทกึ ผลหลังการสอน  เนอ้ื หา  กิจกรรมการเรยี นรู  สอ่ื ประกอบการเรยี นรู  พฤติกรรม/การมีสวนรว มของผเู รียน ลงช่อื ..................................................ผูสอน (นางสาวสุดาภรณ สบื บญุ เปย ม) ตําแหนง พนกั งานราชการ โดย ครูสดุ าภรณ สืบบญุ เปยม กลุมสาระการเรยี นรู วทิ ยาศาสตร

แผนการจดั การเรียนรู รายวิชาชวี วิทยา3 มธั ยมศกึ ษาปท่ี 5 15 แผนการจัดการเรยี นรู หนวยการเรียนรทู ี่ 10 เร่อื ง การลาํ เลยี งของพชื แผนจัดการเรียนรทู ี่ 2 เร่อื ง การแลกเปลย่ี นแกสและการคายนา้ํ รายวิชา ชีววทิ ยา3 รหัสวชิ า 32203 ระดบั ชั้นมัธยมศกึ ษาปท่ี 5/1 ภาคเรยี นท่ี 1 ปก ารศึกษา 2564 นํา้ หนักเวลาเรียน 1.5 (นน./นก.) เวลาเรยี น 3 ช่วั โมง/สปั ดาห เวลาท่ีใชใ นการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู 3 ชว่ั โมง .......................................................................................................................................................... 1. สาระสําคัญ พืชมีการแลกเปลี่ยนแกส และการคายนา้ํ ผานทางปากใบเปนสว นใหญ ปากใบพบไดท ใี่ บและลา ตนออน เมอ่ื ความชื่นสัมพัทธในอากาศภายนอกต่าํ กวา ความช่นื สัมพัทธภ ายในใบ ทําใหไอน้ําภายในใบแพรออกมาทาง รูปากใบ เรยี กวา การคายนาํ้ โดยมหี ลายปจจยั ทมี่ ผี ลตอ การคายนา้ํ ของพืช เชน ความชื่นสัมพัทธ ลม อณุ หภมู ิ ปริมาณนํ้าในดิน ความเขม แสง เปนตน 2. ผลการเรยี นรู 9. สบื คนขอมูล สังเกต และอธบิ ายการแลกเปล่ยี น แกสและการคายน้ําของพืช 3. สาระการเรียนรู 3.1 เนื้อหาสาระหลัก : Knowledge บอกการแลกเปลยี่ นแกสและการคายน้ําของพชื ผานทางปากใบ และปจจัยท่ีมผี ลตอ การคา น้ําของพืช จากการตอบคําถามทายกิจกรรม การอธบิ าย การอภปิ ราย และการทําแบบฝกหัด 3.2 ทักษะ/กระบวนการ : Process 1) สบื คน ขอมูล สังเกตการคายนํ้า ของพืช และอธิบายการแลกเปล่ยี นแกส และการคายนา้ํ ของพชื ผานทางปากใบ 2) อธิบายและยกตัวอยางปจ จยั ท่มี ผี ลตอ การคายนาํ้ ของพืช 3.3 คุณลักษณะทพ่ี ึงประสงค : Attitude 1) สนใจใฝร ูในการศกึ ษา 2) ความอยากรอู ยากเห็น 3) ความมวี ิจารณญาณ 4. สมรรถนะสําคญั ของนักเรียน 1) ความสามารถในการสอื่ สาร 2) ความสามารถในการคิด 3) ความสามารถในการแกปญหา 4) ความสามารถในการใชท ักษะชีวิต 5) ความสามารถในการใชเทคโนโลยี 5. คุณลักษณะของวิชา 1) ความอยากรอู ยากเห็น 2) ความมวี จิ ารณญาณ 3) ความใจกวา ง โดย ครสู ุดาภรณ สบื บญุ เปย ม กลมุ สาระการเรยี นรู วทิ ยาศาสตร

แผนการจดั การเรียนรู รายวิชาชีววิทยา3 มธั ยมศึกษาปท่ี 5 16 6. คุณลักษณะท่พี งึ ประสงค 1. มวี ินยั 2. ใฝเรยี นรู 3. อยอู ยางพอเพยี ง 4. มุงมน่ั ในการทาํ งาน 7. ช้ินงาน/ภาระงาน : 1) สมุดบันทกึ ประสบการณการเรยี นรู สรปุ สาระสาํ คญั ของเร่อื งท่เี รยี น 2) แบบบันทกึ กิจกรรม เร่อื ง ปากใบของพืชกับการคายน้ํา 8. การบรูณาการงานสวนพฤกษศาสตรโรงเรยี น งานสวนพฤกษศาสตรโ รงเรยี น ในโครงการอนรุ ักษพนั ธกุ รรมพชื อันเนื่องมาจากพระราชดํารสิ มเด็จ พระเทพรตั นราชสดุ าฯ สยามบรมราชกุมารี มีวัตถปุ ระสงคใ หเยาวชนไดม ีโอกาสใกลชดิ กบั พชื พรรณไม ได เรยี นรูถึงพชื ทองถนิ่ ของตน ชวยกันดูแลไมใหสูญพันธุ ซึง่ จะกอ ใหเ กดิ จติ สาํ นึกในการที่ จะอนุรกั ษสบื ไป การ ดําเนนิ งานประกอบดว ย 5 องคประกอบและ 3 สาระการเรยี นรู เร่อื งท่ีจะบูรณาการ (หัวขอยอ ยในแบบประเมนิ ) องคประกอบท่ี 3 การศกึ ษาขอมูลดา นตางๆ ลําดบั การเรียนรูท่ี 2 การศกึ ษาพรรณไมท ่ีสนใจ 1. การศกึ ษาลกั ษณะภายนอก ภายในของพืชแตละสวนโดยละเอียด สาระการเรียนรู ธรรมชาติแหงชวี ิต 9. กิจกรรมการเรยี นรู การเตรียมลว งหนา 1) ครเู ตรยี มตน ชบาหรือตัดกิง่ ชบาโดยใหร อยตัดยงั แชอยูในนาํ้ เพือ่ นํา มาใหนกั เรียนศกึ ษา การคายนํา้ 2) ครูมอบหมายใหนักเรียนนํา ใบของพืชกลุมตางๆ มาศึกษาปากใบในช้ันเรียน ท้ังพืชบก เชน ถ่ัว กหุ ลาบ ขาวโพด วานกาบหอย หัวใจมวง ชะพลูพลบั พลึงตนี เปด สับปะรดสลี ีลาวดีพชื ท่ีใบปริ่มนํ้า เชน บัวสาย และพชื ท่ใี บอยใู ตนํา้ เชน สาหรา ยหางกระรอก เปน ตน ช่ัวโมงท่ี 1 ขัน้ นําเขา สูบทเรียน/ข้นั ตั้งคาํ ถาม 1. ครทู บทวนความรเู กย่ี วกับโครงสรางภายในของใบพชื โดยใชค าํ ถามเพอ่ื ใหน ักเรียนอภิปรายรวมกนั วา - จากโครงสรา งภายในของใบพืชที่ไดศึกษามาแลว เซลลคมุ อยบู รเิ วณชน้ั เนือ้ เยื่อใด มีหนาที่อะไร และมีความสาํ คัญอยางไร (แนวคาํ ตอบ= นักเรียนควรตอบไดว าเซลลค มุ อยูบริเวณเนื้อเยื่อเอพิเดอรมิส ทาํ หนาท่เี กีย่ วขอ งกบั การเปด ปด ปากใบซง่ึ เปน ชองทางหลกั ในการแลกเปลีย่ นแกส และการคายนํา้ มีความสําคญั ตอ การดํารงชวี ิตของพชื มี ความสัมพนั ธกบั กระบวนการสงั เคราะหดวยแสงรวมถงึ การลําเลียงน้ํา) โดย ครสู ดุ าภรณ สืบบญุ เปย ม กลุม สาระการเรียนรู วิทยาศาสตร

แผนการจดั การเรียนรู รายวชิ าชวี วิทยา3 มธั ยมศกึ ษาปที่ 5 17 ขั้นสาํ รวจและคน พบ/ขนั้ การเตรียมการคนหาคําตอบ 1. ครูใหนักเรยี นทาํ กิจกรรม เพ่อื ศึกษาปากใบและการคายนาํ้ ของพชื การเตรยี มลว งหนา 1) ครูเตรยี มตน ชบาหรอื ตัดกิง่ ชบาโดยใหรอยตัดยังแชอยูในนา้ํ เพือ่ นาํ มาใหนักเรียนศึกษา การคายน้ํา 2) ครูมอบหมายใหนักเรียนนํา ใบของพืชกลุมตางๆ มาศึกษาปากใบในช้ันเรียน ท้ังพืชบก เชน ถั่ว กหุ ลาบ ขา วโพด วา นกาบหอย หวั ใจมวง ชะพลพู ลับพลึงตีนเปด สบั ปะรดสลี ลี าวดีพืชท่ีใบปริ่มนํ้า เชน บัวสาย และพืชท่ใี บอยใู ตนาํ้ เชน สาหรายหางกระรอก เปน ตน 2. ในการทาํ กิจกรรม ครูอาจสาธติ วธิ ีการลอกเย่ือผวิ ใบใหนกั เรียนดเู ปน ตัวอยางกอ นใหน ักเรยี นลงมอื ปฏบิ ตั ิ ในกรณที ่พี ืชบางชนิดอาจลอกผวิ ใบไดยาก ครูอาจแนะนําใหนักเรยี นใชยาทาเล็บชนดิ ใส ไมม ีสี ในการ ปายทผี่ ิวใบพชื เพ่อื ลอกผวิ ใบมาศกึ ษา และในการเปรยี บเทยี บจํานวนปากใบของพชื นกั เรยี นไมจ าํ เปนตองนับ จํานวนปากใบ แตใหประมาณจากสิง่ ทีเ่ ห็นวา ความหนาแนนของปากใบบริเวณผวิ ใบดานบนและผวิ ใบดา นลาง มคี วามแตกตางกนั หรอื ไมอ ยางไร ขนั้ อธบิ ายและลงขอ สรปุ /ข้ันดําเนินการคนหาคําตอบและตรวจสอบคําตอบ 1. ครูและนกั เรยี นรวมกันอภิปรายผลการทํากิจกรรม ตวั อยา งผลการทาํ กจิ กรรม ในการทํา กิจกรรมตอนที่ 1 จากการอภิปรายผลของตัวอยางการทดลอง นักเรียนควรไดขอสรุปวา ชบามกี ารคายนา้ํ ทบ่ี รเิ วณผวิ ใบดานบนและผวิ ใบดานลา ง เนอื่ งจากกระดาษโคบอลตคลอไรดเปลี่ยนจากสีฟา เปนสชี มพแู ละสรปุ ไดวา ในเวลาท่ีเทา กันผิวใบดานลางมีการคายน้ํา มากกวาผิวใบดานบน เนื่องจากในนาทีที่ 10 กระดาษโคบอลตคลอไรดท่ีผิวใบดานลางเริ่มสังเกต เห็นการเปล่ียนแปลงเปล่ียนเปนสีชมพูสวนผิวใบ ดา นบนยังไมมีการเปลี่ยนแปลง ในการทาํ กจิ กรรมตอนที่ 2 จากการลอกผิวใบเพื่อนํา มาศึกษาภายใตกลองจุลทรรศนจะสังเกตเห็น เซลลผ ิว เซลลคุม และเซลลขา งเคยี งเซลลค ุมซ่งึ มีลักษณะแตกตางกันไปตามชนิดของพืช นอกจากนี้จะเห็นได วาผวิ ใบท่ไี ดจากการใชน้ํา ยาทาเล็บจะไมเห็นคลอโรพลาสตในเซลลคุม เน่ืองจากในการใชน้ํายาทาเล็บไมใช การลอกเซลลในเอพิเดอรม สิ มาศกึ ษา แตเปน การศกึ ษารอยประทับของเซลลในเอพิเดอรมิสเทาน้ัน จึงไมเห็น คลอโรพลาสตซ่ึงอยภู ายในเซลลคุม ดังรปู โดย ครสู ุดาภรณ สืบบญุ เปยม กลมุ สาระการเรยี นรู วิทยาศาสตร

แผนการจดั การเรยี นรู รายวิชาชวี วิทยา3 มธั ยมศกึ ษาปท่ี 5 18 โดยความหนาแนนของปากใบบริเวณเอพเิ ดอรม สิ ดา นบนกับเอพิเดอรมิสดา นลางของพืช ชนดิ เดียวกนั อาจแตกตา งกนั ดังรูป ขน้ั ขยายความรูและนําเสนอผลการคน หาคาํ ตอบ 1. ครูและนกั เรยี นรว มกนั อภปิ รายเพอ่ื ตอบคาถามทา ยกิจกรรมโดยมแี นวคาตอบดงั นี - นักเรยี นสรุปเกีย่ วกับการคายนา้ํ ของชบาจากการเปล่ยี นสีของกระดาษโคบอลตค ลอไรดไดว า อยางไร (แนวคาํ ตอบ = เน่อื งจากการเปลย่ี นสีของกระดาษโคบอลตคลอไรดสมั พนั ธก บั ความชนื้ จากการทดลองพบวา การเปล่ยี นสขี องกระดาษโคบอลตค ลอไรดทผี่ ิวใบดานบนและผวิ ใบดานลางของชบามีความเรว็ แตกตางกนั โดยผวิ ใบดานลา งมกี ารเปลี่ยนสขี องกระดาษโคบอลตค ลอไรดเ รว็ กวา จงึ สรุปไดว าชบามกี ารคายนํ้าทีผ่ ิวใบ ดานลางมากกวา ผวิ ใบดา นบน) - เซลลคมุ แตกตางจากเซลลอ ืน่ ๆ ในช้นั เอพิเดอรม ิสอยา งไร (แนวคาํ ตอบ =แตกตา งคือ เซลลคมุ มรี ูปรางคลายไต โดยจะมี 2 เซลล ประกบกันเปน คทู างดานเวา หรือใน พชื บางชนดิ อาจพบเซลลคมุ รปู รา งคลา ยดมั เบล 2 เซลล มาประกบกัน ท าใหเกดิ เปนชองตรงกลาง เรียกชอง นีว้ า รปู ากใบ ภายในเซลลคมุ มคี ลอโรพลาสต จงึ มกั เห็นเซลลค มุ เปนสีเขียว แตเ ซลลเอพิเดอรมิสท่ัวๆ ไปมกั ไม มีคลอโรพลาสตและจะมีลกั ษณะคอ นขางเหลี่ยมหรอื บางเซลลมีลกั ษณะมีรอยหยัก นอกจากน้ีอาจเห็นเอพิ เดอรมสิ บางเซลลม ีลักษณะเปนเสน เรียก ขน (hair)) - ความหนาแนนของปากใบชบาสมั พนั ธก ับการเปล่ียนสีของกระดาษโคบอลตค ลอไรดอยา งไร (แนวคําตอบ =ความหนาแนน ของปากใบชบาสัมพันธก บั การเปล่ยี นสีของกระดาษโคบอลตคลอไรด โดยเมือ่ ทดสอบดวยกระดาษโคบอลตคลอไรดกับใบชบา พบวาผิวใบดานลา งซง่ึ มคี วามหนาแนน ของปากใบมากกวา กระดาษโคบอลตคลอไรดจ ะเปลี่ยนสเี รว็ กวา บรเิ วณผิวใบดา นบนซ่ึงมคี วามหนาแนนของปากใบนอย กวา ) - ความหนาแนนของปากใบทเี่ อพิเดอรม ิสดา นบนและเอพเิ ดอรมสิ ดา นลางของพชื ชนิดเดยี วกนั แตกตา งกันหรอื ไม อยา งไร (แนวคาํ ตอบ =แตกตา งกนั โดยท่เี อพิเดอรมสิ ดา นบนอาจมคี วามหนาแนนของปากใบมากกวาหรอื นอยกวา ที่ เอพิเดอรมิสดา นลางก็ได ท้งั น้ีข้ึนอยกู ับชนิดของพชื ถาเปน พืชบกโดยท่วั ๆ ไป อาจมีจํานวนปากใบอยูท่ี เอพิเดอรม สิ ดา นลางมากกวา เอพิเดอรมสิ ดา นบน เชน ชบา หัวใจมว ง ขาวโพด เปน ตน หรอื บางชนิด อาจไมพบปากใบท่ีเอพเิ ดอรม ิสดานบน สวนพืชนํา้ ทมี่ ใี บปริ่มนา้ํ เชน บัวสาย พบปากใบเฉพาะที่ เอพิเดอรมสิ ดานบน ในขณะทพ่ี ชื นํ้าที่ใบอยใู ตน า้ํ เชน สาหรายหางกระรอก ไมพบปากใบ) โดย ครสู ดุ าภรณ สบื บญุ เปยม กลมุ สาระการเรยี นรู วิทยาศาสตร

แผนการจดั การเรยี นรู รายวิชาชีววิทยา3 มธั ยมศกึ ษาปท ี่ 5 19 2. จากการทาํ กิจกรรมครใู หน กั เรียนอภิปรายและสรปุ รวมกนั ซึง่ นักเรียนควรอธบิ ายไดวา พชื มกี าร คายนํ้าผานทางปากใบ โดยปากใบประกอบดว ยเซลลค ุมและรูปากใบ พชื แตละชนิดอาจมีจาํ นวนปากใบและ ลกั ษณะของเซลลคุมแตกตางกนั ไป ซ่ึงสัมพนั ธกบั การคายนา้ํ และลักษณะการดาํ รงชีวิตของพชื ชั่วโมงท่ี 2-3 ขน้ั นาํ เขา สูบทเรยี น/ขนั้ ต้งั คําถาม 1. ครูใหนกั เรยี นศึกษารูป เกีย่ วกบั ลกั ษณะของปากใบในเวลากลางวนั และกลางคืนแลวต้ังคําถามเพ่ือ กระตุนความสนใจของนักเรยี นวา - การเปด และปด ของปากใบเกดิ ขึน้ ไดอ ยางไร (แนวคาํ ตอบ= ทีไ่ ดอาจยังไมถ กู ตอ ง ครูควรรวบรวมคาํ ตอบของนกั เรียนไวและอภปิ รายหลงั สบื คน ขอ มูล) ขน้ั สาํ รวจและคน พบ/ขน้ั การเตรยี มการคน หาคําตอบ 1. นักเรยี นสบื คนขอมลู เกยี่ วกับกลไกการเปดปดปากใบของใบพืชโดยมคี าํ ถามเพ่ือนาํ ไปสูการสืบคน ดังน้ี - การเปด ปดปากใบเปนผลมาจากอะไร - ลักษณะของเซลลค มุ สัมพันธกับการเปด ปด ปากใบอยางไร (แนวคําตอบ= จากการสืบคน ขอมูลนกั เรยี นควรอธบิ ายไดวา การเปด ปด ปากใบของพืชเปนผลมาจากการ เปลีย่ นแปลงความเตงของเซลลคมุ ซง่ึ เปนผลจากการเปลย่ี นแปลงความเขมขนของสารละลายภายในเซลลคุม โดยความเขมขนของสารละลายภายในเซลลคุมจะมีการเปลี่ยนแปลงเน่ืองจากการเคลื่อนท่ีเขาและออกของ โพแทสเซยี มไอออน หรอื สารตา ง ๆ และการสะสมของซูโครส โดยในเวลาเชาเม่ือความเขมขนของสารละลาย ในเซลลค มุ สงู ขึ้นสง ผลใหนา้ํ มีการเคลื่อนที่เขาสูเซลล จนทาํ ใหเซลลคุมเตง เซลลคุมจะโคงตัวและทําใหปากใบ เปด เมื่อถงึ เวลาเยน็ ความเขมขน ของสารละลายในเซลลคุมตา่ํ ลงสง ผลใหนา้ํ มกี ารเคล่ือนที่ออกจากเซลล ทําให เซลลค มุ สูญเสียความเตง เซลลค ุมจะแนบกันสนิทนนั่ คือ ปากใบปด ) 2. ครอู าจอธิบายเพ่มิ เติมวา นอกจากโพแทสเซยี มไอออนและซูโครสแลวการเปล่ียนแปลงความเตง ของเซลลค ุมยงั มีไอออนและสารอืน่ ๆ ท่ีเกยี่ วขอ งอกี หลายชนดิ 3. ครนู าํ เขา สเู นอื้ หาเพอื่ ใหน ักเรียนเห็นถงึ ความสําคัญของการแลกเปลย่ี นแกส ทีม่ ีตอ การดํารงชีวติ ของพชื โดยใชคําถาม ดงั นี้ - แกสที่พชื ใชใ นกระบวนการสังเคราะหดวยแสงและกระบวนการหายใจระดบั เซลลม ีอะไรบา ง - พชื ไดรับ CO2 และ O2 มาจากแหลงใด (แนวคาํ ตอบ= นักเรยี นควรตอบไดว าแกสทพี่ ืชใชในกระบวนการสังเคราะหด วยแสงคอื CO2 และ แกสที่พชื ใชใ นกระบวนการหายใจระดับเซลลคือ O2 โดยพชื จะไดร บั CO2 จากกระบวนการหายใจระดับเซลล และ O2 จากกระบวนการสงั เคราะหด วยแสง นอกจากนี้พืชยงั ไดร ับ CO2 และ O2จากการแลกเปล่ียนแกส กับบรรยากาศ) 4. ครูใหนักเรียนสบื คน ขอ มูลเกย่ี วกับการแลกเปลยี่ นแกสระหวา งพชื กบั บรรยากาศ (แนวคําตอบ= นักเรียนควรอธิบายไดวา พืชมีการแลกเปลี่ยนแกสกับบรรยากาศผานทางปากใบ เมื่อความ เขมขน ของแกส ในอากาศภายนอกแตกตางจากภายในใบพืช แกสจะแพรจากบริเวณที่มีความเขมขนสูงไปยัง บรเิ วณทม่ี ีความเขม ขน ตํา่ การแลกเปลยี่ นแกสมีความสําคัญ ตอการดํารงชีวิตของพืชเนื่องจากพืชตองใชแกส ในกระบวนการตา งๆ ทจ่ี าํ เปนตอ การดํารงชีวติ เชน กระบวนการสังเคราะหด วยแสง มีการใช CO2 และมี โดย ครสู ุดาภรณ สืบบญุ เปย ม กลมุ สาระการเรียนรู วิทยาศาสตร

แผนการจดั การเรยี นรู รายวชิ าชีววิทยา3 มธั ยมศกึ ษาปท่ี 5 20 การสรา ง O2 สวนกระบวนการหายใจระดับเซลลมกี ารใช O2 และมกี ารสรา ง CO2 ซงึ่ ความเขม ขนของ แกส เหลา นีใ้ นเซลลพ ชื มีการเปล่ยี นแปลงตลอดเวลาขึ้นอยกู บั อตั ราการเกดิ กระบวนการเหลา น้ี และ นาํ ไปสกู ารแลกเปลี่ยนแกสระหวางพืชกับบรรยากาศ) ขน้ั อธบิ ายและลงขอ สรุป/ข้ันดาํ เนนิ การคน หาคําตอบและตรวจสอบคาํ ตอบ 1. ครูอาจใหความรูเพ่ิมเติมวา พืชบางชนิดจะเปดปากใบในเวลากลางคืนและมีการแลกเปล่ียนแกส กับบรรยากาศ ใหได CO2 ซึ่งจา เปน ตอ งใชในกระบวนการสังเคราะหดว ยแสง แตเ นื่องจากในเวลากลางคนื ไม มแี สง พืชเหลา นน้ั จงึ มีกระบวนการตรึง CO2 เกบ็ ไวในรปู อนื่ และในเวลากลางวนั ทม่ี แี สงจึงมกี ระบวนการ เปล่ยี นสารที่เก็บไวมาเปน CO2 เพ่อื ใชในกระบวนการสังเคราะหด ว ยแสง ทําใหพชื สามารถสงั เคราะหดวย แสงไดแมปากใบจะปด ซง่ึ นักเรยี นจะไดศ กึ ษารายละเอียดในเรื่องการสังเคราะหด ว ยแสง 2. ครูและนักเรยี นรว มกนั สรปุ เกย่ี วกบั การแลกเปลีย่ นแกสในพืช ซ่ึงนักเรียนควรอธิบายไดวาการเปด ปดของปากใบเปนกลไกสําคญั สาํ หรบั การแลกเปลย่ี นแกส ของพืช โดยในระหวางทีป่ ากใบเปด พืชจะมีการคาย น้ําซ่ึงสงผลใหเกิดแรงดงึ จากการคายน้ํา พืชจาํ เปนตองไดร ับแกสจากอากาศมาใชในกระบวนการตา ง ๆ ในการ ดํารงชวี ติ ครูใหความรูเ พม่ิ เตมิ แกน กั เรยี นวา พชื ยังอาจมีการแลกเปล่ียนแกสกับอากาศผานทางชองทางอ่ืนๆ นอกจากปากใบ เชน ผา นทางรอยแผลท่ีเปลอื กของลาํ ตน หรอื รากหรือผานทางเลนทิเซล จากนั้นครูใหนักเรียน ตอบคําถามตรวจสอบความเขา ใจ 3. ครูใหความรกู บั นักเรียนวา พชื คายน้ําผา นทางปากใบเปนสวนใหญ เกิดข้ึนเม่ือความช่ืนสัมพัทธใน อากาศตํ่ากวาภายในใบพืช โดยการคายนํ้าทําใหเกิดแรงดึงจากการคายน้ําซึ่งชวยในการลําเลียงนํ้าและธาตุ อาหารของพืช และชว ยในการรักษาอณุ หภูมขิ องใบพชื จากนั้นครูใหนักเรียนสืบคนขอมูลและอภิปรายรวมกัน เกยี่ วกับปจ จัยทม่ี ผี ลตอการคายนา้ํ ของพชื โดยครใู ชคาํ ถาม ดงั นี้ - ปจจัยใดบางท่ีมีผลตอ การคายนาํ้ ของพืช และปจจยั เหลา น้ันมีผลอยางไร (แนวคําตอบ= จากการสืบคนขอมูลและอภิปรายรวมกันนกั เรยี นควรสรปุ ไดวา ความชื้นสัมพัทธ ลม อุณหภูมิ ปริมาณน้ําในดิน และความเขมแสง เปนปจจัยหรือสิ่งแวดลอมภายนอกที่มีผลตอการเปดปดของปากใบและ การคายน้าํ ของพชื ) ขัน้ ขยายความรแู ละนําเสนอผลการคนหาคําตอบ 4. ครูอาจใชค าํ ถามถามนักเรียนเพิม่ เตมิ ดงั น้ี - พชื ทวั่ ไปเม่อื อยูในบรเิ วณทม่ี Cี O2 สูงกวาปกติจะทําใหพ ืชเปดรปู ากใบแคบลงการที่ปจจุบนั บรรยากาศของโลกมี CO2 ซ่ึงเปนแกสเรือนกระจกเพ่ิมมากข้ึน การคายนํ้าของพืชจะไดรับผลกระทบ อยา งไร (แนวคําตอบ= อาจสง ผลใหพืชเปด รปู ากใบแคบลง การคายนํ้าของพชื อาจลดลงและอาจทําใหพืชใชน้ํานอยลง แตใ นขณะเดียวกันการคายนํ้าของพืชยงั ไดร ับอทิ ธิพลจากปจ จัยตา งๆ หลายปจ จยั ซึง่ ในขณะทีแ่ กสเรอื นกระจก เพิ่มข้ึนอาจสงผลใหอุณหภูมิเฉล่ียของอากาศสูงข้ึน โดยอุณหภูมิเปนปจจัยหน่ึงที่มีผลตอความช้ืนสัมพัทธใน อากาศและการเปด ปด ของปากใบ หากอณุ หภมู ขิ องอากาศสูงขึ้นการคายน้าํ อาจเพม่ิ มากขน้ึ ไดเชน กนั ) โดย ครูสดุ าภรณ สบื บญุ เปยม กลมุ สาระการเรยี นรู วิทยาศาสตร

แผนการจดั การเรียนรู รายวชิ าชวี วิทยา3 มธั ยมศึกษาปท่ี 5 21 5. ครูอาจใชคาํ ถามเพ่ิมเติมเพือ่ ตรวจสอบความเขาใจของนกั เรียน ดังนี้ - ถา ความเขมขน ของ CO2 ในใบพชื ตํา่ กวา ในบรรยากาศ การแพรของ CO2 ระหวา งใบพชื กบั บรรยากาศจะเปน อยา งไร (แนวคําตอบ= เม่ือความเขมขนของ CO2 ในใบพืชต่ํากวาในบรรยากาศ ดังน้ัน CO2 จึงแพรจากอากาศ ภายนอกเขา สูใบพืช) - ในขณะทีพ่ ืชมีอัตราการหายใจระดับเซลลสงู และมอี ตั ราการสังเคราะหด ว ยแสงต่ําจนทาํ ใหความ เขมขนของ CO2 ในใบพืชสูงกวาในบรรยากาศและความเขมขนของ O2 ในใบพืชตํ่ากวาในบรรยากาศ การแลกเปล่ยี นแกสระหวางใบพืชกับบรรยากาศจะเปน อยางไร (แนวคําตอบ= เมื่อความเขมขนของ CO2 ในใบพืชสูงกวาในบรรยากาศ การแลกเปล่ียน CO2 จะเกิดข้ึนโดย CO2 แพรจ ากใบพชื ออกสอู ากาศภายนอก และในขณะเดยี วกนั เมอื่ ความเขม ขนของO2 ในใบพชื ตา่ํ กวา ใน บรรยากาศ การแลกเปลยี่ น O2 จะเกดิ ขึ้นโดย O2 แพรจากอากาศภายนอกเขา สูใบพืช) ข้นั สรุปและประเมินผล 1) สมดุ บนั ทึกประสบการณก ารเรียนรู สรปุ สาระสําคญั ของเรอื่ งทเ่ี รียน 2) แบบบันทึกกิจกรรม เรอื่ ง ปากใบของพชื กับการคายนา้ํ 9. สือ่ การเรยี นการสอน / แหลงเรยี นรู จํานวน สภาพการใชสื่อ รายการสอื่ 1 ชดุ ขน้ั อธิบายและลงขอ สรุป 1. สมุดบนั ทึกประสบการณการเรยี นรู สรปุ สาระสําคัญของเรอื่ งที่เรียน 1 ชุด ข้ันอธบิ ายและลงขอ สรุป 2. แบบบันทึกกจิ กรรม เรื่อง ปากใบของพืชกบั การคายนาํ้ โดย ครูสุดาภรณ สืบบุญเปยม กลุม สาระการเรียนรู วิทยาศาสตร

แผนการจดั การเรยี นรู รายวิชาชีววิทยา3 มธั ยมศกึ ษาปท่ี 5 22 10. การวัดผลและประเมินผล เปา หมาย หลกั ฐานการเรยี นรู วิธีวัด เคร่อื งมือวัดฯ ประเดน็ / การเรียนรู ชิน้ งาน/ภาระงาน เกณฑก ารให บอกหนา ทีข่ องราก 1. สมดุ บนั ทกึ คะแนน ตรวจสมดุ บนั ทกึ แบบประเมนิ สมุดบนั ทึก รอ ยละ 65 ผา น พืชดอก โครงสรา ง ประสบการณการ ประสบการณก าร เกณฑ ของปลายรากตดั เรยี นรู สรปุ สาระสําคญั เรยี นรู สรปุ ตามยาว และการ ของเรอ่ื งทเี่ รยี น สาระสําคัญของ เปรียบเทยี บ เรอ่ื งท่เี รียน โครงสรางภายในของ 2. แบบบนั ทึกกิจกรรม ตรวจแบบบนั ทึก แบบบันทึกกจิ กรรม รอ ยละ 65 ผาน รากพืชใบเลยี้ งคู เรอ่ื ง ปากใบของพืชกับ กิจกรรม เรื่อง ปาก เรอื่ ง ปากใบของพืชกบั เกณฑ และรากพชื ใบเล้ยี ง การคายนํา้ ใบของพืชกบั การ การคายน้ํา เด่ียวจากการตดั ตาม คายนาํ้ ขวางจากการเรียน 3. การนําเสนอผลงาน ประเมินการ ผลงานที่นาํ เสนอ ระดบั คณุ ภาพ 2 และการทาํ กิจกรรม นําเสนอผลงาน ผา นเกณฑ 4. พฤติกรรมการ สงั เกตพฤติกรรม แบบสังเกตพฤติกรรม ระดับคุณภาพ 2 ทํางานรายบุคคล การทาํ งาน การทาํ งานรายบุคคล ผานเกณฑ รายบคุ คล ระดบั คณุ ภาพ 2 5. พฤติกรรมการ สงั เกตพฤติกรรม แบบสังเกตพฤตกิ รรม ผานเกณฑ ทํางานรายกลมุ การทํางานรายกลมุ การทาํ งานรายกลมุ 6. คุณลกั ษณะ สังเกตความมวี นิ ยั แบบประเมิน ระดบั คุณภาพ 2 อันพงึ ประสงค ใฝเรียนรูและมงุ มัน่ คณุ ลกั ษณะ ผา นเกณฑ ในการทํางาน อันพงึ ประสงค โดย ครูสุดาภรณ สบื บุญเปย ม กลุมสาระการเรียนรู วทิ ยาศาสตร

แผนการจดั การเรียนรู รายวิชาชีววิทยา3 มธั ยมศกึ ษาปท่ี 5 23 แบบประเมนิ การนําเสนอผลงาน คาํ ชี้แจง : ใหผ ูสอนสงั เกตพฤติกรรมของนกั เรียนในระหวางเรยี นและนอกเวลาเรียน แลว ขดี ลงในชอ งที่ ตรงกบั ระดับคะแนน ลําดบั ที่ รายการประเมนิ ระดับคะแนน 1 32 1 เน้อื หาละเอียดชัดเจน  2 ความถกู ตองของเน้ือหา   3 ภาษาที่ใชเขาใจงา ย   4 ประโยชนท ่ไี ดจ ากการนาํ เสนอ   5 วธิ กี ารนาํ เสนอผลงาน    รวม ลงชือ่ ...................................................ผูประเมนิ (นางสาวสดุ าภรณ สบื บุญเปย ม) ............./................../............... เกณฑการใหค ะแนน ให 3 คะแนน ผลงานหรือพฤติกรรมสอดคลอ งกับรายการประเมนิ สมบรู ณชัดเจน ให 2 คะแนน ผลงานหรือพฤตกิ รรมสอดคลอ งกบั รายการประเมนิ เปน สว นใหญ ให 1 คะแนน ผลงานหรือพฤติกรรมสอดคลอ งกับรายการประเมินบางสวน เกณฑก ารตัดสนิ คณุ ภาพ ชว งคะแนน ระดบั คณุ ภาพ 14 - 15 ดีมาก 11 - 13 ดี 8 - 10 พอใช ต่าํ กวา 8 ปรับปรงุ โดย ครสู ุดาภรณ สบื บุญเปย ม กลุมสาระการเรียนรู วทิ ยาศาสตร

แผนการจดั การเรยี นรู รายวิชาชวี วิทยา3 มธั ยมศึกษาปท่ี 5 24 แบบสงั เกตพฤติกรรมการทาํ งานรายบคุ คล คําชีแ้ จง : ใหผสู อนสังเกตพฤตกิ รรมของนักเรียนในระหวา งเรียนและนอกเวลาเรยี น แลว ขีด ลงในชองที่ ตรงกบั ระดับคะแนน ลําดบั ท่ี รายการประเมิน ระดบั คะแนน 3 21 1 การแสดงความคิดเห็น   2 การยอมรบั ฟง ความคิดเหน็ ของผูอ น่ื   3 การทํางานตามหนาที่ท่ไี ดรับมอบหมาย   4 ความมนี า้ํ ใจ   5 การตรงตอเวลา   รวม ลงชอ่ื ...................................................ผปู ระเมนิ (นางสาวสดุ าภรณ สบื บญุ เปย ม) ............./................../............... เกณฑการใหคะแนน ให 3 คะแนน ปฏบิ ัติหรอื แสดงพฤติกรรมอยา งสมาํ่ เสมอ ให 2 คะแนน ปฏิบตั หิ รือแสดงพฤติกรรมบอ ยคร้งั ให 1 คะแนน ปฏบิ ัตหิ รอื แสดงพฤตกิ รรมบางครง้ั เกณฑก ารตัดสินคณุ ภาพ ชวงคะแนน ระดับคณุ ภาพ 14 - 15 ดีมาก 11 - 13 ดี 8 - 10 พอใช ต่าํ กวา 8 ปรับปรุง โดย ครูสุดาภรณ สบื บญุ เปย ม กลุมสาระการเรียนรู วทิ ยาศาสตร

แผนการจดั การเรยี นรู รายวิชาชวี วิทยา3 มธั ยมศกึ ษาปที่ 5 25 แบบสังเกตพฤตกิ รรมการทํางานกลุม คาํ ช้แี จง : ใหผสู อนสังเกตพฤติกรรมของนกั เรยี นในระหวา งเรียนและนอกเวลาเรยี น แลวขดี ลงในชองที่ ตรงกับระดับคะแนน การมี ลาํ ดบั ท่ี ช่อื – สกุล การแสดง การยอมรับ การทํางาน ความมี สว นรวมใน รวม ของนักเรียน ความ ฟงคนอื่น ตามทไ่ี ดร ับ นํา้ ใจ 15 คิดเห็น การ คะแนน มอบหมาย ปรบั ปรุง ผลงานกลุม 321321321321321 ลงชอื่ ...................................................ผปู ระเมิน (นางสาวสดุ าภรณ สืบบุญเปย ม) ............../.................../............... เกณฑการใหคะแนน ให 3 คะแนน ปฏิบตั ิหรอื แสดงพฤตกิ รรมอยา งสมํา่ เสมอ ให 2 คะแนน ปฏิบตั หิ รือแสดงพฤตกิ รรมบอยครงั้ ให 1 คะแนน ปฏิบตั ิหรือแสดงพฤตกิ รรมบางครง้ั เกณฑการตัดสนิ คณุ ภาพ ชว งคะแนน ระดบั คุณภาพ 14 - 15 ดีมาก 11 - 13 ดี 8 - 10 พอใช ตํ่ากวา 8 ปรบั ปรงุ โดย ครูสดุ าภรณ สืบบุญเปย ม กลมุ สาระการเรียนรู วทิ ยาศาสตร

แผนการจดั การเรยี นรู รายวิชาชวี วิทยา3 มธั ยมศกึ ษาปท ี่ 5 26 แบบประเมนิ คณุ ลักษณะอนั พึงประสงค คาํ ชีแ้ จง : ใหผูส อนสงั เกตพฤติกรรมของนักเรียนในระหวางเรียนและนอกเวลาเรยี น แลว ขดี ลงในชองที่ ตรงกบั ระดับคะแนน คุณลักษณะ รายการประเมิน ระดับคะแนน อันพึงประสงคดาน 321 1. มวี ินยั รบั ผิดชอบ 1.1 ปฏิบตั ิตามขอตกลง กฎเกณฑ ระเบยี บ ขอ บังคบั ของครอบครวั มีความตรงตอ เวลาในการปฏิบัตกิ จิ กรรมตาง ๆ ในชวี ิตประจาํ วัน 2. ใฝเ รียนรู 2.1 รจู กั ใชเ วลาวา งใหเปน ประโยชน และนําไปปฏบิ ตั ไิ ด 2.2 รจู กั จดั สรรเวลาใหเ หมาะสม 2.3 เชอื่ ฟงคาํ สง่ั สอนของบิดา - มารดา โดยไมโ ตแ ยง 2.4 ตง้ั ใจเรียน 3. อยอู ยา งพอเพยี ง 3.1 ใชท รพั ยส ินและสิ่งของของโรงเรยี นอยางประหยัด 3.2 ใชอ ปุ กรณการเรียนอยา งประหยัดและรคู ุณคา 3.3 ใชจา ยอยางประหยัดและมีการเกบ็ ออมเงิน 4. มุงม่ันในการทํางาน 4.1 มคี วามตั้งใจและพยายามในการทํางานที่ไดรบั มอบหมาย 4.2 มคี วามอดทนและไมท อแทตออปุ สรรคเพ่ือใหง านสําเร็จ ลงช่ือ...................................................ผปู ระเมิน (นางสาวสุดาภรณ สืบบุญเปยม) ............../.................../................ เกณฑการใหค ะแนน พฤติกรรมทป่ี ฏบิ ัติชัดเจนและสม่ําเสมอ ให 3 คะแนน พฤติกรรมทปี่ ฏิบัติชัดเจนและบอยคร้ัง ให 2 คะแนน พฤตกิ รรมทีป่ ฏบิ ัตบิ างคร้งั ให 1 คะแนน เกณฑก ารตัดสนิ คุณภาพ ชว งคะแนน ระดับคุณภาพ 51 - 60 ดีมาก 41 - 50 ดี 30 - 40 พอใช ตํา่ กวา 30 ปรับปรงุ โดย ครูสดุ าภรณ สบื บุญเปยม กลุมสาระการเรียนรู วิทยาศาสตร

แผนการจดั การเรียนรู รายวชิ าชวี วิทยา3 มธั ยมศกึ ษาปท ี่ 5 27 11. ความเหน็ ของผบู รหิ ารสถานศึกษาหรอื ผูทไ่ี ดรบั มอบหมาย ขอ เสนอแนะ ลงชอ่ื .................................................. (นายอดิศร แดงเรอื น) 13. บนั ทกึ ผลหลังการสอน  เนอ้ื หา  กิจกรรมการเรยี นรู  สอ่ื ประกอบการเรยี นรู  พฤติกรรม/การมีสวนรว มของผเู รียน ลงช่อื ..................................................ผูสอน (นางสาวสุดาภรณ สบื บญุ เปย ม) ตําแหนง พนกั งานราชการ โดย ครูสดุ าภรณ สืบบญุ เปยม กลุมสาระการเรยี นรู วทิ ยาศาสตร

แผนการจดั การเรียนรู รายวชิ าชีววิทยา3 มธั ยมศึกษาปที่ 5 28 แผนการจดั การเรยี นรู หนวยการเรียนรทู ี่ 10 เรื่อง การลําเลียงของพชื แผนจัดการเรยี นรูท่ี 3 เรอ่ื ง การลาํ เลียงธาตุอาหาร รายวิชา ชีววทิ ยา3 รหัสวิชา 32203 ระดับช้นั มัธยมศกึ ษาปที่ 5/1 ภาคเรยี นที่ 1 ปการศึกษา 2564 น้ําหนักเวลาเรียน 1.5 (นน./นก.) เวลาเรียน 3 ชัว่ โมง/สัปดาห เวลาท่ใี ชใ นการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู 2 ชัว่ โมง .......................................................................................................................................................... 1. สาระสําคัญ พืชแตล ะชนิดตอ งการธาตุอาหารทต่ี า งกนั ทงั้ ชนิดและปรมิ าณ พชื ไดร ับธาตุอาหารจากดนิ ผานทางราก แลวเคลือ่ นที่ไปยงั สว นตางๆ ของพืชพรอมกับการลาํ เลียงนํ้าในไซเล็ม ความรูเกย่ี วกับสมบัตขิ องธาตอุ าหารท่ีมี ผลตอ การเจริญเตบิ โตของพชื สามารถนา มาใชประโยชนในการปลูกพืชในสารละลายธาตอุ าหาร 2. ผลการเรยี นรู 10. สบื คนขอ มูล อธิบายความสําคัญของธาตุอาหาร และยกตัวอยา งธาตุอาหารที่สําคัญท่ีมีผลตอ การเจริญเตบิ โตของพชื 3. สาระการเรียนรู 3.1 เนื้อหาสาระหลัก : Knowledge 1) การกลไกการลําเลียงธาตอุ าหารของพืช จากการอธบิ ายและการอภิปราย 2) ความสําคญั ของธาตอุ าหารท่มี ีผลตอการเจรญิ เตบิ โตของพืชและการใชประโยชนในการปลูกพชื จากการตอบคําถามทายกจิ กรรม การอธบิ าย การอภิปราย และการทําแบบฝกหัด 3.2 ทกั ษะ/กระบวนการ : Process 1) การสงั เกต การจําแนกประเภท การลงความเห็นจากขอ มลู และการจัดกระทําส่อื จาก การทํากิจกรรม การอธิบาย และการอภปิ ราย 2) ยกตัวอยางธาตุอาหารที่สาํ คัญที่มีผลตอการเจริญเตบิ โตของพชื และยกตวั อยางการ นํา มาใชป ระโยชนในการปลกู พืช 3.3 คณุ ลักษณะท่พี ึงประสงค : Attitude 1) สนใจใฝร ใู นการศึกษา 2) ความอยากรูอยากเหน็ 3) ความมีวิจารณญาณ 4. สมรรถนะสําคญั ของนักเรยี น 1) ความสามารถในการส่อื สาร 2) ความสามารถในการคิด 3) ความสามารถในการแกปญหา 4) ความสามารถในการใชท กั ษะชวี ติ 5) ความสามารถในการใชเ ทคโนโลยี โดย ครูสดุ าภรณ สบื บุญเปย ม กลุม สาระการเรยี นรู วิทยาศาสตร

แผนการจดั การเรยี นรู รายวิชาชวี วิทยา3 มธั ยมศกึ ษาปท ่ี 5 29 5. คุณลักษณะของวิชา 1) ความอยากรูอ ยากเห็น 6. คุณลกั ษณะทีพ่ งึ ประสงค 1. มวี นิ ัย 2. ใฝเ รยี นรู 3. อยูอยางพอเพยี ง 4. มงุ ม่นั ในการทาํ งาน 7. ชิ้นงาน/ภาระงาน : 1) สมดุ บันทึกประสบการณการเรียนรู สรปุ สาระสาํ คญั ของเรอ่ื งท่เี รียน 2) แบบบนั ทึกกิจกรรม เรอ่ื ง ธาตุอาหารที่จํา เปนตอ การเจริญเตบิ โตของพืช 8. การบรูณาการงานสวนพฤกษศาสตรโรงเรยี น งานสวนพฤกษศาสตรโ รงเรียน ในโครงการอนรุ ักษพ ันธุกรรมพชื อนั เนื่องมาจากพระราชดํารสิ มเด็จ พระเทพรตั นราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี มีวัตถปุ ระสงคใ หเ ยาวชนไดมีโอกาสใกลชิดกับพชื พรรณไม ได เรียนรถู งึ พืชทอ งถน่ิ ของตน ชวยกันดแู ลไมใ หสญู พันธุ ซึ่งจะกอใหเกิดจติ สาํ นึกในการที่ จะอนุรักษส บื ไป การ ดาํ เนนิ งานประกอบดวย 5 องคประกอบและ 3 สาระการเรียนรู เร่อื งที่จะบรู ณาการ (หวั ขอ ยอยในแบบประเมิน) องคประกอบที่ 3 การศกึ ษาขอมูลดา นตา งๆ ลําดบั การเรยี นรทู ่ี 2 การศกึ ษาพรรณไมท สี่ นใจ 1. การศึกษาลักษณะภายนอก ภายในของพืชแตล ะสวนโดยละเอียด 9. กจิ กรรมการเรยี นรู ชวั่ โมงท่ี 1-2 ขน้ั นําเขาสูบทเรียน/ขั้นต้ังคําถาม 1. ครูนาํ เขา สเู น้ือหาเพ่ือใหน ักเรยี นเห็นถึงบทบาทของธาตุอาหารทม่ี ีตอ การดํารงชีวติ ของพชื โดยอาจ ยกตัวอยา งโพแทสเซียมไอออนซงึ่ มีบทบาทตอการเปด ปด ปากใบของพชื ดงั ท่นี กั เรียนไดศ ึกษามาแลว และใช คําถามถามนักเรยี น ดงั น้ี - โพแทสเซยี มไอออนมีบทบาทในการเปด ปด ปากใบอยา งไร - พชื ไดรับโพแทสเซยี มไอออนมาจากแหลง ใด - นอกจากโพแทสเซยี มแลวมธี าตุอาหารชนดิ อน่ื อีกหรอื ไมท่จี ําเปนตอการดาํ รงชีวิตของพืช (แนวคําตอบ= จากการอภิปรายรวมกนั ของนักเรยี นควรไดข อสรปุ วา ธาตอุ าหาร เชน โพแทสซียม มีความ จําเปน ตอการดํารงชวี ิตและการเจริญเตบิ โตของพืช ธาตอุ าหารที่จําเปนตอการดาํ รงชีวติ ของพืชมหี ลายชนดิ โดยทว่ั ไปพชื จะไดร บั ธาตอุ าหารเหลาน้จี ากดนิ ผานทางราก) 2. ครูทบทวนความรนู กั เรยี นเกี่ยวกับการเคล่ือนท่ีของนํ้าเขาสูร ากพชื จากนน้ั ถามนกั เรียนวา - ธาตอุ าหารสามารถเคล่ือนทเี่ ขาสูรากพชื ดวยวิธีการเดยี วกับนํา้ หรือไม - สามารถเคล่อื นทีผ่ านเยอ่ื หมุ เซลลโ ดยออสโมซสิ รวมทั้งการแพรแ บบฟาซิลิเทต แลว ธาตอุ าหาร เคล่ือนท่ผี านเยอ่ื หุม เซลลโ ดยวิธใี ด โดย ครสู ดุ าภรณ สบื บุญเปยม กลุมสาระการเรยี นรู วทิ ยาศาสตร

แผนการจดั การเรยี นรู รายวชิ าชวี วิทยา3 มธั ยมศึกษาปท่ี 5 30 ขัน้ สาํ รวจและคนพบ/ข้นั การเตรียมการคน หาคําตอบ 1. ครใู หน ักเรยี นศึกษาคน ขอ มูลจากแหลงเรียนรอู น่ื ๆ เพอ่ื หาคา ตอบซึง่ นักเรยี นควรอธบิ ายไดว า การ ลําเลยี งธาตุอาหารในพืชมคี วามซับซอ นกวา การลําเลียงนํา้ นํา้ สามารถแพรผานเย่อื หมุ เซลลโดยออสโมซิสหรอื การแพรแ บบฟาซลิ ิเทต ในขณะทธ่ี าตุอาหารจะเคลอ่ื นท่ผี า นเยือ่ หมุ เซลลแ ละเขาสเู ซลลพ ืชไดต อ งอาศยั โปรตนี ลา เลียงบนเยอื่ หุม เซลลซ่ึงธาตอุ าหารแตละชนิดมีกลไกในการเขา สเู ซลลพชื แตกตา งกนั ออกไป 2. ครอู าจอธิบายเพมิ่ เตมิ โดยทบทวนเก่ยี วกบั สมบัตขิ องเยือ่ หุม เซลลและการลาํ เลียงสารเขาและออก จากเซลลซ ่งึ นกั เรียนไดศึกษามาแลว 3. ครใู ชคาํ ถามเพ่ือนาํ นักเรยี นเขา สเู นอื้ หาวา - ธาตุอาหารที่จาํ เปนตอการเจริญเติบโตของพืชมอี ะไรบาง (แนวคําตอบ= ซงึ่ คาํ ตอบของนักเรียนอาจมีไดหลากหลาย และอาจตอบในสิง่ ทไ่ี มใ ชธาตอุ าหาร ครู ควรรวบรวมคาํ ตอบของนกั เรยี นเพือ่ สรปุ และปรับเปลยี่ นแนวคดิ ที่คลาดเคลอื่ นของนักเรียน) 4. ครใู หนกั เรยี นสบื คน ขอ มลู เพอ่ื ประกอบการสืบคน โดยใชคําถามเพอ่ื นําการสืบคน ดังนี้ - การแบงกลมุ ธาตอุ าหารสําหรับพืชสามารถแบงโดยใชเกณฑใ ดบา ง - ถาพืชขาดธาตอุ าหารจะสง ผลตอ การเจริญเติบโตของพชื อยา งไร (แนวคําตอบ= จากการสืบคนนักเรียนควรสรุปไดวา พืชตองการธาตุอาหารหลายชนิดในการ ดาํ รงชีวิต โดยตองการธาตุอาหารแตละชนิดในปรมิ าณทไี่ มเทากันนอกจากน้ธี าตุอาหารแตละชนิดยังมีบทบาท หนาที่แตกตางกันออกไป การแบงกลุมธาตุอาหารสามารถทําไดโดยใชเกณฑตาง ๆ กัน เชน ปริมาณท่ีพืช ตองการ บทบาทหนาที่ ธาตุอาหารแตละชนิดลวนมีความสําคัญตอการดํารงชีวิตของพืช หากพืชไดรับธาตุ อาหารชนดิ ใดกต็ ามในปรมิ าณท่มี ากหรอื นอยกวาความตอ งการจะทําใหพชื แสดงอาการตางๆกนั ) 5. นอกจากนี้ ครูอาจถามนกั เรยี นเพ่มิ เตมิ วา - เพราะเหตุใดจงึ ตอ งใสปยุ ใหแ กต น พืช (แนวคาํ ตอบ= เพราะดินอาจมธี าตอุ าหารไมเพยี งพอตอ ความตอ งการของพืช การใสปยุ ใหแ กพ ืชจะ เปนการเพม่ิ ธาตุอาหารในดิน) 6. ครใู หน ักเรยี นทาํ กิจกรรม ธาตอุ าหารท่ีจาํ เปน ตอการเจรญิ เตบิ โตของพืช โดยมีแนวทางการจั กจิ กรรม ดังนี้ 1) ครใู หน ักเรยี นศึกษารปู เพือ่ ใหน กั เรียนสังเกตอาการของตนแตงกวาที่แสดงออกเม่อื ขาดธาตุอาหาร ท่แี ตกตางกนั จากนั้นครูนําเขา สกู จิ กรรมโดยถามนักเรยี นวา พืชแตละชนิดตองการปริมาณและชนิดของธาตุ อาหารแตกตางกนั หรือไม เมอ่ื พชื แตล ะชนดิ ไดร บั ธาตุอาหารนอยเกินไปจะแสดงอาการเหมือนกนั หรอื ไม 2) ครูใหน กั เรยี นแบง กลุมสบื คน ขอ มูลและเลอื กพืชในทอ งถ่ินหรือพืชท่นี กั เรยี นสนใจเพอ่ื ทําการศกึ ษา ในหัวขอ ดงั น้ี - ธาตอุ าหารทีจ่ ําเปน ตอการเจริญเติบโตของพืช - ชนดิ ของพชื ทีน่ กั เรียนเลือกศกึ ษา และเหตุผลท่ีนกั เรียนเลอื กพชื ชนดิ ดังกลาว - อาการเม่อื พชื ท่ีนักเรียนเลอื กไดรับธาตุอาหารบางชนดิ นอ ยเกนิ ไป โดยนกั เรยี นอาจไมจ า เปนตอง สบื คน ขอ มลู ของธาตอุ าหารทุกชนดิ - แนวทางในการแกไ ขการขาดธาตุอาหารของพชื 3) ใหนักเรยี นสบื คน ขอ มูลนอกช้ันเรียน โดยครูอาจแนะนาํ ใหนักเรียนเลอื กพชื ทีม่ ขี อมูลการศึกษาแลว พอสมควร เชน ขาว ทเุ รียน มะนาว เพื่อใหไดขอ มูลที่ครบถว นและนา เชือ่ ถอื ท้งั นี้ ครูควรแนะนําใหนักเรียนใช แหลง ขอมูลท่นี าเชอื่ ถอื เชน เอกสารจากกรมวิชาการเกษตร แหลงเว็บไซตท างวชิ าการ โดย ครูสุดาภรณ สืบบญุ เปย ม กลุมสาระการเรยี นรู วิทยาศาสตร

แผนการจดั การเรยี นรู รายวิชาชวี วิทยา3 มธั ยมศกึ ษาปท่ี 5 31 หรือใหตัวอยา งคําท่ีใชสําหรบั สบื คน เชน อาการขาดธาตอุ าหารของพชื plant nutrient deficiency และกระตุนใหน กั เรียนนาํ ขอมลู ทไ่ี ดจากการสืบคนมาวเิ คราะห และจัดกระทําขอมูลใหอ ยูในรูปแบบท่ี งา ยตอ การทาํ ความเขา ใจรวมทงั้ ใหน ักเรียนออกแบบรปู แบบการนําเสนอขอ มูล โดยอาจทําในรปู แบบ ของแผนพบั Infographic โปสเตอร หรอื โปรแกรมคอมพวิ เตอร เชน ไฟลนาํ เสนอดว ยโปรแกรม Power Point เพอ่ื ประกอบการนาํ เสนอ ข้นั อธิบายและลงขอสรปุ /ขัน้ ดาํ เนนิ การคนหาคําตอบและตรวจสอบคําตอบ 1. ครใู หน กั เรยี นนาํ เสนอขอ มลู ตามท่ีนักเรียนไดออกแบบไว โดยอาจใชว ธิ กี ารเวยี นฐาน การนาํ เสนอ หนา ชัน้ เรียน โดยในขน้ั ตอนน้ี ครูอาจใชคําถามกระตนุ ใหนกั เรียนเหน็ ถงึ ความสําคญั ของธาตอุ าหาร และการ นําความรูเก่ยี วกบั อาการของพชื เมอ่ื ไดรบั ธาตอุ าหารนอ ยเกินไปมาใชป ระโยชน เชน - อาการขาดธาตุอาหารแตล ะชนิดของพชื ที่นักเรยี นศกึ ษาเหมือนหรอื แตกตางกันอยางไร - อาการขาดธาตอุ าหารชนิดนี้ ในพืชทน่ี กั เรียนศึกษาเมอ่ื เปรยี บเทียบกับพืชท่เี พอ่ื นทาการศึกษา เหมือนหรือแตกตา งกนั อยางไร - อาการขาดธาตุอาหารแตละชนดิ สัมพันธกับหนา ทขี่ องธาตุอาหารนน้ั ทนี่ ักเรียนเคยรมู าหรือไม อยางไร - การขาดธาตุอาหารสงผลอยางไรตอผลผลิตของพชื ท่ีนักเรียนศึกษา - ความรเู กี่ยวกับอาการขาดธาตุอาหารพืชสามารถนาํ มาใชป ระโยชนอะไรไดบาง 2. ครแู ละนักเรยี นรวมกันสรุปขอ มูล เพอ่ื ใหเหน็ วาธาตอุ าหารมีความจําเปน ตอการดาํ รงชีวิตของพชื เม่อื พชื ไดรบั ธาตอุ าหารนอยเกนิ ไปจะมกี ารแสดงอาการท่แี ตกตา งกนั ไปตามชนดิ ของธาตอุ าหาร ซ่ึงอาเหมอื น หรือแตกตา งกันไปตามชนิดของพืช 3. ครูและนกั เรยี นรว มกนั อภิปรายเพอ่ื ตอบคาํ ถามทา ยกิจกรรม ดงั นี้ - ถาพชื ตา งชนิดขาดธาตุอาหารชนิดเดยี วกนั พืชจะแสดงอาการเหมอื นหรือแตกตางกนั อยา งไร ให ระบุชนดิ พชื ธาตุอาหาร และอาการทพ่ี ชื แสดงออก (แนวคาํ ตอบ= อาจมไี ดหลากหลาย ขน้ึ อยกู บั ขอมลู ที่นกั เรยี นท้ังหอ งไดจากการทํากจิ กรรม ทั้งนี้ นักเรยี นควร สรปุ ไดวาอาการทพี่ ืชแสดงออกจะใกลเคยี งกัน โดยอาจแตกตา งกันออกไปบา งตามชนดิ พืช เชน เม่ือ ขาดไนโตรเจนพชื ตา งๆ จะแสดงอาการ ดงั นี้ 1) ขาว จะมีอาการตนแคระแกรน็ แตกกอนอ ย ใบแคบ ใบแกมสี ีเขียวปนเหลอื ง สเี หลอื ง และตาย ในทส่ี ดุ 2) ฝา ย ใบแกจะมีสีเหลืองและมจี ุดสนี ํา้ ตาลอยูท ่ัวไป ขนาดใบเลก็ กวา ปกติ 3) มนั สาํ ปะหลงั จะมลี ําตนเลก็ เต้ีย เตบิ โตชา ใบมสี เี ขียวออนหรอื คอนขางเหลอื ง 4) สม ใบจะเหลืองแลว หลดุ รวง โดยมกั พบในใบแกกอ น 5) ยางพารา ใบจะเปล่ียนเปน สเี หลืองหรอื สม ปลายใบและขอบใบจะคอ ย ๆ แหงโดยอาการเกิดที่ ใบแกหรอื ใบลา งกอ น ขนาดของใบจะเล็กกวาปกติ โดย ครูสดุ าภรณ สืบบญุ เปย ม กลมุ สาระการเรยี นรู วทิ ยาศาสตร

แผนการจดั การเรียนรู รายวชิ าชีววิทยา3 มธั ยมศกึ ษาปที่ 5 32 ขนั้ ขยายความรูและนําเสนอผลการคน หาคาํ ตอบ 1. ครใู หขอมูลเพ่มิ เตมิ แกน กั เรียนเพื่อเฉลยคาํ ถาม วาเมื่อพชื ไดรบั ธาตุอาหารบางชนิด ในปริมาณท่ีมากเกินไป อาจสงผลตอพืชไดเชนกัน พรอมยกตัวอยางอาการที่พืชจะแสดงออกเม่ือไดรับธาตุ อาหารบางชนดิ มากเกนิ ไป เชน เมื่อขาวไดรบั ไนโตรเจนมากเกินไป จะแสดงอาการเฝอ ใบหรือบา ใบ ใบมี ขนาดใหญ สเี ขยี วเขม ลําตนสูง ออนแอ ลม งาย เมลด็ ลีบ ผลผลิตลดลงหรือเม่ือไดร ับเหลก็ มากเกนิ ไป จะ พบจดุ สีน้าํ ตาลท่ใี บซ่งึ อยบู ริเวณดานลางของลําตน โดยเริม่ จากปลายใบเขาสูโคนใบ ตอ มาจดุ เหลา น้ี จะ ขยายขนาดและรวมกนั เปน จุดใหญร ะหวา งเสนใบ หากมีอาการรุนแรงการเจริญเตบิ โตจะหยุดชะงัก 2. ครใู หนักเรียนสืบคนขอ มลู และอภิปรายรวมกนั โดยใชคา ถาม ดังน้ี - พืชแตละชนดิ ตอ งการธาตอุ าหารในปริมาณท่เี ทากนั หรอื ไม - ในแตละชว งระยะการเจรญิ เติบโตพืชตองการธาตุอาหารแตละชนดิ เทากันในทุกชวงหรือไม (แนวคําตอบ= จากการอภปิ รายรวมกัน นักเรียนควรสรุปไดวา พชื ตอ งการธาตุอาหารแตละชนิดใน ปรมิ าณไมเ ทา กนั และปรมิ าณธาตอุ าหารที่พืชตอ งการยงั แตกตา งกันไปในแตล ะระยะการเจรญิ เตบิ โตและ แตกตางไปตามชนดิ พชื 3. ครูนําเขา สเู น้ือหาการปลูกพืชในสารละลายหรือไฮโดรพอนกิ ส โดยเชือ่ มโยงกบั ชีวติ ประจําวันวา - ถาหากตองการปลูกพชื แตไ มมพี น้ื ทเ่ี พยี งพอทจี่ ะปลูกพชื บนดนิ ได หรือหากตองการ ปลูกพืชโดยควบคมุ ปรมิ าณธาตุอาหารทพี่ ชื ไดรับนักเรยี นคดิ วาจะมีวธิ ีใดบาง 4. ครูใหน ักเรยี นอภปิ รายรวมกนั ทงั้ นี้ เพ่ือนาํ ไปสขู อสรปุ เก่ียวกบั การปลกู พชื ไฮโดรพอนิกส โดยครู อาจใชร ปู การปลกู พืชไฮโดรพอนิกส เพอื่ เปน ตัวอยา งใหนักเรียนดู จากนั้นใหนกั เรียนตอบคาํ ถาม ซึ่งมีแนว การตอบ ดังน้ี - เพราะเหตุใดจงึ มกี ารปมอากาศเตมิ ลงในสารละลายธาตอุ าหารในการปลกู พืชไฮโดรพอนิกส (แนวคําตอบ= เปน การใหอ อกซิเจนแกร ากพืช เพอ่ื นําไปใชใ นกระบวนการหายใจระดบั เซลล เพราะหากราก พชื ไมไดรบั ออกซเิ จนเปน เวลานาน พืชอาจจะตายได) - ในการปลูกพืชไฮโดรพอนิกส ปจ จยั ใดบา งทม่ี ีผลตอการนาํ ธาตอุ าหารเขาสรู ากพืช (รปู ของธาตุอาหาร pH ของสารละลาย ออกซิเจน) ขัน้ สรปุ และประเมนิ ผล 1) สมดุ บันทกึ ประสบการณก ารเรียนรู สรุปสาระสําคัญของเรื่องท่ีเรยี น 2) แบบบันทึกกจิ กรรม เรอื่ ง ธาตอุ าหารที่จาํ เปนตอ การเจริญเตบิ โตของพชื 9. สื่อการเรียนการสอน / แหลงเรียนรู จํานวน สภาพการใชส อ่ื รายการสื่อ 1 ชดุ ขั้นอธิบายและลงขอสรุป 1 ชุด ขน้ั อธบิ ายและลงขอสรปุ 1. สมดุ บันทึกประสบการณการเรียนรู สรุปสาระสาํ คญั ของเรื่องท่เี รียน 1 ชดุ ขั้นสาํ รวจและคนพบ 2. แบบบันทึกกิจกรรม เร่ือง ธาตอุ าหารที่จํา เปนตอการเจรญิ เติบโตของพชื 3. สอ่ื นา เสนอ Power Point เรือ่ ง การลาํ เลียงธาตุอาหาร โดย ครสู ดุ าภรณ สืบบญุ เปย ม กลุมสาระการเรียนรู วทิ ยาศาสตร

แผนการจดั การเรียนรู รายวิชาชวี วิทยา3 มธั ยมศึกษาปท่ี 5 33 10. การวดั ผลและประเมนิ ผล เปา หมาย หลกั ฐานการเรียนรู วิธวี ดั เครือ่ งมอื วัดฯ ประเดน็ / การเรยี นรู ชนิ้ งาน/ภาระงาน เกณฑการให บอกหนา ทข่ี องราก 1. สมุดบันทึก คะแนน ตรวจสมุดบันทึก แบบประเมนิ สมดุ บันทึก รอ ยละ 65 ผา น พชื ดอก โครงสราง ประสบการณก าร ประสบการณก าร เกณฑ ของปลายรากตดั เรียนรู สรปุ สาระสาํ คญั เรยี นรู สรปุ ตามยาว และการ ของเรอ่ื งทเ่ี รียน สาระสาํ คัญของ เปรยี บเทยี บ เรอ่ื งที่เรยี น โครงสรางภายในของ 2. แบบบนั ทึกกิจกรรม ตรวจแบบบนั ทกึ แบบบันทกึ กิจกรรม รอ ยละ 65 ผาน รากพืชใบเลย้ี งคู เรื่อง โครงสรางภายใน กิจกรรม เรอ่ื ง ธาตุ เรอื่ ง ธาตอุ าหารทจี่ ํา เกณฑ และรากพืชใบเลย้ี ง ปลายยอดตัด ตามยาว อาหารท่ีจํา เปนตอ เปนตอ การเจรญิ เติบโต เดย่ี วจากการตัดตาม การเจรญิ เติบโต ของพืช ขวางจากการเรยี น ของพืช และการทาํ กจิ กรรม 3. พฤติกรรมการ สงั เกตพฤติกรรม แบบสังเกตพฤติกรรม ระดบั คณุ ภาพ 2 ทํางานรายบุคคล การทํางาน การทํางานรายบคุ คล ผานเกณฑ รายบุคคล 4. พฤติกรรมการ สงั เกตพฤติกรรม แบบสงั เกตพฤติกรรม ระดับคุณภาพ 2 ทํางานรายกลุม การทาํ งานรายกลุม การทาํ งานรายกลมุ ผา นเกณฑ 5. คุณลักษณะ สังเกตความมวี นิ ัย แบบประเมนิ ระดับคณุ ภาพ 2 อันพงึ ประสงค ใฝเ รยี นรแู ละมงุ มน่ั คุณลกั ษณะ ผา นเกณฑ ในการทาํ งาน อนั พงึ ประสงค โดย ครสู ุดาภรณ สบื บุญเปย ม กลมุ สาระการเรียนรู วทิ ยาศาสตร

แผนการจดั การเรียนรู รายวชิ าชวี วิทยา3 มธั ยมศึกษาปท ี่ 5 34 แบบสังเกตพฤติกรรมการทํางานรายบุคคล คําชีแ้ จง : ใหผสู อนสังเกตพฤตกิ รรมของนักเรียนในระหวา งเรียนและนอกเวลาเรียน แลวขีด ลงในชองที่ ตรงกบั ระดับคะแนน ลําดบั ท่ี รายการประเมิน ระดบั คะแนน 3 21 1 การแสดงความคิดเหน็   2 การยอมรบั ฟง ความคิดเห็นของผูอ น่ื   3 การทํางานตามหนา ทที่ ไ่ี ดรบั มอบหมาย   4 ความมนี า้ํ ใจ   5 การตรงตอ เวลา   รวม ลงชื่อ...................................................ผูประเมนิ (นางสาวสุดาภรณ สืบบญุ เปยม) ............./................../............... เกณฑการใหคะแนน ให 3 คะแนน ปฏิบัติหรอื แสดงพฤตกิ รรมอยางสมาํ่ เสมอ ให 2 คะแนน ปฏิบัติหรือแสดงพฤตกิ รรมบอ ยคร้งั ให 1 คะแนน ปฏบิ ัติหรอื แสดงพฤตกิ รรมบางครง้ั เกณฑการตัดสินคุณภาพ ชว งคะแนน ระดับคณุ ภาพ 14 - 15 ดีมาก 11 - 13 ดี 8 - 10 พอใช ตาํ่ กวา 8 ปรบั ปรงุ โดย ครสู ดุ าภรณ สบื บุญเปย ม กลุมสาระการเรียนรู วทิ ยาศาสตร

แผนการจดั การเรยี นรู รายวิชาชีววิทยา3 มธั ยมศกึ ษาปที่ 5 35 แบบสังเกตพฤติกรรมการทํางานกลุม คาํ ชี้แจง : ใหผ ูสอนสังเกตพฤตกิ รรมของนักเรยี นในระหวา งเรียนและนอกเวลาเรยี น แลวขดี ลงในชองที่ ตรงกับระดับคะแนน การมี ลําดบั ที่ ชือ่ – สกุล การแสดง การยอมรบั การทํางาน ความมี สว นรวมใน รวม ของนักเรยี น ความ ฟง คนอืน่ ตามทไ่ี ดร ับ นํา้ ใจ 15 คิดเห็น การ คะแนน มอบหมาย ปรบั ปรุง ผลงานกลุม 321321321321321 ลงชอื่ ...................................................ผูประเมิน (นางสาวสดุ าภรณ สืบบุญเปย ม) ............../.................../............... เกณฑการใหค ะแนน ให 3 คะแนน ปฏบิ ัตหิ รือแสดงพฤติกรรมอยา งสมํา่ เสมอ ให 2 คะแนน ปฏบิ ัตหิ รือแสดงพฤตกิ รรมบอยครง้ั ให 1 คะแนน ปฏบิ ตั ิหรอื แสดงพฤตกิ รรมบางครง้ั เกณฑการตัดสนิ คณุ ภาพ ชว งคะแนน ระดบั คุณภาพ 14 - 15 ดีมาก 11 - 13 ดี 8 - 10 พอใช ตํา่ กวา 8 ปรบั ปรงุ โดย ครูสดุ าภรณ สืบบุญเปย ม กลมุ สาระการเรียนรู วทิ ยาศาสตร

แผนการจดั การเรยี นรู รายวิชาชวี วิทยา3 มธั ยมศกึ ษาปที่ 5 36 แบบประเมนิ คณุ ลักษณะอนั พึงประสงค คาํ ชีแ้ จง : ใหผูส อนสงั เกตพฤติกรรมของนักเรียนในระหวางเรียนและนอกเวลาเรยี น แลว ขดี ลงในชองที่ ตรงกบั ระดับคะแนน คุณลักษณะ รายการประเมิน ระดับคะแนน อันพึงประสงคดาน 321 1. มวี ินยั รบั ผิดชอบ 1.1 ปฏิบตั ิตามขอตกลง กฎเกณฑ ระเบยี บ ขอ บังคบั ของครอบครวั มีความตรงตอ เวลาในการปฏิบัตกิ จิ กรรมตาง ๆ ในชวี ิตประจาํ วัน 2. ใฝเ รียนรู 2.1 รจู กั ใชเ วลาวา งใหเปน ประโยชน และนําไปปฏบิ ตั ไิ ด 2.2 รจู กั จดั สรรเวลาใหเ หมาะสม 2.3 เชอื่ ฟงคาํ สั่งสอนของบิดา - มารดา โดยไมโ ตแ ยง 2.4 ตง้ั ใจเรียน 3. อยอู ยา งพอเพยี ง 3.1 ใชท รพั ยส ินและสิ่งของของโรงเรยี นอยางประหยัด 3.2 ใชอ ปุ กรณก ารเรียนอยา งประหยัดและรูคุณคา 3.3 ใชจา ยอยางประหยัดและมีการเกบ็ ออมเงิน 4. มุงม่ันในการทํางาน 4.1 มคี วามตั้งใจและพยายามในการทํางานที่ไดรบั มอบหมาย 4.2 มคี วามอดทนและไมท อแทตออปุ สรรคเพ่ือใหง านสําเร็จ ลงช่ือ...................................................ผปู ระเมิน (นางสาวสุดาภรณ สบื บญุ เปยม) ............../.................../................ เกณฑการใหค ะแนน พฤติกรรมทป่ี ฏบิ ัติชัดเจนและสม่ําเสมอ ให 3 คะแนน พฤติกรรมทปี่ ฏิบัติชัดเจนและบอ ยคร้ัง ให 2 คะแนน พฤตกิ รรมทีป่ ฏบิ ัตบิ างคร้งั ให 1 คะแนน เกณฑก ารตัดสนิ คุณภาพ ชว งคะแนน ระดับคุณภาพ 51 - 60 ดีมาก 41 - 50 ดี 30 - 40 พอใช ตํา่ กวา 30 ปรับปรงุ โดย ครูสดุ าภรณ สบื บุญเปยม กลุมสาระการเรียนรู วิทยาศาสตร

แผนการจดั การเรยี นรู รายวชิ าชีววิทยา3 มธั ยมศึกษาปท่ี 5 37 11. ความเหน็ ของผบู รหิ ารสถานศึกษาหรอื ผทู ไี่ ดร ับมอบหมาย ขอเสนอแนะ ลงชอ่ื .................................................. (นายอดิศร แดงเรือน) 12. บนั ทึกผลหลงั การสอน  เน้ือหา  กิจกรรมการเรยี นรู  สอื่ ประกอบการเรยี นรู  พฤติกรรม/การมสี วนรวมของผเู รยี น ลงช่อื ..................................................ผูสอน (นางสาวสุดาภรณ สืบบญุ เปยม) ตําแหนง พนักงานราชการ โดย ครสู ดุ าภรณ สบื บุญเปย ม กลุมสาระการเรยี นรู วทิ ยาศาสตร

แผนการจดั การเรียนรู รายวิชาชวี วิทยา3 มธั ยมศกึ ษาปที่ 5 38 แผนการจดั การเรยี นรู หนวยการเรียนรทู ี่ 10 เรอื่ ง การลาํ เลยี งของพชื แผนจัดการเรียนรทู ี่ 4 เรอื่ ง การลาํ เลียงอาหาร รายวชิ า ชวี วทิ ยา3 รหัสวชิ า 32203 ระดบั ชั้นมธั ยมศกึ ษาปท่ี 5/1 ภาคเรยี นที่ 1 ปการศึกษา 2564 นํ้าหนกั เวลาเรยี น 1.5 (นน./นก.) เวลาเรยี น 3 ช่วั โมง/สัปดาห เวลาทใี่ ชในการจัดกิจกรรมการเรยี นรู 2 ช่ัวโมง .......................................................................................................................................................... 1. สาระสําคญั อาหารท่ีไดจ ากกระบวนการสงั เคราะหด วยแสงจากแหลงสรา ง จะถกู เปล่ยี นแปลงเปนซูโครสและ ลาํ เลียงผานทางโฟลเอ็มโดยอาศัยกลไกการลําเลยี งอาหารในพชื ซงึ่ เก่ยี วของกับความแตกตา งของความดนั ใน ซฟี ทิวบเมมเบอรร ะหวางบริเวณแหลง สรา งและแหลงรับ 2. ผลการเรยี นรู 11. อธิบายกลไกการลาํ เลียงอาหารในพืช 3. สาระการเรียนรู 3.1 เนื้อหาสาระหลกั : Knowledge กลไกการลาํ เลยี งอาหารในพชื จากการอธบิ าย การอภิปราย และการทาํ แบบฝกหัด 3.2 ทักษะ/กระบวนการ : Process 1) การสังเกตและการลงความเห็นจากขอ มูล จากการอธบิ ายและการอภิปราย 2) การคิดอยางมีวิจารณญาณและการแกป ญ หา จากการตอบคําถาม 3.3 คุณลกั ษณะทีพ่ งึ ประสงค : Attitude 1) สนใจใฝรใู นการศกึ ษา 2) ความอยากรอู ยากเหน็ 3) ความมีวจิ ารณญาณ 4) ความใจกวา ง 4. สมรรถนะสําคญั ของนกั เรียน 1) ความสามารถในการส่ือสาร 2) ความสามารถในการคิด 3) ความสามารถในการแกป ญ หา 4) ความสามารถในการใชทกั ษะชวี ิต 5) ความสามารถในการใชเทคโนโลยี 5. คณุ ลักษณะของวิชา 1) ความอยากรูอยากเห็น 2) ความมวี จิ ารณญาณ 3) ความใจกวาง โดย ครสู ุดาภรณ สบื บญุ เปย ม กลุมสาระการเรยี นรู วทิ ยาศาสตร

แผนการจดั การเรยี นรู รายวิชาชวี วิทยา3 มธั ยมศึกษาปท ่ี 5 39 6. คณุ ลักษณะท่ีพึงประสงค 1. มีวนิ ัย 2. ใฝเ รยี นรู 3. อยอู ยา งพอเพียง 4. มงุ ม่นั ในการทาํ งาน 7. ชิน้ งาน/ภาระงาน : 1) สมุดบนั ทึกประสบการณการเรียนรู สรุปสาระสําคัญของเรอ่ื งท่ีเรียน 2) แบบฝก หัด เรอ่ื ง การลาํ เลยี งอาหารของพชื 8. การบรูณาการงานสวนพฤกษศาสตรโ รงเรียน งานสวนพฤกษศาสตรโ รงเรยี น ในโครงการอนรุ ักษพันธกุ รรมพชื อนั เน่ืองมาจากพระราชดาํ ริสมเด็จ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี มวี ตั ถุประสงคใ หเ ยาวชนไดม โี อกาสใกลชดิ กบั พืชพรรณไม ได เรียนรูถึงพืชทอ งถ่นิ ของตน ชว ยกนั ดแู ลไมใ หส ูญพันธุ ซึง่ จะกอ ใหเ กิดจติ สาํ นกึ ในการท่ี จะอนรุ ักษสืบไป การ ดาํ เนินงานประกอบดวย 5 องคป ระกอบและ 3 สาระการเรยี นรู เร่อื งทจ่ี ะบรู ณาการ (หวั ขอยอยในแบบประเมนิ ) องคประกอบท่ี 3 การศกึ ษาขอ มูลดานตางๆ ลาํ ดบั การเรียนรูที่ 2 การศึกษาพรรณไมท ีส่ นใจ 1. การศึกษาลกั ษณะภายนอก ภายในของพชื แตละสวนโดยละเอียด 9. กจิ กรรมการเรียนรู ชัว่ โมงท่ี 1-2 ขัน้ นําเขาสบู ทเรียน/ขนั้ ตงั้ คาํ ถาม 1. ครนู าํ ตัวอยางรปู พืชทีม่ ีการสะสมอาหารบริเวณรากและลาํ ตน ใตดนิ เชน แครอท มนั แกว หวั ไชเทา เผอื ก มันฝรัง่ มาใหนักเรียนศกึ ษาและใชคําถาม ดังน้ี - อาหารทพี่ ชื สะสมในบริเวณที่ไมไดม ีการสงั เคราะหดวยแสงมาจากแหลง ใด - กระบวนการสงั เคราะหด วยแสงสวนใหญจะเกิดขน้ึ ท่ใี บ พืชมีการลาํ เลียงอาหารทีส่ รา งขึน้ ไปยงั สวนตางๆ ไดอ ยา งไร (แนวคําตอบ= จากการอภปิ รายนักเรยี นควรสรุปไดว า พชื บางชนดิ มีการสะสมอาหารในบริเวณรากและลําตน ใตด นิ อาหารเหลา น้ไี ดมาจากการสงั เคราะหด วยแสงทใ่ี บแลว ลําเลยี งจากใบไปสูส วนตางๆ ของพืช นอกจากนี้ เซลลข องเนอื้ เย่ือพืช เชน บริเวณรากและลาํ ตน ตองการอาหาร เพอื่ นําพลังงานทไี่ ดจากอาหารน้นั ไปใชใ น กระบวนการเมแทบอลิซึมของเซลลดว ย กระบวนการในการลําเลียงอาหารจากใบไปยงั สวนตา งๆ นกั เรยี นอาจ ยงั ตอบไมไ ด ครคู วรรวบรวมคําตอบของนกั เรียน โดยนกั เรยี นจะไดศ ึกษาในเน้อื หาน้)ี ขน้ั สํารวจและคนพบ/ขน้ั การเตรยี มการคน หาคําตอบ 1. ครทู บทวนความรเู ก่ียวกบั ตําแหนงของเน้ือเยอื่ ไซเลม็ และโฟลเอม็ ในลําตน พชื แลวใหน ักเรียนศกึ ษา การทดลองของมัลพิจิ และรปู จากนน้ั ใหนักเรยี นตอบคาํ ถามในหนังสอื เรียนซง่ึ มแี นวการตอบ ดังน้ี - สวนของเปลอื กลําตน ทถี่ กู ลอกออกควรจะเปนเนอ้ื เย่อื ชนดิ ใด (แนวคาํ ตอบ= สว นของเปลอื กลําตนท่ีถูกลอกออกควรจะเปนบริเวณเนอื้ เย่อื เอพเิ ดอรม ิส คอรเทกซ และโฟล เอม็ ซึ่งเรยี งตวั เปนวงอยูทางดานนอกของลําตน ) โดย ครูสุดาภรณ สืบบญุ เปย ม กลุม สาระการเรยี นรู วทิ ยาศาสตร

แผนการจดั การเรยี นรู รายวิชาชวี วิทยา3 มธั ยมศึกษาปท ี่ 5 40 - เพราะเหตใุ ดนํา้ ตาลจงึ ไมส ามารถลําเลียงผา นมายงั สว นดา นลางของลําตน จนทาํ ใหเ กดิ การพอง ของเปลือกลาํ ตน เหนอื รอยควั่น (แนวคาํ ตอบ= เนื่องจากการท่ีโฟลเอม็ ถกู ลอกออกทาํ ใหท อท่ีเกิดจากการเรียงตวั ของซีฟทวิ บเมมเบอรใน เนอ้ื เยื่อโฟลเอ็มถูกตัดขาดจากกัน นํา้ ตาลท่ีถูกลําเลยี งมาตามโฟลเอ็มจงึ ไมส ามารถไปสูลําตน ที่อยูด านลา งและ มาสะสมอยบู ริเวณเหนือรอยควัน่ จนทําใหเกิดการพองของเปลือกลาํ ตนเหนอื รอยคว่นั ) 2. ครใู หนักเรยี นศกึ ษาขอมลู เพม่ิ เติมจากการทดลองของนกั วิทยาศาสตรทที่ ําการทดลองตอ มาและรูป พรอ มใชค ําถามถามนักเรยี นวา - จากการทดลองนกั เรยี นจะสรุปการลาํ เลยี งน้าํ ตาลของโฟลเอ็มวามีทิศทางการลาํ เลียงอยา งไร (แนวคําตอบ= เมื่อใบสรา งอาหารแลว น้าํ ตาลทีใ่ บพืชที่อยสู ว นลางของลาํ ตน จะลําเลยี งสูสว นลา งของลําตน นา้ํ ตาลท่ีใบพืชทอ่ี ยูใกลปลายยอดจะถูกลําเลยี งไปสบู รเิ วณยอด ดังนนั้ ใบพชื ทีอ่ ยตู รงกลางลําตนเมอ่ื สราง นาํ้ ตาลแลว จะสามารถลําเลียงน้าํ ตาลไปไดท้ัง 2 ทิศทางคอื ทศิ ทางดานบนลําเลียงขึ้นไปสสู วนยอดและทิศทาง ดานลางลําเลยี งลงสสู วนราก ซ่งึ แสดงใหเ ห็นวา ทอฟาลเอม็ ในพืชจะเชือ่ มโยงติดตอ กนั ตลอดลําตน พืช พืชจงึ สามารถเคลอื่ นยายอาหารไปไดทกุ ๆ สว นของตนพืช) 3. ครูใชคาํ ถามเพือ่ นาํ นักเรียนเขา สเู นอ้ื หา ดงั นี้ - การลาํ เลยี งอาหารเหมือนหรือแตกตา งจากการลาํ เลียงธาตอุ าหารหรอื ไม อยา งไร - อาหารในโฟลเอม็ มีการเคลื่อนยายจากใบซ่งึ เปน บรเิ วณท่ีสรางอาหารไปยังสว นตา ง ๆ ของลํา ตน ไดอ ยางไร ข้ันอธิบายและลงขอ สรุป/ข้ันดาํ เนนิ การคนหาคําตอบและตรวจสอบคาํ ตอบ 1. ครแู ละนักเรยี นสรุปรวมกันวา พชื มีการลําเลียงอาหารผานโฟลเอม็ โดยมีการลําเลยี งจากใบซงึ่ เปน แหลงสรา งไปยงั บริเวณแหลงรับ โดยมีทิศทางการลาํ เลียงทัง้ ขึ้นไปสูย อดและลงสรู าก โดยสารทีพ่ บในโฟลเอ็ม สว นใหญเปน นํ้าตาลซูโครส 2. ครใู หน ักเรียนอภปิ รายรวมกนั พรอมท้ังศกึ ษาขอ มลู แบบจําลองการลําเลยี งในโฟลเอ็มของมนึ ชและ รูป (แนวคําตอบ= นกั เรียนควรสรุปไดวา การลําเลียงอาหารแตกตางจากการลําเลียงธาตุอาหาร โดยอาหารจะ ลําเลยี งจากแหลงสรางไปแหลง รบั ผานทางโฟลเอม็ สว นการลําเลยี งธาตุอาหารสว นใหญจะลาํ เลยี งจากรากไปสู สวนตาง ๆ ของลาํ ตนผานทางไซเลม็ โดยอาหารทพ่ี ชื สรางขนึ้ บริเวณใบจะถกู ลาํ เลียงเขา ทางซีฟทวิ บของโฟล เอ็ม ซีฟทิวบที่บริเวณแหลงสรางจึงมีความดันสูงข้ึนเนื่องจากนํ้าจากเซลลบริเวณขางเคียงแพรเขามา ทําให สารละลายซ่ึงมีซูโครสอยูถูกลําเลียงไปยังซีฟทิวบบริเวณแหลงรับได และการลําเลียงอาหารจะเกิดขึ้น ตลอดเวลาได เนอ่ื งจากความแตกตางของความดนั ระหวา งซีฟทวิ บบรเิ วณแหลง สรางและซีฟทิวบบริเวณ แหลงรับ) 3. ครูใหนกั เรยี นเขียนบันทึกประสบการณและสรปุ เกย่ี วกบั กลไกการลําเลยี งอาหารในพชื โดย ครสู ุดาภรณ สบื บญุ เปย ม กลุมสาระการเรยี นรู วิทยาศาสตร

แผนการจดั การเรยี นรู รายวิชาชวี วิทยา3 มธั ยมศกึ ษาปท ี่ 5 41 ขั้นขยายความรแู ละนาํ เสนอผลการคน หาคาํ ตอบ 1. ครตู รวจสอบความเขาใจโดยใชคาํ ถาม ซึ่งมีแนวคาํ ตอบ ดังนี้ แในตกลาะรตศน ึกอษอากกใาหรเลหาํ ลเลือยีเพงนียงํา้ ต1าลใบในแโฟลวลทเอําม็ลขายอโงฟตลน เพอืชม็ ทท่ีม่ตี ีเํานแอ้ื หไนมงโดXยใแหล 1ะ4/CหOร2อื ทตาํ ากแาหรนทงดลYอกงอโดนยใตหัด 1ใ4บCใOน2 กับตน พืช ดังรปู ขน้ั สรุปและประเมนิ ผล 1) สมดุ บนั ทึกประสบการณการเรียนรู สรุปสาระสาํ คญั ของเร่อื งท่ีเรียน 2) แบบฝก หดั เร่ือง การลาํ เลียงอาหารของพืช โดย ครสู ดุ าภรณ สบื บญุ เปยม กลุม สาระการเรยี นรู วิทยาศาสตร

แผนการจดั การเรยี นรู รายวชิ าชวี วิทยา3 มธั ยมศึกษาปท ี่ 5 42 9. สื่อการเรยี นการสอน / แหลง เรยี นรู จํานวน สภาพการใชส ือ่ รายการส่อื 1 ชดุ ขน้ั อธิบายและลงขอสรปุ 1 ชุด ขั้นอธิบายและลงขอ สรปุ 1. สมุดบนั ทกึ ประสบการณการเรยี นรู สรุปสาระสาํ คญั ของเรอ่ื งท่ีเรียน 2. แบบฝก หัด เร่ือง การลําเลยี งอาหารของพืช 10. การวัดผลและประเมินผล เปา หมาย หลักฐานการเรยี นรู วธิ ีวัด เคร่อื งมอื วดั ฯ ประเดน็ / การเรียนรู ช้ินงาน/ภาระงาน เกณฑก ารให คะแนน นกั เรียนสามารถ 1. สมดุ บนั ทึก ตรวจสมดุ บันทกึ แบบประเมินสมดุ บันทึก รอยละ 65 ผาน สังเกต อธิบาย และ ประสบการณการ ประสบการณก าร เกณฑ เปรยี บเทยี บ เรยี นรู สรปุ สาระสําคัญ เรยี นรู สรุป โครงสรางภายในของ ของเรื่องท่เี รียน สาระสาํ คญั ของ ใบพชื จากการตัด เร่ืองท่เี รยี น ตามขวางได 2. แบบฝก หัด เรื่อง ตรวจแบบฝกหัด แบบฝกหัด เรื่อง การ รอ ยละ 65 ผาน การลําเลียงอาหารของ เร่อื ง การลําเลียง ลําเลยี งอาหารของพืช เกณฑ พชื อาหารของพืช 3. พฤตกิ รรมการ สังเกตพฤติกรรม แบบสังเกตพฤตกิ รรม ระดบั คณุ ภาพ 2 ทํางานรายบุคคล การทาํ งาน การทํางานรายบคุ คล ผานเกณฑ รายบคุ คล 4. พฤตกิ รรมการ สงั เกตพฤติกรรม แบบสงั เกตพฤติกรรม ระดบั คุณภาพ 2 ทํางานรายกลมุ การทาํ งานรายกลุม การทํางานรายกลุม ผา นเกณฑ 5. คณุ ลกั ษณะ สงั เกตความมวี ินัย แบบประเมิน ระดบั คณุ ภาพ 2 อันพึงประสงค ใฝเ รยี นรูและมงุ ม่ัน คุณลักษณะ ผานเกณฑ ในการทํางาน อันพึงประสงค โดย ครสู ุดาภรณ สบื บุญเปย ม กลุม สาระการเรียนรู วทิ ยาศาสตร

แผนการจดั การเรยี นรู รายวิชาชวี วิทยา3 มธั ยมศึกษาปท่ี 5 43 แบบสงั เกตพฤติกรรมการทาํ งานรายบคุ คล คําชีแ้ จง : ใหผสู อนสังเกตพฤตกิ รรมของนักเรียนในระหวา งเรียนและนอกเวลาเรยี น แลว ขีด ลงในชองที่ ตรงกบั ระดับคะแนน ลําดบั ท่ี รายการประเมิน ระดับคะแนน 3 21 1 การแสดงความคิดเห็น   2 การยอมรบั ฟง ความคิดเหน็ ของผูอ น่ื   3 การทํางานตามหนาที่ท่ไี ดรับมอบหมาย   4 ความมนี า้ํ ใจ   5 การตรงตอเวลา   รวม ลงชอ่ื ...................................................ผปู ระเมนิ (นางสาวสดุ าภรณ สืบบญุ เปย ม) ............./................../............... เกณฑการใหคะแนน ให 3 คะแนน ปฏบิ ัติหรอื แสดงพฤติกรรมอยา งสมาํ่ เสมอ ให 2 คะแนน ปฏิบตั หิ รือแสดงพฤติกรรมบอ ยคร้งั ให 1 คะแนน ปฏบิ ัตหิ รอื แสดงพฤตกิ รรมบางครง้ั เกณฑก ารตัดสนิ คณุ ภาพ ชวงคะแนน ระดับคณุ ภาพ 14 - 15 ดีมาก 11 - 13 ดี 8 - 10 พอใช ต่าํ กวา 8 ปรับปรุง โดย ครูสุดาภรณ สบื บญุ เปยม กลุมสาระการเรียนรู วทิ ยาศาสตร

แผนการจดั การเรยี นรู รายวิชาชีววิทยา3 มธั ยมศกึ ษาปที่ 5 44 แบบสังเกตพฤตกิ รรมการทํางานกลุม คําชแี้ จง : ใหผสู อนสังเกตพฤติกรรมของนกั เรยี นในระหวา งเรียนและนอกเวลาเรียน แลวขดี ลงในชองที่ ตรงกับระดับคะแนน การมี ลําดับท่ี ช่อื – สกุล การแสดง การยอมรับ การทํางาน ความมี สว นรวมใน รวม ของนักเรียน ความ ฟงคนอื่น ตามทไ่ี ดร ับ นาํ้ ใจ 15 คิดเห็น การ คะแนน มอบหมาย ปรบั ปรุง ผลงานกลุม 321321321321321 ลงชอื่ ...................................................ผปู ระเมิน (นางสาวสุดาภรณ สืบบุญเปย ม) ............../.................../............... เกณฑการใหคะแนน ให 3 คะแนน ปฏิบตั ิหรอื แสดงพฤตกิ รรมอยา งสมํา่ เสมอ ให 2 คะแนน ปฏิบตั หิ รือแสดงพฤตกิ รรมบอยครงั้ ให 1 คะแนน ปฏิบตั ิหรือแสดงพฤตกิ รรมบางครง้ั เกณฑการตัดสนิ คณุ ภาพ ชวงคะแนน ระดบั คุณภาพ 14 - 15 ดีมาก 11 - 13 ดี 8 - 10 พอใช ต่าํ กวา 8 ปรบั ปรงุ โดย ครูสดุ าภรณ สืบบญุ เปย ม กลมุ สาระการเรียนรู วทิ ยาศาสตร

แผนการจดั การเรยี นรู รายวชิ าชวี วิทยา3 มธั ยมศกึ ษาปท่ี 5 45 แบบประเมนิ คุณลกั ษณะอนั พงึ ประสงค คาํ ชี้แจง : ใหผ สู อนสงั เกตพฤตกิ รรมของนกั เรยี นในระหวา งเรียนและนอกเวลาเรียน แลว ขดี ลงในชองที่ ตรงกบั ระดับคะแนน คณุ ลักษณะ ระดับคะแนน อันพงึ ประสงคดาน รายการประเมิน 321 1. มวี นิ ยั รับผดิ ชอบ 1.1 ปฏิบัติตามขอ ตกลง กฎเกณฑ ระเบยี บ ขอ บังคบั ของครอบครวั มีความตรงตอ เวลาในการปฏบิ ตั กิ ิจกรรมตาง ๆ ในชีวิตประจาํ วัน 2. ใฝเรยี นรู 2.1 รจู กั ใชเ วลาวางใหเปน ประโยชน และนําไปปฏบิ ัติได 2.2 รจู ักจัดสรรเวลาใหเหมาะสม 2.3 เชอ่ื ฟงคาํ สั่งสอนของบดิ า - มารดา โดยไมโตแ ยง 2.4 ตัง้ ใจเรียน 3. อยอู ยางพอเพียง 3.1 ใชท รพั ยสนิ และส่งิ ของของโรงเรียนอยา งประหยัด 3.2 ใชอุปกรณการเรียนอยางประหยัดและรคู ณุ คา 3.3 ใชจ า ยอยา งประหยัดและมกี ารเก็บออมเงนิ 4. มงุ มัน่ ในการทํางาน 4.1 มคี วามตงั้ ใจและพยายามในการทํางานท่ไี ดร ับมอบหมาย 4.2 มคี วามอดทนและไมทอแทตอ อุปสรรคเพือ่ ใหงานสําเรจ็ ลงชอื่ ...................................................ผปู ระเมิน (นางสาวสุดาภรณ สบื บญุ เปย ม) ............../.................../................ เกณฑก ารใหคะแนน พฤตกิ รรมท่ีปฏบิ ัติชัดเจนและสม่ําเสมอ ให 3 คะแนน พฤติกรรมทีป่ ฏิบัติชัดเจนและบอยครง้ั ให 2 คะแนน พฤตกิ รรมทป่ี ฏบิ ัติบางครั้ง ให 1 คะแนน เกณฑก ารตัดสนิ คณุ ภาพ ชวงคะแนน ระดบั คุณภาพ 51 - 60 ดมี าก 41 - 50 ดี 30 - 40 พอใช ตํา่ กวา 30 ปรับปรุง โดย ครสู ุดาภรณ สบื บญุ เปยม กลมุ สาระการเรยี นรู วิทยาศาสตร

แผนการจดั การเรยี นรู รายวิชาชวี วิทยา3 มธั ยมศกึ ษาปที่ 5 46 11. ความเหน็ ของผบู รหิ ารสถานศึกษาหรอื ผูทไ่ี ดรบั มอบหมาย ขอ เสนอแนะ ลงชื่อ.................................................. (นายอดิศร แดงเรือน) 12. บนั ทกึ ผลหลังการสอน  เนอ้ื หา  กิจกรรมการเรยี นรู  สอ่ื ประกอบการเรยี นรู  พฤติกรรม/การมีสวนรว มของผเู รียน ลงช่อื ..................................................ผูสอน (นางสาวสดุ าภรณ สบื บญุ เปย ม) ตาํ แหนง พนกั งานราชการ โดย ครูสุดาภรณ สบื บญุ เปยม กลมุ สาระการเรยี นรู วทิ ยาศาสตร