หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551

ตวั ชวี้ ัด ความคิด สาระ ทกั ษะการคดิ ชิน้ งาน/ แนวการจัด รวบยอด การเรียนร้ ู ภาระงาน กิจกรรมการเรียนรู้ พอเพียง ของเศรษฐกิจ ๓. จดั หมวดหมู่ สรปุ พอเพียง สภาพปญั หาแต่ละด้าน ๓. แนวทางการ ๔. จัดทำโครงงาน แก้ไขและพฒั นา แก้ปัญหาและพฒั นา ท้องถิ่น ชมุ ชนตามหลัก ตามปรชั ญาของ แนวทางของ เศรษฐกิจพอเพียง เศรษฐกิจพอเพียง ๕. สรุปตรวจสอบ การแกป้ ัญหา และพัฒนา ๖. นำไปปรับใช ้ ในชีวิตประจำวัน สาระท่ี ๓ ความสมั พนั ธ์ ๑. แนวคดิ ของ ๑. ทกั ษะ การนำเสนอ ๑. ศกึ ษาแนวคดิ เศรษฐศาสตร ์ ระหวา่ งแนวคดิ เศรษฐกิจพอเพยี ง การวเิ คราะห ์ ความสัมพนั ธ์ หลกั ปรชั ญาของ มาตรฐาน ส ๓.๑ เศรษฐกจิ พอเพียง กบั การพฒั นา ๒. ทกั ษะ ระหว่างแนวคิด เศรษฐกจิ พอเพยี ง ๓. วิเคราะห์ กบั ระบบสหกรณ ์ ในระดับต่าง ๆ การเช่ือมโยง เศรษฐกจิ กับการพฒั นาใน ความสมั พนั ธ์ สามารถทำมา ๒. หลกั การ พอเพียงกบั ระบบ ระบบโรงเรียน ระหว่าง ประยุกต์ใชก้ บั สำคัญของระบบ สหกรณ์ เชน่ ๒. แสวงหาความรู้ แนวคิด สหกรณ ์ สหกรณ์ หนงั สือเล่มเลก็ ด้วยวิธีการตา่ ง ๆ เศรษฐกจิ โรงเรยี นได้ ๓. ความสัมพันธ์ พอเพียงกบั ระหวา่ งแนวคดิ เกย่ี วกบั ความหมาย ระบบสหกรณ์ เศรษฐกจิ พอเพียง หลักการสำคัญของ กบั หลกั การและ ระบบสหกรณ์ ระบบของ ๓. เก็บรวบรวม สหกรณ์เพอ่ื ข้อมลู เก่ยี วกบั ประยุกตใ์ ช ้ แนวคิดเศรษฐกิจ ในการพัฒนา พอเพียงและระบบ เศรษฐกจิ ชมุ ชน สหกรณ์ ๔. หาความสมั พนั ธ์ เชอื่ มโยงระหวา่ ง แนวคดิ เศรษฐกิจ พอเพียงและระบบ สหกรณ์ 192 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรเู้ พอ่ื พฒั นาทักษะการคิด ระดับมัธยมศกึ ษา กล่มุ สาระการเรียนรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ชี้วดั ความคิด สาระ ทกั ษะการคิด ช้ินงาน/ แนวการจดั รวบยอด การเรยี นรู ้ ภาระงาน กิจกรรมการเรยี นร้ ู ๕. สรปุ แสดง ความคิดเห็น ประโยชน์จาก การเชื่อมโยง ๖. พัฒนาระบบ สหกรณ์ระดับ โรงเรยี น แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรียนรเู้ พือ่ พัฒนาทกั ษะการคิด ระดบั มธั ยมศึกษา 193 กลุ่มสาระการเรยี นร้สู ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระท่ี ๓ เศรษฐศาสตร์ มาตรฐาน ส ๓.๒ เข้าใจระบบและสถาบันทางเศรษฐกิจต่าง ๆ ความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจ และความจำเป็นของการรว่ มมอื กนั ทางเศรษฐกจิ ในสังคมโลก ตวั ชว้ี ัด ความคิด สาระ ทกั ษะการคิด ชน้ิ งาน/ แนวการจดั รวบยอด การเรียนรู้ ภาระงาน กจิ กรรมการเรียนรู้ สาระที่ ๓ รฐั บาลมหี น้าท ี ่ ๑. บทบาทหน้าที่ ๑. ทักษะ หนังสือเล่มเล็ก ๑. ทบทวนความรู้ เศรษฐศาสตร์ พัฒนาระบบ ของรัฐบาลใน การสรา้ งความร ู้ “บทบาทหน้าท่ี เดมิ เกย่ี วกบั บทบาท มาตรฐาน ส ๓.๒ เศรษฐกิจ เพอื่ การพัฒนา ๒. ทกั ษะ ของรฐั บาลไทย หน้าที่ของรฐั บาล ๑. อธิบาย ความม่นั คงของ ประเทศในด้าน การเช่อื มโยง เพื่อรกั ษาระบบ ในระบบเศรษฐกจิ บทบาทหนา้ ท่ี ประเทศ ตา่ ง ๆ ๓. ทักษะ เศรษฐกิจ สงั คมไทย ของรัฐบาล ๒. บทบาทและ การสังเคราะห ์ ให้มัน่ คง” ๒. ศึกษาบทบาท ในระบบ กจิ กรรมทาง ๔. ทกั ษะ หนา้ ทข่ี องรฐั บาลใน เศรษฐกจิ เศรษฐกิจของ กระบวนการคิด การพฒั นาประเทศ รฐั บาล สรา้ งสรรค ์ ในดา้ นตา่ ง ๆ - บทบาทการเกบ็ ๓. เชอ่ื มโยงความรู้ ภาษเี พอื่ พัฒนา ใหม่กบั ความรเู้ ดมิ ประเทศของรัฐ ๔. นำเสนอ/อธิบาย ในระดบั ตา่ ง ๆ บทบาทหนา้ ทขี่ อง - บทบาทการ รัฐบาล แทรกแซงราคา ๕. อธิบายความหมาย และการควบคุม และความสมั พันธ์ ราคาเพอ่ื การ ของขอ้ มลู ทีน่ ำมา แจกจ่ายและ เชอ่ื มโยงกัน การจัดสรรในทาง ๖. จดั ทำหนังสอื เลม่ เศรษฐกจิ เลก็ “บทบาทหน้าที่ ๓. บทบาทอื่น ของรัฐบาลไทยเพอ่ื ของรัฐบาลใน รักษาระบบเศรษฐกจิ ระบบเศรษฐกจิ ให้มั่นคง” ในสังคมไทย สาระท่ี ๓ นโยบาย และ นโยบาย และ ๑. ทกั ษะ การแสดง ๑. ระบปุ ระเด็น เศรษฐศาสตร์ กิจกรรมทาง กจิ กรรมทาง การวเิ คราะห์ ความคดิ เห็นตอ่ แสดงความคิดเห็น มาตรฐาน ส ๓.๒ เศรษฐกิจของ เศรษฐกิจของ ๒. ทกั ษะ นโยบายและ เกีย่ วกับนโยบาย ๒. แสดงความ รัฐบาลมตี ่อบคุ คล รฐั บาล การสรุป กจิ กรรมทาง และกจิ กรรมทาง คดิ เห็นตอ่ กล่มุ คน และ ลงความเห็น เศรษฐกิจของรัฐ เศรษฐกจิ ของรฐั บาล 194 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนร้เู พือ่ พฒั นาทกั ษะการคิด ระดับมธั ยมศึกษา กลมุ่ สาระการเรยี นรู้สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ชี้วัด ความคิด สาระ ทักษะการคดิ ชิ้นงาน/ แนวการจัด รวบยอด การเรยี นรู้ ภาระงาน กิจกรรมการเรียนร ู้ นโยบาย และ ประเทศชาติ ท่มี ผี ลต่อการ ที่มีต่อบุคคล กจิ กรรมทาง พฒั นาประเทศ กลมุ่ คน และ เศรษฐกิจของ ประเทศชาติ รฐั บาลท่ีมีตอ่ ๒. อภิปรายแสดง บคุ คลกล่มุ คน ความคดิ เห็น และประเทศ เกยี่ วกับนโยบาย ชาต ิ และกิจกรรมทาง เศรษฐกจิ ของรฐั บาล ทมี่ ีต่อบุคคล กลุ่มคน และ ประเทศชาติ ๓. วเิ คราะหแ์ ละ สรปุ ความคดิ เหน็ เก่ยี วกับนโยบาย และกิจกรรมทาง เศรษฐกจิ ของรฐั บาล ที่มตี อ่ บุคคล กลมุ่ คน และ ประเทศชาติ ๔. นำเสนอผลการ แสดงความคดิ เหน็ เกย่ี วกบั นโยบาย และกจิ กรรมทาง เศรษฐกิจของรัฐบาล สาระที่ ๓ บทบาทของ ๑. บทบาท ทักษะ การนำเสนอ ๑. กำหนด เศรษฐศาสตร ์ การรวมกล่มุ ทาง ความสำคัญของ การวิเคราะห ์ บทบาท จดุ ประสงค์และ มาตรฐาน ส ๓.๒ เศรษฐกจิ ระหวา่ ง การรวมกล่มุ ทาง ความสำคัญของ วิธกี ารในการเก็บ ๓. อภิปราย ประเทศมีผล เศรษฐกิจระหวา่ ง การรวมกลุ่มทาง รวบรวมข้อมูล บทบาทความ ตอ่ เศรษฐกจิ ประเทศ เศรษฐกิจระหวา่ ง เกย่ี วกบั การรวม สำคัญของการ ในภาพรวมของ ๒. ลกั ษณะของ ประเทศ กลุม่ ทางเศรษฐกจิ รวมกลุม่ ภมู ิภาคตา่ ง ๆ การรวมกลุ่ม ระหว่างประเทศ ทางเศรษฐกิจ ทางเศรษฐกจิ แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรียนรเู้ พ่อื พฒั นาทกั ษะการคดิ ระดับมัธยมศกึ ษา 195 กลมุ่ สาระการเรียนรูส้ ังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ชวี้ ดั ความคิด สาระ ทักษะการคดิ ชิน้ งาน/ แนวการจัด รวบยอด การเรียนร ู้ ภาระงาน กิจกรรมการเรยี นร ู้ ระหว่าง ๓. กลุม่ ทาง ๒. วเิ คราะหข์ ้อมูล ประเทศ เศรษฐกิจ เพ่อื สรปุ ผลการ ในภูมภิ าคต่าง ๆ ดำเนนิ กจิ กรรม การรวมกล่มุ ทางเศรษฐกิจระหวา่ ง ประเทศ ๓. สรปุ ผลของ การรวมกลุ่ม ทางเศรษฐกจิ สาระที่ ๓ ภาวะเงนิ เฟ้อ ๑. ผลกระทบที่ ทกั ษะการให้ แผนผังแสดงผล ๑. ศกึ ษาความหมาย เศรษฐศาสตร ์ เงนิ ฝืดก่อใหเ้ กิด เกดิ จากภาวะ เหตุผล กระทบทเ่ี กิดจาก สาเหตุ ภาวะเงนิ เฟ้อ มาตรฐาน ส ๓.๒ ผลกระทบตอ่ เงนิ เฟ้อ เงินฝืด ภาวะเงินเฟ้อ เงินฝดื จากสือ่ ตา่ ง ๆ ๔. อภปิ รายผล ระบบเศรษฐกิจ ๒. ความหมาย เงินฝืดและ ๒. ระบปุ ระเดน็ กระทบทเ่ี กดิ ดงั นน้ั รัฐตอ้ ง สาเหตุ และ แนวทางแกไ้ ข ปัญหาภาวะเงินเฟอ้ จากภาวะ แกไ้ ขเพ่ือรักษา แนวทางแก้ไข เงินฝืด เงินเฟอ้ เสถยี รภาพทาง ภาวะเงินเฟ้อ ๓. ประมวลขอ้ มลู เงนิ ฝดื เศรษฐกจิ เงนิ ฝืด ทเี่ ป็นสาเหตขุ อง ปัญหา ๔. วเิ คราะห์ขอ้ มูล ๕. พิจารณาทางเลือก ใช้เหตุผลและระบุ ทางเลือกท่หี ลากหลาย ในการแกป้ ัญหา ๖. ลงความเหน็ ทำนายอนาคต โดยประเมินทางเลือก และให้เหตผุ ล ระบุ ผลกระทบท่เี กดิ ข้ึน ๗. เขียนแผนผัง ความคดิ แสดงผล กระทบที่เกดิ จาก ภาวะเงนิ เฟ้อ เงินฝดื 196 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรียนรเู้ พือ่ พัฒนาทกั ษะการคิด ระดับมธั ยมศึกษา กลุ่มสาระการเรยี นรูส้ งั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ชวี้ ัด ความคดิ สาระ ทักษะการคิด ชน้ิ งาน/ แนวการจัด รวบยอด การเรยี นรู้ ภาระงาน กิจกรรมการเรียนร้ ู สาระที่ ๓ ปัญหาการวา่ งงาน ๑. สภาพและ ๑. ทกั ษะ รายงานปัญหา ๑. ศกึ ษาสภาพปญั หา เศรษฐศาสตร์ มีผลกระทบตอ่ สาเหตปุ ัญหา การวิเคราะห์ การว่างงานและ สาเหตุ และผลเสีย มาตรฐาน ส ๓.๒ ระบบทาง การวา่ งงาน ๒. ทักษะ แนวทางแก้ไข ของการว่างงาน ๕. วเิ คราะห ์ เศรษฐกจิ ๒. ผลกระทบ กระบวนการคดิ ๒. อภปิ รายสภาพ ผลเสยี จาก จากปัญหา แก้ปญั หา ปญั หา สาเหต ุ การวา่ งงาน การว่างงาน และผลเสยี ของ และแนวทาง ๓. แนวทาง การว่างงานเพ่อื หา แกป้ ญั หา การแกไ้ ขปัญหา ข้อสรปุ การว่างงาน ๓. วางแผน ออกแบบ แก้ปญั หา ๔. สรุปแนวทาง การแกไ้ ขปญั หา สาระที่ ๓ การกีดกนั ๑. การคา้ และ ทักษะ แผนผงั ความคดิ ๑. ศึกษาความหมาย เศรษฐศาสตร ์ ทางการคา้ การลงทุน การวเิ คราะห์ เก่ียวกับสาเหต ุ ของการคา้ และ มาตรฐาน ส ๓.๒ และการลงทุน ระหว่างประเทศ และวธิ ีการกดี กัน การลงทุนระหว่าง ๖. วเิ คราะห์ ระหวา่ งประเทศ ๒. สาเหตุและ ทางการค้าใน ประเทศ สาเหตุและ มผี ลต่อระบบ วิธกี ารกดี กัน การค้าระหวา่ ง ๒. วเิ คราะหผ์ ลของ วิธกี ารกดี กนั เศรษฐกจิ ทางการคา้ ใน ประเทศ การค้าและการลงทุน ทางการคา้ ใน การค้าระหวา่ ง ระหวา่ งประเทศ การคา้ ระหว่าง ประเทศ ๓. อภิปรายสาเหตุ ประเทศ และวธิ ีการกีดกนั ทางการค้าในการคา้ ระหว่างประเทศ ๔. สรปุ ผล การอภปิ ราย ๕. แผนผงั ความคดิ เกีย่ วกับสาเหตแุ ละ วิธีการกีดกนั ทาง การค้าในการค้า ระหว่างประเทศ แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรูเ้ พือ่ พัฒนาทกั ษะการคดิ ระดับมธั ยมศกึ ษา 197 กลุม่ สาระการเรยี นรสู้ งั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระท่ี ๔ ประวตั ศิ าสตร์ มาตรฐาน ส ๔.๑ เข้าใจความหมาย ความสำคัญของเวลาและยุคสมัยทางประวัติศาสตร์ สามารถใช้วธิ กี ารทางประวตั ิศาสตร์มาวิเคราะหเ์ หตกุ ารณ์ตา่ ง ๆ อยา่ งเปน็ ระบบ ตัวช้วี ดั ความคดิ สาระ ทกั ษะการคิด ชนิ้ งาน/ แนวการจดั รวบยอด การเรียนร้ ู ภาระงาน กิจกรรมการเรยี นรู้ สาระท่ี ๔ การศกึ ษาเรือ่ งราว ๑. ข้นั ตอนของ ๑. ทกั ษะ การนำเสนอ ๑. วางแผนศกึ ษา ประวัติศาสตร์ เหตุการณท์ าง วิธีการทาง การวเิ คราะห์ ผลการวิเคราะห์ เก่ยี วกับเหตกุ ารณ์ท่ี มาตราฐาน ส ๔.๑ ประวัติศาสตร์ ประวัตศิ าสตร ์ ๒. ทกั ษะ เหตุการณ์ใน เกิดขน้ึ ในทอ้ งถ่ิน ๑. วิเคราะห ์ ตอ้ งอาศยั วิธีการ สำหรับการศึกษา การจัดระเบยี บ สมยั รัตนโกสนิ ทร ์ และเลือกวเิ คราะห์ เร่ืองราว หลกั ฐาน แหล่ง เหตุการณท์ าง ๓. ทกั ษะ ทน่ี ักเรียนสนใจ ๒. ออกแบบ เครื่องมอื เหตุการณ์ ข้อมลู ท่นี า่ เชอ่ื ถือ ประวัตศิ าสตรท์ ี่ กระบวนการคดิ วธิ ีการ หลกั ฐาน สำคัญทาง ประกอบการ เกดิ ข้ึนในทอ้ งถิน่ อย่างม ี ทีใ่ ชใ้ นการเก็บขอ้ มูล ประวัติศาสตร์ ตีความ ตนเอง วจิ ารณญาณ ทางประวตั ศิ าสตร์ ไดอ้ ยา่ งมี ๒. วิเคราะห์ และประเมนิ ค่า เหตผุ ลตามวธิ ี เหตกุ ารณส์ ำคัญ ของหลักฐานทาง การทาง ในสมัย ประวัตศิ าสตร์ ประวตั ศิ าสตร ์ รตั นโกสินทร ์ ๓. หาความสัมพันธ์ ๒. ใชว้ ิธีการทาง โดยใชว้ ิธกี ารทาง โดยการเรยี ง ประวตั ศิ าสตร์ ประวตั ศิ าสตร์ เหตุการณ์ในท้องถ่นิ ในการศึกษา ๓. นำวธิ ีการทาง ๔. สรปุ กระบวนการ เร่อื งราวตา่ ง ๆ ประวัติศาสตร ์ ทางประวตั ทิ ีไ่ ด้จาก ที่ตนสนใจ มาใช้ในการศึกษา การศกึ ษาเช่อื มโยง เร่ืองราวที่ ไปสกู่ ารศกึ ษา เกย่ี วข้องกบั เหตกุ ารณส์ ำคญั ตนเองครอบครวั ในสมัยรตั นโกสนิ ทร ์ และทอ้ งถิน่ โดยเลอื กกล่มุ ๑ ของตน เหตุการณ ์ ๕. ดำเนินการ ตามประสบการณ์ ท่ไี ด้จากการเรยี นร้ ู ที่ผา่ นมา 198 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นร้เู พ่ือพัฒนาทกั ษะการคิด ระดบั มัธยมศึกษา กลมุ่ สาระการเรยี นรู้สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวชวี้ ดั ความคิด สาระ ทกั ษะการคดิ ชนิ้ งาน/ แนวการจัด รวบยอด การเรยี นรู้ ภาระงาน กิจกรรมการเรยี นรู้ ๖. นำขอ้ มูลท้งั หมด ที่ไดจ้ ากการศกึ ษามา วเิ คราะหผ์ ลกระทบ ที่มตี อ่ พฒั นาการ ในสมยั ปัจจุบัน ๗. สรปุ เชื่อมโยง ความสัมพันธ์ ระหว่างเหตุการณ ์ กับการเปล่ียนแปลง ในยคุ ปจั จบุ นั และ คาดการณใ์ นอนาคต แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรูเ้ พ่ือพัฒนาทักษะการคิด ระดับมธั ยมศกึ ษา 199 กลุ่มสาระการเรียนร้สู ังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระที่ ๔ ประวัติศาสตร ์ มาตรฐาน ส ๔.๒ เข้าใจพัฒนาการของมนุษยชาติจากอดีตจนถึงปัจจุบัน ในด้านความสัมพันธ ์ และการเปลี่ยนแปลงของเหตุการณ์อย่างต่อเนื่อง ตระหนักถึงความสำคัญ และสามารถวิเคราะหผ์ ลกระทบที่เกดิ ขน้ึ ตัวชี้วดั ความคิด สาระ ทักษะการคดิ ช้ินงาน/ แนวการจดั รวบยอด การเรยี นรู้ ภาระงาน กจิ กรรมการเรียนรู้ สาระที่ ๔ ปจั จยั ทาง ๑. ทตี่ ั้งและ ๑. ทกั ษะ ผังมโนทศั น์ ๑. ศกึ ษาแผนท่ีโลก ประวัตศิ าสตร ์ ภมู ศิ าสตรม์ ี สภาพทาง การรวบรวม พัฒนาการทาง แลว้ ตอบคำถาม มาตรฐาน ส ๔.๒ อิทธิพลตอ่ ภูมศิ าสตรข์ อง ขอ้ มูล สังคม เศรษฐกิจ เกยี่ วกับ “สภาพ ๑. อธิบาย พัฒนาการทาง ภมู ภิ าคตา่ ง ๆ ๒. ทักษะ และการเมือง ภูมศิ าสตร์ และ พัฒนาการ สงั คม เศรษฐกจิ ของโลก การวเิ คราะห ์ ของโลก สภาพแวดลอ้ ม ทางสงั คม การเมอื งของ (ยกเวน้ เอเชยี ) ๓. ทกั ษะ ของแตล่ ะทวปี ” เศรษฐกจิ โลก ที่มีผลตอ่ การสรุป ๒. รวมกลุ่มวางแผน และการเมือง พัฒนาการโดย ลงความเห็น ออกแบบวธิ กี าร ของภมู ิภาค สงั เขป ๔. ทกั ษะ ศึกษา ตามประเด็น ตา่ ง ๆ ในโลก ๒. พัฒนาการ การสร้างความรู้ ที่กล่มุ สนใจเก่ียวกบั โดยสงั เขป ทางสงั คม “สภาพภมู ศิ าสตร์ เศรษฐกจิ และ และสภาพแวดล้อม การเมืองของ ของแตล่ ะทวีป ภมู ภิ าคต่าง ๆ โดยใชว้ ิธีการสืบค้น ของโลก จากสื่อตา่ ง ๆ ใน (ยกเว้นเอเชยี ) เชิงลึก โดยสังเขป ๓. วเิ คราะหข์ อ้ มูล ท่ีไดใ้ นประเดน็ ปจั จัยทางภมู ิศาสตร์ และสภาพแวดลอ้ ม ท่มี ีผลตอ่ พัฒนาการ ทางสังคม เศรษฐกิจ และการเมืองของ ทวปี ทีก่ ลุ่มเลือกศึกษา ๔. ออกแบบ นำเสนอในรูปแบบ ผงั มโนทศั น ์ 200 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นรเู้ พ่อื พัฒนาทักษะการคดิ ระดบั มธั ยมศกึ ษา กลุ่มสาระการเรยี นร้สู งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ช้วี ดั ความคดิ สาระ ทักษะการคิด ชนิ้ งาน/ แนวการจดั รวบยอด การเรยี นรู้ ภาระงาน กจิ กรรมการเรยี นร ู้ สาระที่ ๔ อารยธรรม ๑. อทิ ธิพลของ ๑. ทักษะ ปา้ ยนเิ ทศ ๑. วางแผนสืบค้น ประวัตศิ าสตร์ ตะวันตก อารยธรรม การรวบรวม วเิ คราะหผ์ ล ตามประเดน็ มาตรฐาน ส ๔.๒ ส่งผลตอ่ การ ตะวันตกทมี่ ผี ล ข้อมูล การเปล่ียนแปลง ทีค่ วามรว่ มมอื และ ๒. วิเคราะห์ผล เปล่ยี นแปลง ต่อพฒั นาการและ ๒. ทักษะ ทเ่ี กดิ ขน้ึ ใน ความขัดแยง้ ใน ของการ สงั คมโลกใน การเปลีย่ นแปลง การวิเคราะห ์ ครสิ ต์ศตวรรษ คริสต์ศตวรรษที่ ๒๐ เปลย่ี นแปลง ครสิ ต์ศตวรรษ ของสงั คมโลก ๓. ทักษะ ท่ี ๒๐ และอารยธรรม ทีน่ ำไปสู่ความ ท่ี ๒๐ ๒. ความร่วมมือ การสรปุ ตะวันตกท่ีมีต่อ รว่ มมอื และ และความขดั แยง้ ลงความเห็น การเปลย่ี นแปลง ความขดั แยง้ ในคริสต์ศตวรรษ ๔. ทกั ษะ สงั คมโลก ในคริสต์ ที่ ๒๐ เช่น การสรา้ งความรู ้ ๒. ร่วมกันวิเคราะห์ ศตวรรษที่ ๒๐ สงครามโลก ๕. ทกั ษะ อภิปรายเหตุการณ์ ตลอดจน ครั้งท่ี ๑ ครงั้ ท่ี ๒ กระบวนการคิด สำคัญเพ่อื วิเคราะห์ ความพยายาม สงครามเย็น สร้างสรรค ์ หาผลการ ในการขจัด องค์การความ เปล่ยี นแปลงและ ปญั หาความ ร่วมมอื ระหวา่ ง อิทธิพลของ ขัดแยง้ ประเทศ อารยธรรม ๓. นำเสนอกล่มุ ใหญ ่ ในรูปแบบท ่ ี กลมุ่ เลือก ๔. สรุปสิ่งทีม่ ี การเปล่ียนแปลง จากเหตุการณ์สำคัญ ต่าง ๆ ต่อการพัฒนา สังคมโลก ๕. นำเสนอขอ้ มูล หรือความร ู้ ท่ไี ดใ้ นรปู แบบป้าย นิเทศวิเคราะห์ผล การเปล่ียนแปลง ทีเ่ กดิ ข้ึนในคริสต์- ศตวรรษที่ ๒๐ สง่ ผลตอ่ อนาคต แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรเู้ พ่อื พฒั นาทกั ษะการคิด ระดบั มัธยมศกึ ษา 201 กลมุ่ สาระการเรียนรสู้ งั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระที่ ๔ ประวตั ศิ าสตร์ มาตรฐาน ส ๔.๓ เข้าใจความเป็นมาของชาติไทย วัฒนธรรม ภูมิปัญญาไทย มีความรัก ความภูมิใจ และธำรงความเป็นไทย ตัวชี้วดั ความคิด สาระ ทักษะการคดิ ชิน้ งาน/ แนวการจดั รวบยอด การเรยี นร ู้ ภาระงาน กิจกรรมการเรยี นร ู้ สาระที่ ๔ บทบาทของ ๑. การสถาปนา ๑. ทักษะ ๑. แผ่นพบั ๑. ศึกษาอาณาจกั ร ประวัติศาสตร ์ พระมหากษตั รยิ ์ กรุงเทพมหานคร การรวบรวม เก่ียวกบั การ รัตนโกสนิ ทร์ มาตรฐาน ส ๔.๓ ในราชวงศจ์ กั รี เป็นราชธาน ี ข้อมลู สถาปนากรุงเทพฯ ประเด็นการสถาปนา ๑. วเิ คราะห์ สง่ ผลตอ่ ความ ๒. ปจั จัยท่ีส่งผล ๒. ทักษะ เปน็ ราชธานี ปจั จัยสง่ เสริม พฒั นาการ มั่นคงและ ตอ่ ความมน่ั คง การวิเคราะห ์ ๒. ปา้ ยนิเทศ ความเจรญิ รุ่งเรอื ง ของไทยสมยั ความเจรญิ และความเจริญ ๓. ทกั ษะ เกยี่ วกับปจั จัย ทางเศรษฐกิจ รัตนโกสินทร์ รุ่งเรอื ง รุ่งเรอื งของไทย การสรปุ ท่ีสง่ ผลตอ่ ความ การปกครอง บทบาท ในด้านต่าง ๆ ของไทย ในสมยั ลงความเห็น มนั่ คงและ พระมหากษตั รยิ ์ ๒. วิเคราะห์ ในปจั จุบนั รัตนโกสินทร์ ๔. ทกั ษะ ความเจริญรงุ่ เรือง ๒. จดั กระทำกบั ปจั จยั ท่สี ่งผล ๓. บทบาทของ การสร้างความร ู้ ของไทยในสมยั ข้อมลู ทไ่ี ดม้ าดว้ ย ตอ่ ความม่ันคง พระมหากษตั รยิ ์- ๕. ทักษะ รตั นโกสนิ ทร์ วิธกี ารทาง และความ ไทยในราชวงศ์ กระบวนการคดิ ประวตั ิศาสตร ์ เจรญิ รุง่ เรือง จกั รี ในการ สรา้ งสรรค ์ ทอ่ี าศัยขอ้ มลู ที่ ของไทย สรา้ งสรรค ์ หลากหลาย ในสมยั ความเจรญิ และ ๓. วิเคราะหใ์ หค้ วาม รตั นโกสนิ ทร ์ ความมั่นคง เห็นรว่ มกันโดยการ ของชาต ิ เชอื่ มโยง การใช้ ๔. เหตกุ ารณ์ เหตุผล และการ สำคัญสมัย อา้ งองิ จากหลักฐาน รัตนโกสินทร์ทม่ี ี และข้อมลู อ่ืน ๆ ผลต่อการพัฒนา ๔. วางแผนจดั ทำ ชาตไิ ทย เชน่ แผน่ พับและป้าย การทำสนธิ นิเทศเกย่ี วกับ สญั ญาเบาวร์ ิงใน การพัฒนาในดา้ นสงั คม สมัยรัชกาลที่ ๔ เศรษฐกจิ การเมอื ง การปฏิรปู ประเทศ สมยั รัตนโกสินทร์ ในสมัยรชั กาลท่ี ๕ และปจั จยั ทสี่ ง่ ผล การเข้าร่วม ต่อความมัน่ คงและ สงครามโลกครั้งท่ี ๑ ความเจริญรุ่งเรือง คร้ังท่ี ๒ โดย ของไทยในสมัย 202 แนวทางการจัดกิจกรรมการเรยี นรูเ้ พ่ือพฒั นาทักษะการคดิ ระดับมธั ยมศกึ ษา กลุ่มสาระการเรยี นรู้สังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ชี้วัด ความคิด สาระ ทกั ษะการคิด ชนิ้ งาน/ แนวการจัด รวบยอด การเรยี นร้ ู ภาระงาน กจิ กรรมการเรียนร ู้ วเิ คราะหส์ าเหตุ รัตนโกสินทรท์ ่ีส่งผล ปจั จัย และผล ตอ่ ปจั จุบนั ของเหตุการณ์ และอนาคต ตา่ ง ๆ ๕. นำเสนอผลการ วเิ คราะห์ สรุปทำ ผังมโนทัศนเ์ กีย่ วกบั ปัจจยั ที่สง่ เสรมิ ความร่งุ เรือง รัตนโกสินทร์ทีส่ ่งผล ตอ่ ปจั จุบันและ อนาคต สาระท่ี ๔ วัฒนธรรมและ ภูมิปัญญาและ ๑. ทักษะ การแสดงบทบาท ๑. วางแผน ประวตั ศิ าสตร ์ ภมู ิปัญญาไทย วฒั นธรรมไทย การรวบรวม สมมติเกีย่ วกับ การสบื คน้ ขอ้ มลู มาตรฐาน ส ๔.๓ สมัยรตั นโกสนิ ทร ์ ในสมัย ขอ้ มลู อิทธพิ ลของภมู ิ เกี่ยวกับภูมิปญั ญา ๓. วิเคราะห ์ มอี ิทธพิ ลตอ่ การ รตั นโกสินทร์ ๒. ทกั ษะ ปญั ญาและ และวฒั นธรรมไทย ภมู ปิ ญั ญา พัฒนาชาตไิ ทย การวเิ คราะห์ วฒั นธรรม สมัยรตั นโกสินทร์ และ ควรแก ่ ๓. ทักษะ ที่มีตอ่ การพัฒนา และอิทธิพลตอ่ วฒั นธรรมไทย การอนุรักษ์ การสรุป ชาติ การพัฒนาชาติไทย สมยั - ลงความเห็น ๒. วิเคราะห์ รัตนโกสินทร์ ๔. ทกั ษะ เก่ยี วกับอทิ ธิพล และอิทธิพล การสรา้ งความรู ้ ของภูมปิ ัญญาและ ตอ่ การพัฒนา ๕. ทกั ษะ วฒั นธรรมทม่ี ีต่อ ชาติไทย กระบวนการคิด การพัฒนาชาติ สร้างสรรค์ ๓. การสรปุ ความรทู้ ี่ ได้เชือ่ มกับผลท่ีเกิด ขึ้นในสงั คมปัจจบุ นั ๔. วางแผนเลือก กจิ กรรมทส่ี นใจ นำเสนอโดยการ แสดงบทบาทสมมติ เก่ยี วกบั อทิ ธิพลทาง แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพ่ือพฒั นาทกั ษะการคิด ระดับมัธยมศึกษา 203 กลุม่ สาระการเรยี นรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ชี้วัด ความคดิ สาระ ทกั ษะการคิด ชิ้นงาน/ แนวการจัด รวบยอด การเรียนร ู้ ภาระงาน กิจกรรมการเรยี นรู้ ภูมิปญั ญา และ วัฒนธรรมทีม่ ตี อ่ การพฒั นาชาต ิ ๑. กำหนดประเดน็ สาระที่ ๔ การเปลี่ยนแปลง บทบาทของไทย ๑. ทักษะ ๑. สถานการณ์ เกย่ี วกบั เหตกุ ารณ์ ประวัตศิ าสตร์ พ.ศ. ๒๔๗๕ ตั้งแต่เปล่ียนแปลง การรวบรวม การเลอื กสภา ขดั แยง้ ทีเ่ กิดข้นึ มาตรฐาน ส ๔.๓ ส่งผลต่อ การปกครอง ข้อมูล นักเรียน ในปัจจุบันเพ่อื ๔. วิเคราะห์ การพฒั นา จนถงึ ปจั จบุ นั ๒. ทักษะ ๒. นทิ รรศการ ดำเนนิ การวเิ คราะห์ บทบาทของ ประชาธปิ ไตย ในสังคมโลก การวิเคราะห ์ เกี่ยวกบั การ รว่ มกนั เพ่ือให้ได้ ไทยในสมยั ในปจั จุบัน ๓. ทักษะ ปกครอง แนวคิด องค์ประกอบ ประชาธิปไตย การจัดระเบยี บ ในระบอบ ของการปกครอง ๔. ทกั ษะ ประชาธิปไตย ในระบอบ การประยกุ ต ์ ประชาธิปไตย เชน่ ใชค้ วามรู ้ การเลอื กต้งั ๕. ทกั ษะ ๒. ร่วมกนั วเิ คราะห์ กระบวนการคดิ การจดั ระเบียบ สรา้ งสรรค์ ขอ้ มูล เกยี่ วกบั บทบาทของไทย ตง้ั แต่การ เปล่ียนแปลง พ.ศ. ๒๔๗๕ จนถงึ ปัจจบุ นั เก่ียวกบั ความขดั แยง้ และ หาแนวทางการแก-้ ปญั หาความขัดแยง้ ๓. เรยี นรู้วธิ ีการ เลอื กต้งั ซึ่งเป็น หวั ใจสำคัญของการ ปกครองระบอบ ประชาธปิ ไตย โดย การใช้สถานการณ์ 204 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นร้เู พ่ือพฒั นาทักษะการคดิ ระดับมธั ยมศกึ ษา กล่มุ สาระการเรยี นรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวชี้วัด ความคดิ สาระ ทกั ษะการคิด ชิน้ งาน/ แนวการจดั รวบยอด การเรยี นร ู้ ภาระงาน กิจกรรมการเรยี นร้ ู การเลือกสภา นักเรยี น ๔. นำขอ้ มลู ทงั้ หมด มาวเิ คราะห์ สงั เคราะหอ์ ีกครงั้ เพอื่ วางแผน จัดนิทรรศการ เก่ียวการปกครอง ในระบอบ ประชาธิปไตย แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรียนรเู้ พอ่ื พัฒนาทกั ษะการคดิ ระดับมธั ยมศึกษา 205 กลุม่ สาระการเรยี นรู้สังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระที่ ๕ ภมู ศิ าสตร ์ มาตรฐาน ส ๕.๑ เข้าใจลักษณะของโลกทางกายภาพและความสัมพันธ์ของสรรพสิ่ง ซึ่งมีผล ต่อกันและกันในระบบของธรรมชาติ ใช้แผนท่ีและเครื่องมือทางภูมิศาสตร์ ในการค้นหา วเิ คราะห์ สรปุ และใชข้ อ้ มูลภมู ิสารสนเทศอยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ มาตรฐาน ส ๕.๒ เข้าใจปฏิสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสภาพแวดล้อมทางกายภาพที่ก่อให้เกิด การสร้างสรรค์วัฒนธรรม มีจิตสำนึก และมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ทรัพยากร และสิ่งแวดล้อม เพื่อการพฒั นาทยี่ ่งั ยนื ตัวชีว้ ดั ความคดิ สาระ ทกั ษะการคดิ ชิ้นงาน/ แนวการจดั รวบยอด การเรียนร้ ู ภาระงาน กิจกรรมการเรียนร้ ู สาระท่ี ๕ การรวบรวม เครอ่ื งมอื ทาง ๑. ทกั ษะ การนำเสนอผล ๑. สร้างความสนใจ ภูมศิ าสตร ์ วิเคราะห์ และ ภูมิศาสตรท์ ี่ การสำรวจค้นหา การวเิ คราะห์ ดว้ ยคำถาม มาตรฐาน ส ๕.๑ นำเสนอขอ้ มูล แสดงลักษณะ ๒. ทกั ษะ ขอ้ มูลลกั ษณะ ๒. กำหนดส่งิ ท่ี ๑. ใชเ้ คร่ืองมอื ทางลกั ษณะ ทางกายภาพและ การรวบรวม ทางกายภาพ ต้องการสำรวจค้นหา ทางภมู ิศาสตร์ ทางกายภาพ สงั คมของทวีป ขอ้ มลู ลักษณะทาง และวธิ กี ารคน้ หา ในการรวบรวม ลกั ษณะทาง อเมรกิ าเหนอื ๓. ทกั ษะ สังคมของทวปี ๓. สำรวจคน้ หา วิเคราะห์ และ สังคมของทวีป และอเมรกิ าใต ้ กระบวนการคิด อเมริกาเหนอื และรวบรวมขอ้ มูล นำเสนอข้อมูล อเมรกิ าเหนอื สร้างสรรค์ และอเมรกิ าใต้ ทางลักษณะ เกยี่ วกับ และอเมรกิ าใต้ โดยใชเ้ คร่ืองมือ ทางกายภาพ ลกั ษณะทาง โดยอาศัย ทางภมู ิศาสตร์ ลักษณะทางสังคม กายภาพและ เครอื่ งมือทาง ของทวปี อเมริกาเหนอื สงั คมของทวปี ภมู ิศาสตร์ โดยใชเ้ คร่อื งมอื อเมริกาเหนอื ทางภมู ิศาสตร์ และอเมริกาใต ้ ๔. กระบวนการ วิเคราะห์ข้อมูล ๕. อธบิ าย วิเคราะห์ และลงข้อสรุป ๖. ขยายความรู้ นำเสนอผล การวิเคราะห์ข้อมูล ๗. ประเมนิ การเรยี นรูด้ ว้ ย กระบวนการตา่ ง ๆ 206 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรู้เพือ่ พัฒนาทกั ษะการคิด ระดับมธั ยมศึกษา กลุ่มสาระการเรียนรสู้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ช้ีวดั ความคิด สาระ ทักษะการคิด ชิน้ งาน/ แนวการจดั รวบยอด การเรียนรู ้ ภาระงาน กิจกรรมการเรยี นรู้ สภามู ริศะาทสี่ ต๕ร ์ ส่งิ แวดล้อม ๑. กำหนดเรื่อง/ ทางธรรมชาต ิ ๑. ลักษณะทาง ๑. ทักษะ ๑. แผนภาพ ความคิดรวบยอด กายภาพและ การเช่อื มโยง โครงเร่อื งความ มาตรฐาน ส ๕.๑ มีความสมั พนั ธ์ สงั คมของทวปี ๒. ทกั ษะ สมั พนั ธ์ระหวา่ ง “ความสมั พันธ์ ๒. วิเคราะห์ กบั ลกั ษณะ อเมรกิ าเหนือ การวิเคราะห ์ ลกั ษณะทาง ระหวา่ งลกั ษณะ ความสัมพันธ์ ทางสังคมและ และอเมรกิ าใต้ ๓. ทักษะ กายภาพและ ทางกายภาพและ ระหวา่ ง วฒั นธรรมของ ๒. การ กระบวนการคดิ สังคมของ ลักษณะทางสงั คม ลักษณะทาง ประชากรใน เปลี่ยนแปลง อยา่ งม ี ทวีปอเมริกาเหนอื ของทวปี อเมรกิ าเหนอื กายภาพและ ภมู ิภาคต่าง ๆ ประชากร วิจารณญาณ และอเมริกาใต้ หรอื ทวปี อเมริกาใต้” สงั คมของทวีป การเปลย่ี นแปลง เศรษฐกจิ สงั คม ๒. งานนำเสนอ ๒. ระดมสมอง อเมริกาเหนือ ทางธรรมชาติ และวัฒนธรรม วิเคราะห์กรณี เก่ยี วกับเร่อื ง/ และอเมรกิ าใต้ และทางสังคม ของทวีป ตัวอย่างการเกดิ ความคิดรวบยอด มาตรฐาน ส ๕.๒ ก่อให้เกดิ อเมริกาเหนือ สิง่ แวดลอ้ มใหม่ แล้วบันทกึ ไว้ ๑. วเิ คราะห์การ ส่ิงแวดล้อมใหม่ และอเมริกาใต ้ ทางสังคมของ ๓. นำคำหรือวล ี ก่อเกดิ ส่งิ ทางสงั คม ทวปี อเมริกาเหนอื ทเ่ี กี่ยวขอ้ งมาจบั แวดล้อมใหม่ และอเมรกิ าใต ้ กลุ่ม เรยี งลำดบั ทางสังคม ๔. ออกแบบ อนั เปน็ ผล แผนภาพโครงเรอ่ื ง จากการ โดยเขยี นชอื่ เรื่อง/ เปล่ยี นแปลง ความคิดรวบยอดไว้ ทางธรรมชาติ กลางหน้ากระดาษ และทางสงั คม วางชื่อคำหรือวลมี า ของทวีป เชอื่ มโยงสัมพนั ธ์ อเมริกาเหนือ ใหเ้ ห็นความสมั พันธ์ และอเมรกิ าใต้ ระหว่างลกั ษณะทาง กายภาพและ ลกั ษณะทางสังคม ๕. ศึกษาข้อมลู การเปลยี่ นแปลงทาง ธรรมชาติและสงั คม ของทวปี อเมริกาเหนือ และอเมริกาใต้ ๖.ก ำหนดกรณี ตัวอยา่ ง เกย่ี วกบั แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรูเ้ พอื่ พฒั นาทกั ษะการคิด ระดับมธั ยมศึกษา 207 กล่มุ สาระการเรยี นรู้สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ชวี้ ดั ความคดิ สาระ ทักษะการคิด ชน้ิ งาน/ แนวการจดั รวบยอด การเรยี นร ู้ ภาระงาน กจิ กรรมการเรียนร ู้ การเปลยี่ นแปลง ทางสงั คมวฒั นธรรม ๗. วิเคราะห์ แยกแยะข้อมูล ตามเกณฑ์ทีก่ ำหนด ให้เหน็ องคป์ ระกอบ ๘. แ สดงความ สมั พนั ธ์ระหว่างการ เปลยี่ นแปลงทาง ธรรมชาตแิ ละสงั คม อันกอ่ ใหเ้ กดิ ส่งิ แวดลอ้ มใหม ่ ทางสงั คมของทวปี อเมรกิ าเหนอื และ อเมรกิ าใต้ ๙. อธิบายความ สมั พนั ธแ์ ละความ หมายของขอ้ มูล ท่นี ำมาเชื่อมโยง ๑๐. นำเสนอผล การดำเนนิ งาน สาระท่ี ๕ การพฒั นาท่ขี าด ๑. ทรพั ยากร ๑. ทกั ษะ ๑. แนวทางการ ๑. สำรวจปญั หา ภมู ศิ าสตร ์ ความสมดลุ ธรรมชาตแิ ละ การสำรวจ อนุรักษท์ รพั ยากร ดา้ นสิง่ แวดล้อมของ มาตรฐาน ส ๕.๒ กอ่ เกิดปัญหา สิ่งแวดล้อมใน ๒. ทักษะ ธรรมชาตแิ ละ ทวีปอเมริกาเหนือ ๒. ระบแุ นวทาง ส่ิงแวดลอ้ มใน ทวปี อเมรกิ าเหนือ การรวบรวม ส่ิงแวดล้อม และอเมริกาใต้ การอนรุ ักษ์ ภูมิภาคตา่ ง ๆ และอเมรกิ าใต ้ ข้อมูล ของทวปี ๒. รับรกู้ าร ทรัพยากร ของโลก และ ๒. ปญั หาเก่ียว ๓. ทักษะ อเมริกาเหนือ เปลีย่ นแปลงหรอื ธรรมชาตแิ ละ ส่งผลกระทบ กับสง่ิ แวดล้อม การวิเคราะห ์ และอเมรกิ าใต ้ ปัญหาของ สิ่งแวดลอ้ ม ต่อประเทศไทย ทเ่ี กดิ ขน้ึ ในทวปี ๔. ทักษะ สงิ่ แวดล้อมของ ในทวปี จำเปน็ ต้องวาง อเมริกาเหนอื การเช่อื มโยง ทวีปอเมริกาเหนอื อเมริกาเหนือ แนวทางใน และอเมรกิ าใต้ และอเมริกาใต้ และอเมริกาใต ้ การอนรุ กั ษ์ 208 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นรูเ้ พ่ือพฒั นาทกั ษะการคดิ ระดับมธั ยมศกึ ษา กลุ่มสาระการเรียนรู้สงั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวช้วี ัด ความคิด สาระ ทกั ษะการคิด ชิน้ งาน/ แนวการจดั รวบยอด การเรียนร้ ู ภาระงาน กจิ กรรมการเรยี นร ู้ ๓. สำรวจ ทรพั ยากรและ ๓. ผลกระทบ ๕. ทกั ษะ ๒. การนำเสนอ ๓. วเิ คราะห์ทำความ อภปิ ราย สิง่ แวดลอ้ ม ต่อเน่อื งของ กระบวนการคดิ ผลการอภิปราย เขา้ ใจเกยี่ วกบั ปญั หา ประเด็นปญั หา สิ่งแวดลอ้ มใน สร้างสรรค์ ปญั หา ส่ิงแวดล้อมทวีป เกย่ี วกบั ทวปี อเมรกิ าหนือ สง่ิ แวดล้อมท ี่ อเมรกิ าเหนอื และ สง่ิ แวดลอ้ มท่ี และอเมริกาใตท้ ่ี เกดิ ขึน้ ในทวปี อเมริกาใต้ เกดิ ขึ้นในทวีป ส่งผลต่อประเทศ อเมรกิ าเหนอื ๔. คน้ คว้ารวบรวม อเมรกิ าเหนอื ไทย และอเมรกิ าใต ้ แนวทางแกป้ ัญหา และอเมริกาใต้ ๓. แบบบันทกึ ส่ิงแวดลอ้ มเพิ่มเติม ผลการอภปิ ราย อย่างหลากหลาย ๔. วเิ คราะห ์ ผลกระทบตอ่ เนือ่ ง ๕. แลกเปลย่ี น เหตุและผล จากการ เรยี นรแู้ ละสรุป กระทบตอ่ เปลี่ยนแปลงของ สาเหตแุ ละแนวทาง เน่ืองจากการ สง่ิ แวดล้อมใน การอนรุ ักษ์ เปลยี่ นแปลง ทวีปอเมรกิ าเหนอื ทรพั ยากรและปัญหา ของสง่ิ แวดลอ้ ม และอเมรกิ าใต ้ ส่งิ แวดลอ้ มของ ท่ีส่งผลต่อ ทวปี อเมริกาเหนือ ในปวีป ประเทศไทย และอเมริกาใต้ อเมรกิ าเหนอื ๖. การอธิบายและ อเมริกาใต้ รับฟงั สาเหตุของ ทีส่ ง่ ผลตอ่ การเปล่ียนแปลง ประเทศไทย ของสง่ิ แวดลอ้ ม ๗. เช่ือมโยงสมั พันธ์ สาเหตุและผล กระทบที่ไทยได้รับ จากการเปล่ยี นแปลง ของส่ิงแวดล้อม ในทวปี อเมริกาเหนือ และอเมริกาใต ้ ๘. อภปิ ราย วิจารณ์ ขอ้ ดขี อ้ เสียจากผล กระทบทไ่ี ทยไดร้ บั สรุปผล แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นรเู้ พอ่ื พฒั นาทกั ษะการคดิ ระดบั มธั ยมศกึ ษา 209 กลุม่ สาระการเรียนรู้สงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ชี้วดั ความคิด สาระ ทกั ษะการคดิ ชิน้ งาน/ แนวการจดั รวบยอด การเรียนรู ้ ภาระงาน กจิ กรรมการเรยี นรู้ ๑๐. ตรวจสอบ ผลการดำเนนิ งาน สำรวจปญั หาสิ่ง แวดล้อมที่เกดิ ขึ้น ในทวีปอเมรกิ าเหนอื และใต้ทีส่ ง่ ผล กระทบต่อ ประเทศไทย 210 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรเู้ พื่อพฒั นาทกั ษะการคิด ระดบั มธั ยมศึกษา กล่มุ สาระการเรียนรสู้ งั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ช้ันมัธยมศกึ ษาปที ่ี ๔-๖ ✦ การวเิ คราะห์ตัวช้วี ัดสู่การพัฒนาทกั ษะการคดิ ✦ การจัดกิจกรรมการเรียนรเู้ พื่อพฒั นาทกั ษะการคดิ



✦ การวิเคราะห์ตัวช้ีวัดส่กู ารพัฒนาทกั ษะการคิด การวิเคราะห์ตัวชี้วัดสู่การพัฒนาทักษะการคิดเป็นการนำตัวช้ีวัด กลมุ่ สาระการเรยี นรู้สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชนั้ มัธยมศึกษาปที ี่ ๔-๖ จาก ๕ สาระ ๑๑ มาตรฐาน จำนวน ๖๓ ตัวช้ีวัด มาวิเคราะห์รายตัวชี้วัด ใน ๔ ประเด็น คือ ตัวชี้วัดแต่ละตัวผู้เรียนควรมีความรู้อะไรและทำอะไรได้ ทักษะการคดิ ชิ้นงาน/ภาระงาน และแนวการจดั การเรียนรเู้ พือ่ พฒั นาทักษะ การคิด ในแตล่ ะประเด็นจะมีความสัมพันธเ์ ชือ่ มโยงกันและสะทอ้ นคณุ ภาพ ผเู้ รียนตามตวั ชวี้ ัด

สาระที่ ๑ ศาสนา ศีลธรรม จรยิ ธรรม มาตรฐาน ส ๑.๑ รู้และเข้าใจประวัติ ความสำคัญ ศาสดา หลักธรรมของพระพุทธศาสนา หรือศาสนาที่ตนนับถือและศาสนาอื่น มีศรัทธาที่ถูกต้อง ยึดม่ัน และปฏิบัติ ตามหลักธรรม เพ่อื อยู่ร่วมกันอยา่ งสันติสขุ ตวั ช้ีวดั ผูเ้ รียนร้อู ะไร/ทำอะไรได ้ ทักษะการคิด ชน้ิ งาน/ แนวการจดั การเรยี นร้ ู ภาระงาน เพ่อื พัฒนาทกั ษะการคิด ๑. วิเคราะห์สังคม ผเู้ รยี นรู้อะไร ๑. ทักษะ การอธบิ ายลักษณะ ๑. กำหนดประเด็นคำถาม ชมพทู วปี และ สงั คมชมพทู วปี และ การทำให้ สงั คมชมพทู วปี “สงั คมชมพูทวีปสมยั ก่อน คตคิ วามเช่อื คตคิ วามเช่ือทางศาสนา กระจ่าง สมัยก่อน พระพุทธเจ้าเปน็ อย่างไร” ทางศาสนา สมยั พระพุทธเจา้ ๒. ทักษะ พระพุทธเจา้ ๒. สืบค้นขอ้ มูลท่ีเกีย่ วขอ้ ง สมยั กอ่ น ผู้เรยี นทำอะไรได ้ การจดั โครงสรา้ ง ๓. จดั กระทำขอ้ มูลด้วย พระพุทธเจา้ ๑. อธบิ ายลักษณะทาง ๓. ทกั ษะ วธิ กี ารที่หลากหลาย หรอื สงั คม สังคมของชมพูทวปี การวิเคราะห์ ๔. สรุปและแสดงความ สมัยของ สมัยพระพุทธเจ้า ๔. ทักษะ สัมพนั ธ์ ศาสดาที่ตน ๒. อธบิ ายคติความเชือ่ กระบวนการคิด ๕. นำเสนอขอ้ มลู พรอ้ มท้งั นบั ถือ ทางศาสนา แก้ปัญหาอย่าง อธิบาย สมัยกอ่ นพระพทุ ธเจ้า สร้างสรรค ์ ๒. วเิ คราะห์ ผเู้ รยี นรอู้ ะไร ๑. ทกั ษะ การนำเสนอ ๑. กำหนดประเด็นปัญหา “ศาสนา พระพุทธเจ้า การฝกึ ตนและการเผยแผ่ การวเิ คราะห์ กระบวนการแกป้ ัญหา ท่ีนับถอื มีวธิ กี ารฝึกปฏิบัตติ น ในฐานะเปน็ พระพุทธศาสนา ๒. ทักษะ เพื่อหาคำตอบใน และเผยแผ่คำสอนอย่างไร” มนุษยผ์ ู้ฝึกตนได้ ของพระพทุ ธเจา้ หรอื การจัดระเบียบ ประเด็นปัญหา ๒. วเิ คราะห์ประเด็นปัญหา อยา่ งสงู สดุ ศาสดาทตี่ นนับถือ ๓. ทกั ษะ “ศาสดาทีน่ บั ถือมี เพื่อทำความเขา้ ใจและ ในการตรสั รู้ ผูเ้ รียนทำอะไรได ้ กระบวนการคดิ วธิ กี ารฝกึ ปฏบิ ัตติ น พจิ ารณาขอ้ มูลทเ่ี กย่ี วขอ้ ง การก่อตงั้ อธบิ ายวิธกี ารฝึกตน แก้ปญั หาอยา่ ง และเผยแผค่ ำสอน ๓. วางแผนและออกแบบ วธิ กี ารสอน ในการตรสั รู้ การกอ่ ตัง้ สร้างสรรค ์ อย่างไร” พรอ้ ม วธิ ีการหาคำตอบ และการเผยแผ่ วธิ กี ารสอนและการเผยแผ่ ประเด็นความรู้ที่ได้ ๔. หาคำตอบของปัญหา พระพุทธศาสนา ของพระพทุ ธเจ้าหรือ จากการหาคำตอบ ตามขัน้ ตอนต่อไปน้ ี หรอื วเิ คราะห์ ศาสดาของศาสนาที่ตน ดงั น้ี ๔.๑ สบื คน้ ข้อมูลทเี่ กี่ยวข้อง ประวตั ศิ าสดา นบั ถอื ๑) กระบวนการตรัสร ู้ ๔.๒ วเิ คราะห์ข้อมูลและ ท่ตี นนับถอื ๒) การเผยแผ่ นำเสนอผลการวิเคราะห์ข้อมลู ตามที่กำหนด คำสอนและ ๔.๓ สรปุ แผนผังความคดิ การก่อตัง้ ศาสนา การฝึกตนของพระพทุ ธเจา้ กอ่ นการตรัสร้ตู ามประเดน็ ที่กำหนด 214 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนรู้เพ่ือพัฒนาทักษะการคิด ระดบั มัธยมศึกษา กลุ่มสาระการเรยี นรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ช้ีวัด ผูเ้ รยี นรูอ้ ะไร/ทำอะไรได ้ ทกั ษะการคดิ ชนิ้ งาน/ แนวการจดั การเรียนรู้ ภาระงาน เพอ่ื พัฒนาทกั ษะการคดิ ๕. นำเสนอกระบวนการ ศึกษาเพอ่ื หาคำตอบใน ประเดน็ ปัญหาทก่ี ำหนด พร้อมทั้งคำตอบของปัญหา ๓. วเิ คราะห์ ผ้เู รยี นรอู้ ะไร ๑. ทักษะ การนำเสนอความร ู้ ๑. ศึกษาข้อมูลการบรหิ าร พทุ ธประวตั ิ พุทธประวัติดา้ นการบรหิ าร การทำให้ เกย่ี วกับการบริหาร คณะสงฆ์และการธำรงรกั ษา ด้านการบริหาร และการธำรงรกั ษาศาสนา กระจ่าง คณะสงฆ์และ ศาสนาของพระพุทธเจา้ และการธำรง ของพระพุทธเจา้ หรอื ๒. ทกั ษะ การธำรงรกั ษาศาสนา ๒. ระบปุ ระเด็นปัญหา รักษาศาสนา ศาสดาของศาสนาทีน่ บั ถือ กระบวนการคิด ของพระพุทธเจา้ “การบรหิ ารคณะสงฆแ์ ละ หรอื วเิ คราะห์ ผูเ้ รียนทำอะไรได ้ อยา่ งม ี ในรูปแบบทีต่ นถนดั การธำรงรกั ษาศาสนาของ ประวตั ิศาสดา วเิ คราะห์และอธิบายประวัต ิ วิจารณญาณ พระพทุ ธเจ้าเป็นอย่างไร ที่ตนนับถือ ศาสดาของศาสนา ๓. ประมวลและวิเคราะห์ ตามที่กำหนด ทตี่ นนบั ถอื ตามประเดน็ ขอ้ มูลทเ่ี ก่ียวขอ้ ง ทีก่ ำหนด ๔. พิจารณาข้อมูลเพื่อหา คำตอบ ๕. เรียบเรยี งความรู้และ นำเสนอในรปู แบบทถ่ี นดั ๔. วิเคราะห ์ ผเู้ รียนรูอ้ ะไร ๑. ทกั ษะ การนำเสนอเรื่องราว ๑. ศึกษาข้อมูลจากกรณศี กึ ษา ข้อปฏบิ ตั ิทาง การปฏบิ ัตติ นตามทาง การวเิ คราะห์ เกยี่ วกับข้อปฏบิ ตั ิ ๒. วเิ คราะห์ข้อมูลจาก สายกลาง สายกลางในพทุ ธศาสนา ๒. ทกั ษะ ทางสายกลาง เร่อื งที่ศกึ ษา ในพระพุทธ- หรอื ศาสนาที่ตนนับถอื การสรปุ ในพระพทุ ธศาสนา ๓. เชื่อมโยงขอ้ มูลกบั ศาสนา หรือ ตามทกี่ ำหนด ลงความเห็น หลักธรรมทางสายกลาง แนวคดิ ของ ผเู้ รยี นทำอะไรได ้ ๓. ทักษะ ๔. สรปุ เปน็ แนวทางในการ ศาสนาทต่ี น ๑. วิเคราะหข์ อ้ ปฏบิ ตั ิ กระบวนการคิด นำไปปฏบิ ตั ิ นบั ถือตาม ทเ่ี ปน็ ทางสายกลางของ แก้ปญั หาอยา่ ง ๕. วิเคราะหก์ รณีตัวอย่าง ที่กำหนด ศาสดาท่ีตนนบั ถือ สร้างสรรค์ การดำเนินชวี ิตประจำวันของ ๒. ยกตวั อย่างการปฏบิ ัต ิ บุคคลทีร่ จู้ กั ทีส่ อดคลอ้ งกับ ตนตามทางสายกลาง ทางสายกลาง ในพทุ ธศาสนา ในพระพุทธศาสนา แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรูเ้ พอื่ พฒั นาทักษะการคิด ระดบั มัธยมศึกษา 215 กลุม่ สาระการเรียนรู้สังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวช้วี ัด ผ้เู รยี นรู้อะไร/ทำอะไรได ้ ทกั ษะการคิด ช้ินงาน/ แนวการจดั การเรยี นร้ ู ภาระงาน เพ่อื พัฒนาทักษะการคิด ๖. จัดทำหนังสือเล่มเล็ก นำเสนอเรือ่ งราวเก่ยี วกับขอ้ ปฏิบตั ทิ างสายกลางใน พระพุทธศาสนา ๕. วิเคราะห ์ ผเู้ รยี นรู้อะไร ทักษะ การนำเสนอวิธกี าร ๑. ศกึ ษาและรวบรวมปัญหา การพฒั นา การพัฒนาศรัทธาและ กระบวนการคิด พฒั นาศรัทธา ทางสังคมที่พบเหน็ ในชวี ิต ศรทั ธา และ ปัญญาทีถ่ กู ตอ้ งตาม แกป้ ญั หาอย่าง และปัญญาของ ประจำวัน ปญั ญาที่ถกู ตอ้ ง แนวคิดของพุทธศาสนา สร้างสรรค ์ พระพุทธเจา้ หรือ ๒. ศึกษาสาเหตแุ ละประเดน็ ในพระพุทธ- หรอื ศาสนาที่ตนนับถอื ศาสดาทตี่ นนบั ถอื ปญั หาท่เี กิดข้นึ ศาสนา หรือ ผเู้ รียนทำอะไรได ้ ตามวธิ ที ีถ่ นดั ๓. ศึกษาแนวทางการแก้ แนวคิดของ อธบิ ายลกั ษณะการพฒั นา ปัญหาตามแนวทางของ ศาสนา ศรทั ธาและปัญญา ศาสนาทน่ี บั ถือ ทตี่ นนับถอื ทถ่ี ูกต้องในศาสนา ๔. นำเสนอวิธีการพฒั นา ตามท่ีกำหนด ทีต่ นนบั ถอื ศรทั ธาและปัญญาของ ศาสดาที่นบั ถือ ๖. วเิ คราะห์ ผู้เรียนรอู้ ะไร ๑. ทักษะ ๑. บทวิเคราะห์ ๑. ศกึ ษาแนวคิดของ ลักษณะ ประชาธิปไตยตามแนวคิด การทำให้ แนวคดิ ลักษณะ ประชาธิปไตย ประชาธิปไตย ของพุทธศาสนาหรอื กระจ่าง ประชาธิปไตย ๒. วิเคราะหเ์ ชอ่ื มโยงแนวคิด ในพระพทุ ธ ศาสนาท่ตี นนบั ถือ ๒. ทักษะ บนั ทกึ เสนอ ของประชาธิปไตยกบั ศาสนา หรือ ผูเ้ รยี นทำอะไรได ้ การสรุป รายงาน แนวทางของพทุ ธศาสนา แนวคิดของ วเิ คราะหแ์ ละอธบิ าย ลงความเหน็ ๒. รายงาน ๓. นำเสนอความคิดเห็น ศาสนาทตี่ น ลกั ษณะของประชาธปิ ไตย ๓. ทักษะ การตดิ ตามขอ้ มลู โดยให้เหตุผลประกอบ นบั ถอื ตาม ตามหลกั การของศาสนา กระบวนการคดิ ข่าวสารปัญหา ๔. ศึกษาขอ้ มลู เพ่ิมเตมิ ท่ีกำหนด ทตี่ นนบั ถือ แกป้ ญั หาอย่าง ในสงั คม ร่วมกัน เพ่ือความชดั เจน สรา้ งสรรค ์ วเิ คราะห์หาทาง ๕. สรปุ และนำเสนอแนวคิด แก้ไขตามระบอบ เกย่ี วกับลักษณะ ประชาธิปไตย ของประชาธปิ ไตยตาม แนวทางของศาสนาทน่ี ับถือ 216 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู้เพอ่ื พัฒนาทกั ษะการคดิ ระดบั มธั ยมศึกษา กลุ่มสาระการเรียนรสู้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวชีว้ ดั ผ้เู รียนรูอ้ ะไร/ทำอะไรได้ ทกั ษะการคิด ชนิ้ งาน/ แนวการจดั การเรยี นรู้ ภาระงาน เพือ่ พฒั นาทักษะการคิด ๗. วิเคราะห ์ ผู้เรยี นรอู้ ะไร ๑. ทักษะ การนำเสนอ ๑. ศึกษาวิเคราะหห์ ลักการ หลกั การของ หลกั การของพทุ ธศาสนา การเปรียบเทยี บ ผลการวิเคราะห์ ทางพระพุทธศาสนาและ พระพุทธ- หรือศาสนาทีต่ นนับถอื ๒. ทักษะ เปรยี บเทยี บ หลกั การทางวทิ ยาศาสตร ์ ศาสนากบั กบั วิทยาศาสตร ์ การวเิ คราะห ์ หลักการของ ๒. กำหนดประดน็ ปญั หา หลกั ผู้เรยี นทำอะไรได ้ ๓. ทักษะ พุทธศาสนากับ ในการเปรยี บเทียบ วทิ ยาศาสตร์ วเิ คราะหแ์ ละอธิบาย กระบวนการคิด หลักการทาง “หลกั การทางศาสนาและ หรอื แนวคิด ความสัมพันธ์ของหลักการ อยา่ งม ี วทิ ยาศาสตร์ วทิ ยาศาสตร์เก่ียวข้อง ของศาสนา ทางพุทธศาสนา หรอื วิจารณญาณ สมั พันธก์ นั อยา่ งไร” ทีต่ นนับถอื ศาสนาท่ตี นนบั ถอื กบั ๓. ประมวลข้อมลู ทีเ่ กี่ยวขอ้ ง ตามท่กี ำหนด วทิ ยาศาสตร ์ ๔. วเิ คราะห์เปรียบเทียบ ๕. สรปุ ผลการศกึ ษา วเิ คราะหเ์ ปรียบเทียบ หลักการทางพุทธศาสนาและ หลักการทางวทิ ยาศาสตร์ ๖. นำเสนอผลการวิเคราะห ์ เปรียบเทยี บตามวิธกี ารท่ี นักเรยี นถนดั ๘. วเิ คราะห ์ ผเู้ รยี นรู้อะไร ๑. ทกั ษะ ๑. การอธบิ ายวิธี ๑. วิเคราะห์การฝกึ ฝนเพื่อ การฝึกฝนและ แนวคดิ การฝึกฝนและ การวเิ คราะห์ การฝกึ ฝนเพ่อื พฒั นาตนเองไปสเู่ ปา้ หมาย พฒั นาตนเอง พัฒนาตนเอง การพ่งึ ตนเอง ๒. ทกั ษะ พฒั นาตนเองของ ของศาสดาท่นี กั เรยี นนับถือ การพึ่งตนเอง และการมงุ่ อสิ รภาพตาม การนำความรู้ พระพทุ ธเจา้ และ ๒. นำเสนอข้อมูลท่ไี ดจ้ าก และการ หลักพุทธศาสนาหรอื ไปใช ้ ศาสดาของศาสนา การวิเคราะห ์ มงุ่ อสิ รภาพ ศาสนาทต่ี นนบั ถอื ๓. ทกั ษะ ท่ีนกั เรยี นนบั ถือ ๓. สรปุ ความรู้ ในพระพทุ ธ- ผเู้ รยี นทำอะไรได ้ กระบวนการคิด ๒. การนำเสนอ ๔. นำเสนอแนวทางการนำ ศาสนา หรือ วิเคราะหแ์ ละอธบิ าย แกป้ ญั หาอยา่ ง แนวทางการนำไป ความร้ทู ่ไี ดไ้ ปใช้ในการดำเนนิ แนวคิดของ การฝกึ ฝนและพัฒนา สรา้ งสรรค์ ใชใ้ นชีวิตของ ชีวติ ไปสู่เป้าหมาย ศาสนาที่ตน ตนเอง การพงึ่ ตนเอง และ นักเรยี น นบั ถือตาม การม่งุ อสิ รภาพในพระพุทธ ทีก่ ำหนด ศาสนา หรือแนวคิดของ ศาสนาทตี่ นนับถอื แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นรู้เพื่อพฒั นาทกั ษะการคิด ระดบั มธั ยมศึกษา 217 กลมุ่ สาระการเรียนรู้สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ช้วี ดั ผู้เรยี นรอู้ ะไร/ทำอะไรได้ ทกั ษะการคดิ ชนิ้ งาน/ แนวการจัดการเรยี นร ู้ ภาระงาน เพอ่ื พัฒนาทักษะการคิด ๙. วเิ คราะห์ ผเู้ รยี นรูอ้ ะไร ๑. ทักษะ แนวทางการ ๑. ศึกษากระบวนการแก้ พระพทุ ธ พระพทุ ธศาสนาในฐานะ การวเิ คราะห์ แกป้ ัญหาตาม ปญั หาตามแนวคิดของ ศาสนา ของศาสตรแ์ หง่ การศึกษาท่ี ๒. ทักษะ แนวทางของ พทุ ธศาสนาและศาสนา วา่ เป็นศาสตร์ เน้นความสัมพนั ธข์ องเหตุ การเรยี งลำดบั พุทธศาสนาและ ท่ีนบั ถือ แห่งการศกึ ษา ปจั จัยและวิธีการแก้ปัญหา ๓. ทกั ษะ ศาสนาทนี่ กั เรียน ๒. แสวงหาความร้จู าก ซ่ึงเน้นความ ผู้เรยี นทำอะไรได ้ กระบวนการคดิ นบั ถือ แหลง่ ขอ้ มูล สมั พันธ์ของ วเิ คราะห์ความสัมพันธ์ แก้ปัญหาอยา่ ง ๓. สรุปขน้ั ตอนการแกป้ ญั หา เหตุปัจจัยกับ ของเหตุปจั จัยกบั วิธกี าร สรา้ งสรรค ์ ตามแนวคดิ ของพทุ ธศาสนา วิธกี ารแก้ แกป้ ญั หาของศาสนาทีต่ น และศาสนาที่นบั ถอื ปญั หา หรือ นับถือ ๔. นำเสนอและอธิบาย แนวคดิ ของ ๕. นำความรู้ไปประยุกต์ใช้ ศาสนาที่ตน ในสถานการณ์กำหนด นับถือตามท่ี กำหนด ๑๐. วิเคราะห์ ผู้เรยี นรอู้ ะไร ๑. ทักษะ การนำเสนอ ๑. รวบรวมหลกั ธรรมคำสอน พระพุทธ- พระพุทธศาสนาสอน การวเิ คราะห ์ หลกั ธรรมคำสอน ของพุทธศาสนาหรอื ศาสนา ศาสนาใน การฝึกตนไมใ่ ห้ประมาท ๒. ทกั ษะ ของพทุ ธศาสนา ทีน่ บั ถือ การฝึกตน เพ่อื เปน็ ทางรอดของชวี ิต การสรปุ หรอื ศาสนาท ่ี ๒. วิเคราะหแ์ ยกแยะหลกั ไม่ให้ประมาท ท่ีนำมาซ่ึงมุ่งประโยชน์สุข ลงความเหน็ เกย่ี วกับการดำเนนิ ธรรมคำสอนของศาสนา มุง่ ประโยชน์ แก่ตนเองและสันตภิ าพ ๓. ทักษะ ชีวติ โดยไม่ประมาท ๓. วเิ คราะห์หลกั ธรรมคำสอน และสันตภิ าพ ของโลก การประยกุ ต ์ ทเี่ กีย่ วกับการดำเนินชีวติ บคุ คล ผ้เู รยี นทำอะไรได ้ ใชค้ วามรู ้ โดยไมป่ ระมาท สังคม วิเคราะหก์ ารฝึกฝนตนเอง ๔. ทกั ษะ ๔. ให้ความเหน็ เกี่ยวกบั และโลก ในการปฏิบัตติ ามแนวคดิ กระบวนการคิด หลกั ธรรมคำสอน หรอื แนวคดิ ของศาสนาท่ีตนนับถือ แกป้ ญั หาอยา่ ง ๕. นำเสนอแนวทางการนำ ของศาสนา สร้างสรรค์ ความรไู้ ปประยุกตใ์ ชใ้ ห้ ท่ตี นนบั ถือ สอดคลอ้ งกบั สงั คมโลก ตามทีก่ ำหนด ปัจจุบนั 218 แนวทางการจัดกิจกรรมการเรยี นร้เู พอื่ พัฒนาทกั ษะการคิด ระดบั มัธยมศกึ ษา กลมุ่ สาระการเรยี นรู้สังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ชี้วดั ผ้เู รยี นรอู้ ะไร/ทำอะไรได ้ ทักษะการคิด ชิ้นงาน/ แนวการจัดการเรียนร้ ู ภาระงาน เพอื่ พฒั นาทกั ษะการคดิ ๑๑. วิเคราะห์ ผู้เรยี นรูอ้ ะไร ๑. ทกั ษะ การอธิบายความ ๑. ศึกษาและวเิ คราะห์ พระพุทธ- การปฏิบัติตามปรัชญา การวเิ คราะห์ สอดคลอ้ งของ แนวคิดของพทุ ธศาสนา ศาสนากบั เศรษฐกิจพอเพียงชว่ ยการ ๒. ทักษะ ศาสนาท่ีตนนบั ถอื หรอื ศาสนาทน่ี ับถือเพอ่ื ปรชั ญาของ พัฒนาประเทศแบบยัง่ ยืน การเชื่อมโยง กบั ปรชั ญาของ การพัฒนาประเทศ เศรษฐกจิ และมคี วามมนั่ คงทาง ๓. ทักษะ เศรษฐกจิ พอเพียง ๒. ศกึ ษาวเิ คราะหแ์ นวคดิ พอเพยี ง เศรษฐกิจ การประยกุ ต์ เพอื่ การพฒั นา ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง และการพัฒนา ผู้เรียนทำอะไรได ้ ใช้ความร ู้ ประเทศแบบยง่ั ยนื เพ่อื การพัฒนาประเทศ ประเทศ วเิ คราะหค์ วามสอดคลอ้ ง ๔. ทกั ษะ ๓. ศกึ ษาความสอดคล้อง แบบย่งั ยืน ของศาสนาทต่ี นนบั ถอื กับ กระบวนการคิด สัมพันธ์กนั ของศาสนาทตี่ น หรอื แนวคดิ ปรชั ญาของเศรษฐกจิ แก้ปญั หาอยา่ ง นบั ถอื กับปรชั ญาของ ของศาสนา พอเพยี ง และการพฒั นา สรา้ งสรรค์ เศรษฐกจิ พอเพยี งเพอื่ ท่ีตนนับถอื ประเทศแบบย่ังยืน การพฒั นาประเทศแบบย่งั ยนื ตามทก่ี ำหนด ๔. อธบิ ายความสอดคลอ้ ง ของศาสนาทต่ี นนบั ถอื กับ ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งเพอ่ื การพัฒนา ประเทศแบบยัง่ ยนื ๕. นำเสนอแนวทาง การปฏบิ ัตติ นที่สอดคลอ้ งกบั หลกั การของศาสนาและปรชั ญา ของเศรษฐกิจพอเพยี ง เพ่อื การพฒั นาประเทศ ๑๒. วิเคราะห์ ผเู้ รียนร้อู ะไร ๑. ทักษะ การนำเสนอผล ๑. ศึกษาขอ้ มูลเกยี่ วกับ ความสำคัญ พระพุทธศาสนามที ฤษฎี การวิเคราะห์ การวเิ คราะห ์ พระพทุ ธศาสนาหรอื ศาสนา ของ และวธิ ีการที่เป็นสากล ๒. ทักษะ ความสำคญั ของ ที่ตนนบั ถอื การศึกษา พระพทุ ธ- จึงชว่ ยสร้างความสงบสขุ การทำให้ พระพุทธศาสนา ทสี่ มบูรณ์ การเมืองและ ศาสนา แก่โลกดา้ นการศึกษา กระจ่าง หรือศาสนาทตี่ น สันติภาพ เกี่ยวกับ ท่สี มบูรณ์ การเมืองและ ๓. ทักษะ นับถอื กับการศึกษา ๒. ศกึ ษาวเิ คราะห์ความ การศึกษา สันตภิ าพ กระบวนการคิด ที่สมบรู ณ์การเมือง สมั พันธข์ องพระพทุ ธศาสนา ทีส่ มบรู ณ์ ผู้เรยี นทำอะไรได ้ แกป้ ัญหาอย่าง และสันติภาพ หรือศาสนาที่ตนนบั ถอื การเมอื ง วิเคราะห์ความสำคัญ สรา้ งสรรค์ กับการศึกษาท่ีสมบูรณ์ และ ของพระพทุ ธศาสนาหรือ การเมืองและสันตภิ าพ แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพอ่ื พัฒนาทักษะการคิด ระดบั มัธยมศกึ ษา 219 กลุ่มสาระการเรยี นรูส้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวชว้ี ัด ผเู้ รียนรอู้ ะไร/ทำอะไรได้ ทกั ษะการคดิ ชิ้นงาน/ แนวการจัดการเรยี นรู้ ภาระงาน เพอ่ื พัฒนาทักษะการคิด สันติภาพ ศาสนาท่ตี นนับถอื ๓. สรุปความสัมพันธข์ อง หรอื แนวคดิ เกี่ยวกับการศึกษาท่ี พระพุทธศาสนาหรอื ศาสนา ของศาสนา สมบูรณ์ การเมืองและ ท่ีตนนบั ถือ การศกึ ษา ทต่ี นนับถอื สันตภิ าพ ทส่ี มบรู ณ์ การเมืองและ ตามทกี่ ำหนด สนั ติภาพ ๔. ศกึ ษาข้อมลู เพ่มิ เตมิ เพ่ือนำมาสนับสนนุ ข้อสรุป ๕. อธิบายข้อสรปุ พร้อมท้งั ให้เหตุผลประกอบใหเ้ ห็น ชัดเจน ๑๓. วเิ คราะห์ ผเู้ รียนร้อู ะไร ๑. ทักษะ การนำเสนอ ๑. รวบรวมขอ้ มลู ขอ้ ธรรม หลกั ธรรม พระรัตนตรยั และ การวเิ คราะห ์ หลกั ธรรม อธบิ าย ในกรอบอรยิ สัจ ๔ หรือ ในกรอบ หลักอรยิ สัจ ๔ ๒. ทักษะ ความหมาย หลักธรรมสำคัญของศาสนา อริยสัจ ๔ เปน็ หนทางในการพัฒนา การสรปุ และนำเสนอ ทตี่ นนบั ถือ หรือ ตนเองไปสู่ความดงี ามและ ลงความเหน็ แนวทางการนำไป ๒. ศึกษาความหมายของ หลักคำสอน ความม่นั คงในความดี ๓. ทกั ษะ ประยกุ ตใ์ ช ้ ข้อธรรมแตล่ ะข้อ ของศาสนา ผูเ้ รยี นทำอะไรได ้ การประยกุ ต ์ ใหส้ อดคลอ้ งกับ ๓. วเิ คราะหค์ วามหมายของ ทต่ี นนับถอื อธบิ ายความหมายของ ใชค้ วามร ู้ ชีวิตประจำวนั ขอ้ ธรรม หลักธรรมของอรยิ สัจ ๔ ๔. ทักษะ ๔. นำเสนอผลการวิเคราะห ์ หรอื หลกั ธรรมของศาสนา กระบวนการคดิ ๕. อภปิ รายถึงผลของการ ท่ีตนนบั ถือ แก้ปญั หาอย่าง ปฏิบัติตนตามหลกั อริยสจั ๔ สร้างสรรค ์ ๖. นำเสนอแนวทางการนำ หลกั ธรรมในกรอบ อรยิ สัจ ๔ ไปประยกุ ต์ใช ้ ในชวี ิตประจำวนั ๑๔. วเิ คราะห์ ผูเ้ รยี นรอู้ ะไร ๑. ทักษะ การนำเสนอขอ้ คิด ๑. รวบรวมประวัตสิ าวก ชาดก ข้อคดิ และ ชาดกเรือ่ งเลา่ เป็นตัวอยา่ ง การสรปุ อา้ งอิง และแบบอย่าง เรอ่ื งเล่า และศาสนกิ ชน แบบอยา่ ง ของความเพียรพยายาม ๒. ทกั ษะ การดำเนินชวี ิต ตัวอย่าง การดำเนิน ในการสงั่ สมความดจี นมี การวิเคราะห ์ อธิบายข้อคดิ ๒. ศึกษาและสรปุ สาระ ชวี ิตจาก ความก้าวหน้าในชวี ิต และแบบอยา่ ง สำคัญของเรอื่ ง 220 แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรเู้ พื่อพัฒนาทกั ษะการคิด ระดบั มธั ยมศึกษา กลมุ่ สาระการเรยี นรู้สงั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวชว้ี ดั ผู้เรียนรู้อะไร/ทำอะไรได ้ ทกั ษะการคดิ ชนิ้ งาน/ แนวการจดั การเรียนร ู้ ภาระงาน เพอื่ พัฒนาทกั ษะการคดิ ประวัติ แบบอย่างของคนดีทำให้ ๓. ทกั ษะ การดำเนินชวี ติ ๓. วเิ คราะหข์ อ้ คดิ และแบบ สาวก ชาดก เกิดพลังศรัทธาจูงใจให้คน การประยกุ ต์ และเสนอแนวทาง อยา่ งการดำเนนิ ชวี ติ จากเรอื่ ง เรอื่ งเล่า ปฏิบัติตามและเห็นว่า ใช้ความร้ ู การประยุกตใ์ ชใ้ ห้ ๔. ทำความเขา้ ใจกบั ข้อคิด และ ปญั หาอปุ สรรคในชีวิต ๔. ทักษะ สอดคล้องกับ และแบบอย่างการดำเนินชวี ติ ศาสนกิ ชน สามารถแก้ไขได ้ กระบวนการคดิ ชีวิตประจำวัน ๕. นำเสนอข้อคดิ และแบบ ตวั อยา่ ง ผู้เรยี นทำอะไรได ้ แกป้ ัญหาอย่าง ดว้ ยรปู แบบท่ ี อย่างการดำเนินชวี ิต ตามที่กำหนด บอกและอธิบายข้อคิด สร้างสรรค ์ ผ้เู รียนถนดั พรอ้ มยกตัวอย่างตามเรือ่ ง และแบบอยา่ งการดำเนนิ ใหเ้ หน็ ชดั เจน ชีวิตจากประวตั สิ าวก ๖. ตรวจสอบความเป็นเหตุ ชาดก เรอ่ื งเล่า และ เปน็ ผลของข้อสรปุ ศาสนิกชนตัวอยา่ ง ๗. นำเสนอแนวทาง การนำขอ้ คิดและแบบอยา่ ง การดำเนินชีวติ ไป ประยุกต์ใช ้ ๑๕. วิเคราะห์ ผเู้ รียนรอู้ ะไร ๑. ทักษะ ๑. การอธิบาย ๑. ต้ังประเดน็ คำถาม คณุ คา่ และ พระไตรปฎิ กมีการ การทำให ้ สาระสำคญั ของ “พระไตรปิฎกหรือคมั ภรี ์” ความสำคัญ สังคายนาสืบทอดมา กระจ่าง พระไตรปิฎกหรือ คืออะไร มีความสำคัญต่อ ของการ จำนวนหลายครงั้ จึงเปน็ ๒. ทักษะ คมั ภรี ์ของศาสนาที่ ศาสนาอย่างไร สงั คายนา คมั ภีรท์ ีเ่ ชื่อถอื ไดผ้ ู้ศกึ ษา การสรปุ อ้างอิง ตนนับถือและ ๒. สบื คน้ ขอ้ มลู และร่วมกัน พระไตรปฎิ ก และปฏบิ ัติตามสามารถนำ ๓. ทักษะ นำเสนอโดยย่อ อภปิ รายเพ่ือสรุป หรอื คมั ภีร์ ไปเป็นแนวทางการดำเนนิ กระบวนการคดิ ๒. การนำเสนอ ๓. ศึกษาสาระสำคญั ของ ของศาสนา ชีวิตได้ด ี แกป้ ญั หาอย่าง ข้ันตอนการทำ พระไตรปฎิ กหรือคมั ภีร์ของ ท่ีตนนับถอื ผเู้ รียนทำอะไรได ้ สร้างสรรค ์ สงั คายนาและให้ ศาสนาท่ีตนนับถือ และการ วิเคราะหค์ ุณค่าและ เหตุผลทต่ี ้อง ๔. สรุปสาระสำคญั ของ เผยแผ ่ ความสำคัญของ มกี ารทำสังคายนา พระไตรปิฎกหรือคมั ภรี ข์ อง การสังคายนาพระไตรปิฎก พระไตรปิฎก หรอื ศาสนาท่ตี นนับถอื หรือคัมภีร์ของศาสนา คมั ภรี ์ของศาสนา ๕. ศกึ ษาและสรุปข้ันตอน ทตี่ นนบั ถอื ของการทำสังคายนา ๖. นำเสนอขน้ั ตอนการทำ สงั คายนาและให้เหตผุ ล ทตี่ ้องมีการทำสังคายนา แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรเู้ พือ่ พฒั นาทกั ษะการคดิ ระดับมธั ยมศึกษา 221 กลุม่ สาระการเรยี นร้สู งั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ช้วี ัด ผู้เรยี นรอู้ ะไร/ทำอะไรได้ ทกั ษะการคดิ ช้ินงาน/ แนวการจัดการเรยี นร ู้ ภาระงาน เพื่อพฒั นาทกั ษะการคิด พระไตรปฎิ กหรือคัมภีร์ของ ศาสนา ๑๖. เชอ่ื ม่ันต่อ ผเู้ รยี นรอู้ ะไร ๑. ทักษะ รายงานผล ๑. ศกึ ษากรณตี ัวอย่าง ผลของการ การทำดีละความชั่ว การสรุป การศึกษากรณี ๒. สรปุ สาระความรทู้ ไ่ี ด้ ทำความดี ช่วยให้การตัดสนิ ใจดำเนินการ ลงความเหน็ ตวั อยา่ งบุคคลท่ไี ด้ จากการศึกษากรณตี ัวอย่าง ความชัว่ เร่ืองใด ๆ ได้ถกู ตอ้ งโดย ๒. ทกั ษะ รับผลตอบแทนจาก ๓. แสดงความรสู้ กึ ต่อขอ้ มลู สามารถ อาศยั วิธคี ิดแบบอรยิ สจั ๔ การสำรวจ การทำความด/ี พรอ้ มทง้ั ให้เหตุผลประกอบ วเิ คราะห์ การปฏบิ ตั ติ นตามหลัก ค้นหา ความช่ัว ๔. เช่อื มโยงกรณตี ัวอย่าง สถานการณ์ ธรรมชว่ ยใหช้ ีวิตเกิด ๓. ทักษะ เข้ากบั หลักธรรม และ ทีต่ ้องเผชิญ สันตสิ ขุ และอยรู่ วมกัน การประยุกต ์ สรุปผลของการทำความดี และตัดสิน เปน็ ชาตอิ ย่างสมานฉนั ท ์ ใชค้ วามรู้ และความชั่ว ใจเลอื ก ผเู้ รียนทำอะไรได ้ ๓. ทกั ษะ ๕. คน้ หาบคุ คลทท่ี ำความด/ี ดำเนนิ การ ๑. เช่ือม่นั ตอ่ ผลของการ กระบวนการคดิ ความช่ัวในชมุ ชนของตน หรือปฏบิ ัติ ทำความดี ความช่ัว แกป้ ัญหาอย่าง พรอ้ มทง้ั บอกลักษณะของ ตนไดอ้ ยา่ ง ๒. ตัดสินใจเลือกดำเนนิ สร้างสรรค ์ การทำความดี/ความช่วั มีเหตุผล การหรอื ปฏบิ ตั ิตนไดอ้ ยา่ ง และผลของการปฏบิ ัต ิ ถูกต้องตาม มเี หตุผลถกู ต้อง ๖. สมมติบทบาทนกั เรยี น หลักธรรม ตามหลักธรรม จริยธรรม เปน็ บคุ คลในกรณตี ัวอยา่ ง จริยธรรม ๓. กำหนดเป้าหมาย นกั เรยี นจะมีแนวปฏิบตั ิตน และกำหนด บทบาทการดำเนินชีวิต อย่างไรท่เี หมาะสมกับ เป้าหมาย เพื่อการอยรู่ ่วมกนั อย่าง สภาวะการณข์ องนักเรยี น บทบาท สนั ตสิ ุข และอย่รู ว่ มกนั ๗. รายงานผลการศกึ ษากรณี การดำเนิน เป็นชาติอยา่ งสมานฉนั ท์ ตัวอยา่ งบคุ คลที่ไดร้ บั ผล ชีวติ เพ่อื ตอบแทนจากการทำ การอยู่รว่ มกัน ความด/ี ความชัว่ อยา่ ง สันติสุข และอยูร่ ว่ ม กนั เป็นชาติ อย่าง สมานฉนั ท ์ 222 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นร้เู พื่อพัฒนาทักษะการคิด ระดับมธั ยมศึกษา กลมุ่ สาระการเรียนรู้สังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวชวี้ ดั ผูเ้ รยี นร้อู ะไร/ทำอะไรได ้ ทกั ษะการคิด ชิ้นงาน/ แนวการจัดการเรยี นรู้ ภาระงาน เพอ่ื พฒั นาทกั ษะการคดิ ๑๗. อธิบาย ผู้เรียนรอู้ ะไร ๑. ทักษะ แผน่ พับนำเสนอ ๑. ศึกษาประวัติศาสดาท่ ี ประวัติ ประวัติศาสดา การสรปุ อ้างองิ ประวตั ศิ าสดาของ นักเรยี นนับถือ ศาสดาของ ผเู้ รียนทำอะไรได ้ ๒. ทักษะ ศาสนาทน่ี บั ถอื ๒. วเิ คราะห์ประวัต ิ ศาสนาอน่ื ๆ อธิบายประวตั ิศาสดา การวเิ คราะห ์ หลักธรรม คำสอน โดยสังเขป ของศาสนาอืน่ ๆ โดย ๓. ทกั ษะ และอ่ืน ๆ ท่ีเกย่ี วขอ้ ง สังเขป การประยกุ ต ์ ๓. พดู นำเสนอประวตั ศิ าสดา ใชค้ วามรู้ ทนี่ ับถอื โดยสังเขป ๔. ทักษะ ๔. จัดทำแผน่ พับเพอ่ื นำเสนอ กระบวนการคิด ตามประเด็นที่กำหนด แกป้ ัญหาอย่าง สรา้ งสรรค์ ๑๘. ตระหนักใน ผเู้ รียนร้อู ะไร ๑. ทักษะ การนำเสนอคณุ คา่ ๑. ระบปุ ระเดน็ ปญั หา คณุ คา่ และ คา่ นิยม จริยธรรมเปน็ สง่ิ กระบวนการคิด และความสำคัญ ในการคดิ ความสำคัญ ทกี่ ำหนดใหเ้ กิดความเช่อื อยา่ งม ี ของค่านยิ มและ ๒. ประมวลข้อมลู ท่ีเกีย่ วกบั ของค่านยิ ม และการประพฤตติ นของ วจิ ารณญาณ จรยิ ธรรม ข้อมูลในทุกแงม่ ุม จรยิ ธรรม แตล่ ะศาสนาการเรียนรคู้ ่า ๒. ทักษะ ๓. วิเคราะหข์ อ้ มลู ที่เป็นตัว นิยม จริยธรรมของแตล่ ะ กระบวนการคดิ ๔. พิจารณาทางเลอื ก กำหนด ศาสนาก่อใหเ้ กดิ ความ แกป้ ัญหาอย่าง โดยการใชห้ ลักเหตุผล ความเชื่อ เข้าใจตอ่ กนั ของศาสนิกชน สร้างสรรค์ ประกอบการพิจารณาข้อมลู และพฤติกรรม ผูเ้ รยี นทำอะไรได ้ ๕. สรุปลงความเห็น ที่แตกต่าง ตระหนกั ในคณุ ค่าของ กันของ ค่านิยม จรยิ ธรรมในการ ศาสนกิ ชน เชือ่ มโยงความสมั พันธข์ อง ศาสนาต่าง ๆ ศาสนาและศาสนกิ ชน เพ่ือขจดั ความขดั แย้ง และอยู่รว่ ม กนั ในสงั คม อยา่ ง สันติสขุ แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นรู้เพื่อพัฒนาทกั ษะการคิด ระดบั มัธยมศกึ ษา 223 กลุ่มสาระการเรียนรูส้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวชว้ี ัด ผู้เรียนรอู้ ะไร/ทำอะไรได ้ ทกั ษะการคิด ช้นิ งาน/ แนวการจดั การเรยี นรู ้ ภาระงาน เพ่อื พฒั นาทักษะการคดิ ๑๙. เหน็ คุณค่า ผู้เรยี นร้อู ะไร ๑. ทักษะ การแสดงบทบาท ๑. ระบปุ ระเดน็ ปัญหาใน เช่ือมั่น การพฒั นาชวี ติ กระบวนการคดิ สมมตเิ พือ่ นำเสนอ การคดิ เป็นสถานการณ ์ และมงุ่ มนั่ การพฒั นาจิต ด้วยวิธคี ดิ อยา่ งม ี วิธีการคดิ แบบ ๒. ประมวลข้อมูลท่เี กยี่ วข้อง พฒั นาชวี ติ แบบโยนโิ สมนสกิ าร วจิ ารณญาณ โยนิโสมนสกิ าร ด้วยวิธีการคดิ แบบโยนิโส- ด้วยการ ชว่ ยให้เกิดความเขา้ ใจ ๒. ทกั ษะ หรือตามแนวทาง มนสกิ าร พฒั นาจติ และ อย่างถ่องแท้ ชว่ ยให้เกิด กระบวนการคิด ของศาสนาที่นบั ถอื ๓. วเิ คราะห์ขอ้ มลู และเลือก พัฒนาการ ความเชื่อม่ันและมั่นใจ แกป้ ัญหาอย่าง ตามสถานการณ ์ ทางเลือกเพ่ือการแกป้ ัญหา เรียนร ู้ ในการพัฒนาตนเอง สร้างสรรค ์ ท่กี ำหนด ด้วยหลักการของเหตุและผล ด้วยวธิ ีคิด ผู้เรียนทำอะไรได ้ ๔. วิเคราะห์ทางเลือก แบบโยนโิ ส- พฒั นาคุณภาพชีวติ ด้วย ๕. ตดั สนิ ใจเลือกทางเลอื ก มนสิการ วธิ กี ารพฒั นาจิตแบบ หรือการ โยนโิ สมนสกิ าร พัฒนาจติ ตามแนวทาง ของศาสนา ที่ตนนบั ถือ ๒๐. สวดมนต์ ผเู้ รยี นรู้อะไร ๑. ทกั ษะ การบริหารจิตและ ๑. ทบทวนความรู้เดมิ ด้วย แผ่เมตตา ๑. การสวดมนตแ์ ปล การนำความรู้ เจริญปญั ญาตาม การบรหิ ารจิตและเจริญปัญญา และบริหาร- และแผเ่ มตตาเป็นความ ไปใช ้ หลักสติปฏั ฐาน ตามวิธกี ารท่เี คยปฏบิ ตั ิ จติ และ ปรารถนาดีตอ่ สรรพสัตว ์ ๒. ทกั ษะการหา หรือตามแนวทาง ๒. นำเสนอวิธีการบรหิ ารจิต เจรญิ ปญั ญา ทัง้ หลาย แบบแผน ของศาสนาทตี่ น ที่เคยปฏบิ ัตมิ า ตามหลกั ๒. การบรหิ ารจิตและ ๓. ทกั ษะ นับถอื ๓. ศกึ ษาหลกั การบริหารจติ สติปฏั ฐาน เจริญปญั ญาเป็นความดี การประยกุ ต ์ และเจรญิ ปัญญาตามหลกั สติ หรอื ตาม ท่เี กดิ ผลสงู สุดทำให้ตนเอง ใชค้ วามรู ้ ปฏั ฐานหรอื ตามแนวทางของ แนวทาง มจี ติ สงบเกดิ ปญั ญาตาม ๔. ทกั ษะ ศาสนาท่ีตนนับถอื ของ ศาสนา ความเป็นจรงิ กระบวนการคิด ๔. เชือ่ มโยงข้อมลู ที่ตนนับถอื ผ้เู รียนทำอะไรได ้ แก้ปัญหาอยา่ ง ๕. สรปุ เป็นแบบแผนการ ๑. อธบิ ายหลักสติปัฏฐาน สรา้ งสรรค ์ บรหิ ารจติ และเจรญิ ปญั ญา หรอื ตามแนวทางของ ตามหลักสติปฏั ฐานหรือตาม ศาสนาทต่ี นนับถือ แนวทางของศาสนาทตี่ นนบั ถอื ๒. ปฏิบตั ติ นตามหลกั ๖. ปฏบิ ัตติ นตามแบบแผน สติปัฏฐานหรอื ตามแนวทาง ๗. นำแนวทางการนำ ของศาสนาที่ตนนบั ถอื แบบแผนไปประยกุ ต์ใช้ใน การดำเนินชีวิต 224 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นรเู้ พ่อื พฒั นาทักษะการคิด ระดับมธั ยมศกึ ษา กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวชว้ี ดั ผู้เรยี นรู้อะไร/ทำอะไรได ้ ทกั ษะการคดิ ชน้ิ งาน/ แนวการจดั การเรยี นร้ ู ภาระงาน เพอื่ พัฒนาทกั ษะการคิด ๒๑. วิเคราะห์ ผเู้ รียนรอู้ ะไร ๑. ทกั ษะ ๑. โครงงาน ๑. รวบรวมข้อมลู โครงงาน หลกั ธรรม หลกั ธรรมของพระพุทธ การวเิ คราะห ์ กิจกรรมท่เี ก่ียว กิจกรรมทเ่ี กย่ี วเนอื่ งกบั สำคัญในการ ศาสนามาใชใ้ นการดำรง ๒. ทักษะ เน่อื งกบั ศาสนา ศาสนาตา่ ง ๆ ในชมุ ชน อยรู่ ว่ มกนั ชีวติ ช่วยใหเ้ กดิ สนั ตสิ ขุ การทำให้ ตา่ ง ๆ ในชุมชน ๒. สัมภาษณผ์ ู้นำชุมชน อย่างสนั ติสขุ และสนบั สนุนใหผ้ อู้ ื่นเห็น กระจ่าง และสังคม เกย่ี วกบั การบริหารชมุ ชนที่มี ของศาสนา ความสำคญั ๓. ทกั ษะ เน้นการนำ ความแตกต่างกนั ทางศาสนา อน่ื ๆ และ ผู้เรียนทำอะไรได ้ กระบวนการคดิ หลกั ธรรมมาใช ้ อย่างสันตสิ ขุ ชักชวน ๑. หลักธรรมสำคญั ในการ แกป้ ญั หาอย่าง ๒. การนำเสนอ ๓. รวบรวมขา่ วต่าง ๆ เก่ียวกบั ส่งเสรมิ อยูร่ ่วมกนั อยา่ งสันติสุข สรา้ งสรรค์ ภาพขา่ วการจดั การทำกิจกรรมรว่ มกันของ สนับสนนุ ของศาสนา กิจกรรมทางศาสนา ศาสนา ให้บคุ คลอ่นื ๒. ชกั ชวน ส่งเสรมิ ๔. วเิ คราะหข์ ่าวเพื่อศึกษา เหน็ ความ สนับสนนุ ให้บุคคลอนื่ เหตุและผลของการปฏบิ ัติ สำคญั ของ เห็นความสำคญั ของ กิจกรรมร่วมกนั การทำความ การทำความดตี อ่ กนั ๕. สรปุ ความรู้และหาข้อมลู ดีตอ่ กัน สนับสนุนขอ้ สรปุ ๒๒. เสนอ ผูเ้ รียนรู้อะไร ๑. ทกั ษะ โครงการศาสน- ๑. แบง่ กลุ่มการทำงาน แนวทาง ทุกสงั คมมีกจิ กรรม การรวบรวม สัมพนั ธ์ ๒. สมาชกิ วเิ คราะหข์ ้อมลู การจัด ศาสนสมั พันธ์สามารถชว่ ย ขอ้ มลู การจดั กิจกรรมของแต่ละ กจิ กรรม แก้ปัญหาทางสังคมทีม่ ี ๒. ทกั ษะ ศาสนาและคดิ โครงงาน ความรว่ มมอื ความแตกตา่ งกนั ทาง การประยุกต์ การจดั กจิ กรรม ของ ศาสนา ใชค้ วามร ู ้ ๓. นำเสนอผลงาน ทุกศาสนา ผู้เรยี นทำอะไรได ้ ๓. ทกั ษะ ๔. สรปุ องคค์ วามรูร้ ่วมกนั ในการ จดั กจิ กรรมความร่วมมือ กระบวนการคิด แกป้ ัญหา ของทกุ ศาสนาในการ แกป้ ญั หาอยา่ ง และพฒั นา แกป้ ญั หาและพฒั นาชุมชน สรา้ งสรรค ์ สงั คม แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรียนร้เู พ่ือพัฒนาทักษะการคิด ระดบั มธั ยมศกึ ษา 225 กลุ่มสาระการเรยี นรสู้ งั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระท่ี ๑ ศาสนา ศลี ธรรม จริยธรรม มาตรฐาน ส ๑.๒ เข้าใจ ตระหนักและปฏิบัติตนเป็นศาสนิกชนท่ีดี และธำรงรักษาพระพุทธศาสนา หรือศาสนาท่ีตนนบั ถอื ตวั ชี้วัด ผเู้ รยี นรู้อะไร/ทำอะไรได้ ทักษะการคิด ชิน้ งาน/ แนวการจดั การเรยี นรู ้ ภาระงาน เพอื่ พัฒนาทักษะการคิด ๑. ปฏิบตั ิตน ผ้เู รียนรู้อะไร ๑. ทักษะ ๑. การนำเสนอ ๑. รวมรวมประวัติของพทุ ธ เปน็ ศาสนิกชน การปฏิบัตติ นเปน็ การวิเคราะห์ ผลการวเิ คราะห์ สาวกหรือสาวกที่ดีตามหลกั ที่ดตี ่อสาวก พทุ ธศาสนกิ ชนที่ดีต่อสาวก ๒. ทักษะ การปฏบิ ตั ติ นของ การของศาสนาท่นี ับถอื สมาชกิ ใน คือพระสงฆ์ดว้ ยกาย วาจา การประยุกต์ พทุ ธสาวก และ ๒. วิเคราะห์การปฏบิ ตั ติ น ครอบครวั ใจ ปฏิสันฐานในโอกาส ใชค้ วามร้ ู การเปน็ ศาสนิกชน ของสาวก และคนรอบ อนั ควร ชว่ ยส่งเสริมการ ๓. ทักษะ ที่ดี ๓. นำเสนอผลการวเิ คราะห ์ ข้าง เผยแผพ่ ระพุทธศาสนา กระบวนการคิด ๒. แนวทาง การปฏิบตั ติ นของพทุ ธสาวก ผูเ้ รยี นทำอะไรได้ แก้ปญั หาอย่าง การปฏิบตั ติ นเป็น และการเปน็ ศาสนิกชนทีด่ ี บอกวธิ กี ารและปฏบิ ตั ิตน สรา้ งสรรค ์ ศาสนิกชนทดี่ ี ๔. สำรวจสถานการณ์ปัจจบุ นั เปน็ ศาสนิกชนทด่ี ตี อ่ สาวก ตอ่ สาวกของ ๕. คัดเลือกขอ้ มูลที่มคี วาม สมาชิกในครอบครัว ศาสนาทตี่ นนบั ถอื สอดคล้องกบั สถานการณ์ และคนอน่ื ปจั จบุ นั ๖. นำเสนอแนวทางการนำ ขอ้ มลู มาประยุกต์ใช้กับ สถานการณป์ ัจจุบัน ๒. ปฏิบตั ติ น ผู้เรียนรูอ้ ะไร ทักษะ การแสดงบทบาท ๑. กำหนดสถานการณ ์ ถูกต้องตาม การปฏบิ ัตติ นตาม การประยกุ ต์ สมมติการปฏิบตั ติ น ในการปฏิบตั ิ ศาสนพธิ ี ศาสนพธิ ีและพิธีกรรม ใชค้ วามร ู้ ที่ถูกตอ้ งตาม ๒. ศกึ ษาและรวบรวมข้อมลู พธิ ีกรรมตาม ทถ่ี ูกตอ้ งชว่ ยใหเ้ กิดความ ศาสนพิธี พธิ กี รรม ทเี่ ก่ยี วข้อง หลักศาสนา สุขและเบกิ บานใจทีม่ ี ตามหลกั ศาสนา ๓. คดั เลอื กขอ้ มูลท่ีมีความ ที่ตนนบั ถอื โอกาสได้เข้าถงึ ที่ตนนบั ถอื สอดคลอ้ งกบั สถานการณ ์ พระรัตนตรยั ๔. ตรวจสอบความเปน็ ไปได ้ ผเู้ รียนทำอะไรได ้ ของขอ้ มลู กับสถานการณ์ บอกวิธีการและปฏิบตั ติ น ตามหลักเหตแุ ละผล ตามศาสนพธิ ี พธิ ีกรรม ๕. ใช้ความรู้กบั สถานการณ ์ ของศาสนาที่ตนนับถอื ทก่ี ำหนด 226 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรียนรู้เพอื่ พัฒนาทักษะการคิด ระดับมธั ยมศกึ ษา กลมุ่ สาระการเรยี นรูส้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวชว้ี ดั ผูเ้ รยี นรู้อะไร/ทำอะไรได ้ ทกั ษะการคดิ ช้ินงาน/ แนวการจัดการเรยี นร ู้ ภาระงาน เพ่อื พฒั นาทกั ษะการคิด ๓. แสดงตนเป็น ผเู้ รียนร้อู ะไร ทกั ษะ การแสดงบทบาท ๑. กำหนดสถานการณ์ใน พทุ ธมามกะ การแสดงตนเป็น การประยุกต์ สมมติการปฏิบัติตน การปฏบิ ัติ หรอื แสดง พทุ ธมามกะ เป็นการยอมรบั ใช้ความร ู้ ทถี่ ูกต้องใน ๒. ศึกษาและรวบรวมข้อมลู ตนเป็น วา่ ตนเปน็ ชาวพุทธ ศาสนพิธี พิธกี รรม ที่เกี่ยวขอ้ ง ศาสนิกชน มพี ระรตั นตรัยเปน็ ท่ีพึง่ ตามหลกั ศาสนา ๓. คัดเลือกขอ้ มลู ท่ีมีความ ของศาสนา ผู้เรียนทำอะไรได ้ ท่ีตนนับถือ สอดคลอ้ งกับสถานการณ ์ ทีต่ นนับถอื แสดงตนเป็นศาสนกิ ชน ๔. ตรวจสอบความเป็นไปได ้ ของศาสนาทต่ี นนบั ถอื ของข้อมลู กับสถานการณ ์ ตามหลักเหตุและผล ๕. ใช้ความรู้กบั สถานการณ ์ ท่ีกำหนด ๔. วเิ คราะห ์ ผูเ้ รียนรู้อะไร ๑. ทักษะ นิทรรศการ ๑. รวบรวมข้อมลู เก่ยี วกบั วนั หลกั ธรรม การเข้ารว่ มพธิ กี รรมด้วย การวเิ คราะห์ เก่ยี วกับวนั สำคญั และเทศกาลสำคัญทาง คติธรรมที่ ความเต็มใจและปฏิบัติตาม ๒. ทักษะ ทางศาสนาทน่ี บั ถือ ศาสนาท่นี ักเรียนนบั ถอื เกยี่ วเน่ืองกับ ไดถ้ ูกตอ้ ง ทำใหเ้ กิด การสรา้ งความร ู้ ๒. ศกึ ษาประวัตคิ วามเป็นมา วนั สำคญั ทาง ความสขุ สงบและเขา้ ถึง ๓. ทกั ษะ ของวันสำคัญทางศาสนา ศาสนา และ พระรตั นตรัย การนำความรู้ แตล่ ะวนั เทศกาลที่ ผู้เรียนทำอะไรได ้ ไปใช้ ๓. วิเคราะห์หลักธรรมหรอื สำคญั อธบิ ายหลักธรรมและ คติธรรมตา่ ง ๆ ทเ่ี ก่ยี วข้อง ของศาสนา การประพฤติปฏบิ ตั ติ นท่ีมี ๔. ศึกษาและรวบรวม ทต่ี นนับถือ ความสัมพนั ธ์เกีย่ วเนอ่ื งกบั การประพฤติปฏิบตั ติ น และปฏิบตั ิตน วันสำคัญทางศาสนา อย่างถูกตอ้ งในวนั หรือ ได้ถกู ต้อง แต่ละวนั เทศกาลสำคญั ทางศาสนา ๕. ร่วมกันจดั นิทรรศการ เกี่ยวกับวันสำคญั ทางศาสนา ท่ีนับถือ ๕. สมั มนาและ ผู้เรียนร้อู ะไร ๑. ทกั ษะ โครงการสัมมนา ๑. วางแผนจัดโครงการ เสนอแนะแนว พระพทุ ธศาสนาจะดำรง การประยุกต ์ แนวทางในการ สัมมนาแนวทางในการธำรง ทางในการ อย่คู ่โู ลกไดพ้ ุทธบรษิ ทั ตอ้ ง ใช้ความร้ ู ธำรงรกั ษาศาสนาที่ รกั ษาศาสนาที่ตนนบั ถือ ธำรงรกั ษา ร่วมมือกันศึกษาปฏิบตั ิ ตนนับถอื อนั สง่ ผล อนั สง่ ผลถงึ การพฒั นาตน แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพ่อื พัฒนาทักษะการคดิ ระดับมัธยมศึกษา 227 กลุ่มสาระการเรยี นรู้สังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวชว้ี ดั ผเู้ รียนรู้อะไร/ทำอะไรได้ ทักษะการคิด ชิ้นงาน/ แนวการจัดการเรียนร ู้ ภาระงาน เพ่อื พัฒนาทกั ษะการคิด ศาสนาท่ตี น เผยแผ่ ปกปอ้ ง เพื่อธำรง ๒. ทกั ษะ ถงึ การพฒั นาตน พัฒนาชาติและโลก นับถือ รกั ษาไว ้ กระบวนการคิด พฒั นาชาตแิ ละโลก ๒. จัดสมั มนาแนวทาง อันสง่ ผลถึง ผเู้ รยี นทำอะไรได ้ แกป้ ญั หาอย่าง ในการธำรงรกั ษาศาสนา การพัฒนาตน รว่ มอภปิ รายแสดง สรา้ งสรรค ์ ทีต่ นนบั ถอื อนั ส่งผลถึง พฒั นาชาติ ความคิดเห็น เพ่ือเสนอแนะ การพฒั นาตน และโลก แนวทางในการธำรงรักษา พัฒนาชาตแิ ละโลก ศาสนาทต่ี นนับถอื อนั ส่งผล ถึงการพฒั นาตน พฒั นาชาตแิ ละโลก 228 แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้เพอ่ื พฒั นาทักษะการคิด ระดบั มธั ยมศกึ ษา กลมุ่ สาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระท่ี ๒ หน้าทพี่ ลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนนิ ชีวิตในสงั คม มาตรฐาน ส ๒.๑ เข้าใจและปฏิบัติตนตามหน้าท่ีของการเป็นพลเมืองดี มีค่านิยมที่ดีงาม และธำรงรักษาประเพณีและวัฒนธรรมไทย ดำรงชีวิตอยู่ร่วมกันในสังคมไทย และสงั คมโลกอย่างสนั ตสิ ุข ตัวชี้วัด ผู้เรียนรอู้ ะไร/ทำอะไรได ้ ทักษะการคิด ชน้ิ งาน/ แนวการจัดการเรียนร ู้ ภาระงาน เพือ่ พัฒนาทกั ษะการคิด ๑. วิเคราะห์และ ผเู้ รยี นรูอ้ ะไร ๑. ทกั ษะ ๑. แผนภาพแสดง ๑. ศึกษากฎหมายทเ่ี กี่ยวขอ้ ง ปฏบิ ตั ติ นตาม กฎหมายท่เี กย่ี วขอ้ งกับ การสรปุ ความสมั พนั ธแ์ ละ กบั ตนเอง ครอบครัว ชมุ ชน กฎหมายท่ี ตนเอง ครอบครัว ชมุ ชน ลงความเห็น ผลกระทบของ ประเทศชาตแิ ละเรียนแผนภาพ เกย่ี วขอ้ งกบั ประเทศชาตแิ ละสังคมโลก ๒. ทกั ษะ การปฏิบัติตน ๒. ศกึ ษากรณีตัวอยา่ งการทำ ตนเอง จะนำไปส่คู วามสงบสขุ การวิเคราะห์ ตามกฎหมายท่ี ผดิ กฎหมายท่ีเกย่ี วข้อง ครอบครัว ในการอย่รู ่วมกัน ๓. ทกั ษะ เกยี่ วข้องกับตนเอง ๓. ใหค้ วามเห็นเกี่ยวกบั การ ชมุ ชน ผเู้ รียนทำอะไรได ้ กระบวนการคิด ครอบครัว ชมุ ชน ทำผดิ กฎหมายโดยอธิบายให้ ประเทศชาติ วิเคราะห์และปฏบิ ัติตน แกป้ ัญหาอย่าง ประเทศชาติ และ เหน็ ว่าผิดอย่างไร มผี ล และสงั คม ตามกฎหมายที่เกีย่ วข้อง สร้างสรรค ์ สังคมโลก กระทบกับชุมชน สงั คม โลก กับตนเอง ครอบครวั ๒. บนั ทึกการ อย่างไร ชุมชน ประเทศชาติ วเิ คราะหก์ รณี ๔. รวบรวมขา่ วสารจากสอื่ และสงั คมโลก ปญั หาจากขา่ ว/ ตา่ ง ๆ ท่มี ีการนำเสนอ เหตุการณ์การ ในชวี ติ ประจำวัน กระทำผิดกฎหมาย ๕. วิเคราะห์ข่าวและจำแนก ตา่ ง ๆ แลว้ เสนอ ประเภทขา่ วตามการกระทำ แนวทางแก้ไข ผิดกฎหมาย ๓. นิทรรศการ ๖. วเิ คราะห์ ค้นหาสาเหต ุ กฎหมายท่ี ของการกระทำผิดกฎหมาย เก่ียวข้องกบั ตนเอง ๗. หาแนวทางการแก้ปัญหา ครอบครวั ชมุ ชน อยา่ งสร้างสรรค ์ ประเทศชาติ และ สงั คมโลก แนวทางการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้เพ่ือพัฒนาทกั ษะการคดิ ระดบั มัธยมศึกษา 229 กลุ่มสาระการเรยี นรูส้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ชว้ี ดั ผู้เรียนร้อู ะไร/ทำอะไรได้ ทกั ษะการคิด ชน้ิ งาน/ แนวการจัดการเรยี นร ู้ ภาระงาน เพ่ือพัฒนาทกั ษะการคิด ๒. วเิ คราะห์ ผู้เรยี นรอู้ ะไร ๑. รวบรวมขอ้ มลู ท่ไี ดจ้ าก ๑. ทกั ษะ โครงงาน การสำรวจ คน้ หา ความสำคญั ความสำคัญของการจัด การสำรวจ การสำรวจและ ๒. ใช้วธิ กี ารตา่ ง ๆ เพื่อให้ ของโครงสร้าง ระเบยี บทางสังคม ค้นหา แกป้ ัญหาสังคม เกิดความชดั เจน เชน่ ทางสงั คม การขัดเกลาทางสงั คม ๒. ทักษะ เปรยี บเทยี บ ยกตวั อยา่ ง การขัดเกลา มีการเปลยี่ นแปลง การทำให้ ขยายความ แปลความ ทางสังคม ตามยคุ สมยั ต้องกำหนด กระจ่าง ตีความ อธบิ าย สรปุ อา้ งอิง และการ แนวทางการแก้ปัญหาเพือ่ ๓. ทักษะ ให้เหตผุ ล เปลยี่ นแปลง ให้อยู่รว่ มกันอยา่ งสนั ตสิ ขุ กระบวนการคิด ๓. อธิบายสง่ิ ท่ีคลมุ เครอื ทางสังคม ผเู้ รียนทำอะไรได ้ แกป้ ัญหา เก่ียวกบั ความสำคัญ วิเคราะห์ความสำคัญ ของโครงสรา้ งทางสังคม ของโครงสร้างทางสงั คม การขดั เกลาทางสงั คม และ การเปล่ียนแปลงทางสังคม ๔. นำเสนอความสำคญั ของ โครงสรา้ งทางสังคม การ ขดั เกลาทางสังคม และการ เปลี่ยนแปลงทางสังคม ๕. จดั ทำโครงงานการสำรวจ และแก้ปัญหาสังคม ๖. ศึกษาและทำความเข้าใจ ปัญหาเกีย่ วกับการ เปลย่ี นแปลงทางสงั คม ๗. วางแผนออกแบบ แก้ปญั หา ๘. ดำเนินการตามแผน มกี ารตรวจสอบแตล่ ะขัน้ ตอน ที่ปฏบิ ตั ิ ๙. สรุปและตรวจสอบ การแก้ปัญหา 230 แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู้เพ่ือพฒั นาทกั ษะการคดิ ระดบั มธั ยมศกึ ษา กลมุ่ สาระการเรยี นรูส้ ังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ชว้ี ัด ผู้เรยี นรอู้ ะไร/ทำอะไรได้ ทักษะการคดิ ชน้ิ งาน/ แนวการจัดการเรยี นรู ้ ภาระงาน เพื่อพฒั นาทกั ษะการคิด ๓. ปฏบิ ตั ติ น ผเู้ รียนรอู้ ะไร ๑. ทักษะ ๑. แผ่นพับเสนอ ๑. ศกึ ษาบทบาทหนา้ ที่ และมีสว่ น การปฏบิ ัติตนและ การสังเคราะห์ ความรู้เกีย่ วกบั ของตนในฐานะทเี่ ป็น สนบั สนนุ ให้ สนบั สนุนให้ผู้อน่ื ประพฤติ ๒. ทกั ษะ บทบาทและ พลเมอื งของชาตแิ ละโลก ผอู้ ่ืนประพฤติ ปฏิบตั ติ นเปน็ พลเมืองดี กระบวนการคดิ การปฏบิ ตั ติ น ๒. สังเคราะหร์ ะบลุ ักษณะ ปฏิบัตเิ พ่อื ทำให้สงั คมไทยและ ตดั สนิ ใจ ในฐานะเป็น เฉพาะของพลเมืองชาต ิ เป็นพลเมอื ง สงั คมโลกสงบสขุ พลเมืองของ และพลเมืองโลก ของประเทศ ผู้เรยี นทำอะไรได ้ ประเทศชาตแิ ละ ๓. สำรวจ/ศกึ ษาลักษณะ ชาติ และ ปฏบิ ัติตนและมสี ่วน สงั คมโลก ของสงั คมของตนเอง สงั คมโลก สนับสนนุ ใหผ้ ้อู น่ื ประพฤติ ๒. การดำเนินงาน ประเทศชาติและโลก ปฏบิ ัตเิ พื่อเป็นพลเมืองดี สนับสนุนใหผ้ ูอ้ ่นื ๔. ศึกษาแนวทางการปฏิบตั ิ ของประเทศชาติ ประพฤตปิ ฏบิ ัติตน ตนในฐานะที่เป็นพลเมือง และสังคมโลก ในฐานะพลเมอื ง ของประเทศชาติและโลก ชาตแิ ละโลก ๕. ตัดสนิ ใจเลือกแนวทาง และเขียนแสดงขอ้ มูล เก่ยี วกบั บทบาทหนา้ ทีแ่ ละ การปฏิบตติ นในฐานะ พลเมอื งของชาตแิ ละโลก ๖. ดำเนนิ งานสนบั สนุนให ้ ผ้อู ่ืนประพฤตปิ ฏิบัตใิ นฐานะ เป็นพลเมืองของชาตแิ ละโลก ๔. ประเมนิ ผเู้ รยี นรู้อะไร ๑. ทกั ษะ รายงานผล ๑. สำรวจสถานการณ์หรอื สถานการณ์ การดำเนนิ ชีวติ อย่รู ว่ ม การสำรวจ การประเมิน ปญั หาเกยี่ วกับการละเมิด สิทธมิ นษุ ยชน กนั ในสงั คมไทย และ ๒. ทกั ษะ สถานการณห์ รอื สิทธิมนุษยชน ในประเทศไทย สังคมโลกอย่างสันตสิ ขุ กระบวนการคดิ ปญั หาเก่ียวกบั สิทธิ ๒. รวบรวมข้อมลู เพื่อใหไ้ ด ้ และเสนอ ตอ้ งมกี ารประเมนิ แก้ปญั หา มนษุ ยชน ข้อเทจ็ จริงและความคิดเห็น แนวทาง สถานการณ์และเสนอ อยา่ งสร้างสรรค ์ ในประเทศไทยและ เกี่ยวกบั สถานการณห์ รอื พัฒนา แนวทางการพฒั นาด้าน แนวทางแกไ้ ข ปญั หาสทิ ธิมนษุ ยชน มนษุ ยชนของคนไทย ๓. นำเสนอข้อเท็จจริงและ ผูเ้ รียนทำอะไรได ้ ความคิดเหน็ ท่ไี ดจ้ าก ประเมินสถานการณ์สทิ ธิ การสำรวจ มนุษยชนในประเทศไทย และเสนอแนวทางพฒั นา แนวทางการจัดกจิ กรรมการเรยี นรเู้ พอ่ื พฒั นาทักษะการคิด ระดับมธั ยมศกึ ษา 231 กลมุ่ สาระการเรียนร้สู งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตัวช้ีวดั ผเู้ รียนรู้อะไร/ทำอะไรได้ ทกั ษะการคดิ ช้ินงาน/ แนวการจดั การเรยี นร ู้ ภาระงาน เพื่อพัฒนาทกั ษะการคดิ ๔. ทำความเข้าใจปญั หา เกี่ยวกับสทิ ธิมนุษยชน ๕. วางแผนออกแบบ แก้ปัญหา ๖. ดำเนินการตามแผน มีการตรวจสอบแตล่ ะ ขน้ั ตอนทป่ี ฏิบัต ิ ๗. สรปุ และตรวจสอบ แกป้ ัญหา ๘. รายงานสรปุ ผลการ วิเคราะหส์ ถานการณ์หรือ ปญั หาเกี่ยวกบั สทิ ธิมนุษยชน ในประเทศไทยและแนวทาง แกไ้ ข ๕. วเิ คราะห์ ผู้เรยี นรู้อะไร ทกั ษะ การโต้วาที/อภปิ ราย ๑. แสวงหาข้อมูลเกยี่ วกบั ความจำเปน็ การอนรุ กั ษ์วฒั นธรรมไทย กระบวนการคดิ ตา่ งมุมมอง การเปลยี่ นแปลงทาง ที่ตอ้ งมี และเลือกรบั วฒั นธรรม อย่างม ี ในหัวข้อเรอ่ื ง วัฒนธรรมและผลกระทบ การปรับปรุง สากล วิจารณญาณ ความจำเป็นทต่ี ้อง ทเ่ี กิดขนึ้ เปล่ียนแปลง ผเู้ รียนทำอะไรได ้ มกี ารปรับปรุง ๒. ประมวลขอ้ มลู ด้านการ และอนรุ กั ษ์ วิเคราะห์ความจำเป็น เปลี่ยนแปลง เปลย่ี นแปลงทางวัฒนธรรม วัฒนธรรมไทย ทต่ี ้องมีการปรบั ปรงุ และอนุรักษ์ รวมถึงผลกระทบท่ีเกิดขน้ึ และเลือกรับ เปล่ียนแปลงและอนุรกั ษ์ วฒั นธรรมไทย ๓. คดิ พิจารณาขอ้ มูลและ วัฒนธรรม วฒั นธรรมไทยและเลอื ก และเลอื กรับ ตดั สนิ ใจโดยคำนงึ ถึง สากล รับวัฒนธรรมสากล วัฒนธรรมสากล ประโยชนร์ ะยะยาวมากกวา่ ระยะส้ัน ๔. ระบุเปา้ หมายการเลือกรบั วัฒนธรรมสากล ๕. การระบุทางเลอื ก ๖. การวิเคราะห์ทางเลอื ก 232 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรเู้ พ่ือพฒั นาทักษะการคดิ ระดับมธั ยมศึกษา กลมุ่ สาระการเรียนรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ชวี้ ดั ผู้เรยี นร้อู ะไร/ทำอะไรได ้ ทกั ษะการคิด ชนิ้ งาน/ แนวการจัดการเรียนรู ้ ภาระงาน เพื่อพัฒนาทกั ษะการคดิ ๗. การจดั ลำดบั ทางเลือก และเลือกรบั ๘. โต้วาท/ี อภิปราย ตา่ งมุมมอง ในหวั ขอ้ เร่ือง ความจำเปน็ ท่ตี อ้ งมกี าร ปรบั ปรงุ เปลย่ี นแปลงและ อนุรักษ์วัฒนธรรมไทยและ เลอื กรับวัฒนธรรมสากล แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรูเ้ พ่ือพัฒนาทกั ษะการคิด ระดบั มธั ยมศึกษา 233 กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระท่ี ๒ หนา้ ทพี่ ลเมือง วฒั นธรรม และการดำเนินชวี ติ ในสังคม มาตรฐาน ส ๒.๒ เข้าใจระบบการเมืองการปกครองในสังคมปัจจุบัน ยึดมั่น ศรัทธา และ ธำรงรักษาไว้ซึ่งการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย ์ ทรงเป็นประมขุ ตวั ชวี้ ัด ผู้เรียนรอู้ ะไร/ทำอะไรได้ ทกั ษะการคดิ ชิน้ งาน/ แนวการจัดการเรยี นรู ้ ภาระงาน เพื่อพฒั นาทกั ษะการคดิ ๑. วิเคราะห์ ผเู้ รยี นรอู้ ะไร ๑. ทักษะ การวเิ คราะหป์ ัญหา ๑. ระบุประเดน็ ปัญหา ปัญหา ปัญหาการเมอื งของไทย กระบวนการคิด การเมอื งท่สี ำคญั การเมอื งทีส่ ำคญั ในประเทศ การเมอื ง มผี ลกระทบตอ่ ประชาชน อยา่ งม ี ในประเทศจาก ๒. ประมวลข้อมลู ที่เก่ยี วขอ้ ง ทสี่ ำคญั และประเทศชาติ วิจารณญาณ แหล่งขอ้ มลู ตา่ ง ๆ จากการคิดทางกวา้ ง คิดอยา่ ง ในประเทศ ผเู้ รยี นทำอะไรได ้ ๒. ทักษะ พร้อมท้งั เสนอ ลึกซง้ึ คิดอยา่ งละเอียด และ จากแหล่ง วิเคราะหป์ ญั หาการเมือง กระบวนการคดิ แนวทางแก้ไข คดิ ในระยะไกล ข้อมลู ตา่ ง ๆ ทส่ี ำคัญในประเทศจาก แก้ปัญหา ๓. วิเคราะหข์ อ้ มลู พร้อมท้ัง แหลง่ ข้อมลู ตา่ ง ๆ พรอ้ ม อยา่ งสร้างสรรค ์ ๔. พจิ ารณาทางเลือกในการ เสนอแนวทาง ทั้งเสนอแนวทางแก้ไข แกป้ ัญหาการเมอื งทสี่ ำคญั แกไ้ ข โดยพิจารณาข้อมลู โดยใช้ หลักเหตผุ ลและระบทุ าง เลือกที่หลากหลาย ๕. ตัดสินใจโดยประเมิน ทางเลือกในการแก้ปญั หา ๖. วางแผนออกแบบ การแก้ปญั หา ๗. ดำเนนิ การตามแผนและ ตรวจสอบแตล่ ะขัน้ ตอน ๘. สรุปและตรวจสอบ ๙. เขียน/พดู วเิ คราะห์ ปญั หาการเมอื งที่สำคัญใน ประเทศจากแหลง่ ขอ้ มลู ตา่ ง ๆ พรอ้ มทัง้ เสนอแนวทางแก้ไข ๒. เสนอ ผเู้ รยี นรูอ้ ะไร ๑. ทกั ษะ บทความการ ๑. ระบุประเดน็ การคิด แนวทาง การเมอื งการปกครองมี กระบวนการคิด วเิ คราะห์สว่ นได้ เร่อื ง แนวทางทางการเมือง ทางการเมือง ส่วนสำคัญตอ่ การประสาน อย่างมี ส่วนเสียจากความ การปกครอง ท่ีจะนำไปสู่ การปกครอง ประโยชน์ร่วมกันระหว่าง วจิ ารณญาณ รว่ มมือระหวา่ ง ความเข้าใจและการประสาน ทีน่ ำไปสู่ ประเทศ ประเทศไทยกบั ประโยชนร์ ว่ มกนั ระหวา่ ง 234 แนวทางการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้เพ่อื พฒั นาทักษะการคิด ระดบั มัธยมศึกษา กล่มุ สาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ช้วี ดั ผเู้ รียนรอู้ ะไร/ทำอะไรได ้ ทกั ษะการคิด ช้นิ งาน/ แนวการจดั การเรยี นรู้ ภาระงาน เพอ่ื พฒั นาทักษะการคิด ความเข้าใจ ผู้เรยี นทำอะไรได ้ ๒. ทกั ษะ ประเทศตา่ ง ๆ ประเทศ และการ เสนอแนวทาง กระบวนการคิด และเสนอแนวทาง ๒. ประมวลข้อมลู ท่ีเกี่ยวขอ้ ง ประสาน ทางการเมอื งการปกครอง ตัดสินใจ แกไ้ ข จากการคิดทางกว้าง ประโยชน ์ ที่นำไปสคู่ วามเขา้ ใจ และ คิดอย่างลกึ ซ้งึ คิดอย่าง ร่วมกัน การประสานประโยชน์ ละเอียด และคดิ ในระยะไกล ระหว่าง ร่วมกันระหว่างประเทศ ๓. วเิ คราะห์ข้อมลู ประเทศ ๔. พิจารณาทางเลอื ก โดย พิจารณาขอ้ มลู โดยใชห้ ลัก เหตผุ ลและระบทุ างเลือก ท่ีหลากหลาย ๕. ตัดสนิ ใจโดยประเมิน ทางเลอื กและใชเ้ หตุผลคิด คณุ ค่า ๖. เขียนบทความการ วเิ คราะหส์ ่วนไดส้ ว่ นเสยี จากความร่วมมอื ระหวา่ ง ประเทศไทยกบั ประเทศ ต่าง ๆ และเสนอแนวทาง แกไ้ ข ๓. วเิ คราะห์ ผู้เรียนรูอ้ ะไร ทักษะ ผงั มโนทศั นแ์ สดง ๑. รวบรวมสว่ นประกอบ ความสำคญั พระมหากษตั ริย์ทรงเปน็ กระบวนการคดิ ความสำคัญและ และข้อมูลต่าง ๆ ที่เกี่ยวขอ้ ง และความ ศูนยร์ วมจติ ใจ และความ อย่างม ี ความจำเป็นท่ีต้อง กับความสำคัญของสถาบัน จำเปน็ ทตี่ ้อง มัน่ คงในการปกครอง วจิ ารณญาณ ธำรงรกั ษาไว้ซ่ึง พระมหากษตั ริย์ ธำรงรกั ษาไว้ ระบอบประชาธิปไตย การปกครองตาม ๒. เชือ่ มโยงความสมั พนั ธ ์ ซง่ึ การ ของไทย ระบอบประชาธิปไตย ทีซ่ บั ซอ้ นของรายละเอยี ด ปกครองตาม ผเู้ รยี นทำอะไรได ้ อนั มพี ระมหากษัตริย ์ ในสว่ นประกอบต่าง ๆ เพือ่ ระบอบ วเิ คราะห์ความสำคญั และ ทรงเปน็ ประมขุ ให้เห็นภาพรวมของเรอ่ื งท่คี ิด ประชาธิปไตย ความจำเปน็ ทีต่ ้องธำรง ๓. หาสว่ นประกอบท่มี คี วาม อนั มีพระมหา- รกั ษาไวซ้ ง่ึ การปกครอง สำคัญต่อเรอื่ งที่คดิ กษตั ริย ์ ตามระบอบประชาธิปไตย ๔. หาความสมั พนั ธ์เชงิ ทรงเป็นประมุข อนั มีพระมหากษัตริย์ สาเหตขุ องส่วนประกอบ ทรงเป็นประมุข ตา่ ง ๆ ที่โยงใยของเรือ่ งทคี่ ิด แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรู้เพ่ือพัฒนาทักษะการคิด ระดับมธั ยมศึกษา 235 กลุม่ สาระการเรยี นรสู้ งั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

ตวั ชี้วดั ผเู้ รียนรู้อะไร/ทำอะไรได ้ ทักษะการคิด ชน้ิ งาน/ แนวการจัดการเรยี นรู้ ภาระงาน เพือ่ พฒั นาทกั ษะการคดิ ๕. วิเคราะห์หาสาเหตทุ ี่ แทจ้ ริงของเร่ืองทคี่ ดิ ๖. อธิบายความสำคัญของ สถาบนั พระมหากษตั ริย์ และความจำเป็นท่ตี ้องธำรง รกั ษาไว้ซึ่งการปกครอง ระบอบประชาธปิ ไตย อนั มีพระมหากษตั รยิ ์ ทรงเปน็ ประมขุ ๗. ประมวลข้อมลู ท ี่ เกย่ี วข้องจากการคิดทางกว้าง คิดอยา่ งลกึ ซึง้ คิดอย่าง ละเอยี ด และคิดในระยะไกล ๘. เขยี นผงั มโนทัศน์แสดง ความสำคญั และความจำเป็น ทต่ี อ้ งธำรงรักษาไว้ซงึ่ การปกครองตามระบอบ ประชาธปิ ไตย อันมพี ระมหากษตั ริย ์ ทรงเปน็ ประมุข ๔. เสนอ ผู้เรยี นร้อู ะไร ทักษะ ๑. ผงั มโนทัศน์ ๑. กำหนดประเด็นในการคิด แนวทางและ การมีส่วนร่วมในการ กระบวนการคดิ แนวทางการตรวจ เรือ่ ง แนวทางและการมี มีสว่ นร่วม ตรวจสอบการใชอ้ ำนาจ อย่างมี สอบการใช้อำนาจ สว่ นรว่ มในการตรวจสอบ ในการตรวจ รฐั ตามรฐั ธรรมนญู แห่ง วิจารณญาณ รฐั การใช้อำนาจรฐั สอบการใช้ ราชอาณาจกั รไทย โดย ๒. บนั ทึกกจิ กรรม ๒. ประมวลข้อมลู ทเ่ี กยี่ วขอ้ ง อำนาจรัฐ องคก์ รอิสระและประชาชน การมีส่วนรว่ มใน จากการคิดทางกวา้ ง สง่ ผลใหม้ ีการเปลี่ยนแปลง การตรวจสอบ คดิ อยา่ งลึกซง้ึ คิดอยา่ ง ทางสงั คมที่ดีข้ึน การใช้อำนาจรฐั ละเอียด และคิดในระยะไกล ผ้เู รยี นทำอะไรได ้ ๓. วิเคราะหข์ ้อมูล เสนอแนวทางและ ๔. พิจารณาทางเลือก โดย มีส่วนร่วมในการตรวจสอบ พจิ ารณาขอ้ มูลโดยใชห้ ลัก การใชอ้ ำนาจรัฐ เหตผุ ลและระบุทางเลือก ท่ีหลากหลายของรัฐบาล 236 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรู้เพอื่ พฒั นาทักษะการคดิ ระดบั มัธยมศึกษา กล่มุ สาระการเรยี นรสู้ ังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระท่ี ๓ เศรษฐศาสตร ์ มาตรฐาน ส ๓.๑ เข้าใจและสามารถบริหารจัดการทรัพยากรในการผลิตและการบริโภค การใช้ทรัพยากรท่ีมีอยู่จำกัดได้อย่างมีประสิทธิภาพและคุ้มค่า รวมทั้งเข้าใจ หลกั การของเศรษฐกิจพอเพียง เพอื่ การดำรงชวี ิตอย่างมีดลุ ยภาพ ตวั ชวี้ ัด ผเู้ รียนรูอ้ ะไร/ทำอะไรได้ ทกั ษะการคิด ช้นิ งาน/ แนวการจดั การเรยี นรู้ ภาระงาน เพอื่ พัฒนาทักษะการคิด ๑. อภิปราย ผู้เรยี นรอู้ ะไร ทักษะ การวิเคราะห์ ๑. เปรยี บเทยี บระบบ การกำหนด การกำหนดราคา และ กระบวนการคิด ตวั อยา่ งการกำหนด เศรษฐกิจตา่ ง ๆ ในโลก ราคา คา่ จา้ งในระบบเศรษฐกิจ แก้ปญั หา ราคา และค่าจ้าง ปัจจบุ นั รวมถงึ ผลดีผลเสีย และคา่ จ้าง ขึน้ อยู่กบั ระบบเศรษฐกิจ อย่างสรา้ งสรรค ์ ในระบบเศรษฐกจิ ๒. ศกึ ษาประเภทของตลาด ในระบบ ของรฐั ในระบบเศรษฐกิจ เศรษฐกจิ ผู้เรียนทำอะไรได ้ ๓. วิเคราะห์ประเด็น อภิปรายการกำหนดราคา - ขอ้ ดแี ละข้อเสยี ของตลาด และค่าจ้างในระบบ แต่ละประเภท เศรษฐกจิ - การทำงานของกลไก ราคาในตลาดเสร ี - การแทรกแซงราคาและ คา่ จา้ งของรัฐ ๔. สรปุ การกำหนดราคา และคา่ จา้ งในระบบเศรษฐกิจ แบบต่าง ๆ ๕. นำเสนอผลงาน ๒. ตระหนกั ถงึ ผ้เู รียนร้อู ะไร ทกั ษะ การนำเสนอ ๑. ศึกษาค้นควา้ หลักปรชั ญา ความสำคัญ แนวทางของปรชั ญาของ กระบวนการคิด การวเิ คราะห ์ เศรษฐกิจพอเพยี ง ของปรัชญา เศรษฐกจิ พอเพียงเปน็ อย่างมี ความสำคญั ๒. นำเสนอหลกั ปรชั ญา ของเศรษฐกจิ แนวทางการพัฒนาเศรษฐกิจ วจิ ารณญาณ ของปรัชญา เศรษฐกิจพอเพียง ไปใชใ้ น พอเพียงท่ีมี สงั คมอย่างย่งั ยืน ของเศรษฐกิจ- การวางแผนการดำรงชีวิต ตอ่ เศรษฐกจิ ผู้เรยี นทำอะไรได ้ พอเพียงทม่ี ีต่อ ของตนเองและครอบครัว สังคมของ วิเคราะห์ความสำคญั ของ เศรษฐกิจสงั คม ๓. วเิ คราะหก์ ารนำปรัชญา ประเทศ ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง ของประเทศ เศรษฐกิจพอเพยี งมาใช ้ ทมี่ ีตอ่ เศรษฐกจิ สงั คมของ อยา่ งยัง่ ยืน ในการบรหิ ารและวางแผน ประเทศอย่างย่งั ยืน พัฒนาเศรษฐกิจและสังคม แนวทางการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้เพือ่ พฒั นาทกั ษะการคดิ ระดบั มธั ยมศึกษา 237 กล่มุ สาระการเรยี นร้สู งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตัวชี้วัด ผเู้ รยี นรู้อะไร/ทำอะไรได้ ทักษะการคดิ ชิ้นงาน/ แนวการจดั การเรียนรู้ ภาระงาน เพ่ือพฒั นาทกั ษะการคดิ ของรฐั บาล ๔. นำเสนอผลการวิเคราะห์ ๓. ตระหนกั ถึง ผูเ้ รียนรู้อะไร ทักษะ ตวั อย่างสหกรณ ์ ๑. ศึกษาค้นคว้าวิวัฒนาการ ความสำคญั ระบบสหกรณม์ คี วาม กระบวนการคดิ ท่ีประสบผลสำเรจ็ ของสหกรณ์ในประเทศไทย ของระบบ สำคัญต่อการพฒั นาระบบ อย่างม ี อยา่ งหลากหลาย ๒. ศกึ ษาตวั อย่างสหกรณ ์ สหกรณ ์ เศรษฐกิจในชุมชนและ วิจารณญาณ ทปี่ ระสบผลสำเรจ็ ใน ในการพฒั นา ประเทศ เพอื่ การดำรงชีวิต ประเทศไทย เศรษฐกจิ อย่างมีดลุ ยภาพ ๓. รว่ มกนั อภิปรายเพ่ือหา ในระดบั ชุมชน ผู้เรียนทำอะไรได ้ ข้อสรปุ วา่ ระบบสหกรณ ์ และประเทศ นำเสนอตัวอย่างสหกรณ ์ มคี วามสำคญั ในการพัฒนา ท่ปี ระสบผลสำเรจ็ อยา่ ง เศรษฐกจิ ชมุ ชน และ หลากหลาย ประเทศอยา่ งไร ๔. นำเสนอตวั อย่างสหกรณ ์ ที่ประสบผลสำเรจ็ อย่างหลากหลาย ๔. วิเคราะห์ ผู้เรียนรู้อะไร ทักษะ แนวทาง ๑. สำรวจสภาพเศรษฐกจิ ปญั หาทาง ระบบเศรษฐกิจในชมุ ชน กระบวนการคิด แก้ปญั หาและ ในชุมชนของตนเอง เศรษฐกจิ มปี ัญหาต้องแกไ้ ขและ แก้ปญั หา พัฒนาเศรษฐกิจ ๒. อภิปรายปญั หาเศรษฐกจิ ในชุมชนและ พัฒนาเพอ่ื การดำรงชีวิต อยา่ งสรา้ งสรรค ์ ของชมุ ชน ของชมุ ชนเพอ่ื หาสาเหตุและ เสนอแนวทาง อยา่ งมดี ลุ ยภาพ แนวทางแก้ไขปัญหา แกไ้ ข ผู้เรียนทำอะไรได ้ ๓. ศึกษาคน้ คว้าชมุ ชน วเิ คราะหป์ ญั หา ตน้ แบบที่ประสบผล-สำเรจ็ ทางเศรษฐกจิ ในชุมชน ในการแก้ปญั หาเศรษฐกิจของ และเสนอแนวทางแกไ้ ข ชุมชน ๔. นำเสนอแนวทางปญั หา และพัฒนาเศรษฐกจิ ของ ชุมชน 238 แนวทางการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้เพื่อพัฒนาทกั ษะการคิด ระดับมัธยมศกึ ษา กลุ่มสาระการเรยี นรู้สงั คมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม

สาระที่ ๓ เศรษฐศาสตร์ มาตรฐาน ส ๓.๒ เข้าใจระบบและสถาบันทางเศรษฐกิจต่าง ๆ ความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจ และความจำเป็นของการรว่ มมอื กนั ทางเศรษฐกจิ ในสังคมโลก ตัวช้วี ดั ผู้เรยี นรอู้ ะไร/ทำอะไรได้ ทักษะการคิด ชิน้ งาน/ แนวการจดั การเรียนรู้ ภาระงาน เพื่อพัฒนาทกั ษะการคิด ๑. อธิบาย ผ้เู รียนร้อู ะไร ทักษะ แผนผังความคดิ ๑. กำหนดเร่อื งท่จี ะไปสำรวจ บทบาทของ นโยบายการเงนิ การคลงั กระบวนการคิด เก่ยี วกับบทบาท คน้ หา รฐั บาล ของรัฐบาลในการพัฒนา อย่างม ี ของรัฐบาลในการ - บทบาทของรฐั บาล นโยบายด้าน เศรษฐกิจประเทศมคี วาม วจิ ารณญาณ ดำเนนิ นโยบาย เกีย่ วกับนโยบายการเงิน การเงิน สัมพันธ์กนั ทางเศรษฐกจิ การเงนิ การคลงั - บทบาทของรัฐบาลเกย่ี วกับ การคลัง ในสงั คมโลก กบั การพัฒนา นโยบายการคลัง ในการพฒั นา ผู้เรยี นทำอะไรได ้ เศรษฐกิจของ ๒. วิเคราะห์บทบาทของ เศรษฐกจิ อธิบายบทบาทของรัฐบาล ประเทศ รัฐบาลเกี่ยวกบั นโยบาย ของประเทศ เกย่ี วกับนโยบายการเงิน การเงนิ การคลังในการ การคลังในการพฒั นา พัฒนาเศรษฐกิจของประเทศ เศรษฐกิจของประเทศ ๓. อภิปรายกล่มุ เร่ือง บทบาทของรฐั บาลเกย่ี วกับ นโยบายการเงิน การคลงั ในการพัฒนาเศรษฐกิจ ของประเทศ ๔. สรปุ บทบาทของรฐั บาล เก่ยี วกับนโยบายการเงนิ การคลงั ในการพัฒนา เศรษฐกิจของประเทศ ๕. จดั ทำแผนผงั ความคดิ เกีย่ วกบั บทบาทสำคัญของ รฐั บาลในการดำเนินนโยบาย ด้านการเงนิ การคลงั กับการพฒั นาเศรษฐกิจ ของประเทศ แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนร้เู พ่ือพฒั นาทักษะการคดิ ระดบั มัธยมศึกษา 239 กลมุ่ สาระการเรยี นรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม

ตวั ชว้ี ดั ผู้เรียนรู้อะไร/ทำอะไรได้ ทกั ษะการคิด ชิน้ งาน/ แนวการจดั การเรียนร ู้ ภาระงาน เพ่ือพัฒนาทกั ษะการคิด ๒. วิเคราะห์ผล ผเู้ รียนรู้อะไร ทกั ษะ รายงานผลกระทบ ๑. สำรวจค้นหาผลกระทบ กระทบของ การเปดิ เสรที างเศรษฐกิจ กระบวนการคดิ ของการเปิดเสรีทาง ของการเปดิ เสรีทางเศรษฐกจิ การเปดิ เสรี ในยคุ โลกาภิวัฒนม์ ผี ล แกป้ ัญหา เศรษฐกิจของ ไทยกับท้ังระดบั ทวิภาค/ี ทางเศรษฐกจิ กระทบตอ่ สังคมไทยและ อยา่ งสร้างสรรค ์ ประเทศท่ีมีผล ภมู ภิ าคทมี่ ีผลต่อสงั คมไทย ในยุคโลกา- สังคมโลก ตอ่ สงั คมไทย ๒. รวบรวมขอ้ มลู ผลกระทบ ภิวัฒนท์ ี่มผี ล ผู้เรยี นทำอะไรได ้ และแนวทางแก้ไข ๓. วเิ คราะห์ผลกระทบของ ตอ่ สงั คมไทย วิเคราะห์ผลกระทบของ การเปิดเสรที างเศรษฐกิจใน การเปิดเสรที างเศรษฐกิจ ยุคโลกาภิวัฒนท์ ่ีมีผลต่อ ในยุคโลกาภวิ ฒั น์ท่มี ีผล สังคมไทย ต่อสงั คมไทย ๔. รายงานผลกระทบของ การเปิดเสรที างเศรษฐกจิ ของ ประเทศท่มี ีผลต่อสงั คมไทย ๓. วเิ คราะห ์ ผ้เู รยี นร้อู ะไร ทักษะ การเสวนาเรอ่ื ง ๑. ศกึ ษาค้นควา้ เก่ยี วกับ ผลดี ผลเสีย ความร่วมมือทางเศรษฐกจิ กระบวนการคิด ผลกระทบของ ความรว่ มมอื ทางเศรษฐกิจ ของความ ระหวา่ งประเทศในรูปแบบ อยา่ งม ี ความร่วมมอื ทาง ระหวา่ งประเทศในรปู แบบ ร่วมมือ ตา่ ง ๆ มที ั้งผลดีและ วิจารณญาณ เศรษฐกิจระหว่าง ตา่ ง ๆ ทางเศรษฐกจิ ผลเสยี ท่สี ง่ ผลต่อภาวะ ประเทศ ๒. อภิปรายผลดี ผลเสยี ระหว่าง เศรษฐกิจโลก ของความร่วมมอื ระหว่าง ประเทศใน ผู้เรียนทำอะไรได ้ ประเทศ รูปแบบต่าง ๆ วเิ คราะหผ์ ลดี ผลเสีย ๓. สรุปผลการอภปิ ราย ของความร่วมมอื ๔. นำเสนอสรุปผลการ ทางเศรษฐกิจ อภิปรายโดยจดั เสวนาเรอ่ื ง ระหวา่ งประเทศ ผลกระทบของความร่วมมอื ในรปู แบบต่าง ๆ ทางเศรษฐกิจระหวา่ งประเทศ ๕. เสวนาเรื่องผลกระทบของ ความรว่ มมอื ทางเศรษฐกจิ ระหวา่ งประเทศ 240 แนวทางการจดั กิจกรรมการเรียนรเู้ พอ่ื พัฒนาทกั ษะการคิด ระดับมัธยมศกึ ษา กล่มุ สาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม

สาระท่ี ๔ ประวตั ิศาสตร์ มาตรฐาน ส ๔.๑ เข้าใจความหมาย ความสำคัญของเวลาและยุคสมัยทางประวัติศาสตร ์ สามารถใชว้ ิธกี ารทางประวัติศาสตร์มาวิเคราะห์เหตุการณ์ต่าง ๆ อยา่ งเปน็ ระบบ ตัวชีว้ ัด ผู้เรียนรู้อะไร/ทำอะไรได ้ ทักษะการคดิ ชน้ิ งาน/ แนวการจัดการเรยี นร้ ู ภาระงาน เพอื่ พฒั นาทักษะการคดิ ๑. ตระหนกั ถึง ผเู้ รยี นรอู้ ะไร ๑. ทักษะ รายงานความสำคญั ๑. สืบค้นขอ้ มลู ท่เี กีย่ วขอ้ ง ความสำคญั ความสำคัญของเวลาและ การวิเคราะห์ ของเวลาและ ๒. วเิ คราะหข์ ้อมลู เก่ยี วกบั ของเวลาและ ยคุ สมัยทางประวัตศิ าสตร์ ๒. ทกั ษะ ยคุ สมัยทาง เวลาและยุคสมัยทาง ยุคสมยั ทาง บง่ บอกถึงการเปล่ียนแปลง การสรุป ประวตั ศิ าสตร์ ประวัติศาสตร์ระหวา่ งไทย ประวตั ศิ าสตร์ มนุษยชาต ิ ลงความเห็น ระหว่างไทย กบั สากล ที่แสดงถงึ การ ผู้เรยี นทำอะไรได ้ ๓. ทักษะ กบั สากล ๓. สรุปความและ เปลย่ี นแปลง ๑. เวลาและยุคสมยั ทาง การสร้างความรู้ สร้างความรู้ ของ ประวตั ศิ าสตร์ท่ปี รากฏ ๔. ทักษะ ๔. เขยี นรายงานเชงิ วจิ ัย มนษุ ยชาต ิ ในหลักฐาน กระบวนการคดิ ๒. ประวัติศาสตร์แสดงถึง แกป้ ญั หาอยา่ ง การเปล่ียนแปลงของ สรา้ งสรรค์ มนษุ ยชาติ ๒. สรา้ งองค์ ผู้เรยี นร้อู ะไร ๑. ทักษะ โครงงาน ๑. ต้งั ประเด็นคำถาม ความรู้ใหม่ การศึกษาประวัตศิ าสตร ์ การวิเคราะห ์ ประวัตศิ าสตร์ ๒. สบื คน้ ข้อมูล ทาง ควรใช้วธิ ีการทาง ๒. ทกั ษะ ๓. วิเคราะห์ และสงั เคราะห์ ประวัติศาสตร์ ประวัติศาสตรอ์ ยา่ งเปน็ การสงั เคราะห ์ ขอ้ มูลเกย่ี วกับประวัติศาสตร์ โดยใชว้ ิธกี าร ระบบ ๓. ทกั ษะ มคี ณุ ค่าและประโยชน ์ การสร้างความร ู้ ตอ่ การศึกษา ทาง ผเู้ รยี นทำอะไรได ้ ๔. สรา้ งความรู้ ประวัตศิ าสตร์ ๑. การศึกษาประวัติศาสตร์ ๔. ทักษะ ๕. ทำโครงงาน อย่างเปน็ มคี ุณคา่ และประโยชน์ตอ่ กระบวนการคิด ระบบ การศกึ ษา ซงึ่ ทำให้ทราบ แก้ปญั หาอย่าง ความเป็นมาของมนุษยชาติ สรา้ งสรรค ์ แนวทางการจดั กิจกรรมการเรยี นรู้เพื่อพัฒนาทักษะการคดิ ระดับมธั ยมศึกษา 241 กล่มุ สาระการเรียนรูส้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม