GEBIN101-9-การคิดแก้ปัญหาและการบูรณาการ

09 G E B I N 1 0 1 | ก ร ะ บ ว น ก า ร คิ ด แ ล ะ ก า ร แ ก้ ปั ญ ห า Process of Thinking and Problem Solving

วิ ธี ก า ร คิ ด การคดิ เชิงวิเคราะห์ | การคดิ เชิงสงั เคราะห์ | การคดิ เชิงสร้างสรรค์ | การคดิ เชิงวิพากษ์ | การคดิ เชิงมโนทศั น์ | การคดิ เชิงระบบ | การคดิ เชิงกลยทุ ธ์ *เป#นการพัฒนาความสามารถในการคดิ เพยี งแค7 7 มิติ GEBIN101 | RMUTL. 2

ควรมกี ารพัฒนาความสามารถในมติ อิ ่ืน ๆ เพม่ิ เติม ความสามารถในการคดิ เชงิ เปรยี บเทยี บ (comparative thinking) หมายถึง การค+นหาความเหมอื นและ/หรือความแตกตา6 งของ องค8ประกอบตง้ั แต6 2 องคป8 ระกอบขึ้นไป เพื่อใชใ+ นการอธบิ ายเรือ่ ใดเรอ่ื งหน่งึ บนมาตรการ (criteria) เดียวกัน ความสามารถในการคิดเชงิ ประยุกตI (applicative thinking) หมายถงึ ความสามารถในการนำสง่ิ ตา6 ง ๆ ท่มี ีอยเู6 ดิมไปใชป+ ระโยชน8 ในวตั ถุประสงคใ8 หม6ได+ และสามารถปรับส่งิ ทมี่ อี ย6ูเดิมใหเ+ ขา+ กบั บคุ คล สถานที่ เวลา และเงอื่ นไขใหม6ได+อยา6 งเหมาะสม ความสามารถในการคดิ เชิงบูรณาการ (integrative thinking) หมายถงึ ความสามารถในการคดิ เช่ือมโยงในมุม ตIาง ๆ เขาL กบั เรื่องหลกั ๆ ไดเL หมาะสม ความสามารถในการคดิ เชิงอนาคต (futuristic thinking) หมายถึง ความสามารถในการคาดการณก8 ารเปลีย่ นแปลงต6าง ๆ ทอี่ าจจะ เกดิ ขึน้ ในอนาคต โดยการใชเ+ หตผุ ลทางตรรกวทิ ยาสมมตุ ิฐาน ขอ+ มูลและความสัมพนั ธ8ตา6 ง ๆ ของในอดีตและป[จจบุ ัน เพ่อื คาดการณ8 ทศิ ทางหรือขอบเขตทางเลอื กทีเ่ หมาะสม อีกทั้งมีพลวฒั สอดคล+องกบั การเปลยี่ นแปลงที่จะเกิดข้นึ ในอนาคต *เกรยี งศกั ดิ์ เจรญิ วงศ1ศกั ด์ิ (2542) 3 GEBIN101 | RMUTL.

แนวคดิ เก่ียวกับเร่ืองการคดิ และการพฒั นาการคดิ ของนักการศกึ ษาไทย 4 สาโรจน< บวั ศรี (อBางถึงใน ทิศนา แขมมณี, 2544) ไดBเร่ิมจุดประกายความคิดในการนำ หลกั ธรรมอริสจั 4 มาประยุกตใ< ชใB นการสอนเพื่อพฒั นากระบวนการแกBปญV หา โดยอาศัยหลัก อรยิ สจั 4 ซ่ึงไดแB ก7 1) ทกุ ข< หมายถึง สภาวะท่ีบีบค้นั สภาพทีท่ นไดBยาก ปญV หา ความปรารถนาหรือความไม7 สมหวังต7าง ๆ 2) สมทุ ัย หมายถงึ เหตุเกิดแหง7 ทุกข<หรือสาเหตแุ ห7งทกุ ข< 3) นโิ รธ หมายถึง ความดบั ทุกข< ภาวะที่ตณั หาดับสิ้นไป 4) มรรค หมายถึง ขBอปฏบิ ัตใิ หBถึงความดับทุกข< สาโรจน< บัวศรี ไดนB ำมาใชคB วบคแู7 นวทาง ปฏิบัติทเี่ รียกวา7 “กจิ ในอริยสจั 4” อันประกอบดวB ย ปริญญา (การกำหนดร)ูB ปหานะ (กาละ) สัจฉกิ ริ ิยา (การทำใหBแจBง) และภาวนา (การเจรญิ หรอื การลงมือปฏิบัติ) GEBIN101 | RMUTL.

แนวคิดเก่ียวกบั เรอื่ งการคิด และการพัฒนาการคิด ของนกั การศกึ ษาไทย 5 สาโรจน< บวั ศรี (อาB งถึงใน ทศิ นา แขมมณี, 2544) ไดBกำหนดการสอนกระบวนการคิดแกปB ญV หาไวเB ปน# ขนั้ ตอนดงั นี้ 1) ข้ันกำหนดป-ญหา (ขั้นทุกข)3 คอื การให9ผู9เรียนระบุปญ- หาที่ต9องการแก9ไข 2) ข้ันตงั้ สมมตฐิ าน (ข้นั สมุทัย) คอื การให9ผเ9ู รียนวเิ คราะหห3 าสาเหตุของปญ- หาและ ต้ังสมมตฐิ าน 3) ขน้ั ทดลองและเกบ็ ขอ9 มูล (ขัน้ นิโรธ) คือ การใหผ9 เ9ู รียนกำหนดวัตถปุ ระสงค3และ วธิ ีการทดลองเพอ่ื พิสูจนส3 มมุติฐาน และเก็บรวบรวมข9อมลู 4) ขั้นวิเคราะหข3 9อมูลและสรปุ ผล (ขนั้ มรรค) คือการให9ผู9เรียนนำข9อมลู มาวเิ คราะหแ3 ละ สรปุ ผล GEBIN101 | RMUTL.

คดิ เพื่อการ “คิดเปนF ” เปFนการคดิ เพือ่ แกHปIญหา • โกวิท วรพิพฒั น< (อาB งถึงใน ทิศนา แขมมณี และคณะ, 2544) ตามแนวคดิ น้เี ปน# การ คิดเพอื่ การ “คิดเป#น” เปน# การคิดเพือ่ แกBปVญหา • เน่ืองจากการคดิ มจี ุดเริม่ ตBนทตี่ ัวปVญหาแลBวพจิ ารณายอB นไตร7ตรองถึงขอB มูล 3 ประเภท คอื ข9อมลู ด9าน[ตนเอง] [ชมุ ชน สงั คม ส่ิงแวดลอ9 ม] และ[ข9อมูลทางวิชาการ] • ต7อจากนั้นจงึ ลงมือกระทำการ หากกระทำสามารถทำใหBปญV หา และความไม7พอใจของ บุคคลหายไป กระบวนการคดิ ยุตลิ งแต7หากบุคคลยงั รูBสกึ ไมพ7 อใจ ปVญหายังคงอยบ7ู ุคคลก็ เริ่มกระบวนการใหม7อกี ครัง้ ดงั แผนภาพท่ี 1 GEBIN101 | RMUTL. 6

คิดเพอื่ การ “คดิ เปFน” เปนF การคิดเพอ่ื แกปH ญI หา เริ4ม ปัญหา กระบวนการแก้ปัญหา ความสขุ จบ ข้อมลู ตนเอง ข้อมลู สงั คมสง4ิ แวดล้อม ข้อมลู วิชาการ ตดั สนิ ใจ ไมพ่ อใจ ปฏิบตั ิ พอใจ GEBIN101 | RMUTL. แผนภาพที่ 1 รูปแบบของการคิดเป?น (ทศิ นา แขมมณี และคณะ, 2544) 7

กระบวนการจดั การเรียนการสอน ออกแบบและ นําเสนอ สร้ างสรรค์ แสดงผลงาน เรียนรู้จาก คดิ หาวิธี ชมุ ชน แก้ปัญหา ฝึกทกั ษะ ในชนั+ เรียน GEBIN101 | RMUTL. 8

step 1 9 GEBIN101 | RMUTL.

ใ ช้ ก า ร ส อ น แ บ บ เ ก ม ส์ Gamification รู ป แ บ บ ก า ร ส อ น โ ด ย ใ ช้ กิ จ ก ร ร ม 10 ใ น ชั:น เ รี ย น ฝึ ก ทั ก ษ ะ ก า ร คิ ด แ ล ะ ก า ร ส ร้ า ง น วั ต ก ร ร ม Keep it simply smart!

มี ก า ร ทํา ง า น เ ป็ น ก ลุ่ ม อ ภิ ป ร า ย แ ล ะ นํา เ ส น อ ห น้ า ชั:น เ รี ย น step 1 Keep it simply smart! 11

GEBIN101 || RRMMUUTTLL.. 12

ฟัง บรรยาย อ่านเอง ใช้สื่อและภาพ เสยี ง ดู สาธิต อภิปรายกลุ่ม เรยี นจากการลงมอื ปฏบิ ตั ิ สอนผอู้ ื่น/นำเสนอ วิจยั ค้นควา้ พฒั นาไดเ้ อง

step 2 14 GEBIN101 | RMUTL.

- อ า จ า ร ย์ ตั)ง หั ว ข้ อ ก ร ณี ศึ ก ษ า ใ ห้ นั ก ศึ ก ษ า ล ง ชุ ม ช น - GEBIN101 | RMUTL. 15

- นํา เ ส น อ ใ น รู ป แ บ บ วี ดี โ อ - https://youtu.be/_zf2WYoH5IA GEBIN101 | RMUTL. 16

step 3 17 GEBIN101 | RMUTL.

- เ น้ น ทํา กิ จ ก ร ร ม ทีG ไ ด้ ล ง มื อ ป ฏิ บั ติ จ ริ ง - https://youtu.be/YxX_hyz9mgg 18 GEBIN101 | RMUTL.

- เ น้ น ทํา กิ จ ก ร ร ม ทGี ไ ด้ ล ง มื อ ป ฏิ บั ติ จ ริ ง - GEBIN101 | RMUTL. 19

step 4 20 GEBIN101 | RMUTL.

- น ศ . ล ง ชุ ม ช น แ ล้ ว พ บ ปั ญ ห า / ใ ห้ คิ ด แ ล ะ ส ร้ า ง เ พื< อ แ ก้ ปั ญ ห า - GEBIN101 | RMUTL. 21

- นํา เ ส น อ ใ น รู ป แ บ บ วี ดี โ อ - https://youtu.be/J8Nnq6TEUBw GEBIN101 | RMUTL. 22

step 5 23 GEBIN101 | RMUTL.

- จั ด ป ร ะ ก ว ด ใ น ห้ อ ง แ ล ะ นิ ท ร ร ศ ก า ร ข อ ง ร า ย วิ ช า - GEBIN101 | RMUTL. 24

- นํา เ ส น อ ใ น รู ป แ บ บ วี ดี โ อ - https://youtu.be/9w0cAjqF5_4 GEBIN101 | RMUTL. 25

กิ จ ก ร ร ม ทJี 9 ใหนL กั ศึกษาจดั กลมุI 5-8 คน รวบรวมขอL มูลดLาน[ตนเอง] [ชมุ ชน สงั คม ส่ิงแวดลLอม] และ[ขLอมูลทางวิชาการ] เพือ่ วเิ คราะหป\\ ^ญหาในชุมชนใกลบL าL น หรือ ชุมชนในมหาวิทยาลยั เพ่อื นนำประเดน็ ป^ญหามาจดั ทำโครงงานโดยใชL กระบวนการคิดและการแกLปญ^ หา เขLาไปจัดการ และนำเสนอหัวขอL ท่ตี Lองการ ศึกษากบั อาจารย\\ผสูL อน “สง่ รายชื*อสมาชิกในกลมุ่ และหวั ข้อเรื*องที*ต้องการแก้ปัญหา” GEBIN101 | RMUTL. 26

Q&A Any Questions? GEBIN101 | RMUTL. 27

28 THANK YOU for your attention Rajamangala University of Technology Lanna