Think-08-การคิดแก้ปัญหาและการบูรณาการ

08 G E B I N 1 0 1 | ก ร ะ บ ว น ก า ร คิ ด แ ล ะ ก า ร แ ก้ ปั ญ ห า Process of Thinking and Problem Solving

วิ ธี ก า ร คิ ด การคดิ เชิงวิเคราะห์ | การคดิ เชิงสงั เคราะห์ | การคดิ เชิงสร้างสรรค์ | การคดิ เชิงวิพากษ์ | การคดิ เชิงมโนทศั น์ | การคดิ เชิงระบบ | การคดิ เชิงกลยทุ ธ์ *เป#นการพัฒนาความสามารถในการคดิ เพยี งแค7 7 มิติ GEBIN101 | RMUTL. 2

ลักษณะการคดิ ลักษณะการคิด เป#นคำทแ่ี สดงลกั ษณะของการคิดซง่ึ ใชใ= นลักษณะเป#นคำวิเศษณ@ เชBน คิดละเอยี ด คดิ กวา= ง คดิ ถกู ทาง คิดชัดเจน ซง่ึ คำไมไB ดแ= สดงออกถงึ พฤติกรรมหรือการกระทำโดยตรง แตBสามารถแปลความไปถงึ พฤติกรรมหรอื การกระทำประการใดประการหน่ึงหรอื หลายประการรวมกนั เชนB คิดคลBองมคี วามหมายถึงพฤตกิ รรมการบอกความคิดที่ มลี กั ษณ@ / รปู แบบ / ประเภททหี่ ลากหลายซึ่งลักษณะการคิด หมายถึง การคดิ ทม่ี ีลกั ษณะพิเศษเปน# เอกลกั ษณ@ เฉพาะของการคดิ น้ัน ๆ ซงึ่ ลกั ษณะดังกลาB วไมBได=บงB ชพี้ ฤติกรรมหรือการกระทำทช่ี ัดเจน ต=องอาศยั การแปลความและ ตีความไปถึงพฤตกิ รรมตาB ง ๆ ทีเ่ มื่อประกอบกันเปน# ลำดบั ขัน้ ตอนแลว= จะชวB ยให=เกิดเปน# ลกั ษณะการคิดนน้ั ๆ จัดแบBง เปน# 2 กลมุB คอื 1. ลกั ษณะการคิดทว่ั ไปทีจ่ ำเป8น ไดแ= กB การคดิ คลBอง การคิดละเอยี ด การคิดทหี่ ลากหลาย การคดิ ชดั เจน 3 2. ลักษณะการคดิ ท่เี ปน8 แกนสำคญั ไดแ= กB การคิดถกู ทาง การคดิ ไกล การคิดกว=าง การคิดอยาB งมเี หตุผล การคดิ ลกึ ซง้ึ *นวลจติ ต( เชาวกรี ตพิ งศ( (2544) GEBIN101 | RMUTL.

กระบวนการคิด กระบวนการคดิ เปน# การคิดท่ีประกอบไปดว= ยลำดับข้ันตอนในการคิดซ่งึ มีมากบา= งนอ= ยบา= งแลว= แตคB วามจำเป#น ของการคิดแตBละลกั ษณะ และในแตลB ะข้นั ตอนของการดำเนินการคิดแตลB ะลกั ษณะ และในแตลB ะข้ันตอนของ การดำเนนิ การคดิ จำเป#นตอ= งอาศัยทักษะการคิด ทัง้ ข้ันพ้ืนฐานและข้ันสงู ตามความเหมาะสม กระบวนการคดิ ที่จำเป#น คือ กระบวนการคิดอยาB งมีวิจารณญาณเน่ืองจากกระบวนการน้ีเปน# กระบวนการที่ สำคัญทต่ี อ= งนำไปใชก= ระบวนการ หรือสถานการณ@อ่ืน ๆ อีกเปน# จำนวนมาก เชBน กระบวนการคิดแก=ปZญหา กระบวนการตัดสินใจ กระบวนการคดิ รเิ ริ่มสรา= งสรรค@ กระบวนการวิจยั เป#นตน= GEBIN101 | RMUTL. 4

เทคนคิ การใช3คำถามเพ่อื พัฒนาการคดิ 5 การใชค= ำถามจะเกิดประโยชน@สงู สดุ เมอื่ ผถ=ู ามถามคำถามทีด่ จี ึงจะสBงผลตBอการพฒั นาการคดิ ของผู=เรียนอยาB ง แท=จริง และมีจดุ มุงB หมายของการใชค= ำถาม เพ่ือ 1) ทบทวนส่ิงทเี่ รยี นไปแล=ว 2) เช่ือมโยงความรูเ= กาB ไปสูคB วามรใ=ู หมB 3) ฝ`กคดิ หาคำตอบดว= ยตนเอง 4) เรา= ความสนใจ 5) กระตุ=นความคดิ ริเร่ิมสร=างสรรค@ 6) กระตุน= ให=เกดิ การอภปิ รายอยาB งกว=างขวางและตBอเนอ่ื ง 7) ควบคุมกจิ กรรมตาB ง ๆ ในช้นั เรยี น 8) คดิ อยBางมเี หตุผล 9) สรุปและประเมินเนอ้ื หาสาระหรือบทเรยี น * ทศิ นา แขมมณี (2544) GEBIN101 | RMUTL.

ควรมกี ารพัฒนาความสามารถในมิติอ่นื ๆ เพม่ิ เติม ความสามารถในการคิดเชงิ เปรยี บเทยี บ (comparative thinking) หมายถึง การค+นหาความเหมอื นและ/หรือความแตกตา6 งของ องค8ประกอบตงั้ แต6 2 องคป8 ระกอบขึ้นไป เพื่อใชใ+ นการอธิบายเรือ่ ใดเรอ่ื งหน่งึ บนมาตรการ (criteria) เดียวกัน ความสามารถในการคิดเชงิ ประยุกตI (applicative thinking) หมายถงึ ความสามารถในการนำสง่ิ ตา6 ง ๆ ท่มี ีอยเู6 ดิมไปใชป+ ระโยชน8 ในวตั ถุประสงคใ8 หมไ6 ด+ และสามารถปรับส่งิ ทมี่ อี ย6ูเดมิ ใหเ+ ข+ากับบคุ คล สถานที่ เวลา และเงอื่ นไขใหม6ได+อยา6 งเหมาะสม ความสามารถในการคดิ เชิงบูรณาการ (integrative thinking) หมายถงึ ความสามารถในการคดิ เช่ือมโยงในมุม ตBาง ๆ เข=ากบั เรอ่ื งหลกั ๆ ไดเ= หมาะสม ความสามารถในการคดิ เชิงอนาคต (futuristic thinking) หมายถึง ความสามารถในการคาดการณก8 ารเปลีย่ นแปลงต6าง ๆ ทอี่ าจจะ เกดิ ขึน้ ในอนาคต โดยการใชเ+ หตผุ ลทางตรรกวทิ ยาสมมตุ ฐิ าน ข+อมูลและความสัมพนั ธ8ตา6 ง ๆ ของในอดีตและป[จจบุ ัน เพ่อื คาดการณ8 ทศิ ทางหรอื ขอบเขตทางเลือกทีเ่ หมาะสม อีกทั้งมีพลวฒั สอดคลอ+ งกบั การเปลยี่ นแปลงที่จะเกิดข้นึ ในอนาคต *เกรยี งศกั ด์ิ เจรญิ วงศ(ศักดิ์ (2542) 6 GEBIN101 | RMUTL.

แนวคดิ เก่ียวกับเร่ืองการคดิ และการพฒั นาการคดิ ของนักการศกึ ษาไทย 7 สาโรจน= บวั ศรี (อBางถึงใน ทิศนา แขมมณี, 2544) ไดBเร่ิมจุดประกายความคิดในการนำ หลกั ธรรมอริสจั 4 มาประยุกตใ= ชใB นการสอนเพื่อพฒั นากระบวนการแกBปญV หา โดยอาศัยหลัก อรยิ สจั 4 ซ่ึงไดแB ก7 1) ทกุ ข= หมายถึง สภาวะท่ีบีบค้นั สภาพทีท่ นไดBยาก ปญV หา ความปรารถนาหรือความไม7 สมหวังต7าง ๆ 2) สมทุ ัย หมายถงึ เหตุเกิดแหง7 ทุกข=หรือสาเหตแุ ห7งทกุ ข= 3) นโิ รธ หมายถึง ความดบั ทุกข= ภาวะที่ตณั หาดับสิ้นไป 4) มรรค หมายถึง ขBอปฏบิ ัตใิ หBถึงความดับทุกข= สาโรจน= บัวศรี ไดนB ำมาใชคB วบคแู7 นวทาง ปฏิบัติทเี่ รียกวา7 “กจิ ในอริยสจั 4” อันประกอบดวB ย ปริญญา (การกำหนดร)ูB ปหานะ (กาละ) สัจฉกิ ริ ิยา (การทำใหBแจBง) และภาวนา (การเจรญิ หรอื การลงมือปฏิบัติ) GEBIN101 | RMUTL.

แนวคิดเก่ียวกบั เรอื่ งการคิด และการพัฒนาการคิด ของนกั การศกึ ษาไทย 8 สาโรจน= บวั ศรี (อาB งถึงใน ทศิ นา แขมมณี, 2544) ไดBกำหนดการสอนกระบวนการคิดแกปB ญV หาไวเB ปน# ขนั้ ตอนดงั นี้ 1) ข้ันกำหนดป-ญหา (ขั้นทุกข)3 คอื การให9ผู9เรียนระบุปญ- หาที่ต9องการแก9ไข 2) ข้ันตงั้ สมมตฐิ าน (ข้นั สมุทัย) คอื การให9ผเ9ู รียนวเิ คราะหห3 าสาเหตุของปญ- หาและ ต้ังสมมตฐิ าน 3) ขน้ั ทดลองและเกบ็ ขอ9 มูล (ขัน้ นิโรธ) คือ การใหผ9 เ9ู รียนกำหนดวัตถปุ ระสงค3และ วธิ ีการทดลองเพอ่ื พิสูจนส3 มมุติฐาน และเก็บรวบรวมข9อมลู 4) ขั้นวิเคราะหข3 9อมูลและสรปุ ผล (ขนั้ มรรค) คือการให9ผู9เรียนนำข9อมลู มาวเิ คราะหแ3 ละ สรปุ ผล GEBIN101 | RMUTL.

คดิ เพื่อการ “คิดเปนJ ” เปJนการคดิ เพือ่ แก3ปLญหา • โกวิท วรพิพฒั น= (อาB งถึงใน ทิศนา แขมมณี และคณะ, 2544) ตามแนวคดิ น้เี ปน# การ คิดเพอื่ การ “คิดเป#น” เปน# การคิดเพือ่ แกBปVญหา • เน่ืองจากการคดิ มจี ุดเริม่ ตBนทตี่ ัวปVญหาแลBวพจิ ารณายอB นไตร7ตรองถึงขอB มูล 3 ประเภท คอื ข9อมลู ด9าน[ตนเอง] [ชมุ ชน สงั คม ส่ิงแวดลอ9 ม] และ[ข9อมูลทางวิชาการ] • ต7อจากนั้นจงึ ลงมือกระทำการ หากกระทำสามารถทำใหBปญV หา และความไม7พอใจของ บุคคลหายไป กระบวนการคดิ ยุตลิ งแต7หากบุคคลยงั รูBสกึ ไมพ7 อใจ ปVญหายังคงอยบ7ู ุคคลก็ เริ่มกระบวนการใหม7อกี ครัง้ ดงั แผนภาพท่ี 1 GEBIN101 | RMUTL. 9

คดิ เพอื่ การ “คิดเปJน” เปนJ การคดิ เพอื่ แกป3 ญL หา เริ4ม ปัญหา กระบวนการแก้ปัญหา ความสขุ จบ ข้อมลู ตนเอง ข้อมลู สงั คมสงิ4 แวดล้อม ข้อมลู วิชาการ ตดั สนิ ใจ ไมพ่ อใจ ปฏิบตั ิ พอใจ GEBIN101 | RMUTL. แผนภาพที่ 1 รปู แบบของการคิดเปนG (ทิศนา แขมมณี และคณะ, 2544) 10

กระบวนการจดั การเรียนการสอน ออกแบบและ นําเสนอ สร้ างสรรค์ แสดงผลงาน เรียนรู้จาก คดิ หาวิธี ชมุ ชน แก้ปัญหา ฝึกทกั ษะ ในชนั+ เรียน GEBIN101 | RMUTL. 11

step 1 12 GEBIN101 | RMUTL.

ใ ช้ ก า ร ส อ น แ บ บ เ ก ม ส์ Gamification รู ป แ บ บ ก า ร ส อ น โ ด ย ใ ช้ กิ จ ก ร ร ม 13 ใ น ชั:น เ รี ย น ฝึ ก ทั ก ษ ะ ก า ร คิ ด แ ล ะ ก า ร ส ร้ า ง น วั ต ก ร ร ม Keep it simply smart!

มี ก า ร ทํา ง า น เ ป็ น ก ลุ่ ม อ ภิ ป ร า ย แ ล ะ นํา เ ส น อ ห น้ า ชั:น เ รี ย น step 1 Keep it simply smart! 14

GEBIN101 || RRMMUUTTLL.. 15

ฟัง บรรยาย อ่านเอง ใช้สื่อและภาพ เสยี ง ดู สาธิต อภิปรายกลุ่ม เรยี นจากการลงมอื ปฏบิ ตั ิ สอนผอู้ ื่น/นำเสนอ วิจยั ค้นควา้ พฒั นาไดเ้ อง

step 2 17 GEBIN101 | RMUTL.

- อ า จ า ร ย์ ตั)ง หั ว ข้ อ ก ร ณี ศึ ก ษ า ใ ห้ นั ก ศึ ก ษ า ล ง ชุ ม ช น - GEBIN101 | RMUTL. 18

- นํา เ ส น อ ใ น รู ป แ บ บ วี ดี โ อ - https://youtu.be/_zf2WYoH5IA GEBIN101 | RMUTL. 19

step 3 20 GEBIN101 | RMUTL.

- เ น้ น ทํา กิ จ ก ร ร ม ทีG ไ ด้ ล ง มื อ ป ฏิ บั ติ จ ริ ง - https://youtu.be/YxX_hyz9mgg 21 GEBIN101 | RMUTL.

- เ น้ น ทํา กิ จ ก ร ร ม ทGี ไ ด้ ล ง มื อ ป ฏิ บั ติ จ ริ ง - GEBIN101 | RMUTL. 22

step 4 23 GEBIN101 | RMUTL.

- น ศ . ล ง ชุ ม ช น แ ล้ ว พ บ ปั ญ ห า / ใ ห้ คิ ด แ ล ะ ส ร้ า ง เ พื< อ แ ก้ ปั ญ ห า - GEBIN101 | RMUTL. 24

- นํา เ ส น อ ใ น รู ป แ บ บ วี ดี โ อ - https://youtu.be/J8Nnq6TEUBw GEBIN101 | RMUTL. 25

step 5 26 GEBIN101 | RMUTL.

- จั ด ป ร ะ ก ว ด ใ น ห้ อ ง แ ล ะ นิ ท ร ร ศ ก า ร ข อ ง ร า ย วิ ช า - GEBIN101 | RMUTL. 27

- นํา เ ส น อ ใ น รู ป แ บ บ วี ดี โ อ - https://youtu.be/9w0cAjqF5_4 GEBIN101 | RMUTL. 28

กิ จ ก ร ร ม ทJี 8 ให=นกั ศึกษาจัดกลBุม 5-8 คน รวบรวมขอ= มลู ด=าน[ตนเอง] [ชุมชน สังคม ( ง า น ก ลุ่ ม ) สงิ่ แวดล=อม] และ[ข=อมูลทางวชิ าการ] เพอื่ วิเคราะหป@ Zญหาในชมุ ชนใกล=บา= น หรือ ชุมชนในมหาวิทยาลยั เพอื่ นนำประเดน็ ปZญหามาจดั ทำโครงงานโดยใช= กระบวนการคิดและการแก=ปญZ หา เขา= ไปจัดการ และนำเสนอหัวข=อที่ต=องการ ศึกษากับอาจารยผ@ =สู อน สปั ดาห์ที< 1 “สง่ รายช<ือสมาชิกในกลมุ่ และหวั ข้อเร<ืองท<ีต้องการแก้ปัญหา” สปั ดาห์ที< 2 “สง่ โครงร่างเร<ืองท<ีต้องการแก้ปัญหา” สปั ดาห์ท<ี 3 รายงานความก้าวหน้า บทท<ี 1-3 สปั ดาห์ที< 4 รายงานความก้าวหน้า บทที< 4-5 GEBIN101 | RMUTL. 29

รปู เลม& รายงาน บทท$ี 4 ผลการศกึ ษา - ข้อมลู ผลการศกึ ษา บทท$ี 1 บทนํา - วเิ คราะห์ผล - ที$มาและความสาํ คญั ของปัญหา - วตั ถปุ ระสงค์ของการวจิ ยั บทที$ 5 สรุปผลการศกึ ษา - ขอบเขตของการศกึ ษา - สรุปและอภิปรายผล - ประโยชน์ที$คาดวา่ จะได้รับ - ข้อเสนอแนะ บทท$ี 2 ทฤษฎีและงานวิจยั ที$เก$ียวข้อง ภาคผนวก - ทฤษฎีที$เกี$ยวข้อง - ข้อมลู ดบิ - การให้คํานิยามเชิงปฏิบตั ทิ ี$จะใช้ในการวิจยั * - ข้อมลู เสริม บทท$ี 3 เครื$องมือและวธิ ีการศกึ ษา - เครืองมือและอปุ กรณ์ - ขนัV ตอนและวิธีการศกึ ษา GEBIN101 | RMUTL. 30

การเขียนโครงราP งโครงงาน • กระบวนการคBนหาความรBู ขอB เทจ็ จริง อยา7 งมีระเบียบ มกี ฎเกณฑใ= นการรวบรวมขอB มลู วิเคราะห= และแปลความขBอมูล • เพื่อแสวงหาคำตอบ สาหรับคาถามหรือประเด็นการศึกษาท่ีตัง้ ไวBดวB ยกระบวนการ อนั เปน# ที่ยอมรบั ในแต7ละสาขาวิชา ซง่ึ ในทางการแพทย= นิยมใชBกระบวนการทางวิทยาศาสตร= เพราะเชอื่ วา7 วธิ ี น้มี ี ความถกู ตBอง เชื่อถือไดBมากทสี่ ุด “เร่มิ ต0นจากคำถาม?? ..แลว0 ใช0 แนวคดิ สรา0 งสรรคใ? นการแกป0 ญ@ หา เพื่อหาคำตอบ” GEBIN101 | RMUTL. 31

การเขยี นโครงราP งโครงงาน 9. เครือ่ งมอื และวธิ ีการศึกษา 10. ผลการศึกษา โครงรBางโครงงาน ควรมีองค@ประกอบสำคญั ดังน้ี 11. สรปุ ผลการศึกษา 1. ชอ่ื เร่อื ง 12. บรรณานกุ รม 2. ทมี่ าและความสำคญั ของปญZ หา 14. ภาคผนวก* 3. วตั ถุประสงค@ 15. ประวัติของผู=ดาเนนิ การวิจัย 4. ขอบเขตของการศึกษา * ไมจB ำเปน# ตอ= งมีทกุ โครงการ 5. ประโยชน@ท่ีคาดวาB จะได=รับ 6. สมมตฐิ าน* และกรอบแนวความคิดในการวิจยั * 7. ทฤษฎแี ละงานวิจัยที่เก่ียวขอ= ง 8. การให=คำนยิ ามเชิงปฏบิ ตั ิที่จะใช=ในการวจิ ยั * GEBIN101 | RMUTL. 32

1. ชื่อเร่อื ง (the title) • ชอ่ื เร่อื งควรมีความหมายส้ัน กะทัดรัดและชดั เจน • ระบุถึงเรื่องทีจ่ ะทำการศึกษาวิจยั วา7 ทำอะไร กบั ใคร ที่ไหน อย7างไร เมื่อใด หรอื ตBองการผลอะไร • ยกตวั อย7างเช7น ประสิทธผิ ลของการออกกำลงั กายกับการลดระดบั น้ำตาลในเลือดใน ผูปB วh ย โรคเบาหวานชุมชนสวนใหญ7 จังหวัดเชยี งใหม7 พ.ศ.2563 ขอ9 ควรระวัง ในการตงั้ ชอื่ งานวิจัย 33 1. ไมBชดั เจน คลุมเครือ 2. ยาวเกินไป 3. ไมสB อดคลอ= งกบั ประเด็นสำคัญทตี่ =องการศกึ ษา GEBIN101 | RMUTL.

1. ช่ือเร่อื ง (the title) การเลือกหัวเรอื่ งของการวจิ ัย ขึ้นอยก6ู บั 1. ความสนใจของผBวู จิ ัย ควรเลือกเรื่องทีต่ นเองสนใจมากทีส่ ุด และควรเปน# เร่ืองท่ีไมย7 ากจนเกินไป 2. ความสำคัญของเรอื่ งทจ่ี ะทำวจิ ัย ควรเลือกเรอื่ งที่มีความสำคญั และนำไปใชปB ฏิบัติ หรอื สรBาง แนวความคดิ ใหมๆ7 ไดB 3. เป#นเร่ืองทีส่ ามารถทำวจิ ัยไดB ไมม7 ีผลกระทบอนั เน่อื งจากปVญหาตา7 ง ๆ เชน7 ดBาน จรยิ ธรรม ดBาน งบประมาณ ดBานตวั แปรและการเกบ็ ขBอมลู ดBานระยะเวลาและการ บริหาร ดาB นการเมือง หรอื เกนิ ความสามารถของผวูB ิจยั 4. ไม7ซ้ำซอB นกับงานวิจยั ที่ทำมาแลวB อาจมีความซำ้ ซBอนในประเด็นต7าง ๆ ทตี่ Bอง พิจารณาเพ่ือหลกี เลยี่ ง ไดแB ก7 ชอื่ เรอื่ งและปVญหาของการวิจยั (พบมากทสี่ ดุ ) สถานท่ีทีท่ ำการวจิ ยั ระยะเวลาท่ที ำการวิจัย วิธกี าร หรอื ระเบียบวธิ ขี องการวิจัย GEBIN101 | RMUTL. 34

2. ท่มี าและความสำคญั ของปญL หา (background and rationale) • หรือหลักการและเหตผุ ล ภมู ิหลังของปญV หา ความจำเปน# ที่จะทำการวจิ ยั หรอื ความสำคญั ของ โครงการวจิ ัย ฯลฯ • ตอB งระบวุ า7 ปญV หาการวิจยั คอื อะไร มีความเปน# มาหรือภมู หิ ลงั อย7างไร มีความสำคญั รวมทง้ั ความ จำเปน# คณุ คา7 และประโยชน=ทจี่ ะไดBจากผลการวิจัยในเรือ่ งน้ี • ผวูB จิ ัยควรเริม่ จากการเขียนปูพ้ืนโดยมองปVญหาและวเิ คราะหป= ญV หาอยา7 งกวาB ง ๆ ก7อนวา7 สภาพท่วั ๆ ไปของปVญหาเปน# อยา7 งไร และภายในสภาพทกี่ ลา7 วถงึ มปี Vญหาอะไรเกดิ ขนึ้ บาB ง • ประเด็นปญV หาท่ีผวBู ิจยั หยิบยกมาศกึ ษาคอื อะไร ระบุว7ามกี ารศกึ ษาเกี่ยวกับเรื่องน้ี มาแลBวหรอื ยงั ที่ ใดบาB ง และการศกึ ษาทีเ่ สนอนจ้ี ะชว7 ยเพิ่มคณุ ค7าต7องานดBานนี้ ไดBอย7างไร GEBIN101 | RMUTL. 35

3. วัตถุประสงคขg องการวิจัย (objectives) • เปน# การกำหนดวBาต=องการศึกษาในประเดน็ ใดบา= ง ในเรอืB งทจ่ี ะทาวิจยั ต=องชดั เจน และเฉพาะเจาะจง ไมคB ลมุ เครอื โดยบBงช้ถี งึ สิง่ ที่จะทำทง้ั ขอบเขต และคำตอบท่คี าดวาB จะได=รับ ทัง้ ในระยะสนั้ และระยะยาว การต้ังวัตถุประสงค@ ตอ= งใหส= มเหตสุ มผล กับทรัพยากรท่ีเสนอขอ และ เวลาท่ีจะใช= จำแนกได=เปน# 2 ชนิด คือ • 1. วตั ถุประสงคท@ ัว่ ไป (General Objective) กลBาวถงึ สง่ิ ที่ คาดหวัง (implication) หรอื สง่ิ ที่ คาดวBาจะเกิดข้นึ จากการวิจยั นี้ เปน# การแสดงรายละเอยี ด เกี่ยวกบั จุดมงุB หมาย ในระดับกว=าง จงึ ควร ครอบคลุมงานวจิ ยั ที่จะทา ทัง้ หมด เชBน เพอ่ื ศกึ ษาความสัมพันธข@ องระดบั นา= ตาลในเลือดกับการออกกาลงั กายในผปู= ว… ยเบาหวาน • 2. วตั ถปุ ระสงคเ@ ฉพาะ (Specific Objective) จะพรรณนาถงึ สง่ิ ทจ่ี ะเกิดข้นึ จรงิ ในงานวิจัยน้ี โดยอธบิ าย รายละเอยี ดวBา จะทาอะไร โดยใคร ทำมากน=อยเพียงใด ทไ่ี หน เมื่อไร และเพอื่ อะไร โดย การเรียงหวั ข=อ ควรเรยี ง ตามลาดบั ความสำคญั กอB น หลงั ตัวอยาB งเชนB 2.1 เพอ่ื ศกึ ษาระดบั น้ำตาลของผป=ู ว… ยเบาหวาน 2.2 เพ่อื ศึกษารูปแบบการออกกาลังกายของผู=ป…วยเบาหวาน 2.3 เพ่ือศึกษาผลของการออกกาลงั กายกบั ระดบั นา= ตาลในเลอื ดผป=ู …วยเบาหวาน GEBIN101 | RMUTL. 36

4. ขอบเขตของการศึกษา • เปน# การระบใุ หทB ราบว7าการวจิ ยั ที่จะศกึ ษามีขอบขา7 ยกวBางขวางเพียงใด เนือ่ งจากผูBวิจัย ไมส7 ามารถ ทำการศกึ ษาไดคB รบถBวนทุกแงท7 ุกมุมของปVญหานั้น จึงตBองกำหนดขอบเขต ของการศึกษาใหBแนน7 อน ว7าจะครอบคลุมอะไรบBาง • ซ่ึงอาจทำไดBโดยการกำหนดขอบเขตของเรอื่ งใหBแคบลงเฉพาะตอนใดตอนหนง่ึ ของ สาขาวชิ า หรือ กำหนดกลุ7มประชากร สถานทวี่ จิ ัย หรือระยะเวลา GEBIN101 | RMUTL. 37

5. ประโยชนทg ีค่ าดวPาจะไดร3 บั • อธบิ ายถงึ ประโยชน=ทีจ่ ะนำไปใชBไดจB รงิ ในดาB นวชิ าการ เชน7 จะเป#นการคนB พบทฤษฎี ใหมซ7 ่ึง สนับสนุนหรือ คัดคBานทฤษฎีเดิม และประโยชนใ= นเชงิ ประยกุ ต= เช7น นำไปวางแผนและกำหนด นโยบายต7าง ๆ หรอื ประเมินผลการปฏิบตั ิงาน เพื่อหา แนวทางพฒั นาใหดB ขี นึ้ เป#นตนB โดย ครอบคลมุ ทงั้ ผลในระยะส้ัน และระยะยาว • ท้ังผลทางตรง และทางออB ม และควรระบวุ า7 ผลประโยชนเ= กิดกบั ใคร เป#นสำคัญ เชน7 โครงการวจิ ัย ประสทิ ธผิ ลของการออกกาลังกายกับการลดระดับนBาตาลในเลือดใน ผBูปวh ยโรคเบาหวานชมุ ชนสวน ใหญ7 จังหวดั เชียงใหม7 พ.ศ. 2563 ส7วนผลกระทบ (impact) โดยตรง ในระยะยาว ก็อาจจะเป#น คุณภาพชีวิตของคนในชมุ ชนน้ัน ที่ดีขน้ึ ส7วนผลทางออB ม ไดแB ก7 การกระตุBนใหBผปBู วh ยเบาหวานออก กำลงั กาย เป#นตBน GEBIN101 | RMUTL. 38

6. สมมติฐาน (Hypothesis) และกรอบแนวคดิ ในการวิจยั (conceptual framework) • การต้ังสมมตฐิ าน เปน# การคาดคะเนหรือการทายคำตอบอย7างมเี หตุผล มกั เขยี นใน ลักษณะ การ แสดงความสัมพนั ธ= ระหวา7 งตวั แปรอสิ ระหรือตัวแปรตBน (independent variables) และตัวแปร ตาม (dependent variable) • สมมตฐิ านทาหนBาทเ่ี สมือนเปน# ทศิ ทาง และแนวทาง ในการวจิ ัย จะชว7 ยเสนอแนะ แนวทางในการ เก็บรวบรวมขอB มลู และการวเิ คราะหข= อB มลู ต7อไป สมมติฐานตอB งตอบ วัตถปุ ระสงค=ของการวจิ ยั ไดB ครบถBวนและทดสอบและวัดไดB GEBIN101 | RMUTL. 39

7. ทฤษฎีและงานวจิ ัยท่เี ก่ียวขอ3 ง (review of related literatures) • การทบทวนวรรณกรรม เป#นการเขยี นถงึ ส่ิงท่ีผูBวจิ ัยไดBมาจากการศกึ ษาคนB ควBาเอกสารต7าง ๆ ทั้ง ทฤษฎี และงานวจิ ัยท่เี กีย่ วขBองไดแB ก7 ทฤษฎี หลักการ ขBอเท็จจรงิ ตา7 ง ๆ แนวความคิดของผูB เชีย่ วชาญ ตลอดจนผลงานวิจัยตา7 ง ๆ • การทบทวนวรรณกรรมจะทำใหเB ห็นปญV หาทจ่ี ะทำ รวมท้ังมองเห็นแนวทางในการดำเนนิ การศึกษา • การเขยี นการทบทวนวรรณกรรม โดยจดั ลำดับหัวขBอหรอื เนื้อเรอื่ งทีเ่ ขียนตามตัวแปร ท่ีศึกษา และ ในแตล7 ะหัวขอB เนื้อเรอ่ื งกจ็ ัดเรยี งตามลำดบั เวลาดBวย เพ่อื ใหผB Bอู 7านไดเB ห็นพฒั นาการต7าง ๆ ทเี่ กีย่ วกับ ปญV หา • ผBูวจิ ยั ควรสรปุ การทบทวนวรรณกรรม เพื่อใหBผBูอา7 นไดBเห็นความสมั พนั ธ= ทงั้ สว7 นทส่ี อดคลอB งกนั ขัดแยBงกัน และส7วนท่ยี งั ไม7ไดBศกึ ษาทงั้ ในแงป7 ระเดน็ เวลา สถานที่ วิธี การศกึ ษาฯลฯ การเขียนสว7 น นี้ ทำใหBเกดิ ประโยชนต= อ7 การต้งั สมมตฐิ านดวB ย GEBIN101 | RMUTL. 40

8. เครอ่ื งมือและวธิ ีศึกษา (research methodology) • เปน# การใหรB ายละเอียดเกยี่ วกับขนั้ ตอนในการดำเนินการวจิ ัยว7าแต7ละข้ันตอนจะทำอย7างไร โดยทว่ั ไปเป#นการใหBรายละเอียดในเร่อื งต7อไปน้ี คอื • วธิ ีวจิ ยั จะเลอื กใชBวธิ วี จิ ัยแบบใด เชน7 จะใชกB ารวิจัยเอกสาร การวจิ ัยแบบทดลอง การวจิ ัยเชิง สำรวจ การวจิ ัยเชงิ คณุ ภาพ หรอื จะใชหB ลายๆ วธิ ีรวมกัน ซ่ึงกต็ อB งระบุ ใหชB ัดเจนวา7 จะใชBวิธีอะไรบBาง • แหล6งขPอมลู จะเกบ็ ขBอมูลจากแหล7งใดบาB ง เชน7 จะเกบ็ ขอB มลู ทุตยิ ภมู ิ จากทะเบยี นราษฎร= สมดุ สถติ ิ รายป| สามะโนประชากรและเคหะ ฯลฯ หรอื จะเปน# ขอB มลู ปฐมภูมิ จากการสำรวจ การสนทนากลุ7ม การสังเกต การสมั ภาษณ=ระดับลกึ ฯลฯ เปน# ตนB • ประชากรทีจ่ ะศึกษา ระบุใหชB ัดเจนว7าใครคอื ประชากรท่ตี Bองการศกึ ษา และกำหนด คุณลกั ษณะ ของประชากรท่จี ะศกึ ษาใหชB ดั เจน เช7น เพศ อายุ สถานภาพสมรส ศาสนา เขตที่อยู7อาศยั บางคร้ัง ประชากรทต่ี อB งการศกึ ษาอาจไม7ใชป7 จV เจกบุคคลกไ็ ดB เชน7 อาจเปน# ครวั เรอื น หม7ูบBาน อำเภอ จงั หวดั ฯลฯ กไ็ ดB 41 GEBIN101 | RMUTL.

8. เครอ่ื งมือและวิธศี กึ ษา (research methodology) • วิธกี ารส6มุ ตวั อยา6 ง ควรอธิบายว7าจะใชBวธิ ีการส7ุมตัวอย7างแบบใด ขนาดตัวอยา7 งมจี ำนวนเทา7 ใด จะเก็บ ขBอมลู จากท่ไี หน และจะเขBาถึงกลุ7มตัวอยา7 งไดอB ยา7 งไร • วธิ ีการเก็บขอP มลู ระบวุ 7าจะใชวB ธิ กี ารเกบ็ ขอB มลู อย7างไร มกี ารใชเB ครือ่ งมอื และทดสอบเครื่องมอื อยา7 งไร เช7น จะใชวB ธิ ีการส7งแบบสอบถามทางไปรษณยี = การสมั ภาษณแ= บบมแี บบสอบถาม การสังเกต หรือการ สนทนากลมุ7 เป#นตBน • การประมวลผลขPอมูลและการวเิ คราะห^ขอP มลู ระบุการประมวลผลขอB มลู จะทำอย7างไร จะใชเB คร่ืองมือ อะไรในการประมวลผลขBอมูล และในการวิเคราะห=ขอB มลู หรือการทดสอบสมมติฐานจะทำอยา7 งไร จะใชB สถิติอะไรบาB งในการวิเคราะห=ขอB มลู เพือ่ ใหสB ามารถตอบคาถามของการวจิ ัยทตี่ อB งการไดB GEBIN101 | RMUTL. 42

12. เอกสารอ3างองิ (references) หรือ บรรณานกุ รม (bibliography) • ตอนสุดทBายของโครงร7างการวจิ ยั จะตอB งมี เอกสารอBางอิง หรอื รายการอาB งองิ อันไดแB ก7 รายช่ือหนงั สือ สงิ่ พิมพ=อน่ื ๆ โสตทศั นวสั ดุ ตลอดจนวธิ กี ารที่ไดBขอB มูลมา เพอื่ ประกอบการเอกสารวจิ ยั เร7ืองนัน้ ๆ รายการอาB งองิ จะอย7ูต7อจากสว7 นเนอ้ื เร7ือง และก7อนภาคผนวก โดยรูปแบบทใี่ ชBควรเปน# ไปตามสากล นยิ ม เช7น Vancouver Style หรือ APA (American Psychological Association) style GEBIN101 | RMUTL. 43

14. ภาคผนวก (appendix) • สง่ิ ที่นยิ มเอาไวทB ่ีภาคผนวก เช7น แบบสอบถาม แบบฟอร=มในการเก็บหรือบันทกึ ขอB มลู • เมื่อภาคผนวก มีหลายภาค ใหBใชเB ป#น ภาคผนวก ก ภาคผนวก ข ฯลฯ แต7ละภาคผนวกใหBข้นั หนาB ใหม7 GEBIN101 | RMUTL. 44

Q&A Any Questions? GEBIN101 | RMUTL. 45

46 THANK YOU for your attention Rajamangala University of Technology Lanna