ทรัพย์สินทางปัญญา

คำนำ หำกลองสงั เกตเทคโนโลยรี อบๆตวั ไม่วำ่ จะเป็นสินคำ้ หรือบริกำร เทคโนโลยเี หลำ่ น้นั ลว้ นมีผปู้ ระดิษฐ์ คิดคน้ มำท้งั สิ้นและเม่ือพฒั นำจนสำมำรถแกป้ ัญหำหรือตอบสนองควำมตอ้ งกำรของกลมุ่ ท่ีใชแ้ ลว้ จึงนำมำ เผยแพร่ใหส้ ำธำรณชนไดร้ ับรู้และอำจพฒั นำเพอ่ื จำหน่ำยและประโยชน์เชิงพำณิชย์ ผลงำนท่ีมีผปู้ ระดิษฐ์ คิดคน้ หรือสร้ำงสรรค์ หำกมีผสู้ ร้ำงศึกษำประเภททำงทรัพยส์ ินทำงปัญญำ รำยละเอียด เง่ือนไขของทรัพยส์ ินทำงปัญญำแต่ละประเภทและปฏิบตั ิตำมเง่ือนไขดงั กลำ่ วก็สำมำรถนำไปจด ทะเบียนทรัพยส์ ินทำงปัญญำได้

สำรบญั คำนำ 2 ทรัพย์สินทำงปัญญำ 3 ทรัพย์สินทำงอตุ สำหกรรม 4 ลขิ สิทธ์ิ 5 สิทธิบัตร 7 แบบผังภูมขิ องวงจรรวม 8 เครื่องหมำยกำรค้ำ 9 ควำมลบั ทำงกำรค้ำ 11 งำนวรรณกรรม งำนนำฏกรรม งำนศิลปกรรม 12 งำนดนตรีกรรม งำนส่ิงบนั ทกึ เสียง งำนโสตทศั นวสั ดุ 13 งำนดนตรีกรรม งำนสิ่งบนั ทกึ เสียง งำนโสตทศั นวสั ดุ

ทรัพย์สินทำงปัญญำ หมำยถึง สิทธิทำงกฎหมำยท่ีใหเ้ จำ้ ของสิทธิ หรือ \"ผทู้ รงสิทธิ\" มีอยเู่ หนือสิ่งที่เกิดจำกควำมคิดสร้ำงสรรคท์ ำงปัญญำของ มนุษย์ โดยอำจแบง่ ทรัพยส์ ินทำงปัญญำออกได้ 2 ประเภทหลกั คือ 1. ทรัพยส์ ินทำงอตุ สำหกรรม 2. ลิขสิทธ์ิ

ทรัพยส์ ินทำงอุตสำหกรรม หมำยถึง ควำมคิดสร้ำงสรรคข์ องมนุษยท์ ่ีเก่ียวกบั สินคำ้ อุตสำหกรรมต่ำง ๆ ที่ไดพ้ ฒั นำหรือคิดคน้ ข้ึนใหม่ นอกจำกน้ียงั รวมถึงกำรออกแบบผลิตภณั ฑเ์ คร่ืองหมำยกำรคำ้ ชื่อและถิ่นท่ีอยทู่ ำงกำรคำ้ โดยรวมถึง แหล่งกำเนิดและกำรป้องกนั กำรแข่งขนั ทำงกำรคำ้ ที่ไมเ่ ป็นธรรม ทรัพยส์ ินทำงอุตสำหกรรม มี 5 ประเภท ไดแ้ ก่ สิทธิบตั ร (Patent) แบบผงั ภมู ิของวงจรรวม (Layout-Designs of Integrated Circuit) เคร่ืองหมำยกำรคำ้ (Trademark) ควำมลบั ทำงกำรคำ้ (Trade Secrets) ชื่อทำงกำรคำ้ (Trade Name) ส่ิงบ่งช้ีทำงภมู ิศำสตร์ (Geographical Indication)

ลขิ สิทธ์ิ หมำยถงึ สิทธิแต่เพยี งผเู้ ดียวท่ีจะกระทำกำรใด ๆ เกี่ยวกบั งำนท่ีผสู้ ร้ำงสรรคไ์ ดร้ ิเร่ิมโดยกำรใชส้ ติปัญญำควำมรู้ ควำมสำมำรถ และควำมวริ ิยะอตุ สำหะของตนเองในกำรสร้ำงสรรค์ โดยไม่ลอกเลียนงำนของผอู้ ่ืน โดยงำนที่ สร้ำงสรรคต์ อ้ งเป็นงำนตำมประเภทท่ีกฎหมำยลิขสิทธ์ิใหค้ ุม้ ครอง โดยผสู้ ร้ำงสรรคจ์ ะไดร้ ับควำมคุม้ ครอง ทนั ทีท่ีสร้ำงสรรคโ์ ดยไมต่ อ้ งจดทะเบียน กำรแจง้ ขอ้ มลู ลิขสิทธ์ิตอ่ กรมทรัพยส์ ินทำงปัญญำ มิได้ เป็นกำรรับรองสิทธ์ิของเจำ้ ของลิขสิทธ์ิแต่อยำ่ งใด แต่ เป็นเพียงกำรแจง้ ตอ่ หน่วยงำนรำชกำรวำ่ ตนเองเป็นเจำ้ ของสิทธ์ิในผลงำนลิขสิทธ์ิที่แจง้ ไวเ้ ทำ่ น้นั โดยผแู้ จง้ ตอ้ งรับรองตนเองวำ่ เป็นเจำ้ ของผลงำนท่ีนำมำแจง้ ขอ้ มูลลิขสิทธ์ิและหนงั สือรับรองท่ีกรมทรัพยส์ ินทำงปัญญำ ออกให้ ก็มิไดร้ ับรองวำ่ ผแู้ จง้ เป็นเจำ้ ของงำนลิขสิทธ์ิแตอ่ ยำ่ งใด หำกมีขอ้ โตแ้ ยง้ เก่ียวกบั ควำมเป็นเจำ้ ของ ลิขสิทธ์ิ ผแู้ จง้ จำเป็นตอ้ งพิสูจนค์ วำมเป็นเจำ้ ของลิขสิทธ์ิ น้นั เอง

ประเภทของงำนทม่ี ีลขิ สิทธ์ิ กฎหมำยลขิ สิทธ์ิให้ควำมคุ้มครองแก่งำนสร้ำงสรรค์ 9 ประเภทตำมที่กฎหมำยกำหนด ได้แก่ งำนวรรณกรรม งำนนำฏกรรม งำนศิลปกรรม งำนดนตรีกรรม งำนส่ิงบนั ทึกเสียง งำนโสตทศั นวสั ดุ งำนภำพยนตร์ งำนแพร่เสียงแพร่ภำพ งำนอื่นใดในแผนกวรรณคดี แผนกวิทยำศำสตร์ หรือแผนกศิลปะ

สิทธิบัตร หมำยถึง หนงั สือสำคญั ที่รัฐออกใหเ้ พื่อคุม้ ครองกำรประดิษฐ์ กำรออกแบบผลิตภณั ฑ์ หรือ ผลิตภณั ฑอ์ รรถประโยชน์ ที่ มีลกั ษณะตำมที่กฎหมำยกำหนด กำรประดษิ ฐ์ คือ ควำมคิดสร้ำงสรรคเ์ กี่ยวกบั ลกั ษณะองคป์ ระกอบ โครงสร้ำงหรือกลไกลของผลิตภณั ฑ์ รวมท้งั กรรมวิธีในกำรผลิตกำรักษำ หรือปรับปรุงคุณภำพของผลิตภณั ฑ์ กำรออกแบบผลติ ภัณฑ์ คือ ควำมคิดสร้ำงสรรคเ์ ก่ียวกบั กำรท ำใหร้ ูปร่ำงลกั ษณะภำยนอกของผลิตภณั ฑ์ เกิดควำมสวยงำม และแตกต่ำงไปจำกเดิม ผลิตภณั ฑอ์ รรถประโยชนห์ รือที่เรียกอีกอยำ่ งหน่ึงวำ่ อนุสิทธิบัตร จะมีลกั ษณะ คลำ้ ยกนั กบั กำรประดิษฐ์ แต่เป็นควำมคิดสร้ำงสรรคท์ ี่มีระดบั กำรพฒั นำเทคโนโลยไี ม่สูงมำก หรือเป็นกำร ประดิษฐค์ ิดคน้ เพียงเลก็ นอ้ ย

แบบผงั ภูมขิ องวงจรรวม หมำยถงึ แผนผงั หรือแบบที่ทำข้ึน เพื่อแสดงถึงกำรจดั วำงชิ้นส่วนทำงไฟฟ้ำและกำรเช่ือมตอ่ วงจรไฟฟ้ำ เช่น ตวั นำไฟฟ้ำ หรือตวั ตำ้ นทำน ภำพลำยเสน้ ของวงจรรวม เป็นตน้

เครื่องหมำยกำรค้ำ หมำยถงึ เครื่องหมำยหรือสญั ลกั ษณ์หรือตรำที่ใชก้ บั สินคำ้ หรือบริกำร ไดแ้ ก่ เครื่องหมำยกำรค้ำ คือ เครื่องหมำยท่ีใชเ้ ป็นท่ีหมำยเก่ียวขอ้ งกบั สินคำ้ เพื่อแสดง วำ่ สินคำ้ ที่ใชเ้ คร่ืองหมำยน้นั แตกต่ำงกบั สินคำ้ ที่ใชเ้ คร่ืองหมำยกำรคำ้ ของบุคคลอ่ืน เคร่ืองหมำยบริกำร คือ เครื่องหมำยที่ใชเ้ ป็นท่ีหมำยหรือเกี่ยวขอ้ งกบั กำร บริกำร เพอื่ แสดงวำ่ บริกำรที่ใชเ้ คร่ืองหมำยน้นั แตกตำ่ งกบั บริกำรที่ใชเ้ คร่ืองหมำยบริกำรของ บุคคลอื่น

เคร่ืองหมำยรับรอง คือ เครื่องหมำยที่เจำ้ ของเคร่ืองหมำยรับรองใชเ้ ป็นท่ี หมำยหรือเก่ียวขอ้ งกบั สินคำ้ และบริกำรของบุคคลอื่น เพื่อเป็นกำรรับรองคุณภำพของสินคำ้ หรือบริกำรน้นั เคร่ืองหมำยร่วม คือ เครื่องหมำยกำรคำ้ หรือเครื่องหมำบบริกำรที่ใชโ้ ดยบริษทั หรือรัฐวสิ ำหกิจในกลมุ่ เดียวกนั หรือโดย สมำชิกของสมำคม กลุ่มบุคคล หรือองคก์ รอื่นใดของรัฐหรือเอกชน

ควำมลบั ทำงกำรค้ำ หมำยถึง ขอ้ มูลกำรคำ้ ที่ยงั ไมเ่ ป็นที่รู้จกั กนั โดยทวั่ ไป และมีมูลคำ่ ในเชิงพำณิชยเ์ นื่องจำกขอ้ มูลน้นั เป็นควำมลบั และมี กำรดำเนินกำรตำมควำมสมควรเพือ่ รักษำขอ้ มูลน้นั ไวเ้ ป็นควำมลบั ช่ือทำงกำรคำ้

ส่ิงบ่งชี้ทำงภูมศิ ำสตร์ หมำยถึง ชื่อ สญั ลกั ษณ์ หรือส่ิงอื่นใดที่ใชเ้ รียกหรือใชแ้ ทน แทนแหลง่ ภมู ิศำสตร์ และสำมำรถบ่งบอกวำ่ สินคำ้ ท่ีเกิดจำก แหล่งภมู ิศำสตร์น้นั เป็นสินคำ้ ที่มีคุณภำพ ช่ือเสียง หรือคุณลกั ษณะเฉพำะของแหล่งภูมิศำสตร์

งำนวรรณกรรม เช่น หนงั สือ จุลสำร ส่ิงเขียน สิ่งพิมพ์ คำปรำศรัย โปรแกรมคอมพิวเตอร์ งำนนำฏกรรม เช่น งำนท่ีเกี่ยวกบั กำรรำ กำรเตน้ กำรทำทำ่ หรือกำรแสดงประกอบข้ึนเป็นเร่ืองรำว รวมถึงกำรแสดงโดย วธิ ีใบด้ ว้ ย งำนศิลปกรรม เช่น งำนจิตรกรรม งำนประติมำกรรม ภำพพิมพ์ งำนสถำปัตยกรรม ภำพถำ่ ย ภำพประกอบ หรืองำน สร้ำงสรรคร์ ูปทรงสำมมิติเก่ียวกบั ภูมิประเทศ หรือวิทยำศำสตร์ งำนศิลปะประยกุ ต์ ซ่ึงรวมถึงภำพถ่ำยและแผนผงั ของ งำนดงั กล่ำวดว้ ย

งำนดนตรีกรรม เช่น คำร้อง ทำนอง กำรเรียบเรียงเสียงประสำนรวมถึงโนต้ เพลงท่ีแยกและเรียบเรียงเสียงประสำนแลว้ งำนส่ิงบันทึกเสียง เช่น เทปเพลง แผน่ คอมแพค็ ดิสก์ (ซีดี) ท่ีบนั ทึกขอ้ มูลเสียง ท้งั น้ีไม่รวมถึงเสียงประกอบภำพยนตร์ หรือเสียงประกอบโสตทศั นวสั ดุอยำ่ งอื่น งำนโสตทัศนวสั ดุ เช่น วดี ีโอเทป วซี ีดี ดีวีดี แผน่ เลเซอร์ดิสกท์ ่ีบนั ทึกขอ้ มูลประกอบดว้ ยลำดบั ของภำพหรือภำพและเสียง อนั สำมำรถที่จะนำมำเล่นซ้ำได้

งำนภำพยนตร์ เช่น ภำพยนตร์ รวมท้งั เสียงประกอบของภำพยนตร์น้นั ดว้ ย (ถำ้ มี) งำนแพร่เสียงแพร่ภำพ เช่น กำรกระจำยเสียงวิทยุ กำรแพร่เสียง หรือภำพทำงโทรทศั น์ งำนอื่นใดในแผนกวรรณคดี แผนกวทิ ยำศำสตร์ หรือแผนกศิลปะ หมำยถึง งำนอ่ืน ๆ ที่มำจำกวรรณคดี วทิ ยำศำสตร์ หรือ ศิลปะซ่ึงท่ีเกิดจำกควำมคิดสร้ำงสรรคใ์ หม่ ๆ ท่ี ไมไ่ ด้จดั อยใู่ นงำนท้งั 8 ประเภทท่ีกล่ำวมำ