ภูมิปัญญาท้องถิ่น

ภมู ปิ ัญญาทอ้ งถนิ่ ผา้ ไหม-หมขี่ ติ ผา้ ขดิ ไหมลายประยกุ ตค์ าขวญั ประจาจงั หวดั กลมุ่ ทอผา้ ขดิ ไหม บา้ นโพธคิ ์ า้ จ.หนองบวั ลาภู

เอกลกั ษณค์ วามโดดเดน่ ของผา้ ผา้ ขดิ ไหมบา้ นกดุ แห่ ขนึ้ ชอื่ วา่ เป็ นงานทป่ี ระณีตและคดิ คน้ ดว้ ยภมู ปิ ัญญา ทสี่ บื ทอดกนั มาตง้ั แตโ่ บราณ เดมิ มกี ารตดั เย็บเป็ นหมอน ตอ่ มาเมอ่ื จดั ตง้ั กล่มุ สตรที อผา้ กดุ แห่ จงึ นาลวดลายจากหมอนขดิ มาพฒั นาประยุกตเ์ ป็ น ผา้ ขดิ ไหมกดุ แห่ ทตี่ ง้ั และการตดิ ตอ่ แหลง่ ผลติ : กลุ่มทอผา้ ขดิ ไหมบา้ นโพธคิ์ า้ ทต่ี ง้ั : 231 ม.2 ต.กดุ แห่ อ.นากลาง จ.หนองบวั ลาภู โทรศพั ท:์ 0 4235 9370, 08 7219 8231

ลกั ษณะและลวดลายการทอหรอื การผลติ ลกั ษณะโดดเดน่ ของผา้ ขดิ ไหมบา้ นกดุ แห่ มคี วามพเิ ศษอยูต่ รงการทอทต่ี อ้ งทอ ตงั้ แต่ 2 คนขนึ้ ไป แลว้ แตค่ วามยากของลายโดยคนหนึ่งจะเป็ นผูท้ อ ซง่ึ จะใชไ้ หม คา้ ทอสอดคา้ ให ้ สว่ นอกี คนจะเป็ นคนสวดกระสวย เมอ่ื แลว้ เสรจ็ ก็จะเก็บปมเก็บขไี้ หมใหเ้ รยี บรอ้ ย ดว้ ยกระบวนการผลติ ทล่ี ะเอยี ดเชน่ นี้ จงึ ทาให ้ ผา้ ขดิ ไหมบา้ นกดุ แหม่ ลี วดลายเป็ นเอกลกั ษณโ์ ดง่ ดงั การนั ตจี ากรางวลั ระดบั ประเทศมากมาย ปัจจบุ นั “กลุ่มทอผา้ ไหมบา้ นกดุ แห่” ไดพ้ ฒั นา ลายผา้ ใหม่ ๆ ทมี่ คี วามงดงามกว่า 40 ลาย อาทิ ลายขจรค,ู่ ลายดาว ลอ้ มเพชร, ลายบวั บาน, ลายเพชรพระอมุ า, ลายอนิ ถวา, ลายเพชร มณี, ลายบวั สวรรค,์ ลายกระทงทอง, ลายสรอ้ ยสงั วาล, ลายมรดก ไทย เป็ นตน้ ผลติ ภณั ฑท์ มี่ ชี อื่ เสยี งหรอื โดดเดน่ ลายผา้ ขดิ ไหมบา้ นกดุ แห่เกดิ จากแนวคดิ ของ ครลู าดวน นันทะสธุ า ประธานกล่มุ ทอผา้ ไหมบา้ นกดุ แห่ จนทาใหล้ ายผา้ ขดิ ไหมบา้ นกดุ แห่ ไดร้ บั รางวลั ชนะเลศิ จากแนวความคดิ ทนี่ าคาขวญั จงั หวดั หนองบงั ลา ภู “ศาลสมเด็จ พระนเรศวรมหาราช อทุ ยานแหง่ ชาตภิ ูเกา้ ภูพานคา แผ่นดนิ ธรรม หลวงป่ ขู าว เดน่ สกาวถา้ เอราวณั นครเขอ่ื นขนั ธก์ าบแกว้ บวั บาน”มา ประยกุ ต ์

• ลกั ษณะและลวดลายการทอหรอื การ ผลติ • เนือ้ ผา้ ทอขดิ สลบั หมจี่ ะมคี วามละเอยี ด สวยงาม ประณีต และใสใ่ จในดา้ ยทกุ เสน้ เรยงั ยี่สมรรเคมอ์อื่ อนกามมาาเยปอ็้นมผดา้ ว้ทยอวมตั อื ทถมี่ดุ คีบิ ณุธรภรมาพชาชตน้ั ิ อนั ไดแ้ ก่ ดอกอญั ชนั ฝักคณู เปลอื กประดู่ แกน่ ขนุน • และผา้ หมกั นา้ ซาวขา้ วเหนียวผวั หลง ซงึ่ จะ เพมิ่ มูลคา่ ใหก้ บั เนือ้ ผา้ ใหม้ คี วามนุ่ม ลนื่ ยงิ่ นานก็ยงิ่ จะนุ่ม เหมาะสาหรบั การสวมใส่ สรา้ ง ความสบายตวั ใหก้ บั ผูส้ วมใสเ่ ป็ นอย่างยงิ่ และ เป็ นทถี่ กู ตาตอ้ งใจกบั ผูค้ นทมี่ าพบเห็น



• กลุม่ ทอผา้ พนื้ เมอื งบา้ นนาคาไฮ ภายใตแ้ บรนด ์ “เทวาผา้ ไทย” จงั หวดั หนองบวั ลาภู • • เอกลกั ษณค์ วามโดดเดน่ ของผา้ • กลมุ่ ทอผา้ พนื้ เมอื งบา้ นนาคาไฮ ภายใตแ้ บ รนด ์ “เทวาผา้ ไทย” เป็ นกจิ การผลติ และ จาหน่ายผา้ ไทยทอมอื จากวตั ถดุ บิ ธรรมชาติ เรมิ่ กอ่ ตง้ั เมอื่ วนั ที่ 14 กมุ ภาพนั ธ ์ พ.ศ. 2557 โดย นายกติ ตพิ นั ธ ์ สทุ ธสิ า ทาหนา้ ที่ เป็ นประธาน •

เอกลกั ษณค์ วามโดดเดน่ ของผา้ ผา้ ทอมอื นับวา่ เป็ นผลติ ภณั ฑท์ เี่ กดิ จากภมู ิ ปัญญาของคนไทยมาแตช่ า้ นาน โดยเฉพาะ สตรไี ทยภาคอสี านทไี่ ดร้ บั การถา่ ยทอดภมู ิ ปัญญาดา้ นการทอผา้ จากรนุ่ สรู่ นุ่ เมอื่ วา่ งเวน้ จากการทานาก็จะมกี ารทอผา้ สาหรบั นุ่งหม่ และ ถวายเป็ นพุทธบชู า ผา้ ทอมอื จงั หวดั หนองบวั ลาภู มที งั้ ผา้ ฝ้ ายจากดอกฝ้ ายสนี วล หรอื ผา้ ไหมมนั ระยบั จากหม่อนไหมทไี่ ดร้ บั การ ดแู ลอยา่ งดี ผลติ ภณั ฑข์ องกลมุ่ แปรรปู ผลติ ภณั ฑพ์ นื้ เมอื ง บา้ นดนิ ทรายออ่ นเกดิ ขนึ้ จากความคดิ ของ สมาชกิ ในกลมุ่ ทตี่ อ้ งการรงั สรรคง์ านทมี่ คี วาม สวยงาม

นอกจากนี้ วทิ ยาลยั ชมุ ชนหนองบวั ลาภู ควรสง่ เสรมิ ใหท้ กุ กล่มุ ไดม้ ี โอกาสแลกเปลยี่ นเรยี นรรู ้ ว่ มกนั ไปศกึ ษาดงู านการดาเนินงานของกลมุ่ อนื่ ในตา่ งจงั หวดั ในประเด็นทกี่ ลมุ่ สนใจ สามารถนาแนวทางมาใช ้ ประโยชนไ์ ด ้ ส่งเสรมิ ใหจ้ ดั นิทรรศการเพอื่ จาหน่ายสนิ คา้ เพอื่ ใหก้ ลมุ่ มี รายไดอ้ ย่างตอ่ เนื่อง สง่ เสรมิ ใหส้ มาชกิ กลมุ่ ทมี่ คี วามสามารถเป็ นทยี่ อมรบั ไดเ้ ป็ นวทิ ยากร เพอื่ ถา่ ยทอดภมู ปิ ัญญาใหก้ ล่มุ อนื่ ๆ

• โดดเดน่ คอื ผา้ ฝ้ ายยอ้ มสธี รรมชาติ จาก กระบวนการผลติ ทใี่ สใ่ จทุกขนั้ ตอน โดยนา เปลอื กไมใ้ นพนื้ ที่ เชน่ เปลอื กประดู่ เปลอื กเพกา เปลอื กมะกอก เปลอื กยคู าลปิ ตสั มายอ้ มสรา้ ง เสปสี ็ นนั เบอกนลผกันื ษผณา้ ท์ เนาใื่อหงผจ้ าา้ กฝ้เาปยลทอื ไี่ กดไม้มเี ต้สา่ นง่หช์นมิดสี กสี นนัั จทะี่ ใหส้ ที แี่ ตกตา่ งกนั เปลอื กไมช้ นิดเดยี วกนั แตอ่ ายุ ไมไ้ ม่เทา่ กนั ก็ใหส้ ที แี่ ตกตา่ งกนั • ในการอนุรกั ษส์ งิ่ แวดลอ้ มน้ัน ภายหลงั จากการ เชกา็บวเบปา้ลนอื จกะไใมชเ้ พด้ นิอื่ โนคาลมนาทเปอี่ ็ นดุ วมตั สถมดุ บบิ รู ใณนกโ์ ปา่ระบยอร้ เมิ วสณี ปากแผลทนั ที เพอื่ รกั ษาเนือ้ เยอื่ ทอดระยะเวลา อกี 6 เดอื น จะสามารถเก็บเปลอื กไมบ้ รเิ วณนั้นได ้ ใหม่ จงึ ถอื ไดว้ า่ กระบวนการผลติ ผา้ ฝ้ ายยอ้ มสี ธรรมชาตเิ ป็ นภมู ปิ ัญญาของชาวหนองบวั ลาภู

\"ศาลสมเดจ็ พระนเรศวร มหาราช อทุ ยานแหง่ ชาตภิ ูเกา้ ภูพาน คา แผน่ ดนิ ธรรมหลวงปู่ขาว เดน่ สกาวถา้ เอราวณั นครเขอื่ นขนั ธก์ าบแกว้ บวั บาน\"