“มะม่วงแก้วขมิ้น” พืชเศรษฐกิจตัวใหม่ ของ “สระแก้ว”

“มะม่วงแกว้ ขมน้ิ ” พชื เศรษฐกิจตัวใหม่ของ “สระแก้ว” ทม่ี า : เทคโนโลยชี าวบา้ น 12 พฤศจกิ ายน 2565 ผู้เขยี น : สาวบางแค22

“มะมว่ ง” นับเป็นพืชเศรษฐกิจท่ีสำคัญอย่ำงหน่ึงของจังหวัด สระแก้ว มีพื้นท่ีปลูกมะม่วง ประมำณ 40,659 ไร่ พ้ืนท่ีให้ผลผลิต แล้ว 33,785 ไร่ มีผลผลิตรวม ประมำณ 50,205 ตัน ผลผลิตเฉลี่ย 1,486 กิโลกรัม ต่อไร่ โดยแหล่งปลูกมะม่วงมีอยู่มำกในอำเภอเขำ ฉกรรจ์ วงั น้ำเยน็ วฒั นำนคร อรญั ประเทศ กง่ิ วังสมบรู ณ์และอำเภอ เมือง พันธ์ุมะม่วงท่ีนิยมปลูก ได้แก่ พันธ์ุแก้ว พิมเสน อกร่อง น้ำดอกไม้ เขียวเสวย โชคอนันต์ ฟ้ำล่ัน ชมรมชำวสวนจังหวัด สระแก้วได้ร่วมกันกำหนดรำคำขำยมะม่วงตำมขนำดและคุณภำพ ซึ่งผลผลิตส่วนใหญ่มุ่งป้อนตลำดส่งออก ท่ีผ่ำนมำอำชีพกำรทำสวน มะม่วงนำ้ ดอกไม้ สร้ำงรำยไดท้ ่มี น่ั คงให้แก่เกษตรกร ไม่ต่ำกว่ำไร่ละ 60,000-70,000 บำท ทีเดยี ว อาจารยธ์ ีระพล จันทวงษ์ เจ้ำของสวน คมุ้ จนั ทวงษ์ และเป็น ผู้อำนวยกำรโรงเรยี นวัดเนินสูง อำเภอกบินทร์บุรี จังหวัดปรำจีนบุรี ได้กรุณำสละเวลำพำทีมงำนเทคโนโลยีชำวบ้ำนไปสัมภำษณ์พิเศษ “คุณ พยอม สุขนิยม” ประธำนชมรมชำวสวนจังหวัดสระแก้ว ณ บ้ำนเลขท่ี 95 หมู่ท่ี 9 ตำบลศำลำลำดวน อำเภอเมือง จังหวัดสระแก้ว โทร. 081-947-3058 ผู้เขียนขอขอบพระคุณ “อำจำรยธ์ รี ะพล จันทวงษ์” มำ ณ ท่นี ้ี

ปรับตัวรบั การเปล่ียนแปลง ใครๆ กร็ ้วู ่ำ ฤดกู ำรเก็บเก่ียวมะม่วงพันธุ์ไทยส่วนใหญ่อยปู่ ระมำณ เดือนเมษำยน-พฤษภำคม ส่วนมะม่วงล่ำฤดู (มิถุนำยน-กรกฎำคม) ตำมธรรมชำติ ได้แก่ มะม่วงมหำชนก นวลคำ อำร์ทูอีทู เขียวมรกต ส่วนมะม่วงล่ำฤดู โดยกำรจัดกำร ได้แก่ น้ำดอกไม้สีทอง ส่วนมะม่วง นอกฤดู (ทะวำย) มีท้ังก่อนฤดู (มกรำคม-มีนำคม) และหลังฤดู (สิงหำคม-ธันวำคม) มะม่วงนอกฤดูท่ีเกิดตำมธรรมชำติ ได้แก่ โชค อนันต์ แก้วทะวำย สำมฤดู ศำลำยำ มันเดือนเก้ำ ฯลฯ ส่วนมะม่วง ทะวำยท่ีเกิดจำกกำรใช้สำรเคมีบังคับคือ น้ำดอกไม้สีทอง ฟ้ำลั่น เพชรบำ้ นลำด หนองแซง เขยี วเสวย

ที่ผ่ำนมำ ผู้ประกอบกำรนิยมใช้มะม่วงแก้วมำแปรรูปเป็น มะม่วงดอง ส่วนพันธุ์มหำชนก แก้ว โชคอนันต์ เขียวมรกต นิยมแปรรูป เป็นน้ำมะม่วง และมะม่วงอบแห้ง แต่นโยบำยประชำคมเศรษฐกิจ อำเซียน (AEC) เม่ือปี พ.ศ. 2558 ได้ส่งผลกระทบต่อเกษตรกร ชำวสวนมะม่วงไทยเป็นอย่ำงมำก เน่ืองจำกมีมะม่วงแก้วละเมียดของ กัมพูชำ หรือที่หลำยคนเรียกว่ำ มะม่วงแก้วขมิ้นหรือแก้วเขมร เขำ้ มำตีตลำดมะมว่ งในประเทศไทย มะม่วงแก้วขมิ้น มีลักษณะคล้ำยมะม่วงแก้วของไทย แต่ลูกใหญ่ กว่ำ เนื้อในมีสีเหลืองขมิ้นเหมือนมะม่วงขำยตึก มีลักษณะเด่น คือ รับประทำนได้อร่อยทั้งผลดิบและสุก เนื้อแน่นละเอียด มีสีเหลือง คลำ้ ยขมนิ้ เนอ้ื กรอบมัน รสหวำนปนเปร้ียว ผลดิบนิยมรับประทำน กับน้ำปลำหวำน หรือปรุงเป็นเมนูยำมะม่วง ส้มตำมะม่วง ฯลฯ นอกจำกนี้ มะม่วงแก้วขม้ินผลแก่ สำมำรถบ่มให้สุก จะได้รสชำติ หวำนอร่อย ทำให้มะม่วงพันธุ์น้ีเป็นท่ียอมรับของคนไทยอย่ำง กว้ำงขวำง บำงคร้ังมี “มะม่วงแก้วจำกเวียดนำมใต้” เนื้อน่ิม รสไม่ อร่อย แตใ่ ช้แปรรูปได้ ส่งขำยโรงงำนมะม่วงของไทยในรำคำถกู กรณีมะมว่ งจำกประเทศเพอ่ื นบ้ำนเปิดศึกรุกตลำดเมืองไทยใน คร้ังนี้ ได้ฉุดรำคำมะม่วงไทยลดลงพอสมควร มะม่วงไทยท่ีได้รับ ผลกระทบโดยตรงคือ มะม่วงพันธุ์มันเดือนเก้ำ ท่ีผ่ำนมำเกษตรกร หลำยรำยท่ีปลูกมะม่วงมันเดือนเก้ำ ได้พยำยำมปรับตัวต้ังรับปัญหำ โด ยหั นไ ป ปลู กม ะม่ว งพัน ธ์ุอื่นท่ีขำยได้ ร ำคำดี ก ว่ำ เช่น พนั ธุ์น้ำดอกไมส้ ีทอง มะมว่ งเขยี วเสวย ฯลฯ

ในช่วง 4-5 ปี ที่ผ่ำนมำ ทำงสมำคมชำวสวนมะม่วงไทย พยำยำมสนับสนุนให้สมำชิกปรับตัวรับกำรเปลี่ยนแปลงในรูปแบบ ต่ำงๆ ได้แก่ มุ่งผลิตมะม่วงคุณภำพมำกย่ิงข้ึน กระจำยควำมเสี่ยง ทำงกำรตลำด โดยวำงแผนผลิตให้มีมะม่วงทยอยเก็บเก่ียวเข้ำสู่ ตลำดสัก 2-3 รุ่น ใครมีพ้ืนท่ีแปลงใหญ่ อำจแบ่งแปลงผลิตหรือใน ต้นเดยี วกนั มีหลำยรุ่นกไ็ ด้ เกษตรกรหลำยรำยวำงแผนผลิตให้สอดคล้องกับกำรตลำด เชน่ บำงรำยวำงแผนเก็บเก่ียวผลผลิตในช่วงเดือนมกรำคม-กุมภำพันธ์ เนื่องจำกช่วงเวลำดังกล่ำว มะม่วงในประเทศขำยได้รำคำดี ขณะท่ี ตลำดส่งออก ขำยได้ในรำคำปำนกลำง หรือวำงแผนเก็บเก่ียวช่วง เดือนมีนำคม-เมษำยน แม้ระยะนี้รำคำในประเทศจะไม่ดีเท่ำไร แตต่ ลำดต่ำงประเทศขำยได้รำคำดี ขณะที่บำงรำยวำงแผนเก็บเกี่ยว ผลผลิต 2 รุ่น คือ โดยตัดแต่งกิ่งชว่ งเดือนเมษำยน-พฤษภำคม เพ่ือให้ มีผลผลติ ออกขำยไดใ้ นชว่ งเดือนตุลำคม-พฤศจกิ ำยน

– สารวจตลาดมะม่วง จังหวัดสระแก้ว คุณลงุ พยอม วัย 70 กวำ่ ปี เล่ำให้ฟังว่ำ ผมมีแปลงปลูกมะม่วง 2 แปลง รวม 60 ไร่ โดยปลูกมะม่วงน้ำดอกไม้ เบอร์ 4 น้ำดอกไม้สี ทอง ฯลฯ เชน่ เดียวกับเกษตรกรชำวสวนมะม่วงส่วนใหญ่ในจังหวัด สระแก้ว โดยมผี ลผลิตทยอยเข้ำสตู่ ลำด 3 รุ่น ต่อปี แบ่งเป็นผลผลิต ก่อนฤดูกำล นอกฤดู และหลังฤดู โดยปัจจัยควำมสำเร็จของกำรทำ ธุรกิจสวนมะม่วง ขึ้นอยู่กับสภำพภูมิอำกำศ 60% และฝีมือ กำรบรหิ ำรจัดกำรผลผลิตอกี 40%

“เทคนิคกำรดูแลตัดแต่งก่ิงมะม่วงแบบเตี้ย” เป็นหนึ่งในเคล็ด ลับควำมสำเร็จของกิจกำรสวนมะม่วงเงินล้ำนแห่งน้ี คุณลุงพยอมชี้ ให้ดูต้นมะม่วง อำยุ 30 ปี ที่มีลำต้นเต้ียมำก เพรำะควบคุมแรงงำน ให้คอยตัดแต่งก่ิงออก 1 เมตร เป็นประจำทุกปี ทำให้มีลำต้นเตี้ย ง่ำยต่อกำรดูแลเก็บเกี่ยวผลผลิต ขณะที่ชำวสวนมะม่วงโดยทั่วไป อำจจะยังไม่กล้ำตัดแต่งกิ่งมำกนัก เพรำะเสียดำยผลผลิตรุ่นใหม่ท่ี จะงอกขึน้ มำตำมยอดใหม่ของกง่ิ มะม่วงนนั่ เอง “มันเดือนเก้ำ” เคยเป็นมะม่วงท่ีมีชอ่ื เสียงโด่งดังมำกในอดีต เพรำะมีขนำดผลใหญ่ เนื้อน่ิม รสชำติอร่อย สำมำรถรับประทำนผส สด นิยมใช้ทำเมนูยำมะม่วง และเป็นที่ต้องกำรของโรงงำนแปรรูป จงึ ขำยได้รำคำดี สร้ำงรำยได้ก้อนโตให้เกษตรกร แต่หลังจำกมะม่วง แก้วขม้ินเข้ำมำตีตลำด ตอนนี้มะม่วงมันเดือนเก้ำเหลือรำคำแค่ กิโลกรัมละ 8-10 บำท และไม่เป็นท่ีต้องกำรของโรงงำนแปรรูป เชน่ เดยี วกบั “มะมว่ งโชคอนันต์” จำกเดมิ ที่เคยนิยมใชใ้ นอุตสำหกรรม มะมว่ งดอง-มะมว่ งแชอ่ ่มิ ตอนนี้โรงงำนแปรรูปหันไปซ้ือมะม่วงแก้ว ขม้นิ แทน โดยอ้ำงเหตุผลว่ำ หลังแปรรูป มะม่วงแก้วขมิ้นจะให้สีสัน ที่สวยกว่ำมะม่วงไทย ทำให้มะม่วงแก้วขมิ้นที่นำเข้ำจำกกัมพูชำ สำมำรถขำยไดร้ ำคำสูงถงึ กโิ ลกรมั ละ 15-18 บำท

“มะมว่ งแกว้ ขม้ิน” พืชทางเลอื กใหมข่ องสระแก้ว คุณลุงพยอม วำงแผนปลูกมะม่วงแก้วขมิ้น จำนวน 40 ไร่ เพ่อื เป็นพืชเศรษฐกิจตัวใหม่ สู้กับมะม่วงแก้วขม้ินที่นำเข้ำจำกกัมพูชำ โดยพำทีมงำนเทคโนฯ ไปเยี่ยมชมแปลงปลูกมะม่วงแก้วขมิ้นที่ ทดลองปลกู แซมในสวนมะมว่ งไทยมำแลว้ กวำ่ 3 ปี มะม่วงแก้วขม้ิน เป็นไม้ยืนต้น สูง 10-15 เมตร ใบเด่ียว ออก เวียนสลับรอบกิ่งก้ำนหนำแน่นบริเวณปลำยยอด ใบเป็นรูปรี ปลำยแหลม โคนมน เนื้อใบค่อนข้ำงหนำ ดอกออกเป็นช่อท่ีปลำยยอด ติดผล เป็นพวง 3-5 ผล แก้วขม้ินมีผลขนำดใหญ่ ผลโตเต็มที่น้ำหนักเฉลี่ย 2-3 ผล ตอ่ 1 กิโลกรมั มะม่วงแก้วขมิ้น เป็นไม้ผลเศรษฐกิจตัวใหม่ที่น่ำสนใจ เพรำะปลูกดูแลง่ำย หลังอำยุ 4-5 ปีไปแล้ว จะให้ผลดกมำก ผลดิบ รสชำติไม่เปรี้ยวมำกเท่ำกับมะม่วงแก้วไทย และไม่มีกลิ่นขี้ไต้ เมล็ด ลีบบำง เน้ือเยอะ รสชำติดี มะม่วงแก้วขม้ินรับประทำนได้ท้ังผลดิบ และผลสุก ผลดิบสีไม่เหลือง ย่ิงผลแก่จัดจะยิ่งออกสีเหลืองเหมือน ขมน้ิ มำกผลสกุ มรี สหวำนมีเสยี้ นเลก็ นอ้ ยสำมำรถขยำยพันธ์ดุ ้วยกำรทำบกง่ิ คุณลุงพยอม บอกว่ำ กำรลงทุนปลูกมะม่วงแก้วขมิ้นในปีนี้จะ ใช้ต้นทุนค่ำใช้จ่ำยเท่ำกับกำรปลูกมะม่วงพันธุ์ไทย เนื่องจำกสวน แห่งนี้ปลูกแก้วขม้ินมำหลำยปี สำมำรถผลิตก่ิงพันธ์ุได้เอง จึงประหยัดต้นทุนได้ก้อนโต คุณลุงพยอมวำงแผนดูแลจัดกำรสวน มะม่วงแนวใหม่คอื ปลกู ระยะชดิ ควบคุมใหล้ ำตน้ เต้ีย เพื่อให้งำ่ ยต่อ กำรดูแลจดั กำรผลผลิตในอนำคต



คุณลงุ พยอม ตัง้ ใจปลูกมะม่วงในระยะห่ำง 6×6 เมตร เฉล่ียไร่ ละ 40 ต้น เนื่องจำกสวนแห่งน้ปี ลกู อยใู่ นพนื้ ท่ดี อน ทำใหต้ น้ มะม่วง ท่ีปลูกมีอำยุเก็บเก่ียวได้นำนถึง 80 ปี เรียกว่ำลงทุนคร้ังเดียว เกบ็ เก่ยี วผลผลิตได้นำน คุ้มคำ่ กบั กำรลงทุนเปน็ ทีส่ ดุ “สวนเดิมของผมอยู่ในจังหวัดฉะเชิงเทรำ เมื่อย้ำยมำอยู่พ้ืนที่ แห่งนี้ ไดล้ งทนุ ปลูกมะม่วง ไรล่ ะ 100 ต้น จำกประสบกำรณ์กำรทำ สวนมะม่วงกว่ำ 30 ปี สอนใหร้ ูว้ ่ำ กำรปลกู ในระยะถี่-หำ่ ง แบบไหน ดีที่สุด กพ็ ยำยำมปรับปรงุ เปลยี่ นแปลงให้เหมำะสม โดยปรบั จำนวน ต้นมะม่วงต่อไร่ในปัจจุบัน เป็นไร่ละ 93 ต้น และไร่ละ 66 ต้น สำหรับสวนมะม่วงแห่งใหม่ที่ตัดสินใจปลูกเพียงแค่ ไร่ละ 40 ต้น เพือ่ สะดวกต่อกำรดูแลจดั กำรสวนในระยะยำว” คณุ ลุงพยอม กล่ำว ปจั จุบัน คุณลงุ พยอม ได้ทดลองคำนวณต้นทุนกำรผลิตมะม่วง ในสวนแห่งน้ีให้ฟังว่ำ มะม่วงน้ำดอกไม้สีทอง มีต้นทุนกำรผลิต ขั้นต่ำประมำณ 12 บำท ต่อกิโลกรัม มะม่วงโชคอนันต์ มีต้นทุน กำรผลิตโดยเฉลี่ย ประมำณ 5-6 บำท ต่อกิโลกรัม ส่วนแก้วขมิ้น จำกที่เคยทดลองปลูกในช่วงหลำยปีที่ผ่ำนมำ พบว่ำเติบโตดี ทนโรคแมลง ใช้สำรเคมีน้อย ต้นทุนกำรผลิตต่ำ เฉล่ีย 5 บำทต่อ กิโลกรัม เพื่อควำมอยู่รอด และเพิ่มโอกำสกำรแข่งขันในอนำคต ต้องพยำยำมลดต้นทุนมะม่วงโชคอนันต์ให้เหลือแค่ 3 บำทต่อ กิโลกรัม (ปัจจัยเสี่ยงคือ ปัญหำโรคแมลงรบกวน หำกฝนฟ้ำอำกำศ เปน็ ใจ ไม่มีโรคแมลงรบกวน สำมำรถควบคุมต้นทุนได้สบำย)

หลังปลูกมะม่วงแก้วขม้ิน จะเริ่มให้ผลผลิตตั้งแต่ปีท่ี 3 หำกสำมำรถควบคุมทรงพุ่มโต จะให้ผลผลิตเยอะ ที่สำคัญมีต้นทุน กำรผลิตต่ำกว่ำมะม่วงโชคอนนั ต์ เป็นท่ีต้องกำรสูง ในตลำดบริโภคผลสด และอุตสำหกรรมแปรรูป เรียกว่ำ มะม่วงแก้วขมิ้น สำมำรถแข่งขัน ได้ในเชิงปริมำณและรำคำขำย คุณลุงพยอม ม่ันใจว่ำ มะม่วงแก้ว ขมน้ิ จะเปน็ สินค้ำทำงเลอื กตวั ใหม่ทส่ี รำ้ งรำยได้อยำ่ งยั่งยนื ในอนำคต คุณลุงพยอม เป็นเกษตรกรมืออำชีพท่ีสะสมควำมรู้และ ประสบกำรณ์รอบตัวเก่ียวกับกำรทำสวนมะม่วงมำอย่ำงยำวนำน กวำ่ 30 ปี หำกใครมีข้อสงสัยเกี่ยวกับกำรทำสวนมะม่วงหรือกำรทำ สวนผลไม้ในจังหวัดสระแก้ว สำมำรถเข้ำมำพูดคุย เยี่ยมชมสวน หรือโทรศพั ทเ์ ขำ้ มำขอคำแนะนำจำก คุณลงุ พยอม สุขนิยมได้ทุกวัน ตำมทอ่ี ยแู่ ละเบอรโ์ ทร.ขำ้ งต้น รับรองไมผ่ ิดหวังแนน่ อน