นโยบายเทคโนโลยีการเกษตร

นโยบายเทคโนโลยีีการเกษตร 4.0 (Farming 4.0 Policy) อุุตสาหกรรมอาหารของโลกในอนาคต แต่่ความสามารถในการรัับมืือกัับแรง 99 กดดันั และความท้า้ ทายเหล่า่ นี้้จ� ะประสบความสำำ�เร็็จได้ต้ ่อ่ เมื่อ่� เราสามารถพัฒั นา ความก้้าวหน้้าทางเทคโนโลยีีและนวััตกรรมด้้านการเกษตรและอาหาร รวมทั้้�ง สร้้างความร่่วมมืืออย่่างจริงิ จัังจากทุุกฝ่่าย ทั้้�งภาครััฐ นัักลงทุุน ภาคเอกชน ภาควิชิ าการและเกษตรกร หลัังจากอธิิบายความหมายของเทคโนโลยีีการเกษตรสมััยใหม่่ในตอน ที่่� 2 บทความฉบัับนี้้�จึึงสรุุปพััฒนาการของเทคโนโลยีีการเกษตรด้้านต่่างๆ เริ่่�มจากการอธิิบายความสำำ�เร็็จของการปฏิิวัตั ิิเขีียวรอบแรกในทศวรรษ 1960 ที่่เ� ป็น็ เพียี งการเพิ่่ม� ผลผลิติ ต่อ่ ไร่่ของพืืชอาหารหลักั เพื่อ�่ แก้ป้ ัญั หาความอดอยาก ของพลเมืืองโลก ส่ว่ นการปฏิวิ ัตั ิเิ ขียี วรอบสองจะเป็น็ การปฏิวิ ัตั ิริ ะบบเกษตรกรรม และห่่วงโซ่่อุุปทานอาหารที่่�จะต้้องใช้้ความรู้�และเทคโนโลยีีใหม่่ๆ ในการแก้้ไข หรือื แม้้กระทั่่�งเอาชนะข้้อจำำ�กััดด้้านพัันธุุกรรมของพืืช/สััตว์์ ศััตรููพืืช และ สิ่่�งแวดล้้อม ตลอดจนลดผลกระทบจากการเปลี่่�ยนแปลงภููมิิอากาศ สิินค้้า เกษตรกรรมและอาหารในอนาคตไม่เ่ พียี งจะมีปี ริมิ าณผลผลิติ และคุณุ ภาพสูงู ขึ้้น� แต่่มนุุษย์์จะสามารถผลิิตอาหารที่่�ปลอดภััยและมีีคุุณค่่าทางโภชนาการ มีีรูู ป รส และกลิ่่�นตามความต้้องการของผู้้�บริโิ ภค รวมทั้้�งการผลิิตอาหารโดยใช้้ นวัตั กรรม เช่่น cultured meat หรือื 3D printing of foods หรือื พันั ธุ์� ใหม่่ๆ ที่่�เกิิดจาก genetic modification ขณะที่่�การใช้้ปััจจััยการผลิิตจะมีี ประสิิทธิิภาพสููงขึ้้�น รวมทั้้�งการใช้้ทรััพยากรที่่�มีีเหลืือเฟืือเฉกเช่่นแสงอาทิิตย์์ และน้ำ��ำ ทะเลในการเพาะปลููก เทคโนโลยีีจะช่่วยให้้ความแปรปรวนของผลผลิิต การเกษตรต่่อสภาพภููมิิอากาศและศััตรููพืืชลดลง ระบบการผลิิตจะเป็็นมิติ รต่่อ สิ่่�งแวดล้้อมมากขึ้้น� ขณะเดีียวกัันอาหารจะมีีราคาที่่ไ� ม่แ่ พง ความก้า้ วหน้า้ ทางวิทิ ยาศาสตร์์และเทคโนโลยีกี ารเกษตรสมัยั ใหม่ท่ ี่่ก� ำ�ำ ลังั อุุบััติิขึ้้�นในเวลานี้้�เกิิดจากการบููรณาการความก้้าวหน้้าด้้านเทคโนโลยีีชีีวภาพ ควบคู่่�กัับเทคโนโลยีีดิิจิิทััล รวมทั้้�งความรู้้�ด้้านวิทิ ยาศาสตร์์หลายสาขา เกษตร 4.0 เริ่่�มต้้นในประเทศพััฒนาแล้้วในช่่วง 1-2 ทศวรรษที่่�ผ่่านมา โดยเฉพาะ อย่่างยิ่่�งการนำ�ำ เทคโนโลยีีดิิจิิทััลมาประยุุกต์์ใช้้ในการทำ�ำ ฟาร์์มขนาดใหญ่่ใน ประเทศพััฒนาแล้้ว ในยุุโรปปััจจััยสำ�ำ คััญที่่�มีีอิิทธิิพลต่่อนำ�ำ เทคโนโลยีีสมััยใหม่่ มาใช้เ้ พื่อ�่ เปลี่่ย� นวิธิ ีกี ารทำ�ำ การเกษตร (farming practices) มีี 5 ปััจจัยั ตาม ลำ�ำ ดับั ความสำำ�คัญั ดังั นี้้� การเกษตรแบบแม่่นยำ�ำ (ผลสำ�ำ รวจพบว่า่ ร้้อยละ 70- 80 ของเครื่่�องมืือ/เครื่่�องจัักรกลการเกษตรรุ่�นใหม่่จะมีีส่่วนประกอบของ เทคโนโลยีเี กษตรแม่น่ ยำ�ำ อยู่่�ในเครื่่�องมืืออุปุ กรณ์)์ ระบบอัตั โนมัตั ิใิ นฟาร์์ม การ รวมไร่่นาเป็็นแปลงใหญ่่ การจััดการเกษตรด้้วยมืืออาชีีพ และปััญหาการขาด แรงงาน

นโยบายเทคโนโลยีีการเกษตร 4.0 (Farming 4.0 Policy) 100 แต่่อััตราการใช้้เทคโนโลยีีเกษตรอััจฉริยิ ะในฟาร์์มขนาดเล็็กยัังอยู่่�ใน ระดัับต่ำ��ำ ทั้้�งในยุุโรปและญี่่�ปุ่่�น เพราะราคาของเทคโนโลยีีสมััยใหม่่ค่่อนข้้างสููง รวมทั้้�งปััญหาการเข้้าถึึงคลื่่�นสััญญาณอิินเทอร์์เน็็ต รััฐบาลญี่่�ปุ่่�นและสหภาพ ยุโุ รปจึงึ มีนี โยบายการส่ง่ เสริมิ และสนับั สนุนุ การพัฒั นาแพลตฟอร์์มการเกษตร สำำ�หรัับกลุ่่�มเกษตรกรรายเล็็ก โดยเฉพาะอย่่างยิ่่�งนโยบายการจััดทำ�ำ ระบบและ มาตรฐาน Big Data จากข้้อมููลต่่างๆ หน่่วยงานรััฐเพื่่�อให้้บริษิ ััทเอกชนและ นัักวิจิ ััยสามารถนำ�ำ ไปพัฒั นาต่่อยอดและใช้้ประโยชน์์ได้ม้ ากขึ้้น� ตอนท้้ายของบทความตอนที่่� 2 เป็็นตััวอย่่างของเทคโนโลยีีการเกษตร สมัยั ใหม่ท่ ี่่ใ� ช้ก้ ันั ในประเทศพัฒั นาแล้ว้ ทั้้ง� ในปััจจุบุ ันั และในอนาคต รวมทั้้ง� การ สรุุปปรากฏการณ์์การควบรวมของบริษิ ัทั ข้า้ มชาติิด้า้ นธุรุ กิิจการเกษตร บทความตอนที่่� 3 เริ่่�มจากการอธิบิ ายทฤษฎีกี ารชักั นำ�ำ ให้เ้ กิดิ การพัฒั นา เทคโนโลยีีและสถาบัันใหม่่ในภาคเกษตร ก่่อนที่่�จะวิเิ คราะห์์บทบาทของ ผู้้�เกี่่�ยวข้้อง (ภาครััฐ ธุุรกิิจเอกชน และเกษตรกร) ในการพััฒนาและการใช้้ เทคโนโลยีีเกษตร 4 ด้้าน ได้้แก่่การปรัับปรุุงพัันธุ์์� การจััดการทรััพยากรใน ฟาร์์ม การพัฒั นาเครื่่�องจักั รกลการเกษตร และเทคโนโลยีกี ารเฃ้า้ ถึงึ ตลาดและ สินิ เชื่�อ่ ตอนที่่� 4 ยกตััวอย่่างและบรรยายสถานภาพการใช้้เทคโนโลยีีดิิจิิทััล ในภาคเกษตรไทย หลัังจากนั้้�นจึึงวิเิ คราะห์์สาเหตุุที่่�เกษตรกรไทยบางส่่วนเริ่่�ม ประยุกุ ต์ใ์ ช้เ้ ทคโนโลยีดี ิจิ ิทิ ัลั บ้า้ งแล้ว้ แต่ย่ ังั อยู่่�ในวงจำำ�กัดั เฉพาะพืืชมูลู ค่า่ สูงู และ สาเหตุทุ ี่่เ� กษตรกรส่ว่ นใหญ่ซ่ ึ่่ง� ปลูกู พืืชหลักั ทางเศรษฐกิจิ ที่่ม� ีมี ูลู ค่า่ ต่ำ��ำ (เช่น่ ข้า้ ว มัันสำำ�ปะหลััง ยาง) ยัังไม่่ได้้ประยุุกต์์ใช้้เทคโนโลยีีดิิจิิทััลอย่่างกว้้างขวาง และ จุุดอ่อ่ นของนโยบายวิจิ ัยั และส่ง่ เสริมิ การเกษตร ตอนที่่� 5 วิเิ คราะห์์พฤติกิ รรม ของเกษตรกร โดยเน้้นการอธิิบายสาเหตุุที่่�ครััวเรือื นเกษตรส่่วนใหญ่่มีีรายได้้ จากภาคเกษตรในสััดส่่วนต่ำ�ำ� และวิเิ คราะห์์ปััจจััยที่่�ทำำ�ให้้ครััวเรือื นเกษตรกร มืืออาชีีพมีีรายได้้ครััวเรือื นส่่วนใหญ่่จากการเกษตร ตอนสุุดท้้ายเป็็นข้้อเสนอ แนะแนวทางการส่่งเสริมิ การพััฒนาเทคโนโลยีีเกษตรสมััยใหม่่ เป้้าหมายของ นโยบายใหม่่ คืือ การเพิ่่�มผลผลิิตต่่อไร่่และผลผลิิตต่่อเกษตรกร การผลิิตและ จำำ�หน่า่ ยสินิ ค้า้ เกษตรที่่ม� ีมี ูลู ค่า่ สูงู เป็น็ สินิ ค้า้ ปลอดภัยั เป็น็ สินิ ค้า้ ใหม่ต่ ามความ ต้้องการของตลาด และลดผลกระทบของกิิจกรรมการเกษตรต่่อทรััพยากร การเกษตรและสิ่่�งแวดล้้อม กลยุุทธ์์หลัักของนโยบายพลิิกโฉมภาคเกษตรไทย อย่่างยั่่�งยืืน คืือ (ก) การพััฒนาและใช้้ความรู้้�ด้้านวิทิ ยาศาสตร์์และเทคโนโลยีี เพิ่่ม� รายได้ข้ องเกษตรกรและขีดี ความสามารถในการแข่ง่ ขันั ของภาคเกษตร (ข) การสร้้างสถาบันั ใหม่ใ่ นการขับั เคลื่อ�่ นนโยบายการส่ง่ เสริมิ เกษตรแบบสี่่ป� ระสาน

นโยบายเทคโนโลยีีการเกษตร 4.0 (Farming 4.0 Policy) ได้้แก่่ เกษตรกรมืืออาชีีพ ภาครััฐ ภาคเอกชน (รวมทั้้�งประชาสัังคม) และ มหาวิทิ ยาลัยั ส่ว่ นข้อ้ เสนอด้า้ นมาตรการมีี 5 มาตรการ ได้แ้ ก่่ การปฏิริ ููประบบ วิจิ ััยเกษตรภาครััฐ การยกเครื่่�องระบบส่่งเสริมิ การเกษตรของภาครััฐใหม่่ การส่ง่ เสริมิ เกษตรกรอาชีพี ให้ล้ งทุนุ และใช้เ้ ทคโนโลยีสี มัยั ใหม่่ การสร้า้ งระบบนิเิ วศ ด้้านการวิจิ ััยพััฒนาและการส่่งเสริมิ เทคโนโลยีีเกษตรสมััยใหม่่ และมาตรการ 101อื่�่นๆ แต่่ข้้อเสนอที่่�สำ�ำ คััญที่่�สุุด คืือ การเปลี่่�ยนแนวทางการพััฒนาการวิจิ ััย- พััฒนาและการส่่งเสริมิ การใช้้เทคโนโลยีีสมััยใหม่่ 3 แนวทาง ได้้แก่่ (ก) นโยบายเกษตรควรคำ�ำ นึึงถึึงข้้อเท็็จจริงิ ที่่�ว่่าเกษตรกรรมเป็็นกิิจกรรมและ กระบวนการที่่�แตกต่่าง และหลากหลายทั้้�งในระบบการเพาะปลููกและพื้้�นที่่ � รััฐไม่่ควรใช้้นโยบาย one size fits all (ข) บทเรียี นสำำ�คััญจากนโยบาย พัฒั นาเทคโนโลยีใี นต่า่ งประเทศ คืือ ประการแรก การพัฒั นาเทคโนโลยีเี กษตร สมัยั ใหม่ค่ วรเน้น้ เรื่่�องการมุ่่�งเป้้า (targeted goals) และระยะเวลาที่่ต� ้อ้ งการ บรรลุุผล ส่่วนรายละเอีียดในการดำำ�เนิินงานปล่่อยให้้เป็็นหน้้าที่่�รัับผิิดชอบของ ผู้้�เชี่่�ยวชาญที่่�มีีหน้้าที่่�รัับผิิดชอบบริหิ ารจััดการ ประการที่่�สอง ความสำำ�เร็็จ ส่่วนใหญ่่เกิิดจากความร่่วมมืืออย่่างจริงิ จัังกัับผู้้�มีีส่่วนได้้เสีีย (ค) รััฐและฝ่่าย การเมืืองควรมีีความกล้้าหาญทางการเมืืองในการปฏิิรููปนโยบายการอุุดหนุุน ภาคเกษตรที่่�ใช้้เงิินมากกว่่าปีีละหนึ่่�งแสนล้้านบาท และโยกเงิินส่่วนใหญ่่มา อุดุ หนุนุ และให้แ้ รงจูงู ใจด้า้ นการวิจิ ัยั พัฒั นาและส่ง่ เสริมิ การใช้เ้ ทคโนโลยีเี กษตร สมััยใหม่่ เพราะการลงทุุนพััฒนาและการใช้้เทคโนโลยีีใหม่่ๆ มีีความเสี่่�ยง ค่่อนข้้างสููง

นโยบายเทคโนโลยีีการเกษตร 4.0 (Farming 4.0 Policy) เอกสารอ้้างอิิง ภาษาไทย 102 กมล เลิศิ รััตน์์. (2560). ความก้้าวหน้้าและทิิศทางการปรัับปรุุงพันั ธุ์์�พืืชในยุุค เกษตรไทย 4.0. การปรัับปรุุงพัันธุ์์�พืืชกัับทิิศทางเกษตรไทย. เอกสาร นำำ�เสนอในที่่�ประชุุม สััมมนาวิชิ าการและประชุุมใหญ่่สามััญประจำำ�ปีี สมาคมปรัับปรุุงพันั ธุ์�และขยายพันั ธุ์์�พืืชแห่ง่ ประเทศไทย ประจำำ�ปีี 2560. กรุุงเทพฯ: มหาวิทิ ยาลัยั ขอนแก่น่ . กรมส่ง่ เสริมิ การเกษตร. (2561). Young Smart Farmers – อนาคตและทิศิ ทาง ภาคเกษตรไทย. กรุุงเทพฯ: กระทรวงเกษตรและสหกรณ์.์ เบญจวรรณ ฤกษ์์เกษม. (2562). เกษตรไทยในยุุคไอทีีและเกษตรเอไอ. ภาคเกษตรกรไทยในอนาคต ครััวไฮเทคของโลกยุุคใหม่่?. เอกสาร นำำ�เสนอในที่่�ประชุุม การเสวนาวิชิ าการแผนงานคนไทย ๔.๐. วันั ที่่� 22 สิงิ หาคม 2562. เชีียงใหม่:่ มหาวิทิ ยาลััยเชียี งใหม่.่ ภาณีี บุญุ ยเกื้้อ� กูลู . (2561). การขับั เคลื่�อ่ นการพัฒั นา Smart Farmer และ Young Smart Farmer ในปีีงบประมาณ 2562. เอกสารนำ�ำ เสนอ ในที่่�ประชุุม สััมมนาแนวทางการดำำ�เนินิ งานของกรมส่่งเสริมิ การเกษตร วันั ที่�่ 28 พฤศจิกิ ายน 2561. https://ssnet.doae.go.th/wp-con- te nt / u pl oad s / 2 0 1 8 / 1 1 / 1 . ก า ร พัั ฒ น า เ ก ษ ต ร ก ร ป ร า ด เ เ ป รื่่� อ ง - Smart-Farmer.pdf ลััทธพร รััตนวรารัักษ์์, โสมรััศมิ์์� จัันทรััตน์์, ชนกานต์์ ฤทธิินนท์์, บุุญธิิดา เสงี่่ย� มเนตร, อุุกฤษ อุณุ หเลขกะ, รััสรินิ ทร์์ ชินิ โชติธิ ีรี นันั ท์์, และกััมพล ปั้�้นตะกั่่ว� . (2562). Digital technology กับั การยกระดับั คุณุ ภาพชีีวิติ เกษตรกรไทย. aBRIDGEd, 2019(19). https://www.pier.or.th/ wp-content/uploads/2019/10/aBRIDGEd_2019_019.pdf สถาบัันวิจิ ััยเพื่�่อการพััฒนาประเทศไทย. (2555). อนาคตเศรษฐกิิจข้้าวไทย. กรุุงเทพฯ: TDRI. สถาบัันวิจิ ััยเพื่�่อการพััฒนาประเทศไทย. (2561). โครงการศึึกษาแนวทางการ ปรัับตััวของภาคเกษตรเพื่่�อรองรัับการเปิิดประชาคมเศรษฐกิิจอาเซีียน เพื่่�อยกระดับั ความสามารถในการแข่ง่ ขันั ของไทย. กรุุงเทพฯ: TDRI.

นโยบายเทคโนโลยีีการเกษตร 4.0 (Farming 4.0 Policy) สันั ติิ แสงเลิศิ ไสว. (2558). แนวนโยบายด้า้ นภาษีเี พื่อ�่ ลดผลกระทบจากการใช้้ สารเคมีีการเกษตร. เอกสารนำ�ำ เสนอในที่่�ประชุุม การประชุุมวิชิ าการ ระดัับชาติิของนัักเศรษฐศาสตร์์ ครั้้�งที่่� 9. กรุุงเทพฯ: มหาวิทิ ยาลััย เกษตรศาสตร์์. สิริ ิวิ ัฒั น์์ สาครวาสี.ี (2562). The Agriculture of the future เกษตรกรรม 103แห่ง่ อนาคต. กรุุงเทพฯ: หจก.มิิตรเกษมการตลาดและโฆษณา. สุนุ ทรี ียิ่่�งชััชวาลย์์ และ สุมุ ิติ รา ภู่่�วโรดม. (2561). การถ่า่ ยทอดเทคโนโลยีีเพื่่อ� เพิ่่ม� ผลผลิติ และคุณุ ภาพมังั คุดุ ในภาคใต้้ ปีี 2561. [วีดี ิทิ ัศั น์]์ https://m. youtube.com/playlist?list=PLP6z9--2cLeKEXiXYL- WvXhRemvtr64DgO สุมุ ิิตรา ภู่่�วโรดม. (2563). ตอนที่่� 1: ธาตุุอาหารที่่จ� ำ�ำ เป็็นสำำ�หรัับข้้าว. คิดิ ใหม่่ ทำำ�ใหม่่ เรื่อ� ่ งการใช้ป้ ุ๋๋�ยในนาข้า้ ว. [วีดี ิทิ ัศั น์]์ https://www.youtu.be/ qDbxyBaF_1k สุุมิิตรา ภู่่�วโรดม. (2563). ตอนที่่� 2: การใช้้ปุ๋๋�ยในนาข้้าว. คิิดใหม่่ ทำำ�ใหม่่ เรื่�อ่ งการใช้้ปุ๋๋�ยในนาข้้าว. [วีดี ิิทััศน์์] https://www.youtube.com/ watch?v=UyxksvdhTyg สุมุ ิติ รา ภู่่�วโรดม. (2563). ตอนที่่� 3: ความรู้�เรื่่�องปุ๋๋ย� และตอบคำำ�ถามเกษตรกร. คิิดใหม่่ ทำำ�ใหม่่ เรื่�อ่ งการใช้้ปุ๋๋�ยในนาข้้าว. [วีดี ิิทััศน์์] https://www. youtube.com/watch?v=kO-h7gUZR2E สุุวรรณา ประณีตี วกตุุล, Pepijn Schreinemachers, ปรััศนีีย์์ ทิิพย์ร์ ัักษา, ปิิยะทััศน์์ พาฬอนุุรัักษ์์ และ ชนิิกา ไหล่่แท้้. (2554). ผลกระทบทาง เศรษฐศาสตร์จ์ ากการใช้ส้ ารเคมีีกำ�ำ จัดั ศัตั รููพืชื ในภาคเกษตร. กรุุงเทพฯ: สำ�ำ นักั งานกองทุุนสนับั สนุนุ การสร้้างเสริมิ สุุขภาพ. สำ�ำ นัักงานนวััตกรรมแห่่งชาติิ. (2562). รายงานประจำ�ำ ปีี 2562. กรุุงเทพฯ: สำำ�นักั งาน. สำ�ำ นักั งานพัฒั นาการวิจิ ัยั การเกษตร. (2561). เอกสารประกอบการประชุมุ วิชิ าการ. การประชุุมวิชิ าการข้้าวแห่่งชาติิ ครั้้�งที่�่ 5. กรุุ งเทพฯ: สำำ�นัักงาน. http://www.arda.or.th/datas/riceconref2.pdf อััมมาร สยามวาลา. (2541). อนาคตของเกษตรกรรมและของอุุตสาหกรรม การเกษตร. ใน ครบรอบ 60 ปีีอััมมาร สยามวาลา. กรุุ งเทพฯ: สถาบัันวิจิ ัยั เพื่อ่� การพััฒนาประเทศไทย.

นโยบายเทคโนโลยีีการเกษตร 4.0 (Farming 4.0 Policy) บรรณานุุกรมภาษาอัังกฤษ (รวมทั้้�ง Webpages, Blogposts, Online News Articles) 104 Siamwalla, A. (1986). Thailand’s Agricultural Future: What Are the Questions?. In Thailand-US Relations: Changing Political, Strategic and Economic Factors, edited by Ansil Ramsay and Wiwat Mungkandi. TDRI Research Report No. A2. Siamwalla, A. (1992). Myths, Demons and the Future of Thai Agriculture. 1992 Year-end Conference on Thailand’s Economic Structure: Towards Balanced Development? Synthesis Report Volume No. I. Bangkok: Thailand Development Research Institute. Rerkaserm, B. (2007). Having Your Rice and Eating It too: A View of Thailand’s Green Revolution. ScienceAsia. 33(Supplement 1), 75-80. https://doi.org/10.2306/scien- ceasia1513-1874.2007.33(s1).075 Bhatia, S., and Goli, D. (2018). Introduction to Pharmaceutical Biotechnology, Volume 1: Basic techniques and concepts. Bristol: IOP Publishing Ltd. https://iopscience.iop.org/ book/978-0-7503-1299-8. Boldwin, E. (2018, June 7). After a $66 billion merger, Monsanto is disappearing — sort of. Business Insider. h tt p s : / / w w w. b u s i n e s s i n s i d e r. c o m / m o n s a n t o - b e y - er-merge-drop-monsanto-name-2018-6 K. H. Choi, S. K. Han, K. Park, K. Kim and S. Kim. (2015). Vision based guidance line extraction for autonomous weed control robot in paddy field. 2015 IEEE Interna- tional Conference on Robotics and Biomimetics (ROBIO), 2015, pp. 831-836, https://doi.org/10.1109/RO- BIO.2015.7418873.

นโยบายเทคโนโลยีีการเกษตร 4.0 (Farming 4.0 Policy) IotaComm. (2019, November 25). IoT Water Sensors: Improving Water Quality Management in Agriculture. Iota Com- munications. https://www.iotacommunications.com/blog/ iot-water-sensor/ Debeljak, M., Trajanov, A., Kuzmanovski, V., Schröder, J., Sandén, 105T., Spiegel, H., Wall, D. P., de Broek, M., Rutgers, M., Bampa, F., Creamer, R. E., & Henriksen, C. B. (2019). A Field-Scale Decision Support System for Assessment and Management of Soil Functions. Frontiers in Envi- ronmental Science, 7, 115. https://doi.org/10.3389/fen- vs.2019.00115 De Clercq, M., Vats, A., Biel, A. (2018). Agriculture 4.0: The Future of Farming Technology. Paper presented at The World Government Summit. https://www.worldgovern- mentsummit.org/api/publications/document?id=95d- f8ac4-e97c-6578-b2f8-ff0000a7ddb6 Dow. (2017, Sept 1). DowDuPont Merger Successfully Complet- ed. https://corporate.dow.com/en-us/news/press-releases/ dowdupont-merger-successfully-completed.html Eto, T. (2020, June 9). Current efforts to realise smart ag- riculture in Japan. Open Access Government. https:// www.openaccessgovernment.org/smart-agriculture/88122 Feeny, D. 1982. The Political Economy of Productivity: Thai Agricultural Development, 1880-1975. Vancouver and London: University of British Columbia Press. Sylvester, G. (Ed.) (2019). E-Agriculture in Action: Big Data for Agriculture. Bangkok: Food and Agriculture Orga- nization of the United Nations and the International Telecommunication Union. http://www.fao.org/3/ ca5427en/ca5427en.pdf Gaorai. (n.d.). นักั ขับั โดรน. https://gaorai.io/main/pilot

นโยบายเทคโนโลยีีการเกษตร 4.0 (Farming 4.0 Policy) 106 Gotoh, T. 2018. The Japanese Wagyu Beef Industry: Current Situation and future Prospects–A Review. Asian-Aus- tralia Journal of Animal Science 31(7): 933–950. https://dx.doi.org/10.5713%2Fajas.18.0333 Hellerstein, D., Vilorio, D. and Ribaudo, M. (Eds). 2019. Agri- cultural Resources and Environmental Indicators, 2019. Economic Information Bulletin 2019(208). https://www. ers.usda.gov/webdocs/publications/93026/eib-208.pdf Hitachi Zosen Corporation. (2015, Jan 14). Utilizing a Self-steering Robotic Tractor in the Developmental Phases of Rice: Feasibility Study on Using Quasi-Zenith Satellite System for Precision Farming in Australia. https://www.hitachizosen.co.jp/english/news/2015/ 01/001512.html Huawei Research. (n.d.). The Connected Farm: A Smart Agriculture Market Assessment. https://www.huawei. com/-/media/CORPORATE/Images/PDF/v2-smart-agricul- ture-0517.pdf?la=en Ichihashi, Y., Date, Y., Shino, A., Shimizu, T., Shibata, A., Kumaishi, K., Funahashi, F., Wakayama, K., Yamazaki, K., Umezawa, A., Sato, T., Kobayashi, M., Kamimura, M., Kusano, M., Che, F.-S., O`Brien, M., Tanoi, K., Hayashi, M., Nakamura, R., … Nihei, N. (2020). Multi-omics anal- ysis on an agroecosystem reveals the significant role of organic nitrogen to increase agricultural crop yield. Proceedings of the National Academy of Sciences, 117(25), 14552 LP – 14560. https://doi.org/10.1073/pnas. 1917259117 Borlaug, Norman E. (2016, 24 June). Second Green Revolution. ICID Foundation. https://www.icid.org/second_g_revolu- tion.html Jungbluth, F. (1996). Crop protection policy in Thailand: economic and political factors influencing pesticide use.

นโยบายเทคโนโลยีีการเกษตร 4.0 (Farming 4.0 Policy) Kawano, S. (2016). Past, Present and Future near Infrared Spectroscopy Applications for Fruit and Vegetables. NIR News, 27(1), 7–9. https://doi.org/10.1255/nirn.1574 Kiernan, L. (2020, Jan 7). Brief: ChemChina, Sinochem Merge Ag Assets into New Syngenta Group. Global Ag In- 107vesting. https://www.globalaginvesting.com/brief-chem- china-sinochem-merge-ag-assets-new-syngenta-group/ Klerkx, L., Van Mierlo, B., and Leeuwis, C. (2012). Evolution of systems approaches to agricultural innovation: Concepts, analysis and interventions. In Darnhofer, I., Gibbon, D. and Dedieu, B. (Eds.), Farming systems research into the 21st century: The new dynamic (pp. 457–483). New York: Springer. Lamborelle, A. and Álvarez, Laura F. (2016, Nov 8). Farming 4.0: The Future of Agriculture? EURACTIV. https://www. euractiv.com/section/agriculture-food/infographic/farm- ing-4-0-the-future-of-agriculture/ LenNam - เล่่นน้ำ�ำ� . (2015, Apr 23). Cover Photos. https://www. facebook.com/media/set/?vanity=techfarm.len- nam&set=a.1644982279070578 Lewis, Micah A. 2011. Optimization of Peanut Drying, Utilizing a Microwave Moisture Meter in the Implementation Of A Feedback Controlled System. USDA AMS FSMIP. https://getd.libs.uga.edu/pdfs/lewis_micah_a_201112_phd. pdf Ling. 2020. Ling แอปเพื่อ่� การเกษตรดิจิ ิทิ ัลั . Google Play. https://play. google.com/store/apps/details?id=com.tig_gis. ling&hl=th&gl=US Lowenberg-DeBoer, J., & Erickson, B. (2019). Setting the Record Straight on Precision Agriculture Adoption. Agronomy Journal, 111(4), 1552–1569. https://doi.org/10.2134/ agronj2018.12.0779

นโยบายเทคโนโลยีีการเกษตร 4.0 (Farming 4.0 Policy) 108 MacDonald, James M., Korb, P. and Hoppe, Robert A. (2013). Farm Size and the Organization of U.S. Crop Farming. USDA Economic Research Report 2013(152). https:// www.ers.usda.gov/webdocs/publications/45108/39359_ err152.pdf McBratney, A., Whelan, B., Ancev, T., & Bouma, J. (2005). Future Directions of Precision Agriculture. Precision Agriculture, 6(1), 7–23. https://doi.org/10.1007/s11119- 005-0681-8 Mello, U. and Raghavan S. (2018, September 24). Smarter Farms: Watson Decision Platform for Agriculture. IBM Research Blog. https://www.ibm.com/blogs/research/ 2018/09/smarter-farms-agriculture/ Meng, C., Xu, D., Son, Y.-J., & Kubota, C. (2012). Simulation- based economic feasibility analysis of grafting tech- nology for propagation operation. In Lim, G. and Her- rmann, J.W. (eds.). Proceedings of the 2012 Industrial and Systems Engineering Research Conference (pp.18). https://www.researchgate.net/publication/344373923_ Simulation-based_economic_feasibility_analysis_of_graft- ing_technology_for_propagation_operation Ministy of Agriculture, Fisheries, and Forestry of Japan. (n.d.). Smart Agriculture. https://www.maff.go.jp/e/poli- cies/tech_res/smaagri/robot.html Ministy of Agriculture, Fisheries, and Forestry of Japan. (n.d.). Promotion of Smart Agriculture. https://www. maff.go.jp/e/policies/tech_res/smaagri/attach/pdf/ robot-1.pdf Neethirajan, S. (2017). Recent advances in wearable sensors for animal health management. Sensing and Bio-Sens- ing Research, 12, 15–29. https://doi.org/https://doi. org/10.1016/j.sbsr.2016.11.004

นโยบายเทคโนโลยีีการเกษตร 4.0 (Farming 4.0 Policy) Netafim. (n.d.). Why weather forecast is important for farmers? https://www.netafim.com/en/digital-farming/netbeat/ Monitor/weather-sensors/ Poapongsakorn N. and Aroonkong D. (2013). Fertilizer Policy in Thailand. Bangkok: TDRI. 109Poapongsakorn, N. and Tey, Yeong S. (2019). Institutions, Governance, and Transformation in Southeast Asian Agriculture. In Farms, Food, and Futures: Toward Inclu- sive and Sustainable Agricultural and Rural Develop- ment in Southeast Asia, In Habito, C. F., Capistrano D. and Saguiguit Jr., G. C. (Eds.). Manila, the Philippines: SEARCA. Poapongsakorn N. and Pantakua, K. (2020). Agricultural Transformation in Thailand. Bangkok: TDRI. Poapongsakorn, N., Piewtongngam, K., Pantakua, K., Wiwatwicha, N., Srianant, N., and Buranakij C. (2020). Food System in Thai Cities: A Focus on Bangkok and Khon Kaen. Bangkok: TDRI. Petukhova, T, and Khayrutdinov D. (2019, February 4). Robots for farmers: Interview with Salah Sukkarieh. eRazvitie. http://erazvitie.org/english/boti_dlya_fermera PRNewswire. (2019, August 8). Global Smart Agriculture Market to 2025. https://www.prnewswire.com/news-releases/ global-smart-agriculture-market-to-2025-300898806. html Radhi M.Z.A. and Abu Bakar B. (2020, February 7). The Current Technologies That Can Be Used for Smart Agriculture. FFTC Agricultural Policy Platform. https://ap.fftc.org.tw/ article/2457 Ruttan, V. W., & Hayami, Y. (1984). Toward a theory of induced institutional innovation. The Journal of Development Studies, 20(4), 203–223. https://doi.org/10.1080/00220 388408421914

นโยบายเทคโนโลยีีการเกษตร 4.0 (Farming 4.0 Policy) 110 Schimmelpfennig, D. 2017. Farm Profits and Adoption of Precision Agriculture. Economic Research Report 2017(217). United States Department of Agriculture. https://ageconsearch.umn.edu/bitstream/249773/2/err- 217.pdf SensiML. (n.d.). Agricultural Solutions. https://sensiml.com/ solutions/agricultural-solutions/ Shibusawa, S. (2001). Precision Farming Approaches for Small Scale Farms. IFAC Proceedings 34(11): 22-27. https://doi.org/10.1016/S1474-6670(17)34099-5 SPsmartplants. (2020). “ระบบเกษตร Smart Farm ยุคุ ดิจิ ิทิ ัลั ”. https:// www.spsmartplants.com/ Stenberg, B., Viscarra Rossel, R. A., Mouazen, A. M., & Wetterlind, J. (2010). Chapter Five - Visible and Near Infrared Spectroscopy in Soil Science (D. L. B. T.-A. in A. Sparks (ed.); Vol. 107, pp. 163–215). Academic Press. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/S0065- 2113(10)07005-7 Stoate, C., Boatman, N. D., Borralho, R. J., Carvalho, C. R., Snoo, G. R. d., & Eden, P. (2001). Ecological impacts of arable intensification in Europe. Journal of Environ- mental Management, 63(4), 337–365. https://doi. org/10.1006/jema.2001.0473 Neethirajan, S. (2017). Recent advances in wearable sensors for animal health management. Sensing and Bio-Sens- ing Research, 12, 15–29. https://doi.org/https://doi. org/10.1016/j.sbsr.2016.11.004 Swiss Business Hub Japan. (2018, April). AgriTech in Japan: Stepping through the doors of a world leader. Tokyo: Embassy of Switzerland. https://swissbiz.jp/wp-content/ uploads/2018/04/sge_agritech_japan_infographic.pdf Tevatronics. (n.d.). WIRELESS TENSIOMETER – WTN 101. http:// tevatronic.net/equipment/wtm-101/

นโยบายเทคโนโลยีีการเกษตร 4.0 (Farming 4.0 Policy) Gotoh, T., Nishimura, T., Kuchida, K., & Mannen, H. (2018). 111 The Japanese Wagyu beef industry: current situation and future prospects - A review. Asian-Australasian journal of animal sciences, 31(7), 933–950. https://doi. org/10.5713/ajas.18.0333 Tamburini, E., Costa, S., Rugiero, I., Pedrini, P., & Marchetti, M. G. (2017). Quantification of Lycopene, β-Carotene, and Total Soluble Solids in Intact Red-Flesh Watermelon (Citrullus lanatus) Using On-Line Near-Infrared Spec- troscopy. In Sensors (Vol. 17, Issue 4). https://doi. org/10.3390/s17040746 Techsauce Team. (2015, November 15). สัมั ภาษณ์์ TechFarm: Hard- ware Startup ไทยกัับผลงาน “เล่่นน้ำำ�� ”. https://techsauce.co/ tech-and-biz/techfarm-interview Temple, R. (2006). The Genius of China: 3,000 Years of Sci- ence, Discovery and Invention, Carlton Publishing Group. TheEducators. (2017, October 16). High Yielding Crops. http:// www.theeducators.co/2017/10/16/high-yielding-crops/ UK-Robotics and Autonomous Systems Network. 2018. Agricultural Robotics: The Future of Robotic Agricul- ture. UK-RAS https://arxiv.org/ftp/arxiv/pa- pers/1806/1806.06762.pdf U.S. Department of Agriculture. (n.d.). Decision Support Systems. Ag Data Commons. https://data.nal.usda.gov/ nal-terms/decision-support-systems Wikipedia contributors. (2020, October 17). Second Green Revolution. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Second_Green_ Revolution&oldid=984006369

นโยบายเทคโนโลยีีการเกษตร 4.0 (Farming 4.0 Policy) 112 Attavanich, W., Chantarat, S., Chenphuengpawn, J., Mahasu- weerachai, P. and Thampanishvong, K. 2019. Farms, Farmers and Farming: a Perspective through Data and Behavioral Insights. Paper presented at A Bank of Thailand 2019 Symposium. Bangkok: BOT. Womach, J. (2005). Agriculture: A Glossary of Terms, Programs, and Laws, 2005 Edition. CRS Report for Congress, June 16. Congressional Research Service. https://digital.library.unt.edu/ark:/67531/metacrs7246/ m1/1/high_res_d/97-905_2005Jun16.pdf World Bank, The. (2008). Agriculture for Development. World development report 2008. Washington, DC. Zhai, Z., Martínez, J. F., Beltran, V., & Martínez, N. L. (2020). Decision support systems for agriculture 4.0: Survey and challenges. Computers and Electronics in Agricul- ture, 170, 105256. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j. compag.2020.105256



แผนงานบูรณาการยุทธศาสตร์เป้ าหมาย (Spearhead) ด้านสังคม คนไทย 4.0 : Khon Thai 4.0 สํานักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) National Research Council of Thailand (NRCT)