หนังสือ ละครไทย

การละครไทย โดย นางสาวพชั ราภา ขาํ แปง ระดับชนั มธั ยมศึกษาปที 2 โรงเรยี นวนิ ิตศึกษา ในพระราชูปถัมภ์

คํานํา หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ (E - Book) เรือง การ ละครไทย รายวิชา นาฏศิลป ระดับชันมัธยมศึกษาป ที 2 โรงเรียนวินิตศึกษา ในพระราชูปถัมภ์ สามารถ ใช้ควบคู่กับประกอบกิจกรรมการเรียนการสอน ได้ใน ขณะเดียวกัน ช่วยให้นักเรียนมีความรู้ความเข้าใจได้ อย่างรวดเร็ว โดยได้รวบรวมและสรุปเนือหาสาระ จากหนังสือและแหล่งข้อมูลต่าง ๆ พร้อมรูปภาพมา จัดทําเปนหนังสือ E Book ทีสมบูรณ์ ซึงนักเรียน ส า ม า ร ถ นํา ไ ป ศึ ก ษ า เ พิ ม เ ติ ม ทั ง ใ น ห้ อ ง เ ร ีย น แ ล ะ น อ น ห้ อ ง เ ร ีย น ไ ด้

สารบญั ประวัติความเปนมา 1 สมัยก่อนสุโขทัย 2 สมัยสุโขทัย 3 ส มั ย อ ยุ ธ ย า 4 ส มั ย ธ น บุ ร ี 6 สมัยรัตนโกสินทร์ 7 องค์ประกอบของการละคร 8 ป ร ะ เ ภ ท ข อ ง ก า ร ล ะ ค ร ไ ท ย ใ น แ ต่ ล ะ ยุ ค ส มั ย 9 ละครราํ 10 ละครทีไม่ใช่ละครราํ 12 ปจจัยทีมีอิทธิพลต่อการเปลียนแปลงของละคร 15

ประวตั ิความเปนมาของละครไทย จ า ก ห ลั ก ฐ า น ท า ง ป ร ะ วั ติ ศ า ส ต ร์ มี ก า ร แ ส ด ง ล ะ ค ร ม า ตั ง แ ต่ ส มั ย โ บ ร า ณ ก่ อ น ส มั ย สุ โ ข ทั ย โ ด ย มี ก า ร แ ส ด ง ใ น รู ป แ บ บ ล ะ ค ร เ ผ ย แ พ ร่อ ยู่ ใ น ก ลุ่ ม ช น ที มี เ ชื อ ช า ติ ไ ท ย ซึง พ อ จ ะ ส รุ ป ป ร ะ วั ติ ค ว า ม เ ป น ม า ใ น แ ต่ ล ะ ส มั ย ไ ด้ ดั ง นี 1. สมยั ก่อนสโุ ขทัย มี ห ลั ก ฐ า น ใ น ส มั ย ก่ อ น ตั ง ก รุ ง สุ โ ข ทั ย เ ป น ร า ช ธ า นี ประเทศไทยในปจจุบัน ได้มีการแสดงละครกันมาแล้ว สันนิษฐานว่าละครเรืองแรกๆ ทีนํามาใช้ในการแสดงน่า จะเปนละครเรือง มโนห์รา

2. สมยั สโุ ขทัย มีการแสดงละครแก้บน และมีการแสดงละคร เรือง มโนห์รา สืบต่อมาจากสมัยก่อนหน้านี 3. สมยั อยุธยา มีละครราํ เกิดขึน 3 แบบ คือ ละครชาตรี ละครนอก ละครใน (ละครใน สันนิษฐานว่าเกิดขึนในระหว่างรัชสมัยของ สมเด็จพระเพทราชา และรัชสมัยของสมเด็จ พ ร ะ เ จ้ า อ ยู่ หั ว บ ร ม โ ก ศ

ละครนอก มกี ารดาํ เนนิ ท้องเรอื งทีรวดเรว็ กระชบั สนกุ การแสดงมชี วี ติ ชวี า สว่ นมากใชผ้ ชู้ ายแสดง และมมี าตังแต่สมยั กรงุ ศรอี ยุธยา เขา้ ใจวา่ ละครนอก มวี วิ ฒั นาการมาจากละครชาตรี เพราะมุง่ ทีจะใหค้ นดู เกิดความขบขนั ผแู้ สดงละครนอกแต่เดมิ มผี แู้ สดง อยูเ่ พยี ง 2-3 คนเชน่ เดยี วกับละครชาตรลี ะครนอกไม่ คํานงึ ถึงขนบธรรมเนยี มประเพณเี กียวกับยศศักดิ และฐานะของตัวละครแต่อยา่ งใดตัวละครทีเปนท้าว พระยามหากษัตรยิ ก์ ็สามารถโต้ตอบตลกกับเสนา กํานลั หรอื ไพรพ่ ลได้ ละครนอกทีนยิ มเล่นไดแ้ ก่เรอื ง สงั ขท์ อง ไกรทองสวุ รรณหงส์ พระอภัยมณี ละครชาตรี แต่เดมิ ผแู้ สดงเปนชายล้วนมเี พยี ง 3 คน เท่านนั ไดแ้ ก่นายโรง ซงึ แสดงเปนตัวพระ อีก2 คน คือ ตัวนาง และตัวจาํ อวดซงึ แสดงตลก และเปนตัว เบด็ เตล็ดต่าง ๆ เชน่ ฤาษี พรานสตั ว์ แต่เดมิ นยิ ม แสดงเพยี งไมก่ ีเรอื ง เชน่ เรอื งมโนราห์ นายโรงจะ แสดงเปนตัวพระสธุ น ตัวนางเปนมโนราห์ และตัว จาํ อวดเปนพรานบุญ และอีกเรอื งหนงึ ทีนยิ มแสดงไม่ แพก้ ัน คือ เรอื งพระรถเสน นายโรงเปนตัวพระรถ ตัวนางเปน เมรี และตัวจาํ อวดเปน มา้ พระรถเสน ในสมยั หลังละครชาตรี เพมิ ผแู้ สดงใหม้ ากขนึ และ ใชผ้ หู้ ญงิ รว่ มแสดงดว้ ย ละครใน จากรปู แบบของละครนอกทีไดร้ บั การพฒั นาขนึ มา เปนตัวละครในวงั ผแู้ สดงหญงิ ล้วนแบบอยา่ งละครในนไี ด้ สงวนไวเ้ ฉพาะในวงั หลวงเท่านนั เพราะวา่ ผชู้ ายนนั จะถกู หา้ มใหเ้ ขา้ ไปในพระราชฐานชนั ใน บรเิ วณตําหนกั ของพระ มหากษัตรยิ ซ์ งึ จะประกอบไปดว้ ยดนตรที ีมเี สยี งไพเราะอ่อน หวาน ใชบ้ ทรอ้ ยกรองไดอ้ ยา่ งวจิ ติ รบรรจง ทังดนตรที ีนาํ มาผสมผสานอยา่ งไพเราะ รวมทังจะมที ่าทางสง่างาม ไมม่ ี การสอดแทรกหยาบโลนหรอื ตลกและอนรุ กั ษ์วฒั นธรรม และคณุ ลักษณะทีเปนประเพณสี บื ทอดกันมา

4. สมยั ธนบุรี มีโรงละครของเอกชนเกิดขึนหลายโรง นอกจากนี ยั ง มี ค ณ ะ ล ะ ค ร ผู้ ห ญิ ง ข อ ง เ จ้ า เ มื อ ง น ค ร ศ ร ีธ ร ร ม ร า ช ที นาํ มาแสดงในราชสาํ นักธนบุรีด้วย 5. สมยั รตั นโกสนิ ทร์ ศิลปะการแสดงประเภทโขน ละคร การฟอนราํ มี ความเจริญ รุ่งเรืองเปน อย่างมาก ในสมัยรัชกาลที 2 และรัชการที 6 ซึงในสมัยรัชกาลที 6 ทรงโปรดเกล้าฯ ตังกรม มหรสพขึน และต่อมาในสมัยรัชกาลที 7 ได้มีการโอน ศิ ล ป น ก ร ม ม ห ร ส พ ไ ป สั ง กั ด ก ร ม ศิ ล ป า ก ร ป จ จุ บั น มี ส ถ า บั น ก า ร ศึ ก ษ า ห ล า ย แ ห่ ง เ ป น ที ผ ลิ ต ค รู และนักศึกษาทางศิลปะการแสดงในสาขาต่างๆ เปน จาํ นวนมาก

องค์ประกอบของละคร - เรือง - เนือหา - นิสัยตัวละคร - บรรยากาศ ประเภทของการละครไทยในแต่ละยุคสมยั แบ่งออกเปน 2 ประเภท - ละครราํ (ใช้ศิลปะการร่ายราํ ในการดาํ เนินเรืองราว) - ละครทีไม่ใช่ละครราํ (ใช้การร้อง และพู ดในการดาํ เนินเรืองราวเปนหลัก)

ละครราํ ละครราํ ทีเปนแบบแผนดังเดิม คือ ละครชาตรี ละคร นอก และละครใน ส่วนละครทีปรับปรุงขึนมาใหม่ ได้แก่ ละครพันทาง หมายถึงละครแบบผสม คือ การนาํ เอาลีลาท่าทีของชนต่างชาติเข้ามา ปรับปรุงกับท่าราํ แบบไทยๆการแสดงละคร ชนิดนีแต่เดิมเปนการริเริมของเจ้าพระยามหิ นทรศักดิธาํ รงเปนผู้คิดค้นนาํ เอาเรืองของ พงศาวดารของชาติต่าง ๆ มาแต่งเปนบท ละครสาํ หรับแสดง ละครดึกดําบรรพ์ เปนการแสดงละครแบบ หนึงในประเภทละครราํ เกิดขึนในสมัยรัชกาลที 5การแสดงในรูปแบบคอนเสิร์ตโดยเนือเรือง ตัดตอนมาจากวรรณคดีไทยโดยมีสมเด็จพระเจ้า บรมวงศ์เธอเจ้าฟากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ทรงเลือกเพลงและอํานวยการซ้อมจึงถือว่าการ แ ส ด ง ใ น ค ร ัง นั น นั บ ว่ า เ ป น จุ ด เ ร ิม ต้ น ข อ ง ล ะ ค ร ดึกดาํ บรรพ์ ต่อมาภายหลังเจ้าพระยาเทเวศรวง ศ์วิวัฒน์ได้มีโอกาสชมละครโอเปร่า จึงเกิดความ ชอบใจและนาํ ปรับปรุงให้เข้ากับละครดึกดาํ บรรพ์ ของไทย ละครดึกดาํ บรรพ์ทีนิยมเล่นได้แก่เรือง สังข์ทอง คาวี ฯลฯ ละครเสภา คือละครทีมีลักษณะการแสดงคล้าย ละครนอก รวมทังเพลงร้องนาํ ทํานองดนตรี และการแต่งกายของตัวละครแต่มีข้อบังคับอยู่ อย่างหนึงคือต้องมีขับเสภาแทรกอยู่ด้วยจึงจะ เปนละครเสภา ก่อนทีจะเกิดละครเสภาขึนนันเข้าใจว่าจะมีการ ขับเสภาเปนเรืองราวก่อนเรืองทีนาขับเสภาและ นิยมกันอย่างแพร่หลายคือ เรืองขุนช้างขุนแผน

ละครทีไมใ่ ชล่ ะครราํ ละครทีไม่ใช่ละครราํ ได้แก่ ละครร้อง ละครพู ด ละคร เวที ละครเพลง ละครวิทยุ และละครโทรทัศน์ ละครร้อง คือละครทีใช้ศิลปะการร้องดาํ เนินเรือง เปนละครแบบใหม่ทีได้รับอิทธิพลมาจากตะวันตก แบ่งได้เปน 2 ประเภท คือ 2.1 ละครร้องล้วน ๆ 2.2 ละครร้องสลับพู ด ละครพู ด คือละครทีใช้ศิลปะการพู ดในการดาํ เนิน เรือง เปนละครแบบใหม่ทีได้รับอิทธิพลจากตะวันตก แบ่งได้เปน 2 ประเภท คือ 3.1 ละครพู ดล้วน ๆ 3.2 ละครพู ดสลับราํ ละครเวที จุดเด่นของละครเวทีคือ การสือสาร ระหว่างผู้ชมกับนักแสดง การสือสารระหว่างผู้ชมและ นักแสดงเกิดขึนไปพร้อม ๆ กัน วอลเตอร์ เคอร์ นัก วิจารณ์ชาวอเมริกันพู ดถึงเรืองนีไว้ว่า \"ความสัมพันธ์ ระหว่างคนดูกับนักแสดงเช่นนีไม่มีในภาพยนตร์ เพราะภาพยนตร์เปนสิงทีสร้างมาสาํ เร็จรูปแล้ว มัน ไม่สามารถตอบสนองเราได้ เพราะนักแสดงใน ภาพยนตร์ไม่สามารถได้ยินเรา รู้สึกถึงตัวตนของเรา และไม่ว่าเราจะมีปฏิกิริยาอย่างไรก็ไม่มีผลใดๆ ละครวิทยุ เปนการแสดงละครโดยใช้เสียงอย่างเดียว เมือไม่มีภาพ จึงต้องขึนอยู่กับบทสนทนาโต้ตอบ ดนตรีและเอฟเฟกซ์เสียงเพือช่วยให้ผู้ฟงจินตนาการ ถึงตัวละครและนิยายออก ละครวิทยุอาจเปนละครที เขียนขึนเพือออกอากาศทางวิทยุโดยเฉพาะ ละคร สารคดี งานบันเทิงคดีทีสร้างเปนละคร หรือละครที เดิมเขียนขึนเปนละครเวที

ละครทีไมใ่ ชล่ ะครราํ ละครทีไม่ใช่ละครราํ ได้แก่ ละครร้อง ละครพู ด ละคร เวที ละครเพลง ละครวิทยุ และละครโทรทัศน์ ละครเพลงเปนรูปแบบของละครทีนาํ ดนตรี เพลง คําพู ด และการเต้นราํ รวมเข้าด้วยกัน การแสดง อารมณ์ ความสงสาร ความรัก ความโกรธ รวมไป ถึงเรืองราวทีบอกเล่าผ่านละครผ่านคําพู ด ดนตรี การเคลือนไหว เทคนิคต่าง ๆให้เกิดความบันเทิง โดยรวมตังแต่ต้นศตวรรษที20การแสดงละคร เพลงบนเวทีจะเรียกว่าง่าย ๆ ว่า มิวสิคัล ละครโทรทัศน์ คือ รายการทางโทรทัศน์ ทีมีบท ละครและเรืองราว ไม่รวมถึงรายการจาํ พวก กีฬา ข่าว เรียลลิตีโชว์ เกมโชว์ สแตนอัพคอเมดี และ วา ไรตีโชว์ โดยละครโทรทัศน์โดยมากจะมีหลายตอน เน้นความบันเทิงเปนหลัก เพือการรับชมภายใน เคหสถาน ปจจยั ทีมอี ิทธพิ ลต่อการเปลียนแปลงของละคร - นโยบายของรัฐ - ค่ า นิ ย ม - วิ ถี ชี วิ ต ข อ ง ผู้ ค น เ ป ลี ย น ไ ป - กาลเวลา - เทคโนโลยี

บรรณานกุ รม สุมนมาลย์ นิมเนติพันธ์. ๒๕๔๓. การละครไทย กรุงเทพมหานคร : ไทยวัฒนาพานิช.