การตึงกลิ่นบุหงา

วารสารวจิ ยั และพฒั นา มจธ. ปท ่ี 30 ฉบบั ท่ี 2 เมษายน-มถิ นุ ายน 2550 329 การพัฒนาสารตรึงกลิ่นบุหงาและดอกไมแหงโดยใชฟลม แปง มนั สำปะหลงั รว มกบั นำ้ มนั หอมระเหยจากพชื 5 ชนดิ ปานทิพย บุญสง1 ณัฏฐา เลาหกุลจิตต2* และ อรพิน เกิดชูช่ืน3 มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยพี ระจอมเกลา ธนบรุ ี ทา ขา ม บางขนุ เทยี น ทงุ ครุ กรงุ เทพฯ 10150 บทคดั ยอ การพฒั นาสารตรงึ กลนิ่ ในบหุ งาและดอกไมแ หง โดยใชฟ ล ม แปง มนั สำปะหลงั รว มกบั น้ำมนั หอมระเหย (essential oil) จากพืช 5 ชนิด ไดแก กระวาน กานพลู อบเชย ขิง และใบเตย พบวาฟลมแปงมันสำปะหลังที่เติมซอรบิทอล (sorbitol) เขม ขน รอ ยละ 35 (w/w) มคี วามยดื หยนุ สงู การซมึ ผา นของไอนำ้ และออกซเิ จนต่ำ และตรงึ สารหอมระเหย benzyl benzoate ไดดีกวาสาร eugenol, cinnamaldehyde, cis-jasmone, 1,8-cineole, limonene และ 2,4,6- trimethylpyridine ตามลำดบั นอกจากนย้ี งั พบวา การสกดั น้ำมนั หอมระเหยของพชื 5 ชนดิ ดว ยตวั ทำละลายเอทานอลได ปริมาณน้ำมันหอมระเหยและชนิดของสารหอมระเหย (volatile compounds) มากที่สุด จากการวิเคราะหดวย Gas Chromatography Mass Spectrometry (GC-MS) เม่ือศึกษาประสิทธิภาพการเปนสารตรึงกล่ินในบุหงาและดอกไม แหง ของฟล ม แปง มนั สำปะหลงั ทผี่ สมน้ำมนั หอมระเหย และ/หรอื ผสมผงพชื 5 ชนดิ โดยวเิ คราะหก ารเปลยี่ นแปลงของกลนิ่ โดยใช gas chromatography (GC) รวมกับการทดสอบทางประสาทสัมผัส พบวาฟลมแปงมันสำปะหลังผสมนำ้ มัน หอมระเหยจากกานพลสู ามารถตรงึ กลนิ่ ของบหุ งาและดอกไมแ หง ไดน านทส่ี ดุ และผทู ดสอบใหค ะแนนรวมสงู ทสี่ ดุ ถงึ แม วา ฟล ม แปง มนั สำปะหลงั ทเี่ ตมิ ผงกานพลตู รงึ กลน่ิ บหุ งาและดอกไมแ หง ไดด ี แตผ ทู ดสอบใหค ะแนนความชอบดา นลกั ษณะ ปรากฏตำ่ กวา การใชน ้ำมนั หอมระเหย การบรรจบุ หุ งาและดอกไมแ หง ในถงุ กระดาษสาและถงุ ผา โปรง สามารถรกั ษากลนิ่ ไดม ากกวา 1 เดอื น ซงึ่ การเกบ็ รกั ษากลนิ่ ไดน านมากขน้ึ เมอ่ื บรรจบุ หุ งาและดอกไมแ หง ในถงุ พลาสตกิ คำสำคญั : ฟล ม แปง / สารตรงึ กลนิ่ / บหุ งาและดอกไมแ หง / น้ำมนั หอมระเหย * Corresponding author: E-mail: [email protected] 1 นักศึกษาระดับดุษฎีบณั ฑติ สายวชิ าเทคโนโลยีชวี เคมี คณะทรัพยากรชวี ภาพและเทคโนโลยี 2 ผชู วยศาสตราจารย สายวิชาเทคโนโลยชี วี เคมี คณะทรัพยากรชีวภาพและเทคโนโลยี 3 รองศาสตราจารย สายวชิ าการจดั การทรพั ยากรชวี ภาพ คณะทรพั ยากรชวี ภาพและเทคโนโลยี

330 วารสารวจิ ยั และพฒั นา มจธ. ปท ่ี 30 ฉบบั ท่ี 2 เมษายน-มถิ นุ ายน 2550 Development of Aroma Fixative in Thai Pot-Pourri and Dry Flowers Using Starch Film and Essential Oil from 5 Herbs Panthip Boonsong1, Natta Laohakunjit2*, and Orapin Kerdchoechuen3 King Mongkut's University of Technology Thonburi, Thakham, Bangkuntien, Bangkok 10150 Abstract The development of aroma fixative in Thai pot-pourri and dry flowers using starch film with essential oils from 5 herbs; cardamom, clove, cinnamon, ginger and pandan, was investigated. Results showed that plasticized cassava starch films with sorbitol 35% (w/w) had a high elasticity and high barrier against water and oxygen transmission. The films could absorb particular volatile compounds ranged from benzyl benzoate, eugenol, cinnamaldehyde, cis-jasmone, 1,8 cineole, limonene and 2,4,6 trimethylpyridine, respectively. It was also found that ethanol extraction gave the highest yield and highest variety of volatile compounds identified by gas chromatography mass spectrometry (GC-MS). Efficiencies as aroma fixative of cassava starch film with extracted essential oil and/or powder of herbs for Thai pot-pourri and dry flowers was monitored the aroma changes by gas chromatography (GC), accompanied with the sensory test. The results showed that the plasticized cassava starch film added with essential oil from clove could retain the best aroma of Thai pot-pourri and dry flowers and they also received the highest score from the panelists. Although plasticized cassava starch film with clove powder could have a good fixative property, however it had a lower score of appearance comparing with essential oils. Moreover, pot-pourri and dry flowers coated with aroma fixative, kept in wood paper bag and netted bag resulted in a longer of aroma retention for a month and they could be kept for longer than a month if they were kept in plastic bags. Keywords : Starch Film / Aroma Fixative / Thai Pot-Pourri and Dry Flower / Essential Oils * Corresponding author: E-mail: [email protected] 1 Graduate Student, Division of Biochemical Technology, School of Bioresources and Technology. 2 Assistant Professor, Division of Biochemical Technology, School of Bioresources and Technology. 3 Associate Professor, Division of Natural Resource Management, School of Bioresources and Technology.

วารสารวจิ ยั และพฒั นา มจธ. ปท ่ี 30 ฉบบั ที่ 2 เมษายน-มถิ นุ ายน 2550 331 1. บทนำ ได (edible film) และใชเ ปน encapsulating agent ในการ เคลอื บ (coat, bound, trap) กลนิ่ รสในอตุ สาหกรรมอาหาร บุหงาไทย (บุหงารำไป หรือ Thai pot-pourri) เปน และยา นอกจากนั้นฟลมเหลานี้ยังสามารถเก็บรักษากล่ิน ผลติ ภณั ฑจ ากธรรมชาตมิ รี าคาถกู สามารถยอ ยสลายไดง า ย ตา งๆ ไดด จี ากคณุ สมบตั ิ aroma barrier properties และ มลี กั ษณะปรากฏและสสี วยงาม และมกี ลนิ่ หอม นยิ มใชเ ปน สามารถปอ งกนั ออกซเิ จนเพอื่ ไมใ หเ กดิ oxidation [5] เปน ของชำรว ยในงานมงคล กลน่ิ หอมของบหุ งามาจากการเตมิ สาเหตใุ นการทำใหก ลนิ่ รสเปลยี่ นแปลง ปจ จยั ทเ่ี กย่ี วขอ งกบั น้ำอบ นำ้ ปรุง และเคร่ืองเทศ ปจจุบันมีการเติมน้ำหอม การตรงึ กลน่ิ ของสารหอมระเหยของแปง ไดแ ก ปรมิ าณอะ สงั เคราะหล งในบหุ งา ปญ หาทส่ี ำคญั ของบหุ งาหรอื ดอกไม มโิ ลส ซงึ่ ปรมิ าณอะมโิ ลสมากขน้ึ การตรงึ กลน่ิ จะดขี นึ้ แปง แหง คอื ไมม กี ลนิ่ หอมตามธรรมชาติ กลนิ่ ไมค งทน แนวทาง แตละชนิดมีคุณสมบัติในการปองกันการซึมผานไดตางกัน ในการแกไ ขปญ หาคอื การเตมิ กลนิ่ หรอื หวั นำ้ หอมผสมสาร คุณสมบัติในการเคล่ือนที่ ความสามารถในการระเหย ตรงึ กลนิ่ (fixative) จากธรรมชาติ โดยเฉพาะการเตมิ น้ำมนั ขนาดและรูปรางของโมเลกุลของสารหอมระเหย รวมท้ัง หอมระเหยท่ีสกัดไดจากพืชสมุนไพร ทั้งน้ีเพื่อความ ความเขม ขน ของแปง ทใ่ี ช โดยแปง ทม่ี คี วามเขม ขน สงู ทำให คงทนของกลนิ่ และประโยชนด า นการบำบดั โดยใชก ลนิ่ หอม มีการฟอรมตัวเปนฟลมไดดีข้ึน [6] ของน้ำมันหอมระเหย หรือท่ีเรียกกันวา aromatherapy [1] สารตรงึ กลน่ิ จากธรรมชาตทิ ตี่ อ งนำเขา จากตา งประเทศ การใชแปงเปนสารเคลือบ นอกจากสามารถปรับปรุง เชน orris root, calamus root, frankincense, patchuli, ลกั ษณะปรากฏและรกั ษากลนิ่ หอมใหต ดิ ทนนานแลว ยงั เปน oakmoss, musk และ civet รวมทั้งเซลลูโลส (cellu- การประยกุ ตแ ละพฒั นาสนิ คา ทางการเกษตรทสี่ ามารถหาได lose) ซงึ่ เปน สารโพลเิ มอร (polymer) ทไ่ี ดม าจาก corn ในประเทศไทย ชวยเพิ่มมูลคาของผลิตภัณฑบุหงาและ cobs, cinnamon sticks, pine cone, และ cedar ดอกไมแหง และลดการนำเขาของสารตรึงกลิ่นจากตาง shaving สำหรบั การเคลอื บดอกไมแ หง มกี ารใชโ พลเิ มอร ประเทศ ดงั นนั้ การศกึ ษานเ้ี พอื่ วจิ ยั และพฒั นาการนำสาร สงั เคราะหด งั เชน การเคลอื บดว ยโพลเิ มอร vinyl acetate โพลิเมอรจากธรรมชาติมาใชเปนสารตรึงกล่ินรวมกับสาร based resin ชวยปองกันสีของดอกไมแหงซีด [2] สวน ตรงึ กลนิ่ จากธรรมชาติ ทดแทนสารตรงึ กลนิ่ สงั เคราะห สาร สาร polyvinyl alcohol, sodium carboxy methyl ตรงึ กลน่ิ จากธรรมชาตขิ องไทย ไดแ ก อบเชย (cinnamon) cellulose และ sodium alginate ทใี่ ชเ คลอื บดอกไมแ หง กระวาน (cardamom) กานพลู (clove) ขงิ (ginger) และ โดยการพน พบวา ผวิ ของดอกไมแ หง มลี กั ษณะหนาและไม ใบเตย (pandan) ซงึ่ เปน วตั ถดุ บิ ทหี่ าไดง า ยภายในประเทศ สม่ำเสมอ ลกั ษณะปรากฏของดอกไมเ ปลยี่ น [3] นอกจาก และสามารถนำมาสกดั เพอ่ื ใชเ ปน สว นประกอบของสารตรงึ นี้การใชฟลมโพลีเมอรสังเคราะหท้ังชนิดเดียวหรือหลาย กลนิ่ ใหก ลนิ่ ทนนาน (long lasting) รว มกบั สารโพลเิ มอร ชนิดผสม (1) photopolymerizablemonomers (2) จากธรรมชาติได silane coupling agent polymers และ (3) copolymers of photopolymerizable monomers และ 2. อปุ กรณแ ละวธิ ดี ำเนนิ การวจิ ยั silane coupling agent ทำใหดอกไมแหงท่ีเคลือบไมช้ืน ไมเ กดิ รา และสขี องดอกไมแ หง ไมซ ดี จาง [4] 2.1 การสกดั นำ้ มนั หอมระเหยดว ยตวั ทำละลาย อนิ ทรยี  สารโพลิเมอรจากธรรมชาติที่สามารถใชเปนสารตรึง นำเครื่องเทศ 5 ชนิด ไดแก กระวาน กานพลู กลนิ่ ไดแ ก แปง (starch) จากมนั สำปะหลงั มนั ฝรงั่ ขา ว ขาวโพด โดยแปงเหลานี้มีคุณสมบัติสำคัญ คือสามารถ อบเชย จากบรษิ ทั งว นสนู ตรามอื ที่ 1 จำกดั สว นขงิ และ นำมาขนึ้ รปู เปน ฟล ม ได มคี ณุ สมบตั แิ ขง็ เหนยี ว ยดื หยนุ ใบเตยจากตลาดทองถิ่น มากำจัดส่ิงเจือปนออก ลาง มคี ณุ สมบตั ทิ างกล (mechanical properties) ทด่ี ี ปอ งกนั ทำความสะอาดและผง่ึ ใหแ หง ปน ใหล ะเอยี ดโดยใชเ ครอื่ ง การแพรผานของออกซิเจน สามารถละลายนำ้ ได และให บดไฟฟา นำเครื่องเทศที่เตรียมไวชนิดละ 500 ก. ใสลง ลกั ษณะผวิ ทเ่ี รยี บ จงึ สามารถนำมาพฒั นาเปน ฟล ม บรโิ ภค ใน flask ขนาด 1 ล. แลว เตมิ ตวั ทำละลาย 2 ชนดิ คอื เอทานอล และปโ ตรเลยี มอเี ทอร ชนดิ ละ 500 มล. ใสใ ห

332 วารสารวจิ ยั และพฒั นา มจธ. ปท ี่ 30 ฉบบั ท่ี 2 เมษายน-มถิ นุ ายน 2550 ทว มตวั อยา ง ปด ใหส นทิ ดว ย อะลมู เิ นยี มฟอลย และพาราฟล ม benzoate, eugenol, 1,8-cineol, limonene, 2,4,6- แชท ง้ิ ไว 24 ชวั่ โมงทอ่ี ณุ หภมู หิ อ ง หลงั จากนนั้ กรองเอากาก trimethylpyridine (TMP) ใชเปนตัวแทนของสารหอม เครอื่ งเทศออกดว ยกระดาษกรองเบอร 1 นำตวั ทำละลาย ระเหยท่ีมีอยูในสารสกัดจากเคร่ืองเทศ 5 ชนิด ชนิดละ ท่ีอ่ิมตัวดวยสารหอม ไประเหยเอาตัวทำละลายออกดวย ปรมิ าณ 0.5 ก. หลงั จากปด ดว ยฟล ม แปง มนั สำปะหลงั ผนกึ Rotary evaporator ใชอ ณุ หภมู ิ 30 oซ จนตวั ทำละลาย ใหส นทิ ดว ยแวก็ ซ นำบกี เกอรท บี่ รรจนุ ้ำมนั หอมระเหยแตล ะ ระเหยออกไปหมด นำนำ้ มนั หอมระเหยบรสิ ทุ ธบิ์ รรจใุ นขวด ชนดิ และปด ผนกึ แลว ใสใ น desiccator ทบ่ี รรจซุ ลิ กิ าเจล แกว สชี า แลว วเิ คราะหอ งคป ระกอบของนำ้ มนั หอมระเหย และแมกนเี ซยี มซลั เฟต ชงั่ น้ำหนกั ทเี่ ปลยี่ นแปลงเปน เวลา ดว ยเครอ่ื ง Gas chromatography mass spectrometry: 9 วัน โดยเปรียบเทียบกับที่ไมปดดวยฟลมแปงมัน GC-MS (รุน GC 8060 MS บริษัท FISONS Instru- สำปะหลงั แลว คำนวณตามสตู ร [7] ments ประเทศอิตาลี) โดยใช column ชนิด ZB5 ใช กา ซฮเี ลยี ม เปน carrier gas มอี ตั ราการไหล 0.7 psi ซง่ึ J = D ∆C/h detector temperature 230 oซ และสภาวะของ injec- ซึ่ง J = the steady-state flux (mg/cm2h) tor temperature (IT) และ oven temperature (OT) ของพืชแตละชนิดมีดังน้ี D = the diffusion coefficient (cm2/h) - กระวาน IT 250 oซ, OT 50 oซ คงไว 2 นาที และเพม่ิ h = the thickness of the film (cm) จาก 50-230 oซ ดว ยอตั รา 5 oซ/นาที และ ∆C = the concentration difference (mg/cm3) - กานพลู IT 300 oซ, OT 40 oซ คงไว 5 นาที และเพม่ิ 2.3 การศกึ ษาประสทิ ธภิ าพของฟล ม แปง มนั จาก 40-180 oซ ดว ยอตั รา 4 oซ/นาที คงไว 10 นาที - อบเชย IT 250 oซ, OT 50 oซ คงไว 2 นาที เพม่ิ จาก สำปะหลงั รว มกบั น้ำมนั หอมระเหยทส่ี กดั ไดจ าก 50-140 oซ ดว ยอตั รา 4 oซ/นาที และเพมิ่ จาก 140-220 oซ เครอื่ งเทศและผงเครอ่ื งเทศในการตรงึ กลน่ิ ของ ดว ยอตั รา 10 oซ/นาที บหุ งาและดอกไมแ หง - ขงิ IT 200 oซ, OT 50 oซ คงไว 1 นาที และเพม่ิ จาก 2.3.1 ประสิทธิภาพของฟลมแปงมันสำปะหลัง 50-240 oซ ดว ยอตั รา 10 oซ/นาที คงไว 2 นาที - ใบเตย IT 200 oซ, OT 50 oซ คงไว 2 นาที เพมิ่ จาก รวมกับน้ำมันหอมระเหยท่ีสกัดไดจาก 50-170 oซ ดว ยอตั รา 7 oซ/นาที และเพมิ่ จาก 140-200 oซ เคร่ืองเทศ ดว ยอตั รา 5 oซ/นาที เตรยี มน้ำแปง มนั สำปะหลงั ทมี่ คี วามเขม ขน รอ ยละ 5 โดยน้ำหนกั ใหค วามรอ นจนแปง สกุ เกดิ เจลาตไิ นซ ปลอ ย 2.2 การศกึ ษาประสทิ ธภิ าพฟล ม แปง มนั สำปะหลงั ตอ ทิ้งไวใหอุนเติมซอรบิทอลความเขมขนรอยละ 35 โดย การกนั้ การซมึ ผา นของน้ำมนั หอมระเหย น้ำหนกั (เชนเดียวกับขอ 2.2) แลว เตมิ น้ำมันหอมระเหย เตรียมฟลมแปงมันสำปะหลังโดยนำนำ้ แปงมัน ทงั้ 5 ชนดิ ทสี่ กดั ไวใ นขอ 2.1 ชนดิ ละ 3 เปอรเ ซนต เตมิ หัวนำ้ หอมสังเคราะหกลิ่นโรสแมร่ีเขมขนรอยละ 5 แลว สำปะหลงั ทค่ี วามเขม ขน รอ ยละ 5 โดยน้ำหนกั มาใหค วาม นำไปพนลงบนบุหงาและดอกไมแหง โดยใช spray gun รอ นจนแปง สกุ ทงิ้ ไวใ หอ นุ เตมิ ซอรบ ทิ อลความเขม ขน รอ ย ทำใหแหงดวยลมเย็นอุณหภูมิ 25 oซ บรรจุในถุงผาโปรง ละ 35 โดยนำ้ หนกั เทลงบนแทน พมิ พโพลเี อทลิ นี ทป่ี รบั ถุงกระดาษสา และถุงพลาสติก เก็บเปนเวลา 1 เดือน ระดับความหนาของแผนฟลมเทากับ 2 มม. วางบน วเิ คราะหท กุ 1, 7, 15 และ 30 วนั โดยตดิ ตามการเปลยี่ น water bath อณุ หภมู ิ 80 oซ จนแผน ฟล ม แหง และตดั ให แปลงกล่ิน (ดวยเคร่ือง GC-FID โดยใช column ชนิด มขี นาดเสน ผา นศนู ยก ลาง 2.3 ซม. นำไปปด ปากบกี เกอร DB-WAX สภาวะของ GC-FID คอื ใชก า ซฮเี ลยี มและกา ซ ขนาด 5 มล. ทบี่ รรจสุ ารหอมระเหย 7 ชนดิ ทม่ี หี มฟู ง กช นั ไนโตรเจนเปน carrier gas มอี ตั ราการไหล 70 kPa และ ตางกนั ไดแ ก cinnamaldehyde, cis-jasmone, benzyl ใช air zero และกา ซไฮโดรเจน ในการจดุ flame มอี ตั รา การไหล 50 และ 60 kPa ตามลำดบั IT 200 oซ, OT 40 oซ คงไว 1 นาที และเพมิ่ จาก 40-240 oซ ดว ยอตั รา 10 oซ/

วารสารวจิ ยั และพฒั นา มจธ. ปท ี่ 30 ฉบบั ท่ี 2 เมษายน-มถิ นุ ายน 2550 333 นาที คงไว 1 นาที ใช detector temperature 230 oซ) น้ำมนั ในปรมิ าณทนี่ อ ยกวา โดยนำ้ มนั ทไี่ ดม ลี กั ษณะสเี หลอื ง และทดสอบการยอมรบั ทางประสาทสมั ผสั (Sensory test) ใสไปจนถงึ สนี ำ้ ตาล เมอื่ ทำการวเิ คราะหอ งคป ระกอบทาง ของบุหงาและดอกไมแหง โดยใชแบบทดสอบ hedonic เคมีของน้ำมันหอมระเหยท้ัง 5 ชนิด โดยใช GC-MS scale ทางดานลักษณะปรากฏ กล่ิน และความชอบโดย พบวา เครอื่ งเทศแตล ะชนดิ จะมอี งคป ระกอบแตกตา งกนั ดงั รวม ใหค ะแนนตง้ั แต 0-9 คะแนน (0 คอื ไมช อบมากที่ น้ี สารทเี่ ปน องคป ระกอบหลกั ของกระวาน ไดแ ก 1,8-cin- สดุ และ 9 คอื ชอบมากทส่ี ดุ ) ใชผ ทู ดสอบกงึ่ ฝก ฝนจำนวน eole, linalyl propanoate และ terpineol ; กานพลู ไดแ ก 15 คน ทดสอบ 3 ซำ้ วางแผนการทดลองและวเิ คราะห eugenol, alloaromadendrene และ eugenolacetate ขอมูลทางสถิติแบบ Randomized Complete Block ; อบเชย ไดแ ก cinnamaldehyde, coumarin และ cin- Design (RCBD) เปรยี บเทยี บคา เฉลย่ี ดว ยวธิ ี Duncan's namic alcohol ; ขงิ ไดแ ก zingiberene, B-phellandren New Multiple Range Test โดยใชโ ปรแกรม SAS 6.12 และ bisabolene ; ใบเตย ไดแก 2,3-dihydro-3,5- dihydroxy-6-methyl-4(H)-pyran-4-one (DDMP), 3- 2.3.2 ประสิทธิภาพของฟลมแปงมันสำปะหลัง methyl-2(5H)-furanone และ 2-acetyl-1-pyrroline รวมกับผงเคร่ืองเทศ (ACPY) (ตารางที่ 1) นำนำ้ มันหอมระเหยท้ัง 5 ชนิดที่ สกัดดวยตัวทำละลายเอทานอลไปศึกษาการเปนสารตรึง เตรียมน้ำแปงมันสำปะหลังที่มีความเขมขน กลิ่นรวมกับแปงตอไป รอ ยละ 5 โดยน้ำหนกั ใหค วามรอ นจนแปง สกุ เกดิ เจลาตไิ นซ ปลอ ยทงิ้ ไวใ หอ นุ เตมิ ซอรบ ทิ อลรอ ยละ 35 (เชน เดยี วกบั ขอ 3.2 การศกึ ษาประสทิ ธภิ าพฟล ม แปง มนั สำปะหลงั 2.2) นำเครอ่ื งเทศ 4 ชนดิ ไดแ ก กระวาน กานพลู อบเชย ตอ การกนั้ การซมึ ผา นของนำ้ มนั หอมระเหย และขิง มาทำการกำจัดสิ่งปนเปอน ลางทำความสะอาด ทำการศกึ ษาการเปลย่ี นแปลงน้ำหนกั ของสารหอม บดใหเปนผงดวยเคร่ืองปนไฟฟารอนดวยตะแกรง อะลมู เิ นยี มขนาด 100 เมช นำผงเครอ่ื งเทศแตล ะชนดิ ที่ ระเหย 7 ชนดิ ไดแ ก cinnamaldehyde, cis-jasmone, ความเขม ขน รอ ยละ 3 มาผสมกบั นำ้ แปง มนั สำปะหลงั ดงั benzyl benzoate, eugenol, 1,8-cineol, limonene, กลาวขางตน เติมหัวนำ้ หอมกล่ินที่ตองการที่ความเขมขน 2,4,6-trimethylpyridine (TMP) ท่ีบรรจุในภาชนะบรรจุ รอ ยละ 5 โดยน้ำหนกั นำไปพน ลงบนบหุ งาและดอกไมแ หง ทป่ี ด ดว ยตวั อยา งฟล ม แปง มนั สำปะหลงั ทำการเปรยี บเทยี บ โดยใช spray gun ทำใหแ หง ดว ยลมเยน็ อณุ หภมู ิ 26 oซ กบั ทไี่ มไ ดป ด ดว ยฟล ม แปง มนั สำปะหลงั พบวา ฟล ม แปง มนั บรรจใุ นถงุ ผา โปรง ถงุ กระดาษสา และถงุ พลาสตกิ ตดิ ตาม สำปะหลังปองกันการซึมผาน TMP ไดต่ำสุด โดยมีคา ผลการเปลย่ี นแปลงกลนิ่ ของบหุ งาทเ่ี กบ็ ดว ย GC-FID ทกุ steady flux rate (J) สงู สดุ เทา กบั 0.239 mg cm-2h-1 7 วัน เปนเวลา 1 เดือน และทดสอบการยอมรับทาง มีคา diffusion coefficient (D) เทากับ 4.858 (x10-4) ประสาทสมั ผสั ของบหุ งาและดอกไมแ หง เหมอื นขอ 2.3.1 cm2/h รองลงมาคือ limonene, cinnamaldehyde, cis-jasmone, 1,8-cineol, eugenol และ benzyl 3. ผลการทดลองและวจิ ารณ benzoate โดยมคี า steady flux rate (J) เทา กบั 0.176, 0.100, 0.074, 0.041, 0.015 และ 0.011 mg cm-2h-1 3.1 การสกดั น้ำมนั หอมระเหยดว ยตวั ทำละลาย ตามลำดบั มคี า diffusion coefficient (D) เทา กบั 4.447, (เอทานอลและปโ ตรเลยี มอเี ทอร) 3.989, 3.401, 3.059, 2.798 และ 2.584 (x10-4) cm2/h ผลการเปรียบเทียบวิธีการสกัดนำ้ มันหอมระเหย (รูปที่ 1) แสดงวาฟลมแปงมันสำปะหลังสามารถปองกัน การซึมผานของสารหอมระเหยไดดีจากมากไปนอย คือ จากกระวาน กานพลู อบเชย ขิง และใบเตย ดวยตัว benzyl benzoate > eugenol > cinnamaldehyde > ทำละลายเอทานอลและปโตรเลียมอีเทอร พบวาการสกัด cis-jasmone > 1,8-cineol > limonene > TMP ตาม น้ำมนั หอมระเหยดว ยเอทานอลใหป รมิ าณนำ้ มนั หอมระเหย ลำดบั การทฟี่ ล ม แปง มนั สำปะหลงั สามารถปอ งกนั การซมึ สงู กวา การสกดั ดว ยปโ ตรเลยี มอเี ทอร โดยใหก ลนิ่ ทใี่ กลเ คยี ง กับธรรมชาติมาก แตน้ำมันที่ไดมีสีของเครื่องเทศที่ นำมาสกัดอยูดวย สวนการสกัดดวยปโตรเลียมอีเทอรให

334 วารสารวจิ ยั และพฒั นา มจธ. ปท ่ี 30 ฉบบั ที่ 2 เมษายน-มถิ นุ ายน 2550 ผา นของสารหอมระเหยได เนอื่ งจากคณุ สมบตั ขิ องฟล ม แปง ลกั ษณะเปน มนั เงา มสี นี ้ำตาลซงึ่ เปน สขี องน้ำมนั หอมระเหย มันสำปะหลังประกอบดวยโครงสรางรางแหของอะมิโลส จากกานพลูท่ีสกัดได และดอกไมมีความแข็งแรงขึ้นเน่ือง เหมือนกับฟลมแปงขาว [8] และฟลมแปงมันสำปะหลังมี จากการเคลือบของแปง สวนน้ำมันหอมระเหยกระวาน ลักษณะผิวเรียบ รูพรุนของฟลมแปงมันสำปะหลังมีขนาด นำ้ มนั หอมระเหยอบเชย นำ้ มนั หอมระเหยขงิ และสารสกดั เลก็ จงึ ทำใหโ มเลกลุ ของสารหอมระเหยซมึ ผา นไดย าก [9] ใบเตยนนั้ มแี นวโนม เชน เดยี วกนั กบั กานพลู แตส ารสกดั ใบ และการท่ีฟลมแปงมันสำปะหลังปองกันการซึมผานของ เตยเมื่อเปรียบเทียบกับนำ้ มันชนิดอื่นๆ ที่กลาวมาแลว มี benzyl benzoate ไดด ี เพราะ benzyl benzoate เปน ความสามารถในการตรึงกลิ่นไดนอยที่สุด เพราะสารสกัด สารท่ีมีมวลโมเลกุลสูง โครงสรางสารมีขนาดใหญ มีจุด ใบเตยทใี่ ชม อี งคป ระกอบของสาร ไดแ ก 3-methyl-2(5H)- เดอื ดสงู จงึ มอี ตั ราการระเหยตำ่ [10] ทำใหก ารซมึ ผา นฟล ม furanone และ 2-acetyl-1-pyrroline ซงึ่ เปน สารทรี่ ะเหย ไดย าก สว น TMP มคี า steady flux rate สงู ทส่ี ดุ แสดง ไดง า ย มจี ดุ เดอื ดต่ำ มวลโมเลกลุ ต่ำ และขนาดโมเลกลุ เลก็ วาฟลมแปงมันสำปะหลังสามารถปองกันการซึมผานของ [10] จงึ ทำใหส ารสกดั ใบเตยมคี วามสามารถในการตรงึ กลนิ่ TMP ไดน อ ย เพราะ TMP เปน สารทร่ี ะเหยไดง า ย มจี ดุ ไดน อ ยกวา น้ำมนั ชนดิ อน่ื ๆ เพราะฟล ม สามารถปอ งกนั การ เดอื ดต่ำ มวลโมเลกลุ ต่ำ และขนาดโครงสรา งเลก็ กวา สาร ซมึ ผา นไดต ่ำสดุ จากขอ ที่ 3.2 และเมอื่ เปรยี บเทยี บระหวา ง อน่ื อกี 6 ชนดิ [11] การเก็บในถุง 3 ชนิดพบวาการเก็บดอกไมในถุงพลาสติก สามารถเกบ็ กลน่ิ ไดด ที ส่ี ดุ รองลงมาเปน การเกบ็ ในถงุ ผา โปรง 3.3 การศกึ ษาประสทิ ธภิ าพของฟล ม แปง มนั และถงุ กระดาษสา โดยมกี ลน่ิ หอมนานมากกวา 1 เดอื น สำปะหลงั รว มกบั นำ้ มนั หอมระเหยทส่ี กดั ไดจ าก เครอ่ื งเทศและผงเครอ่ื งเทศในการตรงึ กลนิ่ 3.3.2 ประสิทธิภาพของฟลมแปงมันสำปะหลัง บหุ งาและดอกไมแ หง รวมกับผงเคร่ืองเทศ 3.3.1 ประสิทธิภาพของฟลมแปงมันสำปะหลัง รวมกับน้ำมันหอมระเหยท่ีสกัดไดจาก การเติมผงเคร่ืองเทศเพื่อใชเปนสารตรึงกล่ินรวม เครื่องเทศ กับแปง พบวาผงกานพลูชวยในการตรึงกล่ินไดดีกวา จากการศกึ ษาการเปลย่ี นแปลงกลนิ่ ของบหุ งาและ ผงเครอ่ื งเทศชนดิ อน่ื มรี อ ยละการลดลงของกลนิ่ ตำ่ ทสี่ ดุ ดงั ท่ีกลาวมาแลววานำ้ มันหอมระเหยจากกานพลูมีจุดเดือดที่ ดอกไมแ หง เมอื่ เตมิ นำ้ มนั หอมระเหยทสี่ กดั ไดจ ากเครอ่ื งเทศ สงู จงึ ทำใหก ลนิ่ ของนำ้ มนั กานพลตู ดิ ทนนาน นอกจากนก้ี าร 5 ชนดิ รว มกบั ฟล ม แปง มนั สำปะหลงั กบั การเตมิ น้ำหอม ใชผงกานพลูซ่ึงมีสารหอมระเหยท่ีอยูในวัตถุดิบปริมาณสูง เพยี งอยา งเดยี ว หลงั จากเกบ็ ทเ่ี วลา 1, 7, 15 และ 30 วนั และไมผ า นการสกดั ดว ยความรอ น ทำใหอ งคป ระกอบของ (รูปที่ 2) พบวาบุหงาและดอกไมแหงท่ีเติมน้ำหอมเพียง สารหอมระเหยไมสูญเสีย เมื่อนำมาใชรวมกับแปงในการ อยา งเดยี วมกี ลน่ิ ลดลงสงู สดุ ลกั ษณะปรากฏของบหุ งาและ พน ลงบนบหุ งาและดอกไมแ หง จงึ ใหก ลนิ่ ทแ่ี รงกวา การเตมิ ดอกไมแ หง ทเี่ ตมิ น้ำหอมและฟล ม แปง มคี วามแขง็ แรงขนึ้ น้ำมนั หอมระเหยโดยตรง แตล กั ษณะของดอกไมแ หง ทพี่ น มกี ารลดลงของกลน่ิ นอ ยกวา การเตมิ น้ำหอมเพยี งอยา งเดยี ว ผงเครื่องเทศลงไปพรอมแปงใหลักษณะที่ไมดี คือผงของ แสดงวาน้ำมันหอมระเหยที่เติมลงไปรวมกับฟลมแปงมัน เครอ่ื งเทศไมเ ปน เนอื้ เดยี วกนั กบั แปง จงึ ทำใหม ลี กั ษณะผวิ ท่ี สำปะหลังมีแนวโนมท่ีชวยใหกล่ินระเหยไดชาลง [11-12] ไมเรียบ สวนผงอบเชย ผงกระวาน และผงขิง มีรอยละ โดยนำ้ มนั หอมระเหยจากกานพลสู ามารถชว ยในการคงกลน่ิ การลดลงของกลนิ่ สงู ขน้ึ ตามลำดบั แตม แี นวโนม ในการชว ย ของบหุ งาและดอกไมแ หง ไดด ที สี่ ดุ เพราะน้ำมนั หอมระเหย ตรงึ กลนิ่ ไดด เี ชน กนั สว นใบเตยเนอื่ งจากไมส ามารถนำมา จากกานพลมู อี งคป ระกอบหลายชนดิ (ตารางท่ี 1) ซงึ่ เปน บดเปนผงละเอียดได และการอบแหงใบเตยกอนทำการ สารที่มีจุดเดือดสูง [13-14] จึงมีแนวโนมในการระเหยได บดทำใหสารหอมระเหยสูญเสียไป จึงไมสามารถนำมา ชา [15] ดอกไมม กี ลน่ิ ทตี่ ดิ ทนนานขน้ึ และดอกไมท เี่ คลอื บ ศกึ ษาได เมอื่ เปรยี บเทยี บชนดิ ของถงุ ในการเกบ็ รกั ษากลนิ่ ดวยแปงมันสำปะหลังและนำ้ มันหอมระเหยกานพลูมี บหุ งาและดอกไมแ หง พบวา ถงุ พลาสตกิ สามารถเกบ็ กลน่ิ ได ดีกวาถุงกระดาษสาและถุงผาโปรง

วารสารวจิ ยั และพฒั นา มจธ. ปท ี่ 30 ฉบบั ท่ี 2 เมษายน-มถิ นุ ายน 2550 335 ตารางท่ี 1 องคป ระกอบของสารหอมระเหยจากเครอ่ื งเทศทง้ั 5 ชนดิ ทสี่ กดั ดว ยเอทานอล (EtOH) และสกดั ดว ยปโ ตรเลยี มอเี ทอร (PE) องคป ระกอบ กระวาน กานพลู อบเชย ขิง ใบเตย กลนิ่ จุดเดือด (oซ) EtOH PE EtOH PE EtOH PE EtOH PE EtOH PE fresh, eucatyptus fresh, bergamot 177 1,8-cineole // // 226 nutmeg 219 Linalyl propanoate // woody - Terpineol // light, lavender 154 fresh 165 β-bulnesene // warm, spicy 206 lemon 178 Linalool // warm, clove 121 Myrcene // wood 267 fresh, green 107 Eugenolacetate // / / fresh 262 Limonene / herbal, wax - spicy, cinnamon 253 Eugenol // sweet, hay 153 cinnamon, fruit 257 Alloaromadendrene // - Humulene // - 140 sweet, balsamic 255 Farnesene // // 159 herbal - α-cubebene // fresh, light 66 warm, woody 148 Cinnamaldehyde // - woody - Coumarin // woody, balsamic 119 Cinnamic alcohol // 230 woody 119 Copene // spicy, ginger - Cinnamyl acetate / lemon - citrus 259 Methyleugenol / lemon - - Campene // caramel, sweet - caramel, honey - Zingiberene // - odorless - β-phellandren // - - Bisabolene // - Curcumene // herbal Gingerone // - Neral / / sweet, pleasant Geraniol // Geranial / 2,3-dihydro-3,5-dihydroxy-6- methyl-4(H)-pyran-4-one // 3-methyl-2(5H)-furanone // 1,2,3-propanetriol, diacetate // Methyl-6-oxoheptane // 4,5-diamino-2-hydroxypyrimidine // Corymbolone / Caryophyllene oxide // 2,3-dihydro-benzofuran / 2-acetyl-1-pyrroline // ทมี่ า : odor description, boiling point [13,14]

336 วารสารวจิ ยั และพฒั นา มจธ. ปท ี่ 30 ฉบบั ท่ี 2 เมษายน-มถิ นุ ายน 2550 steady flux rate (mg cm-2 h-1) รปู ที่ 1 คา steady state flux (J) ของสารหอมระเหยทง้ั 7 ชนดิ 3.4 การประเมนิ การยอมรบั ทางประสาทสมั ผสั ของ ผงของเคร่ืองเทศซึ่งมีปริมาณของนำ้ มันหอมระเหยอยูใน บหุ งาและดอกไมแ หง ปริมาณที่สูงจึงทำใหกล่ินติดทนนานเชนกัน นอกจากนั้น การทดสอบการยอมรับทางประสาทสัมผัสของ ฟล ม แปง มนั สำปะหลงั ยงั มสี มบตั ใิ นการปอ งกนั การซมึ ผา น ของกา ซและสารหอมระเหย เนอ่ื งจากลกั ษณะผวิ ทเี่ รยี บ รู บหุ งาและดอกไมแ หง ทเ่ี กบ็ ไวใ นถงุ ผา โปรง ถงุ กระดาษสา พรุนของฟลมท่ีมีขนาดท่ีเล็ก [9] จึงทำใหโมเลกุลของสาร และถุงพลาสติก แสดงดังรูปที่ 4, 5 และ 6 ตามลำดับ หอมระเหยซมึ ผา นไดย าก เมอื่ เปรยี บเทยี บระหวา งการเกบ็ พบวาเมื่อเปรียบเทียบระยะเวลาในการเก็บตอลักษณะ ในถงุ 3 ชนดิ พบวา การเกบ็ ในถงุ พลาสตกิ เกบ็ กลน่ิ ไดด ที สี่ ดุ ปรากฏของบหุ งาและดอกไมแ หง ทเี่ ตมิ เครอื่ งเทศชนดิ ตา งๆ รองลงมาเปนการเก็บในถุงผาโปรง และถุงกระดาษสา มคี วามแตกตา งกนั อยา งมนี ยั สำคญั ยงิ่ จากการพน ฟล ม แปง เพราะการเก็บดวยถุงผาโปรงและกระดาษสา ดอกไมมี เคลือบบุหงาและดอกไมแหงทำใหดอกไมมีความมันเงา มี โอกาสสมั ผสั กบั อากาศไดม ากกวา ถงุ พลาสตกิ จงึ ทำใหก าร ความแข็งแรงไมเปราะแตกงายแลว นำ้ มันหอมระเหยแต สญู เสยี ของกลนิ่ มมี ากกวา นอกจากนยี้ งั ขนึ้ อยกู บั อณุ หภมู ิ ละชนิดที่เติมลงไปยังใหสีท่ีไดแตกตางกันดวย บุหงาและ และสถานทๆ่ี ใชเ กบ็ ดว ย ซงึ่ ถา เกบ็ ในทที่ ม่ี อี ากาศรอ น ยงิ่ ดอกไมแหงท่ีพนดวยนำ้ หอมเพียงอยางเดียวใหลักษณะ ทำใหกล่ินของบุหงาและดอกไมแหงสูญเสียไปไดอยางรวด ปรากฏทไี่ มด ี มลี กั ษณะแหง กรอบ ไมส วยงาม สว นดอกไม เรว็ เพราะความรอ นจะทำใหก ลน่ิ ระเหยเรว็ ขน้ึ [16] สว น ทพ่ี น ดว ยแปง ทผี่ สมกบั ผงเครอื่ งเทศ ใหล กั ษณะไมเ ปน เนอ้ื บหุ งาและดอกไมแ หง ทเ่ี ตมิ แปง มนั สำปะหลงั รว มกบั นำ้ มนั เดยี วกนั กบั ฟล ม แปง และเกดิ การหลดุ รอ นของผงเครอื่ งเทศ กระวาน นำ้ มันกานพลู และสารสกัดใบเตยมีการยอมรับ อาจเนอ่ื งมาจากผงเครอ่ื งเทศมขี นาดไมล ะเอยี ดพอจงึ ทำให ทางประสาทสมั ผสั ดา นความชอบโดยรวมดที สี่ ดุ เนอ่ื งจาก แปง ไมส ามารถจบั ยดึ ผงเครอ่ื งเทศได และเมอื่ เปรยี บเทยี บ การพนฟลมแปงรวมกับนำ้ มันหอมระเหยลงไปเพื่อเคลือบ ระหวา งระยะเวลาในการเกบ็ ตอ กลนิ่ ของบหุ งาและดอกไม ทำใหด อกไมม คี วามมนั เงา มคี วามแขง็ แรง และทำใหก ลน่ิ แหง พบวา มคี วามแตกตา งกนั อยา งมนี ยั สำคญั ยงิ่ โดยบหุ งา ของบหุ งาและดอกไมแ หง ตดิ ทนนาน และหลงั จาก 30 วนั และดอกไมแหงท่ีตรึงกล่ินดวยแปงมันสำปะหลังรวมกับ การยอมรับทางประสาทสัมผัสของบุหงาและดอกไมแหงที่ นำ้ มนั กานพลู และผงกระวาน มกี ารยอมรบั ทางดา นกลน่ิ ตรงึ กลน่ิ ดว ยฟล ม แปง มนั สำปะหลงั รว มกบั น้ำมนั หอมระเหย ดีท่ีสุด เนื่องจากน้ำมันหอมระเหยท่ีไดจากเครื่องเทศมีคา ท่ีสกดั ไดจากเครื่องเทศ ยงั เปน ทีย่ อมรบั ของผทู ดสอบ จดุ เดอื ดทส่ี งู จงึ ทำใหร ะเหยไดย าก กลน่ิ ตดิ คงทนนาน สว น

วารสารวจิ ยั และพฒั นา มจธ. ปท ่ี 30 ฉบบั ท่ี 2 เมษายน-มถิ นุ ายน 2550 337 4. สรปุ ผลการทดลอง of Plant and Method Forming Dried Plant using Said Preservation Liquid”,US. Patent, JP59227801A2. การสกดั นำ้ มนั หอมระเหยจากเครอ่ื งเทศ 5 ชนดิ ไดแ ก กระวาน กานพลู อบเชย ขงิ และใบเตย ดว ยเอทานอล 3. Kenzo, H. and Kozo, H., 1987, “Production ใหปริมาณของน้ำมันหอมระเหยสูงกวาวิธีการสกัดดวย of Dry Flower”, US. Patent, JP62265202A2. ปโ ตรเลยี มอเี ทอร องคป ระกอบของนำ้ มนั หอมระเหยทง้ั 5 ชนดิ ทสี่ กดั ดว ยตวั ทำละลายเอทานอลและปโ ตรเลยี มอเี ทอร 4. Fukai, H., Michihiro, Y., Naoto, O., and โดยแตล ะวธิ มี สี ารหอมระเหยทเ่ี ปน องคป ระกอบหลกั คลา ย Yasushi, N., 1995, “Dry Flower and Process for คลึงกัน แตมีปริมาณของสารแตกตางกัน ฟลมแปงมัน Production of Same”, US. Patent, 1996. สำปะหลังท่ีเติมซอรบิทอลท่ีความเขมขนรอยละ 35 โดย นำ้ หนัก สามารถปองกันการเปล่ียนแปลงนำ้ หนักของสาร 5. Miller, K.S. and Krochta, J.M., 1997, หอมระเหยโดยสามารถปอ งกนั benzyl benzoate ไดด กี วา “Oxygen and Aroma Barrier Properties of Edible eugenol, cis-jasmone, cinnamaldehyde, 1,8-cineol, Films: a Review”, Trends in Food Science Tech- limonene และ 2,4,6-trimethylpyridine (TMP) ตาม nology, July, Vol. 8, pp.228-237. ลำดับ 6. Hau, M.Y.M., Gray, DE.A., and Taylor, ประสิทธิภาพของฟลมแปงมันสำปะหลังรวมกับนำ้ มัน A.J.,1996, “Flavor Food Interaction : Binding of หอมระเหยทสี่ กดั ไดจ ากเครอ่ื งเทศและผงเครอ่ื งเทศในการ Volatiles to Starch”, Journal of the American ตรงึ กลนิ่ บหุ งาและดอกไมแ หง พบวา ฟล ม แปง มนั สำปะหลงั Chemical Society, Washington, D.C., pp. 109-117. รว มกบั น้ำมนั หอมระเหยทสี่ กดั ไดจ ากกานพลใู หล กั ษณะทาง กายภาพและสามารถชวยในการคงกลิ่นของบุหงาและ 7. Yilmaz, G., Jongboom, R., Feil, H., Dijk, C.V., ดอกไมแ หง ไดม ากทสี่ ดุ แตส ารสกดั ใบเตยมคี วามสามารถ and Hennink, W.E., 2004, “Permeation of Volatile ในการตรึงกลิ่นไดนอยที่สุด การทดสอบการยอมรับทาง Compounds through Starch Films”, Biomacromole- ประสาทสัมผัสของบุหงาและดอกไมแหงที่เติมแปงมัน cules, Vol. 5, pp. 650-656. สำปะหลงั รว มกบั นำ้ มนั หอมระเหยมลี กั ษณะปรากฏ มกี าร ยอมรับทางดานกล่ินและมีการยอมรับดานความชอบโดย 8. Laohakunjit, N. and Noomhorm, A., 2004, รวมดที สี่ ดุ สว นการเตมิ แปง มนั สำปะหลงั รว มกบั ผงกานพลู “Effect of Plasticizers on Mechanical and Barrier ชวยในการตรึงกลิ่นไดดีกวาผงเคร่ืองเทศชนิดอื่น แต Properties of Rice Starch Film”, Starch/Stake, Vol. ลักษณะทางกายภาพของดอกไมท่ีพนผงเครื่องเทศลงไป 56, pp. 348-356. พรอ มฟล ม แปง มนั สำปะหลงั ใหล กั ษณะทไ่ี มด ี การเกบ็ รกั ษา ดอกไมแ หง และบหุ งาทต่ี รงึ กลน่ิ ดว ยแปง มนั สำปะหลงั รว ม 9. ปนดั ดา พวงเกษม, 2540, “การเตรยี มฟล ม บรโิ ภค กับนำ้ มันหอมระเหยในถุงกระดาษสา ถุงผาโปรง และถุง ไดจากแปงมันสำปะหลังและแนวทางการใชประโยชน”, พลาสตกิ สามารถเกบ็ รกั ษากลน่ิ หอมไดน านมากกวา 1 เดอื น วิทยานิพนธปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิทยา ถึงแมวาถุงพลาสติกสามารถเก็บกลิ่นหอมไดดีท่ีสุดก็ตาม ศาสตรก ารอาหาร ภาควชิ าวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยกี าร อาหาร มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร, 127 หนา . 5. เอกสารอา งองิ 10. Wood, A., 2005, “Index of Molecular For- 1. Rosenthal, J. and Gojak, N, 2004, “Fixa- mulae”, June 22, from http://www.hclrss. tives for Potpourri”, October 19, from http://www. demon.co.uk fragrancesuppliers. com/ pom-supp/poms04.htm 11. Howard, D., 2005, “Boiling Point”, June 2. Akisuke, O., 1984, “Liquid for Preservation 22, from http://en.wikipedia.org 12. Taylor, A.J., 2002, “Release and Transport of Flavors In Vivo: Physicochemical, Physiological, and Perceptual Considerations”, Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety, Vol. 1, pp. 46-57.

338 วารสารวจิ ยั และพฒั นา มจธ. ปท ่ี 30 ฉบบั ที่ 2 เมษายน-มถิ นุ ายน 2550 13. ปานทพิ ย บญุ สง , 2548, “การพฒั นาสารตรงึ กลน่ิ 15. Lee, K.G. and Shibamoto, T., 2001, “Anti- ในบุหงาและดอกไมแหงโดยใชฟลมแปง”, วิทยานิพนธ oxidant Property of Aroma Extract Isolated from ปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาเทคโนโลยีชีวเคมี Clove Dubs [Syzygium aromaticum (L.)]”, Food คณะทรัพยากรชีวภาพและเทคโนโลยี มหาวิทยาลัย Chemistry, Vol. 74, pp. 443-448. เทคโนโลยพี ระจอมเกลา ธนบรุ ,ี 137 หนา . 16. Draper K., 2004, “How to Make Potpourri”, 14. Bauer, K., Garbe, D., and Surburg, H., 1990, October 19, from http://www. essortment.com/ Common Fragrance and Flavor Materials, VCH Pub- howtomakepo rdrg.htm lishers, New York, 218 p.

วารสารวจิ ยั และพฒั นา มจธ. ปท ี่ 30 ฉบบั ท่ี 2 เมษายน-มถิ นุ ายน 2550 339 รอยละการลดลงของกล่ินน้ำ ัมนหอมระเหย ( รอยละ) ระยะเวลาการเก็บดอกไมแหง (วัน) รปู ท่ี 2 รอ ยละการลดของกลน่ิ ในบหุ งาดอกไมแ หง ทเ่ี ตมิ น้ำหอม แปง และน้ำหอม นำ้ มนั กระวาน น้ำมันกานพลู น้ำมันอบเชย นำ้ มัน ขิง และสารสกัดใบเตย ใน (ก) ถุงผาโปรง (ข) ถุง กระดาษสา และ (ค) ถงุ พลาสตกิ หลงั เกบ็ รกั ษา 1 วนั , 7 วนั , 15 วนั และ 30 วนั ตาม ลำดับ

รอยละการลดลงของกล่ินน้ำ ัมนหอมระเหย (ระเหย)340 วารสารวจิ ยั และพฒั นา มจธ. ปท ี่ 30 ฉบบั ท่ี 2 เมษายน-มถิ นุ ายน 2550 ระยะเวลาการเก็บดอกไมแหง (วัน) รปู ท่ี 3 รอ ยละการลดของกลน่ิ ในบหุ งาดอกไมแ หง ทเี่ ตมิ ผงกระวาน ผงกานพลู ผงอบเชย และผงขงิ ใน (ก) ถงุ ผา โปรง (ข) ถงุ กระดาษสา และ (ค) ถงุ พลาสตกิ หลงั เกบ็ รกั ษา 1 วนั , 7 วนั , 15 วนั และ 30 วนั ตามลำดบั

วารสารวจิ ยั และพฒั นา มจธ. ปท ี่ 30 ฉบบั ที่ 2 เมษายน-มถิ นุ ายน 2550 341 (ก) (ข) (ค) รปู ที่ 4 การประเมนิ การยอมรบั ทางประสาทสมั ผสั (ก) ลกั ษณะปรากฏ (ข) กลนิ่ (ค) ความชอบโดยรวม ของบหุ งาและดอกไมแ หง ทเ่ี กบ็ ในถงุ ผา โปรง

342 วารสารวจิ ยั และพฒั นา มจธ. ปท ่ี 30 ฉบบั ท่ี 2 เมษายน-มถิ นุ ายน 2550 (ก) (ข) (ค) รปู ท่ี 5 การประเมนิ การยอมรบั ทางประสาทสมั ผสั (ก) ลกั ษณะปรากฏ (ข) กลนิ่ (ค) ความชอบโดยรวม ของบหุ งาและดอกไมแ หง ทเ่ี กบ็ ในถงุ กระดาษสา

วารสารวจิ ยั และพฒั นา มจธ. ปท ่ี 30 ฉบบั ที่ 2 เมษายน-มถิ นุ ายน 2550 343 (ก) (ข) (ค) รปู ท่ี 6 การประเมนิ การยอมรบั ทางประสาทสมั ผสั (ก) ลกั ษณะปรากฏ (ข) กลน่ิ (ค) ความชอบโดยรวม ของบหุ งาและดอกไมแ หง ทเ่ี กบ็ ในถงุ พลาสตกิ

344 วารสารวจิ ยั และพฒั นา มจธ. ปท ี่ 30 ฉบบั ที่ 2 เมษายน-มถิ นุ ายน 2550