3.1 นวัตกรรมและสื่อในการจัดการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ในศตวรรษที่ 21

ความหมายของนวัตกรรม นวัตกรรม เป็นแนวคิด การปฏิบัติ หรือ เมื่อนานวัตกรรมมาใช้ ส่ิงประดิษฐ์ใหม่ๆ ท่ียังไม่เคยมีใช้มาก่อน หรือ จะช่วยได้ผลดีมีประสิทธิภาพและ เป็นการพัฒนาดัดแปลงจากของเดิม ประสิทธิผลสูง ช่วยประหยัดเวลา ทม่ี อี ยูแ่ ลว้ ใหท้ นั สมัย และใช้ได้ผลดีย่ิงขึ้น และแรงงาน ก า ร นา คว า ม รู้แ ละ ก ร ะ บว นก า ร ท า ง ค ว า ม สา คั ญ ข อ ง น วั ต ก ร ร ม วิทยาศาสตร์ ไปใช้ในการศึกษา ทีใ่ ช้ในการจัดการเรยี นร้วู ิทยาศาสตร์ ค้น ค ว้า ห า ค ว า ม รู้ แ ล ะ แ ก้ปัญ ห า อ ย่า ง แบ่งเป็น 3 กลุ่ม คือ เป็นระบบ การคิดอย่างมีเหตุผ ล คิดวิเคราะห์ คิดสร้างสรรค์ (1) ผู้สอน (2) ผู้เรียน (3) ผู้บริหารสถานศึกษา

ห้องปฏิบัตกิ ารทดลองเสมือนจรงิ โปรแกรมสาเรจ็ รปู เพอื่ การคานวณทางวิทยาศาสตร์ การจัดการเรียนรู้ผา่ น โทรทศั นผ์ า่ นเครือขา่ ย โทรศพั ทเ์ คลอื่ นท่ี อนิ เทอรเ์ น็ต วดี ทิ ศั น์ เครอื ขา่ ยสงั คมออนไลน์ (Social (Video on Demand) Network) หรอื การเรยี นทาง อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ e-Learning Moocs ย่อมาจาก Massive Open Online Course หมายถงึ การเปิดหลักสูตรการเรยี นการสอนแบบออนไลน์

การนาส่อื วสั ดุกราฟิก ส่อื โสตทัศน์ ส่ืออเิ ล็กทรอนิกส์ และสอื่ วธิ ีการมาใชจ้ ัดในการเรียนการสอน สื่ อ ก า ร ส อ น ที่ ใ ช้ ใ น ก า ร จั ด ก า ร เ รี ย น รู้ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ 1. ส่ือการสอนประเภทวัสดุ 2. สื่อการสอนประเภทอุปกรณ์ 3. สื่ออิเล็กทรอนิกส์ 4. สื่อการสอนประเภทวิธีการ

ส่อื การสอนประเภทวัสดกุ ราฟิก สอ่ื การสอนประเภทสือ่ ส่งิ พิมพ์ แผนภูมิ (Charts) ห นั ง สื อ เ รี ย น แผนสถิติ (Graph) ห นั ง สื อ พิ ม พ์ การ์ตูน (Cartoon) ภาพถ่าย (Picture) นิ ต ย ส า ร วารสาร

แบง่ เปน็ 3 ประเภท คอื เคร่ืองฉายแอลซดี ี (LCD Projector) ส่อื อปุ กรณป์ ระเภทเครอื่ งฉาย เครื่องฉายภาพสามมติ ิ สื่ออปุ กรณป์ ระเภทของจริง (Visualizer) สอื่ อุปกรณป์ ระเภทของ จาลอง/ของลอ้ แบบ

แบ่งเป็น 3 ประเภท คอื กลอ้ งจุลทรรศน์ หลอดแกว้ บีคเกอร์ แว่นขยาย เป็นตน้ สื่ออุปกรณป์ ระเภทเครอ่ื งฉาย นามาใช้ประกอบการบรรยาย การสาธิต และการทดลอง ส่อื อปุ กรณป์ ระเภทของจริง ส่อื อปุ กรณ์ประเภทของ จาลอง/ของล้อแบบ

แบง่ เป็น 3 ประเภท คือ การจดั การเรียนร้วู ิทยาศาสตรใ์ น บางเน้ือหา อาจเปน็ อนั ตราย สือ่ อปุ กรณป์ ระเภทเครือ่ งฉาย และไมส่ ามารถหาของจริงมาให้ ผู้เรียนไดศ้ กึ ษา เนอ่ื งจากอาจมี สอื่ อปุ กรณป์ ระเภทของจริง ราคาแพงและอาจสง่ ผลถงึ แกช่ ีวิต สือ่ อปุ กรณ์ประเภทของ จาลอง/ของล้อแบบ

เวบ็ ไซต์ บทเรยี นคอมพิวเตอร์ช่วยสอน เปน็ แหลง่ ความร้ผู า่ นเครือขา่ ย - บทเรียนคอมพิวเตอร์ประเภทการสอน อินเทอรเ์ นต็ ในรูปแบบเวบ็ ไซต์ - บทเรยี นคอมพวิ เตอร์ประเภทฝกึ ปฏบิ ตั ิ (Website) และบล็อก (Blog) ใช้นาเสนอดว้ ยข้อความ ภาพ วีดทิ ศั น์ อาจใชส้ ถานการณ์จาลอง และเกม สอื่ มลั ติมเี ดียและภาพเอนเิ มชั่น เพือ่ สอดแทรกความสนุกสนานให้กบั ผเู้ รียน เช่น เวบ็ ไซตส์ านักงานพัฒนา วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยแี หง่ ชาติ หรือเว็บไซตส์ ถาบนั สง่ เสรมิ การสอน วิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี เป็นตน้

บทเรียนผา่ นเครือขา่ ย - เปน็ แหลง่ ความรูเ้ สรมิ การสอนใน ชัน้ เรียน อนิ เทอร์เนต็ - ผูส้ อนพัฒนาขึน้ สาหรบั การจัดกจิ กรรมในชน้ั เรียน โดย นาเสนอผ่านหนา้ จอเว็บเบราว์เซอรโ์ ดยตรง และการนาเสนอผา่ นระบบบริหารการจัดการเรยี นรู้ (Learning Management System) LOM นาเสนอเนื้อหา แบบสัน้ ๆ เพยี งวตั ถุประสงค์เดียว ใชเ้ วลาในการศกึ ษา ไม่นาน ประมาณ 5-7 นาที (Learning Object Module)

ความเป็นจรงิ เสมือน (Augmented Reality , AR) เป็นเทคโนโลยที ่ีผสานโลกของความจรงิ (real) เข้ากบั โลกเสมือน (virtual) สามารถเห็นเป็นภาพสามมิติ เมือ่ สแกนสญั ลกั ษณ์ทีป่ รากฏบน แผน่ กระดาษ โดยใช้กล้องของเครื่องคอมพิวเตอร์ กลอ้ งของสมาร์ทโฟน หรอื แท็บเลต็ ท่มี แี อปพลเิ คช่นั เฉพาะนั้น ภาพสามมติ ิ ทป่ี รากฏสามารถเคล่ือนไหวได้พร้อมคาอธบิ ายประกอบ

ส่ิงท่ีผู้สอนตอ้ งพจิ ารณาและใหค้ วามสาคัญ คือ ❖ การเปดิ โอกาสให้ผู้เรยี นไดเ้ รยี นรูจ้ ากการปฏิบตั ิ และได้เผชิญประสบการณจ์ รงิ มากท่ีสุด ❖ เนน้ การจัดกิจกรรมการเรยี นรู้ท่เี นน้ ผูเ้ รียนเป็นศูนยก์ ลาง ❖ ลงมอื ปฏบิ ัตเิ พือ่ ใหเ้ กิดความรู้ ทกั ษะและเจตคติที่ดตี อ่ การเรยี นรูว้ ิทยาศาสตร์ สือ่ การสอนประเภทวิธีการที่นยิ มใช้ มี 5 ประเภท ➢ การจดั นทิ รรศการ ➢ การศึกษานอกสถานท่ี ➢ การสาธิต ➢ การจัดทาโครงงาน ➢ การทดลองในห้องปฏบิ ตั ิการ

➢ การจัดนิทรรศการ ➢ การศกึ ษานอกสถานที่ ✓ ผู้เรยี นศกึ ษาค้นคว้าขอ้ มูลที่ตนเองสนใจ ✓ การใชแ้ หล่ง วิทยาการ เพอ่ื สร้าง ประสบการณ์ตรงให้กบั ผู้เรียน ✓ ผู้เรียนไปศกึ ษานทิ รรศการที่มีผู้อื่นเปน็ ผู้จดั ไว้ ✓ เปิดโลกทัศนใ์ ห้กับผูเ้ รียนได้เรียนรู้ ✓ เป็นการเปิดโอกาสให้ผูเ้ รียนไดศ้ ึกษาเน้อื หา เทคโนโลยี สมัยใหม่ เชน่ องค์การ จากแหลง่ เรยี นรูต้ ่างๆทีม่ ผี เู้ ช่ยี วชาญไดจ้ ัดไวแ้ ลว้ พพิ ธิ ภณั ฑ์วทิ ยาศาสตร์แหง่ ชาติ เปน็ ตน้

➢ การสาธติ ➢ การทดลองในหอ้ งปฏิบัตกิ าร ✓ ผูส้ อน มกั ใชก้ ารสาธติ การใช้งานให้กบั ✓ ผู้เรียนมีโอกาสได้เรยี นรู้ ผู้เรยี น เชน่ การทดลองสารเคมี และ จากการฟังบรรยาย ประกอบการสาธิต การใชเ้ ครื่องมอื อุปกรณ์ ✓ ลงมอื ปฏิบัติจรงิ ✓ เนน้ กจิ กรรมให้ผู้เรียนฝึกปฏิบัตติ าม ✓ สามารถสบื ค้น และเรยี นรู้ด้วยตนเอง ขน้ั ตอนทีก่ าหนดไว้ ✓ ผูส้ อน และผูช้ ่วยสอนทาหนา้ ทีใ่ ห้ คาแนะนาและแก้ไขปญั หาผูเ้ รียน ตลอดระยะเวลาการลงมือปฏิบตั ิ

➢ การเรยี นแบบโครงงาน (Project) ✓ ลงมือทาจรงิ ศกึ ษาเรือ่ งใดเรื่องหนงึ่ ทเี่ ป็นเรอ่ื งเดยี วกับวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ✓ ผูเ้ รียนศกึ ษา คน้ คว้าด้วยตนเอง โดยใช้วิธีการทางวิทยาศาสตรแ์ ละทักษะกระบวนการ ทางวิทยาศาสตร์ การเรยี นแบบโครงงาน แบง่ เป็น 4 แนวทาง คือ (1) โครง ง านประเภทกา รทดลอ ง เช่น การทดลองผลของกา๊ ซคารบ์ อนไดออกไซด์จากเปลอื กไข่ชะลอการสุกของผลไม้ (2) โครง ง านประเภทกา รสารว จข้อ มูล เช่น การศึกษาความสว่างของแสงภายในหอ้ งเรยี นของโรงเรยี น (3) โครงงานประเภทการสร้างสิ่งประดษิ ฐ์ เชน่ กล่องดกั จบั แมลงวนั (4) โครงงานประเภทการสรา้ งทฤษฎแี ละหลักการ เช่น การกาเนิดของแผน่ ดินไหวในประเทศไทย

https://he02.tci-thaijo.org/index.php/Veridian-E- Journal/article/download/61503/50675/