สิทธิหน้าที่นายจ้าง และลูกจ้าง

สิทธิหน้าทน่ี ายจา้ ง และลกู จา้ ง 1. เวลาทางานปกติ งานทั่วไปไม่เกิน 8 ชม./วัน หรือตามท่ีนายจ้างลูกจ้างตกลงกัน และไม่เกิน 48 ชม./สัปดาห์ งานที่อาจเป็น อันตรายต่อสุขภาพและความปลอดภัยของลูกจ้าง ได้แก่ งานท่ีต้องทาใต้ดิน ใต้น้า ในถ้า ในอุโมงค์ หรือใน ทีอ่ ับอากาศ งานเก่ียวกับกมั มันตภาพรังสี งานเชื่อมโลหะ งานขนสง่ วัตถอุ นั ตราย งานผลิตสารเคมีอันตราย งานท่ี ตอ้ งทาดว้ ยเคร่ืองมือ หรอื เครอ่ื งจักร ซึ่งผู้ทาไดร้ ับความสน่ั สะเทอื นอันอาจเปน็ อันตราย และงานท่ีต้องทาเก่ียวกับ ความร้อนจัดหรือความเย็นจัดอันอาจเป็นอันตราย ซ่ึงโดยสภาพของงานมีความเสี่ยงอันตรายสูงหรือมี ภาวะ แวดล้อมในการทางานเกิน มาตรฐานความปลอดภยั ท่ีกาหนดไวซ้ ง่ึ ไม่สามารถปรับปรุงแก้ไขที่แหล่งกาเนิดได้ และ ตอ้ งจดั ใหม้ กี ารปูองกนั ทตี่ วั บคุ คล ให้มเี วลาทางานปกตไิ มเ่ กิน 7 ชม./วนั และไมเ่ กนิ 42 ชม./สปั ดาห์ 2. เวลาพกั ระหว่างการทางานปกติ ไม่น้อยกว่า 1 ชม./วัน หลังจากลูกจ้างทางานมาแล้วไม่เกิน 5 ชม. ติดต่อกันหรืออาจ ตกลงกันพักเป็นช่วงๆ ก็ได้แต่รวมแล้วต้องไม่น้อยกว่า 1 ชม./วัน งานในร้านขายอาหารหรือร้านขายเคร่ืองด่ืม ซึ่งเปดิ จาหน่ายหรือใหบ้ ริการใน แต่ละวนั ไม่ติดต่อกันอาจพักเกิน 2 ชม./วันก็ได้ นายจ้างอาจจะไม่จัดเวลาพักได้ กรณีเป็นงานที่มีลักษณะหรือสภาพของงานต้องทา ติดต่อกันไปโดยได้รับความยินยอมจากลูกจ้างหรือเป็นงาน ฉกุ เฉิน ก่อนการทางานลว่ งเวลา กรณีให้ลกู จ้างทางานล่วงเวลาตอ่ จากเวลาทางานปกติไม่น้อยกว่า 2 ชม. ต้องจัด ให้ลกู จ้างพกั กอ่ นเร่ิมทางานลว่ งเวลาไมน่ ้อยกวา่ 20 นาที 3. วันหยุด วนั หยดุ ประจาสปั ดาห์ ไมน่ อ้ ยกวา่ 1 วัน/สปั ดาห์ โดยใหม้ รี ะยะห่างกนั ไมเ่ กนิ 6 วัน สาหรับงานโรงแรม งานขนส่งงานในปุา งานในที่ ทุรกนั ดาร หรอื งานอนื่ ตามที่กาหนดในกฎกระทรวงอาจตกลงกันสะสมและเลือ่ นวนั หยุดประจา สัปดาห์ไปหยดุ เมอ่ื ใดก็ไดภ้ ายในระยะเวลา 4 สัปดาห์ตดิ ตอ่ กัน วันหยดุ ตามประเพณี ไม่น้อยกวา่ 13 วนั /ปี โดยรวมวันแรงงานแห่งชาติ โดยพิจารณาจากวันหยดุ ราชการประจาปี วนั หยดุ ทางศาสนา หรอื ขนบธรรมเนียมประเพณีแห่งท้องถนิ่ ถ้าวันหยุดตามประเพณีตรงกับวนั หยุดประจาสปั ดาห์ใหห้ ยุดชดเชย วันหยดุ ตาม ประเพณใี นวันทางานถดั ไป สาหรับงานในกิจการโรงแรม สถานมหรสพ ร้านขายอาหาร ร้านขาย เครือ่ งดื่ม ฯลฯ อาจตกลงกนั หยุดวันอ่นื ชดเชยวนั หยดุ ตามประเพณี หรือจา่ ยค่าทางานในวันหยดุ ให้กไ็ ด้ วันหยุดพักผ่อนประจาปี ไม่น้อยกว่า 6 วันทางาน/ปี สาหรบั ลกู จา้ งซึ่งทางานตดิ ต่อกันมาครบ 1 ปี อาจตกลงกันลว่ งหนา้ สะสมและเลื่อน วนั หยุดพกั ผอ่ นประจาปี ไปรวมหยดุ ในปีต่อๆ ไปได้ 4. การทางานลว่ งเวลา การทางานในวนั หยดุ อาจให้ลูกจ้างทาได้โดยได้รับความยินยอมจากลูกจ้างก่อนเป็นคราวๆ ไป อาจ ให้ลูกจ้างทางานล่วงเวลา และ ทางานในวันหยุดไดเ้ ท่าทจ่ี าเปน็ ถา้ ลกั ษณะหรือสภาพของงานต้องทาติดต่อกันไป ถ้าหยุดจะเสียหายแก่งาน หรือ เป็นงานฉุกเฉิน อาจใหท้ างานในวนั หยุด สาหรบั กิจการโรงแรม สถานมหรสพ งานขนส่ง ร้านขายอาหาร ร้านขาย

เครื่องดื่ม สโมสร สมาคม และสถานพยาบาลได้ โดยไม่จาเป็นต้องได้รับความยินยอมจากลูกจ้าง ก่อนช่ัวโมงการ ทางานลว่ งเวลา การทางานในวันหยุด และการทางานลว่ งเวลาในวันหยดุ รวมแลว้ ต้องไม่เกิน 36 ชม./สัปดาห์ 5. วนั ลา วนั ลาป่วย ลูกจา้ งลาปุวยได้เทา่ ท่ปี วุ ยจริง การลาปวุ ยต้งั แต่ 3 วนั ทางานขน้ึ ไปนายจา้ งอาจใหล้ ูกจ้างแสดงใบรบั รองของแพทย์ แผนปัจจุบันชั้นหน่ึงหรือของสถานพยาบาลของทางราชการได้ หากลูกจ้างไม่อาจแสดงได้ให้ลูกจ้างช้ีแจงให้ นายจ้างทราบวนั ท่ลี ูกจา้ งไมอ่ าจทางานได้เนื่องจากประสบอันตรายหรือเจ็บปุวยซ่ึงเกิดจากการทางานหรือวันลา เพ่ือคลอดบตุ รไมถ่ ือเปน็ วนั ลาปวุ ย วนั ลากจิ ลูกจา้ งมีสทิ ธิ์ลาเพื่อกิจธรุ ะอนั จาเป็นได้ปลี ะไม่น้อยกว่า 3 วนั ทางาน วนั ลาทาหมัน ลูกจา้ งลาเพ่อื ทาหมนั และเนือ่ งจากการทาหมนั ไดต้ ามระยะเวลาทีแ่ พทยแ์ ผนปัจจุบันชน้ั หนง่ึ กาหนดและออกใบรบั รอง วันลารบั ราชการทหาร ลูกจ้างลาเพ่ือรับราชการทหารในการเรียกพล เพ่ือตรวจสอบฝึกวิชาทหาร หรือทดลองความพร่ังพร้อม ตามกฎหมายวา่ ด้วยการรบั ราชการทหารได้ วันลาคลอดบุตร ลูกจ้างหญิงมีครรภ์ลาเพื่อคลอดบุตรได้ครรภ์หน่ึงไม่เกิน 98 วัน ให้หมายความรวมถึงวันลา เพอ่ื ตรวจครรภ์กอ่ นคลอดบตุ รดว้ ย วนั ลาฝึกอบรม ลกู จ้างมสี ิทธิลาเพื่อการฝึกอบรมหรอื พฒั นาความรคู้ วามสามารถเพือ่ ประโยชนต์ อ่ การแรงงานและสวัสดิการสังคม หรือการเพ่ิมทักษะความชานาญเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการทางานของลูกจ้างตามโครงการหรือหลักสูตร ซึง่ มกี าหนดช่วงเวลาที่แน่นอนและชัดเจน และเพ่ือการสอบวัดผลทางการศึกษาที่ทางราชการจัดหรืออนุญาตให้ จดั ขน้ึ ลกู จ้างตอ้ งแจง้ เหตใุ นการลาโดยชัดแจ้ง พรอ้ มท้งั แสดงหลักฐานทีเ่ ก่ยี วข้อง (ถ้าม)ี ให้นายจ้างทราบล่วงหน้า ไม่น้อยกว่า 7 วนั กอ่ นวนั ลา นายจา้ งอาจไมอ่ นญุ าตใหล้ าหากในปที ล่ี าลูกจ้างเคยไดร้ ับอนุญาตให้ลามาแล้วไม่น้อย กว่า 30 วัน หรอื 3 ครง้ั หรือแสดงไดว้ ่าการลาของลูกจา้ งอาจก่อใหเ้ กดิ ความเสียหายหรือกระทบต่อการประกอบ ธุรกจิ ของนายจ้าง 6. คา่ ตอบแทนในการทางาน คา่ จ้าง จา่ ยเป็นเงินเท่านั้น จ่ายค่าจ้างให้แก่ลูกจ้างไม่น้อยกว่าอัตราค่าจ้างข้ันต่า ถ้ากาหนดเวลาทางานปกติเกิน 8 ชม./วัน ให้จ่ายค่าตอบแทนแก่ลูกจ้าง ซ่ึงไม่ได้รับค่าจ้างเป็นรายเดือนสาหรับการทางานที่เกิน 8 ชม. ข้ึนไป ไม่นอ้ ยกว่า 1.5 เทา่ ของอัตราคา่ จ้างต่อช่ัวโมงหรอื ต่อหนว่ ยในวันทางาน และในอตั ราไมน่ อ้ ยกว่า 3 เท่าของอัตรา คา่ จ้างต่อชว่ั โมงหรือตอ่ หน่วยในวนั หยุด คา่ จา้ งในวนั หยดุ จ่ายค่าจ้างสาหรับวนั หยุดประจาสัปดาห์ วันหยดุ ตามประเพณี และวันหยดุ พักผอ่ นประจาปี ยกเวน้ ลกู จ้างรายวัน รายชว่ั โมง หรือตามผลงาน ไมม่ สี ิทธไิ ด้รบั คา่ จ้างในวนั หยดุ ประจาสัปดาห์

ค่าจ้างในวันลา จา่ ยค่าจ้างในวันลาปุวยไม่เกนิ 30 วนั ทางาน/ปี จา่ ยคา่ จา้ งในวันลาเพือ่ ทาหมนั จ่ายค่าจ้างในวัน ลาเพอ่ื รบั ราชการทหารไมเ่ กนิ 60 วัน/ปี จา่ ยคา่ จา้ งในวนั ลาเพือ่ คลอดบตุ รไมเ่ กนิ 45 วัน/ครรภ์ จา่ ยคา่ จา้ งในวนั ลากจิ ไมเ่ กนิ 3 วัน/ปี คา่ ลว่ งเวลา ค่าทางานในวันหยุด และค่าล่วงเวลาในวนั หยดุ 1. ถา้ ทางานเกินเวลาทางานปกตขิ องวันทางาน นายจ้างตอ้ งจา่ ยค่าลว่ งเวลาไมน่ ้อยกว่าหนงึ่ เท่าครึง่ ของอตั รา คา่ จ้างต่อ ชวั่ โมงในวนั ทางานตามจานวน ช่ัวโมงทีท่ าหรอื ไมน่ อ้ ยกวา่ หน่งึ เทา่ ครึ่งของอัตราคา่ จา้ งตอ่ หนว่ ย ในวนั ทางานตามจานวนผลงานท่ที าไดส้ าหรบั ลกู จา้ งท่ไี ด้รับค่าจ้างตามผลงาน 2. ถ้าทางานในวนั หยุดเกินเวลาทางานปกตขิ องวันทางาน นายจ้างต้องจา่ ยคา่ ล่วงเวลาในวนั หยุดให้แก่ลูกจ้างใน อัตราสามเท่าของอตั รา คา่ จ้างต่อชั่วโมง ในวนั ทางานตามจานวนชัว่ โมงทท่ี าหรอื ตามจานวนผลงานท่ีทาไดส้ าหรับ ลกู จ้างท่ี ไดร้ บั ค่าจ้างตามผลงานโดยคานวณเป็นหน่วย 3. ถ้าทางานในวันหยดุ ในเวลาทางานปกติ นายจ้างตอ้ งจา่ ยคา่ ทางานในวนั หยดุ ให้แกล่ กู จา้ งทมี่ ีสทิ ธไิ ด้รับค่าจ้างใน วนั หยดุ เพิ่มข้นึ อีก 1 เทา่ ของคา่ จ้าง ในวันทางานตามชัว่ โมงท่ที างานในวนั หยดุ หรอื ตามจานวนผลงานที่ทาได้ สาหรับลูกจา้ งทไ่ี ด้รบั คา่ จ้างตามผลงานโดยคานวณเปน็ หน่วย สาหรับลูกจา้ งทไี่ ม่มีสิทธิไดร้ ับค่าจ้างในวันหยุดตอ้ ง จ่ายไมน่ อ้ ยกวา่ 2 เท่า ของคา่ จ้างในวนั ทางานตามชวั่ โมงทท่ี างานในวันหยดุ หรือตามจานวนผลงานทีท่ าได้ สาหรบั ลกู จา้ งท่ไี ดร้ บั คา่ จ้างตามผลงานโดยคานวณเป็นหนว่ ย คา่ ชดเชย 1. ลกู จา้ งมสี ิทธิได้รับค่าชดเชย หากนายจา้ งเลิกจา้ งโดยลูกจ้างไม่มคี วามผิด ดงั น้ี 1.1 ลกู จ้างซ่งึ ทางานตดิ ต่อกันครบ 120 วัน แต่ไมค่ รบ 1 ปี มสี ทิ ธไิ ดร้ ับคา่ ชดเชยเท่ากับค่าจ้างอัตราสุดท้าย 30 วนั 1.2 ลูกจา้ งซง่ึ ทางานตดิ ต่อกนั ครบ 1 ปี แต่ไม่ครบ 3 ปี มสี ทิ ธิได้รับคา่ ชดเชยเทา่ กับคา่ จา้ งอัตราสดุ ท้าย 90 วนั 1.3 ลูกจา้ งซึง่ ทางานติดตอ่ กันครบ 3 ปีแต่ไมค่ รบ 6 ปี มสี ทิ ธไิ ดร้ บั ค่าชดเชยเทา่ กบั คา่ จา้ งอตั ราสดุ ท้าย 180 วนั 1.4 ลกู จ้างซงึ่ ทางานติดตอ่ กนั ครบ 6 ปี แต่ไม่ครบ 10 ปี มสี ทิ ธิไ์ ดร้ ับค่าชดเชยเท่ากับอัตราค่าจ้างสดุ ท้าย 240 วนั 1.5 ลกู จ้างซ่งึ ทางานติดต่อกันครบ 10 ปีข้ึนไป มีสิทธ์ิไดร้ ับค่าชดเชยเทา่ กับคา่ จ้างอตั ราสดุ ท้าย 300 วัน 2. ในกรณที นี่ ายจ้างจะเลกิ จ้างลูกจ้างเพราะเหตปุ รบั ปรงุ หน่วยงาน กระบวนการผลิตการจาหนา่ ย หรือการบริการ อันเนื่องมาจากการนาเครื่องจักรมาใช้หรือเปลี่ยนแปลงเครื่อง จักรหรือเทคโนโลยี ซ่ึงเป็นเหตุให้ต้องลดจานวน ลูกจา้ งลง นายจ้างตอ้ งปฏบิ ัตดิ งั นี้ 2.1 แจ้งวันท่ีจะเลิกจ้าง เหตุผลของการเลิกจ้าง และรายชื่อลูกจ้างท่ีจะถูกเลิกจ้าง ให้ลูกจ้างและพนักงานตรวจ แรงงาน ทราบลว่ งหนา้ ไม่ นอ้ ยกว่าหกสิบวันก่อนวนั ทจี่ ะเลกิ จ้าง 2.2 ถา้ ไม่แจง้ แก่ลกู จ้างทจี่ ะเลิกจา้ งทราบล่วงหน้า หรอื แจง้ ลว่ งหนา้ นอ้ ยกว่าระยะเวลาหกสิบวัน นายจ้างต้องจ่าย คา่ ชดเชยพิเศษแทนการบอกกลา่ วลว่ งหน้าแก่ลูกจ้างเท่ากับค่า จ้างอัตราสุดท้ายหกสิบวัน หรือเท่ากับค่าจ้างของ การทางานหกสบิ วนั สดุ ทา้ ยสาหรบั ลกู จ้างซ่งึ ได้รบั ค่า จา้ งตามผลงานโดยคานวณเปน็ หนว่ ย

ค่าชดเชยแทนการบอกกล่าวล่วงหนา้ น้ี ใหถ้ ือว่านายจา้ งได้จา่ ยค่าสินจา้ งแทน การบอกกลา่ วล่วงหนา้ ตามกฎหมาย ดว้ ยนายจ้างต้องจ่ายค่าชดเชยพิเศษเพม่ิ ข้นึ จาก ค่าชดเชยปกตดิ ังตอ่ ไปนี้ 1. ลูกจ้าง ทางานติดต่อกันครบหกปขี นึ้ ไป นายจา้ งจะตอ้ งจ่ายค่าชดเชย พเิ ศษเพิ่มข้ึนจากค่าชดเชยปกติซึ่งลูกจ้าง นั้นมีสิทธิได้รับอยู่แล้ว ไม่น้อยกว่าค่าจ้างอัตราสุดท้ายสิบห้าวันต่อการทางานครบหนึ่งปี หรือไม่น้อยกว่าค่าจ้าง ของการทางานสิบหา้ วันสุดท้ายต่อการทางาน ครบหน่งึ ปสี าหรบั ลูกจ้างซึ่งได้รับค่าจ้างตามผลงานโดยคานวณเป็น หน่วย 2. คา่ ชดเชยพิเศษ น้รี วมแล้วตอ้ งไม่เกินค่าจ้างอัตราสุดท้ายสามร้อย หกสิบวัน หรือไม่เกินค่าจ้างของการทางาน สามรอ้ ยหกสิบวันสุดท้าย สาหรับลูกจ้างซ่ึงได้รับค่าจ้างตามผลงานโดยคานวณเป็นหน่วย แต่รวมแล้วต้องไม่เกิน คา่ จา้ งอัตราสดุ ท้ายสามรอ้ ยหกสิบวนั 3. เพ่อื ประโยชนใ์ นการคานวณค่าชดเชยพิเศษ เศษของระยะเวลาทางานที่มากกวา่ หน่งึ รอ้ ยแปดสิบวัน ใหน้ ับเปน็ การทางานครบหน่งึ ปี 3. ในกรณีทีน่ ายจ้างยา้ ยสถานประกอบกจิ การไปตงั้ ณ สถานทอ่ี ื่นอันมผี ลกระทบสาคัญตอ่ การดารงชีวติ ตามปกติ ของลกู จา้ งหรือครอบครัว 1. นายจา้ งต้องแจ้งล่วงหน้าให้แกล่ ูกจา้ งทราบลว่ งหน้าไม่นอ้ ยกว่าสามสิบวันกอ่ นย้าย ถา้ ลกู จา้ งไม่ประสงค์จะไป ทางานด้วย ลกู จา้ งมีสิทธบิ์ อกเลกิ สญั ญาจ้างได้โดยได้รับค่าชดเชยพเิ ศษไม่น้อยกวา่ อัตราคา่ ชดเชยพเิ ศษไมน่ ้อย กวา่ อตั ราคา่ ชดเชยท่ีลกู จ้างมสี ทิ ธิได้รับตามมาตรา 118 2. ถา้ นายจ้างไม่แจ้งใหล้ ูกจ้างทราบการย้ายสถานประกอบกจิ การล่วงหน้า นายจ้างตอ้ งจ่ายค่าชดเชยพิเศษ แทน การบอกกล่าวล่วงหนา้ เทา่ กับคา่ จ้างอตั ราสุดทา้ ยสามสบิ วัน ขอ้ ยกเว้นทน่ี ายจ้างไมต่ อ้ งจ่ายคา่ ชดเชย : ลูกจ้างไมม่ สี ิทธิได้รับค่าชดเชยในกรณใี ดกรณหี น่ึง ดังน้ี 1. ลูกจ้างลาออกเอง 2. ทจุ รติ ต่อหนา้ ทีห่ รือกระทาความผิดอาญาโดยเจตนาแกน่ ายจ้าง 3. จงใจทาให้นายจา้ งได้รบั ความเสียหาย 4. ประมาทเลนิ เลอ่ เปน็ เหตุใหน้ ายจ้างได้รับความเสียหายอยา่ งร้ายแรง 5. ฝาุ ฝืนข้อบังคบั เก่ยี วกับการทางาน หรอื ระเบียบ หรือคาสัง่ ของนายจา้ งอนั ชอบด้วยกฎหมายและเปน็ ธรรม และ นายจ้างได้ตักเตือนเป็นหนังสือแล้ว เว้นแต่กรณีที่ร้ายแรง นายจ้างไม่จาเป็นต้องตักเตือน ซึ่งหนังสือเตือนนั้น ใหม้ ผี ลบังคับไดไ้ ม่เกิน 1 ปี นับแต่วนั ท่ีลกู จา้ งไดก้ ระทาผิด 6. ละทิง้ หนา้ ที่เปน็ เวลา 3 วันทางานติดตอ่ กนั ไม่วา่ จะมีวันหยุดคน่ั หรอื ไมก่ ็ตาม โดยไม่มเี หตุอนั สมควร 7. ไดร้ บั โทษจาคกุ ตามคาพิพากษาถึงท่สี ดุ ใหจ้ าคุก 8. กรณกี ารจ้างท่มี ีกาหนดระยะเวลาการจา้ งไว้แนน่ อน และนายจ้างเลิกจ้าง ตามกาหนดระยะเวลานัน้ ไดแ้ กง่ านดงั นี้

8.1 การจา้ งงานในโครงการ เฉพาะท่ีมใิ ชง่ านปกตขิ องธุรกจิ หรอื การคา้ ของนายจ้างซง่ึ ต้องมรี ะยะเวลาเร่มิ ตน้ และ สน้ิ สุดของงานทแ่ี นน่ อน 8.2 งานอันมลี ักษณะเปน็ ครั้งคราว ท่มี กี าหนดงานสิ้นสุดหรอื ความสาเร็จของงาน 8.3 งานท่ีเปน็ ไปตามฤดูกาล และได้จ้างในชว่ งเวลาของฤดกู าลนน้ั ซงึ่ จะตอ้ งแล้วเสรจ็ ภายในเวลาไม่เกิน 2 ปี โดย นายจา้ งไดท้ าสญั ญาเป็นหนังสือไว้ตั้งแตเ่ ม่อื เรม่ิ จา้ ง