การดูแลทารกตัวเหลือง

การนาเสนอผลการประยกุ ตใ์ ชค้ วามรูจ้ ากการอบรมเฉพาะทาง การประเมินและการดูแล ผูป้ ่วยทารกตวั เหลอื ง นางสาวทศั นีย์ โตปิติ

สรปุ ความรูท้ ่คี วามสาคญั ทารกตวั เหลอื งเป็นภาวะทพ่ี บบอ่ ยและเป็น TOP 5 ทารกแรกเกิด ปี 2558-2560มีจานวน 727,701,696 รายให้การดแู ลในหอผ้ปู ่วย NICU หลงั คลอด ตกึ พิเศษและตกึ กมุ ารเวชกรรม การประเมินภาวะตวั เหลอื งล่าช้าทาให้เกิดการลา่ ช้าในการสอ่ งไฟรักษาร้อยละ 0.41,0.85,0.72 การสอ่ งไฟทไ่ี ม่มีประสทิ ธิภาพทาให้ตวั เหลืองลดลงช้า เกิดภาวะแทรกซ้อนจากการสอ่ งไฟรักษาเชน่ ไข้ ผ่ืน ถา่ ยเหลว ขาดนา้ ระดบั บิลิรูบินท่ีสงู มาก(Kernicterus)ต้องรักษาด้วยการเปลยี่ นถ่ายเลือดเกิดภาวะแทรกซ้อนเชน่ ตดิ เชอื ้ หวั ใจหยดุ เต้นได้หลงั จาหน่ายนดั ติดตามทารกบางรายตวั เหลืองเพ่ิมขนึ ้ ต้อง Admit สาเหตตุ วั เหลอื งทพี่ บมากท่ีสดุ คอื เลอื ดแม่ลกู ไมเ่ ข้ากนั สาเหตอุ ่ืนๆพบภาวะ G6PD deficiency ทารกท่ดี ดู นมมารดาไมด่ ี มารดานา้ นมไหลน้อย ทารกรับนมได้น้อย นา้ หนกั ตวั ลดลง และพบได้บอ่ ยในทารกท่ีมีนา้ หนกั ตวั น้อย

การนาไปใช้ ใช้เป็นแนวทางในการดแู ลผ้ปู ่วยทารกแรกเกิดทกุ รายในหอผ้ปู ่วย NICU หลงั คลอดตกึ พิเศษและตกึ กมุ ารเวชกรรมเป้าหมาย 1.เพื่อให้ทารกตวั เหลืองได้รับการประเมินและการรักษาท่รี วดเร็ว 2.เพื่อให้ทารกปลอดภยั ไม่พบภาวะแทรกซ้อนตัวชีว้ ดั 1.อตั ราการ Delay Treatment 0 % 2.อตั รา Total Exchange < 0.5 % 3.อตั ราการเกิดภาวะแทรกซ้อนจากการ Phototherapy < 2 %

กระบวนการดแู ล1.วิธีการประเมินความรุนแรงของตวั เหลือง 1.1ใช้นิว้ หวั แมม่ ือรีดผิวหนงั ที่หน้าผากหรืออกเบาๆ1วินาทีให้ผิวหนงั เป็นสีขาวแล้วปลอ่ ย(เหน็ เหลืองเม่ือบลิ ริ ูบิน >5-7 mg%) 1.2 ประเมินด้วยสายตา (หน้า6 อก 9 หวั เหนา่ 12 ท้อง 15 กายา 20 ) 1.3 ประเมินบลิ ิรูบินในเลอื ด จากการตรวจ MB TB DB2. กาหนดแนวทาง 2.1 มารดาเลือดกรุ๊ปโอ เจาะทอ่ี ายุ 48 ชม.พร้อมกบั เจาะ TSH, PKU 2.2 ทารกเหลอื งเร็วกว่า 48 ชม.ให้เจาะ Hct , MB และรายงานแพทย์ 2.3 ในทารกกลมุ่ เสี่ยงตวั เหลอื งได้แก่ ดดู นมไมด่ ี ตดิ เชอื ้ นา้ หนกั ตวั น้อยเกิดกอ่ นกาหนด ทารกท่ีมี Cephalhematoma หรือรอยชา้ ตามตวั (Bruising) ต้องเฝา้ ระวงั 2.4 ถ้าผลตรวจ MB >12 mg% รายงานแพทย์เพื่อการสอ่ งไฟรักษาถ้าผลตรวจ MB >18 mg% ให้สอ่ งไฟแบบ Double Photo หรือ LED

ปัจจยั ทมี่ ผี ลต่อประสิทธภิ าพของการส่องไฟรกั ษา ปัจจยั คาอธิบายความยาวคลื่น บลิ ริ ูบินดดู ซมึ แสงได้ดที ่ีสดุ ทค่ี วามยาวคลื่นแสง 450-470 นาโนเมตรหรือความเข้มของแสง ชว่ งแสงสฟี ้า การลดของบิลริ ูบนิ จะสงู สดุ เมื่อความเข้มแสง > 30 ไมโครวตั ต์/ผิวหนงั ทารก ตร.ซม./นาโนเมตรความตอ่ เน่ือง เพ่ือให้แสงทดี่ ดู ซบั โดยบิลิรูบนิ ใต้ผิวหนงั มากขนึ ้ทารกรับนมไมด่ ี ความตอ่ เนื่องของการสอ่ งไฟ -ทารกได้รับนมแม่อยา่ งเดยี ว มารดามีนา้ นมน้อย ทารกนา้ หนกั ลดลงมาก ขบั ถา่ ยขีเ้ทาออกไม่ดี

ภาวะแทรกซ้อน• มไี ข้• ผื่นผิวหนงั /ผิวไหม้• Retina damage• ถา่ ยเหลว• ขาดนา้

การปอ้ งกนั ภาวะแทรกซอ้ นจากการสอ่ งไฟ ?????????????

ผลลพั ธ์การดาเนนิ การตัวชีว้ ัด เป้าหมาย ปี 2558 ปี 2559 ปี 25601.อัตราการ Delay Treatment 0 % 0.41 (3ราย) 0.85 (6ราย) 0.93 (5ราย)2.อตั รา Total Exchange <0.5 % 0.13 (1ราย) 0 03.อัตราการเกดิ ภาวะแทรกซ้อน <2 % 0.13 0.14 0จากการ Phototherapy (ผื่น1ราย) (ไข้1ราย)

ปัญหาอุปสรรคและแนวทางแกไ้ ข1.ทารกทตี่ วั เหลืองเร็ว ต้องรอแผนการรักษาจากแพทย์ในการเจาะหาค่าเหลือง2.มารดาหลังคลอดสองวนั แรกนานมออกน้อยทารกอาจได้รบั นมไม่เพียงพอและทาให้การขับถา่ ยขเี ทาออกไมด่ ี3.ทารกท่ีกลบั มารักษาด้วยเรอ่ื งตัวเหลอื งซาพบว่าได้รับนมมารดาไม่เพียงพอมารดาใหน้ มไม่ถูกต้อง หัวนมมปี ัญหาเน้นการให้นมแม่ทีม่ ีประสิทธภิ าพกอ่ นการจาหนา่ ย

ขอบคณุ คะ่