มะระขี้นก

มะระขนี้ ก ช่อื วิทยาศาสตร์ : Momordica charantial Linn. ชอ่ื วงศ์ :Cucurbitaceae ช่ืออังกฤษ : Balsam pear, Bitter cucumber, Bitter gourd, Carilla fruit, Balsam apple, African cucumber ช่ือท้องถ่ิน : ผักเหย (สงขลา) ผักไห (นครศรธี รรมราช) มะห่อย มะไห่ (ภาคเหนอื ) สพุ ะซู สุพะเด (กะเหร่ยี ง-แม่ฮ่องสอน) มะร้อยรู (ภาคกลาง) มะระ (ทั่ว ๆ ไป ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ : มะระขนี้ กเปน็ ไมเ้ ถามีขน พนั เลือ้ ย มีมือเกาะ ใบ เป็นใบเด่ียว เรียงสลับกนั รปู ฝา่ มอื กว้างและยาว ประมาณ 4-7 ซม. กา้ นใบยาว ขอบใบเวา้ เปน็ แฉกลกึ 5-7 แฉก ดอก เปน็ ดอกเดี่ยว ออกทซี่ อกใบ ดอกตัวผู้ และดอกตวั เมียอยู่ตา่ งดอก แตอ่ ยู่บนต้นเดียวกัน กา้ นดอกยาว กลบี ดอกเหลือง ดอกใหญป่ ระมาณ 1-1.5 ซม. ผล เป็นรปู กระสวย ผลสดภายนอกสีเขยี วขรุขระ รสขมจดั ภายในมีเมล็ดแบน ๆ สเี หลืองออ่ นฝงั อย่ใู นเน้ือสี นวลขาวเป็นฟ่าม ๆ มีอยู่เปน็ จำนวนมาก เมือ่ ผลสกุ เน้ือของผลจะเปลยี่ นเปน็ สเี หลอื งอมสม้ เนอ้ื ในท่ีเมล็ดฝงั อยู่จะเละน่ิมเป็นสีแดง ผลยาว 4-6 ซม. เสน้ ผ่าศูนยก์ ลางผล 2.5-3 ซม. ส่วนทใี่ ชแ้ ละสรรพคุณ : ราก เถา ใบ ผล และเมลด็ ใช้สดหรอื ตากแห้ง เน้ือผล เป็นยาขมเจริญอาหาร บำรงุ นำ้ ดี แก้โรคม้ามและตับ ขบั พยาธิ น้ำคั้นจากผงสดเป็นยาระบาย อ่อน ๆ อมแก้ปากเป่ือย ผลเป็นยาเย็นแก้ร้อนในกระหายน้ำ ทำให้ตาสว่าง แก้ตาบวมแดง แก้แผลบวมเป็น หนอง ฝอี ักเสบ แก้บดิ วธิ ีใช้ ผลสด ตม้ รับประทานครัง้ ละ 6-15 กรัม หรอื ผงิ ไฟใหแ้ หง้ บดเปน็ ผงรับประทาน เมล็ด รสขมชมุ่ ค้ันเอาน้ำกินเป็นยากระตุ้นความรู้สึกทางเพศ เพิ่มพูนลมปราณ บำรุงธาตุ บำรุงกำลัง โดยใช้เมลด็ แหง้ 3 กรมั ตม้ นำ้ ดมื่ ใบ แก้โรคกระเพาะ บิด แผลฝีบวมอักเสบ ขับพยาธิ โดยใช้ใบสด 30-60 กรัม ต้มน้ำดื่ม หรือใบแห้ง บดเป็นผงรับประทาน ใชภ้ ายนอก ตม้ เอานำ้ ชะลา้ ง พอก หรือคน้ั เอาน้ำทา ราก รสขมเย็นจัด ใช้แก้ร้อนใน แก้พิษ บิดถ่ายเป็นเลือด แผลฝีบวมอกั เสบ แกป้ วดฟัน โดยใช้รากสด 30-60 กรมั ต้มนำ้ ด่มื ใช้ภายนอก ตม้ เอาน้ำชะลา้ ง เถา รสขมเย็นจัด ใช้แก้ร้อน แก้พิษ แก้ฝีอักเสบ แก้ปวดฟัน ใช้เถาแห้ง 3-12 กรัม ต้มน้ำด่ืม ใช้ ภายนอก ตม้ เอานำ้ ชะล้างหรือตำพอก