มะก่องข้าว

มะก่องขา้ ว ชือ่ วทิ ยาศาสตร์ : Abutilon persicum (Lam.) ชือ่ วงศ์ : MALVACEAE ชื่อท่ัวไป : ก่อนเข้า (เชียงใหม่), โผงผาง โพะเพะ (นครราชสีมา), ก้นจ้ำ หมากก้นจ้ำ (ปราจีนบุรี), พรมชาติ (ภาคกลางบางพื้นท่ี), บอบแปบ ปอปแบบ มะก่องเข้า (ภาคตะวันตกเฉียงเหนือ), ขัดมอนหลวง ครอบตลับ หญ้าขัดหลวง หญ้าขัดใบป้อม, ขัดมอญ ครอบ ครอบจักรวาฬ ครอบจักรวาล ตอบแตบ (ไทย), บั่วป่ัวเช่า, กิมฮวยเชา่ (จีน), มะก่องขา้ ว, มะอุบขา้ ว, กระติ๊บขา้ ว, หมอผ่านเฉ่า ลกั ษณะทางพฤษศาสตร์ ต้น จัดเป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก ลำต้นมีความสูงประมาณ 0.5-2.5 เมตร ลำต้นตั้งตรง แตกก่ิงก้านสาขามาก และมีขนสีขาวนวลหรือสีเทาอ่อนนุ่มปกคลุมอยู่ท่ัวไป โดยต้นครอบฟันสีน้ันมักเกิดตามดินปนทราย พบได้ ทว่ั ไปตามที่รกร้างริมถนนหนทาง มีเขตการกระจายพันธใุ์ นทวีปแอฟริกาและในทวีปเอเชยี เช่น ในประเทศศรี ลังกา อินเดยี เวยี ดนาม ลาว ฯลฯ สว่ นในประเทศไทยจะพบได้มากทางภาคกลางและภาคตะวนั ออก ใบ ใบออกสลับกัน มีลักษณะกลมโต ปลายแหลมสั้น ฐานใบเว้าเป็นรูปคล้ายหัวใจ ส่วนขอบใบเป็นหยกั รูปฟัน ขนาดของใบกว้างประมาณ 2.5-7 เซนติเมตรและยาวประมาณ 3-9 เซนติเมตร ใบสีเขียวค่อนข้างหนาและมี ขนสขี าวนวลหรอื สเี ทาขน้ึ ปกคลมุ ทง้ั สองดา้ น และมกี ้านใบยาว ดอก ดอกออกเปน็ ดอกเดียวจากซอกของก้านใบ ดอกเป็นสีเหลือง มีขนาดเส้นผา่ นศูนยก์ ลางประมาณ 2-3 เซนติเมตร กา้ นดอกยาว ทางใกล้โคนดอกมีรอยเป็นขอ้ 1 รอย กลีบเลี้ยงดอกตดิ กัน เม่ือบานออกจะคลา้ ยจาน และมีรอยแยกฉีก ๆ แบ่งออกเป็นกลีบ 5 กลีบ ลักษณะของกลีบปลายจะแหลมสั้น ๆ มีสีเขียว มีขนนุ่มสีเทา ปกคลุมด้านนอกของกลีบดอกท้ังห้า ดอกมีเกสรตัวผู้จำนวนมากติดกันอยู่ที่โคนเป็นหลอดส้ัน ๆ ส่วนรังไข่จะ อยูเ่ หนือส่วนอื่นของดอกทั้งหมด ผนงั ของรงั ไข่เป็นกลบี เรียงติดกนั รอบ ๆ เป็นรปู ทรงกลม ผล ผลมีลักษณะกลมเป็นกลีบ ๆ เรียงติดกัน ลักษณะคล้ายฟันเฟืองข้าว โดยมีกลีบประมาณ 15-20 กลีบ มีขนาดเสน้ ผ่านศูนยก์ ลางประมาณ 2 เซนติเมตรและมีความหนาประมาณ 1.5 เซนติเมตร ภายนอกของผลจะ มขี นสัน้ ๆ ข้นึ ปกคลมุ อยู่ ชนิดนผ้ี ลจะมลี ักษณะเป็นรูปตูม ๆ ไม่บานอ้าเหมอื นกบั ชนิดอ่นื เมลด็ เมล็ดมลี ักษณะคลา้ ยรปู ไต มีขนส้ัน ๆ สรรพคณุ ทง้ั ตน้ - รสชุ่ม สุขุม ไม่มีพิษ ใชแ้ ก้รอ้ น ช้ืน ฟอกเลอื ด แกท้ ้องรว่ ง หอู ้ือ หูหนวก แผลบวมเปน็ หนอง โรคเร้ือน ปสั สาวะขดั เจ็บ ขุ่น คางทมู ขบั ลม เลือดร้อน ราก - รสจดื ชุ่ม เย็น ใช้แกร้ ้อน ชน้ื ฟอกเลอื ด แก้ไอ หูหนวก หูชั้นกลางอักเสบ เหงือกอกั เสบ คอตีบ ปวดท้อง ท้องรว่ ง รดิ สีดวงทวาร ขบั ปัสสาวะ บำรงุ โลหิตและขบั ลม เมลด็ - ใช้แกบ้ ิดมูกเลือด ฝฝี กั บัว