มะแว้ง

มะแว้ง ชือ่ สมุนไพร : มะแวง้ ชื่ออ่ืนๆ : มะแคว้ง มะแคว้งขม มะแคว้งคม มะแคว้งดำ (เหนือ) หมากแข้งขม หมากแข้ง(อีสาน) แว้งคม (สุราษฎรธ์ านี, สงขลา) ชื่อวทิ ยาศาสตร์ : Solanum indicum L ชอ่ื วงศ์ : Solanaceae ลกั ษณะทางพฤกษศาสตร์ ไม้พุ่มขนาดเล็ก อายุ 2-5 ปี สูงประมาณ 1 เมตร ลำต้นมีขนาดเล็ก กลม เนื้อแข็ง สีเขียวอมเทา แตกกิ่งก้าน ท้ังต้นมีขนนุ่มสีเทาปกคลุม และมีหนามแหลม ข้ึนกระจายอยู่ทั่วต้น เปลือกต้นเรียบสีน้ำตาล ใบ เป็นใบเดี่ยว เรยี งสลับ ใบรูปรี ขอบใบหยกั เว้ามน มคี ล่นื เล็กน้อย ก้านใบยาว มีหนาม ใบแผก่ ว้าง ใบยาว 5-10 เซนตเิ มตร กว้าง 4-6 เซนติเมตร ปลายใบแหลมเล็กน้อย โคนใบมน ขอบใบเวา้ เข้าหาเส้นกลางใบ ก้านใบ หลัง ใบ และท้องใบมขี นส้ันๆปกคลุม โดยทอ้ งใบจะมีขนหนาแน่นกวา่ หลังใบ และมหี นามสั้นๆ ดอกออกเป็นกระจุก ที่ง่ามใบหรือปลายกิ่ง มี 3-6 ดอก ดอกมีสีม่วงอ่อน กว้างประมาณ 2 เซนติเมตร ใจกลางดอกมีเกสรตัวผู้สี เหลอื ง 5 อัน เช่ือมตดิ กันกับโคนกลีบดอก ปลายกลบี ดอกแยกออกเป็น 5 แฉก คล้ายรปู ดาว ปลายแหลม ก้าน ดอกมีหนามเปน็ ตุ่มเล็กๆ ยาว 5 มลิ ลิเมตร กลีบเลีย้ งเชื่อมติดกนั ปลายแยกเป็น 5 แฉก แหลม ด้านนอกมีขน ผลรูปกลม ผิวเรียบเกลี้ยงมัน ผลอ่อนเป็นสีเขียวหรือขาว ไม่มีลาย ผลสุกมีสีแดงส้ม หรือสีเหลืองอมส้ม เส้น ผ่านศูนย์กลางประมาณ 1 เซนติเมตร มีขนาดเท่ากับมะแว้งเครือ แต่มีสีเขียวมากกว่า และรสขมจัดกว่า ภายในผลมีเมล็ด รูปกลมแบน สีน้ำตาลอ่อน ขนาดเล็ก จำนวนมาก ผลอ่อนใช้กินเป็นผักสดได้ อาจนำไปลวก หรอื เผาจมิ้ น้ำพริก สรรพคณุ ตำรายาไทย ผลและราก รสขมเปร้ียว เป็นยาเยน็ มีพิษเล็กน้อย ใช้เป็นยาแก้ไอ ขบั เสมหะ แก้ปวด ฟัน แก้ไซนัส ขับลม แก้ปวดหัว ปวดบวมอักเสบ รักษาต่อมทอนซิลอักเสบ ต่อมน้ำเหลืองอักเสบ ปวด กระเพาะ แก้ฟกช้ำดำเขียว และใช้เป็นยาบำรุงธาตุ บำรุงน้ำดี และช่วยเจริญอาหาร ผลสุกและผลดิบ รสขม ขื่นเปร้ียว แก้โรคเบาหวาน ละลายก้อนนิ่ว แก้ไข้สารพัดพิษ ช่วยเจริญอาหาร แก้กินผิดสำแดง ลดน้ำตาลใน เลือดได้บ้าง แก้ไอ ขบั เสมหะ ขบั ลม แก้ไข้เพื่อเสมหะในคอ แก้น้ำลายเหนียว ขับปัสสาวะ บำรุงน้ำดี ราก รส ขมขื่นเปรี้ยว ขบั เสมหะ แก้น้ำลายเหนียว เป็นยาแก้ไอ ขับลม แก้คัน ขับปัสสาวะ แกไ้ ข้สันนิบาต รักษามะเร็ง เพลิง บำรุงธาตุ รักษาวัณโรค ใบ บำรุงธาตุ แก้วัณโรค แก้ไอ เน้ือไม้ แก้แน่น แก้จุกเสียด ขับลม แก้ท้องอืด เฟอ้ ขับพยาธิ วิธีใช้ ตำรายาไทยใช้แก้ไอ ขับเสมหะ ใช้ ผลแห้งและสด ประมาณ 5-10 ผล ตำให้แหลก คั้นเอาแต่น้ำ ผสมเกลือเลก็ นอ้ ย รบั ประทาน