ธ.ค.62 ภูมิปัญญาท้องถิ่น ต.ศรีสุราษฎร์ อ.ดำเนินสะดวก จ.ราชบุรี

ทำเนยี บภูมิปัญญำท้องถนิ่ เดือนธนั วำคม 2562 กศน.ตำบลศรีสุรำษฎร์ ศูนยก์ ำรศกึ ษำนอกระบบและกำรศกึ ษำตำมอธั ยำศยั อำเภอดำเนนิ สะดวก สำนกั งำนสง่ เสรมิ กำรศกึ ษำนอกระบบและกำรศกึ ษำตำมอธั ยำศยั จงั หวดั รำชบุรี สำนักงำนส่งเสรมิ กำรศกึ ษำนอกระบบและกำรศกึ ษำตำมอธั ยำศัย สำนกั งำนปลัดกระทรวงศึกษำธกิ ำร กระทรวงศึกษำธกิ ำร

คำนำ ด้วย กศน.ตำบลศรีสุรำษฎร์ ได้ตำเนินกำรจัดทำภูมิปัญญำในท้องถ่ิน ให้กับประชำชนในพื้นที่ ตำบลศรีสุรำษฎร์ เพ่ือเพิ่มพูนควำมรู้และทักษะในกำรดำเนินชีวิตแบบพอเพียง สำมำรถเรียนรู้และฝึกฝน ได้ทั้งจำกกำรศึกษำด้วยตนเอง และได้รับกำรถ่ำยทอดจำกผู้อื่น กำรนำภูมิปัญญำมำเผยแพร่เพ่ือให้ ประชำชนในพนื้ ที่ไดน้ ำไปใช้และเรยี นร้เู พื่อเพม่ิ อำชีพ และประสบกำรณ์ใหก้ บั ตนเองและครอบครัว ใหม้ ีกำร เจริญเติบโตอย่ำงต่อเน่ืองและเกื้อกูลในกำรผลิตซึ่งกันและกัน โดยกำรใช้ทรัพยำกรท่ีมีอยู่ให้เกิดประโยชน์ และไม่มีสำรพิษ เชน่ ดนิ นำ้ แสงแดดอยำ่ งเหมำะสม เกิดประโยชนส์ ูงสุด มีควำมสมดลุ ของสภำพแวดล้อม อย่ำงต่อเนื่อง และเกิดผลในกำรเพ่ิมพูนควำมอุดมสมบูรณ์ของทรัพยำกรธรรมชำติด้วย กศน.ตำบล ศรีสรุ ำษฎร์ หวงั วำ่ เอกสำรเล่มน้คี งมีประโยชน์ต่อผู้อ่ำนและผู้ปฏบิ ัตงิ ำนตอ่ ไป กศน.ตำบลศรสี ุรำษฎร์ ธันวำคม 2562

สำรบญั คำนำ : นำยเกรียงสทิ ธ์ิ นธิ ิวงค์ หน้ำ สำรบัญ : นำยไพศำล ศรีเอ่ียมกุล กศน.ตำบลศรีสุรำษฎร์ : นำงสำวสจุ นิ ณำ ตรีสำทร 1 5 - ภูมิปัญญำ กำรทำตู้ไมจ้ ิ๋ว 9 - ภมู ิปัญญำ ดำ้ นเกษตร - ภมู ปิ ญั ญำ กำรทำลูกประคบสมุนไพร คณะผจู้ ดั ทำ

แบบบันทกึ ชดุ ข้อมลู คลงั ปัญญำ – ภูมิปัญญำทอ้ งถนิ่ ตำบลศรีสรุ ำษฎร์ อำเภอดำเนนิ สะดวก จังหวดั รำชบรุ ี ช่ือภูมปิ ัญญำ กำรทำตู้ไม้จ๋ิว ชื่อ นำยเกรยี งสิทธิ์ นำมสกุล นิธิวงศ์ ที่อยู่ปจั จบุ ัน (ทสี่ ำมำรถตดิ ตอ่ ได)้ บำ้ นเลขที่ 8 หมทู่ ี่ 1 ตำบล/แขวง ศรีสรุ ำษฎร์ อำเภอ/เขต ดำเนนิ สะดวก จังหวดั รำชบุรี รหสั ไปรษณยี ์ 70130 โทรศัพท์ 086-7977701 ควำมเป็นมำของบุคคลคลงั ปญั ญำ นำยเกรียงสิทธิ์ นิธิวงศ์ เป็นบุคคลท่ีมีภูมิลำเนำท่ีตำบลศรีสุรำษฎร์ โดย มีควำมสำรถทำง ดำ้ นกำรทำเครื่องไม้ต่ำง ๆ และสำมำรถนำมำย่อขนำดจำกของจริง เป็นรูปแบบต่ำง ๆ เช่น ตู้ไม้จวิ๋ เกำ้ อีจ้ ิ๋ว และต่งั โตะ๊ เครือ่ งแป้ง โดยเป็นวิทยำกรใหก้ บั กศน.และชุมชน จดุ เดน่ ของภูมิปัญญำท้องถ่ิน มีกำรนำเศษไมส้ กั และเศษไม้ตำ่ ง ๆ มำประยุกตใ์ ชใ้ หเ้ กิดประโยชน์ ทำใหเ้ กิดรำยได้ในชุมชน วัตถุดิบที่ใชป้ ระโยชน์ในผลิตภัณฑ์ทเี่ กิดจำกภมู ปิ ัญญำ ซึ่งพน้ื ที่อื่นไม่มี ไดแ้ ก่ กำรนำเศษไม้สักและเศษไมต้ ่ำง ๆ มำตัดเปน็ ช้ินส่วนเพอื่ ประกอบเป็นไปในรูปแบบที่มคี นสง่ั รำยละเอยี ดของภูมปิ ัญญำท้องถิ่น เปน็ กำรถ่ำยทอดควำมรู้ใหก้ บั คนในชุมชนที่มีควำมสนใจ ในเรื่องกำรทำตู้ไมจ้ ิ๋ว รปู แบบและลักษณะกำรถำ่ ยทอด กำรประชำสมั พันธ์ เผยแพรภ่ ูมิปัญญำทอ้ งถนิ่  ยังไม่เคยมีกำรเผยแพร่/ใช้เฉพำะบุคคล  เคยเผยแพร่เฉพำะในชมุ ชน  มกี ำรเผยแพรผ่ ำ่ นสอ่ื มวลชนและสอ่ื อน่ื อยำ่ งแพรห่ ลำย  มีกำรดงู ำนจำกบคุ คลภำยนอก จำนวน 10 ครั้ง จำนวน 200 คน  มีกำรนำไปใช้ในพื้นท่ี - คน นอกพืน้ - คน

ลกั ษณะของภมู ิปัญญำทอ้ งถิ่น กำรพัฒนำต่อยอดภูมปิ ัญญำให้เป็นนวตั กรรม คุณค่ำ (มูลคำ่ ) และควำม ภำคภูมิใจ  ภมู ปิ ญั ญำท้องถ่นิ /นวตั กรรมท่คี ดิ คน้ ขึ้นมำใหม่  ภมู ปิ ัญญำท้องถนิ่ ดั่งเดมิ ได้รับกำรยกย่องทอดมำจำก ควำมรคู้ วำมสำมำรถของต้ังแต่รุ่นพอ่ สรู่ นุ่ ลกู ที่มีควำมรู้จำกกำรทำตไู้ ม้แบบปกติ และได้นำมำ ประยุกต์เปน็ ตู้ไมจ้ ิ๋ว ซ่ึงได้รบั กำรถำ่ ยทอดมำจำกบรรพบุรุษรุ่นสูร่ ุน่  ภมู ปิ ัญญำทอ้ งถน่ิ ท่ีได้พฒั นำและต่อยอด แบบเดมิ เปน็ กำรทำตู้ไมแ้ บบขนำดปกติ กำรพฒั นำตอ่ ยอดคือ เริ่มทำเป็นตู้ไม้แบบขนำดจ๋ิว

รปู ภำพเจำ้ ของภมู ิปัญญำ นำยเกรียงสทิ ธ์ิ นิธิวงศ์

รูปภำพภูมิปัญญำ เป็นวิทยำกรให้ควำมรเู้ รือ่ งกำรทำต้ไู ม้จวิ๋ กำรทำตู้ไมจ้ ๋วิ

แบบบันทกึ ชดุ ข้อมูลคลังปัญญำ – ภมู ปิ ญั ญำท้องถิ่น ตำบลศรีสุรำษฎร์ อำเภอดำเนินสะดวก จังหวดั รำชบรุ ี ชอื่ ภูมปิ ัญญำ ดำ้ นกำรเกษตร (กำรทำเกษตรผสมผสำน) ชือ่ นำยไพศำล นำมสกุล ศรีเอีย่ มกุล ท่อี ยู่ปัจจุบนั (ทส่ี ำมำรถติดต่อได้) บำ้ นเลขที่ 153 หม่ทู ่ี 8 ตำบล ศรสี รุ ำษฎร์ อำเภอ ดำเนนิ สะดวก จงั หวดั รำชบรุ ี รหัสไปรษณยี ์ 70130 โทรศัพท์ 099-2128682 ควำมเป็นมำของบุคคลคลังปญั ญำ นำยไพศำล ศรีเอี่ยมกุล เป็นบุคคลท่ีมีภูมิลำเนำที่ตำบลศรีสุรำษฎร์ โดยมีควำมสำรถทำง ด้ำนกำรเกษตรและสำมำรถนำปรับใช้ในงำนสวนต่ำง ๆ ทำให้เป็นแหล่งท่องงเท่ียวทำงเกษตรและยังคง สภำพเดิมแบบธรรมชำติ ทำให้มีนกั ท่องเทย่ี วมำดงู ำนจำนวนมำก โดยเป็นวทิ ยำกรใหก้ บั กศน.และชมุ ชน จดุ เดน่ ของภูมิปัญญำท้องถิ่น มีกำรนำทรัพยำกรในท้องถิน่ มำประยุกต์ในทำงสรำ้ งสรรคเ์ พือ่ เสริมสร้ำงรำยไดใ้ นกับคนในชุมชน และเพ่ิมมูลคำ่ สนิ ค้ำมคี วำมโดดเดน่ และหลำกหลำย รำยละเอียดของภูมปิ ัญญำท้องถนิ่ สวนเกษตรแม่ทองหยบิ แห่งน้ี เคยปลูกพืชล้มลุกเป็นสว่ นใหญ่ จำพวกพริก หอม กระเทยี ม ถั่วลสิ ง แตงโม และทำนำขำ้ ว เน่ืองด้วยพืน้ ทโี่ ดยรอบเป็นท่รี ำบลุ่ม ทำให้น้ำท่วมอยบู่ ่อย ๆ แต่ปัจจุบันมกี ำรสร้ำง เขอื่ นขึน้ มำ ทำใหน้ ้ำไม่ทว่ มอีกแลว้ แม้ช่วงหน้ำฝนกต็ ำม กำรทำเกษตรจึงเปลย่ี นไป มกี ำรปลกู สม้ เขียวหวำน ส้มเชง้ และมกี ำรปลกู ผลไม้ตำมฤดูกำลตำ่ ง ๆ มำกขึ้น แตเ่ น่ืองดว้ ยค่ำใชจ้ ำ่ ยตำ่ ง ๆ เร่มิ สงู ข้ึน ไมว่ ำ่ จะเปน็ คำ่ ปยุ๋ ค่ำแรง ทำใหเ้ จ้ำของสวนพยำยำมหำแนวทำงช่วย ลดตน้ ทนุ คณุ ไพศำล ศรีเอย่ี มกลู เกษตรกรผดู้ แู ลสวน จึงมแี นวคิดที่จะปลกู พชื สองอย่ำงในหลมุ เดียวกัน ปรำกฏว่ำได้ผลดี เพรำะพืชท่ีปลกู ดว้ ยกนั มนั จะเก้ือกูลกนั เอง จึงไมต่ อ้ งซอ้ื ไม้คำ้ ช่วยลดคำ่ แรง และลด ค่ำใช้จ่ำยอนื่ ๆ ได้มำกข้นึ และหนั มำใช้ปยุ๋ ชีวภำพเข้ำแทน จึงทำใหม้ รี ำยได้ต่อเน่อื ง และดว้ ยงบประมำณ ของรฐั ท่ีเขำ้ มำชว่ ยสนบั สนนุ ทำใหท้ ่ีน่เี กิดเปน็ แหล่งท่องเท่ียวเชงิ เกษตรอีกแห่งหนึ่งของอำเภอดำเนนิ สะดวก อีกด้วย

รูปแบบและลักษณะกำรถ่ำยทอด กำรประชำสัมพันธ์ เผยแพรภ่ มู ปิ ัญญำทอ้ งถ่ิน ยังไม่เคยมกี ำรเผยแพร่/ใชเ้ ฉพำะบุคคล เคยเผยแพร่เฉพำะในชุมชน  มีกำรเผยแพร่ผ่ำนส่ือมวลชนและสือ่ อ่ืนอย่ำงแพร่หลำย  มีกำรดงู ำนจำกบุคคลภำยนอก จำนวน.....20......ครง้ั จำนวน........300.....คน มีกำรนำไปใช้ ในพื้นท่ี.....................คน นอกพ้ืนที.่ ...............คน ลกั ษณะของภูมิปญั ญำทอ้ งถ่ิน กำรพัฒนำต่อยอดภมู ปิ ัญญำให้เปน็ นวัตกรรม คณุ ค่ำ (มลู ค่ำ) และควำม ภำคภมู ใิ จ ภูมิปญั ญำท้องถ่ิน/นวตั กรรมทคี่ ดิ ค้นขึ้นมำใหม่  ภูมปิ ญั ญำท้องถิ่นด่งั เดิมได้รบั กำรยกย่องทอดมำจำก คุณไพศำล ศรีเอย่ี มกลู เกษตรกรผดู้ ูแลสวน จงึ มีแนวคดิ ท่ีจะปลกู พชื สองอย่ำงในหลมุ เดียวกนั ปรำกฏวำ่ ได้ผลดี เพรำะพชื ที่ปลกู ดว้ ยกันมนั จะเกื้อกูลกนั เอง จงึ ไม่ต้องซื้อไม้ค้ำ ช่วยลดค่ำแรง และลด ค่ำใช้จำ่ ยอนื่ ๆ ไดม้ ำกข้ึน และหนั มำใช้ปุ๋ยชวี ภำพเขำ้ แทน จึงทำใหม้ รี ำยได้ต่อเนือ่ ง และดว้ ยงบประมำณ ของรฐั ทเี่ ข้ำมำชว่ ยสนับสนุนทำให้ทน่ี ่เี กิดเปน็ แหลง่ ท่องเท่ียวเชงิ เกษตรอีกแหง่ หนง่ึ ของอำเภอดำเนนิ สะดวก อกี ด้วย

รูปภำพเจ้ำของภูมปิ ัญญำ นำยไพศำล ศรีเอย่ี มกลุ เจำ้ ของภมู ิปัญญำ

รปู ภำพภูมปิ ัญญำ สวนเกษตรปลูกแบบผสมผสำน มีคณะมำศกึ ษำดงู ำนที่สวนเกษตรแม่ทองหยบิ เปน็ แหล่งเรยี นแบบธรรมชำติและได้เรียนร้วู ิถีของชำวสวนอำเภอดำเนนิ สะดวก

แบบบนั ทกึ ชุดขอ้ มูลคลังปัญญำ – ภมู ิปัญญำท้องถ่นิ ตำบลศรสี ุรำษฎร์ อำเภอดำเนนิ สะดวก จังหวดั รำชบรุ ี ชื่อภูมปิ ัญญำ ดำ้ นวทิ ยำกร (กำรทำลกู ประคบสมุนไพร) ชื่อ นำงสำวสจุ ินณำ นำมสกุล ตรสี ำทร ทอี่ ยู่ปัจจบุ ัน (ท่ีสำมำรถตดิ ต่อได)้ บำ้ นเลขท่ี 153 หมู่ที่ 7 ตำบล/แขวง ศรสี รุ ำษฎร์ อำเภอ/เขต ดำเนนิ สะดวก จงั หวัด รำชบุรี รหสั ไปรษณีย์ 70130 โทรศพั ท์ 085-0300451 Line ID : 085-0300451 ควำมเปน็ มำของบุคคลคลังปัญญำ นำงสำวสุจิณำ ตรีสำทร เป็นบุคคลที่มีภูมิลำเนำที่ตำบลศรีสุรำษฎร์ โดยมีควำมสำรถทำง ในด้ำนกำรทำสมุนไพร สำมำรถนำปรับใชใ้ นกำรดำรงชวี ติ เป็นผู้มีควำมรูใ้ นเร่ืองสมุนไพรต่ำง ๆ เป็นอย่ำง ดี และสำมำรถเป็นวิทยำกรให้ควำมรู้ในเร่ืองของสมุนไพร เช่น กำรทำลูกประคบ เป็นบุคคลที่มีจิต สำธำรณะ ชอบชว่ ยเหลอื คนในชมุ ชน จุดเด่นของภูมปิ ัญญำท้องถ่ิน เป็นคนอัธยำศัยดี มีน้ำใจ ชอบให้ควำมรู้คนในชุมชน และสนบั สนุนคนในชุมชนให้มีสุขภำพท่ีดีอยู่ แบบ ได้ให้กับครอบครัว เป็นบุคคลท่ีชอบพัฒนำตนเองอยู่สม่ำเสมอ ไม่เคยหวงวิชำควำมรู้ท่ีได้รับกำร พฒั นำมำ รำยละเอยี ดของภูมิปัญญำท้องถิน่ นำงสำวสุจิณำ ตรีสำทร เป็นบุคคลท่ีมีภูมิลำเนำที่ตำบลศรีสุรำษฎร์ โดยมีควำมสำรถทำง ในด้ำนกำรทำสมุนไพร สำมำรถนำปรับใช้ในกำรดำรงชีวิต และเป็นผู้มีควำมรู้ในเรื่องสมุนไพรต่ำง ๆ เป็น อย่ำงดี มีกำรนำสมุนไพรพื้นฐำนบ้ำนมำปรับและประยุคใช้ให้เกิดประโยชน์มำกท่ีสุด สำมำรถเป็นวิทยำกร ให้ควำมรู้ในเร่ืองของสมุนไพร เช่น กำรทำลูกประคบเพื่อใช้ในครัวเรือนและจำหน่ำย เป็นบุคคลที่มีจิต สำธำรณะ ชอบชว่ ยเหลือคนในชุมชน

รปู แบบและลกั ษณะกำรถ่ำยทอด กำรประชำสมั พันธ์ เผยแพร่ภมู ปิ ัญญำทอ้ งถ่ิน  ยงั ไม่เคยมีกำรเผยแพร/่ ใช้เฉพำะบุคคล เคยเผยแพร่เฉพำะในชมุ ชน มกี ำรเผยแพรผ่ ่ำนสอ่ื มวลชนและสื่ออืน่ อยำ่ งแพรห่ ลำย มกี ำรดูงำนจำกบุคคลภำยนอก จำนวน.....................ครง้ั จำนวน...................คน มกี ำรนำไปใช้ ในพื้นท.ี่ ....................คน นอกพืน้ ท.่ี ...............คน ลักษณะของภูมิปัญญำท้องถิ่น กำรพฒั นำตอ่ ยอดภมู ิปญั ญำให้เปน็ นวัตกรรม คณุ ค่ำ (มูลค่ำ) และควำม ภำคภมู ใิ จ  ภมู ปิ ญั ญำท้องถน่ิ /นวตั กรรมทค่ี ิดค้นขน้ึ มำใหม่ ภมู ปิ ัญญำท้องถ่นิ ดง่ั เดิมไดร้ ับกำรยกย่องทอดมำจำก

รปู ภำพเจำ้ ของภูมปิ ัญญำ นำงสำวสจุ ณิ ำ ตรสี ำทร เจำ้ ของภูมปิ ัญญำ

รปู ภำพภมู ิปัญญำ วทิ ยำกรให้ควำมรู้กำรทำลูกประคบ วตั ถุดบิ ที่ไดจ้ ำกสมนุ ไพรในท้องถ่นิ

คณะผ้จู ดั ทำ ท่ีปรึกษำ ผอ.กศน.อำเภอดำเนนิ สะดวก นำยทวสี ทิ ธ์ิ แซมเพชร ครู นำงสำวจติ รำ ถนั อำบ ครู นำงเอื้องทิพย์ แสงร่งุ เรือง ครู นำงอันชนั จนั ทร์พลู ครูกศน.ตำบลศรสี ุรำษฎร์ ร่ำง/เรยี บเรียงและจัดพิมพ์ นำงสำวชนิศำ ผำสขุ