ม.ค.63 ภูมิปัญญาท้องถิ่น ต.ขุนพิทักษ์ อ.ดำเนินสะดวก จ.ราชบุรี

ทาเนียบภมู ิปัญญาท้องถิ่น เดือนมกราคม 2563 กศน.ตาบลขนุ พทิ ักษ์ ศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั อาเภอดาเนนิ สะดวก สานกั งานการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั จังหวดั ราชบรุ ี สานกั งานปลัดกระทรวงศกึ ษาธิการ กระทรวงศกึ ษาธิการ

คานา ด้วย กศน.ตาบล.ขุนพิทักษ์ ได้ดาเนินการจัดทาภูมิปัญญาในท้องถิ่น ให้กับประชาชนในพ้ืนท่ี อาเภอดาเนินสะดวก เพื่อเพ่ิมพูนความรู้ซึ่งความรู้และทักษะการในการดาเนินชีวิตแบบพอเพียง สามารถ เรียนรูแ้ ละฝึกฝนไดท้ ั้งจากการศึกษาดว้ ยตนเองและรับการถ่ายทอดจากคนอ่ืน การนาภูมิปัญญามาเผยแพร่ เพอื่ ใหป้ ระชาชนในพ้นื ที่ได้นาไปใชแ้ ละเรียนรู้ เพม่ิ อาชีพและประสบการณ์ให้กับตนเองและครอบครัว ให้มี การเจริญเติบโตอย่างต่อเน่ืองและเกื้อกูลในการผลิตซึ่งกันและกัน โดยการใช้ ทรัพยากรท่ีมีอยู่ให้เกิด ประโยชน์และไม่มีสารพิษ เช่น ดิน น้า แสงแดดอย่างเหมาะสมเกิดประโยชน์สูงสุด มีความสมดุล ของ สภาพแวดลอ้ มอย่างตอ่ เนือ่ งและเกิดผลในการเพม่ิ พนู ความอดุ มสมบรู ณ์ของทรัพยากร ธรรมชาติดว้ ย กศน.ตาบล.ขุนพิทักษ์ ได้จัดทารายงานรูปเล่มเพ่ือแสดงผลการจัดกิจกรรมให้ผู้ท่ีสนใจได้เห็น ผลสัมฤทธิ์อยา่ งชัดเจน และสามารถนาไปใช้ในชวี ติ ประจาวันได้ กศน.ตาบลขนุ พทิ ักษ์ มกราคม 2563

สารบัญ หนา้ คานา 1 สารบัญ 3 คลงั ปัญญา กศน.ตาบลขนุ พิทักษ์ 6 - คลงั ปัญญาด้านอาหาร : นางสาวไพลิน อมิ่ พิทักษ์ - คลังปญั หาดา้ นการทาห่อหมก : นางสาวพรรณี อินแสงจนั ทร์ - คลงั ปญั ญาด้านการปรบั แตง่ หนา้ ดนิ : นายเอกชัย เถอ่ื นบญุ คณะผูจ้ ัดทา

แบบบันทกึ ชดุ ข้อมลู คลงั ปญั ญา - ภมู ปัญญาท้องถน่ิ ตาบลขนุ พทิ ักษ์ อาเภอดาเนนิ สะดวก จังหวดั ราชบุรี ชื่อภูมปิ ัญญา การทาอาหารไทย ช่อื นางสาวไพลนิ อิ่มพทิ ักษ์ วนั เดอื นปีเกิด 17 เมษายน 2527 ทอี่ ยปู่ จั จบุ ัน บ้านเลขที่ 15 หมู่ 4 ตาบลขุนพิทักษ์ อาเภอดาเนนิ สะดวก จังหวัดราชบรุ ี รหสั ไปรษณีย์ 70130 โทรศัพท์ 062-9654714 Line ID : Saypanscen facebook : pailin lmpitak ความเป็นมาของบุคคลคลงั ปญั ญา นางสาวไพลิน อ่ิมพิทักษ์ เป็นบุคคลที่มีภูมิลาเนาท่ีตาบลขุนพิทักษ์ โดยมีความสามารถทางด้าน การทาอาหาร มีความรู้ความสามารถในการทาอาหารหลายหลากชนิด ซ่ึงเป็นผู้สืบทอดความรู้จากบรรพ บุรุษจากรุ่นสู่รุ่นท่ีมีการทาอาหารแต่ด่ังเดิมและยังสามารถใช้ทักษะการพูดเป็นแรงจูงใจให้ผู้ที่มารับการ อบรมมคี วามคดิ ปรบั เปลย่ี นพฤติกรรมไปในทางที่ดอี ย่างสรา้ งสรรค์และยงั มคี วามรูค้ วามสามารถในด้านอื่นๆ ที่เป็นประโยชน์ต่อชุมชน สังคม ซึ่งปัจจุบันคุณไพลิน อ่ิมพิทักษ์ ยังมีร้านค้าของ บิดา – มารดา ซึ่งตนได้ ทากบั ข้าวถงุ ขายในตอนเย็นด้วย จดุ เด่นของภมู ิปัญญาท้องถ่ิน มีความเป็นผู้นาในสังคม ชุมชน มีความรู้ความสามารถในกระบวนการถ่ายทอดความรู้ให้กับ ประชาชนทว่ั ไป ในดา้ นการทาอาหารหลายอยา่ ง เช่น การทาน้าพริก แกงเลียง แกงส้ม รปู แบบและลักษณะการถา่ ยทอด การประชาสัมพนั ธ์ เผยแพรภ่ ูมิปญั ญาท้องถ่ิน ยงั ไม่เคยมกี ารเผยแพร/่ ใชเ้ ฉพาะบุคคล เคยเผยแพร่เฉพาะในชุมชน มีการเผยแพร่ผ่านสือ่ มวลชนและสือ่ อื่นอยา่ งแพรห่ ลาย มกี ารดูงานจากบคุ คลภายนอก จานวน...................คร้งั จานวน....................คน มกี ารนาไปใช้ ในพ้ืนที่....50.......คน นอกพืน้ ท.ี่ .......-........คน ลักษณะของภูมิปัญญาทอ้ งถ่ิน การพฒั นาต่อยอดภูมปิ ญั ญาให้เป็นนวัตกรรม คณุ ค่า (มลู ค่า) และความ ภาคภมู ใิ จ ภมู ปิ ัญญาท้องถนิ่ /นวตั กรรมทคี่ ดิ คน้ ขน้ึ มาใหม่ ภมู ปิ ัญญาท้องถ่ินดั่งเดมิ ไดร้ ับการยกย่องทอดมาจาก ลักษณะของภูมิปัญญาท้องถ่ินและความภาคภูมิใจ ด้านการให้ความรู้ด้านการทาอาหารของ นางสาวไพลิน อิ่มพิทักษ์ ได้รับการถ่ายทอดจาก บิดา – มารดา และได้นามาต่อยอดส่งเสริมด้านอาชีพทา ให้ครอบครัวของ นางสาวไพลนิ อมิ่ พิทกั ษ์ มีอาชพี คา้ ขายและยังเป็นแหล่งเรียนรู้ให้กับชาวตาบลขุนพิทักษ์ ได้เขา้ มาศึกษาเรยี นรู้อีกด้วย

รูปภาพเจ้าของภมู ิปัญญา นางสาวไพลนิ อ่ิมพิทักษ์ (เจ้าของปราชญ์) ภาพกจิ กรรม นางสาวไพลนิ อิ่มพทิ ักษ์ เป็นบุคคลท่ีมีความสามารถด้านการทาอาหาร รวมถงึ มีรสชาติทนี่ ุม่ นวล ไม่เผ็ดมาก มคี วามกลมกลอ่ มเปน็ หลัก ดงั นั้นเวลาในชุมชนมีงานหรอื กจิ กรรมใด ชาวบา้ นจะมารว่ มตวั กัน เพอื่ ทาอาหาร ถ่ายทอดออกมาเปน็ อาหารทม่ี ีรสชาตคิ วามอร่อยไมแ่ พช้ าตใิ ดในโลก อกี ทง้ั คุณค่าทางอาหาร และโภชนาการ แต่เสน่หอ์ ีกอยา่ งหนึง่ ท่ีขาดมิได้กค็ ือ ความหลากหลายของอาหารในแต่ละภาค แน่นอนวา่ รสชาติย่อมแตกต่างกัน ขึน้ กับความนยิ มชมชอบของผู้รับประทาน แต่ที่สามารถรบั รองได้ คือ ความอร่อย ของอาหารเหล่านัน้

แบบบันทกึ ชุดข้อมลู คลงั ปัญญา - ภูมปญั ญาท้องถนิ่ ตาบลขุนพิทักษ์ อาเภอดาเนนิ สะดวก จังหวัดราชบุรี ช่ือภูมิปัญญา การทาห่อหมก ชือ่ นางสาวพรรณี นามสกุล อนิ แสงจันทร์ เกดิ วันที่ 27 ก.พ.2563 ที่อยู่ปจั จุบนั บา้ นเลขท่ี 67 หมู่ 1 ตาบลขนุ พิทักษ์ อาเภอดาเนนิ สะดวก จังหวดั ราชบุรี รหัสไปรษณยี ์ 70130 โทรศัพท์ 095-8658072 Line ID : huay0815879954 Facebook : Pannee Insangchan ความเป็นมาของบคุ คลคลังปญั ญา นางสาวพรรณี อินแสงจันทร์ เป็นบุคคลที่มีภูมิลาเนาท่ีตาบลขุนพิทักษ์ โดยมีความสามารถ ทางดา้ นการทาอาหาร มคี วามร้คู วามสามารถในการทาห่อหมก เป็นหมู่บ้านที่ประชาชนส่วนใหญ่มีอาชีพรับ เกษตรกร และรับจ้างทั่วไป มีปราชญ์ชุมชนที่มีความรู้ด้านการทาห่อหมก ในงานพิธีสาคัญของหมู่บ้าน ปราชญ์ชุมชนมักจะทาห่อหมกปลามาเป็นอาหารในงานทาให้ผู้ร่วมงานได้รับประทานและช่ืนชอบ โดยการ ทาห่อหมกปลา สามารถนาผลผลิตในชุมชนมาแปรรูปก่อให้เกดิ รายได้ จุดเดน่ ของภูมปิ ัญญาท้องถ่ิน 1. เพ่อื เปน็ การเพ่ิมอาชีพและเพิ่มรายไดใ้ หก้ ับคนในชมุ ชน 2. เพอ่ื เปน็ การลดรายจา่ ย สามารถนาผลผลิตในชุมชนมาแปรรูปกอ่ ให้เกิดรายได้ วัตถดุ บิ ท่ีใช้ประโยชนใ์ นผลติ ภัณฑ์ท่เี กิดจากภมู ปิ ญั ญา ซง่ึ พน้ื ท่ีอ่ืนไม่มี ได้แก่ 1. เนอื้ ปลา 2. นา้ พรกิ แกงเผด็ 3. ไข่ไก่ 4. น้าตาลทราย 5. นา้ ปลา 6. กะทิ 7. แป้งขา้ วเจ้า 8. ใบยอ/กะหลา่ ปลซี อย/ผกั กาดขาว/ใบโหระพา 9. พรกิ ช้ีฟ้าซอย 10. ใบมะกรดู หัน่ ฝอย 11. หวั กะทิ (สาหรบั ตกแต่ง)

รายละเอียดของภมู ิปัญญาท้องถิน่ ห่อหมก ของคณุ พรรณี อร่อยขึน้ ชือ่ ทาขายวันต่อวนั มีผู้รูจ้ ักแพรห่ ลาย ปลา ไข่ปลา ท่ีใส่ก็สดๆ ทาให้ผ้ผู ่านไปผ่านมาตอ้ งซ้ือ มปี ระสบการณใ์ นการทากวา่ ๒๐ ปี เป็นสนิ คา้ ขายดีประจาตาบล รูปแบบและลกั ษณะการถ่ายทอด การประชาสัมพนั ธ์ เผยแพร่ภมู ิปัญญาทอ้ งถ่นิ ยงั ไมเ่ คยมีการเผยแพร่/ใช้เฉพาะบุคคล √ เคยเผยแพรเ่ ฉพาะในชมุ ชน มีการเผยแพรผ่ ่านสอ่ื มวลชนและสือ่ อน่ื อย่างแพร่หลาย มีการดงู านจากบคุ คลภายนอก จานวน.....................ครัง้ จานวน...................คน √ มกี ารนาไปใช้ ในพน้ื ท.่ี ..........30..........คน นอกพนื้ ท.ี่ ...............คน ลักษณะของภมู ิปญั ญาท้องถ่ิน การพฒั นาต่อยอดภูมปิ ัญญาใหเ้ ปน็ นวตั กรรม คุณคา่ (มูลค่า) และความ ภาคภูมิใจ การพฒั นาต่อยอดคือ มีการพัฒนาใชเ่ น้อื ปลาหลายชนิดมาปรับปรงุ ให้ห่อหมกมีรสชาตแิ ปลกใหม่และนา่ ทานมากย่ิงขน้ึ นางสาวพรรณี อนิ แสงจนั ทร์ (เจา้ ของปราชญ์)

ภาพประกอบ คุณพรรณี อินแสงจนั ทร์ ได้บอกถึงเคล็ดลบั ความอร่อย ไว้ดงั น้ี 1.การนาปลาช่อนไปผ่งึ ให้แห้งในกระชอนก่อนลงผสมกบั พริกแกงจะทาใหพ้ ริกแกงและกะทเิ ข้าไปในเนื้อ ปลาทาใหร้ สชาตเิ ข้มข้น มีรสอร่อย 2.ใบยอทใ่ี ช้ควรเปน็ ใบยอท่อี ่อนไม่แกจ่ ดั รสชาตขิ องความขมจะน้อย และมีความน่ิมไมแ่ ข็ง 3.ห่อหมกท่ีดีจะต้องเนื้อไมแ่ ฉะ มกี ลิ่นหอมของเครือ่ งแกง กล่นิ ผวิ มะกรูดจะนา รสชาตเิ คม็ พอดี มีความ หวาน และความมนั ของกะทิ สสี นั น่ารับประทาน เคล็ดลบั ความอร่อยน้ที าใหเ้ ป็นทีถ่ กู ปากของคนในชมุ ชน และมีการส่งั ชื้ออย่เู สมอ

แบบบันทกึ ชุดข้อมูลคลังปญั ญา-ภูมิปัญญาท้องถ่นิ ตาบลขนุ พทิ ักษ์ อาเภอดาเนนิ สะดวก จงั หวัดราชบรุ ี ชอ่ื ภูมิปญั ญา : การปรับแตง่ หนา้ ดนิ เพอื่ การเกษตร ช่อื นายเอกชยั นามสกลุ เถอ่ื นบญุ วันเดือนปีเกิด : 29 ธนั วาคม พ.ศ. 2536 ทีอ่ ยูป่ ัจจุบัน (ที่สามารถตดิ ต่อได้) : บา้ นเลขที่ 1 หมู่ที่ 37/2 หมทู่ .่ี 7 ตาบล ขนุ พทิ ักษ์ อาเภอ/เขต ดาเนนิ สะดวก จงั หวดั ราชบุรี รหัสไปรษณีย์ 70130 โทรศัพท์ : 088-6447021 Facebook : https://www.facebook.com/akechai.teaunboon ความเป็นมาของบคุ คลคลังปัญญา คณุ เอกชยั เถอ่ื นบญุ เป็นคนพืน้ เพอย่ทู ต่ี าบลขุนพทิ ักษ์ ตลอดจนมีครอบครัวที่ทาการเกษตรและมี พน้ื ฐานครอบครัวท่ีทาการเกษตรมานับ 10 ปี ตลอดจนบิดา กเ็ ปน็ ผ้สู ั่งสอนการขับรถแม็คโค เพราะสังคมใน อาเภอดาเนินสะดวก ส่วนใหญ่ทาการเกษตรกัน จึงทาให้การทาร่องสวนเป็นสิ่งท่ีสาคัญมาก ในการทา การเกษตร เพราะจะมีผลการการเก็บผลผลิตและ การปลูกพืชแบบต่าง ๆ เช่น สวนมะพร้าวน้ัน ร่องสวน ต้องกว้าง เนื่องจากมะพร้าวเป็นพืชที่ต้องการน้าล้อมรอบด้วย ตลอดจนนายเอกชัยเป็นผู้มีความใฝ่รู้ด้าน การทาสวนปรับตกแต่งร่องสวนการเตรียมพื้นที่ปลูกทางการเกษตร เป็นปัจจัยสาคัญที่จะทาให้การปลูกพืช เพื่อให้ประสบความสาเร็จต้องปรบั พน้ื ท่ผี ิวหนา้ ดินใหส้ ม่าเสมอ มนี ้าระบบการถา่ ยเทน่ ้าทส่ี ะดวก ดนิ เป็นทรัพยากรท่ีสาคญั ตอ่ การเกษตร เนื่องจากดินเป็นปัจจัยขั้นพ้ืนฐานในการดารงชีวิตของพืช โดยทั่วไปดินที่มีความเหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของพืช และการกลับหน้าดินก็เป็นส่ิงจาเป็นในการทา การเกษตรด้วย จุดเด่นของภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถนิ่ - เปน็ ผทู้ ส่ี ามารถปรับแต่งหน้าในการทาเกษตรได้ รายละเอียดของภมู ิปัญญาท้องถิ่น - คุณเอกชัย เถ่ือนบุญ มีเรือในคลองร่องสวน ท้ังหมด 5 คัน และรถแม็คโคใหญ่ใช้ทอยดิน กด เสาเข็ม เบกิ สวน ท้งั หมด 3 คัน รายละเอียดอัตราคา่ บริการ -รถแม็คโคคนั ใหญม่ อี ตั ราคา่ บรกิ าร ชวั่ โมงละ 900 บาท -รถแม็คโคทีอ่ ยใู่ นเรือ ทางานในคลอง ช่วั โมงละ 350 บาท -รถแม็คโคเบกิ สวน ชัว่ โมงละ 600 บาท

รูปแบบและลกั ษณะการถา่ ยทอด การประชาสมั พนั ธ์ เผยแพร่ภมู ปิ ัญญาท้องถิน่ ยงั ไมเ่ คยมกี ารเผยแพร/่ ใช้เฉพาะบุคคล เคยเผยแพร่เฉพาะในชมุ ชน มีการเผยแพรผ่ า่ นสื่อมวลชนและสอื่ อืน่ อย่างแพร่หลาย มกี ารดงู านจากบุคคลภายนอก จานวน .......ครงั้ จานวน............คน มีการนาไปใช้ อนื่ ๆ (ระบุ) ลักษณะของภูมิปัญญาท้องถ่ิน การพัฒนาต่อยอดภูมิปัญญาให้เป็นนวัตกรรม คุณค่า (มูลค่า) และ ความภาคภมู ใิ จ ภมู ิปัญญาทอ้ งถน่ิ /นวัตกรรมทค่ี ิดคน้ ข้นึ มาใหม่ ภมู ิปญั ญาทอ้ งถิ่นด้งั เดมิ ไดร้ ับการถา่ ยทอดมาจาก ภูมปิ ัญญาทอ้ งถ่ินทไ่ี ดพ้ ฒั นาและต่อยอด แบบเดิมคือ การขุดลอกคูคลองในสมัยก่อนนั้นใช้แรงงานคนแรงงานทาส เข่นการขุดคลอง ดาเนินสะดวกนัน้ ใชแ้ รงงานคนมากมาย แต่ก็ต้องใช้เวลานานในการท่ีจะขุดได้สาเร็จและตลอดจนเคร่ืองมือ ในการขุดเจาะก็ไม่ทันสมัย ในการทาการเกษตรก็เช่นกันในสมัยก่อนน้ันการทาการเกษตรน้ันใช้แรงงานคน เป็นหลัก ทาร่องสวนหรือการจุดเจาะหลุมเพ่ือทาการเกษตรนั้น ก็ใช้แรงงานทาด้วย ทาให้เสียเวลามากใน การทาการเกษตร การพฒั นาต่อยอด เม่อื โลกมวี ิวฒั นาการมกี ารใช้เทคโนโลยเี ขา้ มาทาให้การเกษตรไดพ้ ฒั นาการการตอ่ ไปมากมายเช่น ใชร้ ถแมค็ โค ในการขุดเจาะหลมุ ในการเกษตร และ การใช้รถในการทาร่องสวน และการตกแตง่ ร่องสวนใหม้ ี ขนาดตามทต่ี ้องการ เชน่ การปลูกมะพร้าวนนั้ เราต้องใช้ร่องสวนท่ใี หญ่ งานตกแตง่ ดินของรถแม็คโคจงึ เป็น สงิ่ จาเปน็ มากในการทาการตกแต่งดนิ ในการทาเกษตร เพราะในทุกๆๆปี นัน้ การทาเกษตร ร่องสวนเราก็จะ มีการสึกกรอ่ นไปตาม กระแสนา้ และการที่พชื ผล ตลอดจนแรงงานคนเหยีบย่า ทาใหต้ ้องมีการจัดแต่งร่อง สวนในทกุ ๆ 2-3 ปี ฉะนั้นการทาศิลปะการตกแตง่ ดินจึงเป็นอาชพี และความเช่ยี วชาญทีด่ ี และเปน็ ที่ ตอ้ งการของท้องตลาดมาก ซึ่งต้องอาศัยความชานาญและเช่ียวชาญเฉพาะตวั ดว้ ย

นายเอกชยั นามสกุล เถื่อนบุญ รูปภาพเจ้าของภมู ิปัญญา ลักษณะงานของเอกชัย นามสกุล เถื่อนบญุ มีหลากหลายรปู แบบ เช่นการปรับรอ่ งสวน พ้นื ท่ี เก่ียวกบั การเกษตร และการปรบั พ้ืนท่ตี ามท่ลี กู คา้ สั่งตามความตอ้ งการ

ที่ปรกึ ษา คณะผจู้ ัดทา 1. นายทวีสทิ ธ์ิ แซมเพชร 2. นางสาวจติ รา ถนั อาบ ผู้อานวยการ กศน.อาเภอดาเนินสะดวก 3. นางเอ้ืองทิพย์ แสงรุง่ เรอื ง ครู กศน.อาเภอดาเนินสะดวก 4. นางอนั ชัน จันทร์พูล ครู กศน.อาเภอดาเนนิ สะดวก ครู กศน.อาเภอดาเนินสะดวก รวบรวม/จัดทาข้อมลู /บรรณาธการ ครู กศน.ตาบลขนุ พทิ ักษ์ นายประพันธ์ จาเล