จดหมายข่าวชุมชนคนรักสุขภาพ_ฉบับสร้างสุข_ประจำเดือนมิถุนายน_2562

จดหมายขา่ วชมุ ชนคนรักสุขภาพ ฉบบั ปที ี่ 15 ฉบับที่ 212 มิถนุ ายน 2562 คุยกบั ลูก Carbonโฉมใหม่ ลด ฉบับยุค 4.0 Footprintท่ีกอ่ ใหเ้ กิดสภาวะโลกร้อน แจก เคล็ดไม่ลับ คุยลูกวัยรุ่น ยุค 4.0 กระตุ้นสมอง ด้วยการออกมาเล่น ฟร!ี งานวิจัยไขความลับ ปุ่มหยุดอาหารอ้วน ส�ำนักงานกองทุนสนบั สนุนการสร้างเสรมิ สขุ ภาพ (สสส.)

จากใจผ้จู ดั การ สวสั ดคี รับ เพ่ือนรว่ มสรา้ งสขุ ทกุ คน ในเดือนนี้ ฝนเร่ิมตกมาดับความร้อนแล้งของฤดูร้อน โรงเรียนเร่ิมเปิดเทอมให้เด็ก ๆ ดร.สปุ รดี า อดลุ ยานนท์ เร่ิมวงจรชน้ั ปกี ารศกึ ษาใหม่อันเปน็ หมุดหมายของการเตบิ โตอีกกา้ วหนง่ึ ของชวี ิต อย่างไรก็ตาม แม้ว่ามีข้อควรระวัง เด็กในยุคปจจุบันท่ีโลกแห่งการเปล่ียนแปลงหมุนเร็วขึ้น ต้องปรับตัวกับส่ิงแวดล้อมที่ ด้านสุขภาพต่อการอยู่หน้าจอของเด็ก เปล่ียนแปลงเร็ว ปรับตัวสู่การแข่งขันไม่เพียงในชั้นเรียน ในเมือง ในประเทศ แต่ต้องเตรียมสู่เวที แต่เราก็ปฏิเสธความเปนจริงของยุคสมัย แข่งขันไร้พรมแดนของโลก ความเครียด ความกดดันย่อมเพ่ิมทวีคูณ และหลาย ๆ คร้ังท่ีเด็กไม่รู้ เทคโนโลยีดิจิทัลท่ีฝงแทรกอยู่ในวิถีชีวิต จะหนั หนา้ ไปปรกึ ษาใคร เพราะครอบครวั แมว้ า่ จะมคี วามรกั ความหว่ งใยเตม็ เปย ม แตด่ ว้ ยขอ้ จา� กดั และคณุ ประโยชนจ์ ากการใชอ้ ยา่ งเหมาะสม ของเวลา ด้วยความแตกต่างของยุคสมัยที่เปลี่ยนแปลงเร็ว ท�าให้เกิดช่องว่างในการส่ือสาร ในชวี ติ ประจา� วนั ไมไ่ ด้ จนกลายเปนเพิม่ ความเครียดแกเ่ ดก็ และไม่สามารถนา� ไปการแกไ้ ขปญ หาทีเ่ ด็กเผชญิ ได้ สสส. และภาคีด้านการส่ือสาร สสส. ได้สนับสนุนด้วยการประสานองค์ความรู้ ผ่านสื่อออนไลน์ “รอลูกเลิกเรียน” ได้ร่วมกันศึกษาเพื่อความเข้าใจโลกใหม่ ให้ครอบครัวสามารถติดตาม และเรียนรู้ผ่านส่ือท่ีผสมผสานระหว่างวิธีน�าเสนอทันยุคสมัย ของวัยรุ่นยุควุ่นเน็ตน้ี เพื่อการเรียนรู้ และความรู้ที่ถูกต้องจากจิตแพทย์ ท่ีผ่านการสังเคราะห์ให้เข้าใจง่าย ในโครงการรอลูกเลิกเรียน และเข้าใจความซับซ้อนของโลกออนไลน์ เพ่ือหวังให้ยกระดับและพัฒนาความสมั พันธอ์ ันดีในครอบครัว กับวัยรุ่นที่มีหลากหลายมิติ ทั้งการสร้าง ตัวตน ความสัมพันธ์ระหว่างโลกออฟไลน์ การน�าเสนอลักษณะดังกล่าวเช่ือว่าจะสามารถปดช่องว่างระหว่างวัยด้วยความรัก และออนไลน์ การจดั การความเปนส่วนตวั และการสอื่ สารอยา่ งเขา้ ใจ ซงึ่ พอ่ แม่ ผปู้ กครอง สามารถเขา้ มามสี ว่ นรว่ มและเรยี นรจู้ ากประสบการณ์ พื้นที่ออนไลน์ การเรียนรู้ การท�างาน ของครอบครัวต่าง ๆ ทีไ่ ด้รบั การคัดเลือกมา และเรียนรู้วิธแี กป้ ญ หาอย่างตรงจุดโดยผู้เชยี่ วชาญ การเมืองและความเปนพลเมืองดิจิทัล ตลอดจนถงึ อันตรายและความเสยี่ งใหม่ ๆ อกี ดา้ นหนง่ึ ทเ่ี ราตอ้ งใสใ่ จกนั เพม่ิ ขน้ึ คอื สอื่ ออนไลนท์ เี่ ขา้ มาแทนทก่ี ารสอื่ สารและความสมั พนั ธ์ เช่น การรังแกบนโลกไซเบอร์ (cyber แบบด้งั เดิมมาพร้อมกบั การสรา้ งโลกเสมือนมาค่ขู นานกบั ชีวิตส่วนท่ีสมั ผสั จริง bullying) การเสพติดออนไลน์ และชุด ทักษะและความรู้ท่จี า� เปนในยุคดจิ ิทัล รายงานสุขภาพคนไทย 2562 ระบวุ า่ คนไทยใชเ้ วลากับอนิ เทอร์เนต็ เฉลยี่ 10 ชว่ั โมง 5 นาที ต่อวนั ซึ่งน่าจะมากกวา่ ครึ่งหน่ึงของเวลาตน่ื โลกเสมือนนจี้ ึงมบี ทบาทส�าคญั ย่ิงต่อการเรยี นรู้โลก ห นั ง สื อ ส อ ง เ ล ่ ม แ ร ก ท่ี อ อ ก ม า โดยเฉพาะในเดก็ และเยาวชน ในโครงการน้ี ได้แก่ How the World Changed Social Media (Why We Post) ในด้านลบต่อสุขภาพการท่ี “เด็กติดจอ” น�ามาซ่ึงพฤติกรรมเนือยน่ิง จนมีความเสี่ยงต่อ และ “เข้าใจโลกใหม่ของวัยรุ่นวุ่นเน็ต” การเกิดปญหาสุขภาพหลายรูปแบบ ไม่ว่าจะเปนเร่ืองของร่างกาย น�้าหนักตัวน้อยเกินไป (It’s complicated : The Social Lives มากเกินไป ส่วนสูงไม่ได้มาตรฐาน ซง่ึ มคี วามสัมพนั ธ์ไปถึงเร่อื งของสตปิ ญ ญา และยงั พบวา่ เด็กมี of Networked Teens) ท่ีเพิ่งเปดตัวไป ปญ หาสมาธสิ นั้ พัฒนาการไม่สมวยั ทเ่ี กิดมาจาก พอ่ แม่ หยบิ ย่นื จอต่าง ๆ ใหล้ ูกกอ่ นเวลาอนั ควร และจะตามมาด้วยชุดความรู้และกิจกรรม และยงั ไมค่ วบคุมการใชง้ านใหเ้ หมาะสม เพอ่ื การสงั เคราะหค์ วามเขา้ ใจและทางออก ตา่ งๆ ต่อไป ไม่ได้เปนเรื่องแปลกเลยถ้าเราเห็นเด็กในร้านอาหารมีจอมือถือ แท็บเล็ตวางอยู่ตรงหน้า แทนท่ีจะใช้มือหยิบจับอาหาร มองดูสีสันบนจาน หรือสูดกลิ่นอาหารบนโตะ สิ่งที่เกิดขึ้นนี้ โปรดติดตามและเรียนรู้ร่วมกัน ส่วนหน่ึงเปนเพราะพ่อแม่ส่วนใหญ่เห็นว่า เด็กจะอยู่นิ่ง ควบคุมง่าย เมื่อมีจอเหล่านี้ รวมท้ัง เพอื่ ชว่ ยกนั สรา้ งสมดลุ อนั นาํ มาซง่ึ สขุ ภาวะ พอ่ แมเ่ องกม็ วั อยกู่ บั สงั คมกม้ หนา้ เชน่ เดยี วกนั รตู้ วั อกี ที เดก็ กไ็ มส่ ามารถขาดจอได้ บางคนรา้ ยแรง ใหก้ บั ชวี ิตในยุคดิจิทัล ถงึ ข้ันเกดิ อาการสมาธสิ ั้น และเกิดโอกาสเปน ออทสิ ตกิ เทียมมากขน้ึ ยังพบอีกว่า เด็กท่ีถูกท้ิงให้อยู่กับจอนาน ๆ หรือ ติดจอต้ังแต่อายุน้อย มีความสุ่มเสี่ยง ต่อการเปน “ภาวะโรคซึมเศร้า” เมื่อโตขึ้น มากกว่าเด็กที่ถูกเลี้ยงมาอย่างสมบูรณ์ท้ังกายและใจ เพราะมีความใกล้ชิดพอ่ แม่และคนรอบขา้ ง องคก์ ารอนามยั โลกเพงิ่ จะออกแนวปฏบิ ตั สิ า� หรบั พอ่ แมถ่ งึ การทค่ี วรจะใหล้ กู ใชก้ ารดหู นา้ จอ เพ่ือการบันเทิง การเล่นเกมออนไลน์ หรือการศึกษาเม่ือเดือนเมษายนปนี้เองว่า ช่วงอายุ 1-2 ป เด็กๆ ไมค่ วรใช้เวลาอยู่กับหนา้ จอ ส่วนเด็กอายุ 2-4 ป ไม่ควรใชเ้ วลาเกิน 1 ชวั่ โมงต่อวนั คนไทยมสี ขุ ภาวะ สสส. มหี นา้ ทสี่ ง่ เสรมิ สนบั สนนุ ใหป้ ระชาชนมพี ฤตกิ รรมสรา้ งเสรมิ สขุ ภาพและลด ละ เลกิ พฤตกิ รรม ท่เี สยี่ งต่อการทาํ ลายสขุ ภาพซ่ึงนําไปสู่การมสี ุขภาพกายแข็งแรง สุขภาพจติ สมบูรณแ์ ละมีคณุ ภาพ อย่างยงั่ ยืน ชวี ติ ทด่ี ี ซง่ึ ถือเปน็ พฒั นาการดา้ นสขุ ภาพอีกด้านหนึง่ ซึง่ สาํ คัญไม่ยิ่งหยอ่ นกวา่ การรกั ษาพยาบาล













พญ.วมิ ลรัตน์ วันเพ็ญ รองผอู้ าํ นวยการสถาบนั สขุ ภาพจติ เดก็ และวยั รนุ่ ราชนครนิ ทร์ กรมสขุ ภาพจติ กระทรวงสาธารณสุข ปัจจุบันครอบครัวต้องเผชิญกับ ความท้าทายในการส่ือสารกับวัยรุ่นมากกว่า ในอดีต ทั้งทางด้านอารมณ์ ความวิตกกังวล ซึมเศร้า ท่ีมาจากลักษณะครอบครัวที่เปล่ียนแปลงไป สภาพลกั ษณะสงั คม สง่ิ แวดลอ้ มทเ่ี ปลย่ี นไป การสอ่ื สารกบั ลกู หวั ใจจรงิ ๆ ไมต่ อ้ งใชเ้ วลาเยอะ แคเ่ ขา้ ใจลกั ษณะของวยั รนุ่ วา่ เปน็ วยั ทต่ี อ้ งการแสดงตวั ตน ไดร้ บั การยอมรบั การดบุ น่ เหมอื น เดก็ เลก็ ๆ อาจจะใช้ไมไ่ ดผ้ ลอกี ต่อไป วิธีการส่ือสารเชิงบวก พ่อแม่ ต้องเปล่ียนตัวเองให้เข้าใจสิ่งที่ลูกเป็น สิ่งที่ลูกท�า อย่าปล่อยให้โอกาสท่ีจะช่ืนชม ให้ก�าลังใจลูกหลุดลอยไป ทุกครั้งที่สามารถท�าในสิ่งที่ดี ต้องให้ค�าชมเป็นยาใจกับลูก ส่วนเร่ืองการว่ากล่าวตักเตือน หรอื บ่น อาจต้องเปลีย่ นเทคนคิ ไป เรม่ิ ตน้ ดว้ ยคา� พดู เชงิ บวก กอ่ นทีจ่ ะบอกจุดประสงค์ของเรา เชน่ ใหข้ ึน้ ต้นด้วยตวั เอง เลยว่า แม่ หรอื พ่อ อยากให้ปดิ โทรศพั ทน์ ะลูก และใสค่ วามห่วงใยส้นั ๆ รับรองวา่ ลูกวัยรุ่นอยากคุยกับเราเพิม่ มากข้นึ ตามหลกั การ การพูดข้นึ ตน้ ว่า “เธอ” หรือชอื่ ของลูก อาจท�าใหม้ ีค�าต�าหนติ ามหลงั ได้ แต่หากเราเร่ิมบทสนทนา ดว้ ย “ฉนั ” หรอื การแทนตวั เอง จะทา� ใหไ้ มเ่ กดิ คา� พดู ทไ่ี มด่ ี เพราะเรากา� ลงั พดู ถงึ ตวั เองอยู่ เทคนคิ การสอื่ สารนน้ั เปน็ เรอ่ื ง ทท่ี กุ คนสามารถเรยี นรแู้ ละปรบั เปลี่ยนได้ นางสาวณฐั ยา บุญภักดี ผอู้ ํานวยการสํานักสนบั สนนุ สุขภาวะเด็ก เยาวชน และครอบครัว สสส. สสส. เห็นช่องว่างการส่ือสารระหว่างพ่อแม่ ลูก หรือผู้ใหญ่ในบ้านที่มีลูกหลานวัยรุ่น ซง่ึ เปน็ เรอื่ งทน่ี า่ เปน็ หว่ ง เพราะความไมเ่ ขา้ ใจหรอื ชอ่ งวา่ งนนั้ มคี วามซบั ซอ้ นมากกวา่ สมยั กอ่ น ความแตกต่างของรายการน้ีคือ ได้รับความรู้บวกสาระบันเทิงในทันที มีลิงก์ให้เข้ากลุ่ม และมแี บบสอบถามวดั ระดบั ปญั หาการสอื่ สารทเี่ กดิ ขน้ึ ในครอบครวั มกี ารเชอ่ื มโยงและสง่ ตอ่ ไปยงั ผเู้ ชย่ี วชาญในการรว่ มกนั แกไ้ ขปญั หาทเ่ี กดิ ขนึ้ เพราะฉะนนั้ มนั ไมใ่ ชแ่ คด่ แู ลว้ จบแตม่ ตี วั ชว่ ย ทต่ี ดิ ตาม นา่ จะเป็นคร้งั แรกสา� หรบั เมอื งไทยทม่ี สี อื่ รปู แบบน้ีมาเปน็ ตัวชว่ ยครอบครัว สสส. มองว่า ต้องเข้าไปหนุนเสริมและเพ่ิมประสิทธิภาพในการเข้าถึงส่ือและการแก้ไขปัญหาการส่ือสารภายใน ครอบครัว และหวังว่ากระบวนการคิดงานของแพลตฟอร์มออนไลน์ช้ินน้ี จะเห็นผลลัพธ์ข้ึน อย่างน้อยก็ให้ครอบครัว ไดม้ คี วามรู้ และเทคนคิ ทจ่ี ะนา� ไปปรับใช้กับครอบครวั ตอ่ ไป บางปัญหาเราไมร่ ูจ้ ะไปหาทางแก้ทไี่ หน หรอื ถามใคร การมีแพลตฟอร์มออนไลน์ และรายการรอลูกเลกิ เรียน ของ สสส. ทา� ให้เราเขา้ ถึงค�าตอบจากผเู้ ชย่ี วชาญได้ง่ายข้นึ ท่มี า : งานเสวนา “แพลตฟอรม ออนไลนกับการสอื่ สารกบั ลูกหลานวัยรนุ ยุค 4.0” และเปิดตวั รายการทีวี “รอลกู เลกิ เรียน” (After school) ณ อาคารศูนยเ์ รียนร้สู ขุ ภาวะ สสส. พชิ ชาภา ประชารักษ์ (แม่จ๋วิ )















“การทํางานเร่ืองป้องกันการต้ังครรภ์ในวัยรุ่นที่ผ่านมา ทําให้พบ “จุดที่คิดว่า สสส. มีส่วนอย่างมากและ ความทา้ ทายและประสบการณท์ เ่ี กดิ ขน้ึ คอื วยั รนุ่ มที ศั นคติ ความรทู้ ไี่ มถ่ กู ตอ้ ง ทาํ ไดด้ ี คอื การสนบั สนนุ ใหอ้ งคก์ รหรอื เครอื ขา่ ย เชน่ มเี ซก็ สเ์ ปลยี่ นคนู่ อน แตใ่ ชว้ ธิ กี ารปอ้ งกนั การตง้ั ครรภท์ ไ่ี มม่ ปี ระสทิ ธภิ าพ ต่าง ๆ ที่อยู่นอกเหนือระบบรัฐ เข้าไปเชื่อมกับ และเปน็ การเขา้ ถงึ แตว่ ยั รนุ่ หญงิ เทา่ นนั้ ทสี่ าํ คญั การเตรยี มผใู้ หญห่ รอื ครอบครวั หลายๆ หนว่ ยงานของภาครฐั เนอ่ื งจากการทาํ งาน จาํ เปน็ อยา่ งยง่ิ เพราะพอ่ แม่ ผปู้ กครองเขา้ ใจวา่ เรอ่ื งเพศลกู เรยี นรดู้ ว้ ยตวั เอง ที่ผ่านมามีข้อสังเกตท่ีเห็นชัดเจน คือ แต่ละ และไมร่ ู้ว่าเร่ิมคยุ กับลูกเร่อื งเพศอย่างไร หน่วยงานก็จะทํางานตามภารกิจของตัวเอง การท่ีจะชักชวนหน่วยงานอ่ืนมาร่วมกันทํางาน นอกจากนี้ หากให้หน่วยงานภาครัฐขับเคลื่อนเร่ืองนี้เพียงลําพังจะมี เพื่อพัฒนาไมค่ อ่ ยมีมากนัก อาจจะด้วยข้อจํากัด ข้อจํากัดที่ระบบไม่คล่องตัว การทํางานมีสะดุดและงบประมาณไม่เพียงพอ หลาย ๆ อยา่ ง ทาํ ใหก้ ารบรู ณาการยงั ไมเ่ ตม็ ทพ่ี อ แต่หากให้องค์กรสาธารณประโยชน์เข้าร่วมเป็นกลไกการขับเคลื่อนด้วยจะ แตก่ ารท่ี สสส. สนบั สนุนภาคใี ห้เป็นกลไกกลาง ตอบโจทย์ ระบบการทํางานท่ีมีความคล่องตัว เข้าถึงงบประมาณในพ้ืนที่ เชื่อมประสานงานของทุกหน่วยงานเข้าด้วยกัน และแหลง่ ทนุ อน่ื ๆ เพื่อหนุนเสรมิ งานในระบบ” นายยงยุทธกล่าว จงึ ทาํ ใหก้ ารทาํ งานขบั เคลอ่ื นมพี ลงั เปน็ หนงึ่ เดยี ว โอกาสสําเรจ็ จะเพม่ิ มากข้ึน” เม่อื การทํางานสมั ฤทธผิ์ ลจากการประสานงานของทุกฝา่ ย กท็ ําให้การ ทาํ งานยง่ิ สนกุ และมพี ลงั จะขบั เคลอ่ื นใหส้ ามารถทาํ งานตอ่ ไปได้ โดยคณุ ยงยทุ ธ ไมว่ ่าจะทาํ งานในจุดใด หากใช้ประโยชน์ท่ี ไดแ้ ลกเปลยี่ นความคดิ จากการทาํ งานวา่ การทจี่ ะทาํ งานแบบบรู ณาการรว่ มกนั ผู้อนื่ จะได้รบั เปน็ ท่ีตัง้ ก็สามารถทจี่ ะตงั้ ใจทําให้ ไปได้นนั้ ลาํ ดับแรกตอ้ งเหน็ ความสาํ คญั ของงานทท่ี าํ เช่น เห็นความสําคัญ งานสําเร็จลุล่วงไปได้ด้วยดีอย่างมีความสุข ของปญั หาเยาวชนทม่ี ที ั้งเรอ่ื งทอ้ งไมพ่ ร้อม โรคติดตอ่ ทางเพศสัมพันธ์ และ และสรา้ งสมดุลใหก้ ับชีวิตไดเ้ ชน่ เดียวกนั ยาเสพตดิ ทสี่ งู ขนึ้ หากไมท่ าํ อะไรแนวโนม้ กจ็ ะเพมิ่ ขนึ้ เพราะฉะนน้ั การทาํ งาน ร่วมกนั ทงั้ จงั หวัดเป็นภาคีเครือขา่ ยจะดีกว่า เพราะบางครง้ั ในบางเร่อื งเราไม่ เชยี่ วชาญ กส็ ามารถทาํ งานประสานหนว่ ยงานหรอื องคก์ รทมี่ คี วามเชยี่ วชาญ ในเรอื่ งนน้ั ๆ เป็นพิเศษได้ โดยทุกคนมเี ป้าหมายเดียวกนั วา่ ตอ้ งการเหน็ เด็ก และเยาวชนลําปางเปน็ อยา่ งไร การทํางานก็จะมงุ่ ไปในทศิ ทางเดียวกนั ทา้ ยท่ีสดุ นายยงยุทธ บอกว่า การได้ทาํ งานรว่ มกนั เป็นภาคีของ สสส. แมจ้ ะมกี รอบการใชง้ บประมาณไมต่ า่ งจากภาครฐั แตม่ คี วามงา่ ยกวา่ ตรงทม่ี ี แหล่งทุนและจัดสรรเป็นเงินก้อนทําให้สามารถทําได้ในระดับที่ใหญ่กว่า การขอสนับสนุนงบประมาณจากภาครัฐเพียงอย่างเดียว ซึ่งมักจะได้ งบประมาณท่ีไม่เพียงพอในการทํางาน เว้นแต่จะเป็นโครงการใหญ่ ทผ่ี บู้ รหิ ารใหค้ วามสาํ คญั จงึ จะไดร้ บั งบประมาณมาก แตก่ ารเปน็ ภาคี ของ สสส. เมื่อหารือร่วมกันแล้วเห็นว่า เป็นโครงการที่เกิดประโยชน์ ก็สามารถเสนอขอรับงบประมาณสนับสนุนให้เพียงพอต่อการทํางาน เพ่อื ประโยชน์ของสังคมตอ่ ไปได้ ตดิ ตาม เฟซบกุ๊ แฟนเพจ : คนสรา้ งสขุ