สมุนไพร‘ฟ้าทะลายโจร’

สมนุ ไพร‘ฟ้าทะลายโจร’ สมนุ ไพรสรา้ งภมู ติ า้ นโรคโควดิ -19 หอ้ งสมดุ ประชาชนจงั หวดั ตรงั กศน.อาเภอเมอื งตรงั Trang Public Library

มารู้จักฟา้ ทะลายโจรกนั เถอะ!! ชอื่ วิทยาศาสตร์ : Andrographis paniculata (Burm.f.) Wall.ex Nees ชอ่ื สามัญ : Kariyat , The Creat วงศ์ : ACANTHACEAE ชอื่ อน่ื : หญา้ กันงู (สงขลา) น้าลายพงั พอน ฟา้ ละลายโจร (กรงุ เทพฯ) ฟ้าสาง (พนัส นิคม) เขยตายยายคลมุ สามสิบดี (ร้อยเอด็ ) เมฆทะลาย (ยะลา) ฟ้าสะท้าน (พัทลงุ ) ลกั ษณะทางพฤกษศาสตร์ : ไมล้ ม้ ลกุ สงู 30-70 ซม. ทุกส่วนมีรสขม กิง่ เป็นใบ สเ่ี หล่ยี ม ใบ เดีย่ ว แผน่ ใบสีเขยี วเขม้ เปน็ มัน ดอก ช่อ ออกที่ปลายกิ่งและซอกใบ ดอกย่อย กลีบดอกสขี าว โคนกลบี ตดิ กัน ปลายแยก 2 ปาก ปากบนมี 3 กลบี มีเสน้ สี ม่วงแดงพาดอยู่ ปากล่างมี 2 กลีบ ผล เปน็ ฝกั เมื่อแก่เป็นสีนา้ ตาล แตกได้ ภายในมี เมลด็ จ้านวนมาก สว่ นท่ีใช้ : ทงั ต้น ใบสด ใบแห้ง ใบจะเก็บมาใช้เม่ือตน้ มีอายุได้ 3-5 เดือน สรรพคุณ มี 4 ประการคอื • แกไ้ ข้ทวั่ ๆ ไป เชน่ ไขห้ วดั ไขห้ วดั ใหญ่ • ระงับอาการอกั เสบ พวกไอ เจบ็ คอ คออักเสบ ต่อมทอนซิล หลอดลมอักเสบ ขับเสมหะ รกั ษาโรคผิวหนงั ฝี • แก้ติดเชือ พวกท้าให้ปวดทอ้ ง ท้องเสีย บิด และแก้กระเพาะล้าไส้อกั เสบ • เป็นยาขมเจริญอาหารและการทฟี่ ้าทะลายโจรมสี รรพคณุ 4 ประการนี จึงชวน ใหเ้ ห็นวา่ ตวั ยาต้นนี เป็นยาท่สี ามารถน้าไปใชก้ ว้างขวางมาก จากเหตผุ ลท่ีฟา้ ทะลายโจรมี ฤทธิ์ ระงับการตดิ เชอื หรอื ระงบั การเจรญิ เติบโตของเชอื โรคได้

• ข้อมลู ทางวิทยาศาสตร์ ใบฟา้ ทะลายโจร มสี ารเคมปี ระกอบอย่หู ลายประเภท แต่ท่ีเปน็ สาระส้าคญั ในการ ออกฤทธิ์ คือ สารกลุ่ม Lactone คือ • สารแอดโดรกราโฟไลด์ (andrographolide) • สารนีโอแอนโดรกราโฟไลด์ (neo-andrographolide) • 14-ดีอ๊อกซแี่ อนโดรกราโฟไลด์ (14-deoxy-andrographolide) ฟ้าทะลาย โจรเปน็ ยาเก่าแกข่ องประเทศจีน ท่ใี ช้ในการแกฝ้ ี แก้อกั เสบ และรกั ษาโรคบดิ การวิจยั ดา้ นเภสชั วิทยาพบว่า ฟา้ ทะลายโจรสามารถยับยัง เชอื แบคทีเรยี อัน เปน็ สาเหตขุ องการเป็นหนองได้ และมีการศกึ ษาวิจยั ของโรงพยาบาลบ้าราศ นราดูร ถงึ ฤทธ์ิในการรกั ษาโรคอุจจาระรว่ งและบดิ แบคทีเรยี เปรียบเทยี บกบั เตตราซยั คลนิ ในผ้ปู ว่ ย 200 ราย อายรุ ะหว่าง 16-55 ปี ได้มีการเปรยี บเทยี บ ระยะเวลาทถี่ ่ายอุจจาระเหลว จา้ นวนอุจจาระเหลว นา้ เกลือ ที่ใหท้ ดแทนระหว่างฟา้ ทะลายโจรกบั เตตราซันคลนิ พบวา่ สมุนไพรฟา้ ทะลาย โจร ลดจ้านวนอุจจาระรว่ งและจ้านวนน้าเกลือที่ใหท้ ดแทนอย่างน่าพอใจ แม้วา่ จากการทดสอบทางสถิติ จะไม่มีความแตกต่างโดยในสา้ คญั กต็ าม สว่ น การลดเชอื อหวิ าตกโรคในอจุ จาระ ฟ้าทะลายโจรไมไ่ ดผ้ ลดีเทา่ เตตราซัยคลิน นอกจากนยี ังมีโรงพยาบาลชุมชนบางแหง่ ได้ใช้ฟา้ ทะลายโจรรกั ษาอาการเจบ็ คอไดผ้ ลดีอีกดว้ ย มีฤทธ์ิเชน่ เดยี วกับเพน็ นซิ ิลินเมอ่ื เทยี บกับยาแผนปจั จุบัน เท่ากับเปน็ การชว่ ยใหม้ ีผู้สนใจทดลองใชย้ านีรักษาโรคตา่ ง ๆ มากขนึ

• วธิ แี ละปริมาณท่ีใช้ 1.ถ้าใช้แกไ้ ข้เปน็ หวัด ปวดหัวตวั ร้อน ใชใ้ บและกงิ่ 1 ก้ามอื (แหง้ หนัก 3 กรมั สดหนกั 25 กรมั ) ตม้ นา้ ดืม่ ก่อนอาหารวันละ 2 ครงั เชา้ -เยน็ หรอื เวลามอี าการ 2.ถ้าใชแ้ ก้ทอ้ งเสีย ทอ้ งเดิน เป็นบิดมีไข้ ใช้ทงั ต้นหรอื สว่ นทงั 5 ของฟ้าทะลายโจร ผึ่งลมให้แหง้ ห่นั ชินเล็ก ๆ ประมาณ 1 กา้ มอื (หนักประมาณ 3-9 กรัม) ตม้ เอาน้าด่ืมตลอดวนั • ตารบั ยาและวิธใี ช้ 1.ยาชงมีวิธที าดงั นี้ - เอาใบสดหรือแหง้ ก็ได้ ประมาณ 5-7 ใบ แต่ใบสดจะดีกว่า - เตมิ น้าเดอื ดลงจนเกอื บเต็มแกว้ - ปิดฝาทิงไว้ประมาณคร่งึ ช่วั โมง หรอื พอยาอนุ่ แล้วรนิ เอามาด่ืม ขนาดรับประทานครงั ละ 1 แกว้ วนั ละ 3-4 ครัง ก่อนอาหาร, กอ่ นนอน 2.ยาเม็ด (ลูกกลอน) มวี ิธที าดังนี้ - เด็ดใบสดมาล้างให้สะอาดผ่ึงในท่รี ม่ หา้ มตากแดด ควรผึ่งในท่ีมีลม โกรก ใบจะได้แห้งเร็ว - บดเปน็ ผงใหล้ ะเอียด - ปน้ั กบั น้าผึง หรือนา้ เชื่อม เปน็ เมด็ ขนาดเท่าเมด็ ถวั่ เหลือง (หนกั 250 มิลลิกรมั )แลว้ ผึ่งลมใหแ้ หง้ เพราะถา้ ปั้นรับประทานขณะทยี่ ังเปยี ก อยู่จะขมมาก ขนาดรบั ประทานครงั ละ 4-10 เม็ด วันละ 3-4 ครัง กอ่ นอาหาร, กอ่ นนอน

3.แคป๊ ซลู มวี ิธีทาคือ แทนทีผ่ งยาที่ไดจ้ ะปนั้ เป็นยาเม็ด กลับเอามาใส่ในแค๊ปซลู เพอื่ ช่วยกลบรสขมของ ยา แคป๊ ซูล ทีใ่ ช้ ขนาดเบอร์ 2 (ผงยา 250 มลิ ลิกรมั ) ขนาดรบั ประทานครงั ละ 3-5 แค๊ปซลู วนั ละ 3-4 ครัง ก่อนอาหาร ก่อนนอน 4.ยาทงิ เจอรห์ รอื ยาดองเหล้า เอาผงแหง้ ใส่ขวด แช่สุราทแี่ รง ๆ เชน่ สรุ าโรง 40 ดกี รี ถ้ามี alcohol ที่ รบั ประทานได้ (Ethyl alcohol) จะดีกวา่ เหล้า แช่พอใหท้ ว่ มยาขนึ มาเล็ก น้อย ปดิ ฝาใหแ้ น่น เขยา่ ขวดวนั ละ 1 ครงั พอครบ 7 วัน จึงกรองเอาแต่นา้ เกบ็ ไวใ้ นขวดใหส้ ะอาดปิดสนทิ รบั ประทานครังละ 1-2 ชอ้ นโตะ๊ (รสขมมาก) วันละ 3-4 ครงั ก่อนอาหาร 5.ยาผงใช้สูดดม คือเอายาผงท่บี ดละเอยี ด มาใสข่ วดหรอื กล่องยา ปิดฝาเขยา่ แลว้ เปิดฝาออก ผงยา จะเป็นควนั ลอยออกมา สูดดมควนั นนั เขา้ ไป ผงยาจะตดิ ที่คอทา้ ให้ยาไปออกฤทธ์ิท่คี อ โดยตรง ช่วยลดเสมหะ และแกเ้ จ็บคอได้ดี วิธีท่ดี ีกวา่ นีคอื วิธเี ป่าคอ กวาดคอ หรือ รบั ประทานยาชง ตรงท่ีคอจะรูส้ กึ ขมน้อยมาก ไมท่ ้าใหข้ ยาดเวลาใช้ ใช้สะดวกและง่ายมาก ประโยชน์ท่นี ่าจะไดร้ บั เพ่มิ กค็ ือ ผงยาท่ีเขา้ ไปทางจมูก อาจจะชว่ ยลดนา้ มกู และ ช่วยฆ่าเชือท่ีจมูกด้วย ขนาดที่ใช้ สดู ดมบ่อย ๆ วนั ละหลาย ๆ ครัง ถา้ รสู้ ึกคล่ืนไสใ้ หห้ ยุดยาไปสกั พัก จนความรู้สึก นันหายไป จึงคอ่ ยสดู ใหม่ ข้อควรรเู้ กีย่ วกับตารับยา สารแอนโดรกราโฟไลด์ (Andrographolide) สารในตน้ ฟ้าทะลายโจร ละลายในแอ ลกอฮอรไ์ ดด้ ีมาก ละลายในนา้ ไดน้ ้อย ดงั นันยาทงิ เจอร์ หรือยาดองเหลา้ ฟ้าทะลายโจร จึงมีฤทธ์แิ รงทสี่ ุด ยาชงมีฤทธิแ์ รงรองลงมา ยาเม็ดมฤี ทธอ์ิ ่อนทส่ี ดุ ข้อควรระวัง บางคนรับประทาน ยาฟ้าทะลายโจร จะเกิดอาการปวดท้อง ทอ้ งเสีย ปวดเอว เวียนหวั แสดงว่าแพ้ยา ให้หยดุ ยา และเปลีย่ นไปใช้ยาอน่ื หรอื ลดขนาดรับประทานลง

ด้วยสถานการณ์ทีค่ าดเดาไม่ไดว้ ่าเราจะมคี วามเสย่ี ง หรือเปน็ ไมเ่ ปน็ ท้าใหห้ ลายคน พยายามหาวิธดี ูแล ปอ้ งกนั ตนเองไมใ่ ห้เปน็ กล่มุ เส่ียง เปน็ ผูต้ ดิ เชอื โควดิ -19 ไม่ว่า จะเป็นการสวมใส่หน้ากากอนามยั ลา้ งมอื ด้วยเจลแอลกอฮอล์ การกกั ตัวเองอยูบ่ า้ น ไม่ใหเ้ กดิ การรวมกลุ่ม รวมถงึ การปฏิบัตติ นเอง กนิ ร้อน ชอ้ นกลาง ลา้ งมือ นอกจากนนั บางคนอาจจะหายาสมนุ ไพรเสรมิ ภมู ิคุ้มกนั หรือตา้ นไวรสั ต่างๆ อยา่ ง “ฟ้าทะลายโจร” ซึ่งทราบกันดวี ่ามีคุณสมบัตมิ ฤี ทธเิ์ พิ่มภมู คิ มุ้ กนั โรค ตา้ นการ อักเสบ และตา้ นไวรสั ได้ โดยเฉพาะไวรสั ในกลมุ่ โรคทางเดินหายใจ ท้าใหน้ า้ ฟ้า ทะลายโจรมาใช้กับไขห้ วัดใหญจ่ นผู้ป่วยมอี าการดีขนึ “ฟ้าทะลายโจร” เปน็ สมนุ ไพรทม่ี สี ารส้าคัญ andrographolide ทมี่ ศี กั ยภาพใน การป้องกนั และรักษาโรค SARS 2 หรืออกี ชอื่ คอื SARS-CoV (cure and prevent the diseases caused by the SARS virus) ไวรสั SARS มคี วามใกลเ้ คียงกบั ไวรัส COVID-19 หรอื อีกชอื่ คอื SARS-CoV-2 จึงท้าใหฟ้ า้ ทะลายโจร ไดร้ ับความ สนใจจากนักวิจยั เพ่ือน้าไปใช้ในการร่วมรกั ษาCOVID-19 • ข้อมลู จาก กลมุ่ งานวิจัย สถาบนั มะเรง็ แหง่ ชาติ • ภาพ : กรงุ เทพธุรกจิ

ขอบคณุ ทรี่ บั ชมคะ่ ห้องสมดุ ประชาชนจงั หวดั ตรงั กศน.อาเภอเมอื งตรงั Trang Public Library