คู่มือการจัดการโรงเรียนรับมือโควิด-19 โรงเรียนบ้านเกาะเทโพ

โรคติดเช้อื ไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) คืออะไร โรคตดิ เชอ้ื ไวรัสโคโรนา 2019 (Coroavirus Disease 2019 : COVID-19) เปน็ ตระกูลของไวรัสที่ ก่อให้เกิดอาการป่วยต้งั แต่โรคไข้หวัดธรรมดา ไปจนถึงโรคทีม่ คี วามรุนแรงมาก เช่น โรคระบบทางเดินหายใจ ในตะวันออกกลาง (MERS - CoV) โรคระบบทางเดนิ หายใจเฉียบพลันรุนแรง (SARS - CoV) เป็นตน้ ซง่ึ เปน็ สายพันธ์ุใหมท่ ่ไี มเ่ คยพบมาก่อนในมนษุ ย์ ก่อใหเ้ กิดอาการป่วยระบบทางเดนิ หายใจในคน และสามารถ แพร่เชอื้ จากคนสูค่ นได้ โดยเชอ้ื ไวรัสนี้พบการระบาดครั้งแรกในเมอื งอู่ฮ่นั มณฑลหเู ป่ย์ สาธารณรัฐประชาชนจีน ในช่วงปลายปี 2019 หลังจากนั้นได้มีการระบาดไปทวั่ โลก องค์การอนามยั โลกจึงต้งั ชอื่ การติดเชอ้ื ไวรัส โคโรนาสายพนั ธุ์ใหม่นว้ี ่า โรค COVID-19 อาการของผู้ป่วยโรคติดเชอ้ื ไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) อาการทั่วไป ไดแ้ ก่ อาการระบบทางเดนิ หายใจ มีไข้ ไอ มีน้ามกู เจ็บคอ หายใจล้าบาก เหน่ือยหอบ ไม่ไดก้ ล่นิ ไม่รู้รส ในกรณีทีอ่ าการรุนแรงมาก อาจท้าให้เกิด ภาวะแทรกซ้อน เช่น ปอดบวม ปอดอักเสบ ไตวาย หรืออาจเสียชีวิต โรคติดเช้อื ไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) แพร่กระจายเชอื้ ได้อยา่ งไร โรคชนดิ นีม้ ีความเปน็ ไปไดท้ ม่ี สี ัตว์เป็นแหล่งรังโรค ส่วนใหญแ่ พร่กระจายผ่านการสัมผัสกับผูต้ ดิ เชอ้ื ผ่านทางละอองเสมหะจากการไอ น้ามกู น้าลาย ปัจจุบนั ยังไม่มีหลักฐาน สนับสนนุ การแพร่กระจายเชอ้ื ผ่าน ทางพนื้ ผิวสัมผัสทมี่ ไี วรัส แล้วมาสัมผัสปาก จมูก และตา สามารถแพร่เชอ้ื ผ่านทางเชอ้ื ท่ถี ูกขับถ่ายออกมากับ อุจจาระเข้าส่อู ีกคนหนึง่ โดยผ่านเข้าทางปากได้ดว้ ย โรคติดเช้อื ไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) รักษาได้อย่างไร ยังไมม่ ียาส้าหรับปอ้ งกันหรือรักษาโรคโควิด-19 ผทู้ ี่ติดเชอื้ อาจตอ้ งได้รับการรักษาแบบประคับประคอง ตามอาการ โดยอาการทแี่ สดงแตกตา่ งกัน บางคนรุนแรงไมม่ าก ลักษณะเหมือนไข้หวัดทว่ั ไป บางคนรุนแรงมาก ทา้ ให้เกิดปอดอักเสบได้ ต้องสังเกตอาการอย่างใกล้ชิด ร่วมกับ การรักษาดว้ ยการประคบั ประคองอาการจนกว่า จะพน้ อาการช่วงน้ัน และยังไม่มยี าตัวใด ท่มี หี ลักฐานชัดเจนว่า รักษาโรคโควิด-19 ไดโ้ ดยตรง ทมี่ า : ค่มู ือการปฏิบัติส้าหรับสถานศึกษาในการป้องกนั การแพร่ระบาดของโรคโควิด 19” กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสขุ 3

อาจมไี ข้ ไอ และหายใจหอบสั้นถ่ี ๆ ในผปู้ ว่ ยรายทร่ี ุนแรงจะพบการตดิ เชอ้ื ทอ่ี าจทา้ ให้เกิดโรคปอดบวม หรือหายใจล้าบากและอาจถึงแก่ชีวิตได้ อาการเร่ิมต้นจะมีลักษณะคล้ายกับไข้หวัดใหญ่ (Infuenza) หรือไข้หวัด ธรรมดา (Common cold) 4

① ตรวจสอบสถานท่ี ซ่อมแซม ปรับปรุง ท้าความสะอาด อาคารเรียน หอ้ งเรียน ตู้ โตะ๊ เก้าอี้ อุปกรณก์ ารเรียนการสอน อุปกรณก์ ีฬา เครื่องเด็กเล่น หอ้ งน้า ห้องส้วม หอ้ งครัว และอุปกรณ์โรงอาหาร สถานท่ีรับประทานอาหาร และอืน่ ๆ ท่ีครู นักเรียน อยู่ร่วมกันและ มพี นื้ ทีส่ ัมผัส ② ตรวจสอบอ่างล้างมือใหม้ ีเพยี งพอ อยู่ในสภาพดี พร้อมใช้งาน รวมถึงสบ่ลู ้างมือที่เพียงพอ ③ จัดสถานท่เี พื่อเว้นระยะห่างระหว่างบคุ คล เช่น การเข้าแถว การเข้าควิ การจัดท่ีนั่งเรียน การจัดท่ีนง่ั รับประทานอาหารตามมาตรการ เว้นระยะหา่ งทางกายภาพ (Physicial Distancing) ④ ท้าสัญลักษณเ์ พ่อื เว้นระยะหา่ งระหว่างบุคคล เช่น จุดตรวจวัดไข้ ก่อนเข้าโรงเรียน แถวรับอาหารกลางวัน จุดล้างมือ เป็นต้น ⑤ จัดตารางเรียนให้เหลื่อมเวลาพกั รับประทานอาหารกลางวัน ⑥ สา้ หรับเดก็ เล็กทีย่ ังตอ้ งนอนกลางวัน ให้รักษาระยะหา่ ง ระหว่างกันอย่างนอ้ ย 1 เมตร โดยไม่เอาศีรษะชนกันและ แยกอุปกรณ์เครื่องใช้เป็นของส่วนตวั ไมใ่ ช้ร่วมกัน ในกรณีทม่ี ีเดก็ ปว่ ย ให้หยุดอยกู่ ับบ้าน ⑦ แจ้งผู้ปกครองท่ีบตุ รหลานมีอาการเจ็บปว่ ย เช่น มีไข้ ไอ จาม มีน้ามกู เหน่อื ยหอบหรือ กลับจากพ้ืนทีเ่ สี่ยงและอยู่ในช่วงกักกัน ให้หยุดเรียน รวมท้ังขอความร่วมมอื กรณีท่มี ี คนในครอบครัวปว่ ยด้วยการตดิ เชอ้ื โควิด-19 หรือกลับจากพนื้ ที่เสย่ี งและอยู่ในช่วงกักกัน ใหป้ ฏิบตั ิตัวตามคา้ แนะน้าของเจ้าหนา้ ท่ีสาธารณสุขอย่างเคร่งครัด 5

① มีการตรวจคัดกรองเด็กนักเรียนบริเวณทางเข้าโรงเรียน ดว้ ยการดจู ากอาการเบื้องตน้ หรือ ใช้เคร่ืองวัดอุณหภูมริ ่างกาย พร้อมท้าสัญลักษณน์ กั เรียนท่ีผ่านการคัดกรอง เช่น ตดิ สตกิ เกอร์ ตราปม๊ั หรืออ่ืนๆ ตามความเหมาะสม ② นักเรียนและคณุ ครู ต้องสวมหน้ากากอนามัยตลอดเวลาทอ่ี ยู่ในโรงเรียน ③ จัดเตรียมอุปกรณล์ ้างมือ เช่น เจลแอลกอฮอล์ไว้บริเวณทางเข้า สถานทลี่ ้างมือดว้ ยสบูแ่ ละน้า ใหอ้ ยใู่ นสภาพใช้งานไดด้ ี ส่งเสริมใหล้ ้างมือเป็นประจ้าดว้ ยน้าและสบู่ มีจุดบริการใหเ้ ดก็ ไปล้างมือ มจี ุดล้างแอลกอฮอล์เจล และให้เดก็ หลีกเลีย่ งจุดเสย่ี งสัมผัสร่วม เช่น ราวบนั ได ลูกบิด ④ จัดโตะ๊ เรียนให้มรี ะยะห่างกัน 1-2 เมตร และเว้นระยะห่าง ของพน้ื ทีอ่ ่ืน ๆ ในโรงเรียน เช่น โรงอาหาร สนามเดก็ เล่น การเข้าแถวหน้าเสาธง การนั่งเรียนในห้องเรียน หอ้ งประชุม โรงอาหาร เปน็ ต้น ⑤ ลดกิจกรรมท่ีจะเกิดความแออัด เช่น การแข่งกีฬา หรือ เหล่อื มเวลาในช่วงรับประทานอาหาร เพอื่ ลดความเสี่ยง ในการสัมผัสและใกล้ชิดกัน ⑥ ทา้ ความสะอาดและฆา่ เชอื้ พนื้ ผิวโรงเรียนทกุ วัน อย่างน้อยวันละคร้ัง โดยเฉพาะพนื้ ผิวทห่ี ลายคนสัมผัส เช่น ราวบันได โตะ๊ อาหาร อุปกรณก์ ีฬา ที่จับประตู หน้าต่าง ของเล่นอุปกรณ์การเรียน เป็นต้น ใช้น้ายาฆ่าเชอ้ื หรือน้ายาซักผ้าขาว 2 ฝา ต่อน้า 1 ลิตร (โซเดียมไฮโปคลอไรท์ 20 มิลลิลิตร ตอ่ น้า 1 ลิตร) ส้าหรับการฆ่าเชอ้ื พื้นผิว ใช้เอทิลแอลกอฮอล์ (Ethyl Alcohol) 70% ส้าหรับการเช็ด ฆา่ เชอ้ื โรคของชนิ้ เล็ก ๆ 6

⑦ เปดิ ประตู หน้าตา่ ง เพอื่ ระบายอากาศหอ้ งที่มกี ารใช้งานร่วมกัน เช่น ห้องเรียน โรงอาหาร หอ้ งประชุม โรงยิม หอ้ งสมุด หอ้ งคอมพวิ เตอร์ ห้องดนตรี หอ้ งเก็บอุปกรณ์กีฬา หากมเี ครื่องปรับอากาศให้ท้าความ สะอาดอย่างสม่้าเสมอ ⑧ จัดใหม้ กี ารดูแลร้านอาหาร การจ้าหน่ายอาหาร โรงอาหาร ดังน้ี 1. หากผสู้ ัมผัสอาหารมีอาการเจ็บปว่ ย เช่น มไี ข้ ไอ จาม มีน้ามูก หายใจเหน่อื ยหอบ ให้หยุดงานและพบแพทย์ทันที 2. ขณะปฏิบตั งิ านผู้สัมผัสอาหารต้องสวมหมวกคลุมผม ผ้ากันเปื้อน หนา้ กากผ้า ถุงมือ และมีการปฏบิ ัตติ นตามสุขลักษณะส่วนบุคคลทถี่ ูกต้อง 3. ล้างมืออย่างสม้่าเสมอด้วยสบู่และน้า ทง้ั ก่อน - หลังการประกอบอาหาร หยิบหรือจับสง่ิ สกปรก หลังการใช้ส้วมและไมไ่ อ จามใส่อาหาร 4. ปกปิดอาหาร ใช้ถุงมือและท่คี บี หยิบจับอาหาร หา้ มใช้มือหยิบจับอาหารท่พี ร้อมรับประทานโดยตรง และจัดใหแ้ ยกรับประทาน 5. ทา้ ความสะอาดโรงอาหาร ร้านจา้ หน่ายอาหาร และจุดเสย่ี งตา่ ง ๆ เช่น ห้องครัว อุปกรณ์ปรุง ประกอบอาหาร โต๊ะเก้าอ้ี ด้วยน้ายาท้าความสะอาด รวมถึงล้างภาชนะอุปกรณห์ รือส่ิงของเคร่ืองใช้ ใหส้ ะอาดเปน็ ประจ้าทกุ วัน 6. เตรียมอาหารท่ปี รุงสุกใหมใ่ หน้ ักเรียนรับประทาน 7. สนับสนุนให้นกั เรียนได้รับโภชนาการที่ดีและเหมาะสมในแตล่ ะช่วงวัยเพอื่ สร้างภูมคิ ุม้ กัน ดูแลบริหาร จัดการให้นักเรียนรับประทานอาหารครบ 5 หมู่ สะอาด ปลอดภยั ถูกหลักโภชนาการ โดยนักเรียน ไดร้ ับประทานผักผลไมป้ ลอดสารพษิ ตาม ฤดูกาล ตามมาตรฐานอาหารกลางวันโรงเรียนไทย (Thai School Lunch) ⑨ การดูแลห้องส้วมให้ท้าความสะอาดบริเวณทม่ี ีการสัมผัสบ่อย ๆ อย่างนอ้ ยวันละ 2 ครั้ง ด้วยน้ายาทา้ ความสะอาดหรือ น้ายาทมี่ สี ่วนผสมของโซเดียมไฮโปคลอไรท์ (น้ายาฟอกขาว) ได้แก่ พ้ืนห้องส้วม โถส้วม ทก่ี ดชักโครก หรือโถปสั สาวะ สายฉีดช้าระ กลอนหรือลูกบิดประตู ฝารองน่ัง ฝาปดิ ชักโครก ก๊อกน้า อ่างล้างมือ ส้าหรับการซักผ้าที่เช็ดท้าความสะอาด และไม้ถูพ้ืนดว้ ย น้าผสมผงซักฟอกหรือน้ายาฆา่ เชอ้ื ซักด้วยน้าสะอาดอีกคร้ัง และน้าไปผึง่ ตากแดดใหแ้ ห้ง 7

1. สวมหนา้ กากอนามยั ทกุ ครั้ง 2. หากครู ผดู้ ูแลนกั เรียนมีอาการเจ็บปว่ ย เช่น มีไข้ ไอ จาม มีน้ามูก หรือหายใจเหนือ่ ยหอบให้พบแพทย์ และหยุดปฏิบัตงิ านจนกว่าอาการจะหายดี หากกลับจากพื้นทเ่ี สยี่ งและอยใู่ นช่วงกักกันใหห้ ยุดปฏบิ ัตงิ าน จนกว่าอาการ จะครบ 14 วัน กรณีมคี นในครอบครัวป่วยด้วยโรคตดิ เชอื้ โควิด-19 หรือกลับจากพ้นื ทีเ่ สย่ี ง และอยู่ในช่วงกักกัน ให้ปฏิบตั ติ ามคา้ แนะนา้ ของเจ้าหน้าที่สาธารณสุขอย่างเคร่งครัด 3. ส่งเสริมใหน้ ักเรียน เจ้าหน้าท่ี และผู้ปฏบิ ัติงาน ทุกคนล้างมอื อย่างถูกวิธีด้วยน้าและสบู่ หรือเจลแอลกอฮอล์ ทุกครั้งก่อนรับประทานอาหาร หลังใช้ส้วม และหลังเล่นกับเพื่อน หลีกเลี่ยงการใช้มอื สัมผัสใบหน้า ตา ปาก จมกู โดยไม่จา้ เปน็ 4. สอนและส่งเสริมใหน้ ักเรียนมีของใช้ส่วนตวั เช่น แก้วน้า แปรงสีฟนั อุปกรณ์รับประทานอาหาร ผ้าเช็ดหน้า เป็นตน้ 5. ใหค้ วามรู้ ค้าแนะน้า หรือจัดหาส่ือประชาสัมพนั ธ์ การปอ้ งกันและลดความเสย่ี งจากการแพร่กระจาย เชอื้ ไวรัสโคโรนา 2019 ให้แก่นกั เรียน เช่น สอนวิธีการล้างมอื ทีถ่ ูกตอ้ ง การใส่หน้ากาก คา้ แนะน้า ในการปฏบิ ัตติ วั เป็นตน้ 6. ควบคมุ ดแู ล การจัดชน้ั เรียน ที่น่ังในโรงอาหาร ถ้าเปน็ ไปได้ให้มีระยะห่างระหว่างบคุ คลอย่างนอ้ ย 1 เมตร หรือเหลื่อมเวลาในการพกั รับประทานอาหารกลางวัน 8

1. สวมหนา้ กากอนามยั ทกุ ครั้ง 2. ถ้ามีไข้ ไอ จาม เป็นหวัด หายใจเหน่อื ยหอบ แจ้งผู้ปกครองใหพ้ าไปพบแพทย์และหยุดเรียนจนกว่าอาการจะ หายดี 3. ไมอ่ ย่ใู กล้ชิดผ้ทู มี่ อี าการหวัด มีไข้ ไอ จาม มนี ้ามูก 4. ล้างมอื ด้วยสบูแ่ ละน้าบ่อย ๆ ก่อนรับประทานอาหาร หลังใช้ส้วม และหลีกเลีย่ งการใช้มือสัมผัส ใบหน้า ตา ปาก จมกู โดยไมจ่ า้ เปน็ อาบน้าทันทีหลังกลับจากโรงเรียน หลังเล่นกับเพอ่ื น และหลังกลับจากนอกบา้ น 5. ใหน้ ักเรียนเลือกกินอาหารปรุงสุกใหม่ โดยใช้อุปกรณ์ส่วนตวั เช่น แก้วน้า ช้อน ส้อม 6. มีอุปกรณ์เครื่องใช้ส่วนตัวเฉพาะบุคคล เช่น ผ้าเช็ดหน้า แก้วน้า แปรงสีฟนั ฯลฯ 7. หลีกเลย่ี งการเข้าไปในสถานทีแ่ ออัดหรือสถานทีท่ ่ีมีการรวมกันของคนจ้านวนมาก และถ้าหากจา้ เปน็ ควรสวม หนา้ กากอนามยั 8. ดแู ลสุขภาพใหแ้ ข็งแรงด้วยการกินอาหาร ครบ 5 หมู่ และผัก ผลไม้ 5 สี เสริมสร้างภูมคิ มุ้ กัน ออกกา้ ลังกายอย่างนอ้ ย 60 นาทที ุกวัน และนอนหลับใหเ้ พยี งพอ 9 - 11 ชว่ั โมง/วัน 9. ให้รักษาระยะห่างการน่งั เรียน นัง่ รับประทานอาหาร เล่นกับเพ่อื น อย่างน้อย 1 เมตร 9

1. หากบุตรหลานมอี าการเจ็บป่วย เช่น มีไข้ ไอ จาม มนี ้ามูก หรือเหนอื่ ยหอบให้พาไปพบแพทย์และหยุดเรียน จนกว่าอาการจะหายดี หรือกลับจากพ้ืนท่เี ส่ยี งและอยู่ในช่วงกักกัน ให้หยุดเรียน 14 วัน และปฏิบตั ติ าม คา้ แนะน้าของแพทย์ กรณมี ีคนในครอบครัวปว่ ยดว้ ยโรคโควิด-19 หรือกลับจากพน้ื ทีเ่ สีย่ ง และอยูใ่ นช่วงกักกัน ใหป้ ฏบิ ัติตามคา้ แนะนา้ ของเจ้าหนา้ ที่สาธารณสุขอย่างเคร่งครัด 2. ให้สมาชิกในครอบครัวล้างมอื ด้วยสบู่และน้า ก่อนรับประทานอาหาร หลังใช้ส้วม และหลีกเลีย่ งการใช้ มือสัมผัสใบหนา้ ตา ปาก จมูก โดยไม่จา้ เป็น และสร้างสุขนิสัยให้บตุ รหลานอาบน้าหลังกลับจากโรงเรียน หลังเล่นกับเพอื่ น และหลังกลับจากนอกบา้ น 3. หมน่ั ทา้ ความสะอาดเคร่ืองเล่น ของเล่น ด้วยน้ายาท้าความสะอาดท่ัวไป 4. ไม่พาบตุ รหลานไปในสถานทแ่ี ออัดหรือสถานท่ที ี่มกี ารรวมกันของคนจา้ นวนมาก หากจา้ เป็นควรใหส้ วม หนา้ กากอนามยั 5. จัดเตรียมอาหารที่ปรุงสุกใหม่ ส่งเสริมใหบ้ ตุ รหลานกินอาหารครบ 5 หมู่ และผักผลไม้ 5 สี ท่ีสะอาด ปลอดภัยจากสารพิษ อย่างน้อยวันละ 2.5 - 4 ขีด (ตามวัย) เพอ่ื เสริมสร้างภมู คิ ุ้มกัน ออกก้าลังกาย อย่างนอ้ ย 60 นาทที ุกวัน และนอนหลับให้เพียงพอ 9 - 11 ชวั่ โมงต่อวัน 10

11

ระดับอนุบาล 1. มงุ่ เน้นไปท่ีพฤติกรรมสุขภาพท่ดี ี เช่น เมือ่ ไอ จาม ควรงอข้อศอกรองรับใบหนา้ การใช้กระดาษทชิ ชูปิดปาก และการล้างมืออย่างถูกตอ้ งบ่อย ๆ 2. ร้องเพลงในขณะทีล่ ้างมือเพ่อื ฝึกล้างมือในระยะเวลาทีแ่ นะน้า 20 วินาที เช่น ร้องเพลงช้าง 2 รอบ ขณะล้างมอื และฝึกล้างมอื ดว้ ยเจลทา้ ความสะอาด 3. ใหเ้ ดก็ ๆ นัง่ หา่ งจากกัน 1 เมตร โดยฝึกเหยียดแขนออกหรือ “กระพือปีก” ควรมพี ื้นท่เี พยี งพอท่จี ะไมแ่ ตะ ตอ้ งตัวเพอื่ น 12

ระดับประถมศึกษาตอนต้น 1. แนะนา้ แนวคดิ การรักษาระยะห่างทางกายระหว่างบุคคล เช่น ยืนหา่ งจากเพ่อื น หลีกเลยี่ งฝูงชน 2. ย้าถึงพฤติกรรมสุขอนามัยทดี่ ี เช่น การไอหรือจาม ด้วยการงอข้อศอก และการล้างมือ เว้นการสัมผัสมือ และใบหน้า 3. ให้นักเรียนวิเคราะห์ข้อความเพ่ือระบถุ ึงพฤตกิ รรมที่มีความเส่ยี งสูงและเสนอแนะการปรับเปล่ียนพฤตกิ รรม เช่น ครูมาโรงเรียน เขาจามและใช้มอื ปดิ ปาก เขาจับมือกับ เพ่ือนร่วมงาน เขาเช็ดมือของเขาด้วยผ้า เช็ดหน้า จากน้นั ไปทชี่ น้ั เรียนเพือ่ สอน ครูท้าอะไรทเี่ ส่ียง ให้นักเรียนวิจารณ์ และเสนอความเห็นว่า เขาควรจะปฏิบัตอิ ย่างไรจึงจะเป็น พฤติกรรมที่ถูกตอ้ ง 4. ส่งเสริมใหเ้ ดก็ เข้าใจแนวคดิ พื้นฐานของการป้องกัน และควบคุมโรค โดยอาจใช้แบบฝึกหดั แสดงให้เหน็ การฉีดพ่นบนกระดาษสีขาว เพอ่ื สังเกตหยดน้าสีว่าสามารถเดนิ ทางได้ไกลเพียงใด แล้วน้ามาเปรียบ เทียบกับหยดละออง น้าลาย น้ามูก เมอื่ ไอ จาม พดู ตะโกน เป็นต้น กระจายของเชอ้ื โรค เช่น การใส่น้าสีลงในขวดสเปรย์และฉีดพน่ บนกระดาษสีขาว เพ่อื สังเกตหยดน้าสีว่าสามารถ เดินทางไดไ้ กล เพยี งใด แล้วนา้ มาเปรียบเทยี บกับหยดละออง น้าลาย น้ามูก เม่อื ไอ จาม พดู ตะโกน เปน็ ต้น 5. สาธิตใหร้ ู้ถึงสาเหตทุ ่ีจา้ เปน็ ต้องล้างมอื ดว้ ยน้าสบูใ่ ห้สะอาดเป็นเวลา 20 วินาที โดยใส่กากเพชรเล็กน้อย ในมือของนักเรียนและให้ล้างดว้ ยน้า สังเกตว่ามกี ากเพชรเหลืออยู่ จากนั้นใหล้ ้างด้วยสบูป่ ระมาณ 20 วินาที และล้างออกจนหมด 13

ระดับประถมศึกษาตอนปลาย และมัธยมศึกษาตอนต้น 1. เนน้ ย้าว่านักเรียนสามารถทา้ สงิ่ ต่าง ๆ มากมายเพือ่ รักษาตนเองและผอู้ ่ืนให้ปลอดภัย – แนะน้าแนวคดิ เร่ืองการรักษาระยะห่างทางกาย ระหว่างบุคคล (Physical Distancing) – เนน้ พฤติกรรมการสร้างสุขอนามยั ทีด่ ี เช่น การไอ และจามด้วยการพบั ข้อศอก และการล้างมือ – ย้ากับนักเรียนเสมอว่า พวกเขาสามารถเป็นแบบอย่างพฤติกรรมสุขภาพท่ดี ตี อ่ ครอบครัวได้ 2. บรู ณาการเนอ้ื หาสุขศึกษา สุขาภิบาลอาหาร และโภชนศกึ ษา ไว้ในกิจกรรมลดเวลาเรียนเพม่ิ เวลารู้ แบบ Active Learning หรือร่วมกับวิชาอ่ืน ๆ – วิทยาศาสตร์ สามารถครอบคลุมเนอื้ หาของเชอื้ ไวรัสต่าง ๆ การแพร่กระจายของโรคและการปอ้ งกัน การสุขาภบิ าลและส่งิ แวดล้อม สารอาหารทีม่ ีประโยชน์เสริม ภมู คิ มุ้ กันโรค – สังคมศกึ ษา สามารถเน้นประวัตศิ าสตร์ของการระบาดคร้ังใหญ่ และวิวัฒนาการของนโยบาย สาธารณสุขและความปลอดภัย – การงานอาชีพและเทคโนโลยี สามารถเน้นในสาระการด้ารงชีวิตและครอบครัว – บทเรียนเก่ียวกับการรู้เท่าทันส่ือ (Media Literacy) ช่วยใหน้ ักเรียนเปน็ นกั คดิ และมีวิจารณญาณ มที ักษะในการส่อื สารและพลเมอื งทีม่ คี ณุ คา่ ตอ่ สังคม (Active Citizen) 14

จัดให้มีการดูแลผสู้ ัมผัสอาหาร สถานท่ีปรุงประกอบอาหาร สถานทีร่ ับประทานอาหาร ดังนี้ – หากแมค่ รัวผสู้ ัมผัสอาหารมอี าการเจ็บปว่ ย เช่น มไี ข้ ไอ จาม มนี ้ามกู หรือเหนอ่ื ยหอบ ใหห้ ยุดงาน และพบแพทย์ทนั ที – ในขณะปฏิบตั ิงานผู้สัมผัสอาหารต้องสวมหมวกคลุมผม ผ้ากันเป้อื น หนา้ กากผ้า และถุงมือ และมกี ารปฏบิ ัติตน ตามหลักสุขาภบิ าลอาหาร ตามกฎหมายสาธารณสุข – ล้างมอื อย่างสม่้าเสมอดว้ ยสบูแ่ ละน้าก่อนหยิบหรือจับอาหาร และหลังการใช้ส้วม ไมไ่ อหรือจามรดอาหาร – ปกปดิ อาหาร ใช้ถุงมือและท่ีคบี อาหารในการหยิบจับอาหาร ห้ามใช้มอื หยิบจับอาหารทีพ่ ร้อมรับประทานโดยตรง และจัดใหม้ ีช้อนกลางส่วนบุคคลครบทกุ คนแยกเป็นสัดส่วน เม่ือเสิร์ฟอาหารทต่ี อ้ งรับประทานร่วมกัน โดยที่ ผรู้ ับประทานต้องไม่นา้ ช้อนกลางส่วนบคุ คลสัมผัสกับปาก – ท้าความสะอาดจุดเสย่ี ง เช่น หอ้ งครัว อุปกรณ์ปรุงประกอบอาหาร โตะ๊ เก้าอี้ ด้วยน้ายาท้าความสะอาดทัว่ ไป รวมถึงล้างภาชนะอุปกรณ์หรือสิ่งของเคร่ืองใช้ให้สะอาดเปน็ ประจ้าทกุ วัน – จัดเตรียมอาหารทีป่ รุงสุกใหม่ ใหเ้ ด็กรับประทาน – ยึดถือปฏิบตั โิ ดยเคร่งครัดตามข้อแนะน้าองคก์ ารอนามยั โลก ตามหลัก 5 ประการสูอ่ าหารปลอดภยั (Five Keys to Safer Food) 15

16

17

1. ท้าความสะอาดบริเวณท่มี ีการสัมผัสบอ่ ย ๆ อย่างนอ้ ยวันละ 2 ครั้ง ได้แก่ พ้ืนหอ้ งส้วม โถส้วม ท่ีกดชักโครก หรือโถปัสสาวะ สายฉีดชา้ ระ กลอนหรือลูกบิดประตู ฝารองนั่ง ฝาปดิ ชักโครก ก๊อกน้า อ่างล้างมือ ด้วยน้ายาทา้ ความสะอาดท่ัวไป หรือน้าผสมผงซักฟอก 2. ซักผ้าสา้ หรับเช็ดท้าความสะอาดและไม้ถูพน้ื ดว้ ยน้าผสมผงซักฟอกหรือน้ายาฆา่ เชอื้ แล้วซักดว้ ยน้าสะอาด อีกครั้ง และนา้ ไปผงึ่ ตากแดดให้แหง้ 3. ผูป้ ฏบิ ตั ิงานท่ดี แู ลความสะอาดและผ้ปู ฏิบัตงิ านเก็บขยะ ให้สวมถุงมอื ยาง หน้ากากผ้า เสอื้ กันฝนหรือ ผ้ายางกันเป้อื น รองเทา้ ยางหุ้มสูงถึงหน้าแข้ง และใช้อุปกรณ์ปากคบี ด้ามยาวเก็บขยะ ใส่ถุงขยะ ปิดปากถุงให้ มดิ ชิด นา้ ไปรวบรวมไว้ท่พี ักขยะ แล้วล้างมือให้สะอาดทุกคร้ังภายหลังปฏบิ ตั ิงาน และเม่อื ปฏบิ ตั ิงานเสร็จ ในแตล่ ะวัน หากเป็นไปไดค้ วรอาบน้าและเปลย่ี นเสือ้ ผ้าทันที ท้าความสะอาดห้องและบริเวณที่มกี ารใช้บริการร่วมกันทกุ วัน ได้แก่ ห้องเรียน โรงอาหาร ห้องประชุม โรงยิม สนามเดก็ เล่น หอ้ งสมดุ หอ้ งคอมพวิ เตอร์ ห้องดนตรี หอ้ งเก็บอุปกรณ์กีฬา โตะ๊ ราวบันได ลูกบดิ ประตู เก้าอี้ พนักพิง อุปกรณ์ดนตรีและกีฬา คอมพวิ เตอร์ ด้วยน้าผสมผงซักฟอกหรือน้ายาท้าความสะอาดทว่ั ไป ทง้ั นี้ ใหใ้ ช้ตามคา้ แนะนา้ ของผลิตภัณฑ์นัน้ 18

นางจงกลนี วิทยารุ่งเรืองศรี และ นางสาวภมรศรี แดงชัย. คู่มอื การจัดการโรงเรียนรับมอื โควิด-19. หนา้ 1 - 61. ดร. นพ.ไพโรจน์ เสาน่วม และ นางเบญจมาภรณ์ ลิมปษิ เฐียร, บรรณาธิการ. กรุงเทพฯ : บริษทั สหมติ รพริ้นดิ้งแอนด์พบั ลิสชง่ิ จ้ากัด, 2563. 19