Merhaba! Ülkem z ne kadar da güzel değ l m ? Ülkem z n her bölges tar h ve tur st k yerler açısından oldukça zeng nd r. Her sene şled ğ m z derslerde bu konuya sıklıkla değ nd k. Derslerde gördüğüm ve duyduğum bu güzel yerler b r kez de kend gözler mle görmek st yorum. Bunun ç n bölge bölge gez p s zlerle fotoğraflarını paylaşacağım. Paylaştıklarımı nceleyerek s zler de gezd ğ m yerler hakkında b lg ed neb l rs n z. Ayrıca yen arkadaşlarla tanışacağım ç n de çok heyecanlıyım.
MARMARA BÖLGESİ Mehmet BAYRAK Sevinç TURGUT Selçuk İlkokulu Kılıçarslan İlkokulu
M.OSMAN İzn k ç n s lk olarak 15. yüzyılda ortaya çıkmıştır. O dönemde yapılan Bursa Yeş l Cam ve Türbes nd (1421), Bursa Murad ye Cam 'nde (1426) lk örnekler ne rastlanır. 16. yüzyıldaysa Osmanlı Devlet 'n n de güçlenmes ve yen yapıların ortaya çıkmasıyla İzn k ç n s en ht şamlı günler n yaşadı. Bu dönemde yapılan Süleyman ye Cam ve Sel m ye Cam g b eserlerde İzn k ç n s yle süslemeler yapılmıştır. İZNİK ÇİNİSİ 17. yüzyılda se İzn k Ç n s kaybolmaya başlamış ve 18. yüzyıl başlarında tamamen yok olmuştur. 300 yıl aradan sonra 1985'te Fa k KIRIMLI Usta, İstanbul’dan İzn k’e gelerek Eşref EROĞLU ve eş Seyhan EROĞLU le b rl kte b r atölye kurmuştur. İzn k ç n ler tekrar üret lmeye başlanmıştır. XV. ve XVI. yüzyıllarda Osmanlı Türk Meden yet Sanatı’nın z rveler nden b r olan İzn k ç n s n n cam lerde, saraylarda, Türk ve dünya müzeler nde mevcut örnekler hala hayranlıkla zlen yor.
H. HÜSEYİN \"Burası beş nc kl m n yaşandığı yerd r. Suyu ve havası çok güzeld r. Bu gölün çevres nde 45 tane köy vardır k , bunlar bağlı bahçel ,cam l ,hamamlı,küçük b rer çarşılı mamur köylerd r. Bu gölün suyunda c var ahal çamaşır yıkar. H ç sabun sürmed kler halde y ne de bembeyaz olur. Bu gölde 70 çeş t balık bulunur.\" Bu sözler 1648 yılında İzn k'e uğrayan Evl ya Çeleb n n \"Seyahatname “s nde yer almaktadır. İzn k gölü Türk ye'n n 5. büyük gölüdür İZNİK GÖLÜ Gölün ç nde aynı zamanda b r baz l ka bulunmaktadır. Baz l ka, Havadan Fotoğraflama Çalışmaları sırasında, Askan a Gölü olarak anılan İzn k Gölü’nün kıyıdan yaklaşık 20 metre açığında tesp t ed lm şt r. Günümüzde “Senato Sarayı” olarak tanımlanan bu anıtsal yapı, yaklaşık 30×19 metre boyutlarında, d ğer b r fade le yaklaşık 600 metrekarel k kapalı b r alanı kaplamaktadır. Yapılan keş flerde baz l ka planı, kullanılan malzeme ve ölçüler le Roma İmparatorluğu toprakları genel nde yaygın olarak uygulanan Erken Hır st yanlık dönem k l seler nden b r olduğunu göstermekted r. Az z Neophytos adına yapılan baz l kanın, İzn k Gölü’nün sularına İS 740 yılındak depremle gömüldüğü tahm n ed l yor. Hr st yanlık kutsal k tabı İnc l' n yüzlerces toplatılarak Matta, Markos, Luka, Yuhanna s mler le 4 taneye düşürüldüğü ve d ğerler n n yakıldığı 1. kons l ( zn k kons l ) bu baz l kada yapıldığı söylenmekted r.
İzn k Ayasofya 7. Yüzyılda TUSEM ZEYNEP I. B zanslılar tarafından k l se olarak nşa ed lm şt r. 8. yüzyılda 350 p skopos ve çok sayıda keş ş n katıldığı yed nc kons l burada toplanmıştır. Bu sebeple dünyaca ünlü b r yapıdır. İZNİK AYASOFYA CAMİİ 1331 de Orhan Gaz zamanında k l seye m nare ve m hrap eklenerek cam ye dönüştürülmüştür.G r şte, yer moza kler n n bulunduğu alanda taç g yme törenler yapılmaktaydı.Yapının arka tarafına doğru geçt ğ m zde basamaklı ve üç pencerel b r alan görmektey z. Yed nc kons l burada toplanmıştır. Basamakların önündek d kdörtgen alan vaft z sunağının bulunduğu yerd r.Yanındak odada kapağı yarı açılmış b r kral mezarı bulunmaktadır. 1922 yılında Yunan şgal sırasında Ayasofya k l ses yakılmıştır. Bugün dah bu yangının zler görülmekted r. 2011 yılındak restorasyondan sonra se cam olarak kullanılmaya başlanmıştır.
VİLDAN E. İZNİK'TE ZEYTİNCİLİK İş ve çalışma hayatı durumundan İlçen n 6.795 hektar alanını kaplayan bakıldığında, lçe nüfusunun %90’ının zeyt nl kler ç n 6 adet kont nü s stem tarımla uğraştığı, halkın temel geç m zeyt nyağı fabr kası 699 sayılı İzn k Tarım kaynağının tarım olduğu İzn k’te, ç ftç Satış Kooperat f gözet m nde h zmet a leler n n %70 g b öneml b r kısmının vermekted r. İzn k İlçe sınırlarında gel r kaynağı Zeyt n b r nc sırayı 1.600.000 zeyt n ağacından yıllık 25 b n almaktadır. ton üret m gerçekleş r
ROMA ELYA K. TİYATROSU Kent n kuzey surlarındak bazı burçlar t yatroya a t kesme taşlarla örülmüştür. Kent n savunması ç n t yatro feda ed lm şt r. Başta sahnes olmak üzere, oturma basamakları, dış duvarları, kemer ve tonozları onarılmayacak derecede tahr p olmuştur. Ger ye kalan bölümler b r müddet yen kapılarda kullanılmak üzere yerler nden sökülmeye devam ed lm şt r. Metruk kalan t yatro kalıntılarının üzer ne çeş tl evlerde toprak, moloz ve çöpler n atılması sonucu üzer nde 9.5 metre kalınlığında b r tabaka oluşmuştur. Kazılar sonucunda 45 metre doğu batı uzunluğundak sahne tümü açığa çıkarılmıştır. Cephede 4 adet n ş, sahnen n orta noktasına göre s metr k olarak yerleşt r lm şt r. N şlerde ve ara bağlantılarda 20 sant metre kalınlığında beyaz mermerden yapılmış süpürgel k ve 57 sant metre üzer ndek mermer s lmen n sınırladığı sahada mermer b r fr z sıralı d . Kazı le oldukça gün ışığına çıkarılmış ve halende kazı devam etmekted r. Bedr Yalman tarafından yapılan kazılar halen devam etmekte olup, çıkan eserler İzn k müzes tarafından koruma altına alınmıştır.
ONUR Ç. İzn k’te yer alan D k l taş b r Roma dönem eser . MS 1. yüzyılda, İzn k kapılarını yaptıran Cass us Ph l scus anısına, yeğen veya kardeş tarafından yaptırılmış. Anıt b r ka den n üzer ne yer alıyor ve b rb r n n üzer ne yerleşt r len toplam 5 farklı parçadan oluşuyor. Bu nedenle de anıta Beştaş Anıtı sm de ver l yor. N şantaşı sm le de karşımıza çıkıyor bu yapı. DİKİLİTAŞ (OBELİSK) İzn k D k l taş‘ın üzer nde yazıta göre toplam 6 parçası bulunuyormuş. Hatta 6. parçanın üzer nde zafer tanrıçası N ke’n n ya da b r kartal heykel n n bulunduğu, ama sonradan kaybolduğu düşünülüyor. 6 parçalı hal toplamda 15 metre oluyormuş, ama günümüzdek 5 parça le 12 metre yüksekl ğ nde. Roma dönem nde İzn k’ n ant k adı olan N ka a’dan N komed a den len İzm t’e g den ant k Roma yolu üzer nde yer aldığı söylen r. Bu Roma yolu günümüze kadar ulaşamamış ve yolun tamamı günümüzde gördüğünüz ağaçlarla kaplanmış.
BURAK A. Hacı Hamza Hamamı veya Beled ye Hamamı adlarıyla da anılan ç fte hamamın, yaptıranı ve kes n yapım tar h b l nmemekted r; ancak 15. yy. sonuyla 16. yy. başına tar hlend r lmekted r. II. MURAT HAMAMI Kuzeyde kadınlar bölümü, doğuda kare planlı soğukluk, batıda sıcaklık, tuvalet ve eş boyutlarda kare planlı k halvetten oluşur. Sıcaklık; kuzeyde b r eyvan ve güneyde pandant f kubbel b r bütün hal nded r. Halvetlerde ve sıcaklıkta oturma şek ller vardır. Güneydek erkekler bölümü se doğuda kare planlı b r soğukluk, batıda ılıklık ve tuvalet le buna b t ş k sıcaklık ve dört köşel odaları kubbe le örtülüdür. Sıcaklığın ortasında sek z kenarlı göbek taşı yer alır. Ana yapı beden duvarları moloz taş ve tuğla karışımı örülmüş, köşelerde kesme taş kullanılmıştır. Cepheler moloz taş ve tuğlanın harçla b rl kte kullanılmasıyla örülmüştür. Köşelerde kesme taş ve tuğla le, kadınlar kısmının g r ş üzer ndek alınlık kemer , saçak altındak testere d ş ve tüm örtü s stem tuğladır. Kadınlar kısmının kapısı mermer, lento ve kemerle sınırlanır. Üsttek çökertme alınlık mermerle kaplanmıştır.
İzn k’te Kılıç Arslan Caddes ÇİSEM Y. üzer ndek mesc t, yazıtaşı ve kubbes bulunan en esk Osmanlı mesc d d r. 1333-1334 yıllarında Hacı Özbek B n Muhammed tarafından yaptırılmıştır. HACI ÖZBEK CAMİİ Batısındak son cemaat yer 1940’ta kuzey ne yen b r son cemaat yer eklenm şt r. Ana b na doğu-batı doğrultusunda d kdörtgen planlıdır. Kare planlı asıl badet yer kubbe örtülüdür. Güney duvarında, eksende çe çıkıntılı ve köşeler s lmel d kdörtgen b r m hrap n ş yer alır. Kuzey ve doğu duvarlarında, eksene s metr k k şer pencere bulunmaktadır. Batı duvarında eksen n kuzey ndek kapıdan son cemaat yer ne çıkılır. Kuzey-güney doğrultusunda d kdörtgen planlı son cemaat yer n n yanları kapalıdır. Batısında k sütun ve üç kemerl b r revakla dışarıya açılır. Kuzey bölümü beş k, güney bölümü se aynalı tonozla örtülmüştür. Mesc t çten sıvalıdır. Beden duvarları üç sıra tuğla ve b r sıra kesme taş le örülmüş, taşlar arasına d k ne tuğlalar yerleşt r lm şt r. Kubbes k rem t örtülüdür.
İzn k’ n merkez ndek DERİN Y. medresey , Orhan Gaz ’n n büyük oğlu “Rumel Fat h ” sanıyla anılan Şehzade Süleyman yaptırmıştır. SÜLEYMAN PAŞA MEDRESESİ Yazıt taşı bulunmayan medresen n kes n yapım tar h bell değ ld r; 1335- 1359 tar hler arasında yapıldığı tahm n ed lmekted r. Açık avlulu ve (U) planlı medresede, b r dershane le on b r adet öğrenc hücres bulunmaktadır. Yapının cephe duvarları moloz taş ve tuğla le örülmüş, bazı yerler nde devş rme malzeme kullanılmıştır. Revak duvarları almaşık tekn ğ le b r sıra taş, üç sıra tuğla örgülü olup sütunları gran t ve mermerd r. Yapı aslına uygun onarılmış ve bugün tar hsel el sanatlarına özgü b r t caret mekanı olarak düzenlenm şt r.
İzn k lçe merkez nde, İstanbul MİHRA A. Kapısına g den Atatürk Caddes ’n n doğu kenarında yer alan bu hamamın k tabes n n olmayışı ve yazılı kaynaklarda da yeterl b lg bulunmamasından ötürü ne zaman ve k m n tarafından yapıldığı konusunda çel şk ler bulunmaktadır. İzn kl lerce Büyük Hamam, I.Murat Hamamı ve Esk Hamam s mler le anılan hamamın m mar yapısının ncelenmes sonucunda 14.yüzyıl le 16.yüzyılın başlarında yapıldığı anlaşılmıştır. Bu tar hler arasında Osmanlı tahtında Sultan I.Murat, Yıldırım Beyazıt, Çeleb Sultan Mehmet ve Sultan II.Murat bulunuyordu. I. MURAT HAMAMI Günümüzde kullanılmaz durumda bulunan hamam, doğu-batı doğrultusunda düzens z d kdörtgen planlıdır. Batı cephede, eksen n güney ndek kapıyla erkekler kısmının kare planlı ve tromplarla geç len kubbeyle örtülü soyunmalığına g r l r. Batı duvarında, kapının k yanında b rer ve güney duvarında k pencere, doğu duvarında eksen üzer nde d kdörtgen b r n ş vardır. Kuzey duvarında, batı köşedek kapı B mekanına geç l r. Kadınlar bölümü, erkekler bölümüne göre daha küçüktür. Yapının batı cephes n n güney almaşık tekn kte b r sıra kesme taş, k -üç sıra tuğla le düzenl olarak örülmüştür. Daha düzens z b r örgü s stem gösteren d ğer cephelerde; moloz, kesme taş ve hatıl olarak tuğla kullanılmıştır.
RECEP SEMİH B. B thyn a Dönem 'nde (MÖ 4'ncü yüzyıl) nşa ed lmeye başlanan surlar, Roma ve B zans dönemler ndek yen eklent lerle günümüzdek şekl n almıştır. İzn k’ n çevres n beş kenarlı çokgen şek lde kuşatan surlar yaklaşık 4 b n 970 metre uzunluğundadır. Yüksekl ğ 10-13 metre arasında değ şen surlarda, yuvarlak ve kare şekl nde 114 burç vardır. İzn k’ n k ana caddes n n kes şt ğ noktadan bakıldığında, dört ana kapı görünür. İSTANBUL KAPI Kent n kuzey nde yer alan İstanbul Kapısı, üç ayrı kapıdan oluşmuştur. Kente dışarıdan g r şte esas sura a t olan kapı le en çtek kapı arasında oval b r avlu bulunur. Dışarıdan g r şte lk kapı ön sura a t olup, k yanında yarım s l nd r k kapı kuleler vardır. Kapı, kuleler b rleşt ren d kdörtgen surun tam ortasında yer alır; söveler , gran t sütunlardan oluşturulmuş, üzer ne de b r gran t sütun yerleşt r lm şt r. Bu söveler n üzer nde yere alan büyük kemer, aslında köşe duvarları üzer ne oturmakta olup, söve le kenar arasındak boşluk doldurularak kapatılmış bulunmaktadır. Bu k nc kapının yanında bulunan esas sura a t kuleler üstte k nc katı oluşturmaktadır. Bunlarda, kubbel b rer hücre bulunmaktadır. Kapının üzer , çte ve dışta olmak üzere kemelerle b rb r ne bağla bağlanmıştır. Avlunun sonunda düzgün kesme taşlardan yapılmış üçüncü b r yapı vardır. Bu kapı söveler üzer nde yüzler dışarı dönük k Medusa başı görülür. Bunlar kent kötü ruhların etk s nden korumak ç n konulmuşlardır.
YENİŞEHİR KAPI AYTUĞ Y. Görkeml İzn k surlarının en lg çek c kısımlarını, kesme taşlarla Roma Dönem 'nde MS I. yüzyılda yapılmış olan aç kapılar teşk l etmekted r. Yen şeh r Kapı üç kısımdan oluşmaktadır. Dıştan kente lk g r ş sağlayan kapı ön sura bağlıdır, batı kısmı ş polyen parçalardan yapılmış olup surla b rleş kt r ve doğu kısmı küçük b r surla bağlantılıdır. İç kapıya kare avludan geç lerek ulaşılmaktadır. Bunun da ş polyen ant k parçalarla örüldüğü fakat günümüze çok az z kaldığı belgelenm şt r.
GÖL KAPI Kent n batısındadır. Lefke Kapısı'ndan devam eden ana cadden n sonunda, Göl Kapısı bulunmakla beraber, bugün bu kapıdan h çb r z yoktur. YİĞİT Y. Sağ tarafındak kulen n yarısı ayakta, sol taraftak n n se sadece temel bell d r. Bu kısmın görünüşü daha çok sur duvarlarının yıkılması le meydana gelm ş açıklık b ç m nded r. Kapı kules olarak b l nen kulen n dış kaplaması tuğlalardan, ç kısmı se Horasan harcı ve b rb r üzer ne yığılmış moloz taşlardan meydana gelm şt r. Kaynaklara göre b r arş trav üzer nde aşağıdak yazıtın bulunduğu b l n r. \"D ndar, baht yar ve muhteşem mparator, prokonsül büyük rah p, konsül, vatan babası Caesar Marcus Aurellus Clad us tr bün kt darının k nc yılında şöhretl elç ve mparatorun var s Vell us Macr nus, le şöhretl hukukçu Sall us Anton us’un gözet m altında ünlü İzn k kent n n surları onartılmıştır.\"
CEYLİN D. Kent n doğu ucunda yer alan kapı, İstanbul Kapısı le büyük LEFKE benzerl k göster r. Aynı KAPI tar hlerde yapılma olasılığı güçlü görülmekte, ancak her k kapı ç n de kes n b r tar h bel rlenememekted r. Büyük olasılıkla önceden avlu ç nde ken B zans Dönem 'nde eklenen yapılarla avlu kapatılmış ve bugün gördüğümüz kor dor şekl nde yol olmuştur. Kente dışarıdan g r şte k s l nd r k kulen n arasında kalın mermer sütunların oluşturduğu üst s lmes ağaçtan olan d kdörtgen kapı yer alır. Kapı üzer ndek kemer n ç örülmüştür. Ayrıca kapının sol tarafında devş rme, yüksek kabartma görünümü veren b r fr z vardır. Üzer nde bulunan nsan f gürler çok sıkışık olarak göster lm şt r. Orta kapı kemer üzer nde çte ve dışta b rer yazıt vardır. İç tarafındak nde “Bu surları mparatorluk hanedanı ve İmparator Hadr anus adına ünlü İzn k metropolü Cass us’un gözet m ve denet m nde yaptırılmıştır.\" dışarıdak nde se “... senes nde mparatorluğa gönder len paralar le kent halkı bu yapıyı yaptırmıştır” bulunmaktadır. Kesme taşlardan üzer tuğla kemerl b r geç t yer almakta olup, sağ tarafında moloz taş ve tuğla sıralarından b r kule vardır.
YEŞİL CAMİ Cam n n yapımına I. Murat'ın sadrazamı Vez r Çandarlı Hal l Hayrett n Paşa tarafından 1378-79 yıllarında başlanmış ve Paşa’nın ölümünden sonra oğlu Vez r- Azam Al Paşa tarafından 1391-92 yılında cam b t r lm şt r. Cam şehr n doğu tarafında Lefke kapısına yakındır. M nares nde Selçuklu m mar s zler taşır. Mermerden yapılan m hrabında güçlü b r taş şç l ğ vardır. Turkuaz, yeş l ve mor ç n lerle z kzaklı mot fte kaplanan m nares cam ye adını ver r. Tek kubbes olan cam , kare planlı ve üç bölümlüdür. Cam ; kuzey nde günümüze ulaşmayan, had s okutulan b r medrese ve güneydoğusunda bugün harap haldek hamamı le b rl kte b r küll ye şekl ndeyd . Cam n n mermer m hrabı Osmanlı'da lk örnekt r. Kare b r ka de üzer ne yerleşt r len m nare, gövde çokgen pr zma olarak başlar, yuvarlak şek ll devam eder. Tek şerefeye ve kon k külaha sah pt r. Cumhur yet n lk yıllarında onarılan cam , 1956-69 yılları arasında restore ed lm şt r. Cam 2015 yılında yen den restorasyona alınmıştır. ERTUĞRUL D.
Asıl adı Hol fera / Ol vera CEYLİN D. olan N lüfer Hatun, 1360 yılında vefat eden Rumel NİLÜFER Fat h Gaz Süleyman Paşa HATUN ÇİNİ le üçüncü Osmanlı Pad şahı Murad ÇARŞISI Hüdavend gar'ın annes d r. İzn k'te kend adına b r marethane nşa ett rm ş ve yaptığı hayır şler yle çevres nde çok sev lm şt r. Bursa'da b r lçeye sm ver lm şt r. Kabr Bursa'dak Orhan Gaz türbes nded r. 2008 yılında faal yete başlayan N lüfer Hatun Ç n Çarşısı geçm şte yaptığı hayırseverl kler ve eserler le ün salan ‘’N lüfer Hatun’’ sm le anılmaktadır.
ŞEYH KUTBİDDİN CAMİ İzn k lçe merkez nde N lüfer Hatun maret karşısında cam ve b t ş ğ nde türbe bulunmaktadır. Sultan II. Bayez d' n vez rler nden Çandarlı İbrah m Paşa tarafından XV. yüzyılda yaptırılmıştır. Cam n n, türbeden b r süre sonra yapıldığı tahm n ed lmekted r. Tek kubbel ve kare planlı kubbede İzn k' n tanınmış müderr sler nden Muhtasar İlm hal yazarı olan ve 1418'de vefat eden Şeyh Kutbudd n yatmaktadır. Or j nal Cam yıkılmıştır. Cam 2007 yılında aslına uygun olarak yen den nşa ed lm şt r. ÖZGÜR Ç.
ÖZGÜR Ç. İZNİK MÜZESİ Sultan I. Murat’ın annes N lüfer Hatun’un anısına 1388 yılında marethane olarak nşa ed lm şt r. Cumhur yet dönem nde değ ş k gereks nmeler ç n depo olarak kullanılan b na, onarım görmüş ve 1960 yılında müze olarak z yarete açılmıştır. 14. yüzyıl Osmanlı m mar s n n güzel örnekler nden b r d r. Osmanlı m mar s nde “T” planı lk kez bu yapıda görülmekted r. Kubbe ve tonoz kemerler n örttüğü revakla başlayan yapının g r ş kapısında k tabe mevcuttur. Kubbe le örtülü ana bölümden yan mekânlara geç l r. B zans’a özgü zeng n ve renkl taş ve tuğla şç l ğ le yapılmıştır. Müzede İzn k çevres nden toplanan preh stor k dönemden Osmanlı dönem ne kadar olan çeş tl eserler yer almaktadır. Müze z yaretlere açıktır.
DOĞU ANADOLU BÖLGESİ Kübra CAVLAK ŞHT.PYD.BNB.Zafer Kılıç İlkokulu
HARPUT KALESİ MİRAÇ U. Tar hsel kaynaklara göre Harput Kales , MÖ 8' nc yüzyılda Urartu Krallığı tarafından kurulmuştur. MÖ 6'ncı yüzyıldan t baren Persler' n hâk m yet altına g rm şt r. MÖ 1' nc yüzyıl le MS 11.' nc yüzyıl arasında Part, Roma, Sasan , B zans ve Abbas ler arasında büyük mücadelelere sahne olmuş, 11. yüzyılın sonuna kadar B zans hâk m yet altında devam etm şt r. Bu süre zarfında Z ata Castellum ve Kharpete, Arapça'da Hısn-ı Z yad adıyla anılan kale, 1085 yılında Çubukoğulları, 1112 yılında Artukoğulları, 1234 yılında Selçuklular'ın egemenl ğ altında kalmıştır. Kale, Çubuk Bey' n, Artuklu Bey Belek Gaz 'n n ve Selçuklu Bey Alaedd n Keykubad'ın hükümet merkez olmuş, 1366 yılında Dulkad roğulları ve Akkoyunlu devletler arasında sık sık el değ şt rm şt r. Kale, 1465 yılında Akkoyunlu Hükümdarı Hasan Bahadır Han (Uzun Hasan) tarafından ele geç r lerek Akkoyunlu dares ne alınmıştır. Harput Bölges ve Kales , 1515 yılında Yavuz Sultan Sel m zamanında Osmanlı İmparatorluğu'nun dares ne geçm şt r.
Harput Kales hakkında çeş tl efsaneler anlatılmaktadır. B r r vayete göre kalen n yapımı sırasında yaşanan su kıtlığı neden yle, zamanın hükümdarının emr yle harcın hazırlanmasında su yer ne süt kullanıldığı, bu yüzden de kaleye “Süt Kales ” dend ğ söylenmekted r. İç kale ve dış surlar olmak üzere k bölümden meydana gelen Harput Kales 'n n özgün b r yapı olarak günümüze kadar korunab lmes nde Artuklu Dönem ’nde yapılan onarımların katkısı büyüktür. Kale daha sonra Dulkad roğulları, Akkoyunlular ve Osmanlı Dönem ’nde de onarımlar görmüştür. Kales n n dış surları tamamen yıkılmıştır. Yalçın kayalar üzer nde nşa ed len ve kuşatılması oldukça zor olan kale, çer s nde hastane, tahıl ambarı, darphane, su sarnıcı, cephanel k, cam ve çok sayıda s v l yapının bulunduğu büyük b r mahalled
HARPUT ULU CAMİİ Harput’ta esk Cam Keb r Mahalles 'nde 2000 metrekarel k b r alan üzer ne kurulu olan Harput Ulu Cam s 'n n yapım tar h kes n olarak b l nmemekted r. Ancak verg k tabes nde 1156-1157 tar hler nde Harput hükümdarı Fahrett n Karaaslan tarafından yaptırıldığı kabul ed lmekted r. Harput Ulu Cam Anadolu’dak en esk Türk cam ler ndend r. ECRİN U. Cam 1899, 1905, 1996 yıllarında restore ed lm şt r. Harput Ulu Cam s n n ç , ç avlu, son cemaat yer ve ç cam olmak üzere üç kısımdan meydana gelm şt r. D kdörtgen planlı duvarları moloz taştan, kubbe kemerler ve m nares se tuğladan nşa ed len cam n n k kapısı vardır. Cam n n m nares eğr b r şekl de durmaktadır. K m ler ne göre kalın gövdel ve g tt kçe daralarak nşa ed len bu m nare b l nçl olarak eğr nşa ed lm şt r, k m ler ne göre se b r deprem sonrasında m nare eğr b r şekle dönüşmüştür. Cam n n nşa k tâbes yoktur. Avlunun kuzey kanadında, kemer ayağının üzer nde ve s vr kemer gözler arasında duvardak b r n şe gömülü on b r satırlık Arapça verg k tâbes se yapıma l şk n Artuklu Sultanı Kararslan b n Davud b n Sökmen b n Artuk tarafından 1156-1157 tar hler nde yaptırıldığı b lg s n vermekted r.
KAPALI ÇARŞI Tar h Hükümet Konağı'nın 60 metre güneybatısında bulunan Çarşı'nın, k adet kuzey-güney, dört adet doğu-batı g r ş ve çıkışı vardır. Günün her vakt nde kalabalık ve hareketl olan bu tar h pazar yer , 1928 yılından ber h zmet vermekted r. Hemen hemen her çeş t yöresel ürünler bulab leceğ n z bu tar h mekanın ç nde aynı zamanda Balıkçılar Çarşısı ve Kasaplar Çarşısı da bulunmaktadır. Kadayıf tatlısı ve künefe yapımı ç n HACER Ç. kullanılan tel kadayıfı, özel p ş rme saclarında taze olarak üret p satan kadayıfçı dükkanları da y ne Kapalı Çarşı ç nde bulunmaktadır. Tar h Kapalı Çarşının güney g r ş- çıkış kapısından doğuya doğru uzanan sokakta, kalaycılığın yapıldığı ve bakırın elde şlenerek ürüne dönüştürülüp satıldığı dükkânlar bulunmaktadır. Sağlı ve sollu olmak üzere bakırcı ve kalaycı dükkanlarının bulunduğu sokak Bakırcılar Çarşısı olarak anılmaktadır.
ŞEFİK GÜR KÜLTÜR EVİ ECRİN U. Elazığ’ın esk yerleş m yer olan Harput’da yer alan otant k b r Elazığ konağı. Etnoğrafya müzes n aratmayan bu tar h ev, şehr n kültürünü daha yakından tanımak geleneksel b r Elazığ ev nde ne var ne yok görmek steyenler ç n çok key fl ve sürpr zlerle dolu. Maz s 1830 yılına dayanan konak, tar h dokusu n speten yok olmuş, kültürel değerler unutulmaya yüz tutmuş Harput’un k ml ğ n n, geleneksel m mar s n n yaşayan en güzel örneğ . Harput’un tar h sokaklarını renk katan bu müze-ev n atmosfer n tamamlayan, Osmanlı’dan başlayıp Müze olana kadar geçen tar h se anılarıyla, h kayeler yle bu ev daha da kıymetl kılıyor.
Harput’un bu sıcacık sam m ev n n b l nen maz s XIX. başlarına kadar g d yor. Kayıtlarda ev n yer aldığı çevre ‘Keşkoğlu Meydanı’ olarak geç yor, ev n lk sah b se Saraylı Muharrem Ağa. Muharrem Ağa’nın ölümüyle kızı Fatma Hanım’a kalan konak 100 Osmanlı l rası karşılığı Mustafa Efend ye satılıyor. Mustafa Efend ’n n Sarıkamış’da şeh t düşmes nden sonra defalarca el değ şt ren konağı en son Elazığ markası Gülsan Ş rketler n n sah b Şef k Gül satın alıyor. Konak aslına uygun b r şek lde t t zl kle çalışılarak restore ed l yor. Yöredek etnoğraf k eşyaların toplanmasından sonra b na Şef k Gül Kültür Ev olarak z yaretç lere kapılarını açıyor. Konak eğ kl ğ le meşhur Harput Ulu Cam le yan yana. Taş duvarlarla çevr l bahçes ne sokaktan bakıldığında düz damlı tek katlı b r eve benz yor ama ahşap kapıyı açıp merd venlerden n nce, hatıl ve taşlarla örülmüş üç katlı b r konak çıkıyor karşınıza.
HAZAR GÖLÜ Hazar Gölü, d ğer adıyla Gölcük Gölü, Türk ye'n n Elazığ l nde yer alan, güneybatı-kuzeydoğu doğrultusunda uzanan tekton k b r göldür. Göl dünyanın en uzun kırık hattı üzer nde bulunur. Afr ka doğusundak tekton k göller oluşturan, R ft s stem üzer nded r. Kızılden z, Akabe Körfez , Lüt gölü, Şer a Oluğu, üzer nden Am k Ovası'na ulaşan kırık s stem , Doğu Anadolu Fay Hattı'na ulaşır. Doğrultu atımlı fay olan bu s stem yatay ve düşey yönde yerkabuğu hareketler ne neden olur. Oluşan çökmeler sonucu oluşan çukurlukta Hazar Gölü oluşmuştur.Gölde sazan, karabalık ve aynalısazan avlanır. Balıklar daha çok Kürk Çayı'nın göle karıştığı alanda yaşarlar. Gölde konaklayan en yaygın kuş topluluklarını batağanlar sakarmekeler, balıkçıllar ve martılar oluşturmaktadır. Hazar Gölü doğal s t alanı statüsünded r. Göl tabanında bulunan batık yapıların YUSUF TAHA C. esk saray ve manastır kalıntıları olduğu sanılmaktadır. \"Hazar Sulama Projes \" Gölden su çeken Hazar I ve II ç n santrale gölden su pompalanması Hesler, son yıllardak sev ye neden yle göl sev yes nde c dd b r düşüklüğü neden yle atıl düşüş yaşanmış ve kalıntıları su durumdadır. Bu s stem de yüzey ne çıkmıştır. Su çek lmes nden kullanarak Pompa depolama dolayı ekos stem n bozulacağı tesp t h droelektr k projes ed l nce su çek m ne ara ver ld . 2007 gel şt r lm şt r. Bu s stemde sezonunda kota sab t kalmıştır. Ancak h droelektr ğ n fazla üret ld ğ geçen senelerden az olsa dah k rl l k saatlerde Keban barajından su devam etmekted r. Aşırı ve kaçak Hazar Gölü'ne pompalanacak, avlanma önlenememekted r. Çevredek elektr k ht yacı olduğunda oteller n k rl sularının göle bırakması göldek fazla su Karakaya b nlerce balığın ölmes ne sebep Barajı'na kanal ze ed lerek olmaktadır. yen den elektr k üret lecekt r.
HAZAR GÖLÜ EFSANESİ Hazar Gölü sularının der nl kler nde bulunan Batık Kent le lg l çeş tl efsaneler anlatılmaktadır. Zamanında Hazar gölünün bulunduğu alanda büyük b r şeh r olduğu, bu şeh rde yaşayanların çok zeng n ve bolluk ç nde yaşadıkları, şeh rde yaşayan halkın çok c mr olduğu, k mseye de yardım etmed kler , söylenmekted r. B r gün d lenc b r kadın bu şehre gel r. Bazı söylemlere göre bu kadının Hızır Aleyh selam olduğudur. Kadın bu şeh rde yaşayan nsanlardan kapı kapı gez p tuz ster.. Ama k mse kadına tuz vermez, vermed kler g b de azarlarlar. Şeh rde bulunan yaşlı b r kadın sadece d lenc kadına tuz verm ş. Bunun üzer ne Kadın: “ Bu gece sabaha kadar şu ev n dışındak bütün evler su keser” d ye beddua eder. Sabah olduğunda tuz veren yaşlı kadının ev dışındak bütün evler su ç nded r. Gölün altındak Batık Kent' n esrarı bölge halkınca bu efsaneye dayandırılır.
HAZARBABA KAYAK MERKEZİ YUSUF TAHA C. Hazar Gölü manzarasıyla Hazar Baba Kayak Merkez ; Aralık - Mart dönem nde kayak severlere, kayak sporuna elver şl p st , teles yej ve kafeterya mkânları le h zmet vermekted r kayak merkez , S vr ce lçes ne 6 km mesafede olup, kayak merkez ne ulaşım 5 km’l k asfalt yol le sağlanmaktadır. İlçem z n güney nde bulunan 2.347 metre yüksekl ğ ndek Hazarbaba dağında yapılan \"Hazarbaba Kayak Merkez kayak sporuna elver şl p st , teles yej ve kafeterya mkânları le h zmet vermekted r. 1100 m teles yej ve mekan k tes sler standartlara uygundur. İlçen n tur zm ne hayat veren Hazar Gölünde her yıl büyük çapta su sporları göster ler yapılmaktadır. İlçen n tur zm ne büyük katkısı bulunan Hazar Gölüne tepeden selam ver r g b mağrur b r şek lde duran ve 1850 m rakımda muhteşem manzaraya hak m b r şek lde duran Hazarbaba Kayak Merkez halkın h zmet ne sunulmuştur.
HAZARBABA DAĞI EFSANELERİ Azer Baba Efsanes Hazar Baba Efsanes Azer, Hz. Ibrah m’ n babasıdır. Büyükler m zden duyduğumuza göre, Hazar Yazları Urfa çok sıcak olur. Azer, aş ret yle yazın buraya yaylaya Baba, Karaoğlan ve Kuşakçı sm ndek gel r; kış başlayınca da tekrar evl yalar üç kardeşlerm ş. Bu dağlarda zamanında şeh t olmuşlar. Mezarları da bu Urfa’ya dönerm ş. B r yaz aş ret yle Hazar Dağı’na dağlardadır. Haccehan d ye b r kız gel yor. Burada b r kavga çıkıyor ve kardeşler de varmış. Onun da Kürk bu dağda Azer aş ret yle beraber Köyü’nün üst tarafındak dağda z yaret ölüyor, Dağın sarp b r yer ndek var. mağaraya sığınıp orada şeh t Cuma akşamları Kuşakçı Baba’nın gem c oluyor. Azer sm oradan kalmıştır. fener el nde İmran Göze suyuna n p Mağaranın ç nde Azer’ n mezarı abdest aldığını görenler vardır. Oğlu söylenen b r kab r vardır .Orayı olmayanlar k -üç sene Karaoğlan’a g d p z yaret edenler mezarın yanına beş Allah yolunda kurban keserler; Cenab-ı Hak on kuruş para atarlar. bunlara b r oğlan çocuğu ver r. 1938’den 1940’a kadar bu üç dağdan b rb r ne bomba ses yle b rl kte b r top ışık g d p gel rm ş. Hazar Baba, Kuşakçı Baba, Karaoğlan b rb rler yle kavga ed yorlar derlerm ş. Hazar Dağı Efsanes Ham le Kadın Efsanes Büyükler m zden duyduğumuza Çok esk lerde buralarda yaşayan göre, esk den Hazar Dağı’ndan ham le b r kadın varmış. Dönem kıtlık dönem olduğu ç n, kadın b r b n k ş l k b r asker kaf les geç yormuş. Mevs m kışmış. köye g tt ğ nde m s g b ekmek Burada t p ye yakalanmışlar. B n kokuları çarpmış burnuna. k ş l k ordunun tamamı burada Dayanamamış oradak evlerden telef olmuş. ekmek stem ş, ama çok c mr olan ”Hazar” aslında ”b n” demekt r. bu köy halkı ekmek vermem ş. Bu dağda sm n buradan Bunun üzer ne kadın el n evler n almıştır. Sonuç olarak; Hazar eş ğ ne koyup “İnşallah bu köy su Gölü ve Hazar Dağı efsaneler n n keser, ben de taş keser m!” d ye beddua ed nce Allah duasını kabul Anadolu’da derlenen d ğer etm ş ve köy sular altında kalmış , met nlerle benzerl kler le, bunlarda asırlardır muhafaza kadında dağa dönüşmüş. ed lm ş olan bazı İslam’ Hazar Baba olarak da b l nen bu dağ, değerler, b ze bu yören n Türk- Elazığ’ın her yer nden görünür ve İslam karakter n n efsanelerde gerçekten de saçları, yüzü, karnı, ayakları ve hatta elb ses n n canlı b r şek lde yaşadığını kırışıklarıyla tam b r kadın göstermekted r. görünümünded r
ELAZIĞ EVLİYALARI VE TÜRBELERİ M. NEBİ D. MANSUR BABA TÜRBESİ Harput'ta bulunan esk adıyla Cam - Keb r Mahalles 'ndek bu zav ye, bugün halk arasında “Mansur Baba Türbes ” olarak b l n r. 16'ncı yüzyıla a t b r vakf yes mevcut olup bu tar hlerde yıllık gel r 8980 akçed r. R vayete göre Şahende s ml b r kadının gördüğü rüya üzer ne Harput’un manev büyükler nden Beyzade efend n n huzurunda yapılan kazıda büyük b r lah t meydana çıkmış ve ç nde b r erkek, b r kadın ve k de çocuk mezarının bulunduğu görülmüştür.” Erkeğ n mezarı açıldığında çürümem ş b r cesetle karşılaşılmış ve durum telgrafla Meş hat’a (Şeyhül slamlık) b ld r lm ş ve gelen cevap üzer ne b r türbe yaptırılmış ve “mezar taşına atfen” türbeye Mansur Baba adı ver lm şt r. K m kaynaklara göre türbedek mezarların Artuklu Hanedanı'na a t olab leceğ fade ed lmekted r. Yen den onarılan ve z yarete açılan Mansur Baba türbes sek zgen planlı olup ç kısmı or j nal şekl n muhafaza etmekted r. Üst örtü s stem sonradan yapılmıştır. İk katlı anıtsal b r yapıdır. NADİR BABA TÜRBESİ Türbe, Arap Baba Mesc d ’n n 50 m doğusundadır. Bu türbe k bölümden oluşur. Dış kapıdan sonrak lk bölüm mesc d bölümü olup, makam bölümüne buradan geç l r. Kab r kısmı se ahşap sanduka le kaplanmıştır Nad r Baba Selçuklu dönem nde yaşamış b r zattır. Onun Yesev tar katına mensup b r şeyh olma ht mal kuvvetl d r. Geçm şten gelen b r gelenek olarak 1900’lü yılların başında, Harput’tak d n çevreler ve tar kat ehl k ş ler sık sık burada toplanarak (Bkz. Türbeler / Tayyar Baba) sohbetler yaparlarmış.
ANKUZU BABA TÜRBESİ Anadolu'nun feth nde bulunan gaz derv şlerdend r. Nerede doğduğu ve nereden geld ğ b l nmemekted r. Harput'un feth sırasında şeh d düşmüş, uzun yıllar b r mağara ç nde bozulmadan kalan naaşı ş md aynı bölgede medfun bulunan velîlerden Beyzâde Efend tarafından yaptırılan tekke ve mesc d yanına defned lm şt r. Evl yâ Çeleb 'n n \"Ankuzu Baba Tekkes m hmanhâne- fukaradır.\" d ye bahsett ğ bu tekke ve mesc d daha sonra yıkılarak harab olmuştur. Son yıllarda b r türbe yaptırılarak kabr n kaybolması önlenm şt r. Türbe, Harput'un 7-8 k lometre kuzey-doğusunda, Buzluk kayalıkları ler s ndek tepede bulunmaktadır.
ÇIRÇIR ŞELALESİ AYNUR I. Üç tarafının sularla çevr l olması sebeb yle tat l merkez olma yolunda öneml b r avantaj sah pt r. Doğu Anadolu bölges n n rakımın yüksek olması sebeb yle şelale vb. doğal güzell kler n l m zde çokça bulunmaktadır. Çırçır Şelales de bunlardan b r tanes d r. Keban’da bulunan Çırçır Şelales n n l m z ç n önem çok büyüktür. Çırçır şelales Elâzığ’ın en nez h yerler nden b r tanes d r. Manzarasıyla adeta nsanı büyülemekted r. B rçok çeş t balık ürünler vardır. Elâzığ’a gel p görülmes ve gez lmes gereken yerlerden b r tanes d r. Dünyanın en genç doğal şelales olan çırçır şelales Keban baraj gölünden meydana gelm şt r. Çırçır Şelales yanına yapılan şletmeler sayes nde daha çok z yaret ed lmekted r. Bu şletmeler sayes nde Çırçır Şelales n n daha çok tanınmaya başlanmış ve tur st k değer artmıştır. Bu şletmelerde alabalık üret m yapılmaktadır. Yapılan tes slerde üret m şletme tarafından yapılan alabalık restorandı da bulunmaktadır. Coşkuyla akan şelalen n ses nden k ş ler n arasındak konuşmalar fazla duyulmamakta ama suyun ses nsanın ruhun da huzur bulmasına neden olmaktadır. Şelaleye yıllık ortalama 500 b n k ş Çırçır Şelales n z yaret etmekted r. Yaklaşık 300 k ş kadar nsanın st hdam ed ld ğ Çırçır Şelales tes sler Keban lçes ndek b rçok k ş n n de ş bulmasını sağlamıştır.
BUZLUK MAĞARASI Buzluk Mağarası, buzluk taşı den len kayalıkların M. NEBİ D. arasında der nl ğ 150-200 metre olarak tahm n ed len b r doğa har kasıdır. Mağaranın jeomorfoloj k özell ğ ve şekl le burada gerçekleşen kl matoloj k şartlardan dolayı sıcak yaz aylarında mağarada doğal olarak buz oluşmaktadır. Kış aylarında se buz teşekkül edememekted r. Bu nedenle, yer altı hava akımı sonucunda mağara kışları sıcak, yazları se soğuktur. Dünyada bu çeş t mağaraların sayısı çok azdır. Buzluk Mağarası’nın üzer nde yer alan çöküntü dol n , doğu-batı yönünde 110 metre boyunda ve 50 metre gen şl ğ nde el ps şekl nded r. Dol n aynı zamanda buraya düşen yağışların toplandığı, mağaranın en öneml su deposu vaz fes n görmekted r. Buzluk Mağarası’nın g r ş nde b r eyvan kısmı vardır. Sonrak bölümde buz tabakalarının oluştuğu b r nc kısma n lmekted r. Esk dönemlerde yöre nsanları haz ran, temmuz ve ağustos aylarında bu mağaradan çıkardıkları buzları hayvan sırtlarında Harput'a get r p satıyor ve para kazanıyorlardı. Yaz aylarına burası öncel kle yerl tur stler n akınına uğramaktadır. Buzluk kayalıklarından kuzeye bakıldığı zaman Keban Baraj Gölü'nün masmav güzell ğ Pertek İİçes 'n n yeş ll ğ le bütünleşerek zleyenlere eşs z b r doğal tablo sunmaktadır. 1990 yılında doğal yapısı korunarak n ş basamakları ve aydınlatması yapılan mağaranın tur stler tarafından daha kolay z yaret ed lmes ne olanak sağlanmıştır.
HAZARBABA MACERA PARKI Hazarbaba Macera Park‘da yer alan 1100 metre uzunluğundak z pl ne hattı le Türk ye’n n en uzunu. 2020 yılında açılan Macera Parkın en adrenal n dolu akt v tes . Macera Park’da z pl nenın dışında dev salıncak, asma-germe oyun alanları, motor sürücüler ç n lg çek c parkurlar ve daha pek çok eğlencel etk nl k alanları yer alıyor. YUSUF TAHA C.
İÇ ANADOLU BÖLGESİ Sevil ERBEKTAŞ Özdemir Gürocak İlkokulu
ALTINKÖY AÇIK HAVA MÜZESİ Altınköy Açık Hava Müzes , Ankara'nın Altındağ lçes nde bulunan b r açık hava müzes d r. Hızla gel şen şeh rler ve onların karşısında yok olmaya yüz tutmuş köyler n, 21. yüzyılın en öneml problemler nden b r olduğuna vurgu yapmak ve d kkat çekmek ç n büyük b r alana nşa ett r len bu müze; 1930- 1950'l yılların köy m mar s n , gelenekler n ve kültürünü örnek alarak oluşturulmuştur. 500 dönümlük b r araz çer s nde yer alan Altınköy Açık Hava Müzes ; köy kahves , muhtarlık, ahırlar, bahçeler ve geleneksel Türk t p köy evler yle, tamamen b r köy hayatı yansıtacak şek lde kurulmuştur. Müze; sadece görsel olarak değ l, köyün ç nde gerçekleşt r len akt v telerle eğ t c ve öğret c b r şlev de yer ne get rmekted r. Doğal ve organ k ürünler n satışının da yapıldığı köyde, bu ürünler n yapım ve üret m aşaması da gözler önünde gerçekleşmekted r. Köy cam s , asma köprü, okul, bakkal, değ rmen, evler ve sokaklar, köyün ç nde bulunan d ğer yapılardır. DENİZ NERMİN
ANADOLU MEDENİYETLERİ MÜZESİ Anadolu Meden yetler Müzes Ankara Ulus lçes Atpazarı olarak adlandırılan semtte, Ankara Kales ’n n dış duvarının güneydoğu kıyısında yen şlev ver lerek düzenlenm ş k Osmanlı b nasından oluşmaktadır. Bu yapılardan b r Mahmut Paşa Bedesten d ğer KurşunluHan’dır. Mahmut Paşa Bedesten ’n n Fat h dönem baş vez rler nden Mahmut Paşa tarafından 1464-1471 yılları arasında yapıldığı tahm n ed lmekted r. Kurşunlu Han’ın se Fat h dönem baş vez rler nden Mehmet Paşa’nın İstanbul’un Üsküdar lçes ndek maret ne vakıf olarak yaptırılmıştır.1881 yılındak yangından sonra terk ed len her k yapı daha sonra Atatürk’ün steğ le Anadolu’dan toplanan eserler serg lemek amacıyla uzun yıllar süren yen leme çalışmaları sonucunda müzeye dönüştürülmüştür. Bedesten n orta bölümünde yer alan kubbel mekânın büyük b r kısmının onarımının 1940 yılında b t r lmes le eserler, yerleşt r lmeye başlanmış, 1943 yılında b naların onarımı devam ederken, orta bölüm z yarete açılmıştır. Müze yapısı 1968 yılında son şekl n almıştır. Bugün dar b na olarak kullanılan Kurşunlu Han’da araştırmacı odaları, kütüphane, konferans salonu, laboratuvar ve ş atölyeler yer almakta, Mahmut Paşa Bedesten se teşh r salonu olarak kullanılmaktadır. Tar h yapıları, köklü geçm ş le bugünlere gelen Anadolu Meden yetler Müzes 19 N san 1997 tar h nde İsv çre'n n Lozan kent nde 68 Müze arasında b r nc seç lerek \"Avrupa'da Yılın Müzes \" unvanını elde etm şt r. Bugün kend ne özgü koleks yonları le dünyanın sayılı müzeler arasında yer alan Anadolu Meden yetler Müzes 'nde Anadolu arkeoloj k eserler Paleol t k Çağ’dan başlayarak günümüze kadar, kronoloj k b r sırayla serg lenmekted r. ELVİN - SELİN
ANITKABİR SELİN 9 yılda tamamlanan Anıtkab r' n takr b ağırlığı 150 b n ton olarak hesaplandı. Atatürk'ün kabr n n Anıttepe'ye yaptırılmasını lk olarak Aydın M lletvek l M that Aydın önerd . Ankara Aslanlı yoldak 24 arslan heykel \"24 oğuz boyunu\", aslanların ç ft olması \"b rl k ve bütünlüğü\", ked g b yatar poz syonda olmaları se \"barışseverl ğ \" tems l ed yor. Aslanlı yolun taşları, Ata'nın huzuruna çıkanların \"başının öne eğ k\" olması ç n 5 sant ml k ç m boşluğu bırakılarak döşenm ş. Türk m llet n n kalb n n attığı yer olan Anıtkab r, b l nen s luet n n yanı sıra b l nmeyen b r çok gerçeğ de 50 yıldır der nl kler nde saklıyor. Yapımı 9 yılda tamamlanan yaklaşık 150 b n ton ağırlığındak Anıtkab r, heykeller nden süslemeler ne, kuleler nden kabartmalarına kadar pek çok özel anlamlarla yüklü... Anıtkab r Komutanlığı'ndan alınan b lg ye göre, yapımına 9 Ek m 1944'de başlanan ve 1 Eylül 1953'de tamamlanan Anıtkab r' n yer n lk olarak Aydın M lletvek l M that Aydın önerd . Ata'nın kabr n n yapımıyla lg l kom syon Etnoğrafya Müzes , TBMM'n n arkasındak tepe (Kabatepe), Ankara Kales , Altındağ ve Gaz Orman Ç ftl ğ seçenekler n eleyerek tam Çankaya'da karar kılacağı sırada, Aydın M lletvek l M that Aydın daha sonra \"Anıttepe\" olarak adlandırılacak olan Rasattepe'y önerd . Kom syon üyeler n n de burayı gördükten sonra Aydın'a hak vermeler üzer ne Anıtkab r' n Rasattepe'ye yapılması kararlaştırıldı. Türk m llet ne gömüleceğ yer konusunda b r vas yette bulunmayan Atatürk'ün yıllar önce b r gez sırasında Rasattepe'y gezerken ağzından dökülen \"Bu tepe ne güzel b r anıt yer ...\" sözler de bugün ç n çok anlamlı... Anıtkab r ç n 1941'de açılan yarışmaya, İk nc Dünya Savaşı'nın en çet n günler yaşanmasına rağmen Türk ye, Almanya, İtalya, Avusturya, İsv çre, Fransa ve Çekoslovakya'dan toplam 49 proje katıldı. Ancak en çok beğen len üç proje arasında Prof. Em n Onat le Doç. Orhan Arda'nın \"25\" numaralı projes kabul ed ld . 750 b n metrekarel k b r alan üzer nde aslanlı yol, tören meydanı, mozole ve on kuleden oluşan Anıtkab r, 907 metre yüksekte yer alıyor. Ata'nın kabr 40 tonluk yekpare mermerden yapılan sembol k laht n yaklaşık 7 metre altındak mezar odasında bulunuyor Türk m llet n n kalb ne gömdüğü Atatürk, Selçuklu-Osmanlı kümbet m mar s ne göre yapılmış sek zgen şekl ndek mezar odasında \"vatan toprağında\" yatıyor.
ANKARA KALESİ İl n semboller nden b r olan Ankara Kales ’n n tar h , kent tar h kadar esk d r. Galatlar’ın Ankara’ya yerleşmes sırasında var olan ve Romalılar dönem nde onarım gören kalen n ne zaman yapıldığı kes n olarak b l nmemekted r. İç ve dış kale olmak üzere k kısımdan oluşan kalen n ç surları, 7.yüzyılda B zanslılar tarafından nşa ed lm şt r. B zans saldırıları sırasında tahr bata uğramış ve 9. yüzyılda B zanslılar tarafınan yen den onarılmıştır. Dış surların ne zaman eklend ğ kes n olarak saptanamamıştır. Malazg rt Savaşı’ndan k yıl sonra Selçuklular bölgeye hak m olmuşlardır. Bu dönemde kale onarılıp gen şlet lm şt r. Kurulduğu tepen n yanında akan Hat p Çayı, Bent Deres ’nden 110 m yüksekted r. Kalen n 20’den fazla kules vardır. Dış kale Ankara’yı b r yürek şekl nde çev r r. Dört katlı olan ç kale kısmen Ankara Taşı’ndan, kısmen de toplama taşlardan yapılmıştır. İç kalen n k büyük kapısı olup, b r s Dış Kapı d ğer de H sar Kapısı adını alır. Bu kapı üzer nde İlhanlılar’a a t b r k tabe yer alır. İç kale yüksekl kler 14-16 m arasında değ şen beşgen şek ll 42 kuleden oluşur. Kuzeybatı kısmında Selçuklu hükümdarının yaptırdığı onarımları gösteren b r yazıt bulunmaktadır. Bugün kale ç nde Osmanlı Ankarası’ndan kalan çok sayıda ev bulunmaktadır. Bunların bazıları onarılarak lokanta, dükkan vb. olarak kulanılmaktadır. ELVİN
ERİMTAN ARKEOLOJİ VE SANAT MÜZESİ Er mtan Müzes 'n oluşturan üç tar h ev n dış mekan algısı kentsel ve m mar ölçeklerde korunurken ç mekanda bütüncül b r tasarım anlayışı gel şt r lm şt r. Esk ve yen arasında yer alan kes n ç zg Ankara'ya özgü malzemelerle vurgulanmış, doğal Ankara taşı ve brüt betonarme yüzeyler bu ger l ml ç zg n n okunmasına araç oluşturmuşlardır. Tar h ev kalıntılarının bugüne kadar get rd ğ dış duvarlar müze şlevler n barındıran ve der nl ğ olan mekanlar olarak ele alınmış, tüm serv s ve altyapı b r mler bu mekanlarda konumlandırılmıştır. Müze ana g r ş , hed ye dükkanı, vest yer ve asansörü barındıran güney duvarının açıldığı asma katta koleks yonun seç lm ş eserler serg lenmekte ve dolaşımın b r alt katta yer alan kalıcı serg mekanları ve toprak altında yer alan geç c serg hac mler le devam ett ğ görüleb lmekted r. ELVİN
HAMAMÖNÜ Hamamönü, Ankara l n n Altındağ lçes nde bulunan tar h b r semtt r. Semtte bulunan 19. yüzyıl s v l m marlık örneğ tar h b nalar restore ed lerek bölge yen den canlandırılmıştır. Hamamönü, adını b r Türk boyu olan Oğuzların Bayındır boyu beyler nden Karacabey’ n yaptırdığı ç fte hamamdan almıştır. Tar h Karacabey Hamamı burada bulunmaktadır. İst klal Marşı’nın yazıldığı Mehmet Ak f Ersoy parkı ve parkın çer s nde Mehmet Ak f Ersoy Müze Ev yer almaktadır. Hamamöünde yer alan cam ler; Tacedd n Sultan Cam , Hacı İlyas Cam , Hacı Musa Cam , Sarıkadı Cam , Mehmet Çeleb Cam d r. Hamamönünde yer alan konaklar; Kam l Paşa Konağı, Beynamlızade Konağı, Kabakçı Konağıdır. Son dönem Osmanlı zamanından kalma evler tamamen Türk mot fler le bezenm ş olup, sokaklarda gezd ğ n zde kend n z 19. yüzyıldaymış g b h ssed yorsunuz. Adeta günümüzden 150 yıl önces n n sosyal yaşamını teneffüs edeb l yorsunuz. SELİN - ELVİN
RAHMİ KOÇ MÜZESİ Ankara Kales ana g r ş kapısının karşısında yer alan Ankara Rahm M. Koç Müzes 2005 yılında z yarete açılmıştır. Ankara’nın lk sanay müzes olan Rahm M. Koç Müzes tar h Çengelhan ve Safranhan olmak üzere k ana bölümden oluşmaktadır. Kanun Sultan Süleyman dönem nde yaptırılan Çengelhan, günümüze kadar ayakta kalmayı ve özgünlüğünü koruyab lmey sağlamış nad r yapılardandır. Koç Hold ng’ n kurucusu Vehb Koç’un ş hayatına başladığı yıllarda kullandığı b r dükkâna da ev sah pl ğ yapan Çengelhan, 2003-2005 yılları arasında gerçekleşt r len restorasyon çalışmasında aslına uygun olarak yen den yapılandırılmıştır. N san 2005’de se Rahm M. Koç Müzec l k ve Kültür Vakfı’na bağlı b r müze olarak z yarete açılmıştır. Safranhan se 1511 yılında yaptırılmış ve t p k b r Anadolu kervansarayı olarak h zmet verm şt r. Osmanlı Devlet ’n n son dönemler nde ve Cumhur yet n lk yıllarında cezaev olarak kullanılan han, 2016 yılına kadar süren restorasyon çalışmalarından sonra müzen n uzantısı olarak z yarete açılmıştır. Küçük modellerden buhar motorlarına ve klas k otomob llere kadar zeng n b r çeş tl l ğe sah p müze 32 odada den zc l kten karayolu taşımacılığına, havacılıktan tıp alanına kadar pek çok sanay kolunun geçm ş n gözler önüne seren 4 b nden fazla objeye ev sah pl ğ yapmaktadır. ELVİN
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ (İLK MECLİS) Mustafa Kemal Paşa, m llî raden n eser olacak yen devlet n esaslarının b r kurucu mecl s tarafından tesp t ed lmes n uygun görüyordu. Yen Mecl s n toplanması kararı, M llî Mücadele’n n hukuk ve s yas anlam ve hedef bakımından en fazla d kkat çeken kararı olmuştur. Bunun üzer ne olağanüstü yetk lere sah p mecl s olarak üyeler n toplantıya çağrılması kararlaştırılmıştır. Bu arada, Mustafa Kemal Paşa'nın 19 Mart 1920 tar hl genelges le bütün ülkede seç mler yapılmış, Ankara’da toplanacak olan M llet Mecl s n n hazırlıkları tamamlanmış, 22 N san 1920’de yapılan çağrı le ertes gün Mecl s n açılacağı duyurulmuştur. Türk ye Büyük M llet Mecl s n n Açılması ve Çalışmaları Türk ye Büyük M llet Mecl s , 23 N san 1920 tar h nde açılmıştır. Büyük tar h görevler ve sorumlulukları olan bu Mecl s, Mustafa Kemal Paşa'yı Mecl s Başkanlığına seçm şt r. Mustafa Kemal Paşa, 24 N san günü yaptığı uzun b r konuşma le gel şen s yas olayları değerlend rm ş; Türk ye Büyük M llet Mecl s nde tak p ed lecek s yaset açıklamıştır. SELİN
ULUS ZAFER ANITI Ulus Atatürk Heykel olarak b l nen anıtın asıl adı Zafer Anıtı’dır. Anıtı nceled ğ m zde dönem n en detaylı çalışmaları arasında yer aldığını ve Sakarya s ml at üzer nde Atatürk’ün geleceğe umutla bakan b r duruşu tasv r ed lm şt r. Bu çalışma başkent Ankara’nın popüler meydanları arasında yer alan Ulus’ta bulunmaktadır. Anıtın ön kısmında 2 asker (Mehmetç k) arkasında sırtında top merm s taşıyan b r Türk kadını örneğ yer alıyor. Ön kısımdak askerler ler y gözetlemekte ve Atatürk at üstünde as l ve kend nden em n b r duruş serg lemekted r. Anıtkab r yapılmadan önce bütün öneml ulusal günlerde, tören ve resm organ zasyonlar bu noktada gerçekleş yordu. S mgesel b r yapıt hal ne gelen bu anıt kısa zamanda bütün basılı yayın ve hatıra çalışmalarında yer almıştır. Günümüzde se Ulus Atatürk Heykel den ld ğ nde bütün vatandaşlarımız Zafer Anıtını z h nler nde canlandıra b lmekted r. Anıt günümüzden tam 91 yıl önce yapılmıştır. SELİN
AKDENİZ BÖLGESİ Burçin SIKAR Hanım Ömer Çağıran İlkokulu
ANTALYA ATATÜRK EVİ Antalya Atatürk Ev ve Müzes , Antalya Muratpaşa lçes nde Atatürk Caddes üzer nde bulunan Mustafa Kemal Atatürk'ün 6-11 Mart 1930 tar hler arasındak Antalya z yaret nde kaldığı ve sonradan müzeye dönüştürülen k katlı ev. Müzen n bulunduğu bu b na k katlı yığma taş duvarlı b r yapıdır. B r dönem val l k b nası olarak kullanılan ve Atatürk'ün Antalya'ya z yaret edeceğ haber üzer ne Antalyalıların b rkaç günde ç n tem zley p döşeyerek, Atatürk'e hed ye ett kler y rm nc yüzyılın başlarına tar hlenen Atatürk Ev , k katlı, üzer k rem t çatı, taş b r yapıdır. G r ş nde uzun b r hol, holün sağında b r salon, b r oda, banyo ve mutfak, solonda da k oda ve üst kata çıkan merd ven vardır. Üst katta se, holden ayrı olarak b r s balkonlu olmak üzere yed odası vardır. Ev n müze olması:Atatürk'ün ölümünden sonra, Antalya Atatürk Ev , Özel İdareye geçm ş, 1939'da Akşam Kız Sanat Okulu ve Kız Enst tüsü b nası olarak kullanılmıştı. 1952 yılında Tarım Bakanlığı'na devred len ev, son yıllara kadar Tekn k Z raat Müdürlüğünün büroları olarak kullanılmıştır. 1984 yılında ev, Kültür ve Tur zm Bakanlığı'na devred lm ş, şehr n yen mar planı uygulaması sırasında caddede kaldığı ç n yıkılmış ve yıkılan b nanın aynısı Kepez Elektr k ş rket tarafından b raz ger çek lerek yen den yaptırılmıştır. D kdörtgen planlı, k katlı, k cephel , üzer k rem t örtülü kırma çatılı taş-tuğla duvarlı olan b na 1986 yılından ber Atatürk Ev ve Müzes olarak h zmet vermekted r. onarılmış, Atatürk Müzes olarak 1986 yılında z yarete açılmıştır.Bu müzede Atatürk’ün özel eşyaları le Atatürk pulları, para koleks yonları ayrıca Atatürk'ün Antalya'ya geld ğ dönemde yerel basının çıkarttığı gazeteler n ana sayfaları serg lenmekted r. Müze, pazartes günler kapalıdır. G r ş ücrets zd r. MEHMET YİĞİT Ç.
ANTALYA ÜÇ KAPILAR Hadr anus Kapısı veya Üçkapılar, Antalya'da kent çevreleyen sur üzer ndek anıtsal kapılardan b r d r. İmparator Hadr anus'un Antalya'ya gel ş dolayısıyla MS 130 yılında yaptırılmıştır. Hadr anus Kapısı ant k l manı çevreleyen surlar üstünde Atatürk Caddes n de bulunur ve Kale ç ne g r şler n en öneml noktasıdır. Halk arasında Üç Kapılar d ye de anılan yapı Antalya'nın en y korunmuş ve s mge tar h eserler nden b r d r. Zamanla şeh r surları kapının dış kısmını kapadığı ç n yıllarca kullanılmamış bu sayede günümüze kadar bozulmadan, tahr p olmadan ulaşmıştır. Yapıda yuvarlak kemerl 3 adet kapı açıklığı bulunur. Sütunları har ç tamamı beyaz mermerden yapılmış olup, muhteşem oyma ve kabartmalarla süslenm şt r. Kapının her k yanında 2 adet kule bulunmaktadır. Güney kısmında kalan Jul a Sancta Kules Hadr an dönem nden kalmış Kuzeydek kulen n se alt kısmı ant k çağdan kalma olup üst kısımları Selçuklular dönem nde nşa ed lm şt r. Dört ayak üzer nde yükselen üç gözlü g r ş ve sütunlarla süslü ç ft cephel m mar s le Roma Şeref Tak'ı görünümünded r. Tak'ın üzer nde muhtemelen mparator ve a leler n n heykeller yer almaktaydı. Ancak bunlardan günümüze ulaşan olmamıştır. Pamf lya Bölges n n en güzel kapısı olan tar h eser m mar öğeler le o dönem bu bölgede var olmuş tüm meden yetler n zler n taşımaktadır. Antalya gez ler nde muhakkak görülmes gereken noktalardan b r d r. MEHMET YİĞİT Ç.
Search
