การประเมนิ ผลกระทบรวมดา้ นเศรษฐกจิ และสังคมจากการแพรร่ ะบาดของโควิด-19 ในประเทศไทย 43 ขอ้ มูลอ้างอิงสำ� หรบั ประเด็นดา้ นสาธารณสุข152 การรับมือกบั การแพร่ระบาดของโควดิ -19 ในประเทศไทย แม้ประเทศไทยจะไม่ใช่ประเทศแรกที่มีผู้ป่วยติดเชื้อโควิด-19 แต่ก็เป็นประเทศแรกท่ีมีรายงานการพบผู้ป่วยยืนยันติดเชื้อโควิด-19 เมื่อวันที่ 12 มกราคม 2563 ระบบเฝา้ ระวงั และกักกันด�ำเนินการไดเ้ ปน็ อย่างดใี นชว่ งสองสามสปั ดาห์แรก โดยการประสานความรว่ มมืออนั ดีระหว่างภาคส่วน และการค้นหาติดตามผู้สัมผัสในระดับชุมชนเพื่อป้องกันการแพร่กระจายเป็นวงกว้าง ประเทศไทยเป็นประเทศรายได้ปานกลางเพียงประเทศเดียว ท่อี ยใู่ นสบิ อันดับแรกของโลกดา้ นการเตรียมพรอ้ มรับมอื กับการแพรร่ ะบาด ซึ่งจดั อนั ดบั โดยดัชนีความมนั่ คงทางสุขภาพโลก กระทรวงสาธารณสุข โดยเฉพาะอย่างย่ิงกรมควบคุมโรค ประกาศใช้ระบบเฝ้าระวังและแก้ไขปัญหาโรคติดต่ออุบัติใหม่แห่งชาติ ซ่ึงเคยมีประสบการณ์ในการรับมือ โรคติดต่ออบุ ตั ใิ หมอ่ ่ืน ๆ มาแลว้ เช่น โรคซาร์สและไขห้ วดั นก การแพร่ระบาดลุกลามทั้งในด้านจ�ำนวนผู้ติดเช้ือและพ้ืนท่ีการแพร่กระจายในช่วงต้นเดือนมีนาคม 2563 ซึ่งส่วนใหญ่เช่ือมโยงกับสถานบันเทิง ในกรงุ เทพมหานคร รวมถึงการจัดแขง่ ขนั ชกมวยรายการสำ� คญั ตลอดจนการแสวงบุญทางศาสนาในภาคใต้ของประเทศ โดยมีการรายงานพบผ้ปู ว่ ย ยนื ยันสูงสดุ 188 ราย ในวันเดยี ว ส่วนการรายงานจำ� นวนผู้ป่วยนอกเขตกรงุ เทพมหานครที่เพิม่ มากขน้ึ นั้น เป็นผลมาจากการเคล่อื นยา้ ยแรงงานข้าม พ้นื ทส่ี ู่ตา่ งจังหวดั ในระยะต่อมาจงึ สามารถควบคมุ สถานการณไ์ ดด้ ้วยกลไกการติดตามผู้สัมผสั และการกักตัวอนั เข้มแขง็ ในชมุ ชน กอปรกับมาตรการ ดา้ นสาธารณสขุ เพม่ิ เตมิ เชน่ การควบคมุ การเคลอ่ื นยา้ ยขา้ มพน้ื ทแ่ี ละปดิ พน้ื ทเ่ี สย่ี งบางสว่ นตามประกาศสถานการณฉ์ กุ เฉนิ เมอื่ วนั ที่ 26 มนี าคม 2563 จงึ สามารถควบคุมการแพร่ระบาดได้ภายในสองเดอื น รปู ท่ี 4: จ�ำนวนผู้ปว่ ยยืนยนั ตดิ เช้อื โควิด-19 รายวันและการแพรก่ ระจายทางภมู ิศาสตร์ ทีม่ า: กระทรวงสาธารณสขุ , https://hdcservice.moph.go.th/hdc/main/index.php หมายเหตุ: แผนท่แี สดงขอ้ มลู ผูป้ ่วยยนื ยันสะสม ณ วันที่ 14 มิถุนายน 2563 152 ออกซ์ฟอรด์ พอลิซีแมนเนจเมนท์, บทท่ี 3
44 การประเมนิ ผลกระทบรวมดา้ นเศรษฐกจิ และสังคมจากการแพรร่ ะบาดของโควิด-19 ในประเทศไทย ข้อมลู อา้ งอิงส�ำหรบั ประเดน็ การศกึ ษา ตารางท่ี 10: ล�ำดบั เหตกุ ารณใ์ นการตอบสนองต่อสถานการณด์ ้วยการส่งั ปิดโรงเรยี นของกระทรวงศึกษาธิการ แนวทางด�ำเนินงาน วนั ท่ี กิจกรรมส�ำคญั ระยะต่าง ๆ การเตรียมความพร้อมในการ 7 เมษายน – 17 พฤษภาคม 2563 • การเตรียมพร้อมในด้านส่ือการเรียนการสอนทางไกล จัดการเรียนการสอนระบบทางไกล • การส�ำรวจความพร้อมของนักเรียน ผู้ปกครอง และครูส�ำหรับ การทดลองจดั การเรยี นการสอน การจดั การเรยี นการสอนระบบทางไกล ทางไกล การจัดการเรยี นการสอ 18 พฤษภาคม – 30 มิถนุ ายน • ส่อื การเรียนการสอนทางไกลที่พรอ้ มใช้งานสำ� หรับทุกคน นตลอดปกี ารศกึ ษา 2563 • เสียงตอบรับจากนกั เรียน ผปู้ กครอง และครู ในด้าน การทดสอบและการศกึ ษาตอ่ สอื่ การเรียนการสอนทางไกล ภาคเรียนที่หนงึ่ : 1 กรกฎาคม • การจดั การเรียนการสอนตามระบบ (ระบบทางไกล, ระบบปกติ – 30 พฤศจกิ ายน 2563 ในโรงเรียน, หรือแบบผสมผสาน ขึ้นอยู่กับสถานะของค�ำสั่ง ภาคเรียนทส่ี อง: 1 ธนั วาคม 2563 ปิดพน้ื ท่ีเสยี่ งแพร่กระจายโรคโควดิ -19) – 9 เมษายน 2564 1 เมษายน – 15 พฤษภาคม 2564 • การทดสอบ O-NET/GAT-PAT ที่มา: ออกซ์ฟอรด์ พอลซิ แี มนเนจเมนท์, บทที่ 4 ขอ้ มลู อา้ งอิงด้านอาหารและโภชนาการ รปู ที่ 5: กรอบแนวคดิ แสดงภาพผลกระทบของการหยุดชะงักอนั เน่อื งมาจากโควิด-19 ท่มี ตี ่อภาวะทุพโภชนาการ ภาวะทพุ โภชนาการ เหตุกระตนุ้ ภาวะทพุ โภชนาการ การบรโิ ภคอาหารไมด่ ี โรคภยั ไขเ้ จบ็ หรือไม่เพียงพอ การแพรร่ ะบาดของโควิด-19 มผี ลทางตรงและทางออ้ มตอ่ โภชนาการและความม่นั คงทางอาหาร ระบบอาหาร สาเหตทุ ่เี อ�อื อาํ นวยให้เกดิ ภาวะทุพโภชนาการ ความเปราะบาง หยุดชะงัก ความไมเ่ สมอภาค เกิดความไมม่ ่นั คงทางอาหาร การดูแลและการใหอ้ าหาร วิธปี ฏบิ ตั ไิ มถ่ ูกสขุ ลกั ษณะ ความเพไม่ิม่เทขนึ�่าเทยี ม การตลาด ในครวั เรือน และความหลากหลาย ไมเ่ พยี งพอ และบรกิ ารไมเ่ พยี งพอ การค้าปลกี ความเหล่อื มล�าํ บรกิ ารดา้ นอาหาร ของอาหารลดลง รุนแรงขน�ึ การขนส่งอาหาร ประชากร การเก็บรกั ษาอาหาร อาหารท่ีมีคณุ ค่าทางโภชนาการ เกดิ ความเปล่ียนแปลง เกดิ การหยุดชะงัก การผลติ อาหาร ในราคาท่พี อจ่ายไหวลดลง ในการใหน้ มบุตรและ ในการให้บริการตามปกติ กล่มุ เปราะบาง ปริมาณอาหารลดลง การใหอ้ าหารเสรมิ การส่ือสารและบริการตามพน�ื ท่ี การเข้าถึงอาหารลดลง การบริโภคอาหารสด การเฝเ�ากริดะกวางั รภเาปวละ่ียทนุพแโปภลชงนาการ อาหารท่มี ีคุณภาพ และอาหารแปรรูป ดา้ นความหนาแน่นของครวั เรอื น เป�นท่ยี อมรบั ได้ลดลง ภาระในการดูแล กจิ กรรมทางกาย สาเหตพุ นื� ฐาน การเข้าถึงทรพั ยากรท่ีมีปรมิ าณและคณุ ภาพเพยี งพอของครวั เรือนได้หยุดชะงกั ทุนทางการเงนิ ทุนมนุษย์ ทนุ ทางกายภาพ และทนุ ทางสังคมไมเ่ พียงพอ การเปล่ยี นแปลงด้านบริบททางสังคม วัฒนธรรม เศรษฐกจิ และทางกายภาพ ที่มา: ดดั แปลงจาก Colie and Huestis (2020) ‘MQSUN+ framework’, HH = Household, อา้ งถึงในออกซฟ์ อรด์ พอลซิ แี มนเนจเมนท,์ บทท่ี 4
การประเมินผลกระทบรวมด้านเศรษฐกจิ และสงั คมจากการแพร่ระบาดของโควดิ -19 ในประเทศไทย 45 ภาคผนวก ข เป้าหมายการพัฒนาท่ยี ่ังยืน รูปที่ 6: ภาพรวมของประเทศไทยปี 2562-2563 ความยาวของแตล่ ะแท่งแสดงถงึ ความคบื หนา้ ของการด�ำเนนิ งานแตล่ ะเป้าหมายท้ัง 17 ขอ้ ตั้งแตป่ ี 2543 เป็นตน้ มา หากแท่งใดเขา้ ใกล้หรอื ข้ามพ้น เสน้ ปี 2562 แสดงว่าปัจจบุ นั ประเทศไทยมคี วามคบื หน้าตามท่ีคาดไว้ อยา่ งไรกต็ ามการจะบรรลเุ ปา้ หมายภายในปี 2573 หรอื ไม่น้ัน ไม่ได้ข้ึนอยู่กับ ความคบื หนา้ ในปจั จบุ นั แตเ่ พยี งอยา่ งเดยี วเทา่ นนั้ หากยงั ขนึ้ อยกู่ บั ความคบื หนา้ ของการดำ� เนนิ งานในอนาคตอกี ดว้ ย ดงั แสดงไวใ้ นภาพรวมขา้ งลา่ งน้ี 2000 2020 เป�าหมายปี 2030 ความถดถอยนบั จากปี 2543 1. ขจดั ความยากจน 2. ขจัดความหิวโหย 3. การมีสขุ ภาพและความเป�นอยูท่ ่ดี ี 4. การศกึ ษาท่ีเทา่ เทยี ม 5. ความเท่าเทียมทางเพศ 6. การจัดการน�ําและสขุ าภิบาล 7. พลังงานสะอาดท่ที กุ คนเขา้ ถึงได้ 8. การจ้างงานท่มี คี ณุ ค่าและการเติบโตทางเศรษฐกจิ 9. อุตสาหกรรม นวัตกรรม โครงสรา้ งพื�นฐาน 10. ลดความเหล่อื มล�าํ 11. เมอื งและถ่นิ ฐานมนุษย์อยา่ งย่ังยืน 12. แผนการบรโิ ภคและการผลติ ท่ีย่ังยนื 13. การรบั มือการเปล่ียนแปลงสภาพภมู ิอากาศ 14. การใช�ประโยชน์จากมหาสมุทรและทรพั ยากรทางทะเล 15. การใช�ประโยชน์จากระบบนเิ วศทางบก 16. สงั คมสงบสขุ ยุติธรรม ไม่แบ่งแยก 17. ความรว่ มมอื เพ่อื การพัฒนาท่ีย่งั ยนื ความคบื หน้าตัง� แต่ปี 2543 ตวั ช�ีวดั ไม่เพยี งพอ น�ําหนักของหลกั ฐาน ที่มา: UNESCAP, SDG Progress Assessment, Thailand 2019-2020, 2020
46 การประเมนิ ผลกระทบรวมดา้ นเศรษฐกิจและสังคมจากการแพรร่ ะบาดของโควดิ -19 ในประเทศไทย เปา้ หมายที่ 1 ขจดั ความยากจน % ตารางท่ี 11: ตัวชี้วดั การพฒั นาท่ยี ่ังยืนเป้าประสงคท์ ่ี 1.3 สำ� หรับประเทศไทย 83.0 ร้อยละของบคุ คลซึง่ มอี ายุเกนิ อายเุ กษียณตามกฎหมายทไ่ี ดร้ บั เงินบ�ำนาญชราภาพ 31.9 ร้อยละของประชากรวัยทำ� งานที่ส่งเงนิ สมทบเข้าระบบบ�ำนาญ 35.7 ร้อยละของบุคคลซึ่งทุพพลภาพรนุ แรงท่ีได้รับประโยชนท์ ดแทนกรณีทพุ พลภาพ 43.2 รอ้ ยละของผ้วู ่างงานทีไ่ ด้รบั ประโยชนท์ ดแทนกรณวี า่ งงาน 40.2 รอ้ ยละของหญิงคลอดบตุ รที่ได้รบั ประโยชนท์ ดแทนกรณคี ลอดบุตร 41.0 รอ้ ยละของบุคคลท่ีไดร้ ับความคุม้ ครองกรณบี าดเจบ็ จากการท�ำงาน 18.9 รอ้ ยละของเดก็ /ครัวเรอื นทม่ี ีบุตรที่ได้รับประโยชนท์ ดแทนกรณสี งเคราะห์บตุ รหรอื ครอบครัว ท่มี า: World Social Protection Report 2017 (ILO, 2017), อ้างถงึ ในออกซฟ์ อรด์ พอลิซแี มนเนจเมนท,์ บทท่ี 2 เป้าหมายท่ี 2 ขจัดความหิวโหย ตารางท่ี 12: ตวั ช้ีวัดดา้ นโภชนาการและความมน่ั คงทางอาหารของประเทศไทย ตัวช้ีวดั ด้านโภชนาการ ปี ท่ีวัด ค่าเฉล่ียของประเทศ เป้ าหมาย (2568) ภาวะทพุ โภชนาการเฉียบพลัน (% ของเดก็ อายุต่ำ� กว่า 5 ปี 2559 5.4 5 ทผี่ อมแห้ง) ภาวะทพุ โภชนาการเรอื้ รัง (% ของเดก็ อายุตำ�่ กวา่ 5 ปี 2559 10.5 5 ทเ่ี ตย้ี แคระแกร็น) ภาวะนำ�้ หนกั เกิน (% ของเดก็ อายตุ �ำ่ กว่า 5 ป)ี 2559 8.2 8 ภาวะน�ำ้ หนักเกนิ (% ของเดก็ อายุ 5–19 ปี) ดชั นมี วลกายปกติ (% ของผ้ใู หญ)่ 2557 13.9 - การใหเ้ ดก็ กนิ นมแม่อย่างเดียว (%) ภาวะโลหิตจางในหญงิ วยั เจริญพนั ธ์ุ (%) 2561 52.8 55 ภาวะโลหติ จางในหญิงตั้งครรภ์ (%) การขาดสารอาหาร (%) 2559 23.1 50 2559 31.8 ลดลง 50% 2559 40.2 - 2560 7.8 - ทม่ี า: ส�ำนักงานสถติ แิ หง่ ชาติและยูนเิ ซฟ (2560), FAOSTAT 2018, Development Initiatives (2020), แผนปฏบิ ัตกิ ารดา้ นโภชนาการระดับชาติ (พ.ศ. 2561-2565) และ การส�ำรวจสุขภาพประชาชนไทยโดยการตรวจรา่ งกายครั้งที่ 5 พ.ศ. 2557, อ้างถึงในออกซ์ฟอรด์ พอลซิ ีแมนเนจเมนท์, บทท่ี 5
การประเมินผลกระทบรวมดา้ นเศรษฐกจิ และสงั คมจากการแพรร่ ะบาดของโควดิ -19 ในประเทศไทย 47 เป้าหมายที่ 3 การมีสขุ ภาพและความเปน็ อยทู่ ี่ดี ตัวชี้วัดด้านความครอบคลุมของบริการสาธารณสุขท่ีมีประสิทธิภาพใน 4 ประเด็นส�ำคัญ ตารางที่ 6 แสดงถึงความครอบคลุมท่ีค่อนข้างสูง ยกเว้นด้านการรักษาวัณโรค โดยมีความครอบคลุมระดับสูงใน 8 มิติ จาก 9 มิติทางด้านมาตรการเพื่อการป้องกันดูแลรักษาสุขภาพสตรีต้ังครรภ์ มารดา และทารกแรกเกิด ยกเวน้ การเรม่ิ ให้นมแมต่ ั้งแตแ่ รกเกดิ 153 อยา่ งไรกต็ าม ผลการด�ำเนนิ งานด้านโรคไมต่ ิดต่อและการบาดเจบ็ จากอบุ ตั เิ หตุ ทางถนนและการจราจรยังไม่ค่อยคืบหน้านัก ท้ังยังมีความท้าทายในการบรรลุเป้าหมายด้านการตั้งครรภ์ไม่พึงประสงค์ การทำ� แท้ง และโรคติดต่อ ทางเพศสัมพันธ์อีกด้วย การประเมินผลการด�ำเนินงานตามเป้าหมายการพัฒนาที่ย่ังยืนด้านสุขภาพในปี 2560 จัดอันดับให้ประเทศไทยอยู่ใน อันดับที่ 112 จาก 188 ประเทศ และอันดับท่ี 6 ของกลุ่มประเทศอาเซียน154 ซ่ึงส่วนหน่ึงเป็นเหตุมาจากการได้รับผลกระทบที่เกิดจาก การประสบภยั พิบตั ิน�ำ้ ท่วมครั้งใหญ่ในปี 2556 การใชน้ ้�ำไมส่ ะอาด และความรุนแรงระหวา่ งบคุ คล155 ตารางท่ี 13: ผลการดำ� เนนิ งานการพัฒนาท่ยี ่งั ยืนเปา้ ประสงค์ที่ 3.8 ด้านสุขภาพทดี่ ีของประเทศไทยปี 2562 อนามัยการเจรญิ พันธุ์ สขุ ภาพมารดา สขุ ภาพทารกแรก โรคตดิ เช้ือ เกดิ และสขุ ภาพเด็ก ความครอบคลุมด้านการวางแผนครอบครัว 89% วณั โรค (ความครอบคลุมท่ีมปี ระสทิ ธภิ าพ) 61% การดูแลการตงั้ ครรภ์และการคลอด 72% ความครอบคลุมดา้ นการฉดี วัคซีนเด็ก 95% ความครอบคลุมของการรักษาด้วยยาต้านไวรสั เอชไอวี (จ�ำนวนเดก็ ท่ีไดร้ บั วัคซีนคอตีบ-บาดทะยัก-ไอกรน) 100% พฤตกิ รรมการแสวงหาการรักษาของผู้สงสัย 99% ความครอบคลมุ ของมุง้ เคลือบยากันยุงเพอื่ ปอ้ งกัน เปน็ โรคปอดอักเสบ โรคมาลาเรีย โรคไม่ตดิ ต่อ 80% การเขา้ ถึงสุขาภบิ าลข้ันพน้ื ฐาน 95% สมรรถนะในการให้บรกิ ารและความม่ันคงด้านสขุ ภาพ สดั ส่วนของผู้ทมี่ รี ะดับน้�ำตาลในเลือดหลังอดอาหาร 98% สัดส่วนจำ� นวนเตียงในสถานพยาบาล 100% ในระดบั ปกติ 86% 79% (% ของเกณฑข์ ัน้ ต่�ำสากล) 100% (% ของเกณฑข์ ้นั ต�ำ่ สากล) 79% สัดส่วนของผู้ที่มคี วามดันโลหติ ในระดับปกติ 3.87ด8้า%นสขุ ภส(%าัดพสทข่วอ่ีดนงขี จเอกำ� งนณปวฑรนะข์ บเั้นทคุ ตลศ�่ำาไสทการยกทปลาี )2งก56าร2แพทย์และสาธารณสขุ ตารางที่ 6 ผลการด�ำเนินงานการพฒั นาทย่ี งั่ ยืนเป้าประสงค์ที่ 86% (% ของเกณฑข์ น้ั ต�ำ่ สากล) สดั สว่ นของผู้ท่ีไม่สูบบุหร่ี 73% การปฏบิ ตั ติ ามกฎอนามยั ระหวา่ งประเทศ ทมี่ า: WHO SEARO, 2019, อา้ งถงึ ในออกซ์ฟอรด์ พอลิซีแมนเนจเมนท,์ บทที่ 3 ตารางที่ 7 แสดงปจั จยั ทเี่ กยี่ วขอ้ งกบั โรคโควดิ -19 ซง่ึ จะสง่ ผลทง้ั ในทางบวกและทางลบ ตอ่ ความคบื หนา้ ของการดำ� เนนิ งานตามเปา้ หมายนใ้ี นแตล่ ะดา้ น นอกจากนย้ี งั นำ� เสนอหลกั ฐานการดำ� เนนิ งานในชว่ งสองสามเดอื นกอ่ น โดยเนน้ ตวั ชวี้ ดั เฉพาะบางตวั ชว้ี ดั เพอ่ื ระบทุ ศิ ทางของผลกระทบทอี่ าจเกดิ ขน้ึ ได้ ในคอลัมนส์ ดุ ท้ายของตารางจะแสดงประชากรกลุม่ เสยี่ งตอ่ ผลกระทบตามเป้าประสงค์น้ัน156 153 วโิ รจน์ ต้ังเจริญเสถยี ร และคณะ, 2563, อ้างถงึ ในออกซ์ฟอรด์ พอลิซีแมนเนจเมนท์, บทที่ 3 154 Lim et al., 2017, อ้างถงึ ในออกซฟ์ อรด์ พอลิซแี มนเนจเมนท,์ บทที่ 3 155 สถาบันวิจัยประชากรและสงั คม มหาวิทยาลยั มหิดล, 2560, อ้างถงึ ในออกซฟ์ อรด์ พอลิซแี มนเนจเมนท์, บทที่ 3 156 ออกซฟ์ อรด์ พอลซิ แี มนเนจเมนท,์ บทท่ี 3
ตารางท่ี 14: เป้าประสงคด์ ้านสขุ ภาพของการพฒั นาท่ยี ่ังยนื เปา้ หมายที่ 3 พร้อมปจั จัยท่เี กยี่ วขอ้ งกบั โควิด-19 และหลักฐานเบอื้ งต้นของผลกระทบ 48 การประเมินผลกระทบรวมดา้ นเศรษฐกจิ และสงั คมจากการแพรร่ ะบาดของโควิด-19 ในประเทศไทย กเาปร้ าพปฒัระนสางทค่ยี์ข่ังอยงนื ปัจจัยท่สี ่งผลในทางบวก ปัจจยั ท่ีสง่ ผลในทางลบ หลักฐานเบือ้ งต้น ประชากร เป้ าหมายท่ี 3 กลมุ่ เส่ียง 3.5 การด่มื เครอ่ื งดม่ื ทมี่ ี • การหา้ มขายเครอ่ื งด่ืมแอลกอฮอล์ • ความเครียดและความวิตกกังวล • การส�ำรวจออนไลน์เร่ืองการบริโภคเคร่ืองด่ืมแอลกอฮอล์พบว่า ผู้บริโภค 78.07% คนยากจน กลุม่ ผู้ท่ี แอลกอฮอล์และการใช้ • รายได้ท่ีลดลง จากโควิด-19 และผลกระทบ ดมื่ น้อยลง ขณะท่ี 17.28% ดมื่ เท่าเดิม และ 4.65% ด่ืมมากข้นึ ติดสุรา ผปู้ ่วยจิตเวช ความเ ่สียงด้าน ุสขภาพ สารเสพตดิ ทางด้านเศรษฐกิจและสงั คม • ยอดขายเครอ่ื งดม่ื แอลกอฮอลล์ ดลง 41% ในเดอื นเมษายน และ 50% ในเดอื นพฤษภาคม 3.เอ การใช้ยาสบู 3.9 มลพษิ สขุ อนามัย • รายได้ที่ลดลง • ความเครียดและความวิตกกังวล • การส่งเสริมการขายออนไลน์และยอดขายออนไลน์ของผลิตภัณฑ์ยาสูบ รวมบุหรี่ไฟฟ้า คนยากจน 3.6 อบุ ัติเหตจุ ราจร จากโควิด-19 และผลกระทบ เพมิ่ ขึ้น 3.4 โรคไม่ตดิ ตอ่ และ ทางดา้ นเศรษฐกจิ และสังคม • การส�ำรวจออนไลน์เร่ืองความถี่ของการสูบบุหร่ีพบว่า ผู้บริโภค 46.31% สูบเท่าเดิม สขุ ภาพจติ ขณะที่ 37.66% สูบบหุ รนี่ อ้ ยลง และ 16.03% สูบบหุ ร่มี ากข้นึ 3.7 อนามัยการเจรญิ พันธ์ุ • การควบคมุ การเดนิ ทาง การจราจรทลี่ ดลง • ขยะจากการจัดส่งสินค้า/การซ้ือ • ปริมาณฝุน่ ละออง (PM2.5) ลดลง 20% คนยากจน วัยรุน่ การคลอด • การปดิ กจิ การธุรกจิ /โรงงาน กลบั บา้ นเพิม่ มากขน้ึ • ขยะพลาสตกิ และกระดาษเพมิ่ ข้ึน 15% 3.2 การตายในเด็ก • การควบคุมการเดินทาง • อบุ ตั ิเหตจุ ราจรลดลง 60.8% • การบรโิ ภคแอลกอฮอล์ทลี่ ดลง • การบาดเจบ็ จากการจราจรลดลง 63.4% • ยอดขายรถยนต์ทน่ี อ้ ยลง • การเสียชีวิตจากการจราจรลดลง 56.7% • การบริโภคแอลกอฮอล์ที่ลดลงเนื่องจาก • ความเครียดและความวิตกกังวล • การฆา่ ตัวตายในไตรมาสท่ี 1 เพม่ิ ขนึ้ 14% เทียบกบั ชว่ งเดียวกนั ของปีกอ่ น ผสู้ ูงอายุ คนยากจน การห้ามจำ� หนา่ ย จากโควิด-19 และผลกระทบ • การใช้สถานบริการสุขภาพจติ ลดลง ในเขตเมือง ทางด้านเศรษฐกจิ และสงั คม • จ�ำนวนการโทรปรึกษาสายดว่ นสุขภาพจติ เพิ่มข้ึนสองในสาม คนวา่ งงาน ชายทม่ี ี • บริการคลินิกพิเศษเฉพาะทาง • สดั สว่ นทมี่ กี ารออกกำ� ลงั กายอยา่ งเพยี งพอลดลง 11.6% ในเดอื นมนี าคม ผปู้ ว่ ยเบาหวาน เพศสมั พนั ธก์ บั ชาย/ โรคภัยไ ้ขเ ็จบและผล ัลพ ์ธด้านสุขภาพ หยุดชะงัก กว่า 40% รายงานว่าเคล่ือนไหวร่างกายน้อยลงหรือเดินน้อยลงเม่ือเทียบกับช่วงก่อน หญิงขา้ มเพศ • กจิ กรรมเคลอื่ นไหวรา่ งกายนอ้ ยลง โควิด-19 คนตา่ งดา้ ว • ผู้ป่วยโรคเบาหวานหรือความดันโลหิตสูงประมาณหนึ่งในเจ็ดคนตรวจสอบระดับน้�ำตาล กลุม่ ชาตพิ ันธ์ุ ในเลอื ดหรือความดันโลหติ นอ้ ยลง ชนกลุ่มน้อย • ระยะเวลาการจ่ายยานานขึ้นสำ� หรับผปู้ ว่ ยทไี่ ม่มีภาวะแทรกซ้อน • การปดิ สถานศกึ ษา/การควบคมุ การ • บรกิ ารการฝากครรภ์ การวางแผน • สถานพยาบาลส่วนใหญ่เล่ือนการให้บริการระหว่างการส่ังปิดพ้ืนที่เสี่ยงและการควบคุม วยั รุน่ โดยเฉพาะ เคลื่อนย้ายข้ามพ้ืนท่ี ครอบครวั หยุดชะงัก การเคลอ่ื นย้ายขา้ มพื้นที่ ผู้หญงิ และเดก็ ผหู้ ญิง • เขา้ ถงึ ผลติ ภณั ฑค์ มุ กำ� เนดิ สำ� หรบั ครอบครวั ได้ยากขน้ึ • ความเครียดและความวิตกกังวล จากโควิด-19 และผลกระทบ ทางดา้ นเศรษฐกจิ และสงั คม • สขุ อนามยั สว่ นบคุ คลและความรดู้ า้ นสขุ ภาพ • บรกิ ารการฝากครรภ์ คลนิ กิ สขุ ภาพ • สถานพยาบาลสว่ นใหญ่เล่ือนการให้บรกิ ารระหว่างการส่ังปิดพื้นทเี่ สย่ี งและการควบคุม คนยากจน ดขี ้นึ เดก็ ดีหยดุ ชะงัก การเคลอื่ นย้ายข้ามพ้ืนท่ี คนวา่ งงาน • อบุ ตั กิ ารณ์ของโรคติดต่อลดลง • อุบัติการณ์ของโรคไข้หวัดใหญ่ลดลงกว่าหน่ึงในส่ี, โรคมือเท้าปาก ไข้เลือดออกและ โรคไขร้ ากสาดใหญล่ ดลง >40% และโรคหดั ลดลงเกือบสองในสาม
กเาปร้ าพปัฒระนสางทค่ียข์ ่ังอยงืน ปัจจัยท่ีสง่ ผลในทางบวก ปัจจัยท่ีสง่ ผลในทางลบ หลกั ฐานเบือ้ งต้น ประชากร เป้ าหมายท่ี 3 กลมุ่ เส่ียง 3.1 การตายในมารดา • บรกิ ารการฝากครรภห์ ยุดชะงัก • สถานพยาบาลสว่ นใหญ่เล่ือนการใหบ้ ริการระหว่างการสง่ั ปิดพื้นท่ีเสี่ยงและการควบคุม คนยากจน คนวา่ ง การเคลอื่ นย้ายขา้ มพ้นื ท่ี งาน 3.3 เอชไอวี วัณโรค • การสัมผัสกันน้อยลงและอุบัติการณ์ของ • บริการคลินิกพิเศษเฉพาะทาง • ผูป้ ่วยโรคตดิ ตอ่ ทางเพศสมั พนั ธ์ลดลง 50–75% หลังค�ำสั่งปดิ พน้ื ที่เสย่ี ง ผใู้ หบ้ รกิ ารทางเพศ มาลาเรีย ไวรัสตับอกั เสบบี โรคติดต่อลดลง หยุดชะงัก • ระยะเวลาการจา่ ยยานานขนึ้ สำ� หรบั ผปู้ ว่ ยโรคเรอ้ื รงั เชน่ ใชเ้ วลาในการจา่ ยยาสถี่ งึ หา้ เดอื น คนยากจน • เขา้ ถงึ ยาหรือเวชภณั ฑ์ไดย้ ากขึ้น แทนทจี่ ะเป็นสองถึงสามเดือน คนตา่ งด้าว • มีกรณีที่ประสบความยากล�ำบากในการเข้าถึงถุงยางอนามัย และกรณีที่ไม่สามารถ เดินทางไปรบั ยารกั ษาเอชไอวจี ากผู้ให้บริการตามปกติได้ • การคดั กรองการตดิ เชอื้ ทางเพศสัมพันธ์ในผใู้ ห้บรกิ ารทางเพศลดลงประมาณ 90% • เกือบครึ่งหน่ึงของผู้ให้บริการทางเพศที่ส�ำรวจพบว่าเข้าถึงการคัดกรองและการรักษา การติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ได้ยาก และเกือบสองในห้ารายงานว่ามีความยากลำ� บาก มากขึ้นในการเขา้ ถึงถงุ ยางอนามยั การประเมินผลกระทบรวมดา้ นเศรษฐกจิ และสงั คมจากการแพร่ระบาดของโควดิ -19 ในประเทศไทย 49 3.8 หลกั ประกนั สุขภาพ • อบุ ัติการณ์ของโรคตดิ ตอ่ ลดลง • บริการหยดุ ชะงกั คณุ ภาพ • ผปู้ ว่ ยนดั ผา่ ตดั ไมเ่ รง่ ดว่ นหรอื ไมซ่ บั ซอ้ นในสถานพยาบาลสว่ นใหญเ่ ลอื่ นนดั หรอื สง่ ตอ่ ลง ผ้ไู ม่มปี ระกันสังคม ถ้วนหน้า และบรกิ ารที่ • การสง่ ตอ่ ลงไปยังบริการสุขภาพปฐมภูมิ การรกั ษาพยาบาลลดลง ไปสู่ระดับหน่วยบริการสุขภาพปฐมภูมิ ระยะเวลาการจ่ายยานานขึ้นส�ำหรับผู้ป่วยโรค คนตา่ งดา้ ว จ�ำเป็น • ความต้องการเข้ารับบริการลดลงเน่ืองจาก เร้ือรัง เชน่ จ่ายยาหกเดอื นแทนทีจ่ ะเป็นสองถงึ สามเดือน คนยากจน • ความตอ้ งการเขา้ รับบรกิ ารลด กลัวการติดเช้อื ลงเนือ่ งจากกลวั การตดิ เชอื้ • การรบั ผปู้ ว่ ยเขา้ ในโครงการหลกั ประกนั สขุ ภาพถว้ นหนา้ ลดลง 6% ในเดอื นมนี าคมและ เมษายน • คนวา่ งงานจ�ำนวนมากขึ้น เข้าสูร่ ะบบหลกั ประกันสุขภาพ • โรงพยาบาลหลกั เพอื่ การเรยี นการสอนวางแผนลดการเยยี่ มผปู้ ว่ ยนอกลง 20% ในอนาคต ถว้ นหนา้ • ประมาณการว่ามีผู้เข้าโครงการหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้ารายใหม่ 900,000 ราย • คา่ ใชจ้ า่ ยสงู ขนึ้ จากการตรวจคดั ซง่ึ รวมถึงกลุ่มผวู้ ่างงานและผู้ทยี่ ้ายมาจากโครงการประกันสังคม กรองและรักษาโรคโควิด-19 • ของบประมาณเพ่มิ เติมจากรฐั บาล ห ้นา ่ีทของระบบสุขภาพ • ข้อจ�ำกดั ทางการคลังระยะกลาง และงบประมาณรัฐดา้ นสขุ ภาพ มจี ำ� กดั 3.บี วคั ซีนและยา • ประชาชนตระหนักรู้และสนับสนุนหลัก • ข้อจ�ำกัดทางการคลังระยะกลาง • การรักษาโรคโควิด-19 ฟรี รวมถึงการให้ยา การสะสมยาตา้ นไวรัสฟาวพิ ิราเวียร์ ประกันสุขภาพถ้วนหน้าเพิ่มข้ึน และการ และงบประมาณรัฐด้านสุขภาพ • ประเทศไทยเริ่มทดสอบวัคซีนโควิด-19 ในสัตว์ทดลอง และร่วมมือกับมหาวิทยาลัย เข้าถึงสขุ อนามัยเพิ่มขนึ้ มจี ำ� กัด ในประเทศจีนในการพฒั นาวัคซนี 3.ซี ทรพั ยากรมนุษยด์ า้ น • ประชาชนซาบซงึ้ คณุ คา่ ตอ่ สงั คมของบคุ ลากร • ความเครียดและความวิตกกังวล • มีต�ำแหน่งบุคลากรทางการแพทย์และสาธารณสุขในสังกัดกระทรวงสาธารณสุขเพ่ิมขึ้น ประชาชนนอก สขุ ภาพ ทางการแพทย์และสาธารณสุขยิง่ ขึ้น ของบุคลากรทางการแพทย์และ 45,000 ต�ำแหนง่ เขตเมอื ง • เพ่ิมต�ำแหน่งข้าราชการและค่าตอบแทน สาธารณสุข กระทรวงสาธารณสุข 3.ดี กฎอนามยั ระหวา่ ง • 3.ดี กฎอนามัยระหว่างประเทศ ถอดบท ประชาชน ประเทศ เรยี นจากการตอบสนองตอ่ การระบาดใหญ่ ในเขตเมือง และ ประชาชนในพ้ืนท่ี • การประสานงานและการส่อื สารดีขึ้น ท่ีมีนักทอ่ งเทย่ี ว • ประชาชนรบั รูแ้ ละสนบั สนุนเพิม่ ขนึ้ หนาแนน่ ท่มี า: ออกซฟ์ อรด์ พอลซิ แี มนเนจเมนท์, บทท่ี 3
เป้าหมายท่ี 4 การศึกษาทเี่ ทา่ เทยี ม 50 การประเมินผลกระทบรวมดา้ นเศรษฐกจิ และสงั คมจากการแพรร่ ะบาดของโควิด-19 ในประเทศไทย ความสำ� เร็จของประเทศไทยในการจดั การศกึ ษาทีม่ ีคุณภาพตามตวั ชว้ี ดั ส�ำคญั มีรายละเอียดดังแสดงไวใ้ นตารางท่ี 8 ตารางที่ 15: เป้าประสงค์การพัฒนาทยี่ ่งั ยนื ตามเปา้ หมายท่ี 4 และตัวชี้วัดที่ประเทศไทยกำ� หนดขน้ึ ทเ่ียป้่งัายปนืระตสางมคเปก์ ้ าาหรมพาัฒยทน่ีา4 ตัวช้ีวดั ท่ีประเทศไทยก�ำหนด สถานะเร่ิมต้น เป้ าหมายปี 2573 เป้ าหมายปี 2564 สถานะปั จจุ บัน ความ 40 37.2% (ส�ำนกั งานคณะกรรมการ คืบหนา้ 50 การศกึ ษาข้ันพืน้ ฐาน 2561) 4.1 สรา้ งหลกั ประกันว่าเด็กหญิงและ ตวั ชว้ี ดั 4.1.1 สัดส่วนของเด็กนักเรียน การอา่ น 50% คณิตศาสตร์ 60 เอ) 37% บ)ี น้อยกวา่ 10% เด็กชายทุกคนส�ำเรจ็ การศกึ ษาระดบั ระดับชั้น ป.3 ท่มี ีผลการทดสอบทางการ 53% วิทยาศาสตร์ 47% 60 ประถมศึกษา 100% ประถมศกึ ษาและมัธยมศกึ ษาที่มี ศกึ ษาระดับชาติข้ันพนื้ ฐานตามเกณฑข์ นั้ ต�่ำ (PISA 2015) มธั ยมศึกษาตอนต้น 100% การอา่ น 40% คณติ ศาสตร์ 47% คุณภาพ เท่าเทียม และไมม่ คี ่าใชจ้ ่าย ตวั ชี้วัด 4.1.2 สัดส่วนของเด็กนกั เรยี น เอ) 90.8% (2558) ประถมศึกษา 100% มธั ยมศึกษาตอนปลาย 80% วทิ ยาศาสตร์ 56% (PISA 2018) ซึง่ น�ำไปสู่ผลลพั ธ์ทางการเรยี นท่ีมี ระดับชั้น ป.6 และ บ)ี ระดบั ชั้น ม.3 ท่ีมีผล มัธยมศึกษา 77.27% (2558) มธั ยมศึกษาตอนต้น 100% ประถมศึกษา 100%, ประสิทธผิ ล ภายในปี พ.ศ. 2573 การทดสอบทางการศกึ ษาระดบั ชาตขิ ้นั พนื้ ประถมศึกษา 97.9 %, มธั ยมศึกษาตอนปลาย 90% มธั ยมศึกษาตอนตน้ 100%, 94% 4.2 สร้างหลักประกนั ว่าเดก็ หญิงและ ฐานตามเกณฑ์ขนั้ ต�ำ่ มธั ยมศึกษาตอนตน้ 92.9%, ประถมศกึ ษา 100%, มธั ยมศึกษาตอนปลาย 90%, มัธยมศกึ ษาตอนตน้ 77.9% เด็กชายทกุ คนเข้าถงึ การพฒั นา ตวั ชว้ี ดั 4.1.3 สัดส่วนของเด็กนักเรียนทีม่ ี มัธยมศึกษาตอนปลาย มธั ยมศึกษาตอนต้น 100%, ระดบั อาชีวศกึ ษา 80% มัธยมศึกษาตอนปลาย 54.3% การดแู ล และการจัดการศึกษาระดับ ผลการทดสอบด้วยโปรแกรมประเมนิ 90.3%, ระดบั อาชวี ศกึ ษา มัธยมศึกษาตอนปลาย 100%, ประถมศึกษา 97.6%, กอ่ นประถมศกึ ษา ส�ำหรับเด็กปฐมวัย สมรรถนะนักเรียนมาตรฐานสากล (PISA) 78.9% (ปกี ารศกึ ษา 2557) ระดบั อาชีวศกึ ษา 90% 92% มัธยมศกึ ษาตอนตน้ 90.1%, ท่มี ีคณุ ภาพ เพื่อให้มีความพรอ้ ม ตามเกณฑ์ขั้นต�่ำ 90% มัธยมศกึ ษาตอนปลาย 92.6%, ส�ำหรับการศกึ ษาระดับประถมศกึ ษา ตวั ช้ีวดั 4.1.4 อัตราการเขา้ เรียนสทุ ธิ 92.6% (2559/60) 94% ระดบั อาชีวศึกษา 59.9% (ปกี าร ภายในปี พ.ศ. 2573 (ประถมศึกษา) 100% ศึกษา 2558/59) ตวั ช้ีวดั 4.1.5 อตั ราการเขา้ เรียนสทุ ธิ (มธั ยมศึกษาตอนต้น มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย 91.10% สายสามญั ระดับอาชีวศกึ ษา) ตวั ชวี้ ัด 4.1.6 อัตราการสำ� เร็จการศึกษา (ระดับประถมศึกษา มัธยมศึกษาตอนตน้ มัธยมศกึ ษาตอนปลายสายสามัญ ระดับ อาชวี ศึกษา) ตัวชว้ี ัด 4.2.1 รอ้ ยละของเด็กอายตุ �่ำกวา่ 5 ปี ที่มพี ฒั นาการทางดา้ นสขุ ภาพ การเรียนรู้ และพฒั นาการทางบคุ ลกิ ภาพ ตามวยั จำ� แนกตามเพศ จาก 1) การส�ำรวจ สถานการณเ์ ดก็ และสตรใี นประเทศไทย ของยูนเิ ซฟ 2) การส�ำรวจประจ�ำปีของ กระทรวงสาธารณสขุ ตวั ช้ีวัด 4.2.2 อตั ราการเขา้ เรยี นระดับ การศกึ ษาปฐมวยั
ทเ่ียป้่งัายปนืระตสางมคเป์ก้ าาหรมพาัฒยทน่ีา4 ตัวชี้ วัดท่ีประเทศไทยก�ำหนด สถานะเร่ิมตน้ เป้ าหมายปี 2573 เป้ าหมายปี 2564 สถานะปั จจุ บัน ความ 32.7/67.3 (2557/58) 60/40 34.6/65.4 (ปี 2561) คบื หน้า 70 45/55 4.3 สร้างหลกั ประกันใหผ้ ้หู ญิงและ ตวั ชวี้ ดั 4.3.1 เอ) อตั ราส่วนนักเรียนระดับ 49.29% (2559) 70 50 58.5 (ปี 2561) ผชู้ ายทกุ คนเขา้ ถงึ การศกึ ษา อาชีวศึกษาตอ่ มัธยมศึกษาตอนปลาย 60 อาชีวศกึ ษา อดุ มศกึ ษา รวมถึง สายสามัญ 92.9/95.6 (2558) 1 มหาวิทยาลัยท่มี คี ณุ ภาพ ในราคาที่ บี) อัตราการเข้าเรียนในระดับอดุ มศกึ ษา 9.52 100% 66–68% จากโครงการสำ� รวจ การประเมินผลกระทบรวมดา้ นเศรษฐกจิ และสงั คมจากการแพร่ระบาดของโควดิ -19 ในประเทศไทย 51 สามารถจา่ ยได้ ภายในปี พ.ศ. 2573 (มหาวทิ ยาลยั ) 12.5 การรู้เทา่ ทนั สือ่ และสารสนเทศปี ซี) อัตราการเขา้ เรียนในระดับอุดมศึกษา พ.ศ. 2563 4.4 เพมิ่ จ�ำนวนเยาวชนและผู้ใหญ่ (ปวส.) ปฐมวยั 1.05, ประถมศกึ ษา ท่ีมที ักษะทีจ่ ำ� เป็นสำ� หรับการจา้ งงาน ตัวช้ีวดั 4.4.1 เอ) สดั สว่ นของผมู้ ีงานทำ� ที่ 1.06, มธั ยมศกึ ษาตอนต้น 1.17, การมงี านท่มี ีคุณคา่ และการเปน็ ใช้คอมพวิ เตอร์ 1 มธั ยมศึกษาตอนปลาย 1.18 ผู้ประกอบการ ซงึ่ รวมถงึ ทกั ษะทาง บี) สัดสว่ นของผ้มู งี านท�ำทใ่ี ช้อินเตอรเ์ นต ด้านเทคนิคและอาชีพ ภายในปี (ประเทศไทยอาจพิจารณาใชด้ ัชนีสากล 10.7 9.57 พ.ศ. 2573 (Global Indicator) เปน็ จดุ เริ่มต้นของ การสำ� รวจการรูเ้ ทา่ ทันสอ่ื และสารสนเทศ 4.5 ขจัดความเหลอ่ี มล้ำ� ทางเพศใน ในปี 2563) ด้านการศกึ ษา และสร้างหลกั ประกัน ตัวชวี้ ัด 4.5.1. อัตราการเข้าเรียนจำ� แนก ว่ากลุ่มทเ่ี ปราะบางซงึ่ รวมถึงผพู้ กิ าร ตามเพศ/นอกเขตเมือง/ในเขตเมอื ง ชนพื้นเมือง และเด็ก เข้าถงึ การศึกษา (ระดับปฐมวยั ประถมศึกษา มัธยมศึกษา และการฝกึ อาชพี ทกุ ระดับอยา่ ง ตอนต้น มัธยมศกึ ษาตอนปลาย อุดมศกึ ษา) เท่าเทยี ม ภายในปี พ.ศ. 2573 4.6 สรา้ งหลกั ประกันว่าเยาวชน ตวั ชว้ี ดั 4.6.1. เอ. อตั ราการอ่านออกเขียน ทุกคนและผู้ใหญท่ ้งั ชายและหญิง ได/้ มีทกั ษะด้านการคำ� นวณของประชากร สามารถอ่านออกเขียนได้และ อายุ 15 ปขี ้นึ ไป คำ� นวณเป็น ภายในปี พ.ศ. 2573 บ.ี จำ� นวนปีทีไ่ ด้รับการศกึ ษาของประชากร อายุ 15 ปี
ทเ่ยีป้่งัายปืนระตสางมคเป์ก้ าาหรมพาฒั ยทน่ีา4 ตัวชี้วดั ท่ปี ระเทศไทยก�ำหนด สถานะเร่ิมตน้ เป้ าหมายปี 2573 เป้ าหมายปี 2564 สถานะปั จจุ บนั ความ 52 การประเมินผลกระทบรวมดา้ นเศรษฐกจิ และสงั คมจากการแพรร่ ะบาดของโควิด-19 ในประเทศไทย คืบหนา้ 4.7 สรา้ งหลกั ประกนั วา่ ผเู้ รยี นทุกคน ตวั ชี้วดั 4.7.1 ร้อยละของนกั เรยี นทไ่ี ด้เรยี น 100% ได้รบั ความรู้และทกั ษะทจี่ �ำเปน็ เรื่องส่งิ แวดลอ้ ม/การอนรุ ักษธ์ รรมชาติใน ส�ำหรับส่งเสริมการพัฒนาทีย่ ั่งยนื หลักสูตร 100% เอ) 99.91% บี) 99.18% ซี) รวมถึง การศกึ ษาสำ� หรบั การพัฒนาที่ ตัวช้ีวดั 4.เอ.1. กระทรวงศกึ ษาธิการ 100% ด–ี เอฟ) ไมม่ ขี อ้ มูล ยงั่ ยนื และการมีวิถชี ีวติ ท่ีย่ังยนื รวบรวมข้อมลู สัดสว่ นของโรงเรยี นที่มีการ สิทธมิ นุษยชน ความเสมอภาค เขา้ ถึง (เอ) ไฟฟ้า (บี) อินเทอรเ์ น็ตทใี่ ชใ้ น ระหวา่ งเพศ การส่งเสรมิ วัฒนธรรม การเรียนการสอน (ซี) เครือ่ งคอมพวิ เตอร์ท่ี แหง่ ความสงบสุขและการไมใ่ ช้ความ ใชใ้ นการเรียนการสอน (ดี) โครงสรา้ งพื้น รุนแรง การเปน็ พลเมอื งโลก และ ฐานและวสั ดุอปุ กรณท์ ่ไี ดร้ บั การปรับให้ ความช่ืนชมในความหลากหลายทาง เหมาะสมกบั นกั เรียนทมี่ ีความบกพร่องทาง วัฒนธรรมและการทวี่ ัฒนธรรมมสี ่วน รา่ งกาย (อ)ี นำ�้ ด่ืมพนื้ ฐาน (เอฟ) สง่ิ อ�ำนวย ช่วยใหเ้ กดิ การพฒั นาท่ียง่ั ยืน ความสะดวกพืน้ ฐานดา้ นสขุ อนามยั ทแ่ี บ่ง ภายในปี พ.ศ. 2573 แยกตามเพศ และ (จี) ส่งิ อานวยความ 4เอ) สรา้ งและยกระดบั สถานศึกษา สะดวกพนื้ ฐานในการท�ำความสะอาดมือ ตลอดจนเครื่องมือและอปุ กรณ์ (ตามนิยามตัวชีว้ ดั ของ WASH ในเร่อื ง น้ำ� การศึกษาท่ีเออื้ ต่อเดก็ ผู้พิการ และ สขุ าภิบาล และสขุ ลกั ษณะสำ� หรบั ทกุ คน) เพศภาวะ และจัดใหม้ ีสภาพแวดลอ้ ม ทางการเรียนรทู้ ่ปี ลอดภยั ปราศจากความรนุ แรง ครอบคลุม และมปี ระสทิ ธิผลส�ำหรับทกุ คน
ทเ่ียป้่งัายปืนระตสางมคเป์ก้ าาหรมพาฒั ยทน่ีา4 ตวั ชี้วัดท่ีประเทศไทยก�ำหนด สถานะเร่ิมต้น เป้ าหมายปี 2573 เป้ าหมายปี 2564 สถานะปั จจุ บนั ความ 100% คืบหนา้ 4บี) เพมิ่ จำ� นวนทนุ การศกึ ษาทัว่ โลกที่ ตวั ชว้ี ดั 4.บ.ี 1) ปรมิ าณความช่วยเหลอื (ผู้บรจิ าค) 4,508.74 ลา้ นบาท ให้แก่ประเทศก�ำลังพัฒนา โดยเฉพาะ เพอื่ การพัฒนาอย่างเปน็ ทางการ (ODA) (ผรู้ ับทุน) 1,582.9 ล้านบาท ประเทศพฒั นาน้อยทส่ี ดุ รฐั กำ� ลงั ท่ีเป็นทุนการศกึ ษา จำ� แนกตามสาขาและ พฒั นาทีเ่ ป็นเกาะขนาดเล็ก และ ประเภทการศึกษา การประเมินผลกระทบรวมดา้ นเศรษฐกจิ และสงั คมจากการแพร่ระบาดของโควดิ -19 ในประเทศไทย 53 ประเทศในทวปี แอฟรกิ า เพือ่ เขา้ ศกึ ษาต่อในระดับอุดมศกึ ษา รวมถงึ การฝกึ อาชีพ และโปรแกรมด้าน เทคโนโลยสี ารสนเทศและการส่อื สาร ด้านเทคนคิ วศิ วกรรม และ วิทยาศาสตร์ ในประเทศพฒั นาแล้ว และประเทศกำ� ลังพฒั นาอ่นื ๆ ภายในปี พ.ศ. 2563 4ซ)ี เพ่มิ จำ� นวนครทู ่ีมคี ุณวุฒิ ตวั ชีว้ ดั 4.ซี.1) สดั สว่ นของครูในระดบั (เอ) รวมถึงการดาเนนิ การผา่ นความร่วม กอ่ นประถมศึกษา (บ)ี ประถมศกึ ษา (ซ)ี มอื ระหวา่ งประเทศในการฝกึ อบรมครู มัธยมศึกษาตอนตน้ และ (ด)ี มัธยมศึกษา ในประเทศก�ำลังพฒั นา โดยเฉพาะ ตอนปลาย ผซู้ ึ่งอยา่ งน้อยได้รบั การฝกึ อบรม 100% 100% 100% อย่างยง่ิ ในประเทศพัฒนาน้อยทส่ี ดุ (เชน่ การฝกึ อบรมการสอน) ซ่งึ ตอ้ งด�ำเนนิ และรัฐก�ำลังพัฒนาทเี่ ป็น การก่อนหรอื ระหวา่ งชว่ งท่ที �ำการสอนใน เกาะขนาดเล็ก ภายในปี พ.ศ. 2573 ระดบั ทเี่ กย่ี วข้องของแตล่ ะประเทศ ท่ีมา: กระทรวงศึกษาธกิ ารและ SDG Move (2562), อา้ งถงึ ในออกซฟ์ อรด์ พอลซิ แี มนเนจเมนท์, บทท่ี 4
54 การประเมินผลกระทบรวมดา้ นเศรษฐกจิ และสังคมจากการแพร่ระบาดของโควดิ -19 ในประเทศไทย ผลกระทบโดยรวมของโควิด-19 ทอ่ี าจเกดิ ข้นึ กบั สถานการณก์ ารศกึ ษาของประเทศไทย สรุปได้ดังน1ี้ 57 • เป้าประสงค์ที่ 4.1 (การศึกษาระดับประถมศึกษาและมัธยมศึกษาที่มีคุณภาพ) การสูญเสียการเรียนรู้และความเหลื่อมล�้ำในการเรียนรู้ ท่ีทวีความรุนแรงข้ึน อาจสะท้อนให้เห็นในการทดสอบระดับชาติในปี 2564 หากจ�ำนวนนักเรียนออกกลางคันเพ่ิมมากข้ึน อาจเป็นผลให้ อัตราการเข้าเรียนสุทธิและอัตราการส�ำเร็จการศึกษาลดลง ส่ิงน้ีเป็นเรื่องน่ากังวลเนื่องจากการด�ำเนินงานในภาคการศึกษา ณ ขณะน้ี ยงั ไมอ่ ยใู่ นเส้นทางสกู่ ารบรรลเุ ป้าหมายการพฒั นาทยี่ ัง่ ยนื • เป้าประสงค์ที่ 4.2 (การศึกษาระดับปฐมวัยท่ีมีคุณภาพ) ส�ำหรับเด็กในกลุ่มเปราะบางที่สุดนั้น การไม่ได้อยู่ท่ีศูนย์พัฒนาเด็กปฐมวัย อาจส่งผลต่อสุขภาพและโภชนาการของเด็ก โดยรวมแล้วการเข้าเรียนของเด็กในระดับก่อนประถมศึกษาไม่คาดว่าจะได้รับผลกระทบ แม้ว่าอาจมกี ารเปลี่ยนแปลงการเขา้ เรยี นจากสถานศึกษาเอกชนไปสู่สถานศึกษาของรฐั • เปา้ ประสงคท์ ่ี 4.3 (การศกึ ษาระดบั อาชวี ศกึ ษาและอดุ มศกึ ษา) การเขา้ เรยี นในระดบั นอ้ี าจไดร้ บั ผลกระทบบา้ ง อยา่ งไรกต็ ามการฝกึ อบรม ทางวิชาชพี หรอื /และการฝึกอบรมซ้�ำ อาจเป็นส่วนหนึง่ ของมาตรการกระตุน้ เศรษฐกจิ ของรฐั บาลเพ่ือส่งเสริมการจา้ งงาน • เป้าประสงค์ที่ 4.4 (ทักษะส�ำหรับการท�ำงาน) ยังไม่มีการคาดการณ์ผลกระทบของโควิด-19 ต่อตัวชี้วัดในด้านนี้ เช่น สัดส่วนของ ก�ำลังแรงงานทใ่ี ช้คอมพวิ เตอรห์ รอื มีการเขา้ ถงึ อินเทอรเ์ น็ต • เปา้ ประสงคท์ ี่ 4.5 (ความเทา่ เทยี ม) กลมุ่ เปราะบางทมี่ อี ยกู่ อ่ นแลว้ อาจมคี วามเสยี่ งตอ่ การออกกลางคนั เนอ่ื งจากไดร้ บั ผลกระทบมากกวา่ กลุ่มอื่นๆจากการสูญเสียการเรียนรู้และผลกระทบด้านเศรษฐกิจจากภาวะเศรษฐกิจถดถอย นอกจากน้ี เด็กผู้หญิง ซ่ึงก่อนหน้านี้มีอัตรา การเข้าเรยี นและผลลัพธท์ างการเรยี นสงู กว่าเด็กผ้ชู าย อาจไดร้ ับผลกระทบในทางลบตอ่ ไปอีกด้วย • เปา้ ประสงคท์ ่ี 4.6 (การอา่ นออกเขียนได้และค�ำนวณได)้ การสญู เสียการเรยี นรอู้ าจสง่ ผลเสียต่อระดับการรหู้ นงั สอื และการคำ� นวณ • เปา้ ประสงค์ท่ี 4.7 (การพัฒนาทีย่ ัง่ ยนื และการเป็นพลเมอื งโลก) ยังไม่มกี ารคาดการณผ์ ลกระทบของโควิด-19 ต่อตัวช้ีวัดในด้านน้ี เช่น ร้อยละของนักเรยี นท่ีไดเ้ รียนเรื่องการอนรุ กั ษส์ ิ่งแวดล้อมและธรรมชาติ เปา้ หมายการพัฒนาท่ยี ่งั ยนื ท่ีเกย่ี วข้องกบั การคมุ้ ครองจากความรุนแรง การแสวงประโยชน์ และการลว่ งละเมิด ตารางที่ 16: ความคืบหน้าของการด�ำเนนิ งานเพ่ือบรรลุเปา้ หมายการพัฒนาทีย่ ั่งยืน zx ตวั ชี้วัดเป้ าหมายการพัฒนาท่ีย่ังยนื ดา้ นความรุนแรง การแสวง ความคืบหน้า ประโยชน์ และการล่วงละเมิด 16.1.1 จ�ำนวนเหยอื่ การฆาตกรรมโดยตัง้ ใจตอ่ ประชากร 100,000 คน 2553: ชาย 8.77 คนตอ่ ประชากรชาย 100,000 คน และหญิง 1.21 คนต่อ จำ� แนกตามเพศ (จ�ำนวนเหยอ่ื ตอ่ ประชากร 100,000 คน) ประชากรหญิง 100,000 คน 2555: ชาย 7.68 คนต่อประชากรชาย 100,000 คน และหญงิ 1.23 คนตอ่ 16.1.1 จ�ำนวนเหยอื่ การฆาตกรรมโดยตั้งใจ จ�ำแนกตามเพศและอายุ ประชากรหญิง 100,000 คน ในปี 2555 (ไมจ่ ำ� แนกอายุ) หลังจากนัน้ (จำ� นวน) เปน็ ตน้ มา สัดสว่ นจะไม่จำ� แนกตามเพศหรืออายุ 16.1.3 สัดสว่ นของประชากรทถี่ ูกกระท�ำ (ก) ความรนุ แรงทางร่างกาย (ข) 2557 ชาย 2,248 คน ความรนุ แรงทางจิตใจ และ (ค) ความรนุ แรงทางเพศในรอบ 12 เดอื น หญิง 404 คน 5.2.1 ความรนุ แรงในคู่รัก (ทางเพศและ/หรอื ทางรา่ งกาย) 2558 รวม 2,387 คน 5.2.2 สดั ส่วนของผู้หญงิ และเด็กหญงิ อายุ 15 ปีขนึ้ ไป ท่ีถูกกระท�ำความ 2559 รวม 2,229 คน รนุ แรงทางเพศโดยบคุ คลอนื่ ท่ีไมใ่ ชค่ รู่ กั ของตน ในรอบ 12 เดือน ประชากรทถ่ี ูกกระทำ� ด้วยความรุนแรงทางร่างกายในรอบ 12 เดือน ตามอายแุ ละสถานทเ่ี กดิ เหตุ มีสัดสว่ นร้อยละ 0.3 ในปี 2559 (UNODC) ยังไมม่ ขี อ้ มูลทส่ี ามารถยืนยนั อย่างเปน็ ทางการดา้ นความรนุ แรงทางจติ ใจ หรือทางเพศ ยงั ไมม่ ขี อ้ มูลท่สี ามารถยืนยันอย่างเปน็ ทางการ ยังไมม่ ีข้อมูลท่ีสามารถยืนยนั อยา่ งเป็นทางการ 157 ออกซฟ์ อรด์ พอลซิ ีแมนเนจเมนท,์ บทที่ 4
การประเมนิ ผลกระทบรวมดา้ นเศรษฐกิจและสังคมจากการแพร่ระบาดของโควดิ -19 ในประเทศไทย 55 ตัวช้ีวดั เป้ าหมายการพัฒนาท่ยี ่ังยนื ดา้ นความรุนแรง การแสวง ความคบื หน้า ประโยชน์ และการลว่ งละเมดิ 5.3.2 สดั สว่ นของผู้หญิงอายุ 20–24 ปี ท่ีแต่งงานหรอื อยกู่ ินฉนั สามภี รรยา การสำ� รวจสถานการณ์เด็กและสตรีในประเทศไทย พ.ศ. 2558–2559: กอ่ นอายุ 18 ปี (%) 22.5% 5.3.1 สัดสว่ นของผหู้ ญงิ อายุ 20–24 ปี ท่ีแตง่ งานหรอื อยกู่ นิ ฉันสามภี รรยา การสำ� รวจสถานการณเ์ ด็กและสตรีในประเทศไทย พ.ศ. 2558–2559: กอ่ นอายุ 15 ปี (%) 4.4% 16.2.1 สัดส่วนของเด็กท่ีถูกลงโทษทางร่างกายและ/หรอื ถกู ทำ� รา้ ยทางจติ ใจ การส�ำรวจสถานการณเ์ ดก็ และสตรีในประเทศไทย พ.ศ. 2558–2559: โดยผดู้ ูแลในรอบหนง่ึ เดอื น (% ของเดก็ อายุ 1–14 ป)ี 75.20% 16.2.2 จ�ำนวนเหยอ่ื การค้ามนษุ ย์ตอ่ ประชากร 100,000 คน จำ� แนกตาม ตรวจพบเหยือ่ การคา้ มนุษยใ์ นรูปแบบของการบังคบั ใชแ้ รงงาน การท�ำให้ เพศ อายุ และรูปแบบการแสวงหาประโยชน์ ตกอยูใ่ ต้บงั คบั และการนาํ คนลงเปน็ ทาส 2557: 188 คน ทกุ ช่วงอาย,ุ ชาย 19 คน หญงิ 38 คน 2559: 460 คน ทุกชว่ งอาย,ุ ชาย 388 คน (18 ปขี ึน้ ไป) หญิง 24 คน (18 ปีขึน้ ไป) ตรวจพบเหยอื่ การค้ามนุษย์ในรปู แบบของการแสวงหาประโยชนท์ างเพศ 2557 376 คน ทกุ ช่วงอายุ ทง้ั สองเพศ 21 คน 18 ปขี น้ึ ไป ชาย 26 คน ตำ่� กว่า 18 ป ี ชาย 257 คน ตำ�่ กว่า 18 ปี หญงิ 72 คน 18 ปขี นึ้ ไป หญิง หลังจากนั้นเป็นตน้ มาชดุ ขอ้ มูลไมส่ มบรู ณ์ 16.2.3 สัดส่วนของเยาวชนหญิงและชายอายุ 18–29 ปี ยังไมม่ ีข้อมลู ทีส่ ามารถยนื ยนั อยา่ งเป็นทางการ ท่เี คยถกู กระทำ� ความรนุ แรงทางเพศก่อนอายุ 18 ปี 8.7.1 สัดสว่ นของเดก็ ทีม่ สี ว่ นร่วมในกิจกรรมทางเศรษฐกิจ ยังไม่มขี อ้ มูลท่ีสามารถยืนยนั อย่างเปน็ ทางการ (จ�ำแนกตามเพศและอาย)ุ 8.8.1 อุบตั กิ ารณข์ องการบาดเจ็บร้ายแรงจากการท�ำงานตอ่ แรงงาน ลดลงจาก 7.13 คน ตอ่ แรงงาน 100,000 คน ในปี 2556 เป็น 6.84 คน 100,000 คน (จ�ำแนกตามเพศและสถานภาพการย้ายถ่ิน) ต่อแรงงาน 100,000 คน ในปี 2557 ไม่มีการจำ� แนกตามเพศหรือสถานภาพ การย้ายถิ่น/ไมย่ ้ายถ่นิ 8.8.2 อบุ ัติการณข์ องการบาดเจบ็ ไม่รา้ ยแรงจากการท�ำงานต่อแรงงาน ลดลงจาก 352.96 คน ต่อแรงงาน 100,000 คน Ω ตอ่ แรงงาน 100,000 คน 100,000 คน (จ�ำแนกตามเพศและสถานภาพการย้ายถิ่น) ในปี 2557 ไมม่ ีการจ�ำแนกตามเพศหรอื สถานภาพการยา้ ยถ่ินฐาน/ไมย่ า้ ยถน่ิ ฐาน ท่มี า: 2015–2016 MICS and United Nations SDG Indicators Metadata repository, เว้นแตจ่ ะระบไุ ว้เปน็ อยา่ งอื่น, อ้างถึงในออกซฟ์ อรด์ พอลซิ ีแมนเนจเมนท์, บทท่ี 6
56 การประเมนิ ผลกระทบรวมดา้ นเศรษฐกิจและสงั คมจากการแพรร่ ะบาดของโควิด-19 ในประเทศไทย ภาคผนวก ค ข้อมูลสนับสนุนข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย รูปท่ี 7: วงจรการระบาดใหญ่ โรคติดเช�ือไวรสั โคโรนา สายพันธุใ์ หม่ 2019 (โรคโควิด-19) ไขห้ วดั ใหญ่เอเชียปี 1957 เสยี ชีวติ 1.1 ล้านคน โรคทางเดนิ หายใจตะวนั ออกกลาง ไข้หวดั ใหญส่ เปน ค.ศ. 1918 เสยี ชีวิต 40-50 ลา้ นคน (โรคเมอร์ส 2014) ไขห้ วัดใหญ่สายพันธุ์ใหม่ 2009 โรคทางเดนิ หายใจเฉียบพลนั รุนแรง (โรคซาร์ส 2002) การติดเช�ือไวรสั เอชไอวี/โรคเอดสป์ ี 1981 เสียชีวติ 25-35 ล้านคน ไข้หวดั ใหญฮ่ อ่ งกงปี 1968 เสยี ชีวติ 1 ล้านคน พ.ศ. 2461 2500 2511 2520 2545 2552 2557 2562 ดดั แปลงจาก Daniel B. Jernigan, Director, Influenza Division, Centers for Disease Control and Prevention, 2020 และ Nicholas LePan, Visualizing the History of Pandemics, 2020
บทบาทของนโยบายในชว่ งสถานการณ์การแพรร่ ะบาดของโรคโควดิ -19 1. มาตรการความชว่ ยเหลือทางการเงนิ และการคลงั ตารางที่ 17: มาตรการทางการคลังเพอ่ื ประคบั ประคองธรุ กจิ ประเภท เคร่อื งมือ รายละเอียดเคร่อื งมือดำ� เนนิ นโยบาย ผลก ระยะ ความซับ สถานะปัจจุบันและขอ้ เสนอ ระยะของ ระดบั ดำ� เนิน ระทบ เวลาสง่ ซ้อน เพ่มิ เติม มาตรการ ความ นโยบาย ผลก ส�ำคัญ ระทบ เรง่ ดว่ น 1. การดูแลให้มี เงินก้ปู ลอด เฉพาะสินเช่อื สำ� หรบั กลุ่มเปา้ หมายธรุ กิจขนาดเลก็ สงู ด�ำเนินการ มีโอกาสขยายการกำ� หนด มาก กระแสเงินสดเพยี งพอ ดอกเบี้ย/เงนิ หรือธุรกจิ ในภาคท่ีไดร้ บั ผลกระทบหนักที่สุด สงู สน้ั น้อย กล่มุ เปา้ หมายให้ครอบคลมุ มากขึ้น ระยะกลาง อดุ หนุนดอกเบ้ยี โดยไมค่ ดิ ดอกเบี้ยหรือให้เงนิ อุดหนนุ ชว่ ย สูง ส้นั การเล่อื นเวลา จา่ ยดอกเบย้ี สูง สน้ั ยังไมไ่ ด้ด�ำเนินการ มีโอกาสในการ ระยะส้นั มาก การประเมินผลกระทบรวมดา้ นเศรษฐกจิ และสงั คมจากการแพร่ระบาดของโควดิ -19 ในประเทศไทย 57 การช�ำระเงนิ ทาง การชำ� ระเงนิ อาจรวมถึงรายการต่าง ๆ เชน่ คา่ เช่า ปานกลาง ปานกลาง น้อย น�ำไปดำ� เนนิ การ มาก ธรุ กิจท่ไี ม่ใช่ค่าจ้าง ส้นั การเล่ือนเวลา ได้แก่ การช�ำระภาษเี งินไดน้ ิตบิ ุคคล ภาษมี ูลคา่ สูง ด�ำเนินการ มีโอกาสยืดระยะเวลา ระยะส้ัน การชำ� ระภาษี เพม่ิ เงินสมทบกองทุนประกันสังคม การเลือ่ น สงู สน้ั น้อย และขยายขอบเขตการพจิ ารณา เวลาช�ำระภาษีทด่ี นิ และสงิ่ ปลกู สรา้ ง และ การบรหิ าร ขยายเวลาย่ืนแบบแสดงรายการภาษี ปานกลาง ปานกลาง ดำ� เนนิ การ โดยไมม่ กี ารดำ� เนนิ งานใดตอ่ - ปานกลาง การจดั เกบ็ ภาษี การเร่งรัดการคนื ภาษี (ภาษมี ลู ค่าเพมิ่ และอนื่ ๆ) นอ้ ย ระยะส้ัน มาก การยกเว้นท่ีไม่ใช่ แผนขอช�ำระหน้ีค่าภาษีอากร ดำ� เนินการ มโี อกาสยดื ระยะเวลา ภาษแี ละการเล่อื น การยกเว้นไมต่ ้องยื่นงบการเงนิ การยกเวน้ ค่าปรับ นอ้ ย และขยายขอบเขตการพจิ ารณา ระยะสน้ั มาก เวลาการช�ำระเงนิ กรณไี ม่ยื่นแบบแสดงรายการภาษี การเลอื่ นเวลาการช�ำระเงนิ การยกเว้นภาษี ด�ำเนนิ การ มโี อกาสยดื ระยะเวลา การยกเว้นค่าตา่ ง ๆ ไดแ้ ก่ สิทธิประโยชน์ประกนั และขยายขอบเขตการพจิ ารณา เครดิตภาษี สงั คม ภาษที ดี่ ินและสงิ่ ปลกู สร้าง ภาษีรถยนต์ การจดั เกบ็ คา่ ธรรมเนยี มการทอ่ งเทย่ี ว บริษัทสาย ปานกลาง ยังไม่ไดด้ ำ� เนนิ การ อาจพิจารณา ระยะสนั้ ปานกลาง การบิน ฯลฯ และการยกเว้นภาษนี ำ� เข้าบางส่วน ดำ� เนินการ การยกเวน้ คา่ ปรบั และดอกเบ้ยี หนี้ค่าภาษีอากร คงคา้ ง การออกเครดิตภาษีให้แกบ่ รษิ ัทตา่ ง ๆ เพอื่ การรกั ษาพนกั งานใหค้ งอยใู่ นสดั สว่ นสูง เปน็ ตน้
ประเภท เคร่ืองมอื รายละเอยี ดเคร่อื งมือดำ� เนนิ นโยบาย ผลก ระยะ ความซับ สถานะปัจจุบันและขอ้ เสนอ ระยะของ ระดบั 58 การประเมินผลกระทบรวมดา้ นเศรษฐกจิ และสงั คมจากการแพรร่ ะบาดของโควิด-19 ในประเทศไทย 2. การช่ วยรกั ษา ด�ำเนนิ ระทบ เวลาสง่ ซ้อน เพ่ิมเตมิ มาตรการ ความ การจ้างงาน นโยบาย ผลก สำ� คัญ ระทบ เร่งด่วน ปานกลาง การค�้ำประกันเงนิ กู้ รัฐบาลค�้ำประกนั มลู ค่าเงนิ กทู้ ้ังหมดหรอื บางส่วนที่ สงู ยงั ไม่ได้ด�ำเนินการ อาจพิจารณา ระยะสั้น ปานกลาง ออกใหแ้ ก่ธรุ กิจ โดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ ภาคธรุ กจิ ที่ถูก สูง ส้นั ปานกลาง ด�ำเนนิ การ กระทบหนัก/วสิ าหกจิ ขนาดกลางและขนาดยอ่ ม สูง สั้น สทิ ธิประโยชน์กรณี การส่งเสรมิ และเพมิ่ เตมิ การให้สทิ ธปิ ระโยชนแ์ ก่ ปานกลาง ดำ� เนินการ มีโอกาสยดื ระยะเวลา ระยะกลาง มาก ว่างงาน ผทู้ ี่ตกงานชว่ั คราวหรือถูกลดชวั่ โมงทำ� งาน ปานกลาง และขยายความครอบคลมุ ด�ำเนนิ การ มโี อกาสยดื ระยะเวลา เงินอุดหนุน การช่วยเหลอื นายจ้างในการจา่ ยเงินลกู จา้ งและ ช่วยเหลือคา่ จ้าง ชว่ ยเหลอื ลกู จ้างเพื่อรับประกนั วา่ จะมีรายไดต้ อ่ ระยะกลาง มาก เนือ่ ง สำ� หรบั ธุรกิจและผ้ปู ระกอบอาชพี อิสระ ที่กิจการถกู ระงับหรือลดเวลาท�ำการ ตารางท่ี 18: มาตรการทางการเงนิ เพื่อประคบั ประคองธุรกจิ ประเภท เคร่อื งมอื รายละเอียดเคร่อื งมือดำ� เนนิ นโยบาย ผลก ระยะ ความซับ สถานะปัจจุบนั และขอ้ เสนอ ระยะของ ระดบั ดำ� เนนิ ระทบ เวลาส่ง ซ้อน เพ่ิมเตมิ มาตรการ ความ นโยบาย ผลก ส�ำคัญ ระทบ เร่งดว่ น ปานกลาง มาตรการด้านการ อัตราดอกเบี้ย การลดอัตราดอกเบีย้ นโยบายของธนาคารตอ่ ปี สูง ด�ำเนนิ การ โดยไมม่ กี ารดำ� เนนิ งาน - ปานกลาง จดั การสภาพคลอ่ ง นโยบาย/ดอกเบี้ย สูง นาน นอ้ ย ใดต่อ และกระตนุ้ การฟื้ นตวั ธนาคาร การเลอื่ นเวลาการช�ำระหนีส้ นิ เชอ่ื ตามระยะเวลาที่ สงู ส้นั ระยะกลาง ปานกลาง และการเติบโตทาง การพักช�ำระหน้ี กำ� หนด การพกั การชำ� ระหน้ีเงินกู้ช่วั คราว (เงินต้น ดำ� เนนิ การ มโี อกาสยดื ระยะเวลา ระยะกลาง มาก เศรษฐกจิ การปรับ ดอกเบ้ีย ดอกเบีย้ ผดิ นัด เบ้ยี ปรบั ) รวมทั้งการ สงู โครงสร้างหนี้ ปรับโครงสร้างหน้ี ธนาคารให้สินเช่อื ดอกเบย้ี ตำ่� แกส่ ถาบนั การเงิน ปานกลาง ด�ำเนนิ การ มีโอกาสยืดระยะเวลา สนิ เช่ือดอกเบี้ยต�ำ่ และผู้ประกอบการ และกำ� หนดกลุม่ เป้าหมายเพ่มิ เตมิ
ตารางที่ 19: มาตรการทางการเงินเพื่อช่วยเหลือครัวเรือน ประเภท เคร่ืองมือ รายละเอยี ดเคร่ืองมือดำ� เนนิ นโยบาย ผลก ระยะ ความซับ สถานะปัจจุบนั และข้อเสนอ ระยะของ ระดับ ดำ� เนนิ ระทบ เวลาสง่ ซ้อน เพ่มิ เติม มาตรการ ความ นโยบาย ผลก ส�ำคัญ ระทบ เร่งดว่ น 1. การดูแลให้มี โครงการแจกเงิน ความชว่ ยเหลอื ทางการเงินทันทใี หแ้ กค่ รัวเรอื น สงู สนั้ ด�ำเนินการ มโี อกาสยดื ระยะเวลา ระยะสัน้ มาก กระแสเงินสด และสทิ ธิประโยชน์ เปราะบางท่สี ุด โดยมเี ปา้ หมายเปน็ คนงาน สูง ส้ัน ปานกลาง และก�ำหนดกลุม่ เป้าหมายเพ่มิ เติม เพียงพอ การเลอื่ นเวลาการ ทเ่ี จ็บป่วย คนงานทีต่ กงานช่ัวคราว และ สูง ปานกลาง ชำ� ระภาษี ผู้ประกอบอาชีพอสิ ระ ปานกลาง ปานกลาง ด�ำเนินการ มีโอกาสยืดระยะเวลา ระยะส้นั มาก การประเมินผลกระทบรวมดา้ นเศรษฐกจิ และสงั คมจากการแพร่ระบาดของโควดิ -19 ในประเทศไทย 59 2. การขยาย การชำ� ระภาษเี งินได้บคุ คลธรรมดา การเลื่อนเวลา ส�ำหรบั การเลื่อนเวลาการช�ำระเงนิ การเขา้ ถึงการลาป่ วย การช�ำระหนี้ การช�ำระภาษที ด่ี นิ และสิ่งปลกู สร้าง และการยืด สงู ปานกลาง นอ้ ย โดยได้รับค่าจา้ งและ ค่าภาษี เวลาในการย่ืนแบบแสดงรายการภาษี มาตรการ สทิ ธิประโยชนก์ รณี การผ่อนคลายและ เลื่อนเวลาการช�ำระภาษีท่กี �ำหนดกล่มุ เปา้ หมาย ดำ� เนนิ การ มโี อกาสยืดระยะเวลา ระยะสั้น ปานกลาง ว่างงาน การเล่อื นเวลา เป็นครวั เรอื นรายได้น้อย ปานกลาง ทมี่ า: EIU ทไ่ี มใ่ ชภ่ าษี การอนโุ ลมใหด้ ำ� เนนิ การชำ� ระหน้คี า่ ภาษีที่ ระยะส้นั มาก การผอ่ นคลาย ยดื หยุ่นข้นึ (อาจก�ำหนดกลุ่มเป้าหมายเปน็ ยังไม่ได้ด�ำเนนิ การ อาจพจิ ารณา ขอ้ จ�ำกัด และ ครัวเรือนท่มี ีรายไดต้ ่ำ� กวา่ กลุ่มอื่น) นอ้ ย ด�ำเนินการ ขยายการเข้าถงึ การใหเ้ งินบ�ำนาญ/เกษยี ณอายุก่อนกำ� หนด การอนญุ าตให้เบิกเงินพเิ ศษจากกองทนุ ส�ำรอง ด�ำเนินการ มโี อกาสยืดระยะเวลา เล้ียงชีพ การเลอ่ื นเวลาการชำ� ระดอกเบ้ียหนี้ และขยายความครอบคลุม จำ� นอง เง่ือนไขการเขา้ ถงึ ทีม่ ขี ้อจ�ำกัดนอ้ ยลง การขยาย ปานกลาง ระยะกลาง ปานกลาง ขอบเขตคุณสมบตั ิไดร้ บั สิทธิ ขอ้ ก�ำหนดสำ� หรบั นายจ้างในการอนญุ าตให้ลาปว่ ย การเพม่ิ สทิ ธิ ประโยชน์กรณวี า่ งงานใหแ้ กค่ นงานทถ่ี กู กกั ตวั และ แรงงานในภาคนอกระบบ รวมทัง้ การเขา้ ถงึ ระบบ ประกันการจา้ งงาน
60 การประเมนิ ผลกระทบรวมดา้ นเศรษฐกจิ และสงั คมจากการแพร่ระบาดของโควิด-19 ในประเทศไทย รปู ท่ี 8: แผนภาพการกระจายส�ำหรบั การพจิ ารณานโยบายระยะส้นั และระยะกลาง มาก ผลกระทบต่าํ ผลกระทบปานกลาง ผลกระทบสูง เครดิตภาษี การพักชําระหนี�/การปรับโครงสรา้ งหนี� ความ การบริหารการจดั เกบ็ ภาษี (ธุรกิจ) การค�าํ ประกนั เงนิ กู้ การผอ่ นคลายขอ้ จาํ กดั ซับซ�อน โครงการแจกเงนิ และสทิ ธิประโยชน์ สทิ ธปิ ระโยชนก์ รณีวา่ งงาน และขยายการเขา้ ถึงสิทธปิ ระโยชน์กรณีว่างงาน นอ้ ย สนิ เช่ือดอกเบี�ยต่าํ การชําระหนี�ค่าภาษี เงินอุดหนุนช่วยเหลอื คา่ จา้ ง การยกเว้นภาษี เงินกูป้ ลอดดอกเบย�ี /เงินอุดหนนุ ดอกเบ�ีย การผอ่ นคลายและการเล่อื นเวลาท่ไี มใ่ ช่ภาษี การเล่ือนเวลาการชําระภาษี (ครวั เรือน) การยกเว้นท่ไี มใ่ ช่ภาษแี ละการเล่อื นเวลาการชําระเงนิ การเล่อื นเวลาการชําระเงนิ ทางธุรกิจท่ีไม่ใช่ค่าจา้ ง การเล่อื นเวลาการชําระภาษี (ธุรกิจ) อัตราดอกเบ�ียนโยบาย/ดอกเบ�ยี ธนาคาร สัน� ระยะเวลาส่งผลกระทบ นาน หมายเหต:ุ ตัวเลือกดา้ นล�ำดับความสำ� คัญเร่งดว่ นวเิ คราะห์โดยละเอยี ดในเชงิ พรรณนาไวแ้ ลว้ หลงั จากตารางแจกแจงและแผนภาพการกระจาย ทีม่ า: EIU, 2020
ตารางท่ี 20: เปรียบเทียบนโยบายการคลังและนโยบายการเงินที่ด�ำเนนิ การโดยประเทศสมาชิกอาเซียน มาตรการทางการคลังเพ่ือกระต้นุ เศรษฐกิจ นโยบายการเงนิ ประเทศ มาตรการ มาตรการ มาตรการ มาตรการ เงนิ อุดหนนุ การเล่อื นเวลา เงินก้จู าก ค้�ำประกนั เงินกู้ นโยบาย มาตรการ ทางการคลงั ทางดา้ นระบบ ช่ วยเหลอื ด้านภาษีและ จากภาครัฐ ช� ำระภาษีและ ภาครฐั หรอื โดยรฐั เพ่อื เอ้ือ การเงนิ กำ� กบั ดแู ล โดยรวม สุขภาพ รายได้แก่ เงินสมทบ ใหแ้ ก่บริษทั เงินสมทบ การอัดฉีดเงนิ ผู้กูเ้ อกชน เสถียรภาพ บุคคลและ ประกนั สังคม ทนุ ให้แกบ่ รษิ ทั การเงิน ครัวเรือน และเรง่ รดั ไม่รวม การเบิกจา่ ย มาตรการ งบประมาณ ด้านภาษแี ละ เงินสมทบ บรูไนดารุสซาลาม การประเมินผลกระทบรวมดา้ นเศรษฐกจิ และสงั คมจากการแพร่ระบาดของโควดิ -19 ในประเทศไทย 61 กัมพู ชา อินโดนเี ซีย สปป. ลาว มาเลเซี ย เมียนมาร์ ฟิ ลปิ ปิ นส์ สิงคโปร์ ไทย เวยี ดนาม ที่มา: การรวบรวมขององคก์ ารเพ่อื ความรว่ มมอื และการพัฒนาทางเศรษฐกิจ (OECD) อา้ งถงึ ใน EIU, 2020
62 การประเมินผลกระทบรวมด้านเศรษฐกิจและสังคมจากการแพร่ระบาดของโควิด-19 ในประเทศไทย ภาคผนวก ง รายนามผู เ้ ช่ียวชาญท่ใี หค้ ำ� ปรึกษา ตารางท่ี 21: รายชอื่ ผู้เช่ยี วชาญทใ่ี ห้ค�ำปรกึ ษา ช่ื อ ต�ำแหน่ง/ความ หนว่ ยงาน เช่ี ยวชาญ ธนาคารแหง่ ประเทศไทย 1. ดร.ประสาร ไตรรตั นว์ รกุล อดตี ผวู้ ่าการ สถาบันส่งิ แวดล้อมไทย คณะกรรมการจัดทำ� ยทุ ธศาสตรช์ าตดิ ้านการสร้างโอกาส 2. ดร.วิจารย์ สมิ าฉายา ผู้อ�ำนวยการ และความเสมอภาคทางสังคม กระทรวงการอุดมศกึ ษา วทิ ยาศาสตร์ วจิ ยั และนวัตกรรม 3. นายเอน็ นู ซอื่ สวุ รรณ ประธานกรรมการ สมาคมสง่ เสริมสถาบันกรรมการบรษิ ทั ไทย องคก์ ารบรหิ ารจัดการก๊าซเรอื นกระจก (องคก์ ารมหาชน) 4. ดร.เอนก เหลา่ ธรรมทัศน์ รัฐมนตรวี ่าการ สถาบนั คลังสมองของชาติ 5. คณุ หญงิ ชฎา วัฒนศริ ิธรรม ประธานกติ ตมิ ศกั ดิ์ กองทนุ เพ่อื ความเสมอภาคทางการศึกษา 6. ดร.ครุ จุ ิต นาครทรรพ ประธานกรรมการ ฝา่ ยเศรษฐกิจมหภาค ธนาคารแห่งประเทศไทย 7. ดร.สมพร อศิ วิลานนท์ นกั เศรษฐศาสตร์อาวโุ ส กระทรวงสาธารณสุข 8. ดร.ไกรยส ภทั ราวาท รองผจู้ ดั การ สมาคมอสงั หารมิ ทรัพยไ์ ทย 9. ดร.ดอน นาครทรรพ ผูอ้ ำ� นวยการอาวุโส สมาคมการผงั เมอื งไทย 10. นพ.สุวิทย์ วบิ ลุ ผลประเสรฐิ ท่ีปรึกษาอาวโุ ส 11. นายพรนรศิ ชวนไชยสิทธิ์ นายกสมาคม 12. นายฐาปนา บุณยประวิตร นายกสมาคม
การประเมินผลกระทบรวมด้านเศรษฐกิจและสังคมจากการแพรร่ ะบาดของโควดิ -19 ในประเทศไทย 63 ภาคผนวก จ รายการอา้ งอิง ธนาคารแห่งประเทศไทย. 2563. รายงานนโยบายการเงนิ ฉบับเดอื นมถิ นุ ายน 2563. กรงุ เทพมหานคร: ธนาคารแหง่ ประเทศไทย. ศนู ย์ปฏิบัติการดา้ นนวตั กรรมการแพทยแ์ ละการวิจยั และพฒั นา ส�ำนกั งานการวจิ ัยแหง่ ชาติ. สถานการณโ์ รคโควดิ ในประเทศไทย. ไฟล์ไมโครซอฟท์พาวเวอร์พ้อยท์. กรงุ เทพมหานคร: สำ� นกั งานการวจิ ัยแห่งชาติ. (เข้าถึงเมอ่ื 30 กรกฎาคม 2563). ส�ำนกั งานการวิจยั แหง่ ชาตแิ ละกรมควบคมุ โรค. รายงานสถานการณโ์ รคตดิ เชือ้ ไวรัสโคโรนา 2019 ท่ัวโลก, ไฟล์ไมโครซอฟทพ์ าวเวอรพ์ ้อยท์ (อา้ งองิ ขอ้ มลู จากจาก Worldometer.info). กรงุ เทพมหานคร: สำ� นักงานการวจิ ัยแหง่ ชาต.ิ (เขา้ ถึงเม่อื 4 กรกฎาคม 2563). เอชโฟกัส. ข้อสรปุ เวทเี สวนา ครึง่ ปีหลังระลอก 2 มาแน่ แต่ไทยพรอ้ มรบั การระบาดท่รี นุ แรงกวา่ เดิม. https://www.hfocus.org/content/2020/07/19818 (เขา้ ถงึ เมอื่ 24 กรกฎาคม 2563). เอชโฟกสั . ความพร้อมสาธารณสุขของไทยในการรบั มือกับโรค ‘โควิด-19’. อินโฟกราฟกิ . https://www.hfocus.org/content/2020/03/18744 (เข้าถงึ เมอ่ื 24 กรกฎาคม 2563). ASEAN Today. “Thailand’s COVID-19 suicide crisis shows the cost of inequality”. https://www.aseantoday.com/2020/05/thailands-covid-19-suicide-crisis-shows-the-cost- of-inequality/ (accessed July 24, 2020). Bangkok Metropolitan Area. Social Development Division. Data on Community Welfare Organizations and Civil Society Organizations in Bangkok Metropolitan Area. http://www.bangkok.go.th/social/page/sub/13754 (accessed July 30, 2019). Bank of Thailand. 2020a. Export growth year on year January 1996 - May 2020. Data file (Microsoft Excel file). Bangkok: Bank of Thailand. The Chaipattana Foundation. “Philosophy of Sufficiency Economy,” https://www.chaipat.or.th/eng/concepts-theories/sufficiency-economy-new-theory.html (accessed July 30, 2020). Cordon, Carlos and Eric Buatois. 2020. “A Post COVID-19 Outlook: The Future of the Supply Chain.” In IMD Research and Knowledge, May 2020. https://www.imd.org/ research-knowledge/articles/A-post-COVID-19-outlook-The-future-of-the-supply-chain/ (accessed July 20, 2020). Deloitte. Respond, Recover, Thrive: The Impact of COVID-19 on the Economy, a View from Thailand. https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/th/Documents/ about-deloitte/th-about-economic-outlook-2020-covid-19-impact.pdf (accessed July 20, 2020). The Economist Group. 2020. Covid-19 Economic Impact Assessment for Thailand. Unpublished Report (Microsoft Powerpoint File). Last modified June 12, 2020. Report is available upon request to Tomoo Okubo, UNICEF ([email protected]). Elder, Sara. 2020. Covid-19 and the World of Work in Thailand. Working Paper. (Microsoft Powerpoint File). Last modified June 3, 2020. Bangkok: ILO Regional Office for Asia and the Pacific. FAO. 2020. COVID-19 Country Assessment of Impacts and Response Options on Food Systems, Food Security and Nutrition, and Livelihoods. Draft Report. Bangkok: FAO Regional Office for Asia and the Pacific. ILO. 2020. Covid-19 labour market impact assessment in Thailand. Working Paper. Bangkok: ILO Regional Office for Asia and the Pacific. (accessed July 19, 2020). ILO Stat, ILO. Indicator Description: Unemployment Rate. https://ilostat.ilo.org/resources/methods/ description-unemployment-rate/ (accessed July 20, 2020). International Monetary Fund. “World Economic Outlook Report: World Economic Outlook, April 2020: the Great Lockdown. https://www.imf.org/en/Publications/WEO/ Issues/2020/04/14/weo-april-2020 (accessed July 10, 2020). Institute for Population and Social Research, Mahidol University. 2020. A Rapid Assessment of Children Left Behind during the COVID-19 Pandemic Situation. Unpublished report to UNICEF. Mayne, John. “Useful Theory of Change Models,” Canadian Journal of Program Evaluation 30, no. 2 (2015) : 119–142 doi: 10.3138/cjpe.230
64 การประเมินผลกระทบรวมด้านเศรษฐกิจและสงั คมจากการแพร่ระบาดของโควิด-19 ในประเทศไทย National Institute of Development Administration. 2020. Food Consumption Poll, Draft Fact Sheet. Bangkok: FAO Regional Office for Asia and the Pacific. NESDB. National Strategy (2018-2037). Bangkok: NESDB, 2018. OECD. 2020. “Building Back Better: A Sustainable, Resilient Recovery after COVID-19”. OECD Policy Response to Coronavirus. https://www.oecd.org/coronavirus/ policy-responses/ building-back-better-a-sustainable-resilient-recovery-after-covid-19-52b869f5/ (accessed July 20, 2020). Office of the UN Resident Coordinator (2020). Thailand Economic Focus: COVID-19 will likely lead to severe job loss, with impacts already evident in the first quarter. https://thailand.un.org/en/52117-thailand-economic-focus-covid-19-will-likely-lead-severe-job-loss-impacts-already-evident (accessed July 24, 2020). Oxford Policy Management. 2020. Covid-19 Social Impact Assessment. Unpublished Report. Microsoft Word File. Last modified July 14, 2020. Sachs, J., G. Schmidt-Traub, C. Kroll, G. Lafortune, and G. Fuller. 2019. Sustainable Development Report 2019. New York: Bertelsmann Stiftung and Sustainable Development Solutions Network (SDSN). Santander. Trade Markets. Thailand: Economic and Political Outline. https://santandertrade.com/en/ portal/analyse-markets/thailand/economic-political-outline (accessed July 20, 2020). Simachaya, Wijarn. 2020. New Normal and Opportunity in Natural Resource and Environmental Management. Bangkok: Thailand Environment Institute. Thana Boonlert. “Striving for a Greener Future,” Bangkok Post, June 1, 2020. https://www.bangkokpost .com/thailand/general/1927344/striving-for-a-greener-future. (accessed July 24, 2020). Thailand Development Research Institute. 2017. Inequality in Thai Society: Trends and Policy Directions. Synthesis Report Year 2. https://tdri.or.th/2017/06/synthesis- report-year-2-new-development-model/ (accessed July 20, 2020). Thailand Development Research Institute. 2020. “Turning COVID-19 Crisis into Opportunity to Restore Natural Resources in Tourist Attraction” (in Thai). In TDRI Policy Series on Fighting Covid-19. https://tdri.or.th/issue/covid-19/ (accessed July 19, 2020). Thailand Greenhouse Gas Organization. 2020a. Post Covid-19 Climate Action Strategy. Presentation. Microsoft Powerpoint File. Last modified August 15, 2020. Bangkok: Thailand Greenhouse Gas Organization. ___. 2020b. Statistics on Thailand’s GHG emission during COVID-19 (January-May 2020). (Presentation using Data from Energy Statistics of Ministry of Energy). Microsoft Powerpoint File. Bangkok: Thailand Greenhouse Gas Organization. UN ESCAP. SDG Progress Assessment, Thailand 2019-2020. In ESCAP’s Asia-Pacific SDG Gateway. https://sdgasiapacific.net/sdg-data/sdg-progress# (accessed July 22, 2020). UNDP with Asia Pacific Transgender Network. 2020. Survey on the Impact of COVID-19 on LGBTI People in Thailand. [Presentation]. Bangkok: UNDP Bangkok Regional Hub. (accessed June 5, 2020). UNESCO-UNICEF. 2020. Technical Note on Managing the Education Impact of COVID in Thailand. Working Paper. Bangkok: UNESCO-UNICEF, UNIDO. Impact assessment of Covid-19 on Thai Industrial Sector. Working Paper. Bangkok: UNIDO Regional Office Hub in Thailand, 2020. (accessed June 10, 2020). United Nations. Sustainable Development Report 2019. https://www.un.org/sustainabledevelopment/ sustainable-development-goals/ (accessed July12, 2020). UN Women. (2020a). Preliminary Findings: Gender-Differentiated Consequences of COVID-19 on Women’s and Men’s Economic Empowerment in Thailand. Working Paper. Bangkok: UN Women. UN Women. (2020b). Unlocking the Lockdown: The Gendered Effects of COVID-19 on Achieving the SDGs in Asia and the Pacific. Working Paper. Bangkok: UN Women. Vashakmadze, Ekatarine. “Global Economic Prospects, East Asia and the Pacific.” In Global Economic Prospects, June 2020. A World Bank Group Flagship Report, The World Bank. https://www.worldbank.org/en/publication/global-economic-prospects (accessed July 12, 2020). The World Bank. 2018. Poverty and Shared Prosperity 2018. https://www.worldbank.org/en/publication/poverty-and-shared-prosperity#:~:text=Higher%20Standards%20 for%20a%20Growing%20World&text=The%20World%20Bank%20now%20reports,the%20%241.90%20international%20poverty%20line. (accessed July 30, 2020) The World Bank. 2020. Taking the Pulse of Poverty and Inequality in Thailand. https://www.worldbank.org/en/country/thailand/publication/taking-the-pulse-of-poverty- and-inequality-in-thailand (accessed July 30, 2020). World Bank Group. 2020. Thailand Economic Monitor: Thailand in the Time of COVID-19. Bangkok: The World Bank.
สำ� นกั งานผู ป้ ระสานงานสหประชาชาตปิ ระจ�ำประเทศไทย อาคารสหประชาชาติ ชนั้ 12 ถ. ราชด�ำเนนิ นอก กรงุ เทพฯ 10200 ประเทศไทย [email protected] Facebook @thailand.un Twitter @UNThailand
Search
