กังหันน้ำชัยพัฒนา

1.เพ่ือศึกษาทม่ี าเกี่ยวกบั โครงการอนั เน่ืองมาจาก พระราชดาริ “กงั หนั นา้ ชยั พฒั นา” 2. เพื่อศึกษาหลกั การทางานของกงั หนั นา้ ชยั พฒั นา 3. เพื่อสรา้ งความเขา้ ใจเรือ่ งกงั หนั นา้ ชยั พฒั นา และสามารถไปใชไ้ ดจ้ ริง วตั ถุประสงค์

ทมี่ า พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั ทรงหว่ งใยใน ความเดือดรอ้ นทกุ ขย์ ากทเี่ กิดข้ึน ทไี่ ดเ้ สดจ็ พระราชดาเนิน ทอดพระเนตรสภาพนา้ เสยี ในพ้ืนทห่ี ลายแหง่ หลายครง้ั ทงั้ ในเขตกรุงเทพมหานคร ปรมิ ณฑล และตา่ งจงั หวดั พรอ้ มทงั้ พระราชทานพระราชดารเิ กี่ยวกบั การแกไ้ ข นา้ เน่าเสยี ดว้ ยการใชเ้ ครอื่ งกลเติมอากาศ โดยพระราชทาน รูปแบบสงิ่ ประดิษฐท์ เี่ รยี บงา่ ย แตม่ ีประสทิ ธิภาพสงู ใน การบาบดั นา้ เสยี ซง่ึ เป็นทรี่ ูจ้ กั กนั ดใี นชอ่ื กงั หนั นา้ ชยั พฒั นา และนามาใชใ้ นการปรบั ปรุงคณุ ภาพนา้ ตามสถานทต่ี า่ งๆ ทว่ั ทกุ ภูมิภาค

ในระยะแรกระหวา่ งปี พ.ศ. 2527-2530 ทรงแนะนาใหใ้ ชน้ า้ ทม่ี ีคณุ ภาพดีชว่ ยบรรเทานา้ เสยี และ วธิ ีกรองนา้ เสยี ดว้ ยผกั ตบชวาและพืชนา้ ตา่ งๆ ซง่ึ สามารถ ชว่ ยแกไ้ ขปัญหาไดผ้ ลในระดบั หนึ่ง ตอ่ มาในชว่ งปี พ.ศ.2531 เป็นตน้ มา สภาพ ความเน่าเสยี ของนา้ บรเิ วณตา่ งๆ มีอตั ราแนวโนม้ รุนแรง มากยง่ิ ข้ึน การใชว้ ธิ ีธรรมชาตไิ ม่อาจบรรเทาความเน่าเสยี ของนา้ อยา่ งมีประสทิ ธิภาพเทา่ ทคี่ วร พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั จงึ ขอพระราชทานพระราชดาริ ใหป้ ระดษิ ฐเ์ ครอื่ งกลเติมอากาศแบบประหยดั คา่ ใชจ้ า่ ย สามารถผลติ ไดเ้ องในประเทศ ซง่ึ มีรูปแบบ \"ไทยทาไทยใช“้ โดยทรงไดแ้ นวทางจาก “หลุก\" ซง่ึ เป็นอุปกรณว์ ดิ นา้ เขา้ นา อนั เป็นภมู ิปัญญาชาวบา้ นเป็นจดุ คดิ คน้ เบ้ืองตน้ และ ทรงมุง่ หวงั ทจี่ ะชว่ ยแบง่ เบาภาระของรฐั บาลในการบรรเทา นา้ เน่าเสยี อกี ทางหน่ึงดว้ ย

การน้ีจงึ ทรงพระกรุณาโปรดเกลา้ ฯ ใหม้ ูลนิธิ ชยั พฒั นาสนบั สนุนงบประมาณ เพื่อการศึกษาและวจิ ยั สงิ่ ประดษิ ฐใ์ หมน่ ้ี โดยดาเนินการจดั สรา้ งเครอื่ งมือ บาบดั นา้ เสยี รว่ มกบั กรมชลประทาน ซงึ่ ไดม้ ีการผลิต เครอื่ งกลเตมิ อากาศข้ึนในเวลาตอ่ มา และรูจ้ กั กนั แพรห่ ลายทวั่ ไประเทศในปัจจบุ นั คอื “กงั หนั นา้ ชยั พฒั นา\"

พระราชดาริ เม่ือวนั ท่ี 24 ธนั วาคม พ.ศ. 2531 พระบาทสมเด็จ พระเจา้ อยหู่ วั ไดพ้ ระราชทานรูปแบบและพระราชดาริ เรอ่ื งการแกไ้ ขปัญหานา้ เสยี โดยการเตมิ ออกซเิ จนในนา้ มีสาระสาคญั คอื การเติมอากาศลงในนา้ เสยี มี 2 วธิ ี วธิ ีหน่ึง ใชอ้ ากาศอดั เขา้ ไปตามทอ่ เป่ าลงไปใตผ้ วิ นา้ แบบกระจายฟอง และอกี วธิ ีหนึ่ง คอื โดยกงั หนั วดิ นา้ วดิ ตกั ข้ึนไปบนผิวนา้ แลว้ ปลอ่ ยใหต้ กลงไปยงั ผิวนา้ ตามเดิม โดยทกี่ งั หนั นา้ ดงั กลา่ วจะหมุนชา้ ดว้ ยกาลงั ของมอเตอร์ ไฟฟ้ า ขนาดเลก็ ไมเ่ กิน 2 แรงมา้ หรอื อาจจะใชพ้ ลงั นา้ ไหล ก็ได้ จงึ สมควรพิจารณาสรา้ งตน้ แบบ แลว้ นาไปติดตง้ั ทดลองใชบ้ าบดั นา้ เสยี ทภี่ ายในบรเิ วณโรงพยาบาล พระมงกุฎเกลา้ และวดั บวรนิเวศวหิ าร

คุณสมบตั ิ กงั หนั นา้ ชยั พฒั นา หรอื เครอ่ื งกลเตมิ อากาศทผ่ี วิ นา้ หมุนชา้ แบบทนุ่ ลอย (Chaipattana Low Speed Surface Aerator) ซงึ่ เป็น Model RX-2 หมายถึง Royal Experiment แบบที่ 2 มีคณุ สมบตั ิในการถ่ายเท ออกซเิ จนไดส้ ูงถึง 1.2 กิโลกรมั ของออกซเิ จน/แรงมา้ /ชวั่ โมง สามารถนาไปใชใ้ นกิจกรรมปรบั ปรุงคณุ ภาพนา้ ไดอ้ ยา่ ง อเนกประสงค์ ตดิ ตง้ั งา่ ย เหมาะสาหรบั ใชใ้ นแหลง่ นา้ ธรรมชาติ ไดแ้ ก่ สระนา้ หนองนา้ คลอง บึง ลาหว้ ย ฯลฯ ทม่ี ีความลึกมากกวา่ 1.00 เมตร และมีความกวา้ งมากกวา่ 3.00 เมตร

หลกั การทางาน กงั หนั นา้ ชยั พฒั นา สามารถปรบั ตวั ข้ึนลงไดต้ าม ระดบั ข้ึนลงของนา้ สว่ นประกอบสาคญั ไดแ้ ก่ โครงกงั หนั รูป 12 เหลย่ี ม ขนาดเสน้ ผา่ ศูนยก์ ลาง 2.00 เมตร มีซองนา้ ขนาดบรรจุ 110 ลติ ร เจาะรูซองนา้ ใหม้ ีรูพรุน เพื่อใหน้ า้ ไหล กระจายเป็นฝอย ซองนา้ น้ีจะถกู ขบั เคล่ือน ใหห้ มุนโดยรอบ ดว้ ยมอเตอรไ์ ฟฟ้ าขนาด 2 แรงมา้ ระบบแรงดนั 380 โวลต์ 3 เฟส 50 เฮริ ท์ ผา่ นระบบสง่ กาลงั ดว้ ยเฟื องเกียร์ ซงึ่ จะ ทาใหก้ ารหมุนเคลอื่ นทขี่ องซองนา้ วดิ ตกั นา้ ดว้ ยความเรว็ 56รอบ/นาที สามารถวดิ นา้ ลึกลงไปใตผ้ วิ นา้ ประมาณ 0.50 เมตร ยกนา้ ข้ึนไปสาดกระจายเป็นฝอยเหนือผวิ นา้ ดว้ ย ความสูงประมาณ 1.00 เมตร ทาใหม้ ีพ้ืนทผ่ี วิ สมั ผสั ระหวา่ ง นา้ กบั อากาศกวา้ งขวางมากข้ึน เป็นผลทาใหอ้ อกซเิ จนใน อากาศละลายเขา้ ไปในนา้ ไดอ้ ยา่ งรวดเรว็

ในขณะทนี่ า้ เสยี ถกู ยกข้ึนสมั ผสั กบั อากาศแลว้ ตกลงไ ปยงั ผิวนา้ นนั้ จะกอ่ ใหเ้ กิดฟองอากาศจมตามลงไปใต้ ผิวนา้ ดว้ ย อกี ทง้ั ในขณะทซี่ องนา้ กาลงั เคลือ่ นทลี่ งสูผ่ ิวนา้ แลว้ กดลงไปใตผ้ ิวนา้ นนั้ จะเกิดการอดั อากาศภายในซองนา้ ภายใตผ้ ิวนา้ จนกระทง่ั ซองนา้ จมนา้ เตม็ ท่ี ทาใหเ้ พิ่ม ประสทิ ธิภาพในการถา่ ยเทออกซเิ จนไดส้ ูงข้ึนตามไปดว้ ย หลงั จากนน้ั นา้ ทไี่ ดร้ บั การเติมอากาศแลว้ จะเกิดการถ่ายเท ของนา้ เคลื่อนทอี่ อกไปดว้ ยการผลกั ดนั ของซองนา้ ดว้ ย ความเรว็ ของการไหล 0.20 เมตร/วนิ าที จงึ สามารถผลกั ดนั นา้ ออกไปจากเครอ่ื ง มีระยะทางประมาณ 10.00 เมตร และผลพลอยไดอ้ กี ประการหน่ึงไดแ้ ก่ การโยกตวั ของทนุ่ ลอย ในขณะทางาน จะสง่ ผลใหแ้ ผน่ ไฮโดรฟอยลท์ ตี่ ดิ ตง้ั ไวใ้ นสว่ น ใตน้ า้ สามารถผลกั ดนั นา้ ใหเ้ คล่ือนทผี่ สมผสานออกซเิ จน เขา้ กบั นา้ ในระดบั ความลึกใตผ้ ิวนา้ เป็นอยา่ งดีอกี ดว้ ย



สิทธิบตั รในพระปรมาภไิ ธย \"กงั หนั นา้ ชยั พฒั นา\" ไดร้ บั การพิจารณาและทลู เกลา้ ฯ ถวายสทิ ธิบตั รในพระปรมาภิไธย เม่ือวนั ท่ี 2 กมุ ภาพนั ธ์ พ.ศ.2536 นบั เป็นส่ิงประดิษฐเ์ ครอ่ื งกลเตมิ อากาศเครื่องที่ 9 ของโลกทไ่ี ด้ รบั สทิ ธิบตั รและเป็นครงั้ แรกทไี่ ดม้ ีการรบั จดทะเบียนและออก สทิ ธบิ ตั รถวายแดพ่ ระมหากษตั ริยด์ ว้ ย จงึ นบั ไดว้ า่ สิทธบิ ตั ร เครือ่ งกลเติมอากาศในพระปรมาภิไธยพระบาทสมเด็จ พระเจา้ อยหู่ วั นน้ั เป็น “สทิ ธิบตั รในพระปรมาภิไธยของพระมหากษตั ริย์ พระองคแ์ รกในประวตั ศิ าสตรช์ าติไทยและเป็นครงั้ แรกของโลก“ นอกจากน้ี คณะรฐั มนตรีไดม้ ีมติกาหนดใหว้ ั นที่ 2 กมุ ภาพนั ธข์ องทกุ ปีเป็น \"วนั นกั ประดิษฐ\"์

รางวลั เทดิ พระเกยี รติ กงั หนั นา้ ชยั พฒั นามีชอื่ เสยี งโดง่ ดงั ยงิ่ ข้ึนอกี ครง้ั หนึ่ง เม่ือสานกั งานคณะกรรมการวจิ ยั แหง่ ชาติได้ ประกาศใหก้ งั หนั นา้ ชยั พฒั นาไดร้ บั รางวลั ที่ 1 ในประเภท รางวลั ผลงานคดิ คน้ หรอื สง่ิ ประดษิ ฐซ์ งึ่ เป็นประโยชนแ์ ก่ ประเทศชาตปิ ระจาปี 2536 และทลู เกลา้ ฯ ถวายรางวลั น้ี แดพ่ ระบาทสมเด็จพระเจา้ อยหู่ วั โดยสดุดีถึง พระปรชี าสามารถ ในการคดิ คน้ เครอ่ื งกลเตมิ อากาศชนิดน้ี วา่ สามารถบาบดั นา้ เสยี ไดด้ ียงิ่ 1

สาหรบั รางวลั เทดิ พระเกียรตินานาชาตนิ น้ั The Belgian Chamber of Inventor ซงึ่ เป็นองคก์ ร สงิ่ ประดิษฐท์ เ่ี กา่ แกท่ สี่ ุดของยโุ รป ไดจ้ ดั งาน ระหวา่ งวนั ที่ 14-20 พฤศจกิ ายน 2543 ณ กรุงบรสั เซลส์ ประเทศเบลเยย่ี มในงานน้ี คณะกรรมการนานาชาติและ กรรมการประจาชาติ ไดม้ ีพิธีประกาศรางวลั ตอ่ นกั วจิ ยั นกั ประดษิ ฐ์ และผเู้ ขา้ ชมงานวา่ “รางวลั ตา่ งๆ ทปี่ ระกาศ ในวนั น้ี มิใชว่ า่ จะพิจารณามอบใหก้ นั อยา่ งง่ายๆ สงิ่ ประดิษฐ์ ทกุ ๆ สาขา จะตอ้ งสามารถนาไปใชง้ านไดก้ วา้ งขวาง เกิดประโยชนต์ อ่ การพฒั นาคณุ ภาพชวี ติ และสง่ิ แวดลอ้ ม ไดท้ วั่ โลก ดงั นนั้ Chaipattana Low Speed Surface Aerator, Model Rx-2 เป็ นทน่ี ่าสรรเสรญิ ใหเ้ ป็น สงิ่ ประดิษฐด์ เี ดน่ ในครง้ั น้ี\" นอกจากน้ี คณะกรรมการนานาชาติไดก้ ลา่ ว สดดุ ีพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจา้ อยหู่ วั ความวา่ “พระมหากษตั รยิ ข์ องไทยทรงเป็นนกั พฒั นา มีพระวริ ยิ ะอนั สูงสง่ รวมทงั้ พระอจั ฉรยิ ภาพและ พระวสิ ยั ทศั นท์ ดี่ ีทรงงานหนกั เพื่อประชาชนของพระองค์ ทรงใชเ้ ทคโนโลยที เี่ รยี บงา่ ย สง่ิ ประดษิ ฐใ์ นพระองคส์ ามารถ นาไปพฒั นาใชง้ านไดอ้ ยา่ งกวา้ งขวางทว่ั โลก\"

รางวลั เหรยี ญรางวลั และประกาศนียบตั ร ทค่ี ณะ กรรมการนานาชาตแิ ละกรรมการประจาชาติทลู เกลา้ ฯ ถวายแดพ่ ระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั สาหรบั การประดิษฐ์ “กงั หนั นา้ ชยั พฒั นา\" ดงั น้ี ถว้ ยรางวลั MINISTER J. CHABERT เป็นรางวลั ผลงานดา้ นสง่ิ ประดษิ ฐด์ ีเดน่ มอบโดย Minister of Economy of Brussels Capital Region

ถว้ ยรางวลั Grand Prix International เป็นรางวลั ผลงานดา้ นสง่ิ ประดิษฐด์ เี ดน่ มอบโดย International Council of the World Organization of Periodical Press เหรยี ญรางวลั Prix OMPI Femme Inventeur Brussels EUREKA 2000 พรอ้ มประกาศนียบตั ร เป็นรางวลั ดา้ นสงิ่ ประดษิ ฐด์ เี ดน่ ระดบั โลก มอบโดย World Organization of Intellectual Property

ถว้ ยรางวลั Yugoslavia Cup เป็นรางวลั สรรเสรญิ ใน พระอจั ฉรยิ ภาพพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั มอบโดยกลุม่ ประเทศยโู กสลาเวยี เหรยี ญรางวลั Gold Medal with Mention พรอ้ ม ประกาศนียบตั ร เป็นรางวลั สรรเสรญิ ในพระอจั ฉรยิ ภาพ แหง่ การใชเ้ ทคโนโลยอี ยา่ งมีประสทิ ธิภาพ มอบโดย Brussels Eureka 2000

การดาเนินงานในขณะน้ีไดผ้ ลสาเรจ็ ดนี ่าพึงพอใจ สามารถทาใหน้ าใสสะอาดข้ึน ลดกลิน่ เหม็นลงไปได้ อยา่ งมาก และมีปรมิ าณออกซเิ จนในนา้ เพ่ิมข้ึน สตั วน์ า้ ตา่ งๆ อาทิ เตา่ ตะพาบนา้ และปลา สามารถอยอู่ าศยั ได้ อยา่ งปลอดภยั ตลอดจนสามารถบาบดั ความสกปรกใน รูปของมวงสารตา่ งๆ ใหล้ ดตา่ ลงไดต้ ามเกณฑม์ าตรฐาน ทกี่ าหนด ปัจจบุ นั มีหน่วยงานตา่ งๆ ทง้ั ภาครฐั และเอกชน ไดร้ อ้ งขอใหม้ ูลนิธิชยั พฒั นาและกรมชลประทานเขา้ ไป ชว่ ยเหลือในการบาบดั นา้ เสยี อยา่ งเรง่ ดว่ นเป็นจานวนมาก อาทเิ ชน่ วดั โรงพยาบาล สถานทรี่ าชการอนื่ ๆ ทงั้ ใน กรุงเทพฯ และตา่ งจงั หวดั กงั หนั นา้ ชยั พฒั นา จงึ เป็ นทย่ี อมรบั ใน ประสทิ ธิภาพของการบาบดั นา้ เสยี ทง้ั ในประเทศและ ตา่ งประเทศ สามารถแกไ้ ขและปรบั ปรุงคณุ ภาพนา้ ใหด้ ขี ้ึน โดยการใชเ้ ทคโนโลยที เี่ รยี บง่ายแตผ่ ลทไี่ ดร้ บั นน้ั ยงิ่ ใหญแ่ ละมีความสาคญั ตอ่ การดารงชวี ติ ของมนุษย์ อยา่ งแทจ้ รงิ